Ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау
Қазақстан Республикасының БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ЕСІК ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Оқушыларға эстетикалық тәрбие берудегі ұлттық өнердің маңызы
Мамандығы: Мектепке дейінгі және негізгі орта білім беру ұйымдарындағы музыка пәнінің мұғалімі
Орындаған: 4курс 415 топ студенті Диханбай Санжар
Кафедра меңгерушісі:Умарова Динара Отанбековна
Есік қаласы 2024 жыл
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I Тарау Оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы ұлттық өнердің рөлі ... ... ... ... ... .5
1.1. Ұлттық өнерге тарихи шолу: оның дамуы, ерекшеліктері, негізгі көркемдік бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Эстетикалық тәрбиедегі ұлттық өнердің маңыздылығына шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
II Тарау Ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау ... ...12
2.1 Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін ұлттық өнерді оқу процесіне енгізу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Оқушылардың ұлттық өнерге деген қызығушылығын қалыптастырудағы мектеп пен мұғалімнің рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... 17
Тәжірбиелік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...28
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Кіріспе
Курстық жұмыс өзектілігі- Музыкалық өнер әр оқушыны әдемі әлемге батырып қана қоймай, оларды рухани және мәдени деңгейде сақтауға және жетілдіруге ықпал етеді. Сондықтан қоғамның әрбір мүшесінде қоғамның объективті қажеттілігі мен заңдылығы болуы керек.
Музыка пәні оқушылардың эстетикалық, этикалық және адамгершілік нормаларын жүзеге асыруда ерекше орын алады. Өнер саласындағы жастарды музыкалық тәрбиелеуге үлесін қосады.Оқушыларды құндылықтарды құруға тарту арқылы ол белгілі бір моральдық және эстетикалық мәдениетті, көркемдік талғам мен шығармашылық қабілеттерді дамытады. Білім берудің басты мақсаты: қоғам мүшелерін әлеуметтендіру, яғни өнер тек рухани жетілу ғана емес сырт бейнені қалыптастыруғада өз септігін тигізеді.Музыка- өмірдің ажырамас бөлігі ғана емес, сонымен қатар әлеуметтенудің өте тиімді құралы. Адам өзінің шынайы ішкі ойларын өнер арқылы көрсетеді. Осылайша, бүгінде патриоттық тәрбиенің барлық мәселелері өнер академиясындағы адами қатынастар саласындағы өнердің басты көріністерінің бірі болып табылады.
Музыка - бұл сөздердің ,ұғымдардың, сөз тіркестерінің, сезімдердің, қамқорлықтың, тілектің санасы екенін түсіну керек. Музыка жүрек тілі
Мектептегі музыкалық білім-бұл білім беру саласы. Оқушылардың өнерге деген қызығушылығын дамыту үшін, оның эстетикалық тәрбие берудегі маңызын ұғыну мақсатында жасалып жатқан өте үлкен күш.
Көркемдік оқыту әдістері (музыка-дауыс, кескіндеме-гүлдер, әдебиет-тіл) оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға жағдай жасайды, өмірлік оқиғалар мен көркем образ эстетика сезімін тудырады.
Ұлттық өнерді түсіну және талдау оқушыларға өз елінің және жалпы әлемнің мәдениеті туралы көбірек хабардар болуға көмектеседі, бұл мәдени құзыреттілік пен толеранттылықты қалыптастыруға ықпал етеді.Дәстүрлі өнерді зерттеу оқушыларға өз елінің тарихын, дәстүрлері мен құндылықтарын жақсы түсінуге мүмкіндік береді, бұл олардың мәдени сәйкестігі мен өзіндік санасын қалыптастыруға ықпал етеді. Музыка ғылымының басты мақсаты-оқушыларға ұлттық көркемдік құндылықтарды көрсету. Мектепте балалардың музыкалық білімі мен эстетикасы әлеуметтік маңызы бар, өйткені олар өнер мен шығармашылыққа қатысады және қоршаған әлемнің даналығын игеруге бағытталған.
Музыка сабағын басқа пәндерден ерекшелендіретін нәрсе-әсемділік пен құныдылықтың тоғысқан ширегін сөзсіз түсіндіре алуы.Ұлттық өнерге оқушыларды жастайынан баулу ол болашақта оқу тәрбие ісіне жұмсалатын тағы бір игі іс.Қазіргі таңдағы басты мәселе білімнің технологиясында емес білім берудің сапасында деп білемін,егер әр оқытушы баланың қиялына ерік беріп оны сабақпен қосып педагогикалық біліктілік көрсете алса оқушылардың эстетикалық дамуына ұлттық өнердің қалыптасуына көмек көрсете алар еді.
Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері- қазіргі уақытта эстетикалық тәрбие тұлғаның дамуы мен азаматтық мәдениеттің қалыптасуы аясында маңызды бола түсуде. Бұл жұмыс ұлттық өнердің осы үдерістегі рөлін зерттеуге бағытталған. Зерттеудің мақсаты-ұлттық өнердің оқушылардың эстетикалық дамуына әсерін анықтау, сонымен қатар оны оқу процесінде қолдану әдістерін талдау. Осы мақсатқа жету үшін ұлттық өнердің әртүрлі аспектілері, оның оқушылардың мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлі, сондай-ақ ұлттық өнерді оқу практикасына біріктіру әдістері қарастырылады. Алынған нәтижелер мұғалімдерге де, жалпы білім беру мекемелеріне де пайдалы болуы мүмкін, бұл мектеп оқушыларының эстетикалық тәрбиесі мен мәдени білімін жақсартуға көмектеседі
Зерттеу міндеттерінің әрқайсысын толығырақ қарастырайық:
1. * Теориялық негіздерді талдау: * бұл міндеттің негізгі мақсаты-мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің қолданыстағы теориялары мен тәсілдерін және осы үдерістегі ұлттық өнердің рөлін зерттеу. Бұған ғылыми әдебиеттерді талдау, педагогика, эстетика және мәдениеттану саласындағы заманауи тұжырымдамалар мен теорияларға шолу кіреді.
2. * Тиімділікті бағалау: * -ұлттық өнерді эстетикалық тәрбиеде қолданудың оқушылардың эстетикалық дамуына әсерін бағалау. Ол үшін сауалнама, бақылау, тестілеу және оқу әрекетінің нәтижелерін талдау сияқты әртүрлі бағалау әдістерін қолданылды.
3. * Табыс факторлары мен кедергілерді анықтау: * осы тапсырма аясында зерттеушілер ұлттық өнерді эстетикалық тәрбиеге сәтті енгізуге ықпал ететін факторларға талдау жасай алады және осы процеске кедергі келтіретін кедергілер мен шектеулерді анықтады.
4. * Әлеуметтік-мәдени контекстті бағалау: * бұл міндет әлеуметтік-мәдени контексттің ұлттық өнерді қабылдау мен оқушылардың әртүрлі топтары үшін маңыздылығына әсерін талдауды қамтиды. Зерттеу оқушылардың мәдени дәстүрлерін, құндылықтары мен әлеуметтік қалауларын талдауды және олардың ұлттық өнерге деген көзқарасын бағалауды қамтиды.
Практикалық маңыздылығы-1
I Тарау Оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы ұлттық өнердің рөлі
Ұлттық өнерге тарихи шолу: оның дамуы, ерекшеліктері, негізгі көркемдік бағыттары
Ұлттық өнерге тарихи шолу оның оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлін түсінудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Міне, осы шолудың кейбір негізгі аспектілері:
1. * Ұлттық өнердің дамуы: * ұлттық өнердің қалыптасу тарихы халықтың тарихын, оның құндылықтарын, дәстүрлері мен идеологиясын бейнелейді. Ұлттық өнердің дамуын талдау оның эволюциясын тарихи, әлеуметтік-мәдени және саяси оқиғалар тұрғысынан түсінуге мүмкіндік береді.
2. * Ерекшеліктер: * ұлттық өнердің оны ерекше және басқа көркемдік дәстүрлерден ерекшелендіретін ерекшеліктерін анықтау маңызды. Бұл стильдің, тақырыптың, қолданылған әдістердің ерекшеліктері, сондай-ақ қабылдау мен түсіндірудің ерекшеліктері болуы мүмкін.
3. * Негізгі көркемдік бағыттар: * ұлттық өнердің негізгі көркемдік бағыттарын зерттеу оның әртүрлілігі мен жан-жақтылығын түсінуге мүмкіндік береді. Бұл әртүрлі дәуірлер мен стильдерді, негізгі суретшілер мен олардың туындыларын зерттеуді және сыртқы мәдени ағымдардың ұлттық өнердің дамуына әсерін қамтуы мүмкін.
Ұлттық өнердің тарихи шолуы студенттерге өздерінің мәдени тарихын, сондай-ақ өткен мен қазіргі арасындағы байланысты тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл олардың мәдени сана-сезімін қалыптастыруға және ұлттық бірегейлікті нығайтуға ықпал етеді, өйткені олар өздерін мәдени тарихы мен дәстүрлері аясында көреді. Ұлттық өнердің тарихи шолуы және оның оқушылардың ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы рөлі әртүрлі теориялар мен тұжырымдамаларды, сондай-ақ әдеби дереккөздерді пайдалана отырып кеңейтілуі мүмкін. Ұлттық өнердің тарихи шолуы оның дамуын, ерекшеліктерін және негізгі көркемдік бағыттарын зерттеуді қамтиды. Мұны толығырақ қарастырайық:
1. * Ұлттық өнерді дамыту:*
- Ұлттық өнердің даму тарихы ежелгі дәуірден басталып, оның бүгінгі күнге дейінгі бүкіл жолын қамтиды. Бұл процесс елдің немесе халықтың тарихымен байланысты және оның мәдени, діни, әлеуметтік және саяси дәстүрлерін көрсетеді.
- Әр түрлі дәуірлер мен тарихи кезеңдер ұлттық өнердің дамуына айтарлықтай әсер етіп, олардың ерекшеліктері мен инновацияларын әкелді.
2. * Ұлттық өнердің ерекшеліктері:*
- Ұлттық өнердің ерекшеліктері елдің немесе этникалық топтың мәдени және тарихи ерекшеліктерімен анықталады. Бұл бірегей тақырыптарды, мотивтерді, стильдерді, техниканы және материалдарды қамтуы мүмкін.
- Ұлттық Өнер халықтың өзіндік ерекшеліктерін, оның дүниетанымын, дәстүрлерін, әдет-ғұрыптары мен өмір салтын бейнелейді.
3. * Негізгі көркемдік бағыттар:*
- Ұлттық өнер өзінің ерекшеліктері мен идеяларымен сипатталатын әртүрлі көркемдік бағыттарды қамтуы мүмкін.
- Бұл бағыттар тарихи (мысалы, ренессанс, барокко, романтизм) немесе заманауи (мысалы, сюрреализм, абстракционизм, поп-арт) болуы мүмкін.
- Көркемдік бағыттар олар пайда болған мәдени, әлеуметтік және саяси контексттің әртүрлі аспектілерін көрсете алады.
Ұлттық өнердің тарихи шолуы оның эволюциясын, халықтың мәдениеті мен сәйкестігі үшін ерекшеліктері мен маңыздылығын жақсы түсінуге мүмкіндік береді. Бұл студенттерге өз елінің немесе этникалық тобының көркемдік мұрасын терең зерттеуге, сондай-ақ оның әлемдік өнер мәдениетіне қосқан үлесін бағалауға мүмкіндік береді.
1. * Теориялық тәсілдер:*
- *Дамудың мәдени-тарихи теориясы: * мәдениет пен тарих адамның санасы мен жеке басының қалыптасуына қатты әсер етеді деп тұжырымдайтын солшыл Выготский жасаған тәсіл. Осы тұрғыда ұлттық өнер тарихын зерттеу мәдени құбылыстардың қалай қалыптасатынын және жеке адамға қалай әсер ететінін түсінуге мүмкіндік береді.
- *Әлеуметтік-мәдени конструктивизм тұжырымдамасы: * бұл тәсіл жеке тұлғаны қалыптастырудағы мәдени тәжірибелер мен әлеуметтік ортаның рөлін көрсетеді. Осы Тұжырымдама аясында ұлттық өнерді зерттеу мәдени түсініктер мен құндылықтардың жеке тұлғаның өзіндік санасы мен жеке басына қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.
2. * Әдеби көздер:*
- *Өнер тарихы оқулықтары: * көптеген өнер тарихы оқулықтарында ұлттық өнер дәстүрлері мен негізгі суретшілерге шолулар бар, бұл ұлттық өнер тарихын зерттеу үшін пайдалы болуы мүмкін.
- *Монографиялар мен зерттеулер: * әр түрлі елдер мен халықтардың өнер тарихына арналған көптеген монографиялар мен ғылыми зерттеулер бар. Олар ұлттық өнердің әртүрлі аспектілерін терең талдау мен түсіндіруді ұсынады.
Мысалы, Эрнст Гомбрихтің "өнер тарихы" кітабы өнер тарихын зерттеудің классикалық көзі болып табылады. Ол ежелгі дәуірден қазіргі заманға дейінгі өнердің дамуына кең шолу жасайды және көркемдік бағыттарды, негізгі суретшілерді және олардың туындыларын талдауды қамтиды. Бұл әлемдік өнер мәдениеті контекстінде ұлттық өнердің дамуын түсіну үшін пайдалы ресурс болуы мүмкін.
Теориялар мен әдеби дереккөздерді пайдалану ұлттық өнер туралы білімді кеңейтуге ғана емес, сонымен қатар оның оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлін тереңірек түсінуге көмектеседі. Мектеп оқушыларына арналған музыкалық оқулықтарда ұлттық өнерге және оның мәдени өзін-өзі тану мен ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы рөліне арналған материалдарды табуға болады. Бұл материалдар мыналарды қамтуы мүмкін:
1. * Музыкалық мәдениеттің тарихи шолуы: * музыкалық оқулықтарда әр түрлі елдердегі музыканың даму тарихына арналған бөлімдер жиі кездеседі. Бұл оқушыларға ұлттық музыкалық мәдениеттің дәстүрлері мен ерекшеліктерімен танысуға мүмкіндік береді.
2. * Ұлттық музыкалық дәстүрлер: * оқулықтарда ұлттық музыкалық аспаптар, жанрлар, стильдер мен композиторлар туралы ақпарат бар. Бұл оқушыларға әртүрлі халықтар мен елдердің музыкалық мәдениетінің алуан түрлілігін түсінуге көмектеседі.
3. * Ұлттық композиторлардың шығармаларын талдау: * оқулықтар ұлттық композиторлардың шығармаларын, олардың стилін, тақырыбы мен сипатын талдауды қамтуы мүмкін. Бұл студенттерге ұлттық музыкалық мұраны терең зерттеуге және оның елдің мәдени дамуы контекстіндегі маңыздылығын бағалауға көмектеседі.
4. * Ән фольклоры: * халық музыкасы мен ән фольклоры туралы материалдар музыкалық оқулықтарда да ұсынылуы мүмкін. Бұл оқушыларға өз халқының дәстүрлі музыкалық формалары мен жанрларымен танысуға мүмкіндік береді.
Мұндай материалдарды оқу процесінде қолдану оқушылардың өз елінің музыкалық мұрасы туралы білімдерін кеңейтуге ғана емес, сонымен бірге олардың мәдени дәстүрлерге деген құрметін қалыптастыруға, сондай-ақ ұлттық бірегейлік пен мәдени өзін-өзі тануды қалыптастырудағы маңыздылығын бағалауға көмектеседі.Ал осы арналған әдеби нұсқаулықтарды іздеу барысында шет елдік кітаптарға жолыққан болатынмын,
1.2 Эстетикалық тәрбиедегі ұлттық өнердің маңыздылығына шолу
Эстетикалық білім оқушыларға көркемдік өнердің әртүрлі формаларын бағалау, талдау және өзара әрекеттесу қабілетін дамытуға көмектесуде маңызды рөл атқарады. Ұлттық өнер, атап айтқанда, эстетикалық білім беру, ұлт үшінде маңызға ие,өйткені ол ұлттың мәдени мұрасы мен өзіндік ерекшелігін бейнелейді. Бұл оқушыларға олардың мәдени шығу тегі туралы түсінік береді және өз елімен мақтаныш пен байланыс сезімін тәрбиелейді.Кез-келген елдің ұлттық өнерін зерттей отырып, оқушылар өздерінің мәдени және көркемдік дәстүрлері туралы тереңірек түсінік ала алады. Бұл таныстық олардың көркемдік көрінісін қалыптастырған тарихи және әлеуметтік әсерлерді жақсырақ бағалауға мүмкіндік береді. Бұл сондай-ақ олардың өткенімен тереңірек байланысын қамтамасыз етеді, бұл өнерді ұлттық және жаһандық деңгейде сыни және саналы түрде қабылдауға әкеледі.
Ұлттық өнерді үйрену оқушыларды әртүрлі көркемдік стильдер мен әдістермен таныстыру арқылы олардың эстетикалық түсінігін жақсарта алады. Бұл таныстық оларға композиция, түс және пішін сияқты визуалды бейнелеу элементтерін бағалауға көмектеседі, осылайша олардың эстетикалық тәжірибесін кеңейтеді.
Ұлттық өнер туындыларын талдау оқушыларға сыни тұрғыдан қарауға көмектеседі. Көрнекі бейнелерге деген сыни көзқарас оқушылар,а әртүрлі көркем шығармалардың хабарламаларын, мағыналарын және мәдени маңыздылығын сыни тұрғыдан түсінуге итермелейді, осылайша жалпы өнер туралы тереңірек түсінік қалыптастырады.Сонымен қатар, ұлттық өнердің тарихи және әлеуметтік контекстін тереңірек түсіну оқушыларға өз елінің көркемдік мұрасы туралы тереңірек түсінік береді және олардың жеке басы мен мәдениетін қалыптастырудағы осы мұраның маңыздылығын бағалауға көмектеседі.Ұлттық өнер елдің тарихи және әлеуметтік фоны туралы құнды түсінік береді. Ол белгілі бір ұлттың саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени шындықтарын бейнелейді, оқушыларға өз еліне ерекше көзқарас береді. Ұлттық өнерді зерттей отырып, оқушылар өз қоғамын қалыптастыратын факторлар туралы тереңірек түсінікке ие болады, бұл оларға заманауи мәселелерге неғұрлым негізделген көзқараспен қарауға және негізделген шешімдер қабылдауға көмектеседі.
Ұлттық өнер туындыларымен танысу шығармашылықты шабыттандырып қана қоймайды, сонымен қатар оқушыларды көркемдік таланты мен болашағын зерттей отырып, өзін-өзі көрсетуге шақырады. Осылайша олар бірегей дауысты дамыта алады және өз идеялары мен эмоцияларын білдіру арқылы көрнекі құралдар арқылы өздерін көрсете алады.Өнерге қатысты практикалық сабақтар, мысалы, ұлттық тақырыптардан шабыттанған, оқушыларға әртүрлі өнер әдістерімен тәжірибе жасауға мүмкіндік береді.
Қазақстандағы оқушыларға эстетикалық тәрбие берудегі ұлттық өнердің маңыздылығына қысқаша шолу жасасам бұл мәлімет мектеп оқулықтарымен арнайы білім үшін жазылған кітаптардан алынған:
- Эстетикалық тәрбие оқушылардың шығармашылығын, сыни ойлауын және мәдени хабардарлығын дамыту үшін өте маңызды.
- Қазақстанда ұлттық өнер елдің бай мәдени мұрасы мен өзіндік ерекшелігін, оның тарихын, дәстүрлері мен құндылықтарын бейнелейді.
1. Мәдени сәйкестілік және мұра:
- Қазақстанның ұлттық өнері елдің көшпелі өткені, Ислам дәстүрлері мен кеңестік тарихы әсер еткен түрлі мәдени бірегейлігі мен бай мұрасының көрінісі ретінде қызмет етеді.
- Қазақстандық өнер туындыларын зерделеу оқушыларға өздерінің мәдени тамырларымен байланыста болуға, өз елінің тарихи мәнмәтінін түсінуге және мақтаныш пен қатыстылық сезімін дамытуға мүмкіндік береді.
- Мұқият бақылау және түсіндіру арқылы студенттер визуалды бейнелерді талдау, мәдени символизмді анықтау және өз идеяларын тұжырымдау қабілетін дамытады.
- Қазақстандағы ұлттық өнер мәдени бірегейлікке, эстетикалық қабылдауға, сыни ойлауға және шығармашылыққа ықпал ете отырып, оқушылардың эстетикалық тәрбиесінде маңызды рөл атқарады.
- Қазақстандық өнерді оқу бағдарламасына біріктіре отырып, оқытушылар оқушылардың білім беру тәжірибесін байыта алады, мәдени хабардарлық пен эмпатияға ықпал ете алады, сондай-ақ өз мұрасымен мақтанатын және өз қоғамының мәдени байлығына өз үлесін қосуға дайын жан-жақты дамыған тұлғаларды тәрбиелей алады.
Оқушылардың алғашқы музыкалық білімі бастауыш сынып оқушылары арасында қалыптасады. Ел мектептерінде музыканы сауатты оқытудың арқасында бастауыш сынып оқушыларына музыкалық білім беруді қалай жан-жақты оқыту керектігін зерттеу жұмыстармен анықталды. Қазіргі уақытта музыка сабақтары негізінде бастауыш сынып оқушылары жалпы музыкалық мәдениетке, ән айту мәдениетіне және өздері тәрбиелеп отырған музыкалық шығармаларды тыңдауға дайындалуда. Бұл күрделі процесті оқушыларға сауатты Музыкалық білім беретін музыкалық саладағы ғылыми-әдістемелік, дұрыс және білікті маман жүзеге асырады. Өнер,бейнелеу,музыка сабақтары бір-бірімен тығыз байланысты. Оқушылар оқыған кезде ғана олар музыкалық материалды игеру мүмкіндігіне ие болады.Сіз музыканың не істейтінін түсіндіре білуіңіз керек. Нәтижесінде ол ойларды, мақсаттарды және көңіл-күйді тудырады. Негізгі музыкалық іс-шаралар ән айту және тыңдау арқылы жүзеге асырылады, сонымен қатар музыкалық білім беру процесі зерттеліп, әдістемелік тұжырымдамалар жасалады. Сыныптарда оқушыларға музыкалық сабақтарды әдістемелік өткізу өзекті бола түсуде, өйткені бұл оқушыларды ұлттық музыкамен таныстырудың жаңа тәсілі. Ол музыканың физикалық әлеміне қатысты қалыптасқан мәдени дәстүрлерге ие. Музыкалық білім Жеке даму жүйесін қалыптастырады. Мұнда, менің ойымша, халықтың мәдени дәстүрлері - білім беру саласындағы тарихи қалыптасқан тәжірибелер ретінде-жоғары адамгершілік ұрпақты қалыптастыруға бағытталғанын атап өту маңызды.Оқушылардың көркемдік-эстетикалық тәрбиесіне келетін болсақ, ол халықтың мәдени дәстүрлеріне негізделуі керек. Спикер дәстүрлердің білім беру құндылығы зор екенін және олар ұлттық және жаһандық мәдениет жүйесіне бейімделе алатынын, "ұлт пен әмбебаптықтың" диалектикалық табиғатын түсіне алатынын атап өтті. Бұл мүмкіндігінше субъективті этномәдениеттің қалыптасуына ықпал етеді. Мектептегі музыка сабағы оқушыларды өнер әлемінің қызықты құпияларымен таныстырады, көркем есімдерді түсінуге, эмоцияларды шынайы сезінуге, олардан рухани ләззат алуға, әсер алуға және Өмірде өзін жайлы сезінуге мүмкіндік береді.
II Тарау Ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау
Оқу жоспары аясында ұлттық өнердің нақты туындыларын зерттеу мектеп оқушыларының эстетикалық қабылдауына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Өз мәдениетінің шығармашылығына ену оқушыларға әр түрлі көркемдік дәстүрлер мен стильдерді талдай отырып, өз елінің мәдени мұрасын жақсы түсінуге және бағалауға мүмкіндік береді. Бұл сонымен қатар олардың эстетикалық талғамына, шығармашылық ойлауына және өзін-өзі көрсету қабілетіне ықпал етеді. Қазақстандық оқулықтар мен оқу бағдарламасында әдетте ұлттық өнерге арналған кең бөлім бар. Бұл бөлімде ұлттық кескіндеме, мүсін, сәулет, музыка, би және әдебиеттің әртүрлі туындыларын талдау болуы мүмкін. Оқушылар қазақстандық суретшілерді және олардың әлемдік өнерге қосқан үлестерін, сондай-ақ Қазақстанның мәдениеті мен тарихын бейнелейтін ұлттық өнердің дәстүрлі элементтерін зерттейді. Бұл тәсіл мектеп оқушыларына өз елінің мәдени мұрасын терең құрметтеуге және олардың эстетикалық қабылдауын жақсартуға көмектеседі. Қазақстандық оқулықтар мен бағдарламада ұлттық өнерді зерделеу әдетте Мәдени мұра, өнер және тарих саласындағы сарапшылардың қатысуымен жүзеге асырылады. Авторлар иллюстрациялар, жұмыс мысалдары және интерактивті тапсырмаларды қоса алғанда, әртүрлі оқыту әдістерін пайдалана отырып, материалды оқушылар үшін қызықты және қолжетімді етуге тырысады. Қазақстандық мектептерде ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау үшін әртүрлі әдістер жиі қолданылады. Олардың кейбіреулері мыналарды қамтуы мүмкін:1. Қазақстан тарихы мен мәдениеті контекстіндегі шығармаларды зерделеу және талқылау.
2. Иллюстрацияларды, презентацияларды және мультимедиялық ресурстарды пайдалана отырып, интерактивті сабақтар өткізу.
3. Негізгі тақырыптарды, символдар мен әдістерді анықтау үшін мәтіндерді, суреттерді және музыканы талдау.
4. Оқушыларға өнер туындылары туралы өз ойлары мен әсерлерін білдіруге мүмкіндік беру үшін пікірталастар мен пікірталастар ұйымдастыру.
5. Оқушыларға зерттелген өнер туындыларынан шабыттанған шығармашылық идеяларын өз бетінше жүзеге асыруға мүмкіндік беру үшін сурет салу, мүсіндеу немесе музыка орындау сияқты практикалық сабақтарды өткізу.
Бұл әдістер оқушылардың белсенді қатысуына ықпал етеді және оларға өз елінің өнерін жақсы түсінуге және бағалауға көмектеседі.
2.1 Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін ұлттық өнерді оқу процесіне енгізу әдістері
Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін білім беру жүйесіне ұлттық өнерді енгізуге әртүрлі әдістермен қол жеткізуге болады. Осындай әдістердің бірі-ұлттық өнерді әртүрлі пәндер бойынша оқу бағдарламаларына қосу. Бұл тәсіл оқушыларға өнер туындылары туралы кеңірек тарихи, мәдени және әлеуметтік контексттерде білуге мүмкіндік береді. Тағы бір әдіс-мұражайлар мен мәдениет мекемелеріне экскурсиялар ұйымдастыру. Бұл сапарлар оқушыларға өнер туындыларымен өзара әрекеттесуге, әртүрлі стильдер мен әдістерді байқауға және олардың мәдени маңыздылығын бағалауға мүмкіндік беретін практикалық тәжірибе береді.
Ұлттық өнер бірнеше себептерге байланысты мектеп оқушыларын көркемдік тәрбиелеуде маңызды рөл атқарады:
1. ** Мәдени сәйкестілік және мұра**: ұлттық өнер елдің мәдениеті мен тарихының көрінісі ретінде қызмет етеді. Жергілікті суретшілер жасаған өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар өз ұлтының жеке басын құрайтын тарих, дәстүрлер мен құндылықтар туралы түсінік алады. Бұл мақтаныш сезімін және оның мәдени мұрасына қатысуды тәрбиелейді. Эстетикалық бағалау: ұлттық өнермен танысу әр түрлі көркемдік стильдермен, техникалармен және өрнектермен танысу арқылы оқушылардың эстетикалық бағасын дамытады. Ұлттық өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар өнер элементтерін, дизайн принциптерін тереңірек түсінуді дамытады және сұлулық пен шығармашылықты бағалайды.
3. Сыни тұрғыдан ойлау және талдау: ұлттық өнер туындыларын талдау оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауға және визуалды медиамен өзара әрекеттесуге шақырады. Оқушылар өнер саласынан тыс қолдануға болатын бақылау, талдау және түсіндіру дағдыларын дамыта отырып, өнер туындыларындағы рәміздерді, тақырыптарды және баяндауды түсіндіруді үйренеді.
4. Мәдени хабардарлық және түсіну: ұлттық өнерді зерттеу оқушыларды өз елдеріндегі әртүрлі қауымдастықтардың болашағы мен тәжірибесімен таныстыру арқылы мәдени түсінік пен хабардарлыққа ықпал етеді. Бұл мәдени әртүрлілікке деген эмпатия мен ризашылықты арттырады және оқушылардың инклюзивті дүниетанымды дамытуға көмектеседі.
5. Шығармашылық және өзін-өзі көрсету: ұлттық өнер туындылары мектеп оқушыларына көркемдік инновациялар мен өзін-өзі көрсету мысалдарын ұсына отырып, шығармашылық пен өзін-өзі көрсетуге шабыттандырады. Практикалық өнер сабақтары мен ұлттық тақырыптағы жобалардың арқасында балалар өздерінің көркемдік таланттарын ашып, өздерін шығармашылықпен көрсетуге мүмкіндік алады.
6. Тарихи және әлеуметтік контекст: ұлттық өнер әр түрлі уақыт кезеңдерінің саяси, экономикалық және әлеуметтік шындықтарын бейнелейтін елдің тарихи және әлеуметтік контексті туралы түсінік береді. Ел тарихындағы ұлттық өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар оның тарихы мен мәдениетін қалыптастырған күштер туралы тереңірек түсінік алады.
7. Қоғамдастықтың қатысуы және байланыс: ұлттық өнермен танысу мектеп оқушылары арасындағы қауымдастық пен байланыс сезімін дамытады, өйткені олар өнер туындыларын бірге зерттейді және талқылайды. Мәдени іс-шаралар, мұражайларға бару және ұлттық өнерге арналған бірлескен жобалар оқушылардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауына және олардың мәдени мұраларын мағыналы пайдалануға мүмкіндік береді. Жалпы, ұлттық өнерді зерттеу мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие беру үшін өте маңызды. Бұл оқкшылардың өздерінің мәдени ерекшеліктерін түсінуін байытады, эстетикалық қабылдау мен сыни ойлауға ықпал етеді, шығармашылық пен өзін-өзі көрсетуге шабыттандырады және мәдени хабардарлықты, эмпатияны және әртүрлілікті бағалауды ынталандырады.
Өскелең ұрпақтың эстетикалық тәрбиесінде өнер маңызды рөл атқарады. Баланы өнермен таныстыру ... жалғасы
ЕСІК ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Оқушыларға эстетикалық тәрбие берудегі ұлттық өнердің маңызы
Мамандығы: Мектепке дейінгі және негізгі орта білім беру ұйымдарындағы музыка пәнінің мұғалімі
Орындаған: 4курс 415 топ студенті Диханбай Санжар
Кафедра меңгерушісі:Умарова Динара Отанбековна
Есік қаласы 2024 жыл
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I Тарау Оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы ұлттық өнердің рөлі ... ... ... ... ... .5
1.1. Ұлттық өнерге тарихи шолу: оның дамуы, ерекшеліктері, негізгі көркемдік бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Эстетикалық тәрбиедегі ұлттық өнердің маңыздылығына шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
II Тарау Ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау ... ...12
2.1 Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін ұлттық өнерді оқу процесіне енгізу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Оқушылардың ұлттық өнерге деген қызығушылығын қалыптастырудағы мектеп пен мұғалімнің рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... 17
Тәжірбиелік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...28
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Кіріспе
Курстық жұмыс өзектілігі- Музыкалық өнер әр оқушыны әдемі әлемге батырып қана қоймай, оларды рухани және мәдени деңгейде сақтауға және жетілдіруге ықпал етеді. Сондықтан қоғамның әрбір мүшесінде қоғамның объективті қажеттілігі мен заңдылығы болуы керек.
Музыка пәні оқушылардың эстетикалық, этикалық және адамгершілік нормаларын жүзеге асыруда ерекше орын алады. Өнер саласындағы жастарды музыкалық тәрбиелеуге үлесін қосады.Оқушыларды құндылықтарды құруға тарту арқылы ол белгілі бір моральдық және эстетикалық мәдениетті, көркемдік талғам мен шығармашылық қабілеттерді дамытады. Білім берудің басты мақсаты: қоғам мүшелерін әлеуметтендіру, яғни өнер тек рухани жетілу ғана емес сырт бейнені қалыптастыруғада өз септігін тигізеді.Музыка- өмірдің ажырамас бөлігі ғана емес, сонымен қатар әлеуметтенудің өте тиімді құралы. Адам өзінің шынайы ішкі ойларын өнер арқылы көрсетеді. Осылайша, бүгінде патриоттық тәрбиенің барлық мәселелері өнер академиясындағы адами қатынастар саласындағы өнердің басты көріністерінің бірі болып табылады.
Музыка - бұл сөздердің ,ұғымдардың, сөз тіркестерінің, сезімдердің, қамқорлықтың, тілектің санасы екенін түсіну керек. Музыка жүрек тілі
Мектептегі музыкалық білім-бұл білім беру саласы. Оқушылардың өнерге деген қызығушылығын дамыту үшін, оның эстетикалық тәрбие берудегі маңызын ұғыну мақсатында жасалып жатқан өте үлкен күш.
Көркемдік оқыту әдістері (музыка-дауыс, кескіндеме-гүлдер, әдебиет-тіл) оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға жағдай жасайды, өмірлік оқиғалар мен көркем образ эстетика сезімін тудырады.
Ұлттық өнерді түсіну және талдау оқушыларға өз елінің және жалпы әлемнің мәдениеті туралы көбірек хабардар болуға көмектеседі, бұл мәдени құзыреттілік пен толеранттылықты қалыптастыруға ықпал етеді.Дәстүрлі өнерді зерттеу оқушыларға өз елінің тарихын, дәстүрлері мен құндылықтарын жақсы түсінуге мүмкіндік береді, бұл олардың мәдени сәйкестігі мен өзіндік санасын қалыптастыруға ықпал етеді. Музыка ғылымының басты мақсаты-оқушыларға ұлттық көркемдік құндылықтарды көрсету. Мектепте балалардың музыкалық білімі мен эстетикасы әлеуметтік маңызы бар, өйткені олар өнер мен шығармашылыққа қатысады және қоршаған әлемнің даналығын игеруге бағытталған.
Музыка сабағын басқа пәндерден ерекшелендіретін нәрсе-әсемділік пен құныдылықтың тоғысқан ширегін сөзсіз түсіндіре алуы.Ұлттық өнерге оқушыларды жастайынан баулу ол болашақта оқу тәрбие ісіне жұмсалатын тағы бір игі іс.Қазіргі таңдағы басты мәселе білімнің технологиясында емес білім берудің сапасында деп білемін,егер әр оқытушы баланың қиялына ерік беріп оны сабақпен қосып педагогикалық біліктілік көрсете алса оқушылардың эстетикалық дамуына ұлттық өнердің қалыптасуына көмек көрсете алар еді.
Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері- қазіргі уақытта эстетикалық тәрбие тұлғаның дамуы мен азаматтық мәдениеттің қалыптасуы аясында маңызды бола түсуде. Бұл жұмыс ұлттық өнердің осы үдерістегі рөлін зерттеуге бағытталған. Зерттеудің мақсаты-ұлттық өнердің оқушылардың эстетикалық дамуына әсерін анықтау, сонымен қатар оны оқу процесінде қолдану әдістерін талдау. Осы мақсатқа жету үшін ұлттық өнердің әртүрлі аспектілері, оның оқушылардың мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлі, сондай-ақ ұлттық өнерді оқу практикасына біріктіру әдістері қарастырылады. Алынған нәтижелер мұғалімдерге де, жалпы білім беру мекемелеріне де пайдалы болуы мүмкін, бұл мектеп оқушыларының эстетикалық тәрбиесі мен мәдени білімін жақсартуға көмектеседі
Зерттеу міндеттерінің әрқайсысын толығырақ қарастырайық:
1. * Теориялық негіздерді талдау: * бұл міндеттің негізгі мақсаты-мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің қолданыстағы теориялары мен тәсілдерін және осы үдерістегі ұлттық өнердің рөлін зерттеу. Бұған ғылыми әдебиеттерді талдау, педагогика, эстетика және мәдениеттану саласындағы заманауи тұжырымдамалар мен теорияларға шолу кіреді.
2. * Тиімділікті бағалау: * -ұлттық өнерді эстетикалық тәрбиеде қолданудың оқушылардың эстетикалық дамуына әсерін бағалау. Ол үшін сауалнама, бақылау, тестілеу және оқу әрекетінің нәтижелерін талдау сияқты әртүрлі бағалау әдістерін қолданылды.
3. * Табыс факторлары мен кедергілерді анықтау: * осы тапсырма аясында зерттеушілер ұлттық өнерді эстетикалық тәрбиеге сәтті енгізуге ықпал ететін факторларға талдау жасай алады және осы процеске кедергі келтіретін кедергілер мен шектеулерді анықтады.
4. * Әлеуметтік-мәдени контекстті бағалау: * бұл міндет әлеуметтік-мәдени контексттің ұлттық өнерді қабылдау мен оқушылардың әртүрлі топтары үшін маңыздылығына әсерін талдауды қамтиды. Зерттеу оқушылардың мәдени дәстүрлерін, құндылықтары мен әлеуметтік қалауларын талдауды және олардың ұлттық өнерге деген көзқарасын бағалауды қамтиды.
Практикалық маңыздылығы-1
I Тарау Оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы ұлттық өнердің рөлі
Ұлттық өнерге тарихи шолу: оның дамуы, ерекшеліктері, негізгі көркемдік бағыттары
Ұлттық өнерге тарихи шолу оның оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлін түсінудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Міне, осы шолудың кейбір негізгі аспектілері:
1. * Ұлттық өнердің дамуы: * ұлттық өнердің қалыптасу тарихы халықтың тарихын, оның құндылықтарын, дәстүрлері мен идеологиясын бейнелейді. Ұлттық өнердің дамуын талдау оның эволюциясын тарихи, әлеуметтік-мәдени және саяси оқиғалар тұрғысынан түсінуге мүмкіндік береді.
2. * Ерекшеліктер: * ұлттық өнердің оны ерекше және басқа көркемдік дәстүрлерден ерекшелендіретін ерекшеліктерін анықтау маңызды. Бұл стильдің, тақырыптың, қолданылған әдістердің ерекшеліктері, сондай-ақ қабылдау мен түсіндірудің ерекшеліктері болуы мүмкін.
3. * Негізгі көркемдік бағыттар: * ұлттық өнердің негізгі көркемдік бағыттарын зерттеу оның әртүрлілігі мен жан-жақтылығын түсінуге мүмкіндік береді. Бұл әртүрлі дәуірлер мен стильдерді, негізгі суретшілер мен олардың туындыларын зерттеуді және сыртқы мәдени ағымдардың ұлттық өнердің дамуына әсерін қамтуы мүмкін.
Ұлттық өнердің тарихи шолуы студенттерге өздерінің мәдени тарихын, сондай-ақ өткен мен қазіргі арасындағы байланысты тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл олардың мәдени сана-сезімін қалыптастыруға және ұлттық бірегейлікті нығайтуға ықпал етеді, өйткені олар өздерін мәдени тарихы мен дәстүрлері аясында көреді. Ұлттық өнердің тарихи шолуы және оның оқушылардың ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы рөлі әртүрлі теориялар мен тұжырымдамаларды, сондай-ақ әдеби дереккөздерді пайдалана отырып кеңейтілуі мүмкін. Ұлттық өнердің тарихи шолуы оның дамуын, ерекшеліктерін және негізгі көркемдік бағыттарын зерттеуді қамтиды. Мұны толығырақ қарастырайық:
1. * Ұлттық өнерді дамыту:*
- Ұлттық өнердің даму тарихы ежелгі дәуірден басталып, оның бүгінгі күнге дейінгі бүкіл жолын қамтиды. Бұл процесс елдің немесе халықтың тарихымен байланысты және оның мәдени, діни, әлеуметтік және саяси дәстүрлерін көрсетеді.
- Әр түрлі дәуірлер мен тарихи кезеңдер ұлттық өнердің дамуына айтарлықтай әсер етіп, олардың ерекшеліктері мен инновацияларын әкелді.
2. * Ұлттық өнердің ерекшеліктері:*
- Ұлттық өнердің ерекшеліктері елдің немесе этникалық топтың мәдени және тарихи ерекшеліктерімен анықталады. Бұл бірегей тақырыптарды, мотивтерді, стильдерді, техниканы және материалдарды қамтуы мүмкін.
- Ұлттық Өнер халықтың өзіндік ерекшеліктерін, оның дүниетанымын, дәстүрлерін, әдет-ғұрыптары мен өмір салтын бейнелейді.
3. * Негізгі көркемдік бағыттар:*
- Ұлттық өнер өзінің ерекшеліктері мен идеяларымен сипатталатын әртүрлі көркемдік бағыттарды қамтуы мүмкін.
- Бұл бағыттар тарихи (мысалы, ренессанс, барокко, романтизм) немесе заманауи (мысалы, сюрреализм, абстракционизм, поп-арт) болуы мүмкін.
- Көркемдік бағыттар олар пайда болған мәдени, әлеуметтік және саяси контексттің әртүрлі аспектілерін көрсете алады.
Ұлттық өнердің тарихи шолуы оның эволюциясын, халықтың мәдениеті мен сәйкестігі үшін ерекшеліктері мен маңыздылығын жақсы түсінуге мүмкіндік береді. Бұл студенттерге өз елінің немесе этникалық тобының көркемдік мұрасын терең зерттеуге, сондай-ақ оның әлемдік өнер мәдениетіне қосқан үлесін бағалауға мүмкіндік береді.
1. * Теориялық тәсілдер:*
- *Дамудың мәдени-тарихи теориясы: * мәдениет пен тарих адамның санасы мен жеке басының қалыптасуына қатты әсер етеді деп тұжырымдайтын солшыл Выготский жасаған тәсіл. Осы тұрғыда ұлттық өнер тарихын зерттеу мәдени құбылыстардың қалай қалыптасатынын және жеке адамға қалай әсер ететінін түсінуге мүмкіндік береді.
- *Әлеуметтік-мәдени конструктивизм тұжырымдамасы: * бұл тәсіл жеке тұлғаны қалыптастырудағы мәдени тәжірибелер мен әлеуметтік ортаның рөлін көрсетеді. Осы Тұжырымдама аясында ұлттық өнерді зерттеу мәдени түсініктер мен құндылықтардың жеке тұлғаның өзіндік санасы мен жеке басына қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.
2. * Әдеби көздер:*
- *Өнер тарихы оқулықтары: * көптеген өнер тарихы оқулықтарында ұлттық өнер дәстүрлері мен негізгі суретшілерге шолулар бар, бұл ұлттық өнер тарихын зерттеу үшін пайдалы болуы мүмкін.
- *Монографиялар мен зерттеулер: * әр түрлі елдер мен халықтардың өнер тарихына арналған көптеген монографиялар мен ғылыми зерттеулер бар. Олар ұлттық өнердің әртүрлі аспектілерін терең талдау мен түсіндіруді ұсынады.
Мысалы, Эрнст Гомбрихтің "өнер тарихы" кітабы өнер тарихын зерттеудің классикалық көзі болып табылады. Ол ежелгі дәуірден қазіргі заманға дейінгі өнердің дамуына кең шолу жасайды және көркемдік бағыттарды, негізгі суретшілерді және олардың туындыларын талдауды қамтиды. Бұл әлемдік өнер мәдениеті контекстінде ұлттық өнердің дамуын түсіну үшін пайдалы ресурс болуы мүмкін.
Теориялар мен әдеби дереккөздерді пайдалану ұлттық өнер туралы білімді кеңейтуге ғана емес, сонымен қатар оның оқушылардың ұлттық бірегейлігі мен мәдени өзін-өзі тануын қалыптастырудағы рөлін тереңірек түсінуге көмектеседі. Мектеп оқушыларына арналған музыкалық оқулықтарда ұлттық өнерге және оның мәдени өзін-өзі тану мен ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы рөліне арналған материалдарды табуға болады. Бұл материалдар мыналарды қамтуы мүмкін:
1. * Музыкалық мәдениеттің тарихи шолуы: * музыкалық оқулықтарда әр түрлі елдердегі музыканың даму тарихына арналған бөлімдер жиі кездеседі. Бұл оқушыларға ұлттық музыкалық мәдениеттің дәстүрлері мен ерекшеліктерімен танысуға мүмкіндік береді.
2. * Ұлттық музыкалық дәстүрлер: * оқулықтарда ұлттық музыкалық аспаптар, жанрлар, стильдер мен композиторлар туралы ақпарат бар. Бұл оқушыларға әртүрлі халықтар мен елдердің музыкалық мәдениетінің алуан түрлілігін түсінуге көмектеседі.
3. * Ұлттық композиторлардың шығармаларын талдау: * оқулықтар ұлттық композиторлардың шығармаларын, олардың стилін, тақырыбы мен сипатын талдауды қамтуы мүмкін. Бұл студенттерге ұлттық музыкалық мұраны терең зерттеуге және оның елдің мәдени дамуы контекстіндегі маңыздылығын бағалауға көмектеседі.
4. * Ән фольклоры: * халық музыкасы мен ән фольклоры туралы материалдар музыкалық оқулықтарда да ұсынылуы мүмкін. Бұл оқушыларға өз халқының дәстүрлі музыкалық формалары мен жанрларымен танысуға мүмкіндік береді.
Мұндай материалдарды оқу процесінде қолдану оқушылардың өз елінің музыкалық мұрасы туралы білімдерін кеңейтуге ғана емес, сонымен бірге олардың мәдени дәстүрлерге деген құрметін қалыптастыруға, сондай-ақ ұлттық бірегейлік пен мәдени өзін-өзі тануды қалыптастырудағы маңыздылығын бағалауға көмектеседі.Ал осы арналған әдеби нұсқаулықтарды іздеу барысында шет елдік кітаптарға жолыққан болатынмын,
1.2 Эстетикалық тәрбиедегі ұлттық өнердің маңыздылығына шолу
Эстетикалық білім оқушыларға көркемдік өнердің әртүрлі формаларын бағалау, талдау және өзара әрекеттесу қабілетін дамытуға көмектесуде маңызды рөл атқарады. Ұлттық өнер, атап айтқанда, эстетикалық білім беру, ұлт үшінде маңызға ие,өйткені ол ұлттың мәдени мұрасы мен өзіндік ерекшелігін бейнелейді. Бұл оқушыларға олардың мәдени шығу тегі туралы түсінік береді және өз елімен мақтаныш пен байланыс сезімін тәрбиелейді.Кез-келген елдің ұлттық өнерін зерттей отырып, оқушылар өздерінің мәдени және көркемдік дәстүрлері туралы тереңірек түсінік ала алады. Бұл таныстық олардың көркемдік көрінісін қалыптастырған тарихи және әлеуметтік әсерлерді жақсырақ бағалауға мүмкіндік береді. Бұл сондай-ақ олардың өткенімен тереңірек байланысын қамтамасыз етеді, бұл өнерді ұлттық және жаһандық деңгейде сыни және саналы түрде қабылдауға әкеледі.
Ұлттық өнерді үйрену оқушыларды әртүрлі көркемдік стильдер мен әдістермен таныстыру арқылы олардың эстетикалық түсінігін жақсарта алады. Бұл таныстық оларға композиция, түс және пішін сияқты визуалды бейнелеу элементтерін бағалауға көмектеседі, осылайша олардың эстетикалық тәжірибесін кеңейтеді.
Ұлттық өнер туындыларын талдау оқушыларға сыни тұрғыдан қарауға көмектеседі. Көрнекі бейнелерге деген сыни көзқарас оқушылар,а әртүрлі көркем шығармалардың хабарламаларын, мағыналарын және мәдени маңыздылығын сыни тұрғыдан түсінуге итермелейді, осылайша жалпы өнер туралы тереңірек түсінік қалыптастырады.Сонымен қатар, ұлттық өнердің тарихи және әлеуметтік контекстін тереңірек түсіну оқушыларға өз елінің көркемдік мұрасы туралы тереңірек түсінік береді және олардың жеке басы мен мәдениетін қалыптастырудағы осы мұраның маңыздылығын бағалауға көмектеседі.Ұлттық өнер елдің тарихи және әлеуметтік фоны туралы құнды түсінік береді. Ол белгілі бір ұлттың саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени шындықтарын бейнелейді, оқушыларға өз еліне ерекше көзқарас береді. Ұлттық өнерді зерттей отырып, оқушылар өз қоғамын қалыптастыратын факторлар туралы тереңірек түсінікке ие болады, бұл оларға заманауи мәселелерге неғұрлым негізделген көзқараспен қарауға және негізделген шешімдер қабылдауға көмектеседі.
Ұлттық өнер туындыларымен танысу шығармашылықты шабыттандырып қана қоймайды, сонымен қатар оқушыларды көркемдік таланты мен болашағын зерттей отырып, өзін-өзі көрсетуге шақырады. Осылайша олар бірегей дауысты дамыта алады және өз идеялары мен эмоцияларын білдіру арқылы көрнекі құралдар арқылы өздерін көрсете алады.Өнерге қатысты практикалық сабақтар, мысалы, ұлттық тақырыптардан шабыттанған, оқушыларға әртүрлі өнер әдістерімен тәжірибе жасауға мүмкіндік береді.
Қазақстандағы оқушыларға эстетикалық тәрбие берудегі ұлттық өнердің маңыздылығына қысқаша шолу жасасам бұл мәлімет мектеп оқулықтарымен арнайы білім үшін жазылған кітаптардан алынған:
- Эстетикалық тәрбие оқушылардың шығармашылығын, сыни ойлауын және мәдени хабардарлығын дамыту үшін өте маңызды.
- Қазақстанда ұлттық өнер елдің бай мәдени мұрасы мен өзіндік ерекшелігін, оның тарихын, дәстүрлері мен құндылықтарын бейнелейді.
1. Мәдени сәйкестілік және мұра:
- Қазақстанның ұлттық өнері елдің көшпелі өткені, Ислам дәстүрлері мен кеңестік тарихы әсер еткен түрлі мәдени бірегейлігі мен бай мұрасының көрінісі ретінде қызмет етеді.
- Қазақстандық өнер туындыларын зерделеу оқушыларға өздерінің мәдени тамырларымен байланыста болуға, өз елінің тарихи мәнмәтінін түсінуге және мақтаныш пен қатыстылық сезімін дамытуға мүмкіндік береді.
- Мұқият бақылау және түсіндіру арқылы студенттер визуалды бейнелерді талдау, мәдени символизмді анықтау және өз идеяларын тұжырымдау қабілетін дамытады.
- Қазақстандағы ұлттық өнер мәдени бірегейлікке, эстетикалық қабылдауға, сыни ойлауға және шығармашылыққа ықпал ете отырып, оқушылардың эстетикалық тәрбиесінде маңызды рөл атқарады.
- Қазақстандық өнерді оқу бағдарламасына біріктіре отырып, оқытушылар оқушылардың білім беру тәжірибесін байыта алады, мәдени хабардарлық пен эмпатияға ықпал ете алады, сондай-ақ өз мұрасымен мақтанатын және өз қоғамының мәдени байлығына өз үлесін қосуға дайын жан-жақты дамыған тұлғаларды тәрбиелей алады.
Оқушылардың алғашқы музыкалық білімі бастауыш сынып оқушылары арасында қалыптасады. Ел мектептерінде музыканы сауатты оқытудың арқасында бастауыш сынып оқушыларына музыкалық білім беруді қалай жан-жақты оқыту керектігін зерттеу жұмыстармен анықталды. Қазіргі уақытта музыка сабақтары негізінде бастауыш сынып оқушылары жалпы музыкалық мәдениетке, ән айту мәдениетіне және өздері тәрбиелеп отырған музыкалық шығармаларды тыңдауға дайындалуда. Бұл күрделі процесті оқушыларға сауатты Музыкалық білім беретін музыкалық саладағы ғылыми-әдістемелік, дұрыс және білікті маман жүзеге асырады. Өнер,бейнелеу,музыка сабақтары бір-бірімен тығыз байланысты. Оқушылар оқыған кезде ғана олар музыкалық материалды игеру мүмкіндігіне ие болады.Сіз музыканың не істейтінін түсіндіре білуіңіз керек. Нәтижесінде ол ойларды, мақсаттарды және көңіл-күйді тудырады. Негізгі музыкалық іс-шаралар ән айту және тыңдау арқылы жүзеге асырылады, сонымен қатар музыкалық білім беру процесі зерттеліп, әдістемелік тұжырымдамалар жасалады. Сыныптарда оқушыларға музыкалық сабақтарды әдістемелік өткізу өзекті бола түсуде, өйткені бұл оқушыларды ұлттық музыкамен таныстырудың жаңа тәсілі. Ол музыканың физикалық әлеміне қатысты қалыптасқан мәдени дәстүрлерге ие. Музыкалық білім Жеке даму жүйесін қалыптастырады. Мұнда, менің ойымша, халықтың мәдени дәстүрлері - білім беру саласындағы тарихи қалыптасқан тәжірибелер ретінде-жоғары адамгершілік ұрпақты қалыптастыруға бағытталғанын атап өту маңызды.Оқушылардың көркемдік-эстетикалық тәрбиесіне келетін болсақ, ол халықтың мәдени дәстүрлеріне негізделуі керек. Спикер дәстүрлердің білім беру құндылығы зор екенін және олар ұлттық және жаһандық мәдениет жүйесіне бейімделе алатынын, "ұлт пен әмбебаптықтың" диалектикалық табиғатын түсіне алатынын атап өтті. Бұл мүмкіндігінше субъективті этномәдениеттің қалыптасуына ықпал етеді. Мектептегі музыка сабағы оқушыларды өнер әлемінің қызықты құпияларымен таныстырады, көркем есімдерді түсінуге, эмоцияларды шынайы сезінуге, олардан рухани ләззат алуға, әсер алуға және Өмірде өзін жайлы сезінуге мүмкіндік береді.
II Тарау Ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау
Оқу жоспары аясында ұлттық өнердің нақты туындыларын зерттеу мектеп оқушыларының эстетикалық қабылдауына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Өз мәдениетінің шығармашылығына ену оқушыларға әр түрлі көркемдік дәстүрлер мен стильдерді талдай отырып, өз елінің мәдени мұрасын жақсы түсінуге және бағалауға мүмкіндік береді. Бұл сонымен қатар олардың эстетикалық талғамына, шығармашылық ойлауына және өзін-өзі көрсету қабілетіне ықпал етеді. Қазақстандық оқулықтар мен оқу бағдарламасында әдетте ұлттық өнерге арналған кең бөлім бар. Бұл бөлімде ұлттық кескіндеме, мүсін, сәулет, музыка, би және әдебиеттің әртүрлі туындыларын талдау болуы мүмкін. Оқушылар қазақстандық суретшілерді және олардың әлемдік өнерге қосқан үлестерін, сондай-ақ Қазақстанның мәдениеті мен тарихын бейнелейтін ұлттық өнердің дәстүрлі элементтерін зерттейді. Бұл тәсіл мектеп оқушыларына өз елінің мәдени мұрасын терең құрметтеуге және олардың эстетикалық қабылдауын жақсартуға көмектеседі. Қазақстандық оқулықтар мен бағдарламада ұлттық өнерді зерделеу әдетте Мәдени мұра, өнер және тарих саласындағы сарапшылардың қатысуымен жүзеге асырылады. Авторлар иллюстрациялар, жұмыс мысалдары және интерактивті тапсырмаларды қоса алғанда, әртүрлі оқыту әдістерін пайдалана отырып, материалды оқушылар үшін қызықты және қолжетімді етуге тырысады. Қазақстандық мектептерде ұлттық өнердің нақты туындыларын және олардың оқушылардың эстетикалық қабылдауына әсерін талдау үшін әртүрлі әдістер жиі қолданылады. Олардың кейбіреулері мыналарды қамтуы мүмкін:1. Қазақстан тарихы мен мәдениеті контекстіндегі шығармаларды зерделеу және талқылау.
2. Иллюстрацияларды, презентацияларды және мультимедиялық ресурстарды пайдалана отырып, интерактивті сабақтар өткізу.
3. Негізгі тақырыптарды, символдар мен әдістерді анықтау үшін мәтіндерді, суреттерді және музыканы талдау.
4. Оқушыларға өнер туындылары туралы өз ойлары мен әсерлерін білдіруге мүмкіндік беру үшін пікірталастар мен пікірталастар ұйымдастыру.
5. Оқушыларға зерттелген өнер туындыларынан шабыттанған шығармашылық идеяларын өз бетінше жүзеге асыруға мүмкіндік беру үшін сурет салу, мүсіндеу немесе музыка орындау сияқты практикалық сабақтарды өткізу.
Бұл әдістер оқушылардың белсенді қатысуына ықпал етеді және оларға өз елінің өнерін жақсы түсінуге және бағалауға көмектеседі.
2.1 Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін ұлттық өнерді оқу процесіне енгізу әдістері
Тиімді эстетикалық тәрбие беру үшін білім беру жүйесіне ұлттық өнерді енгізуге әртүрлі әдістермен қол жеткізуге болады. Осындай әдістердің бірі-ұлттық өнерді әртүрлі пәндер бойынша оқу бағдарламаларына қосу. Бұл тәсіл оқушыларға өнер туындылары туралы кеңірек тарихи, мәдени және әлеуметтік контексттерде білуге мүмкіндік береді. Тағы бір әдіс-мұражайлар мен мәдениет мекемелеріне экскурсиялар ұйымдастыру. Бұл сапарлар оқушыларға өнер туындыларымен өзара әрекеттесуге, әртүрлі стильдер мен әдістерді байқауға және олардың мәдени маңыздылығын бағалауға мүмкіндік беретін практикалық тәжірибе береді.
Ұлттық өнер бірнеше себептерге байланысты мектеп оқушыларын көркемдік тәрбиелеуде маңызды рөл атқарады:
1. ** Мәдени сәйкестілік және мұра**: ұлттық өнер елдің мәдениеті мен тарихының көрінісі ретінде қызмет етеді. Жергілікті суретшілер жасаған өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар өз ұлтының жеке басын құрайтын тарих, дәстүрлер мен құндылықтар туралы түсінік алады. Бұл мақтаныш сезімін және оның мәдени мұрасына қатысуды тәрбиелейді. Эстетикалық бағалау: ұлттық өнермен танысу әр түрлі көркемдік стильдермен, техникалармен және өрнектермен танысу арқылы оқушылардың эстетикалық бағасын дамытады. Ұлттық өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар өнер элементтерін, дизайн принциптерін тереңірек түсінуді дамытады және сұлулық пен шығармашылықты бағалайды.
3. Сыни тұрғыдан ойлау және талдау: ұлттық өнер туындыларын талдау оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауға және визуалды медиамен өзара әрекеттесуге шақырады. Оқушылар өнер саласынан тыс қолдануға болатын бақылау, талдау және түсіндіру дағдыларын дамыта отырып, өнер туындыларындағы рәміздерді, тақырыптарды және баяндауды түсіндіруді үйренеді.
4. Мәдени хабардарлық және түсіну: ұлттық өнерді зерттеу оқушыларды өз елдеріндегі әртүрлі қауымдастықтардың болашағы мен тәжірибесімен таныстыру арқылы мәдени түсінік пен хабардарлыққа ықпал етеді. Бұл мәдени әртүрлілікке деген эмпатия мен ризашылықты арттырады және оқушылардың инклюзивті дүниетанымды дамытуға көмектеседі.
5. Шығармашылық және өзін-өзі көрсету: ұлттық өнер туындылары мектеп оқушыларына көркемдік инновациялар мен өзін-өзі көрсету мысалдарын ұсына отырып, шығармашылық пен өзін-өзі көрсетуге шабыттандырады. Практикалық өнер сабақтары мен ұлттық тақырыптағы жобалардың арқасында балалар өздерінің көркемдік таланттарын ашып, өздерін шығармашылықпен көрсетуге мүмкіндік алады.
6. Тарихи және әлеуметтік контекст: ұлттық өнер әр түрлі уақыт кезеңдерінің саяси, экономикалық және әлеуметтік шындықтарын бейнелейтін елдің тарихи және әлеуметтік контексті туралы түсінік береді. Ел тарихындағы ұлттық өнер туындыларын зерттей отырып, оқушылар оның тарихы мен мәдениетін қалыптастырған күштер туралы тереңірек түсінік алады.
7. Қоғамдастықтың қатысуы және байланыс: ұлттық өнермен танысу мектеп оқушылары арасындағы қауымдастық пен байланыс сезімін дамытады, өйткені олар өнер туындыларын бірге зерттейді және талқылайды. Мәдени іс-шаралар, мұражайларға бару және ұлттық өнерге арналған бірлескен жобалар оқушылардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауына және олардың мәдени мұраларын мағыналы пайдалануға мүмкіндік береді. Жалпы, ұлттық өнерді зерттеу мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие беру үшін өте маңызды. Бұл оқкшылардың өздерінің мәдени ерекшеліктерін түсінуін байытады, эстетикалық қабылдау мен сыни ойлауға ықпал етеді, шығармашылық пен өзін-өзі көрсетуге шабыттандырады және мәдени хабардарлықты, эмпатияны және әртүрлілікті бағалауды ынталандырады.
Өскелең ұрпақтың эстетикалық тәрбиесінде өнер маңызды рөл атқарады. Баланы өнермен таныстыру ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz