Сауын сиырларды азықтандыру

Кіріспе
Рацион құрылымындағы басым азық тобы не жекелеген азық мал азықтандыру типін (тип кормления) белгілейді.Рацион құрылымын белгілегеннен кейін оның құрамындағы азықтардың құрғақ заты бойынша алынған көлемін (аумағын) нормаға сәйкестендіреді.Құрғақ заты бойынша рацион азықтарының сауын сиырлардың қарнына сыйып толық желіне алатындығын бақылайды.Мысалы, сауын сиырлар әр 100 кг тірілей салмағына -3-3,5, жоғары өнімділері 3,5-3,8 кг құрғақ зат жей алады.Құрғақ заты бұдан асқан рацион азықтары ас қорыту жолына сыймай, желінбей қалады.
Рацион құрамына кіретін азық топтарының оның жалпы қоректілігіне (а.ө. не АЭ бойынша) пайыздық қатынасы рацион құрылымын (структура рациона) айғақтайды.. Азықтандыру типі шаруашылықтағы қалыптасқан жемшөп қорына сәйкестендіріледі.Айталық, табиғи жайылымы кең, оты мол жерлерде жайылымды азықтандыру типі (пастбищный тип кормления) қолданылса, жері жыртылған, түрлі техникалық дақылдар өсіретін шаруашылықтарда олардың азықтық қалдығымен азықтандыру типтерін қолданады.Соған орай сүрлемді (силосный), картопты-жемді (картофельно-концентратный), тамыржемісті-жемді (корнеплодно-концентратный), бардалы, жомды, т.с.с. азықтандыру типтерін ажыратады. Еліміздің әр табиғи-экономикалық өңіріне ғылыми-зерттеу орталықтары мал түлігіне жергілікті жемшөп қорына негізделген типтік азықтандыру рациондарын ұсынады.
Айталық, тірілей салмағы 400-500 кг сиырға 20-25 кг шырынды азық берілсе, ас қорыту жолының аумағын толтырып, оның рецепторларын қалыпты тітіркендіруі үшін кемінде 4-5 кг, яғни тірілей салмағының әр 100 кг-на 1 кг-нан аса ірі жасунықты жемшөп жегізу керек.Ал «шикі» жасунық көлемі оны қорыта алмайтын қарапайым қарынды шошқа азығында 14-17 %, құс жемінде -4-6 % (балапан мен тауықтың), 6-10% (күркетауық пен қаздың) асса, ол өзінің нашар қорытылуымен қоса басқа қоректік заттар қорытылуына кедергі келтіреді.Шошқа мен құс азығының желінуі құрғақ затының көлемі мен қоса «шикі» жасунық деңгейімен реттеледі.
Рацион құрғақ затының аумағы, содан барып, бір жағынан, желінуі, ал екінші жағынан, қорытылуы алдымен ондағы «шикі» жасунық көлеміне байланысты өзгереді.Осыны ескеріп сауын сиырлардың ас қорытуын қалыпты сақтау үшін рациондағы «шикі» жасунық деңгейін бірқалыпты сақтауды көздейді.Мұны, әсіресе, жыл маусымдары, соған байланысты сауын сиырларды азықтандыру (жаю) жағдайлары түбегейлі ауысқан, айталық жаздық жайылымнан қысқы азықтандыруға және керісінше көшіргенде қатаң ескереді.Өйткені ерте көктемде сауын сиырларды жас жайылым көгіне жая бастағанда жасунық көлемінің күрт кемуінен олардың ас қорыту барысы бұзылып, жиі тышқаққа ұшырайды.Сондықтан жас жайылым отына және де жасунық көлемі басқа жаңа азықтарға сауын сиырларды біртіндеп, ертелі-кеш бұрынғы азықтарын беріп барып үйретеді.

Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Андреев Н.Г. Луговое и полевое кормопроизводство. - М., Агропромиздат, 1989
2. Асанов К.А Кормопроизводство с основами земледелия. - Алматы, 1984.
3. Жамбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. - Алматы, 1995 г.
4. Зыков Ю.Д. полевое кормопроизводство. - Алматы, 1985.
5. Ларин И.В. и др. луговодство и пастбищное хозяйство. - Ленинград, 1990.
6. Часовитина Г.М.и др. полевое кормопроизводство в Казахстане. - Алматы, 1986
7. Можаев Н.И., Копытин И.П. Кормопроизводство.- Алматы, 1986.
8. Тен А.Г. Кормопроизводство. - Москва, 1982
Абубакиров К. пойменные и лиманные луга Казахстана. - Алматы,

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Сауын сиырларды нормалау азықтандыру жүйесінің принциптерімен элементтері
2.2. Азық мөлшеріне әсер ететін факторлар
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Рацион құрылымындағы басым азық тобы не жекелеген азық мал азықтандыру типін (тип кормления) белгілейді.Рацион құрылымын белгілегеннен кейін оның құрамындағы азықтардың құрғақ заты бойынша алынған көлемін (аумағын) нормаға сәйкестендіреді.Құрғақ заты бойынша рацион азықтарының сауын сиырлардың қарнына сыйып толық желіне алатындығын бақылайды.Мысалы, сауын сиырлар әр 100 кг тірілей салмағына -3-3,5, жоғары өнімділері 3,5-3,8 кг құрғақ зат жей алады.Құрғақ заты бұдан асқан рацион азықтары ас қорыту жолына сыймай, желінбей қалады.
Рацион құрамына кіретін азық топтарының оның жалпы қоректілігіне (а.ө. не АЭ бойынша) пайыздық қатынасы рацион құрылымын (структура рациона) айғақтайды.. Азықтандыру типі шаруашылықтағы қалыптасқан жемшөп қорына сәйкестендіріледі.Айталық, табиғи жайылымы кең, оты мол жерлерде жайылымды азықтандыру типі (пастбищный тип кормления) қолданылса, жері жыртылған, түрлі техникалық дақылдар өсіретін шаруашылықтарда олардың азықтық қалдығымен азықтандыру типтерін қолданады.Соған орай сүрлемді (силосный), картопты-жемді (картофельно-концентратный), тамыржемісті-жемді (корнеплодно-концентратный), бардалы, жомды, т.с.с. азықтандыру типтерін ажыратады. Еліміздің әр табиғи-экономикалық өңіріне ғылыми-зерттеу орталықтары мал түлігіне жергілікті жемшөп қорына негізделген типтік азықтандыру рациондарын ұсынады.
Айталық, тірілей салмағы 400-500 кг сиырға 20-25 кг шырынды азық берілсе, ас қорыту жолының аумағын толтырып, оның рецепторларын қалыпты тітіркендіруі үшін кемінде 4-5 кг, яғни тірілей салмағының әр 100 кг-на 1 кг-нан аса ірі жасунықты жемшөп жегізу керек.Ал шикі жасунық көлемі оны қорыта алмайтын қарапайым қарынды шошқа азығында 14-17 %, құс жемінде -4-6 % (балапан мен тауықтың), 6-10% (күркетауық пен қаздың) асса, ол өзінің нашар қорытылуымен қоса басқа қоректік заттар қорытылуына кедергі келтіреді.Шошқа мен құс азығының желінуі құрғақ затының көлемі мен қоса шикі жасунық деңгейімен реттеледі.
Рацион құрғақ затының аумағы, содан барып, бір жағынан, желінуі, ал екінші жағынан, қорытылуы алдымен ондағы шикі жасунық көлеміне байланысты өзгереді.Осыны ескеріп сауын сиырлардың ас қорытуын қалыпты сақтау үшін рациондағы шикі жасунық деңгейін бірқалыпты сақтауды көздейді.Мұны, әсіресе, жыл маусымдары, соған байланысты сауын сиырларды азықтандыру (жаю) жағдайлары түбегейлі ауысқан, айталық жаздық жайылымнан қысқы азықтандыруға және керісінше көшіргенде қатаң ескереді.Өйткені ерте көктемде сауын сиырларды жас жайылым көгіне жая бастағанда жасунық көлемінің күрт кемуінен олардың ас қорыту барысы бұзылып, жиі тышқаққа ұшырайды.Сондықтан жас жайылым отына және де жасунық көлемі басқа жаңа азықтарға сауын сиырларды біртіндеп, ертелі-кеш бұрынғы азықтарын беріп барып үйретеді.
Азықтандыру рационының алдымен мал тіршілігін қамтамасыз етуге және өнім түзуге қажет энергия мен протеиннің жеткіліктілігіне көңіл бөледі.Мал түлігінің негізгі қорегі болып келетін өсімдік жемшөппен энергия негізінен (80-85%) көмірсулармен жеткізілетіндіктен және олардың құрамында майлар аз көлемде болатындықтан, сауын сиырлардың көмірсулық және липидтік мұқтаждығын жалпы энергия мұқтаждығынан бөліп нормалаудың қажеті шамалы.Сондықтан сауын сиырлардың өнімділігін 80-90% айғақтайтын рационның энергетикалық қоректілігін нормалық мұқтаждыққа сәйкестендірген соң өнімділігін қалған 10-20% айғақтайтын басқа азықтандыру факторларына тоқталады.
Азық өлшемі мен алмасу энергиясы тексерілген рационал нормалық мұқтаждықпен протеиндік деңгейін теңестіреді. Одан кейін рационның минералдық жене витаминдік құнарлығына көңіл аударады. Протеин мөлшері мен сапасын азықтандыру нормасын протеиндік қоректілігі мен құнарлылық көрсеткіштеріне сәйкестендіру үшін ондағы азықтар мен азықтық қосындылар мөлшерін азайту не ұлғайту арқылы шикі және қорытылатын протеин, шошқа мен терісі бағалы аңдарға оған қосымша - лизині, метионы мен цистині, ал құстарға басқа да ауыспайтын аминқышқылдары бойынша азықтандыру нормасынын көрсеткіштерімен теңестіреді.
Рационның протеиндік құндылығын бағалағанда мал азығындағы оның жалпы мөлшерімен қатар женіл қорытылуы, ас қорыту жолында жылдам ыдырап, толығырақ сіңірілу қасиеттерін де ескереді. Месқарыны дамыған төлмен қарапайым қарынды мал үшін протеиннін аминқышқылдық құрамы маңызды болса, сақайған күйісті мал үшін оның ыдырағыштық қасиеттері маңыздырақ. Өйткені месқарында протеиннің су мен тұз ерітінділерінде еритін бөлігі ыдырауынан пайда болған аммиакты месқарын микрофлорасы өз биотүзуіне пайдаланып үлгеру керек. Оған бір жағынан, азықпен өнген азоттық заттардағы белок пен белоктан тыс азоты қосындылар арақатынасы ықпал ететін болса, екінші жағынан, азотты заттармен басқада қоректі заттар, алдымен жеңіл ыдырайтын көмірсулар (қанттар) арақатынасы ықпал етеді.
Рацион құрамының қоректілік көрсеткіштерін осылайша біртіндеп азықтандыру нормасының мұқтаждық көрсеткіштеріне энергия (азық өлшемі, алмасу эенргиясы), құрғақ зат, шикі және қорытылатын протеин, ауыспайтын аминқышқылдары, шикі және шикі жасунық, қант пен крахмал бойынша сәйкестірген соң, оның құрамындағы минералды заттар мен витаминдерін норма көрсеткіштерімен салыстырады.Барлық мал азықтандыру нормасында қадағалатын кальций мен фосфор мөлшерімен қоса мүйізді сауын сиыр мал рационында - магний, кальций, күкірт, қой рационында - магний мен күкірт, жылқы рационында магний қадағаланады.
Осыдан азық қоректілігін бағалап, азықтандыру деңгейін бақылаудағы негізгі интегралдық көрсеткіші болып энергетикалық қуаттылығы табылады.
Бірақ азық қоректілігі мен мал азықтандырудың мұндай жалпылама болса да, жалғыз көрсеткішімен бүкіл қоректену сапасын бағалауға келмейді.Оны желінген азық қоректік заттарының ас қорытуы мен зат алмасуына ықпалын жан-жақты, алдымен рационның энергетикалық қуаттылығын және оның құрылымдық қосындылармен арақатынасын, биотүзуге биологиялық тұрғыдан құнарлы протеиннің жеткізілуімен сипаттау қажет.

Сауын сиырларды нормалау азықтандыру жүйесінің принциптерімен элементтері

Мал азықтандыруды қоректік құндылығы сауын сиырлардың физиологиялық қоректік мұқтаждығын белгілейтін азықтандыру нормасының (мөлшерінің) көрсеткіштеріне сәйкестендіріп құрастырылған азықтандыру рациондары, яғни жегізілетін азықтары мен азықтық қосындылары арқылы іске асырады.Мал азықтандыру ғылымының мақсаты сауын сиырлардың қоректік қажеттігін мұқтаждық көрсеткіштеріне сәйкес энергетикалық және құрылымдық қоректік заттар және барлық минералды, биологиялық әсерлі қосындылармен жан-жақты және толығымен қамтамасыз ету болып табылады.
Сауын сиырлардың қоректік қажеттігі арнайы нормалық көрсеткіштермен белгіленіп, өтелетіндіктен мұндай азықтандыру жүйесін нормалап азықтандыру (нормаованное кормление) дейді.Сауын сиырларды белгіленген мөлшерде, яғни нормасыз, еркінше азықтандыру олардың өндірілген өнім бірлігіне жұмсалған азық шығынын күрт өсіріп, жемшөп қорының пайдасыз ысырабына соқтырады.Мал шаруашылығы өнімін өндірудегі жұмсалатын тікелей шығындарда азық шығындарының үлесі басым болғандықтан, бұл өнімнің өзіндік құнын қымбаттатып, сала рентабельдігін төмендететін экономикалық фактор болып табылады.
Осы тұрғыдан алғанда мал азықтандыруда организм қажеттігінен аз да немесе одан көп те мөлшерде азық жұмсау зиянды.Организм қажеттілігінен аз мөлшерде жеткізілген қоректік заттар зат пен энергия алмасуын толық қамтамасыз ете алмай, төл өсімі мен жетілімін тежесе, сақа сауын сиырлардың өнімділігін кемітіп, өзін арықтатады.Қажетті шамадан көп, енген қоректік заттар да ас қорыту барысында толық қорытылып, игерілмей, көбі босқа, пайдасыз ысырапталады.Бұл, бір жағынан, өнімнің өзіндік құнын қымбаттатса, екінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.