Теодолиттің құрылысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Еуразия аграрлық колледж

Оқу практикасының есебі
Пәні:Жоба негізін көшіру

Орындаған: Зейнадил Дархан
Топ:ЖО-216
Тексерген:Арнайы пәндер оқытушысы Рузиева Д.Р

Алматы,2023

Жоспар:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Геодезиялық жұмыс түрлері
2.2 Геодезиялық жұмыстарды орналастыру
2.3 Теодолиттің құрылысы
2.4 Теодолиттік түсіріс
2.5 Ішкі шаруашылық жерге орналастыру
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Мен ЖО-216 тобының студенті Есенбай Айгерім06.03.-01.04.2023 аралығында өтілген "Жобаны негізге көшіру" бойынша 4 апталық оқу практикасынан өттім.Практика барысын Геодезиялық жұмыстарды,теодолиттік түсірістерді,теодолит аспабының құрылысын сонымен қатар геодезиялық жұмыстарды орналастырумен таныс болдық.Практикадан көп дүниені үйрендік және меңгердік,ары қарай одан әрі жетілдіремз деген ойдамын.

Геодезиялық жұмыс түрлері
Геодезия - жер туралы өте ежелгі ғылымдардың бірі. Адамзаттың ерте заманда жер бетінде қашықтық пен ауданды өлшеудегі ашқан заңдылықтары геометрия мен геодезияның ғылым ретінде дүниеге келуі негіз болды. Грек тілінен аударғанда геодезия сөзі жерді бөлу деген мағынаны білдіреді. Қазіргі заманғы геодезияның жерді бөлу мағынасы шеңберінен әлде қашан шыққаны түсінікті.
Геодезия - жердің немесе оның жекелеген бөліктерінің пішіні мен көлемін, жерді карталар мен пландарға түсіру, сол сияқты адамның инженерлік қызметінің сан алуан міндеттерін атқару мақсатында жер бетін өлшеу әдістерін зерттейтін ғылым.
Геодезиялық жұмыстардың орындалуына байланысты геодезия келесі түрлерге бөлінеді.
Жер үсті геодезиясы -- геодезиялық жұмыстар тікелей жердің үстінде жүргізіледі. Өлшеу кезінде жүмыстың мақсатына байланысты әртүрлі аспаптар қолданылады, өңдеу нәтижесінде жер бетінің планын және картасын алады. Бұл қызмет еліміздің территориясының барлық жерінде жүргізіледі. Аэрогеодезия -- аспаннан (әуеден) ұшақ арқылы жердің бетін суретке (фотоға) түсіреді де, арнаулы аспаптар мен қондырғылар арқылы түсірген фотографияны өңдеу және талдау әдістерімен халық шаруашылығының маңызды мәселелерін шешеді. Мысалы, адам аяғы баспайтын жерлерде: тайгада, шөлде, таулы жерлерде және т.б., сонымен қатар, жол қурылыстарын жобалағанда, орман шаруашылығында қолданатын тиімді түсіру әдісі.
Ғарыштық геодезия -- ғарышта жер серігі арқылы жердің бейнесі мен оның бөліктерін фотоға түсіріп, оны арнаулы әдістер мен аспаптар арқылы зерттейтін жұмыстың түрі.
Жер асты геодезиясы (марншейдерия) -- жер астында және жердің жоғарғы қабаттарында жүргізілетін арнаулы геодезиялық жұмыстар.Мысалы, шахтада, карьерде, метро және т.б.
Су асты геодезиясы -- кейінгі кезде геодезиялық жұмыстар су астында жүргізіле бастады, олар теңіздің, көлдердің, өзендердің түбін, оның рельефін зерттейді.
Жоғарыдағы көрсетілген әрбір жұмыстардың орындалуы геодезиялық қызметтер дейді.
Геодезиялық жұмыстар жүргізудің негізгі принциптері. Өлшеулер қаншалықты үқыптылықпен жүргізіліп, қолданылатын аспаптар қаншама жетілдірілген болса да, өлшеулердің азды-көпті қателері кетіп отырады. Оған кез-келген шаманы бірнеше рет өлшеген кезде, оңай жеткізуге болады. Бастапқы нүктелерден (пункттерден) алыстаған сайын, өлшеудің дәлдігі азайып, қателіктер көбейе береді. Өлшеудің дәлдігін тек қатенің абсолюттік (орташа квадратық) не салыстырмалы шамаларына қарап қана жобалауға болады. Қателердің ұлғайып-азаюын, дәлдігін арттыра түсу үшін, елімізде өлшеу жұмыстарын сезімтал аспаптар арқылы қажетті дәлдікке сай белгілі әдістермен шебер өлшеуші адамдар (геодезистер, маркшейдерлер) жүргізеді. Геодезиялық жұмыстарды ғылыми түрде жүргізу төмендегі принциптердің міндетті түрде орындалуын қажет етеді: 1. Геодезиялық тірек торларын "жалпыдан жалқыға (нақтылыққа) көшу" деген принциппен әрі қарай дамыту, яғни алдымен геодезиялық бастапқы (тірек) торлары құрылады, олардың координаталары жоғары дәлдікпен табылады да, олар әрі қарай жиілетеді. 2. Өлшеу, есептеу және графиктік жұмыстардың әрбір кезеңдерін міндетті түрде тексере отырып, бастапқы өлшеулер нәтижесінің дәлдігіне көз жетпейінше, кейінгі өлшеулерге кіріспеу.

Геодезиялық жұмыстарды орналастыру

Қазіргі геодезияның қолданылатын бағыттары қандай? Олардың көпшілігі бар.Сайтта мамандар геодезиялық анықтамалық желісін жасайды, ол абсолюттік биіктікте және осы жерде бар координаттар жүйесіне қосылады. Құрылыс учаскесі тік және көлденең бағытта жоспарланып отыр, қазу жұмыстарының қажетті көлемі есепке алынады, жобалау осі ғимарат ішіндегі және сыртында шығарылады.
Құрылыстың нысандары тігінен жоспарланады, олардың ауданы, көлемімен периметрі анықталады.
Құрылыста геодезиялық жұмыстар зауыттық қондырғылар мен күрделі қондырғыларды орнатуда қолданылады. Теміржол трассаларын және кран рельстерін ұйымдастыру кезінде оларға маңызды орын беріледі. Олар сондай-ақ сызықтық құрылымдарды, бағаналарды, мұнараларды, антенналардың барлық түрлерін, камералық және далалық іздестіру кезінде жүзеге асырылады. Жұмыстың бұл түрі жер асты коммуникациялар саласында да талап етіледі.Құрылыстың фактісі бойынша жобада көрсетілген шешімдерден барлық ауытқуларды айқындайтын атқарушы зерттеу бар. Объектінің геометриялық параметрлерін және құрылыс процесінде бақылау жүргізілуде. Геодезиялық жұмыстардың қазіргі заманғы әдістері электронды түрде немесе 3D-модельдер түрінде атқарушы жоспарлар мен схемаларды құруға мүмкіндік береді.
Ғимаратта геодезиялық жұмыстар.
Құрылыстағы кез-келген геодезиялық жұмыс үш негізгі кезеңге бөлінеді. Олардың біріншісі (дайындық) ең маңызды мәселелердің тізімін қамтуы тиіс техникалық тапсырманы қалыптастыруды қамтиды. Бұл аумақта және кеңістіктегі болашақ объектінің орналасуы, мөлшері мен көлемі туралы. Бұдан әрі алдағы жұмыстардың тізімі көрсетіледі. Ол топографиялық түсірулерден, учаскелердің бұзылуынан, атқарушылық зерттеулерден, байқаудан немесе бақылаудан тұруы мүмкін.Тапсырысшы тізімге басқа тілектерді қоса алады. контроль геодезических работ в строительстве. Құрылыстағы геодезиялық жұмыстарға бақылау жүргізеді. Осы кезеңде негізгі және қосалқы байланыстың барлық байланыстары және олардың өзара орналасуы түсіндіріледі. Жұмыстың құрамына қосымша, олардың орындалу мерзімі мен есепті қалыптастыру нысаны көрсетіледі.
Дайындық сатысында қажетті техникалық құжаттар жиналып, дайындалады. Оларға бар топографиялық карталардың көшірмелері, нысандар мен құрылыстардың белгіленген шекаралары бойынша жағдайлық жоспарлар, келешек нысандардың контурлары көрсетілген шеберлік жоспарлары кіреді.Зерттеу жұмыстарына арналған келісімшарт геодезиялық жұмыстың дайындық кезеңін аяқтайды. Бұдан әрі құрылыс алаңында бұрын жүргізілген инженерлік жұмыстардың нәтижелері туралы мәліметтер сақталуы керек. Олардысыз міндет күрделене түсуде. Техникалық тапсырмаға сүйене отырып, жұмысты ұйымдастырушы барлық қол жетімді жағдайлар мен шектеулерді есепке ала отырып болашақ іс-шаралар жоспарын қарастырады.
Құрылыстағы геодезиялық жұмыстар-бұл құрылыстарды
Геодезиялық жұмыстардың негізгі түрлері
01
Бөлу жұмыстары
Геодезиялық негізді бөлу, ғимараттың осьтерін шығару. Ол құрылыстың бірнеше кезеңінде, шұңқыр қазудан бастап жабдықты орнатуға дейін жүзеге асырылады.

02
Атқарушы түсірілім
Ғимаратты сәтті салу, құрылымның дәлдігін тексеру үшін қолданылады. Түсіру процесінде ғимараттың беріктігіне әсер ететін элементтер қатысады.

03
Инженерлік-геодезиялық ізденістер
Құрылыстағы геодезиялық жұмыстардың түрі құрылыс басталғанға дейін жүзеге асырылады және құрылыс алаңындағы рельефті зерттеуді қамтиды.

04
Геодезиялық желілерді әзірлеу
Биік және жоспарлы геодезиялық желілерді құру, қоюлау және реконструкциялау процесін қамтитын геодезиялық жұмыстардың түрі.

05
Кадастрлық жұмыстар
Жер учаскесінің шекарасын анықтау, кадастрлық жоспар құру, Жерді межевание. Құжаттарды рәсімдеу үшін қолданылады.

06
Топографиялық-геодезиялық жұмыстар
Топографиялық-геодезиялық жұмыстарға әртүрлі масштабтағы объектіні түсіру, топографиялық карталарды әзірлеу, суретке түсіру кіреді.

07
Қасбеттік түсірілім
Сканерлеуші лазерлік жүйелердің көмегімен сарапшылар құрылымның үш өлшемді моделін жасайды. Күрделі құрылыста қолданылады.

08
Құрылыстардың деформациясын бақылау
Зақымдануды уақытында анықтауға және олардың пайда болу себебін анықтауға, төтенше жағдайдың алдын алуға мүмкіндік береді.

Теодолиттің құрылысы

Теодолиттің құрылысы және оның түрлері.Горизонталь және вертикаль бұрыштарды өлшеудің жоғарыда айтылған принципіне орай 39-суретте теодолит осьтерінің схемасы көрсетілген, теодолит мынандай осьтерден тұрады. ZZ-теодолиттің вертикаль айналу осі; ТТ-көру дүрбісінің айналу осі; UU -цилиндрлік деңгейдің осі; VV-көру дүрбісінің нысаналау (визирлік) осі. Көтергіш үш винттердің (1) көмегімен цилиндрлік деңгей (6) нөл пунктке қою арқылы теодолитгің айналу осі ZZ тік бағытқа келтіріледі. Үш көтергіш винтгер (2) тұғырығына орнатьшған. Теодолиттік негізгі жұмыстық бөлігі 0-ден, 360-қа дейін бөлінген шыныдан жасалған дөңгелек шеңбер-лимб (3) және дүрбімен бірге айналатын алидада деп аталатын
Көру дүрбісі (8) айналу осіне ТТ екі тұғырық (5) арқылы ұстатылады. Лимб (10) пен алидаданың (11), дүрбінің бекіткіш (11) және жетекші винтгері болады. Бұрышты өлшеген уақытта, теодолит штативке орнатылады. 40- суретте геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда кеңінен қолданылып жүрген 2ТЗО теодолиттің сыртқы бейнееі көрсетілген. Мұнда есеп алатын құрылғы микроскоп (7), вертикаль (9) және горизонталь дөңгелектер, дүрбі, т.б. қай жерде орналасқандары көрсетілген. Дүрбі (8) бақылайтын нүктені жуықтап нысаналау үшін, оптикалық визирмен (13) жабдықталған. Дүрбініфокустау кремальераны (12) айналдыру арқылы жүзеге асады. Есеп алатын микроскопқа жарық түсіру үшін, шалқаймалы айна қолданылады. Кейінірек тоқталамыз.
Қазіргі кезде қолданылып жүрген теодолиттер бұрыш өлшеу дәлдігіне, есеп алу құрылғыларының түрлеріне, горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері жүйесінің конструкциясына және атқаратын міндеттері жағынан әртүрлі болып бөлінеді. Горизонталь бұрыштарды өлшеу дәлдігіне қарай теодолиттер 3 топқа бөлінеді:
1. Техникалық Т15К, 2Т30, 2Т30М теодолиттік және тахеометриялық жүрістер мен түсірістерде, сондай-ак жер бетіндегі және жерасты қазбаларындагы маркшейдерлік жұмыстарды атқару кезінде бұрыштарды өлшеуге арналған.
2. Дәл теодолиттер 2Т2-3 және 4 кластық триангуляция мен полигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге арналған, ал 2Т5К- триангуляциялық жүйелер мен 1 және 2 разрядтық полигонометриялық, сонымен қатар, жер беті маркшейдерлік жұмыстарда бұрыштарды өлшеуге арналған.
3. Жоғарғы дәлдікті электронды теодолиттер және тахеометрлер Та2М мен полигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге теодолиттің негізгі бөліктеріне толығырақ арналған.
Теодолиттің шартты белгілеріндегі Т әрпі "теодолит" деген аспап атын білдірсе, сол әріптен кейінгі цифр горизонталь бұрышты өлшеудің секундтық орташа квадраттык қателігін білдіреді, мысалы Т5 теодолиті үшін mp-5 , ТЗОМ үшін тр=5 , ал Л-деген әріп маркшейдерлік жұмыстарға арналгандыгын көрсетеді. Кейінгі кезде теодолиттер жаңартылып, 2Т2, 2Т5, 2Т30 тектес болып шығарылуда. Есеп алу тетіктерінің түріне байланысты теодолиттер тағы үш топқа бөлінеді: а) бағалау микроскобы; ә) шкалалы микроскоп; б) оптикалық микрометрлер.
Горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері конструкциясына байланысты қайталанатын және қайталанбайтын теодолиттер болып бөлінеді. Қайталанатын теодолиттерде лимб пен алидада жеке айналады, әрқайсысының қысып коятын және жетекші бұрандалары болады. Оларга ТЗО, 2Т30 теодолиттері жатады. Ал қайталанбайтындарга 2Т30М, 2Т5, 2Т2, т.б. жатады, оларда лимб арнайы күрылғы аркылы керекті жағына бұрылады.

Теодолиттік түсіріс

Теодолиттік түсіріс- жердің контурлық планын алу үшін теодолит пен өлшеу таспасының көмегімен орындалатын геодезиялық жұмыстардың түрі. Теодолиттік түсірулер кезінде горизонталь бұрыштар β және арақашықтықтар S өлшенеді.
Теодолиттік түсіріс деп жер бетінің тек контурлық планын жасау үшін теодолит пен өлшеу лентасының немесе қашықтық өлшеуіштің көмегімен орындалатын жұмыстарды атайды. Теодолиттік түсірістер жазық жер бетінде, елді-мекенді аймақтарда, құрылыс, тау-кен өндіріс алаңдарында, теміржолтораптары, т.б жерлерде пландар жасау үшін жүргізіледі. Теодолиттік түсіріс үшін тірек жүйесі, әдетте теодолиттік жүрістер түрінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.