Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

K7$k@mfWf3$@Y.

Мектепалды топ балаларының эксперимент барысында зерттеушілік іс-әрекетін қалыптастыру

Кіріспе . . . 3

1-тарау. Мектеп жасына дейінгі балалардың эксперимент барысында зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың теориялық негіздері . . .

Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың психологиялық - педагогикалық аспектілері . . .
Мектеп жасына дейінгі балалардың эксперимент барысында зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың ерекшеліктері . . .
Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеушілік дағдысын қалыптастырудың көрсеткіштері, деңгейлері, өлшемдері, моделі . . .

Тарау. Мектеп жасына дейінгі балалардың эксперимент барысында зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру әдістемесі және тәжрибелік эксперименттік жұмыстар . . . Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың әдіс тәсілдеріМЖДБ зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың тәжірибелік эксперименттік жұмыс нәтижелері

Қортынды . . .

Пайдаланылған әдебиетттер тізімі . . .

Зерттеудің өзектілігі . Қазіргі уақытта елімізде білім берудің сапасын жаңарту процесі жүріп жатыр, білім беру процесі дамып, құзіреттілігі күшейтілуде. Зерттеу қызметінің әртүрлі формалары білім беру практикасында белсенді қолданылады. Қазіргі қоғамға өмірлік маңызды мәселелерді шешуде зерттеу белсенділігін көрсете алатын белсенді тұлға қажет, оның негізі мектепке дейінгі білім беруде қалыптасады. Мектепке дейінгі жас кезеңі - бұл баланың жеке басының дамуының ең бастапқы әрі сезімтал кезеңі. Дәл осы кезеңде ең маңызды психикалық нейрондық жасушалар түзіліп пайда болады, балалар зерттеу белсенділігінің арқасында ойлау процессі дамып, бұл кейіннен мектеп жасына дейінгі баланың оқу іс-әрекетінің негізі болады. Соңғы жылдардағы нормативтік-құқықтық құжаттар жас ұрпақтың зерттеу белсенділігін дамытудың маңыздылығын көрсетеді.

Мектепке дейінгі білім беру баланың өзін-өзі дамытуы мен өзін-өзі жүзеге асыруын қамтамасыз етуге, мектеп жасына дейінгі баланың зерттеу белсенділігі мен бастамасының дамуына ықпал етуге арналған (H. H. Поддяков, а. н. Поддяков, О. в. Дыбина, O. Jl Князев) . Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеу белсенділігін дамытудың тиімді құралдарын ғылыми іздеу теориялық және практикалық шешімді қажет ететін өзекті мәселені ұсынады.

Зерттеу белсенділігі мектеп жасына дейінгі баланың қоршаған әлемді танудағы субъективті ұстанымын қалыптастыруға ықпал етеді, осылайша мектепке дайындықты қамтамасыз етеді. Мектепке дейінгі жастағы балалардың зерттеу белсенділігін мақсатты дамыту үшін маңызды алғышарттар жасалатынын атап өткен жөн: ойлаудың дамып келе жатқан мүмкіндіктері (А. Н. Поддяков, и. с. Фрейдкин, О. М. Дьяченко), танымдық қызығушылықтардың қалыптасуы (JI. М. Маневцова, х. К. Постникова, Е. Б. Боякова, М. Джи. Семенова), өнімді (т. с. Комарова, Н. П. Сакулина, H. A. Ветлугина) және шығармашылық қызметті дамыту (д. Б. Эпифания, А. М. Матюшкин, Н. Б. Шумакова), мектеп алды даярлық топ балаларының қоршаған әлеммен өзара әрекеттесуін кеңейту (J1. C. Римашевская, О. в. Афанасьева) . Мұның бәрі мектеп алды даярлық топ балаларының зерттеу дағдыларын дамытуға және оның зерттеу қызметін жақсартуға нақты негіз жасайды.

"ҚР білім беру стандартында"

Әр баланың қызығушылықтарын, ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере

отырып, жалпы адами және ұлттық құндылықтар негізінде оларды толыққанды дамыту мен әлеуетін ашу жүзеге асырылады; мектепке дейінгі білім беру Зияткерлік қасиеттерді дамытуға және мектеп жасына дейінгі балалардың оқу іс-әрекетінің алғышарттарын қалыптастыруға бағытталғандығы көрсетілген . Мектепке дейінгі білім берудің мемлекеттік білім беру стандартында «танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту» міндеттерінің бірі-мектеп жасына дейінгі ересек топ балалардың мүдделерін, олардың бастамаларын, қызығушылығын, танымдық мотивациясын, зерттеу белсенділігін дамыту және ынталандыру қажеттілігі айтып көрсеткен.

Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту.

Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту тәрбиеленушілердің қоршаған әлеммен өзара қарым-қатынас жасауына қажетті танымдық және зерттеушілік әрекеттің қарапайым дағдыларын меңгертуді қарастырады.

Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту сенсорлық эталондар туралы түсініктерді, қарапайым математикалық ұғымдарды; құрастыру іс-әрекеті тәсілдерін меңгеру; креативті және сыни ойлауды дамыту; азаматтық және патриотизмге баулу, ұлттық мәдениетті құрметтеуді қарастырады.

Мектеп жасына дейінгі үлгілік оқу бағдарламасы мен білім беру тәсілдері өзгергеніне байланысты, қазіргі кезде тәрбиеші іс - әрекеттерді өткізу кезінде шығармашылығын пайдаланып, балалардың уақытын барынша пайдалы әрі тиімді етіп, ойындармен және зерттеу жұмыстарын ұйымдастырып, білім беруі тиіс.

Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеу дағдыларын дамыту қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балаларда интеллектуалдық ойлауының төмендеуін болдырмау үшін балалардың ойлауының өнімді формаларын дамыту қажет. Ол неғұрлым алуан түрлі болса, бала жаңа ақпаратты өз еңбегімен алса, соғұрлым ол тезірек және толық дамиды.

Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеушілік әрекетін дамытудың мүмкін құралдарының ішінде балалар эксперименті ерекше назар аударуға лайық. Қоршаған ортаның объектілерін тануға және түрлендіруге бағытталған әрекет ретінде дамып, балалардың эксперименті ой-өрістерін кеңейтуге, өз бетінше әрекет ету тәжірибесін байытуға және баланың өзін-өзі дамытуға ықпал етеді.

Мектепке дейінгі білім беру ұйымында қортынды шығару кезеңінде балалар:

- біріншіден, қызығушылық таныту, сұрақтар қою, себеп-салдарлық байланыстарға қызығушылық таныту, табиғат құбылысы мен адамдардың әрекеттерін түсіндіруге тырысу;

- екіншіден, байқауға және экспериментке бейімділік таныту;

- үшіншіден, қолда бар білімге, қол жетімді қызмет түрлеріндегі дағдыларға сүйене отырып, өз шешімдерін қабылдай білу. Осыған байланысты мектеп жасына дейінгі балаларда зерттеу белсенділігін дамыту жолдарын іздеу педагогика ғылымы мен практикасының өзекті мәселесі болып табылады.

Мақсаты:

Мектепалды даярлық топ балаларының зерттеу дағдыларын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын теориялық негіздеу және эксперименталды түрде тексеру.

Зерттеудің міндеттері:

1. мектепалды даярлық топ балаларының зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру мәселесі бойынша психологиялық-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге талдау жасау.

2. мектепалды даярлық топ балаларының зерттеушілік дағдыларының қалыптасу ерекшеліктерін анықтау.

3. мектепалды даярлық топ балаларының зерттеу дағдыларын қалыптастыру үшін эксперименттік жұмыстарды жүргізу.

Зерттеу әдістері

Эмпирикалық зерттеу әдістерімен қатар, теориялық зерттеу әдістерін қолданып, әдебиеттерге талдау жасау, ресми құжаттарды зерделеу, зерттеу мәселесі бойынша отандық және шет ел ғалымдарының озат іс-тәжірибелерін жалпылау.

Зерттеу нысаны : мектеп алды даярлық топ балалардың зерттеу дағдыларын қалыптастырудығы эксперименті мен нәтижесі.

Зерттеу пәні: мектепалды даярлық топ балаларының зерттеу дағдыларын қалыптастырудың педагогикалық процессі мен психологиясы.

Зерттеу гипотезасы: мектеп алды даярлық топ балаларының зеттеушілік дағдыларын эксперимент арқылы қалыптастырудың педагогикалық және психологиялық шарттары ойдағыдай орындалса:

Эксперимент кезінде балалардың зерттеу дағдыларын дамытуға ықпал ету, алынған нәтижелерді талдап, тереңірек зерттеуге, өзара жолдастық пен пікір алмасуға әрі қарай ізденіс бағыттарының түрлерін бірлесе анықтауға мүмкіндік тудырады.
Егер эксперименттік ынтасын толық қанағаттандыратын, тақырыптық және эксперименттік заттық дамытушы орта қалыптастырсақ, балалардың зерттеуге деген қызығушылығын оятамыз.
Балалардың эксперименті проблемалық жағдайларды шешуге негізделеді.
Егер білім беру дағдыларының теориялық жағынан ғана қарастырмай, әдістемелік нұсқаулық шығаратын болсақ, онда тәжірибелік бағытын қолдануға мүмкіндік береді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеу дағдыларын қалыптастыру бойынша ата-ана мен баланың жәнеде тәрбиешінің өзара әрекеті баланың зерттеу дағдыларын байыту принціпіне бағытталады.

Мектепалды даярлық топ балаларының зерттеу белсенділігін дамытудың мүмкін құралдарының ішінде балалардың эксперименті ерекше назар аударуға тұрарлық. Қоршаған шындық объектілерін тануға және түрлендіруге бағытталған іс-әрекет ретінде дами отырып, балалар эксперименті көкжиектің кеңеюіне, тәуелсіз іс-әрекет тәжірибесін байытуға, баланың өзін-өзі дамуына ықпал етеді.

Эксперимент арқылы мектепалды даярлық топ балаларының зерттеу белсенділігін дамыту процесінде тәрбиеші маңызды рөл атқарады. Балалардағы зерттеу дағдыларының қалыптасу деңгейіне байланысты тәрбиешілердің белсенділігінің үлесі өзгереді. Эксперименттік іс-әрекеттің алғашқы идеялары мен дағдыларын қалыптастыру кезінде тәрбиеші балаларға қиындық туғызады, тәрбиеші тек шешу барысын қалыптастырады. Бұл жағдайда балалардың зерттеу белсенділігі қойылған міндеттің шешімін табудан тұрады. Мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеу белсенділігін одан әрі дамыту процесінде олардың эксперимент процесіндегі тәуелсіздігі тәрбиешінің қойған мәселені шешу жолдарын іздеу арқылы артады. Бұл ретте дербестікке қойылған проблеманың шешімін ұжымдық іздеу үшін балаларды шағын топтарға біріктіру арқылы қол жеткізуге болады. Балалардағы зерттеу дағдыларын дамытудағы келесі сапалы кезең - эксперименттің барлық кезеңдерінде олардың белсенділігі мен тәуелсіздігінің көрінісі: проблеманы қоюдан бастап оны шешу жолдарын іздеуге және тұжырым жасауға дейін анықталады. Тәрбиеші балалардың экспериментінде қандай рөл атқаратынына қарамастан - белсенді қатысушы, көмекші немесе бақылаушы-бұл балалардың әлеуетін ашуға, олардың зерттеу белсенділігін дамытуға, қызметтегі субъективті позицияны қалыптастыруға көмектеседі. Айта кету керек, тәрбиеші балалармен тең қызметке қосылған тең құқылы серіктес ретінде әрекет ете отырып, балалардың психологиялық және тәртіптік мәжбүрлеусіз іс-әрекетке ерікті түрде қосылуын қамтамасыз етеді. Эксперимент барысында балалар мақсат қоюды, міндеттерді анықтауды, қойылған мәселелерді тәжірибелік жолмен шешуді, гипотеза ұсыныстарын ұсынуды, оларды тәжірибелік жолмен тексеруді және эксперимент нәтижелері бойынша тиісті қорытындылар жасауды үйренеді. Зерттеу процесі балалардың қызығушылығын дамытады.

1-тарау. Мектеп жасына дейінгі балалардың эксперимент барысында зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың теориялық негіздері

Мектепке дейінгі жас кезеңі - адам өміріндегі ерекше кезең. Ол қоршаған ортаны игеруге ерекше сезімталдықпен сипатталады; мектеп жасына дейінгі баланың белсенділігі - бақылау, танымдық іс - әрекет және зерттеуден тұрады. Үлкен қызығушылықпен балалар әртүрлі зерттеу жұмыстарына қатысады, қызығушылықпен тәжірибе жасауға деген ұмтылысты көрсетеді. Сондықтан, А. И. Савенков[60] атап өткендей, зерттеу белсенділігі - бұл баланың табиғи жағдайы, зерттеушілік мінез-құлық баланың психикалық дамуының бастапқыда өзін-өзі дамыту процесі ретінде дамытады. Арнайы ұйымдастырылған жағдайларда баланың өздігінен пайда болатын іздеу белсенділігі зерттеу қабілеттері деп аталатын ми қыртысында жаңа нейрондардың пайда болуына әкелуі мүмкін. Баланың зерттеу дағдыларын дамыту мәселесі ежелден бері ғалымдардың назарын аударып келеді. Баланы зерттеу қызметін жүзеге асыруға дайындау, мектеп жасына дейінгі балалардың зерттеу дағдыларын дамытудың тиімді құралдарын іздеу қазіргі білім берудің маңызды міндеттеріне айналады және сонымен бірге теориядағы, әсіресе мектепке дейінгі білім беру практикасындағы ең өзекті мәсселелердің бірі болып табылады.

Сонымен, философ Сократ, алғаш рет зерттелгетін мәселеге назар аударды. Ол кейіннен "Сократтық әңгіме"деп аталатын әдістің авторы болды. Бұл әдістің мәні белгілі бір жолмен таңдалған сұрақтардың көмегімен әңгімелесушіге шынайы жауапты табуға көмектесу және сол арқылы оны белгісіз идеялардан талқыланатын тақырып туралы логикалық анық білімге жеткізу болды.

М. Г. Ярошевский [78] атап өткендей, оның әдістемесіндегі идеялары ойлаудың психологиялық зерттеулерінде шешуші рөл атқарды. Біріншіден, ойдың жұмысы оның іс- әрекетіне кедергі келтіретін тапсырмаға байланысты. Мұнда тапсырмалар жүйесі әңгімелесушіге әсер еткен сұрақтар жүйесі болды, осылайша ақыл-ой белсенділігін оятты. Екіншіден, бұл әрекет бастапқыда диалог сипатында болды. Дәл осы ерекшеліктер ХХ ғасырда эксперименттік ойлау психологиясының негізгі бағыттарына айналды.

Сократтың шәкірті Платон танымдық процестерді зерттей отырып, сезім, есте сақтау және ойлау туралы айтты, ол бірінші болып есте сақтау туралы тәуелсіз психикалық процесс ретінде түсіндірді. Ол жадқа анықтама береді - "балауыздағы сақинаның ізі" - және оны қоршаған ортаны тану процесінің маңызды кезеңдерінің бірі деп санайды. Алайда ол есте сақтауды, сезімді пассивті процесс деп санады және олардың белсенді табиғатын баса отырып, олардың ойлауына қарсы тұрды. Ойлау белсенділігі оның сөйлеумен байланысы арқылы қамтамасыз етіледі, бұл туралы Сократ айтқан.

Сократтың идеяларын дамыта отырып, Платон ойлаудың жанның өзімен диалогы екенін дәлелдеді (қазіргі тілмен айтқанда, Ішкі сөйлеу) . Алайда, уақыт бойынша орналастырылған және саналы логикалық ойлау процесі білімнің толықтығын жеткізе алмайды, өйткені ол қоршаған заттарды зерттеуге, яғни пәндер туралы нақты білімнің көшірмелеріне сүйенеді [79. ] Дегенмен, адамның заттардың мәніне түсіну мүмкіндігі интуитивті ойлауы, шынайы білімді сақтайтын терең жанға айналуды қамтамасыз етеді.

М. Г. Ярошевский [78] бұл жедел процесс кейінірек гештальт психологиясы сипаттайтын "инстинкт" ұқсас екенін атап көрсетеді. Алайда, интуитивті ойлаудың "инстинк" процессуалдық ұқсастығына қарамастан, олар мазмұны жағынан әр түрлі, өйткені Платонның түсінігі жаңаның ашылуымен байланысты емес, тек жан дүниесінде сақталған нәрсені түсінумен байланысты. Осылайша, Платонның зерттеулері философия мен психологияның жаңа тенденцияларын қалыптастырды. Ол алғаш рет таным процесінің кезеңдерін бөліп, ішкі сөйлеу мен ойлау белсенділігінің рөлін ашты. Ғылыми тұрғыдан зерттелген мәселе XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында өзекті болды. психикалық құбылыстардың физиологиялық негіздерін зерттеудің негізін қалаған и. п. Павлов негізін қалаған жоғары жүйке қызметінің теориясының дамуына байланысты.

Зерттеу мәселесі бойынша әдеби дереккөздерді талдау бізге дағдылардың бірнеше түрін анықтауға мүмкіндік берді: моторикалық, танымдық, теориялық, практикалық, интеллектуалды, зерттеу және т. б. .

Балаларда зерттеу дағдыларын қалыптастыру мәселесімен Леонтович А. В., Поддъяков А. Н., Савенков А. И айналысқан.

А. Н. Савенков келесі зерттеу дағдыларын анықтайды: мәселені көру, сұрақтар қою, гипотеза жасау, ұғымдарға анықтама беру, зерттеу барысында алынған материалды жіктеу, бақылау, құрылымдау, қорытынды мен қорытынды жасау, өз идеяларын дәлелдеу және қорғау.

Қоғамды реформалаудың қазіргі жағдайында, оның ішінде білім беруді модернизациялау кезінде жеке тұлғаның шындыққа белсенді танымдық қатынасы, өзгермелі әлемнің жаңалығы мен күрделілігін зерттеуге, мінез-құлық пен қызметтің жаңа өзіндік стратегияларын ойлап табуға деген ұмтылыс пен қабілет құнды болады. Білім берудің басымдықтарының бірі балалардың қоршаған әлем туралы өз бетінше білім алу, нәтижеге жетудің оңтайлы жолдарын табу, зерттеу белсенділігін дамыту арқылы қол жеткізілетін тривиальды емес жолмен ойлау қабілетін дамыту болып табылады.

Тұлғаның зерттеу белсенділігін дамыту мәселесі көптеген ғылымдарға қызығушылық тудырады (философия, психология, психофизиология, педагогика және т. б. ) бұл мәселенің философиялық әдіснамалық негізі тәжірибенің және жеке белсенділіктің жетекші рөлін мойындау кезінде эмпирикалық және теориялық, сенсорлық және ұтымды білім деңгейлерінің диалектикалық бірлігі туралы ереже болып табылады (Л. Фейербах, Ф. Бэкон, Б. Хендерсон в. п. Филатов, А. Т. Шумилия) . Таным процесі адамның әлемде болып жатқан процестердің мәні мен заңдылықтарын түсіну бағытында үздіксіз өрлеуі ретінде дамиды, бұл субъектіден шындыққа белсенді, ашық көзқарасты, жаңа танымдық, зерттеу стратегияларын ойлап табуды талап етеді. Зерттеу белсенділігі - бұл танымдық процестерді дамытуда, тұлғаны әлеуметтендіруде және оның субъективті ұстанымын қалыптастыруда маңызды функцияларды орындайтын адам қызметінің әмбебап компоненті (а. н. Поддяков) .

Адамның танымдық дамуының маңызды бағыты жаңа және күрделі көп факторлы динамикалық ортада қызметті қамтамасыз ететін зерттеу қабілеттерінің кешенін қалыптастыру болып табылады (131) .

Зерттеулерді талдау зерттеу белсенділігін түсінудің әртүрлі теориялық тәсілдері бар екенін көрсетеді (О. в. Дыбина, о. Джи. Князева, А. М. Матюшкин, А. Н. Поддяков, А. И. Савенков) . Зерттеу белсенділігі ұғымын ашу үшін "белсенділік"деген жалпы ұғымды талдау қажет. "Белсенділік" сөзі латынның activus сөзінен шыққан және бір нәрсеге белсенді қатысуды, жігерлі әрекетті білдіреді (167) .

Белсенділік әртүрлі ғылымдардың зерттеу пәні ретінде біржақты түсіндірілмейді. Бірқатар жұмыстарда белсенділік "күшейтілген қызмет" (7, 82, 96) ретінде қарастырылады. Г. С. Костюк бұл белсенділік " қоршаған шындықты өз қажеттіліктеріне, көзқарастарына, мақсаттарына сәйкес өзгерту мүмкіндігі. Белсенділік жеке тұлғаның ерекшелігі ретінде жігерлі, бастамашыл қызметте, еңбекте, оқуда, қоғамдық өмірде, шығармашылықтың әртүрлі түрлерінде, спортта, ойындарда және т. б. көрінеді" (123, 61-бет)

М. и. Лисина, "белсенділік" ұғымына үш тәсілді белгіледі:

- белсенділік жеке тұлғаның нақты іс-әрекетінің сипаттамасы ретінде;

- белсенділік пассивтілікке қарама-қарсы күй ретінде, іс-әрекетке дайындық ретінде түсініледі;

- белсенділік жеке тұлғаның бастамашылығының белгісі ретінде.

М. и. Лисина бұл тәсілдердің жалпы бөлігі іс-әрекет пен қарым-қатынас мәселелерін шешуге субъектінің энергиясының болуы және жұмылдырылуы сияқты белсенділікке тән қасиет екенін атап көрсетеді (94) .

А. и. Крупнов белсенділіктің маңызды анықтамаларын қорытындылай келе, бір жағынан белсенділік іс-әрекеттің өлшемі ретінде, субъектінің әлеммен өзара әрекеттесуінің әлеуетті мүмкіндіктері ретінде түсінілетінін, екінші жағынан, белсенділік субъектінің ішкі қайшылықтары мен жанама құбылыстарына байланысты бастамашыл әрекеттерінің жиынтығы ретінде сипатталатынын атап көрсетеді (82) .

Әдебиеттерді талдау белсенділік пен белсенділік ұғымдарының өзара байланысын анықтайды. Сонымен, а. в. Маргулис белсенділік "бұл ашық материалдық жүйелердің әрекет етуінің, мінез - құлқының және олардың өмір сүруінің объективті қажетті шарттарымен өзара байланысының нақты тәсілі, яғни бұл олардың өмір сүру, көбею және даму тәсілі" деп санайды (99; 14, 17 беттер) . Белсенділіктің мәнін ашудың бұл тәсілі қызметті адам қызметінің жалпыланған сипаттамасы ретінде қарастырумен байланысты.

П. е. Кряжев іс жүзінде "белсенділік" және "БЕЛСЕНДІЛІК" ұғымдарын анықтайды және "БЕЛСЕНДІЛІК-бұл мотив пен Мақсат гармоникалық бірлікке бейім әлеуметтік субъектінің қызметі" (83, 66-бет) .

Алайда, осы ұғымдардың өзара байланысының диалектикасына қарамастан, олардың айырмашылықтарын атап өту керек. С. л. Рубинштейн бұл қызмет қоршаған әлемді игерудің, өзгертудің, қайта құрудың ерекше формасы екенін атап өтті. Тұлға қызмет барысында қалыптасады және дамиды. Бірақ іс-әрекет оған деген көзқарасқа байланысты әр түрлі сипатқа ие самби тұлғалар. Белсенділік-бұл іс-әрекеттің нақты сипаттамасы ғана емес, сонымен бірге адамның іс-әрекетке қатынасының сипаттамасы.

К. А. Альбуханова-Славская "белсенділік" ұғымы "белсенділік" ұғымына қарағанда кеңірек екенін атап өтті, өйткені белсенділік тек іс-әрекетте ғана емес, сонымен бірге қарым-қатынаста, танымда, тұтастай алғанда адамның өмір жолында барлық жағынан көрінеді (8, 116-бет) .

Біздің ойымызша, белсенділікті іс-әрекеттің сапалық сипаттамасы ретінде анықтауға деген көзқарас дұрыс, бірақ іс-әрекеттің мәнін толық емес. Белсенділік іс-әрекеттің сапасын анықтайды, бірақ өте нақты - субъектінің іс-әрекет процесіне қатынасы арқылы. Қарым-қатынасқа дайындық, іс-әрекетке деген ұмтылыс, оны тезірек, жігерлі етуге, бастамашылдық пен тәуелсіздік көрсетуге деген ұмтылыс кіреді.

Бірқатар жұмыстарда белсенділік реактивтілікпен салыстырылады (А. и. Крупнов, Б. С. Мерлин, В. Д. Небылицын, В. М. Русалов, я. Стреляу және т. б. ) . Бұл жағдайда белсенділік мінез-құлық пен іс-әрекеттің психодинамикалық сипаттамасы, адамның қоғамдық мәселелерді шешуге қосқан үлесінің құндылығы ретінде анықталады. В. г. Маралов реактивтілік адамның қолданыстағы жағдайларға бейімделу функциясын орындайтынын, белсенділік, керісінше, жағдайды бейімдеуге және оны жеке адамға бағынуға бағытталғанын атап өтті (98) . Белсенділік көбінесе мақсаттарды тәуелсіз және бастамашыл тұжырымдау түрінде болады. Бұл жағдайда субъект жағдайдан тыс шығады (супраситуативті белсенділік) . В. г. Маралов белсенділік шынайы жауапкершілікпен, ал реактивтілік үшін негізінен жауапсыздық немесе ресми жауапкершілікпен сипатталады деген қорытынды жасайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.