Мал азығын механикаландыру

Кіріспе
Қазақстанда малды қорада ұстап бағу әр аймақта әр түрлі. Оңтүстік аймақтарда бұл көрсеткіш 4-6 айдай болса, солтүстік аймақтарда 7-8 айға дейін созылады және де кейбір аймақтарда (далалық, шөлейт) табиғи жайылымдардың жаздың екінші жартысында өнімділігі күрт азайып мал жаюға тиімсіз болып қалады. Сол кездері колдағы малды екпе жасыл конвейер жасау арқылы коректендіреді. Осының бәрін ескере келгенде мал азығының 60-70% мөлшері малды қорада ұстап (стойловый период) баққанда жұмсалады екен. Сол себепті шалғындықтан және егістіктен алынған жем-шөптің азықтық бағалығын есептеу керек. Ол үшін Россияның В.Р. Вильямс атындағы мал азыктық ғылыми-зерттеу ииституты ұсынған анықтаманы пайдмануға болады. Ұсынған анықтамаларды пайдаланып отырып, егістіктің 1 гектарынан алынған көк балаусанын мая азықтық өнімін шығаруға болады. Казіргі кезде мал азығының қоректілігін анықтау үшін азықтық өлшем (а.ө.) қолданады. Ол дүниежүзілік стандарт бойынша 1 кг сұлыдағы энергия мөлшеріне тең етіп алынған.
Өсімдіктін коректілігін бақылау. Өсімдіктің қоректілігі оның химиялық құрамына байланысты. Өсімдікте су мөлшері және кұрғақ зат мөлшері анықталады. Құрғақ затында күл мөлшері, одан кейін протеин, ақзат, май, клетчатка және азотсыз экстрактивті заттар анықталады.
Өсімдіктік желінуі. Бұл көрсеткіш 5 балл бойынша анықталады: 5-өте жақсы желінетін өсімдік; 4-жақсы желінетін өсімдік; 3-орташа желінетін өсімдік; 2-нашар желінетін өсімдік; 1-өте нашар және кей кездері ғана желінетік өсімдіктер; 0-мал жемейтін өсімдіктер.
Улы және зиянды өсімдіктер. Улы өсімдіктерге мал жегенде ауыратын ие болмаса уланатын өсімдіктер жатады.
Мал азықттық өсімдіктерді ботаникалық топтарына және тұқымдастарына қарай қоректілігін бағалау. Ол үшін өсімдіктерді 4 топқа бөледі: астық, бұршақ, кияқ (өлең) және аралас шөптер.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1. Андреев Н.Г. Луговое и полевое кормопроизводство. - М., Агропромиздат, 1989
2. Асанов К.А Кормопроизводство с основами земледелия. - Алматы, 1984.
3. Жамбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. - Алматы, 1995 г.
4. Зыков Ю.Д. полевое кормопроизводство. - Алматы, 1985.
5. Ларин И.В. и др. луговодство и пастбищное хозяйство. - Ленинград, 1990.
6. Часовитина Г.М.и др. полевое кормопроизводство в Казахстане. - Алматы, 1986
7. Можаев Н.И., Копытин И.П. Кормопроизводство.- Алматы, 1986.
8. Тен А.Г. Кормопроизводство. - Москва, 1982
9. Абубакиров К. пойменные и лиманные луга Казахстана. - Алматы, 2002.
10. Вавилов П.П., Кондратьев А.А. новые кормовые культуры. - Москва, 1975
11. Бекмухамедов Э.Л., Бекмухамедова Н.З. справочная книга луговода. - Алматы, 1985

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Мал азықтық дақылдарды механикаландыру
2.2. Мал азығынын қоректілігін азықтық өлшем арқылы есептеудің әдістерін үйрену;
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Қазақстанда малды қорада ұстап бағу әр аймақта әр түрлі. Оңтүстік аймақтарда бұл көрсеткіш 4-6 айдай болса, солтүстік аймақтарда 7-8 айға дейін созылады және де кейбір аймақтарда (далалық, шөлейт) табиғи жайылымдардың жаздың екінші жартысында өнімділігі күрт азайып мал жаюға тиімсіз болып қалады. Сол кездері колдағы малды екпе жасыл конвейер жасау арқылы коректендіреді. Осының бәрін ескере келгенде мал азығының 60-70% мөлшері малды қорада ұстап (стойловый период) баққанда жұмсалады екен. Сол себепті шалғындықтан және егістіктен алынған жем-шөптің азықтық бағалығын есептеу керек. Ол үшін Россияның В.Р. Вильямс атындағы мал азыктық ғылыми-зерттеу ииституты ұсынған анықтаманы пайдмануға болады. Ұсынған анықтамаларды пайдаланып отырып, егістіктің 1 гектарынан алынған көк балаусанын мая азықтық өнімін шығаруға болады. Казіргі кезде мал азығының қоректілігін анықтау үшін азықтық өлшем (а.ө.) қолданады. Ол дүниежүзілік стандарт бойынша 1 кг сұлыдағы энергия мөлшеріне тең етіп алынған.
Өсімдіктін коректілігін бақылау. Өсімдіктің қоректілігі оның химиялық құрамына байланысты. Өсімдікте су мөлшері және кұрғақ зат мөлшері анықталады. Құрғақ затында күл мөлшері, одан кейін протеин, ақзат, май, клетчатка және азотсыз экстрактивті заттар анықталады.
Өсімдіктік желінуі. Бұл көрсеткіш 5 балл бойынша анықталады: 5-өте жақсы желінетін өсімдік; 4-жақсы желінетін өсімдік; 3-орташа желінетін өсімдік; 2-нашар желінетін өсімдік; 1-өте нашар және кей кездері ғана желінетік өсімдіктер; 0-мал жемейтін өсімдіктер.
Улы және зиянды өсімдіктер. Улы өсімдіктерге мал жегенде ауыратын ие болмаса уланатын өсімдіктер жатады.
Мал азықттық өсімдіктерді ботаникалық топтарына және тұқымдастарына қарай қоректілігін бағалау. Ол үшін өсімдіктерді 4 топқа бөледі: астық, бұршақ, кияқ (өлең) және аралас шөптер.

Мал азықтарын бағалағанда алынатын түзетулер мен есептеулер

Дақылдар (малазықтық)
Өнімдерді малазығы арқылы есептейтін түзетулер
Далада кептірілген пішен
Көк балауса өнімінің 25% жоғалады. Пішенді тасымалдағанда, сақтағанда 10% жоғалады.
Қолдан (кептіру агрегаттары арқылы) кептірілген пішен
Көк балауса өнімнің 30% жоғалады
Пішендеме.
Көк балауса өнімінің 50% жоғалады.
Сүрлем
Көк балауса енімнің 70% жоғалады
Тамыржемістілер
Өнімнің сақталған кезде 10% жогалады.
Шөп ұны, түйіршіктері
Көпжылдық шөптер өнімінің 25%, біржылдық шөптер өнімінің 23% жоғалады.
Дәні (орташа)
Жиналған өнімнің 15% тазалаған кезде қалдық ретінде және 1,5 ц тұқымға алынып тасталынады.

Мал азықтық дақылдарды механикаландыру

Қазіргі кезде әр гектардан түсетін мал азығы мөлшерін есептеу үшіп әр түрлі анықтамалар мен әдістемелер пайдаланалады. Солардың негізгісі болып М.Ф. Томмэнің (1964ж.) Корма СССР. Состав и питательность көлемді анақтама кітабі. Бұл анықтамада мал азағының 3100-гетарта түрлерінің 6500-ден астам талдаулар көрсеткіштері келтірілген. Қазакстанның мал азығы түрлерінің коректідігін аныктау үшін М.Ф. Мартовицкаяның (1976 ж.) Химический состав и питательность кормов Северного Казахсгана аныктама кітабін пайдалануға да болады. Осы және басқа да анықтама кітаптарында сараптамаға алынған мал азығы түрлері, үлгілердің талдауға алынған уақыты, өсірілген жері, өсу кезеңі, ондағы мал азығы өлшемі, 1кг немесе 100 кг азықтағы қорытылатын протеин мөлшері және де азыктың химиялық кұрамы (-%) - су, протеин, ақзат, клетчатка, азотсыз экстрактивті зат, олардың қорытылу коэффициентері мен мөлшері келтіріледі. Мал азығындағы азықтық өлшем ондағы кұрғақ заты мөлшерімен тығыз байланыста. Былайша айтқанда мал азығының ылғалдылығы төмен болған сайын оның мал азықтық өлшемі жоғары болады. Ал енді шабылмай тұрып қалған шабындықтан түсетін өнімнін құрғақ затының мөлшерінің жоғары болуы оның қорытылу сапасының төмен екенін көрсетеді.
Көпшілік көк азыктың мал азықтық өлшемін тиісті коэффициенттер арқылы кұрғақ заттан шығару арқылы анықтауға болады. Бұл қарапайым жылдам-тәсіл (экспресс-метод) деп аталады және өндірісте көп қолданылады. Осы тәсілді формула арқылы былай сипаттауға болады:
А.ө. = Қз-Тх
Мұнда Мал аз.ө. мөлш. - 100кг мал азығындағы мал азыктық өлшем мөлшері;
Қз -құрғақ зат,%:
Тх - түзету коэффициенті.

Мал азығының қоректілігінің көрсеткіштері, г
(М.Ф. Томмэ, 1964 ж.)

Мал азығы түрлері
1кг мал азығында
Азықтық өлшемдегі қорытылатын протеин, г
Аз.өлшем құраты мал азығы, кг

Азықтық өлшем (а.ө.)кг
Қортылатын пртеин,г

Көк азықтар:
Астық тұқымдас шөптер
0,17-0,22
20-22
100-129
4,5-5,9
Бұршақ тұқымдас шөптер
0,19-0,22
30-45
158-237
4,5-5,3
Сүрлем (орташа)
0,16-0,22
13-14
64-81
4,6-6,3

Пішендер:
Астық тұқымдас шөптер
0,45-0,50
35-40
78-80
2,0-2,2
Бұршақ тұқымдас шөптер
0,50-0,60
100-150
200-250
1,7-2,0
Табиғи шабындықтар
0,45-0,50
40-41
82-89
2,0-2,2

Пішендемелер:
Астық тұқымдастардан
0,30-0,33
25-30
83-106
3,0-3,3

Жемдік дақылдар:
Сұлы
1,0-1,1
100-120
100-109
0,9-1,0
Арпа
1,1-1,28
90-120
82-94
0,8-0,9
Бұршақ
1,1-1,19
182-225
165-189
0,8-0,9

Сабандар:
Сұлының
0,28-0,32
13-16
46-59
3,1-3,6
Арпаның
0,30-0,33
10-13
33-39
3,0-3,3

Көк азықтың құрғақ затын анықтау коэффицненті әр дақылдар үшін әртүрлі. Олар 0,70-тен 0,94 аралығында болады. Кейбір дакылдар үшін мұнадай коэффициенттерді алуға болады (В.Т. Нагорный, 1979): жүгеріге -0,94, күнбағысқа - 0,84, тамырсабақсыз бидайыққа - 0,70, еркек шөпке - 0.74, жоңышқаға - 0,81, эспарцетке - 0,92, түйе жоңышқаға - 0,81, күздік кара бидайға - 0,93. Көп пайдаланылатын мал азыктарының қоректілігі 2- кестеде келтірілген.
Мал азығының сапасын анықтайтын негізгі көрсеткіш оның құрамындағы қорытылатын протеин мөлшерінің теңестірілуі. Мысалы мал азығында зоотехиикалык мөлшер бойынша бір азыктық өлшемде 105-110 г қорытылатын протеин болуға тиісті. Осы көрсеткіш арқылы мал азығы құрылымының теңестірілгендігі анықталады.
Мал азығының сапасын анықтауға тағы бір тәсіл қолданады. Ол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.