ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА ПӘНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ОҚУ-АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ
Алматы қаласы Білім басқармасы
№1 Алматы қазақ мемлекеттік гуманитарлық-педагогтік колледжі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Информатиканың қоғамдық пәндермен байланысы
Пәні: Информатика әдістемесі
Студент: Абдурахимова Жулдыз Курс: 4
Мамандық: 0111000- Негізгі орта білім беру
Біліктілік: 0111093-Информатика мұғалімі
Топ: 41 И
Парақтардың саны: ______
Студенттің мәлімдемесі
Мен, ұсынылған жұмысты өзімнің жазғанымды, ал қолданылған дереккөздерінің нақтылығын растаймын.
Студенттің қолы________
__ ________20____жыл
Қорғау
Баға______ (__________)
Қорғау уақыты___ ___________ 20____жыл
Ғылыми жетекші____________ Мусаханова Қ.Т.
Алматы 2023-2024ж
МАЗМҰНЫ
Кіріспе____________________________ ______________________________
І. ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА ПӘНІ__________________
1.2"Информатика" пәнінің мақсаты мен мазмұны_________________
Негізгі бөлім______________________________ ______________________
2.1.Информатика пәнінің басқа пәндермен байланысы __________________
Информатиканың тілдік пәндермен байланысы______________
Информатиканың қоғамдык пәндермен байланысы________________
2.4. Информатика сабағын байланыстыруда оқыту ресурстарын пайдаланудың тиімділігі ___________________________________ ________
2.5. Информатика сабағын қоғамдық пәндермен байланыстырда оқыту ресурстарын пайдалануға негізделген іс-тәжірибеден ___________________________________ ______________________________
Қорытынды___________________________________ ___________________
Пайдаланған әдебиеттер тізімі_____________________________ _____
Қосымша___________________________________ ______________________
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңда информатиканың қарқынды дамуына, оны ғылымның кез келген саласында қолдануға және одан нақты нәтижелерге қол жеткізуге байланысты біз "компьютерлендіру дәуіріне"жақындап келеміз. 1997 жылы 22 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Президентінің бұйрығымен Қазақстан республикасының орта білім беру жүйесін "компьютерлендіру" Мемлекеттік бағдарламасы бекітілді. Ғылыми-техникалық прогресс дәуіріндегі білім беруді демократияландыру мен ізгілендірудің негізгі факторларының бірі "компьютерлендіру"болып табылады.
"Компьютерлендіру" - оқытудың тиімділігін арттыру және оқу процесін басқару мақсатында техникалық және материалдық ресурстарды, идеяларды, ғылыми-әдістемелік материалдарды үздіксіз пайдалану және біріктіру процесі.
"Информатика" - жалпы орта білім берудің негізгі пәндерінің бірі. Оның орта білім беру жүйесіндегі рөлі ақпараттық білім берудің алатын орнымен, ақпараттық орта мен адамның өзара әрекеттесуін үйлестіруде және жаңа ақпараттық технологияларды қолдану дағдыларын қалыптастыруда, сондай-ақ әлемнің жүйелік және ақпараттық имиджін қалыптастыруда қамтамасыз етіледі,
Информатиканың мектепке енуі Де Moderna қоғамындағы іргелі әлеуметтік алмасулар кезеңіне сәйкес келеді, олар білім беру ғылымдарындағы парадигматикалық және әдістемелік өзгерістерді талап етеді.
Оны жүйелі пайдалану бойынша үлкен жұмыстар атқарылуда. Оларға инновациялық педагогтардың тәжірибесімен ұштастыра отырып сабақ беретін мұғалімдер жатады.
Бұл тезисте осы " пәнаралық "байланыстардың ішінде" Информатика " пәнін оқытудың басқа пәндерге қатысты тиімділігі қарастырылады.
Диссертацияның мақсаты: Қазіргі кезде "информатиканың" маңызы күннен-күнге артып келеді. Осыған байланысты, басқа пәндерді оқытуда оқытудың жаңа технологиясын қолданудың тиімді әдістерін қарастыру кезінде сабақта бекітілген материалды жаңа оқу материалымен байланыстырып қана қоймай, сонымен қатар "пәнаралық" байланыстарды қолдану тиімді екенін көрсету қажет., сонымен қатар ерекшеліктерін ескеру.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
Алдыңғы стандартты оқыту жүйесімен салыстырғанда әртүрлі пәндерді оқытуда компьютерлерді қолдану бірқатар артықшылықтар береді::
1. оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру;
2. оқу қарқынын жақсарту;
3. оқушылардың шығармашылығын арттыру;
4. оқыту сапасын жақсарту және тағы басқалар;
Дербес компьютерлердің демонстрациялық мүмкіндіктері орасан зор екені белгілі. Басқа пәндерді оқу кезінде компьютерді қолдану нәтижесінде компьютердің келесі дидактикалық мүмкіндіктерін көруге болады:
1. көшбасшыларға шығармашылық бағытта, әсіресе студияда, менеджментте жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
2. студенттердің өзін-өзі бақылауы және өз жұмысы
түзетулер енгізуді үйреніңіз;
3. бұл басқа пәндер бойынша алған білімдерін бекітуге көмектеседі және жалпы танымдық қабілеттердің дамуына әсер етеді;
4. алдыңғы материалдардағы негізгі құбылыстармен өрнектерді көру арқылы сабақты өңдеуге мүмкіндік береді;
5. материалды тез игеруге, сонымен қатар уақыт өте келе пайда табуға, пәнді жан-жақты зерделеуге жағдай жасайды, пәннің мазмұнына сапалы өзгерістер енгізеді;
6. бұл экранда табиғи жағдайда көзге көрінбейтін кейбір шұңқырларды көруге мүмкіндік береді.;
Компьютерлік оқыту жағдайында студенттердің белсенді шығармашылық белсенділігі жүзеге асырылады. Көптеген оқу бағдарламалары оқушылардың қызығушылығын оятады, егер мәселені шешуде қате болса, компьютер өзін бағдарлайды. Атап айтқанда, оқу мотиві және оқушылардың танымдық іс-әрекетін қалыптастырудың тиімді тәсілдері проблемалық жағдай туғызумен байланысты. Компьютерлендіру жағдайында проблемалық оқытудың психопедагогикалық заңдылықтарын қолдану керек, бұл заңдылықтарды оқу бағдарламаларын жасау кезінде компьютердің көмегімен тиісті педагогикалық жағдайларды қолдану кезінде сақтау керек.
Проблемалық оқыту оқу іс-әрекетінің принципін жүзеге асырумен байланысты. Белсенді танымдық іс-әрекет адамның санасында танымдық және, жақсырақ, мотивациялық компоненттердің іс-әрекетіндегі проблемалық жағдайларды тудырады. С. Л. Рубинштейннің тұжырымдарына сүйене отырып, проблемалық жағдай "ойлау процесінің бірінші кезеңі"болып табылады.
Кез келген әрекет оны жүзеге асыру құралдарын сипаттайды. Оқу іс-әрекетін талдау кезінде іс-әрекет құралы мен оқу мәселелерін шешу құралын ажырату қажет.
Бұл тұрғыда біз компьютердің оқудағы әрекетін бірлік ретінде қарастырамыз. Егер компьютер тек оқыту құралы ретінде пайдаланылса, онда ол тұтынушы - компьютерлік Схеманың аумағында болады. Компьютерді оқу құралы ретінде пайдалану, егер ол оқу іс-әрекетін басқару функциясын орындайтын болса, танылады.
Электрондық есептеу технологиясын қолдану оны компьютерді оқу құралы ретінде пайдалану мүмкіндіктерімен байланыстырады, компьютер оқу орны және білім берудің мазмұндық объектілерінің бірі ретінде қарастырылады. Компьютердің бірінші бағыты әртүрлі күрделіліктегі оқу бағдарламаларын, әсіресе автоматтандырылған оқыту жүйелерін қолдана отырып, оқу құралы ретінде жүзеге асырылады. Оқу іс-әрекетінің бұл компоненті оқуды жеңілдету функциясына қызмет етеді. "Тәрбиелік міндет" ұғымы дидактика мен педагогикалық психологияның негізгі ұғымы болып табылады. Компьютерді оқу процесінде қолданудың басталуы әлеуметтік жағдайды модельдеу проблемаларына және т.б. әкелді. мектептегі оқу практикасының мәселелеріне (екінші бағыт).
Оқыту жүйесін дамыту кезінде оқу мәселелерін шешу мен оқу мақсатына жету арасында байланыс орнату қажет. Электрондық информатика-бұл физика курсында жеке оқушыны физика есептерін шығаруда қолданудың тамаша құралы, оның практикалық іс-әрекетін реттеуші.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі:
Қазіргі таңдағы жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланудың ерекшеліктерін қарастыра отырып, информатика пәні мен дербес компьютердің басқа пәндермен байланысының тиімді жақтарын зерттеуді дамыту.
1. Информатиканы оқыту әдістемесі
1.1.Информатика пәні.
Информатиканың негізгі ұғымдарына кіріспес бұрын информатиканың өзінің және информатика пәнінің не екендігін және оның кұрылымын анықтап алған жөн.
Қазіргі информатика курсы дүниежүзілік педагогика ісінде теңдесі жоқ құбылыс саналады. Әдетте, ғылыми пәннің пайда болуынан бастап оның жалпыілімдік мәнін ұғынуға (егер солай болып жатса) немесе оның негіздерін мектептің білім беру жүйесіне енгізуге дейін кемінде бірнеше он жыл кетеді. Осы уақыт аралығында ғылыми ақпарат тұрақтандырылады, әдістаным анықталады, жалпы әдістемелік жолдар қалыптасады, яғни берілген пәнге әлде бір жүйелі көзқарас орнықтырылады.
Бір жағынан, бұл үрдіс жиырма жыл шамасы дерлік жалпыілімдік пәндер кұрамына міндетті түрде еніп келе жатса да информатика үшін әлі де аяқтала қойған жоқ. Бірақ пәнге деген жүйелі көзқарастың болмауы, оған үзіп-жұлып қарау қазіргі кезде информатиканы оқытудағы басты мәселе болып табылады. Егер оқу пәнінің жалпы сүлбесіне жүгінер болсақ, онда толық қажетті оқу пәні болуы үшін оған не жетіспейтіндігін түсінуге болады:
-пән саласының айқын сипаттамасы;
-информатикаға ғана тән кызметтің жалпыланған түрлерінің тұжырымдамасы.
Өткен 1985 жылдан бастап информатика пән ретінде өзгеріске түсті. Ол автоматикадан шын мәнінде алыстай бастады. Таза техникалық сала -- computer science (компьютерлік ғылымдар) атты жеке ғылыми бағытқа бөлініп шықты. Ақпаратты қорғау мен ақпарат қауіпсіздігі, деректер мен мағлұматтардың (білім инженериясы) тұрпаттала өрнектелуі, әлеуметтік информатика және т.б. осы сияқты бағыттар пайда болды. Бүгінгі күні қай бағыттың басым екендігі туралы айту қиын, бірақ соның қажеті де жоқ шығар.
Бірақ, информатиканың барлық жетекші бағыттарының негізгі қағидалары оқу курсында да (әрине, тәптіштеудің әртүрлі деңгейінде) бейнеленуге тиіс екендігі анық. Оның үстіне, осы бағыттардың пайда болуы информатиканың саны күн сайын барынша өсіп келе жатқан өзге пән мәселелерімен байланыстыруға мүмкіндік береді. Мысалы, информатика енгізген виртуалдандыру феномены қазіргі қоғамның айқындауыш сипаттарының бірі болып табылады.
Жоғары оқу орнындағы информатика курсының зерттеу тақырыбын белгілеп, сонымен қатар оның пән аясын айқындауға әрекет жасайық. Қазіргі оқудың біріншісепті түйткілі оның іргелілігі болып келеді. Оқудың іргелілігі, атап айтқанда, жеке тұлғаның шынайы еркіндігінің қажетті шарты болып табылады. Ол дайын өнімдерді пайдалана ғана емес, оны жасай да біледі. Бұл, сонымен қатар, ақпараттық өркениетті тану сайманы болып табылатын информатика ғылымын игеруді де ескереді. Осы игерудің іскерлік сипаты информатиканың "ақпараттық үрдістер" атты жалпылауыш ұғымын оқып-үйренудің іскерлік логикада өрістетілетіндігімен анықталады. Ол ақпараттық өнім шығаратын ақпараттық технологияларға ұмтылу сатылары бойынша жүзеге асырылады.
Информатика туралы бүгінге дейінгі түсінігімізді жалпылай келе, мынадай жұмыстық анықтаманы тиянақтауға болады: информатика дегеніміз табиғаты әртүрлі жүиелердегі ақпараттық үрдістер ағымының заңдылықтары туралы, ақпараттық үрдістерді автоматтандыру әдістері, құралдары мен технологиялары туралы, ақпараттық жүйелердің жасалуы мен жұмыс істеу заңдылықтары туралы ғылым.
Информатика ғылымының іргелілігінен туындайтын маңызды нәрсе - оның оқып-уйрену нысаны, атап айтқанда, заңдылықтар толып табылатындығы, өйткені кез келген ғылымның мақсаты түсіндіру ғана емес, сонымен қатар, болжау да. Тек тәсілдерді немесе жүйелеуді білу арқылы болжам жасау аса қиындық туғызады. Оқып-үйренудің негізгі пәні -- ақпараттық үрдістердің өзін ғана емес, "тұғырымен" -- ақпараттық жүйелермен, бірге қарастырылатын үрдістер. Информатика прагматизмі ақпараттық үрдістерді тиімді ұйымдастыру мен олардың автоматты түрде орындалуына мүмкіндік туғызатын әдістер, құралдар мен технологиялардың да оның зерттеу пәні болып табылатындығына байланысты.
Ақпараттық үрдістерді оқып-үйрену сыртқы әлемнің кез - келген феноменін оқып-үйрену сияқты модельдеу әдістанымына негізделген. Информатиканың, айталық, физикадан ерекшелігі, ол математикалық модельдерді ғана емес (және тіпті олардың нешеуін емес), сонымен қатар әртүрлі тұрпаттар мен түрлердің модельдерін де (мәтін, кесте, сурет, алгоритм, бағдарлама -- бәрі де модельдер) пайдаланады. Атап айтқанда ақпараттық модель ұғымы қалыптастырылуы негізгі мектеп информатика курсының негізгі міндеттерінің бірі болып табылатын пәнаралық байланыстардың осы курстағы кең спектрін айқындайды. Ал ақпараттық модельді құрудағы іс-әрекеттің өзі, яғни ақпараттық модельдеу тек информатиканы сипаттайтын қызметтің жалпыланған түрі болып табылады. Құрылған ақпараттық модельді ары қарай жаңа ақпараттық нысан ретінде қарастыруға болады. Бұл нысанды қажетті ақпараттық үрдісті басқара отырып, мақсатты түрде басқа нысанға түрлендіруге болады. Егер ондай басқару компьютерде жүзеге асырылатын болса, онда сөз ақпараттық үрдісті автоматтандыру туралы болғаны. Мұндай автоматтандырылған үрдіс ақпараттық технология деп аталады.
Информатика әлемінің қазіргі дамуы жағдайында информатиканы мынадай үш бөлім аясында қарастыруға болатын сыңайлы: теориялық информатика, әлеуметтік информатика, ақпараттық технологиялар.
Теориялық информатика бөлімінде информатиканың философиялық негіздері информацияның жалпы теориясының бастаулары, информатиканың математикалық негіздері, ақпараттық пішімдеу (моделдеу) негіздері, информатиканың семантикалық негіздері қарастырылады.
Әлеуметтік информатика бөлімінде ақпараттың қоғам дамуындағы орны. ақпараттық қоғам, акпараттық қоғамдағы адамның рөлі сияқты мәселелер қарастырылады.
Ақпараттық технологиялар бөлімінде есептеу техникасының даму тарихы, компьютер архитектурасы, микропроцессорлар архитектурасы, қатынастар (коммуникациялар) туралы түсінік, ақпаратты қорғау мәселелері қарастырылады.
Информатика -- бірегей ғылыми пән. Оның оқу нысаны тұтас бір өркениет -- ақпараттық өркениет болып табылады. Академик А.П. Ершов айтқандай, ақпараттық өркениет -- "адами өркениеттің дамуындағы жалпыға бірдей және болмай қоймайтын кезең, әлемнің ақпараттық көрінісін игеруді, табиғат пен қоғамдағы ақпарат қызметі заңдарының бірлігін түйсінуді, олардың іс жүзінде қолданылуы мен ақпарат өндірісі мен өңдеу индустриясын түзу кезеңі". А.П.Ершов ерекше көңіл аударған негізгі нәрсе -- әлеуметтік-техникалық революция, атап айтқанда, ақпараттық технологиялардың кең таралуы-ақпараттық өркениеттің сырт жағы болып табылатындығында. Оның басты мазмұны "табиғи және әлеуметтік үрдістердегі ақпарат рөлін философиялық және нақты ғылыми пайымдау" жүріп жатқан кездегі интеллектуалдық дамудың жаңа кезеңінен тұрады. Ақпараттың бүгінде қоғамның стратегиялық ресурсы екендігі және оның басқа да ресурстар түрлерін -- энергетикалық, материалдық және адамзаттық түрлерін үнемдеуге және дамытуға мүмкіндік беретіндігіне ешкімнің күмәні болмаса керек. Қоғамды ауқымды ақпараттандыру жаңа геосаяси үрдістерді дамытуға белсенді түрде әсер етеді. Ол үрдістердің ең маңыздысы экономиканы ауқымдандыру мен мәдениетті ауқымдандыру болып табылады. Сонымен қатар, ауқымды ақпараттық қоғамда өмір сүріп еңбек ету үшін оны барлық қажеттілермен толықтыру мағынасында бейнесіндегі "өркениет ақыры" (Ф.Фукуяма) елесі пайда болып, қолдау табуда. Басқаша айтқанда, мынадай қалыптасқан пікір бар: "Жаңадан еш нәрсе жасаудың қажеті жоқ, тек оны тауып, пайдалану жеткілікті (атап айтқанда, интернет желісі арқылы)". Егер осы тұрғыда қарайтын болсақ, онда өмір сүру үшін "технологиялық қаймақтарды сылып алу" толық жеткілікті де, басқа іргелі мәселелерді қарамай-ақ қойса да болады. Дегенмен, 80-жылдары ең әйгілі болған бұл тұжырымдама қазір үлкен күдік тудырып отыр. Бүгінде, мысалы, С.Харингтонның: Қазіргі дүние өркениеттер шайқасы қарсаңында тұр-деп тұжырымдайтын пікірі анағұрлым сенімдірек. Осы айтылғаннан ақпараттық технологияларды пайдаланып қана қоймай, оларды жасаудың да қажеттігі көрініп-ақ тұр. Кері жағдайда адамзат өркениет ішінде өтіп жатқан ақпараттық үрдістерді (шын мәнісінде бұлар бүгінгі үрдістердің ең елеулісі болып табылады) игере алмай қалу қауіпі бар. Сонымен, "түсінік" пен "білім" жеке тұлғаның анықтауыш сапасы ғана болып қалмай, адам мен өркениеттің бүтіндей тірі қалуының қажетті шартына айналуда.
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды оқып-үйрену информатиканың аса маңызды бөлімі болып табылады. Есептеу техникасының жұмыс істеу негіздерін анық түсінбейінше информатиканың басқа да көптеген бөлімдерін шындап игеру мүмкін емес. Бұл түсініктің сізден талап етілетін төменгі деңгейі ретінде компьютер архитектурасы алынады, бірақ ол да аса терең және жаңа ұғымдар саласына енуді талап етеді. Бұны түсіну микропроцессор командалары деңгейінде бағдарламалаумен таныспай мүмкін емес. Сонымен бірге, компьютердің қызмет ету негіздерін түсініп, оның көптеген сыртқы құрылғыларымен жұмыс істей білу қажет.
Компьютерлік желілер мен коммуникациялар -- қолданбалы информатиканың бүтінде ең қарапайым бөлімі. Адамзат мәтіндік, кескіндік, басқа да ақпаратты кез - келген кашықтыққа қысқа уақытта тарату мүмкіндігін ұғынып, осы үрдіске миллиондаған адамдарды қатыстырудың экономикалық мүмкіндігін алды да компьютерлік желілер әлеміне жаппай бас қойды.
1.2. Информатика пәнінің мақсаты мен мазмұны.
Информатиканы орта білім беру жүйесінде оқытудың мақсаттары:
- оқушыларға ақпараттарды беру, өңдеу, сақтау, жеткізу және оны қолдану процестері туралы білімдерді меңгерту, басқаша айтқанда, оқушыны ақпараттық біліммен қаруландыру;
оқушылардың оқу процесінде компьютерлік техниканы өзіндік даму мен іске асыру құралы ретінде, сонымен қатар, кәсіптік қызметтерге пайдалану дағдыларын қалыптастыру;
оқушылардың логикалық-құрлымдық және алгоритмдік-шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, ынта-ықыластары мен шығармашылық бейімділіктерін қалыптастыру.
Аталған мақсаттардан төмендегі міндеттер анықталады:
Информатиканы мектепте оқытудың мазмұнын анықтау;
Информатиканы мектепте оқытудың оқу бағдарламасын жасақтау;
Информатиканы мектепте оқытудың әдістемелік жүйесін жасақтау.
Информатика пәні бойынша дайындалған стандарт білім берудің сәйкес сатысының базистік оқу жоспарымен, білім беру ұйымдарының типтік оқу жоспарымен, білім бағдарламаларымен кешенді түрде қолданылды.
Информатика оқу пәнінің базалық мазмұны (БМ) - оқу пәнінің мектепте міндетті түрде оқытылуы тиіс және үздіксіз білім берудің келесі сатылары мен деңгейлеріне информатиканы оқуды жалғастыру үшін жеткілікті болатын мазмұнының құрамы мен құрылымы.
Информатика оқу пәні бойынша білім берудің негізгі бағдарламасы (БНБ) - оқу пәнінің мазмұнын, яғни оқушыларда ғылыми дүниетанымдық негізді қалыптастыруды, олардың ойлау қабілетін дамытуды, ақпараттандыру құралдарын, ақпараттық технологияларды меңгеруді және оқушыларды өмірге, еңбекке және білімдерін жалғастыруға даярлауды анықтайтын құжат. Оның мазмұны мемлекеттік стандарт бойынша анықталады.
Информатика оқу пәні бойынша бағдарлы білім беру бағдарламасы (БББ) - Информатика оқу пәнінің мазмұнын анықтайтын, пәнді тереңдетіп, бағдарлы оқыту қамтамасыз ететін оқушыларды кәсіби даярлау бағытына қарай көлемі мен мазмұны бойынша сараланған құжат. Оның мазмұны мемлекеттік стандарт бойынша анықталады.
Информатика оқу пәні бойынша қосымша білім беру бағдарламасы (ҚҚБ) - мемлекеттік стандарт мазмұнынан тыс, оқушылардың информатика пәні бойынша білімге деген қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған оқу курстарының мазмұнын анықтайтын құжат. Бұл бағдарлама факультативтік немесе арнайы курстар ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.
Жалпы ережелер:
Информатика пәнін оқытудың негізгі мақсаттары мен міндеттері төмендегідей:
оқушылардың ғылыми дүниетанымдық негізін қалыптастыру;
оқушылардың ойлау қабілетін дамыту;
оқушыларға ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологияларды меңгерту;
оқушыларды өмірге, еңбекке және білімдерін жалғастыруға даярлау;
информатика ғылымының негізін қалайтын үш ұғымның (зат, энергия және ақпарат) бірі болып есптелетін, қазіргі таңдағы әлем бейнесін құрудың негізін құрайтын ақпарат ұғымын қалыптастыру;
қоршаған ортаны жаңа ақпараттық тұрғыдан зерттеу көзқарасын қалыптастыратын ақпараттық үрдістерді, табиғат, қоғам, техника аймақтарында қарастыру;
ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологиялар саласында білім, білік және дағдыларды қалыптастыру мен оларды дамыту;
оқушыларды ақпараттық бірліктермен қамтамасыз ететін білімдермен қаруландыру;
оқушылардың ақпараттық сауаттылығы мен мәдениетін қалыптастыру;
Информатика пәнінің зерттеу обьектілері:
ақпарат;
ақпараттық ресурстар;
ақпараттық үрдістер;
ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологиялар.
Информатика пәнінің даму болашағы мына көріністерге байланысты:
1. Пәннің жалпы білімдік, дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру, атап айтқанда:
оқушыларға формальдау, модельдеу және компьютерлік тәжірибе әдістермен меңгерту;
тиімді шешімдерді таңдай білуге бағытталған оперативті ойлау қабілетін дамыту.
2. Информатиканың ғылыми пән ретінде қалыптасуы, атап айтқанда, әлеуметтік, экономикалық, құқықтық, биологиялық, қолданбалы информатика және т.б.
Информатика пәнінің даму бағыттары:
Теориялық информатика. Мұнда ақпараттың жалпы қасиеттерін зерттеу, табиғаттағы және қоғамдағы ақпарат үрдістерінің өзара қатынасы, сонымен қатар әр түрлі ақпараттық үрдістерді жүзеге асырудың негізгі заңдылықтарын зерттеу мәселелері қарастырылады.
- Ақпараттандыру құралдары. Мұнда дербес компьютерлердің, микроүрділердің есептеу қызметінің мүмкіндіктері және аймақтық желілер арқылы ақпараттарды алмасу қызметтері туралы мәселелер қарастырылады. Әр түрлі ақпараттарды сақтау, өңдеу және қолдану мүмкіндіктерін одан әрі жетілдіру бағытында ақпараттық технологиялалардың даму мәселелерін қарастырумен жалғасады.
- Әлеуметтік информатика. Мұнда информатика мен ақпараттық технологиялалардың қазіргі қоғамдағы алатын орны, ақпаратпен және бағдарламалық өнімдермен жұмыс жасаудың құқықтық, этикалық және моральдық нормалары, жеке тұлға мен қоғамның ақпараттық қауіпсіздігі төңірегіндегі мәселелер қарастырылады.
Информатика оқу пәні бойынша оқу процесін ұйымдастыру және оны жүзеге асыру жағдайларына қойылатын талаптар мына бағыттарда қарастырылған:оқыту процесін мамандармен қамтамасыз ету; оқыту процесін оқу-әдістемелік жағынан қамтамасыз ету; материалдық-техникамен базамен қамтамасыз ету.
Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы азаматтық қазыналар ғылым мен практиканың жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыру және дамыту үшін оның әр азаматы зиялы болуы қажет. Бұл білім беру процесінің үздіксіз болуын талап етеді. Білім беру үздіксіз процесс болса, информатиканы оқыту да үздіксіз болуы қажет.
Жалпы білім беретін орта мектепке арналған информатикадан мемлекеттік білім беру стандарты осы мәселені көздейді.
Ал, стандарт осы пәнді орта мектепте үздіксіз білім беру тұжырымдамасына негізделіп жасалынған. Тұжырымдамада білім беру жүйесін демократияландыру принциптерін жүзеге асыруға бағытталып құралған.
Мұнда оқушы өз бетімен танымдық қызмет жасап, дами алатын субъект болса, мұғалім осы қызметтің тиімді ұйымдастырылуына, нәтижелі болуына жауап беретін, шығармашылықпен жұмыс істейтін жеке тұлға.
Жалпы информатика курсының мазмұны мынадай екі үлкен дидактикалық мәселені шешуге бағытталуы керек: 1) Компьютер - оқыту обьектісі; 2) Компьютер - уневерсал таным құралы.
Оқушы таным субьектісі болған кезде бұл екі мәселе бірін-бірі толықтыра отырып курстың негізгі мазмұнын құрайды.
Информатика курсының негізгі мектептегі мазмұны мынадай үш кешенді мәселелердің төңірегінде шоғырланған: біріншісі - компьютерлік техникамен танысу, оның негізгі элементтері мен жақсы жұмыс істеу принциптерімен танысу; екіншісі - алгоритмдеу және программалау негіздерін оқып үйрену; үшіншісі - информатиканың қолдану шеберін анықтау.
Мұнда оқыту моделі оқушыны жеке тұлға ретінде дамытуға бағытталған: мақсат - мотив - қызмет - рефлекция - теориялық білім өнерімен анықталатын түрі таңдалынып алынады.
Қазіргі уақытта қалыптасқан информатиканы оқытудың практикасы төмендегідей негізгі факторлармен сипатталады.
Біріншіден, информатиканы оқытудың нақты мазмұны мен бұл пән бойынша оқушылардың дайындығына жеке оқытушылар тарапынан қойылатын талаптардың деңгейі түрліше болып келеді.
Екіншіден, қазіргі уақытта информатиканы оқытуды тек жоғарғы кластарда ғана емес, төменгі буынға көшіру қажеттілігі анықталып отыр.
Үшіншіден, информатика курсы алғаш оқу жоспарына кіргенде, компьютерлік сауаттылықты қамтамасыз ету құралы ретінде, оқушыларды информациялық қоғамда еңбек етуге дайындау үшін енгізілгені белгілі.
Мектептегі информатика курсының болашақтағы дамуы, бұл курстың жалпы білім беретін функциясымен, оның оқушыларды оқыту, тәрбиелеу, дамыту сияқты жалпы мәселелерді шешудегі потенциалдық мүмкіндіктеріне баса көңіл аударуға, басқа сөзбен айтқанда, компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру мәселесінен жалпы білім беретін оқу пәніне көшуге байланысты.
Негізгі мектепте информатиканы оқытуда берілетін білім мазмұнының құрылымы төмендегідей:
1. Ақпараттық процестер, ақпараттың берілуі:
- адам өмірінде, тірі табиғатта, техникада ақпаратты пайдалану, алу, тарату, түрлендіру және сақтау;
- ақпаратты сандық бағалау, ақпарат мөлшерінің бірліктері:
- тіл ақпаратты беру тәсілі ретінде, ақпараттың екілік түрде берілуі және оның ерекшеліктері мен артықшылықтары;
- компьютердегі командалардың және мәліметтердің берілу принциптері.
2. Алгоритмдеу және программалау.
- алгоритмдер, алгоритмдердің қасиеттері, алгоритмді атқару арқылы адам қызметін автоматтандырудың мүмкіндіктері:
- шама: атауы және мәні, шамалардың типі, мәліметтердің негізгі құрылымы;
- алгоритмдердің негізгі құрылымы және оны алгоритм құру үшін пайдалану, алгоритмдер кітапханасы;
- мектептік алгоритмдік тіл (немесе программалау тілі).
3. Компьютер және оны программалық қамтамасыз ету.
- компьютер жұмысын басқаруды ұйымдастыру, компьютердің негізгі құрылымының жалпы жұмыс істеу принципі;
- компьютерде программаның автоматты түрде атқарылу принципі;
- компьютерді программалық қамтамасыз етудің түрлері (базалық программалық қамтамасыз ету, трансляторлар, программалау тілдері, инструментарийлер, қолданбалы программалық қамтамасыз ету).
4. Формальдау және модельдеу негіздері.
- формальдаудың негізгі принциптері;
- компьютерлік модель құру және оны пайдалану.
5. Ақпараттық технологиялар.
- компьютерде есеп шығару кезеңдері: есептің қойылымы, модель құру, алгоритм жазу және атқару, нәтижелерді талдау;
- мәтіндік, графикалық редакторларды пайдалану, мәліметтер қоры, электрондық кестелер;
- телекоммуникациялық желілер (жергілікті, аймақтық, аумақты), оның тағайындалуы мен мүмкіндіктері, электрондық телеконференциялар;
- мультимедиа технологиясы.
Бұл жалпы білім беретін орта мектепте информатика курсы бойынша берілетін білім мазмұны. Әрбір мәселені оқыту тереңдігі мен деңгейі, оқушылардың білім, іскерлігі мен дағдысына қойылатын талаптарды анықтау осы пән бойынша мемлекетік білім беру стандартына сәйкес жасалады. Ал, материалдың жүйелі баяндалуы, логикасы - мектепте информатиканы оқытудың әдістемесін жасайтын оқулық авторлары, мұғалім, әдіскер, ғалымдардың жұмысы болып есептеледі.
2. ИНФОРМАТИКА ПӘНІНІҢ БАСҚА ПӘНДЕРМЕН БАЙЛАНЫСЫ
2.1. Информатиканың басқа пәндермен байланысы
Информатика жалпы орта білім берудегі негізгі пәндердің бірі болып табылады. Орта білім беру жүйесіндегі оның рөлі ақпараттық білімнің, акпараттық орта мен адамның өзара қарым-катынасын үйлесімді етудегі және жаңа акпараттық технологияны пайдалану дағдыларын қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі. Қазіргі кезде информатика пәнінің маңызы күн өткен сайын еселеп өсіп келеді. Осыған байланысты оқытудың тиімді тәсілдері де көбеюде. Оны жүйелі пайдалану саласында сан алуан жұмыстар жүргізілуде. Солардың қатарында жаңашыл педагогтардың тәжірибелерін ұштастыра отырып, оқытып жүрген мұғалімдерде бар.
Оқу-тәрбие процесін ұйымшылдықпен жүргізуде мұғалім-басты тұлға. Осындай талапқа сай қызмет істеу үшін алдымен мұғалім өзінің теориялық және әдістемелік білімін ұдайы толықтырып, үздіксіз ізденуі, өз мамандығын барынша жетілдіру және қызметі саласындағы жаңалықтар мен озық тәжірибені үнемі пайдалануы тиіс. Сонда ғана мұғалім қызметінің жемісі оку-тәжірибе жұмысының нәтижесі бүгінгі күннің көтеріңкі талабына үн қосады.
Педагогтар мен психологтар сабақты жан-жақты зерттеп, оның типтерін, құрылымын, қойылатын дидактикалық талаптарды және оның білімдік, тәрбиелік, дамытушылық мәнін белгіледі
Оқушыларға білім негіздерін меңгертудің әдіс тәсілдері сан алуан. Әдіс тәсілдерді таңдап ала білу мұғалімнің әдістемелік шеберлігіне байланысты екені белгілі.
Сол тәсілдердің бірі- стандартты емес сабақ түрлерін қолдану. Оқытудың бұрын қалыптаскан, яғни стандартты сабақ жүйесіне қарағанда Информатика сабағында стандартты емес сабақ түрлерін қолданудың мынадай артықшылықтары болады:
- Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру;
- Оқу процесінің қарқынын жоғарылату;
- Оқушылардың шығармашылық белсенділігін көтеру;
- Оқытудың сапасын арттыру және тағы басқалар.
Информатикалық білімдерді жүйелі түрде меңгерту мақсатында сабақтың "ойын түрінде" өткізілуі оқушылардың жоғары көңіл күйін туғызып, олардың белсенділігін, дербес ойлауын, қызығушылын арттырып, білімді қабылдауға барынша қолайлы ықпалын тигізеді.
Сол сияқты, окушылардың сабаққа деген ынтасын, белсенділігін арттыруда "топтық сабақтың" тигізер пайдасы көп. Сабақтың бұл түрі бойынша сыныпты негізінен үш топқа не одан да кіші жұмыс топтарына бөліп, әр топтағы оқушылар ішінде өте жақсы, жақсы және орташа оқитындар болуына көңіл аудару керек. Сабақ барысында әрбір оқушының дербес және ұжымдық жұмыста белсенділігі мен жауапкершілігі артады.
Сонымен қатар, қазіргі кезде жиі қолданылып жүрген стандартты емес сабақ түрлерінің ішіндегі-конференция сабақтың алатын орны ерекше. Өйткені, ол оқушылардың білімін іс-жүзіне нақты пайдалана білуге, өз беттерінше ізденуіне, ой-өрісін дамытуға көмектеседі.
Тәрбиенің кайнар көзі - халықтық педагогика. Балаларды халықтық салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты қастерлеуге, құрметтеуге үйреткен жөн, оның өз халқының мол мұрасын, ұлттық ерекшеліктерін білетін азамат болып қалыптасуына берер пайдасы зор. Осыған орай тағы да бір өткізген ашық сабақ "Көкпар" - зерделілер жарысы атты "жарыс сабақ".
Сабақта өткен материалды жаңа оку материалымен ғана байланыстырып қоймай, пәнаралық байланыстарды қолдану тиімді. Түпкі негіздері бірдей математика және информатика, информатика және физика пәндерін біріктіріп. оқыту- қазіргі өскелең уақыт талаптарының бірі болып отыр.
Осыған байланысты өткізілген интеграциялық сабақтар туралы қыскаша айтып өтейін. Мысалға, Алгоритмдеу және программалау деген тақырыпта информатика мен геометрия пәндері біріктірілген сабақ. Бұл сабақтың мақсаты: оқушылардың информатика пәнінен Алгоритмдеу және программалау тарауы бойынша алған білімдерін, геометриядан Айналу денелерінің көлемдері тақырыбы есептерін шығаруда қолдану және өмірде пайдалануды үйрету болатын. Сабақта балалар берілген есептерді тақтаға математикалық жолмен және программа құрып компьютерде нәтижелерін шығарып көрсетті. Сабақ соңында жалпы программалау тарауы бойынша компьютерде тест алынды. Балалар екі пән бойынша бағаланды.
Сонымен қатар, Тұрақты ток заңдары деген тақырыпта физика пәнімен біріктірілген сабақ өткіздік. Бұл сабақтың мақсаты: окушыларға тұрақты ток заңдары тарауы есептерін шығаруда компьютерді пайдалануды үйрету. Сабақта арнайы физика пәніне арналған компъютерлік бағдарлама қолданылды. Ол бағдарламадан Ом заңы тәжірибесін балалар компьютерден көріп, электр приборлары кәрсеткен өлшемдерді есептер шығарғанда пайдаланды. Басқа да есептерді компьютерде шығарып, нәтижелерін алды. Сабақты қорытындылау ретінде оқушылар физика пәні бойынша тарауға байланысты компьютерде тест тапсырды, әрі екі пән бойынша бағаланды.
Және бүгін Физикалық есептерді шешуде компьютерді қолдану деген тақырыпта физика пәнімен біріктірілген сабақ өткіздік. Бұл сабақтың мақсаты: оқушыларға кванттық физика тарауы бойынша физикалық есептерді шешуде Qbasic программалау тілінің негізгі операторларын қолдана отырып, есептері компьютерді пайдалануды үйрету.
Еліміздің әр түрлі салаларында компьютерді қолданушылар саны күн санап көбейіп отырғаны айтпаса да белгілі. Қазіргі заман талабына орай кез-келген мамандықтың иесі компьютерді меңгеруі керек, олай болса әр түрлі қолданушылар тобына лайықталған оқу құралдары да қажет.
Жеке персоналдық компьютерлердің кең таралуы, кәсіпорындардың компьютерді жақсы білетін мамандарды қажет ететіні, компьютердің халық шаруашылығының барлық салаларына тереңдей енуі орта мектеп оқу жоспарын қайта қарап, есептеу техниканың элемөнттерін енгізуге мәжбүр етеді.
Физика пәнін оқытуда компьютерлік ой өрісін дамыту үшін математикалық аппаратты қолдануда өзгертуді: сандық интегралдау мен диференциалдауды, функционалдық шкалалармен график тұрғызу тәсілдерін, тәжірибелік мағлұматтарды функционалдық тәуелділіктермен апроксимациалауды енгізуді қажет етеді.
Физикалық есептерді компьютерді қолданып шығару үшін алдымен есептің қандай бөлігін компьютерге тапсыруды, қандай бөлігін шығару адамның ой-өрісі мен интуициясын қажет ететінін айқындау міндет. Машинадан қойылған сұраққа жауап алу үшін зерттелетін проблеманы терең түсініп, компьютерге сауатты тапсырма беру керек. Компьютердің берген жауабы оны зерделеуге мәжбүр етеді, тіпті одан жаңа сұрақтар туындауы мүмкін, міне осының бәрі компьютерді қолданушының физикалық ой-әрісін кеңітіп, оқыған материалды бекіте түседі, физикалық интуиция дамиды.
Компьютерді қолдану оқыту процесін жекешелеп, өздік жұмысты әр оқушының мүмкіндігіне қарай әр түрлі деңгейде ұйымдастыруға кең жол ашады. Сонымен қатар мұндай тапсырмалар әр оқушының өз мүмкіндігінше алға жылжып, тапсырмалар күрделенген сайын білімін тереңдетіп, қызығушылық белсенділігін арттырады .
1. Бұл амалдардың құндылығы оқушылардың компьютерді қолданудың бір саласы физикалық есептерді шығаруды және физикалық зерттеулер жасауды таныстырудан басталады;
2. Әртүрлі есептерді компьютерде демонстрациялау-оқушылардың есептеу техникасының көмегімен кез келген мәселені шешуде физикалық білімін терең түсінуі қажет екеніне көз жеткізеді;
3. Компьютер көмегімен физика есептерін шешудің мәселелері мектеп оқушылардың түсініктерінің жаңа деңгейге көтерілуін, мағлұмматтарды меңгеруіне ықпал етіп, әдістерді және идеяларды қалыптастыруға бағыттайды;
Компьютерде есеп шығарудың жалпы схемасы мен компьютерде есеп шығару кезеңдері:
1. Есепті нақты түрде қою, оны шығаруға қажетті бастапқы берілген шамаларды айқындап көрсету және қандай түрде, қандай нәтижелер алыну керек екені туралы дәл нұсқаулар беру;
2. Есептің формальды (математикалық) қойылуы, яғни оны теңдеулер, қатынастар, шектеулер түрінде өрнектеу;
3. Шешу тәсілін таңдап алу, оның компьютердің мүмкіншіліктері мен шешу нәтижелеріне қойылатын талаптарға байланыстылығы;
4. Таңдап алған тәсілдің негізінде алгоритм құру. Бірнеше вариантты қарастырған жөн;
5. Берілген шамалардың құрылымын таңдап алу. Берілгендерді
өңдеу алгоритмі олардың өрнектеу тәсілімен анықталады,
6. Таңдап алынған алгоритмді программалау тілінде жазу;
7. Программаны тестілеу және жөнге келтіру. Тест - дегеніміз бастапқы берілгендерді программа беретін нәтижелермен сәйкестендіріп алу;
8. Дайын программаны есептеп , нәтижелерді алу.
Сабақ- күрделі, әр қырлы, сан алуан қызмет атқаратын педагогикалық
процесс.
Сабақ - мұғалімнің шығармашылық ізденісі. Күнделікті сабақтағы бір сарындылық оқушылардың сабаққа қызығушылығын жоюы да ықтимал екені белгілі. Сондықтан ыңғайына карай білімге кері әсер етпейтіндей етіп, жоғарыда айтылғандай сабақта ойын элементтерін пайдаланып отырсақ күнделікті өмір тынысынан есептер құрастырып, әр сабақты түрлендіре отырып, адамгершілік сезімдеріне қозғау салып, ұқыптылыққа, үнемділікке тәрбиелейді
2.2. Информатиканың тілдік пәндермен байланысы
Компьютерді ағылшын тілі сабағында пайдалану
Басқа елдердің тілін білу ақпараттық дәуірге өту кезеңінде өте қажет болып табылады. Осыдан барлық білім беру құрылымдарында тілдерді игеру мәселесіне ерекше көңіл бөлінуде.
Шет тілін игеру деңгейін жоғарылату бағытында оқыту үрдісінде жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдалану айтарлықтай жетістіктерге жеткізуге көмектеседі. Дегенмен бұл жерде де қиындықтар жоқ емес. Бұл қиындықтардың туындауының себебі: жаңа ақпараттық технологияны пайдалану туралы әдістемелік әдебиеттің жоқтығы, жоғары оқу орнында жаңа ақпараттық технология курсының болмауы; мектептегі компьютер кабинетінің жұмыс графигінің тығыздығы; қажетті программалық құралды сатып алуға қаржының бөлінбеуі т.б.
Осы орайда педагогикалык программалық кұралдарға қойылатын талаптар комплексіне сай деп табылған English Gold (Мәскеу, 1999 ж) электронды оқулығы туралы айта кеткен жөн. Оған қысқаша сипаттама беретін болсақ, бұл окулықты ағылшын тілі сабағында білім беруде, білімді бекітуге, тексеруге пайдалануға болады. Оқулық: диалог, суреттер, фонетика, грамматика, лексика, слайд-фильм, аудару, диктант, емтихан деп аталатын 9 бөлімнен тұрады.
Оқулықтың диалог бөлімі кажетті тақырыпқа байланысты диалогты таңдап (Барлығы 144 диалог) тыңдауға мүмкіндік береді. Диалог көрнекі суретпен, ағылшын тіліңдегі текстің орыс тіліндегі аудармасымен безендірілген. Сонымен бірге мұнда диалогтың оқылу темпін көбейтуге, азайтуға, уақытша тоқтатуға, бір кадр алдыға немесе бір кадр артқа жылжытуға мүмкіндік береді. Осының барлығы кабылдау жылдамдығы әртүрлі оқушылар үшін өте тиімді болып табылады. Ең алдымен диалогтың компьютерлік нұсқасы тыңдалып, окушы даусын компыотерге жазады. Содан кейін екі текстің оқылуына салыстыру жүргізіліп, қателіктер анықталады. Ал диалог мәтіннің астында аудармасының тұруы оқушыларға кейбір сөздердің мағнасын лезде түсініп, есте сақтау арқылы оку уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді.
Суреттер бөлімінде әртүрлі тақырыптарға суреттер жинағы орналасқан. Мысалы "Жанұя" тақырыбын өткенде осы тақырып көлемінде жаңа сөздерді электронды оқулыктың суреттер бөлімін пайдаландық. Мұнда жаңа сөздердің эталонды оқылуы компьютер арқылы жүзеге асады, әрбір сөз айтылғанда экрандағы курсор сол сөзге сәйкес суретті көрсетеді (әке, шеше, апа, ата, бауыр, қарындас, іні, аға жиен, нағашы т.б.). Оқушы түсінген сөздерді компьютерде белгілейді, өзі дауыстап айтады. Бұл әдістің тиімділігі оқушы акпаратты бірден көру және есту арқылы қабылдауы, сөздің оқылуын түсінгенше кайталап есту мүмкіндігі болады.
Оқулыктың фонетика бөлімінде мұғалімнің басқаруымен ағылшын тіліндегі дыбыстар түрлері мен олардың оқылу ерекшелігі таныстырылады. Лексика бөлімінде (332 сабақ) оқушылар әртүрлі тақырыпта жаңа сөздермен танысады сонымен қатар әрбір сөз алғашында компьютермен оқылып, транскрипциясы мен аударылуы көрсетіледі. Жаңа сөздерді өткен соң материалды суреттер бөлімі арқылы бекітілді.
Электронды оқулықтың грамматика бөлімінде сәйкес білім беріледі. Яғни сөйлем құрылымы, сөйлем мүшелері т.б. көрнекі схема түріндс беріліп, түсіндірілді. Грамматика бөлімінен алған білім диалог бөлімінің сәйкес тақырыптары арқылы бекітілді.
Оқулықтың диктант бөлімінде белгілі бір тақырыптағы, мұғалімнің сынып ерекшелігіне, деңгейіне байланысты көрсеткен мәтінде диктанттар жазылды. Мұнда мәтінді мұғалім емес компьютер оқиды. Мұндағы ерекшелік оқушы лезде өз жазған мәтінмен эталонды мәтінді тыңдау арқылы өз қателіктерін анықтайды. Мұнда оқушылардың өзін-езі тексеруі, өзара тексеру әдістері (желі арқылы) пайдаланылды.
Аударма бөлімінде оқушыларға өтілген тақырыпка байланысты уақыттағы (қазіргі шақ, келер шақ т.б.) мәтіндер беріліп, оқылады. Оқушы мәтіннің кез - келген бөлігін бөлектеу арқылы сол бөліктің аудармасын көре алады. Бұл бөлімде оқушылар ағылшын тілінен сөйлемнің аудару ерекшеліктерімен танысып қана қоймай, өз бетімен мәтінді аудару дағдысын қалыптастырады. Үй тапсырмасы ретінде мұғалім белгілі бір мәтін бөлшектерін аударуға береді. Ал қорытынды емтихан бөлімінде оқушылар оқулықтың белгілі бір тақырыптары бойынша игерген лексикалық, фонетикалық, грамматикалық білім, дағды, іскерліктерінің нәтижесін көрнекі түрде көре алады.
Бұл оқулықтың барлық бөлімдерін бір сабақта қамту міндет емес, бұл бөлімдерді сабақ ерекшелігіне, типіне, мұғалімнің қойған мақсатына байланысты әртүрлі нұсқаларын қолдануға болады.
Жаңа ақпаратты технология құралдарын ағылшын тілі мен информатика пәнінің кіріктірілген сабақтарында пайдалану, оқушынын шығармашылық, интеллектуалдық қабілетінің дамуына, өз білімін өмірде пандалана білу дағдысының қалыптасуына әкеледі. Winpopup желілік программасы арқылы оқушылар желі арқылы пармен, топпен жұмыс жасады. Жұмыстың бұл түрін мұғалім оқушылар арасында ағылшын тілінде диалог орнатуда, грамматикалық білімдерін бекітуде пайдаланды. Ағылшын тілінде кіріктірілген сабаққа мысал ретінде өткізілген сабақтардың біреуін ұсынамыз. Мұнда оқушылар информатика пәні бойынша меңгерген графиктік редактор, мәтін редакторы, пернетақтамен жұмыс т.б. бойынша білімдерін бекітсе, ағылшын тілінде өз бетімен жұмыс, шығармашылық қабілетінің дамуы, мәнерлеп оку дағдысының т.б. жетілдіруіне жағдай жасалды.
Бұл сабақтың ерекшелігі оқушылардың шығармашылық кабілетін толық ашуға мүмкіндік береді. Мысалы, "Қала" тақырыбын өткенде оқушыларға графиктік редактордың көмегімен ''Менің арманымдағы қала" тақырыбына сурет салу тапсырмасы берілді. Оқушылар бұл тапсырманы қызығушылықпен, барлық күш-жігерін сала орындады. Мұндағы оқушылардың салған суреттерді өте терең мазмұнды, мағыналы, бір-бірін қайталамайтын нағыз өнер туындылары болады. Сабақ соңында оқушылар кұрастырған әңгімелерін мәнерлеп айту бойынша жарыс ұйымдастырылды. Мұнда мұғалім компьютер микрофоны арқылы сұрақтар қойып, оқушылар оған мүмкіндігінше жауап береді. Бұл өз алдына оқушылардың сұраққа жауап беру кезінде сөйлем құрау, ойлау, ағылшын тіліндегі сөзді есту арқылы түсіну дағдысын қалыптастырды.
ПӘН: ағылшын тілі
ТАҚЫРЫП: Менің арманымдағы қала
САБАҚ ТҮРІ: қайталау
САБАҚТЫҢ ТИПІ: Кіріктірілген
САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: Оқушылардың компьютер және программалык жабдықтармен жұмыс жасау машығын жетілдіріп, игерілген білімдерін ағылшын тілі сабағын пайдалана алуын бекту; "Менің арманымдағы қала" тақырыбына шығарма жазып, компьютерде өңдеп шығармашылық кабілеттерін дамыту
ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ҚҰРАЛДАР: WINDOWS қосымша программалары (графиктік РАІNТ және текстік WORD редакторлары), желілік WINPOPUP программасымен, тірек-қағазы (кағазға басылған), кадоскоп
САБАҚ ЖОСПАРЫ:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Сөздерді қайталау. Фонетикалық жаттығу. 2 мин ("ЕNGLISH" оқулығы) 3 мин.
3. Сөздерді аудару: грамматика, диалог, пармен жұмыс (WINPOPUP программасы) 5 мин.
4. "Менің арманымдағы қала" тақырыбына сурет салу, шығармаларын теру (графиктік РАІNТ және текстік WORD редакторлары) 25 мин.
5. Респонсивті жаттығу 3 мин.
6. "Ең жақсы диктор" тексті мәнерлеп оқу конкурсы 5 мин
7. Қорытындылау, бағалау 2 мин.
САБАҚ барысында оқушылар кадоскоп арқылы берілген информатика пәнінің мәтіндік сұрақтарына жауап береді, оны көрші отырған оқушылар тест кілті бойынша бір-бірін тексереді. "ENGLISH" оқулығының көмегімен ағылшын тілінде өтілген жаңа сөздерді қайталап, фонетикалық жаттығуларды орындайды, яғни окушылар өткен тақырыптағы білімдерін еске түсіреді.
WINPOPUP программасы мен компьютерлік желі арқылы оқушылар бір-біріне қала тақырыбы бойынша ағылшын тіліндегі сөздермен алмасып, аудармасын жасайды. Компьютерлік диалог пармен жұмыс жасау арқылы жүзеге асады. Графиктік редакторде "Менің арманымдағы қала" тақырыбы бойынша салған суреттерін, мәтіндік редакторге орналастырып, сол тақырып бойынша жазған шығармасын компьютерде - ағылшын тілінде теріп безендіреді.
Оқушылар ағылшын тілі мұғалімнің компьютер микрофонымен қойған сұрақтарына жауап береді (Респонсивті жаттығу). Сабақты қорытындылау мақсатында "Ең жақсы диктор" конкурсы өткізіліп, оқушылар шығармаларын мәнерлеп оқудан жарысады.
Информатика пәні мұғалімі оқушылардың орындаған мәтіндік жұмыстарын, графиктік және мәтіндік редакторлерді, оқытатын программаларды пайдалана алуын ескеріп оқушыларды бағаласа, ағылшын тілі мұғалімі оқушылардың сөздерді дұрыс аударуын, құрастырған шығармаларын, сұрақтарға жауап беруін ескеріп бағалап, мәнерлеп оқу курсының қортындысы бойынша оқушыларды марапаттады.
Сонымен қатар, қазақ тілі, тарих, әдебиет, информатика пәндерін байланыстыра отырып та сабақтар өткізуге болады.
Математиканы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Алматы қаласы Білім басқармасы
№1 Алматы қазақ мемлекеттік гуманитарлық-педагогтік колледжі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Информатиканың қоғамдық пәндермен байланысы
Пәні: Информатика әдістемесі
Студент: Абдурахимова Жулдыз Курс: 4
Мамандық: 0111000- Негізгі орта білім беру
Біліктілік: 0111093-Информатика мұғалімі
Топ: 41 И
Парақтардың саны: ______
Студенттің мәлімдемесі
Мен, ұсынылған жұмысты өзімнің жазғанымды, ал қолданылған дереккөздерінің нақтылығын растаймын.
Студенттің қолы________
__ ________20____жыл
Қорғау
Баға______ (__________)
Қорғау уақыты___ ___________ 20____жыл
Ғылыми жетекші____________ Мусаханова Қ.Т.
Алматы 2023-2024ж
МАЗМҰНЫ
Кіріспе____________________________ ______________________________
І. ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА ПӘНІ__________________
1.2"Информатика" пәнінің мақсаты мен мазмұны_________________
Негізгі бөлім______________________________ ______________________
2.1.Информатика пәнінің басқа пәндермен байланысы __________________
Информатиканың тілдік пәндермен байланысы______________
Информатиканың қоғамдык пәндермен байланысы________________
2.4. Информатика сабағын байланыстыруда оқыту ресурстарын пайдаланудың тиімділігі ___________________________________ ________
2.5. Информатика сабағын қоғамдық пәндермен байланыстырда оқыту ресурстарын пайдалануға негізделген іс-тәжірибеден ___________________________________ ______________________________
Қорытынды___________________________________ ___________________
Пайдаланған әдебиеттер тізімі_____________________________ _____
Қосымша___________________________________ ______________________
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңда информатиканың қарқынды дамуына, оны ғылымның кез келген саласында қолдануға және одан нақты нәтижелерге қол жеткізуге байланысты біз "компьютерлендіру дәуіріне"жақындап келеміз. 1997 жылы 22 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Президентінің бұйрығымен Қазақстан республикасының орта білім беру жүйесін "компьютерлендіру" Мемлекеттік бағдарламасы бекітілді. Ғылыми-техникалық прогресс дәуіріндегі білім беруді демократияландыру мен ізгілендірудің негізгі факторларының бірі "компьютерлендіру"болып табылады.
"Компьютерлендіру" - оқытудың тиімділігін арттыру және оқу процесін басқару мақсатында техникалық және материалдық ресурстарды, идеяларды, ғылыми-әдістемелік материалдарды үздіксіз пайдалану және біріктіру процесі.
"Информатика" - жалпы орта білім берудің негізгі пәндерінің бірі. Оның орта білім беру жүйесіндегі рөлі ақпараттық білім берудің алатын орнымен, ақпараттық орта мен адамның өзара әрекеттесуін үйлестіруде және жаңа ақпараттық технологияларды қолдану дағдыларын қалыптастыруда, сондай-ақ әлемнің жүйелік және ақпараттық имиджін қалыптастыруда қамтамасыз етіледі,
Информатиканың мектепке енуі Де Moderna қоғамындағы іргелі әлеуметтік алмасулар кезеңіне сәйкес келеді, олар білім беру ғылымдарындағы парадигматикалық және әдістемелік өзгерістерді талап етеді.
Оны жүйелі пайдалану бойынша үлкен жұмыстар атқарылуда. Оларға инновациялық педагогтардың тәжірибесімен ұштастыра отырып сабақ беретін мұғалімдер жатады.
Бұл тезисте осы " пәнаралық "байланыстардың ішінде" Информатика " пәнін оқытудың басқа пәндерге қатысты тиімділігі қарастырылады.
Диссертацияның мақсаты: Қазіргі кезде "информатиканың" маңызы күннен-күнге артып келеді. Осыған байланысты, басқа пәндерді оқытуда оқытудың жаңа технологиясын қолданудың тиімді әдістерін қарастыру кезінде сабақта бекітілген материалды жаңа оқу материалымен байланыстырып қана қоймай, сонымен қатар "пәнаралық" байланыстарды қолдану тиімді екенін көрсету қажет., сонымен қатар ерекшеліктерін ескеру.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
Алдыңғы стандартты оқыту жүйесімен салыстырғанда әртүрлі пәндерді оқытуда компьютерлерді қолдану бірқатар артықшылықтар береді::
1. оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру;
2. оқу қарқынын жақсарту;
3. оқушылардың шығармашылығын арттыру;
4. оқыту сапасын жақсарту және тағы басқалар;
Дербес компьютерлердің демонстрациялық мүмкіндіктері орасан зор екені белгілі. Басқа пәндерді оқу кезінде компьютерді қолдану нәтижесінде компьютердің келесі дидактикалық мүмкіндіктерін көруге болады:
1. көшбасшыларға шығармашылық бағытта, әсіресе студияда, менеджментте жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
2. студенттердің өзін-өзі бақылауы және өз жұмысы
түзетулер енгізуді үйреніңіз;
3. бұл басқа пәндер бойынша алған білімдерін бекітуге көмектеседі және жалпы танымдық қабілеттердің дамуына әсер етеді;
4. алдыңғы материалдардағы негізгі құбылыстармен өрнектерді көру арқылы сабақты өңдеуге мүмкіндік береді;
5. материалды тез игеруге, сонымен қатар уақыт өте келе пайда табуға, пәнді жан-жақты зерделеуге жағдай жасайды, пәннің мазмұнына сапалы өзгерістер енгізеді;
6. бұл экранда табиғи жағдайда көзге көрінбейтін кейбір шұңқырларды көруге мүмкіндік береді.;
Компьютерлік оқыту жағдайында студенттердің белсенді шығармашылық белсенділігі жүзеге асырылады. Көптеген оқу бағдарламалары оқушылардың қызығушылығын оятады, егер мәселені шешуде қате болса, компьютер өзін бағдарлайды. Атап айтқанда, оқу мотиві және оқушылардың танымдық іс-әрекетін қалыптастырудың тиімді тәсілдері проблемалық жағдай туғызумен байланысты. Компьютерлендіру жағдайында проблемалық оқытудың психопедагогикалық заңдылықтарын қолдану керек, бұл заңдылықтарды оқу бағдарламаларын жасау кезінде компьютердің көмегімен тиісті педагогикалық жағдайларды қолдану кезінде сақтау керек.
Проблемалық оқыту оқу іс-әрекетінің принципін жүзеге асырумен байланысты. Белсенді танымдық іс-әрекет адамның санасында танымдық және, жақсырақ, мотивациялық компоненттердің іс-әрекетіндегі проблемалық жағдайларды тудырады. С. Л. Рубинштейннің тұжырымдарына сүйене отырып, проблемалық жағдай "ойлау процесінің бірінші кезеңі"болып табылады.
Кез келген әрекет оны жүзеге асыру құралдарын сипаттайды. Оқу іс-әрекетін талдау кезінде іс-әрекет құралы мен оқу мәселелерін шешу құралын ажырату қажет.
Бұл тұрғыда біз компьютердің оқудағы әрекетін бірлік ретінде қарастырамыз. Егер компьютер тек оқыту құралы ретінде пайдаланылса, онда ол тұтынушы - компьютерлік Схеманың аумағында болады. Компьютерді оқу құралы ретінде пайдалану, егер ол оқу іс-әрекетін басқару функциясын орындайтын болса, танылады.
Электрондық есептеу технологиясын қолдану оны компьютерді оқу құралы ретінде пайдалану мүмкіндіктерімен байланыстырады, компьютер оқу орны және білім берудің мазмұндық объектілерінің бірі ретінде қарастырылады. Компьютердің бірінші бағыты әртүрлі күрделіліктегі оқу бағдарламаларын, әсіресе автоматтандырылған оқыту жүйелерін қолдана отырып, оқу құралы ретінде жүзеге асырылады. Оқу іс-әрекетінің бұл компоненті оқуды жеңілдету функциясына қызмет етеді. "Тәрбиелік міндет" ұғымы дидактика мен педагогикалық психологияның негізгі ұғымы болып табылады. Компьютерді оқу процесінде қолданудың басталуы әлеуметтік жағдайды модельдеу проблемаларына және т.б. әкелді. мектептегі оқу практикасының мәселелеріне (екінші бағыт).
Оқыту жүйесін дамыту кезінде оқу мәселелерін шешу мен оқу мақсатына жету арасында байланыс орнату қажет. Электрондық информатика-бұл физика курсында жеке оқушыны физика есептерін шығаруда қолданудың тамаша құралы, оның практикалық іс-әрекетін реттеуші.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі:
Қазіргі таңдағы жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланудың ерекшеліктерін қарастыра отырып, информатика пәні мен дербес компьютердің басқа пәндермен байланысының тиімді жақтарын зерттеуді дамыту.
1. Информатиканы оқыту әдістемесі
1.1.Информатика пәні.
Информатиканың негізгі ұғымдарына кіріспес бұрын информатиканың өзінің және информатика пәнінің не екендігін және оның кұрылымын анықтап алған жөн.
Қазіргі информатика курсы дүниежүзілік педагогика ісінде теңдесі жоқ құбылыс саналады. Әдетте, ғылыми пәннің пайда болуынан бастап оның жалпыілімдік мәнін ұғынуға (егер солай болып жатса) немесе оның негіздерін мектептің білім беру жүйесіне енгізуге дейін кемінде бірнеше он жыл кетеді. Осы уақыт аралығында ғылыми ақпарат тұрақтандырылады, әдістаным анықталады, жалпы әдістемелік жолдар қалыптасады, яғни берілген пәнге әлде бір жүйелі көзқарас орнықтырылады.
Бір жағынан, бұл үрдіс жиырма жыл шамасы дерлік жалпыілімдік пәндер кұрамына міндетті түрде еніп келе жатса да информатика үшін әлі де аяқтала қойған жоқ. Бірақ пәнге деген жүйелі көзқарастың болмауы, оған үзіп-жұлып қарау қазіргі кезде информатиканы оқытудағы басты мәселе болып табылады. Егер оқу пәнінің жалпы сүлбесіне жүгінер болсақ, онда толық қажетті оқу пәні болуы үшін оған не жетіспейтіндігін түсінуге болады:
-пән саласының айқын сипаттамасы;
-информатикаға ғана тән кызметтің жалпыланған түрлерінің тұжырымдамасы.
Өткен 1985 жылдан бастап информатика пән ретінде өзгеріске түсті. Ол автоматикадан шын мәнінде алыстай бастады. Таза техникалық сала -- computer science (компьютерлік ғылымдар) атты жеке ғылыми бағытқа бөлініп шықты. Ақпаратты қорғау мен ақпарат қауіпсіздігі, деректер мен мағлұматтардың (білім инженериясы) тұрпаттала өрнектелуі, әлеуметтік информатика және т.б. осы сияқты бағыттар пайда болды. Бүгінгі күні қай бағыттың басым екендігі туралы айту қиын, бірақ соның қажеті де жоқ шығар.
Бірақ, информатиканың барлық жетекші бағыттарының негізгі қағидалары оқу курсында да (әрине, тәптіштеудің әртүрлі деңгейінде) бейнеленуге тиіс екендігі анық. Оның үстіне, осы бағыттардың пайда болуы информатиканың саны күн сайын барынша өсіп келе жатқан өзге пән мәселелерімен байланыстыруға мүмкіндік береді. Мысалы, информатика енгізген виртуалдандыру феномены қазіргі қоғамның айқындауыш сипаттарының бірі болып табылады.
Жоғары оқу орнындағы информатика курсының зерттеу тақырыбын белгілеп, сонымен қатар оның пән аясын айқындауға әрекет жасайық. Қазіргі оқудың біріншісепті түйткілі оның іргелілігі болып келеді. Оқудың іргелілігі, атап айтқанда, жеке тұлғаның шынайы еркіндігінің қажетті шарты болып табылады. Ол дайын өнімдерді пайдалана ғана емес, оны жасай да біледі. Бұл, сонымен қатар, ақпараттық өркениетті тану сайманы болып табылатын информатика ғылымын игеруді де ескереді. Осы игерудің іскерлік сипаты информатиканың "ақпараттық үрдістер" атты жалпылауыш ұғымын оқып-үйренудің іскерлік логикада өрістетілетіндігімен анықталады. Ол ақпараттық өнім шығаратын ақпараттық технологияларға ұмтылу сатылары бойынша жүзеге асырылады.
Информатика туралы бүгінге дейінгі түсінігімізді жалпылай келе, мынадай жұмыстық анықтаманы тиянақтауға болады: информатика дегеніміз табиғаты әртүрлі жүиелердегі ақпараттық үрдістер ағымының заңдылықтары туралы, ақпараттық үрдістерді автоматтандыру әдістері, құралдары мен технологиялары туралы, ақпараттық жүйелердің жасалуы мен жұмыс істеу заңдылықтары туралы ғылым.
Информатика ғылымының іргелілігінен туындайтын маңызды нәрсе - оның оқып-уйрену нысаны, атап айтқанда, заңдылықтар толып табылатындығы, өйткені кез келген ғылымның мақсаты түсіндіру ғана емес, сонымен қатар, болжау да. Тек тәсілдерді немесе жүйелеуді білу арқылы болжам жасау аса қиындық туғызады. Оқып-үйренудің негізгі пәні -- ақпараттық үрдістердің өзін ғана емес, "тұғырымен" -- ақпараттық жүйелермен, бірге қарастырылатын үрдістер. Информатика прагматизмі ақпараттық үрдістерді тиімді ұйымдастыру мен олардың автоматты түрде орындалуына мүмкіндік туғызатын әдістер, құралдар мен технологиялардың да оның зерттеу пәні болып табылатындығына байланысты.
Ақпараттық үрдістерді оқып-үйрену сыртқы әлемнің кез - келген феноменін оқып-үйрену сияқты модельдеу әдістанымына негізделген. Информатиканың, айталық, физикадан ерекшелігі, ол математикалық модельдерді ғана емес (және тіпті олардың нешеуін емес), сонымен қатар әртүрлі тұрпаттар мен түрлердің модельдерін де (мәтін, кесте, сурет, алгоритм, бағдарлама -- бәрі де модельдер) пайдаланады. Атап айтқанда ақпараттық модель ұғымы қалыптастырылуы негізгі мектеп информатика курсының негізгі міндеттерінің бірі болып табылатын пәнаралық байланыстардың осы курстағы кең спектрін айқындайды. Ал ақпараттық модельді құрудағы іс-әрекеттің өзі, яғни ақпараттық модельдеу тек информатиканы сипаттайтын қызметтің жалпыланған түрі болып табылады. Құрылған ақпараттық модельді ары қарай жаңа ақпараттық нысан ретінде қарастыруға болады. Бұл нысанды қажетті ақпараттық үрдісті басқара отырып, мақсатты түрде басқа нысанға түрлендіруге болады. Егер ондай басқару компьютерде жүзеге асырылатын болса, онда сөз ақпараттық үрдісті автоматтандыру туралы болғаны. Мұндай автоматтандырылған үрдіс ақпараттық технология деп аталады.
Информатика әлемінің қазіргі дамуы жағдайында информатиканы мынадай үш бөлім аясында қарастыруға болатын сыңайлы: теориялық информатика, әлеуметтік информатика, ақпараттық технологиялар.
Теориялық информатика бөлімінде информатиканың философиялық негіздері информацияның жалпы теориясының бастаулары, информатиканың математикалық негіздері, ақпараттық пішімдеу (моделдеу) негіздері, информатиканың семантикалық негіздері қарастырылады.
Әлеуметтік информатика бөлімінде ақпараттың қоғам дамуындағы орны. ақпараттық қоғам, акпараттық қоғамдағы адамның рөлі сияқты мәселелер қарастырылады.
Ақпараттық технологиялар бөлімінде есептеу техникасының даму тарихы, компьютер архитектурасы, микропроцессорлар архитектурасы, қатынастар (коммуникациялар) туралы түсінік, ақпаратты қорғау мәселелері қарастырылады.
Информатика -- бірегей ғылыми пән. Оның оқу нысаны тұтас бір өркениет -- ақпараттық өркениет болып табылады. Академик А.П. Ершов айтқандай, ақпараттық өркениет -- "адами өркениеттің дамуындағы жалпыға бірдей және болмай қоймайтын кезең, әлемнің ақпараттық көрінісін игеруді, табиғат пен қоғамдағы ақпарат қызметі заңдарының бірлігін түйсінуді, олардың іс жүзінде қолданылуы мен ақпарат өндірісі мен өңдеу индустриясын түзу кезеңі". А.П.Ершов ерекше көңіл аударған негізгі нәрсе -- әлеуметтік-техникалық революция, атап айтқанда, ақпараттық технологиялардың кең таралуы-ақпараттық өркениеттің сырт жағы болып табылатындығында. Оның басты мазмұны "табиғи және әлеуметтік үрдістердегі ақпарат рөлін философиялық және нақты ғылыми пайымдау" жүріп жатқан кездегі интеллектуалдық дамудың жаңа кезеңінен тұрады. Ақпараттың бүгінде қоғамның стратегиялық ресурсы екендігі және оның басқа да ресурстар түрлерін -- энергетикалық, материалдық және адамзаттық түрлерін үнемдеуге және дамытуға мүмкіндік беретіндігіне ешкімнің күмәні болмаса керек. Қоғамды ауқымды ақпараттандыру жаңа геосаяси үрдістерді дамытуға белсенді түрде әсер етеді. Ол үрдістердің ең маңыздысы экономиканы ауқымдандыру мен мәдениетті ауқымдандыру болып табылады. Сонымен қатар, ауқымды ақпараттық қоғамда өмір сүріп еңбек ету үшін оны барлық қажеттілермен толықтыру мағынасында бейнесіндегі "өркениет ақыры" (Ф.Фукуяма) елесі пайда болып, қолдау табуда. Басқаша айтқанда, мынадай қалыптасқан пікір бар: "Жаңадан еш нәрсе жасаудың қажеті жоқ, тек оны тауып, пайдалану жеткілікті (атап айтқанда, интернет желісі арқылы)". Егер осы тұрғыда қарайтын болсақ, онда өмір сүру үшін "технологиялық қаймақтарды сылып алу" толық жеткілікті де, басқа іргелі мәселелерді қарамай-ақ қойса да болады. Дегенмен, 80-жылдары ең әйгілі болған бұл тұжырымдама қазір үлкен күдік тудырып отыр. Бүгінде, мысалы, С.Харингтонның: Қазіргі дүние өркениеттер шайқасы қарсаңында тұр-деп тұжырымдайтын пікірі анағұрлым сенімдірек. Осы айтылғаннан ақпараттық технологияларды пайдаланып қана қоймай, оларды жасаудың да қажеттігі көрініп-ақ тұр. Кері жағдайда адамзат өркениет ішінде өтіп жатқан ақпараттық үрдістерді (шын мәнісінде бұлар бүгінгі үрдістердің ең елеулісі болып табылады) игере алмай қалу қауіпі бар. Сонымен, "түсінік" пен "білім" жеке тұлғаның анықтауыш сапасы ғана болып қалмай, адам мен өркениеттің бүтіндей тірі қалуының қажетті шартына айналуда.
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды оқып-үйрену информатиканың аса маңызды бөлімі болып табылады. Есептеу техникасының жұмыс істеу негіздерін анық түсінбейінше информатиканың басқа да көптеген бөлімдерін шындап игеру мүмкін емес. Бұл түсініктің сізден талап етілетін төменгі деңгейі ретінде компьютер архитектурасы алынады, бірақ ол да аса терең және жаңа ұғымдар саласына енуді талап етеді. Бұны түсіну микропроцессор командалары деңгейінде бағдарламалаумен таныспай мүмкін емес. Сонымен бірге, компьютердің қызмет ету негіздерін түсініп, оның көптеген сыртқы құрылғыларымен жұмыс істей білу қажет.
Компьютерлік желілер мен коммуникациялар -- қолданбалы информатиканың бүтінде ең қарапайым бөлімі. Адамзат мәтіндік, кескіндік, басқа да ақпаратты кез - келген кашықтыққа қысқа уақытта тарату мүмкіндігін ұғынып, осы үрдіске миллиондаған адамдарды қатыстырудың экономикалық мүмкіндігін алды да компьютерлік желілер әлеміне жаппай бас қойды.
1.2. Информатика пәнінің мақсаты мен мазмұны.
Информатиканы орта білім беру жүйесінде оқытудың мақсаттары:
- оқушыларға ақпараттарды беру, өңдеу, сақтау, жеткізу және оны қолдану процестері туралы білімдерді меңгерту, басқаша айтқанда, оқушыны ақпараттық біліммен қаруландыру;
оқушылардың оқу процесінде компьютерлік техниканы өзіндік даму мен іске асыру құралы ретінде, сонымен қатар, кәсіптік қызметтерге пайдалану дағдыларын қалыптастыру;
оқушылардың логикалық-құрлымдық және алгоритмдік-шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, ынта-ықыластары мен шығармашылық бейімділіктерін қалыптастыру.
Аталған мақсаттардан төмендегі міндеттер анықталады:
Информатиканы мектепте оқытудың мазмұнын анықтау;
Информатиканы мектепте оқытудың оқу бағдарламасын жасақтау;
Информатиканы мектепте оқытудың әдістемелік жүйесін жасақтау.
Информатика пәні бойынша дайындалған стандарт білім берудің сәйкес сатысының базистік оқу жоспарымен, білім беру ұйымдарының типтік оқу жоспарымен, білім бағдарламаларымен кешенді түрде қолданылды.
Информатика оқу пәнінің базалық мазмұны (БМ) - оқу пәнінің мектепте міндетті түрде оқытылуы тиіс және үздіксіз білім берудің келесі сатылары мен деңгейлеріне информатиканы оқуды жалғастыру үшін жеткілікті болатын мазмұнының құрамы мен құрылымы.
Информатика оқу пәні бойынша білім берудің негізгі бағдарламасы (БНБ) - оқу пәнінің мазмұнын, яғни оқушыларда ғылыми дүниетанымдық негізді қалыптастыруды, олардың ойлау қабілетін дамытуды, ақпараттандыру құралдарын, ақпараттық технологияларды меңгеруді және оқушыларды өмірге, еңбекке және білімдерін жалғастыруға даярлауды анықтайтын құжат. Оның мазмұны мемлекеттік стандарт бойынша анықталады.
Информатика оқу пәні бойынша бағдарлы білім беру бағдарламасы (БББ) - Информатика оқу пәнінің мазмұнын анықтайтын, пәнді тереңдетіп, бағдарлы оқыту қамтамасыз ететін оқушыларды кәсіби даярлау бағытына қарай көлемі мен мазмұны бойынша сараланған құжат. Оның мазмұны мемлекеттік стандарт бойынша анықталады.
Информатика оқу пәні бойынша қосымша білім беру бағдарламасы (ҚҚБ) - мемлекеттік стандарт мазмұнынан тыс, оқушылардың информатика пәні бойынша білімге деген қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған оқу курстарының мазмұнын анықтайтын құжат. Бұл бағдарлама факультативтік немесе арнайы курстар ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.
Жалпы ережелер:
Информатика пәнін оқытудың негізгі мақсаттары мен міндеттері төмендегідей:
оқушылардың ғылыми дүниетанымдық негізін қалыптастыру;
оқушылардың ойлау қабілетін дамыту;
оқушыларға ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологияларды меңгерту;
оқушыларды өмірге, еңбекке және білімдерін жалғастыруға даярлау;
информатика ғылымының негізін қалайтын үш ұғымның (зат, энергия және ақпарат) бірі болып есптелетін, қазіргі таңдағы әлем бейнесін құрудың негізін құрайтын ақпарат ұғымын қалыптастыру;
қоршаған ортаны жаңа ақпараттық тұрғыдан зерттеу көзқарасын қалыптастыратын ақпараттық үрдістерді, табиғат, қоғам, техника аймақтарында қарастыру;
ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологиялар саласында білім, білік және дағдыларды қалыптастыру мен оларды дамыту;
оқушыларды ақпараттық бірліктермен қамтамасыз ететін білімдермен қаруландыру;
оқушылардың ақпараттық сауаттылығы мен мәдениетін қалыптастыру;
Информатика пәнінің зерттеу обьектілері:
ақпарат;
ақпараттық ресурстар;
ақпараттық үрдістер;
ақпараттандыру құралдары мен ақпараттық технологиялар.
Информатика пәнінің даму болашағы мына көріністерге байланысты:
1. Пәннің жалпы білімдік, дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру, атап айтқанда:
оқушыларға формальдау, модельдеу және компьютерлік тәжірибе әдістермен меңгерту;
тиімді шешімдерді таңдай білуге бағытталған оперативті ойлау қабілетін дамыту.
2. Информатиканың ғылыми пән ретінде қалыптасуы, атап айтқанда, әлеуметтік, экономикалық, құқықтық, биологиялық, қолданбалы информатика және т.б.
Информатика пәнінің даму бағыттары:
Теориялық информатика. Мұнда ақпараттың жалпы қасиеттерін зерттеу, табиғаттағы және қоғамдағы ақпарат үрдістерінің өзара қатынасы, сонымен қатар әр түрлі ақпараттық үрдістерді жүзеге асырудың негізгі заңдылықтарын зерттеу мәселелері қарастырылады.
- Ақпараттандыру құралдары. Мұнда дербес компьютерлердің, микроүрділердің есептеу қызметінің мүмкіндіктері және аймақтық желілер арқылы ақпараттарды алмасу қызметтері туралы мәселелер қарастырылады. Әр түрлі ақпараттарды сақтау, өңдеу және қолдану мүмкіндіктерін одан әрі жетілдіру бағытында ақпараттық технологиялалардың даму мәселелерін қарастырумен жалғасады.
- Әлеуметтік информатика. Мұнда информатика мен ақпараттық технологиялалардың қазіргі қоғамдағы алатын орны, ақпаратпен және бағдарламалық өнімдермен жұмыс жасаудың құқықтық, этикалық және моральдық нормалары, жеке тұлға мен қоғамның ақпараттық қауіпсіздігі төңірегіндегі мәселелер қарастырылады.
Информатика оқу пәні бойынша оқу процесін ұйымдастыру және оны жүзеге асыру жағдайларына қойылатын талаптар мына бағыттарда қарастырылған:оқыту процесін мамандармен қамтамасыз ету; оқыту процесін оқу-әдістемелік жағынан қамтамасыз ету; материалдық-техникамен базамен қамтамасыз ету.
Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы азаматтық қазыналар ғылым мен практиканың жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыру және дамыту үшін оның әр азаматы зиялы болуы қажет. Бұл білім беру процесінің үздіксіз болуын талап етеді. Білім беру үздіксіз процесс болса, информатиканы оқыту да үздіксіз болуы қажет.
Жалпы білім беретін орта мектепке арналған информатикадан мемлекеттік білім беру стандарты осы мәселені көздейді.
Ал, стандарт осы пәнді орта мектепте үздіксіз білім беру тұжырымдамасына негізделіп жасалынған. Тұжырымдамада білім беру жүйесін демократияландыру принциптерін жүзеге асыруға бағытталып құралған.
Мұнда оқушы өз бетімен танымдық қызмет жасап, дами алатын субъект болса, мұғалім осы қызметтің тиімді ұйымдастырылуына, нәтижелі болуына жауап беретін, шығармашылықпен жұмыс істейтін жеке тұлға.
Жалпы информатика курсының мазмұны мынадай екі үлкен дидактикалық мәселені шешуге бағытталуы керек: 1) Компьютер - оқыту обьектісі; 2) Компьютер - уневерсал таным құралы.
Оқушы таным субьектісі болған кезде бұл екі мәселе бірін-бірі толықтыра отырып курстың негізгі мазмұнын құрайды.
Информатика курсының негізгі мектептегі мазмұны мынадай үш кешенді мәселелердің төңірегінде шоғырланған: біріншісі - компьютерлік техникамен танысу, оның негізгі элементтері мен жақсы жұмыс істеу принциптерімен танысу; екіншісі - алгоритмдеу және программалау негіздерін оқып үйрену; үшіншісі - информатиканың қолдану шеберін анықтау.
Мұнда оқыту моделі оқушыны жеке тұлға ретінде дамытуға бағытталған: мақсат - мотив - қызмет - рефлекция - теориялық білім өнерімен анықталатын түрі таңдалынып алынады.
Қазіргі уақытта қалыптасқан информатиканы оқытудың практикасы төмендегідей негізгі факторлармен сипатталады.
Біріншіден, информатиканы оқытудың нақты мазмұны мен бұл пән бойынша оқушылардың дайындығына жеке оқытушылар тарапынан қойылатын талаптардың деңгейі түрліше болып келеді.
Екіншіден, қазіргі уақытта информатиканы оқытуды тек жоғарғы кластарда ғана емес, төменгі буынға көшіру қажеттілігі анықталып отыр.
Үшіншіден, информатика курсы алғаш оқу жоспарына кіргенде, компьютерлік сауаттылықты қамтамасыз ету құралы ретінде, оқушыларды информациялық қоғамда еңбек етуге дайындау үшін енгізілгені белгілі.
Мектептегі информатика курсының болашақтағы дамуы, бұл курстың жалпы білім беретін функциясымен, оның оқушыларды оқыту, тәрбиелеу, дамыту сияқты жалпы мәселелерді шешудегі потенциалдық мүмкіндіктеріне баса көңіл аударуға, басқа сөзбен айтқанда, компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру мәселесінен жалпы білім беретін оқу пәніне көшуге байланысты.
Негізгі мектепте информатиканы оқытуда берілетін білім мазмұнының құрылымы төмендегідей:
1. Ақпараттық процестер, ақпараттың берілуі:
- адам өмірінде, тірі табиғатта, техникада ақпаратты пайдалану, алу, тарату, түрлендіру және сақтау;
- ақпаратты сандық бағалау, ақпарат мөлшерінің бірліктері:
- тіл ақпаратты беру тәсілі ретінде, ақпараттың екілік түрде берілуі және оның ерекшеліктері мен артықшылықтары;
- компьютердегі командалардың және мәліметтердің берілу принциптері.
2. Алгоритмдеу және программалау.
- алгоритмдер, алгоритмдердің қасиеттері, алгоритмді атқару арқылы адам қызметін автоматтандырудың мүмкіндіктері:
- шама: атауы және мәні, шамалардың типі, мәліметтердің негізгі құрылымы;
- алгоритмдердің негізгі құрылымы және оны алгоритм құру үшін пайдалану, алгоритмдер кітапханасы;
- мектептік алгоритмдік тіл (немесе программалау тілі).
3. Компьютер және оны программалық қамтамасыз ету.
- компьютер жұмысын басқаруды ұйымдастыру, компьютердің негізгі құрылымының жалпы жұмыс істеу принципі;
- компьютерде программаның автоматты түрде атқарылу принципі;
- компьютерді программалық қамтамасыз етудің түрлері (базалық программалық қамтамасыз ету, трансляторлар, программалау тілдері, инструментарийлер, қолданбалы программалық қамтамасыз ету).
4. Формальдау және модельдеу негіздері.
- формальдаудың негізгі принциптері;
- компьютерлік модель құру және оны пайдалану.
5. Ақпараттық технологиялар.
- компьютерде есеп шығару кезеңдері: есептің қойылымы, модель құру, алгоритм жазу және атқару, нәтижелерді талдау;
- мәтіндік, графикалық редакторларды пайдалану, мәліметтер қоры, электрондық кестелер;
- телекоммуникациялық желілер (жергілікті, аймақтық, аумақты), оның тағайындалуы мен мүмкіндіктері, электрондық телеконференциялар;
- мультимедиа технологиясы.
Бұл жалпы білім беретін орта мектепте информатика курсы бойынша берілетін білім мазмұны. Әрбір мәселені оқыту тереңдігі мен деңгейі, оқушылардың білім, іскерлігі мен дағдысына қойылатын талаптарды анықтау осы пән бойынша мемлекетік білім беру стандартына сәйкес жасалады. Ал, материалдың жүйелі баяндалуы, логикасы - мектепте информатиканы оқытудың әдістемесін жасайтын оқулық авторлары, мұғалім, әдіскер, ғалымдардың жұмысы болып есептеледі.
2. ИНФОРМАТИКА ПӘНІНІҢ БАСҚА ПӘНДЕРМЕН БАЙЛАНЫСЫ
2.1. Информатиканың басқа пәндермен байланысы
Информатика жалпы орта білім берудегі негізгі пәндердің бірі болып табылады. Орта білім беру жүйесіндегі оның рөлі ақпараттық білімнің, акпараттық орта мен адамның өзара қарым-катынасын үйлесімді етудегі және жаңа акпараттық технологияны пайдалану дағдыларын қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі. Қазіргі кезде информатика пәнінің маңызы күн өткен сайын еселеп өсіп келеді. Осыған байланысты оқытудың тиімді тәсілдері де көбеюде. Оны жүйелі пайдалану саласында сан алуан жұмыстар жүргізілуде. Солардың қатарында жаңашыл педагогтардың тәжірибелерін ұштастыра отырып, оқытып жүрген мұғалімдерде бар.
Оқу-тәрбие процесін ұйымшылдықпен жүргізуде мұғалім-басты тұлға. Осындай талапқа сай қызмет істеу үшін алдымен мұғалім өзінің теориялық және әдістемелік білімін ұдайы толықтырып, үздіксіз ізденуі, өз мамандығын барынша жетілдіру және қызметі саласындағы жаңалықтар мен озық тәжірибені үнемі пайдалануы тиіс. Сонда ғана мұғалім қызметінің жемісі оку-тәжірибе жұмысының нәтижесі бүгінгі күннің көтеріңкі талабына үн қосады.
Педагогтар мен психологтар сабақты жан-жақты зерттеп, оның типтерін, құрылымын, қойылатын дидактикалық талаптарды және оның білімдік, тәрбиелік, дамытушылық мәнін белгіледі
Оқушыларға білім негіздерін меңгертудің әдіс тәсілдері сан алуан. Әдіс тәсілдерді таңдап ала білу мұғалімнің әдістемелік шеберлігіне байланысты екені белгілі.
Сол тәсілдердің бірі- стандартты емес сабақ түрлерін қолдану. Оқытудың бұрын қалыптаскан, яғни стандартты сабақ жүйесіне қарағанда Информатика сабағында стандартты емес сабақ түрлерін қолданудың мынадай артықшылықтары болады:
- Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру;
- Оқу процесінің қарқынын жоғарылату;
- Оқушылардың шығармашылық белсенділігін көтеру;
- Оқытудың сапасын арттыру және тағы басқалар.
Информатикалық білімдерді жүйелі түрде меңгерту мақсатында сабақтың "ойын түрінде" өткізілуі оқушылардың жоғары көңіл күйін туғызып, олардың белсенділігін, дербес ойлауын, қызығушылын арттырып, білімді қабылдауға барынша қолайлы ықпалын тигізеді.
Сол сияқты, окушылардың сабаққа деген ынтасын, белсенділігін арттыруда "топтық сабақтың" тигізер пайдасы көп. Сабақтың бұл түрі бойынша сыныпты негізінен үш топқа не одан да кіші жұмыс топтарына бөліп, әр топтағы оқушылар ішінде өте жақсы, жақсы және орташа оқитындар болуына көңіл аудару керек. Сабақ барысында әрбір оқушының дербес және ұжымдық жұмыста белсенділігі мен жауапкершілігі артады.
Сонымен қатар, қазіргі кезде жиі қолданылып жүрген стандартты емес сабақ түрлерінің ішіндегі-конференция сабақтың алатын орны ерекше. Өйткені, ол оқушылардың білімін іс-жүзіне нақты пайдалана білуге, өз беттерінше ізденуіне, ой-өрісін дамытуға көмектеседі.
Тәрбиенің кайнар көзі - халықтық педагогика. Балаларды халықтық салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты қастерлеуге, құрметтеуге үйреткен жөн, оның өз халқының мол мұрасын, ұлттық ерекшеліктерін білетін азамат болып қалыптасуына берер пайдасы зор. Осыған орай тағы да бір өткізген ашық сабақ "Көкпар" - зерделілер жарысы атты "жарыс сабақ".
Сабақта өткен материалды жаңа оку материалымен ғана байланыстырып қоймай, пәнаралық байланыстарды қолдану тиімді. Түпкі негіздері бірдей математика және информатика, информатика және физика пәндерін біріктіріп. оқыту- қазіргі өскелең уақыт талаптарының бірі болып отыр.
Осыған байланысты өткізілген интеграциялық сабақтар туралы қыскаша айтып өтейін. Мысалға, Алгоритмдеу және программалау деген тақырыпта информатика мен геометрия пәндері біріктірілген сабақ. Бұл сабақтың мақсаты: оқушылардың информатика пәнінен Алгоритмдеу және программалау тарауы бойынша алған білімдерін, геометриядан Айналу денелерінің көлемдері тақырыбы есептерін шығаруда қолдану және өмірде пайдалануды үйрету болатын. Сабақта балалар берілген есептерді тақтаға математикалық жолмен және программа құрып компьютерде нәтижелерін шығарып көрсетті. Сабақ соңында жалпы программалау тарауы бойынша компьютерде тест алынды. Балалар екі пән бойынша бағаланды.
Сонымен қатар, Тұрақты ток заңдары деген тақырыпта физика пәнімен біріктірілген сабақ өткіздік. Бұл сабақтың мақсаты: окушыларға тұрақты ток заңдары тарауы есептерін шығаруда компьютерді пайдалануды үйрету. Сабақта арнайы физика пәніне арналған компъютерлік бағдарлама қолданылды. Ол бағдарламадан Ом заңы тәжірибесін балалар компьютерден көріп, электр приборлары кәрсеткен өлшемдерді есептер шығарғанда пайдаланды. Басқа да есептерді компьютерде шығарып, нәтижелерін алды. Сабақты қорытындылау ретінде оқушылар физика пәні бойынша тарауға байланысты компьютерде тест тапсырды, әрі екі пән бойынша бағаланды.
Және бүгін Физикалық есептерді шешуде компьютерді қолдану деген тақырыпта физика пәнімен біріктірілген сабақ өткіздік. Бұл сабақтың мақсаты: оқушыларға кванттық физика тарауы бойынша физикалық есептерді шешуде Qbasic программалау тілінің негізгі операторларын қолдана отырып, есептері компьютерді пайдалануды үйрету.
Еліміздің әр түрлі салаларында компьютерді қолданушылар саны күн санап көбейіп отырғаны айтпаса да белгілі. Қазіргі заман талабына орай кез-келген мамандықтың иесі компьютерді меңгеруі керек, олай болса әр түрлі қолданушылар тобына лайықталған оқу құралдары да қажет.
Жеке персоналдық компьютерлердің кең таралуы, кәсіпорындардың компьютерді жақсы білетін мамандарды қажет ететіні, компьютердің халық шаруашылығының барлық салаларына тереңдей енуі орта мектеп оқу жоспарын қайта қарап, есептеу техниканың элемөнттерін енгізуге мәжбүр етеді.
Физика пәнін оқытуда компьютерлік ой өрісін дамыту үшін математикалық аппаратты қолдануда өзгертуді: сандық интегралдау мен диференциалдауды, функционалдық шкалалармен график тұрғызу тәсілдерін, тәжірибелік мағлұматтарды функционалдық тәуелділіктермен апроксимациалауды енгізуді қажет етеді.
Физикалық есептерді компьютерді қолданып шығару үшін алдымен есептің қандай бөлігін компьютерге тапсыруды, қандай бөлігін шығару адамның ой-өрісі мен интуициясын қажет ететінін айқындау міндет. Машинадан қойылған сұраққа жауап алу үшін зерттелетін проблеманы терең түсініп, компьютерге сауатты тапсырма беру керек. Компьютердің берген жауабы оны зерделеуге мәжбүр етеді, тіпті одан жаңа сұрақтар туындауы мүмкін, міне осының бәрі компьютерді қолданушының физикалық ой-әрісін кеңітіп, оқыған материалды бекіте түседі, физикалық интуиция дамиды.
Компьютерді қолдану оқыту процесін жекешелеп, өздік жұмысты әр оқушының мүмкіндігіне қарай әр түрлі деңгейде ұйымдастыруға кең жол ашады. Сонымен қатар мұндай тапсырмалар әр оқушының өз мүмкіндігінше алға жылжып, тапсырмалар күрделенген сайын білімін тереңдетіп, қызығушылық белсенділігін арттырады .
1. Бұл амалдардың құндылығы оқушылардың компьютерді қолданудың бір саласы физикалық есептерді шығаруды және физикалық зерттеулер жасауды таныстырудан басталады;
2. Әртүрлі есептерді компьютерде демонстрациялау-оқушылардың есептеу техникасының көмегімен кез келген мәселені шешуде физикалық білімін терең түсінуі қажет екеніне көз жеткізеді;
3. Компьютер көмегімен физика есептерін шешудің мәселелері мектеп оқушылардың түсініктерінің жаңа деңгейге көтерілуін, мағлұмматтарды меңгеруіне ықпал етіп, әдістерді және идеяларды қалыптастыруға бағыттайды;
Компьютерде есеп шығарудың жалпы схемасы мен компьютерде есеп шығару кезеңдері:
1. Есепті нақты түрде қою, оны шығаруға қажетті бастапқы берілген шамаларды айқындап көрсету және қандай түрде, қандай нәтижелер алыну керек екені туралы дәл нұсқаулар беру;
2. Есептің формальды (математикалық) қойылуы, яғни оны теңдеулер, қатынастар, шектеулер түрінде өрнектеу;
3. Шешу тәсілін таңдап алу, оның компьютердің мүмкіншіліктері мен шешу нәтижелеріне қойылатын талаптарға байланыстылығы;
4. Таңдап алған тәсілдің негізінде алгоритм құру. Бірнеше вариантты қарастырған жөн;
5. Берілген шамалардың құрылымын таңдап алу. Берілгендерді
өңдеу алгоритмі олардың өрнектеу тәсілімен анықталады,
6. Таңдап алынған алгоритмді программалау тілінде жазу;
7. Программаны тестілеу және жөнге келтіру. Тест - дегеніміз бастапқы берілгендерді программа беретін нәтижелермен сәйкестендіріп алу;
8. Дайын программаны есептеп , нәтижелерді алу.
Сабақ- күрделі, әр қырлы, сан алуан қызмет атқаратын педагогикалық
процесс.
Сабақ - мұғалімнің шығармашылық ізденісі. Күнделікті сабақтағы бір сарындылық оқушылардың сабаққа қызығушылығын жоюы да ықтимал екені белгілі. Сондықтан ыңғайына карай білімге кері әсер етпейтіндей етіп, жоғарыда айтылғандай сабақта ойын элементтерін пайдаланып отырсақ күнделікті өмір тынысынан есептер құрастырып, әр сабақты түрлендіре отырып, адамгершілік сезімдеріне қозғау салып, ұқыптылыққа, үнемділікке тәрбиелейді
2.2. Информатиканың тілдік пәндермен байланысы
Компьютерді ағылшын тілі сабағында пайдалану
Басқа елдердің тілін білу ақпараттық дәуірге өту кезеңінде өте қажет болып табылады. Осыдан барлық білім беру құрылымдарында тілдерді игеру мәселесіне ерекше көңіл бөлінуде.
Шет тілін игеру деңгейін жоғарылату бағытында оқыту үрдісінде жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдалану айтарлықтай жетістіктерге жеткізуге көмектеседі. Дегенмен бұл жерде де қиындықтар жоқ емес. Бұл қиындықтардың туындауының себебі: жаңа ақпараттық технологияны пайдалану туралы әдістемелік әдебиеттің жоқтығы, жоғары оқу орнында жаңа ақпараттық технология курсының болмауы; мектептегі компьютер кабинетінің жұмыс графигінің тығыздығы; қажетті программалық құралды сатып алуға қаржының бөлінбеуі т.б.
Осы орайда педагогикалык программалық кұралдарға қойылатын талаптар комплексіне сай деп табылған English Gold (Мәскеу, 1999 ж) электронды оқулығы туралы айта кеткен жөн. Оған қысқаша сипаттама беретін болсақ, бұл окулықты ағылшын тілі сабағында білім беруде, білімді бекітуге, тексеруге пайдалануға болады. Оқулық: диалог, суреттер, фонетика, грамматика, лексика, слайд-фильм, аудару, диктант, емтихан деп аталатын 9 бөлімнен тұрады.
Оқулықтың диалог бөлімі кажетті тақырыпқа байланысты диалогты таңдап (Барлығы 144 диалог) тыңдауға мүмкіндік береді. Диалог көрнекі суретпен, ағылшын тіліңдегі текстің орыс тіліндегі аудармасымен безендірілген. Сонымен бірге мұнда диалогтың оқылу темпін көбейтуге, азайтуға, уақытша тоқтатуға, бір кадр алдыға немесе бір кадр артқа жылжытуға мүмкіндік береді. Осының барлығы кабылдау жылдамдығы әртүрлі оқушылар үшін өте тиімді болып табылады. Ең алдымен диалогтың компьютерлік нұсқасы тыңдалып, окушы даусын компыотерге жазады. Содан кейін екі текстің оқылуына салыстыру жүргізіліп, қателіктер анықталады. Ал диалог мәтіннің астында аудармасының тұруы оқушыларға кейбір сөздердің мағнасын лезде түсініп, есте сақтау арқылы оку уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді.
Суреттер бөлімінде әртүрлі тақырыптарға суреттер жинағы орналасқан. Мысалы "Жанұя" тақырыбын өткенде осы тақырып көлемінде жаңа сөздерді электронды оқулыктың суреттер бөлімін пайдаландық. Мұнда жаңа сөздердің эталонды оқылуы компьютер арқылы жүзеге асады, әрбір сөз айтылғанда экрандағы курсор сол сөзге сәйкес суретті көрсетеді (әке, шеше, апа, ата, бауыр, қарындас, іні, аға жиен, нағашы т.б.). Оқушы түсінген сөздерді компьютерде белгілейді, өзі дауыстап айтады. Бұл әдістің тиімділігі оқушы акпаратты бірден көру және есту арқылы қабылдауы, сөздің оқылуын түсінгенше кайталап есту мүмкіндігі болады.
Оқулыктың фонетика бөлімінде мұғалімнің басқаруымен ағылшын тіліндегі дыбыстар түрлері мен олардың оқылу ерекшелігі таныстырылады. Лексика бөлімінде (332 сабақ) оқушылар әртүрлі тақырыпта жаңа сөздермен танысады сонымен қатар әрбір сөз алғашында компьютермен оқылып, транскрипциясы мен аударылуы көрсетіледі. Жаңа сөздерді өткен соң материалды суреттер бөлімі арқылы бекітілді.
Электронды оқулықтың грамматика бөлімінде сәйкес білім беріледі. Яғни сөйлем құрылымы, сөйлем мүшелері т.б. көрнекі схема түріндс беріліп, түсіндірілді. Грамматика бөлімінен алған білім диалог бөлімінің сәйкес тақырыптары арқылы бекітілді.
Оқулықтың диктант бөлімінде белгілі бір тақырыптағы, мұғалімнің сынып ерекшелігіне, деңгейіне байланысты көрсеткен мәтінде диктанттар жазылды. Мұнда мәтінді мұғалім емес компьютер оқиды. Мұндағы ерекшелік оқушы лезде өз жазған мәтінмен эталонды мәтінді тыңдау арқылы өз қателіктерін анықтайды. Мұнда оқушылардың өзін-езі тексеруі, өзара тексеру әдістері (желі арқылы) пайдаланылды.
Аударма бөлімінде оқушыларға өтілген тақырыпка байланысты уақыттағы (қазіргі шақ, келер шақ т.б.) мәтіндер беріліп, оқылады. Оқушы мәтіннің кез - келген бөлігін бөлектеу арқылы сол бөліктің аудармасын көре алады. Бұл бөлімде оқушылар ағылшын тілінен сөйлемнің аудару ерекшеліктерімен танысып қана қоймай, өз бетімен мәтінді аудару дағдысын қалыптастырады. Үй тапсырмасы ретінде мұғалім белгілі бір мәтін бөлшектерін аударуға береді. Ал қорытынды емтихан бөлімінде оқушылар оқулықтың белгілі бір тақырыптары бойынша игерген лексикалық, фонетикалық, грамматикалық білім, дағды, іскерліктерінің нәтижесін көрнекі түрде көре алады.
Бұл оқулықтың барлық бөлімдерін бір сабақта қамту міндет емес, бұл бөлімдерді сабақ ерекшелігіне, типіне, мұғалімнің қойған мақсатына байланысты әртүрлі нұсқаларын қолдануға болады.
Жаңа ақпаратты технология құралдарын ағылшын тілі мен информатика пәнінің кіріктірілген сабақтарында пайдалану, оқушынын шығармашылық, интеллектуалдық қабілетінің дамуына, өз білімін өмірде пандалана білу дағдысының қалыптасуына әкеледі. Winpopup желілік программасы арқылы оқушылар желі арқылы пармен, топпен жұмыс жасады. Жұмыстың бұл түрін мұғалім оқушылар арасында ағылшын тілінде диалог орнатуда, грамматикалық білімдерін бекітуде пайдаланды. Ағылшын тілінде кіріктірілген сабаққа мысал ретінде өткізілген сабақтардың біреуін ұсынамыз. Мұнда оқушылар информатика пәні бойынша меңгерген графиктік редактор, мәтін редакторы, пернетақтамен жұмыс т.б. бойынша білімдерін бекітсе, ағылшын тілінде өз бетімен жұмыс, шығармашылық қабілетінің дамуы, мәнерлеп оку дағдысының т.б. жетілдіруіне жағдай жасалды.
Бұл сабақтың ерекшелігі оқушылардың шығармашылық кабілетін толық ашуға мүмкіндік береді. Мысалы, "Қала" тақырыбын өткенде оқушыларға графиктік редактордың көмегімен ''Менің арманымдағы қала" тақырыбына сурет салу тапсырмасы берілді. Оқушылар бұл тапсырманы қызығушылықпен, барлық күш-жігерін сала орындады. Мұндағы оқушылардың салған суреттерді өте терең мазмұнды, мағыналы, бір-бірін қайталамайтын нағыз өнер туындылары болады. Сабақ соңында оқушылар кұрастырған әңгімелерін мәнерлеп айту бойынша жарыс ұйымдастырылды. Мұнда мұғалім компьютер микрофоны арқылы сұрақтар қойып, оқушылар оған мүмкіндігінше жауап береді. Бұл өз алдына оқушылардың сұраққа жауап беру кезінде сөйлем құрау, ойлау, ағылшын тіліндегі сөзді есту арқылы түсіну дағдысын қалыптастырды.
ПӘН: ағылшын тілі
ТАҚЫРЫП: Менің арманымдағы қала
САБАҚ ТҮРІ: қайталау
САБАҚТЫҢ ТИПІ: Кіріктірілген
САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: Оқушылардың компьютер және программалык жабдықтармен жұмыс жасау машығын жетілдіріп, игерілген білімдерін ағылшын тілі сабағын пайдалана алуын бекту; "Менің арманымдағы қала" тақырыбына шығарма жазып, компьютерде өңдеп шығармашылық кабілеттерін дамыту
ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ҚҰРАЛДАР: WINDOWS қосымша программалары (графиктік РАІNТ және текстік WORD редакторлары), желілік WINPOPUP программасымен, тірек-қағазы (кағазға басылған), кадоскоп
САБАҚ ЖОСПАРЫ:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Сөздерді қайталау. Фонетикалық жаттығу. 2 мин ("ЕNGLISH" оқулығы) 3 мин.
3. Сөздерді аудару: грамматика, диалог, пармен жұмыс (WINPOPUP программасы) 5 мин.
4. "Менің арманымдағы қала" тақырыбына сурет салу, шығармаларын теру (графиктік РАІNТ және текстік WORD редакторлары) 25 мин.
5. Респонсивті жаттығу 3 мин.
6. "Ең жақсы диктор" тексті мәнерлеп оқу конкурсы 5 мин
7. Қорытындылау, бағалау 2 мин.
САБАҚ барысында оқушылар кадоскоп арқылы берілген информатика пәнінің мәтіндік сұрақтарына жауап береді, оны көрші отырған оқушылар тест кілті бойынша бір-бірін тексереді. "ENGLISH" оқулығының көмегімен ағылшын тілінде өтілген жаңа сөздерді қайталап, фонетикалық жаттығуларды орындайды, яғни окушылар өткен тақырыптағы білімдерін еске түсіреді.
WINPOPUP программасы мен компьютерлік желі арқылы оқушылар бір-біріне қала тақырыбы бойынша ағылшын тіліндегі сөздермен алмасып, аудармасын жасайды. Компьютерлік диалог пармен жұмыс жасау арқылы жүзеге асады. Графиктік редакторде "Менің арманымдағы қала" тақырыбы бойынша салған суреттерін, мәтіндік редакторге орналастырып, сол тақырып бойынша жазған шығармасын компьютерде - ағылшын тілінде теріп безендіреді.
Оқушылар ағылшын тілі мұғалімнің компьютер микрофонымен қойған сұрақтарына жауап береді (Респонсивті жаттығу). Сабақты қорытындылау мақсатында "Ең жақсы диктор" конкурсы өткізіліп, оқушылар шығармаларын мәнерлеп оқудан жарысады.
Информатика пәні мұғалімі оқушылардың орындаған мәтіндік жұмыстарын, графиктік және мәтіндік редакторлерді, оқытатын программаларды пайдалана алуын ескеріп оқушыларды бағаласа, ағылшын тілі мұғалімі оқушылардың сөздерді дұрыс аударуын, құрастырған шығармаларын, сұрақтарға жауап беруін ескеріп бағалап, мәнерлеп оқу курсының қортындысы бойынша оқушыларды марапаттады.
Сонымен қатар, қазақ тілі, тарих, әдебиет, информатика пәндерін байланыстыра отырып та сабақтар өткізуге болады.
Математиканы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz