Геосаяси әлеует ұғымы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Көкшетау қаласындағы
физика-математика бағытындағы
Назарбаев Зияткерлік мектебі

Қазіргі әлемдегі Қазақстан

Курстық жұмыс

Оқу бағдарламаға сәйкес тақырыптың бағыты: Қазақстанның геосаясаты

Тақырып: Қазақстанның геосаясат әлеуетінің оның экономикасына әсері
(1903 сөз)

Орындаған: Айдархан А.Б. _____________

Жетекші: Калиева З.С. ________________

Ішкі модератор: Бектасова Г.Е.___________

Көкшетау, 2022
Мазмұны
Кіріспе. 2
Негізгі бөлім. 2
Қорытынды(интервью және сауалнамасыз). 7
Қолданылған ресурстар. 7

Кіріспе.
Орталық Азияның қақ ортасында орналасқан Қазақстан өзінің экономикалық дамуы үшін мүмкіндіктер мен қиындықтарды ұсынатын стратегиялық орналасуымен геосаяси қиылыста тұр. Теңізге шыға алмайтын әлемдегі ең ірі елдердің бірі ретінде Қазақстан аймақтағы бірнеше негізгі ойыншылармен, соның ішінде Ресеймен, Қытаймен және Орталық Азия мемлекеттерімен шектеседі. Бұл бірегей ұстаным қазақстанның сыртқы саясаты мен экономикалық стратегияларын қалыптастырды, өйткені ол өз мүдделерін аймақтық ынтымақтастық пен жаһандық интеграциямен байланыстыруға тырысады.
Қазақстанның көрші елдермен ынтымақтастықтағы мүдделері көп қырлы және тарихи, мәдени, экономикалық байланыстарға терең енген. Қазақстанның сыртқы саясаты бейбіт аймақ құруға ұмтыла отырып, көршілерімен тұрақтылық пен ынтымақтастыққа бас назар аударады. Ел экономикалық интеграция мен қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастықты ілгерілету мақсатында Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО) және Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ) сияқты әртүрлі аймақтық ұйымдарға белсенді қатысады. Бұл мүдделерді түсіну қазақстанның өңірлік және жаһандық істерге деген көзқарасын түсіну үшін өте маңызды.
Қазақстанның геосаяси әлеуеті оның экономикасын дамытуға көптеген мүмкіндіктер ашады. Ел табиғи ресурстарға, оның ішінде мұнайға, газға, пайдалы қазбаларға және ауылшаруашылық жерлеріне бай, бұл оны шетелдік инвестициялар үшін тартымды орынға айналдырады. Сонымен қатар, Қазақстанның ежелгі Жібек Жолы бойындағы стратегиялық орналасуы Еуропа мен Азия арасындағы сауда үшін айтарлықтай транзиттік мүмкіндіктер ұсынады. Бұл әлеуетті пайдалану қазіргі кездегі геосаяси динамиканы жан-жақты түсінуді және күрделі аймақтық қатынастарды бағдарлай білуді талап етеді.
Алайда, осы мүмкіндіктермен қатар Қазақстанның геосаяси әлеуеті де елге белгілі бір қауіп төндіреді. Аймақ геосаяси шиеленістерге, соның ішінде шекара дауларына, этникалық қақтығыстарға және ресурстар үшін бәсекелестікке бейім. Қазақстанның экономикалық дамуы аймақтық тұрақтылықпен тығыз байланысты, бұл оны сыртқы күйзелістер мен қақтығыстарға осал етеді. Бұл қауіптерді түсіну тәуекелдерді азайту және тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ету бойынша тиімді саясатты әзірлеу үшін өте маңызды.
Зерттеу мақсаты: бұл зерттеу оның геосаяси әлеуетінен туындайтын мүдделерге, мүмкіндіктерге және қауіптерге назар аудара отырып, Қазақстанның геосаясатының оның экономикасына әсерін зерттеуге бағытталған. Қазақстанның көрші елдермен ынтымақтастықтағы мүдделері, оның геосаяси әлеуеті ұсынатын мүмкіндіктер және оның алдында тұрған қауіптер сияқты негізгі мәселелерді қарастыра отырып, бұл зерттеу Қазақстандағы геосаясат пен экономиканың күрделі өзара әрекеттесуі туралы құнды түсінік беруге бағытталған.
Зерттеу сұрақтары:
1. Көрші елдермен ынтымақтастықта Қазақстанның мүдделері қандай?
2. Қазақстанның геосаясат әлеуетінің оның экономикасын дамытуға қандай мүмкіндіктер ашады?
3. Қазақстанның геосаясат әлеуеті елге қандай қауір-қатер көрсетуі мүмкін?
Негізгі бөлім
Геосаяси әлеует ұғымы.
Геосаяси әлеует әдетте мемлекеттің немесе аймақтың халықаралық саясат пен жаһандық қатынастардағы ықпалы мен мүмкіндіктерін анықтайтын географиялық, экономикалық, саяси, әскери және мәдени факторлардың жиынтығын білдіреді. Бұл термин географиялық орналасуды, табиғи ресурстарды, экономикалық мүмкіндіктерді, халықты, саяси тұрақтылықты, әскери күшті, дипломатиялық байланыстарды және белгілі бір мемлекеттің немесе аймақтың әлемдік аренадағы сыртқы қатынастары мен позициясына әсер етуі мүмкін басқа факторларды ескереді.
Геосаяси әлеует геостратегиялық позиция, теңіз жолдарына қол жеткізу, ресурстарды бақылау (мысалы, энергетикалық, табиғи және экономикалық ресурстар), саяси жүйенің тұрақтылығы, әскери күш, технологиялық даму деңгейі, аймақтық немесе әлемдік қақтығыстарға әсер ету қабілеті және т. б. сияқты элементтерді қамтиды.

Геосаяси әлеуетті талдау елдер мен саяси көшбасшыларға сыртқы саясаттағы мүмкіндіктерін бағалауға, басқа мемлекеттермен ықпал ету және ынтымақтастық стратегияларын әзірлеуге және олардың жаһандық істердегі рөлін анықтауға мүмкіндік береді.
Көршілес елдермен қарыс-қатынас.
Қазақстан сауда-экономикалық қатынастарды әртараптандыру және жаһандық өзгерістер жағдайында тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін түрлі елдермен әріптестікті нығайта отырып, сыртқы байланыстарды белсенді дамытуда.
Түркістан:
Қазақстан мен Түркия экономикалық байланыстарды нығайтуда: өзара тауар айналымы 2021 жылы 5 млрд доллардан асты, оны 10 млрд долларға дейін ұлғайту жоспарымен Түркия да Қазақстан экономикасына 4 млрд доллардан астам инвестиция салып, ірі инвестор болып табылады, ал Қазақстан Түрік экономикасына 1 млрд доллардан астам инвестиция салды. Қазақстан Президентінің Түркияға сапары елдердің серіктестік қатынастарды жалғастыру және кеңейту ниетін растады. Қытай, Қазақстан және Түркия арасында логистикалық тізбектерді орнатуға көмектесетін жүк тасымалдау және көлік бағыттарын дамыту туралы келісімдерді қоса алғанда, 14 екіжақты құжатқа қол қойылды.
Әзірбайжан:
Қазақстан сондай-ақ Әзірбайжан арқылы жеткізілімдерді ұлғайта отырып, мұнай экспорты үшін баламалы жолдарды іздеуде. Теңіз-Новороссийск аялдамасына байланысты Қазақстан Транскаспий бағытын қоса алғанда, баламалы маршруттар бойынша мұнайды ауыстырып тиеуді ұлғайтпақшы. Әзірбайжанмен ынтымақтастық жеткізілімдерді әртараптандыру мен экспорттық мүмкіндіктерді қамтамасыз ете отырып, халықаралық көлік тізбегіндегі өзгерістерде стратегиялық маңызға ие болады.
Қазақстан Түркиямен, Әзірбайжанмен және Орталық Азия елдерімен қарым-қатынасты дамыта отырып, жан-жақты ынтымақтастыққа белсенді ұмтылуда. Сыртқы саясаттың бұл бағыты әлемдік өзгерістер жағдайында экономиканың тұрақтылығын, әртараптандырылуын және тұрақтылығын қамтамасыз етуге арналған.
Қазақстан Еуропа мен Азияны 11 халықаралық транзиттік дәліз арқылы байланыстыра отырып, стратегиялық географиялық жағдайға ие. Еуразияның орталығында орналасқан ол өзегі ретінде танылады, бұл оны Ресейдің оңтүстігіндегі саясаты үшін маңызды және Қытайдың батысқа қарай кеңею стратегиясының кілті етеді. "Белдеу және жол" бастамасы Қазақстан экономикасына 25 миллиард доллардан астам үлес қосып, Қытаймен сауда қарқынын арттырады деп күтілуде. Астана сонымен қатар Мәскеумен және Бейжіңмен қарым-қатынас орнатуға ықпал ете отырып, транзиттік маршруттың рөлін атқарады, бұл Қазақстанды осы елдер мен Орталық Азия мемлекеттері үшін негізгі қатысушы етеді.
Маңызды жобалардың бірі Мазари-Шариф-Кабул-Пешавар теміржол желісі болып табылады, ол Өзбекстан арқылы өтіп, Астананың географиялық құндылығын едәуір арттырады. Ақтау және Құрық сияқты Каспий теңізіндегі қазақстандық порттар Әзірбайжан, Грузия және Түркия арқылы Орталық Азияның батыс әлемімен байланысы үшін негізгі буынға айналуда. Бұл Қазақстанды түрлі бағыттар мен елдер арасындағы көпірге айналдырады.
ҚР Президенті санкциялық соғыстар мен протекционизмнен туындаған жаһандық рецессия жағдайында өңірлік экономикалық ынтымақтастық қажеттігін атап өтті. Соңғы 5 жылда Қазақстанның Орталық Азияның басқа елдерімен тауар айналымы 42% - ға өсіп, 6,3 миллиард долларға жетті. Осыған қарамастан, президент аймақ елдері арасындағы сауданың әлеуетін жеткіліксіз іске асыруға алаңдаушылық білдірді және бұл көрсеткішті жақын болашақта 15 миллиард долларға дейін ұлғайту қажет деп санайды.
ШЫҰ мен АӨСШК шеңберінде экономикалық ынтымақтастықты нығайту маңызды рөл атқарады. ШЫҰ-ға қатысушы мемлекеттер жалпы әлемдік ЖІӨ көлемінің төрттен бір бөлігін құрайды, бұл 23 триллион доллардан асады. Президент Тоқаев ШЫҰ-ны жаһандық экономикалық платформаға айналдыруға ұмтылысын білдіріп, экстремизмге, терроризмге және сепаратизмге қарсы күрес, сондай-ақ қауіпсіздік пен қорғаныс саласындағы өзара іс-қимылды нығайту қажеттігін атап өтті.
Қазақстанның ШЫҰ мемлекеттерімен белсенді сауда-экономикалық ынтымақтастығы республика үшін стратегиялық маңызды болып табылады. 2021 жылы Қазақстан мен ШЫҰ елдері арасындағы тауар айналымы өткен жылғы деректерден 11% - ға асып, $14,2 млрд-қа жетті. Бұл айналым химия және тамақ өнеркәсібі, машина жасау және басқа да салаларды қоса алғанда, $2 млрд-қа бағаланатын экспортты одан әрі дамыту үшін ынталандыру болды.
Қазақстандық делегация сауданы жеделдету және қаржыландыруды дамыту үшін цифрлық инфрақұрылым саласындағы ынтымақтастықты күшейтуді ұсынды. 2020 жылы Қазақстаннан Өзбекстан мен Тәжікстанға экспорт тиісінше 6,9% және 6,1% - ға өсті.
Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы тауар айналымы 2021 жылғы қаңтар-сәуірде өткен жылдың көрсеткіштерінен 41,3% - ға асып, 1 1,2 млрд құрады. Осы кезеңде Қазақстаннан Өзбекстанға Экспорт 54% - ға өсіп, 8 899,2 млн құрады. 2020 жылы Қазақстан мен Орталық Азия елдері арасындағы тауар айналымы 4 4,6 млрд-қа жетті.
Айта кету керек, Қазақстан мен Тәжікстан арасындағы тауар айналымы 2021 жылы 3 335,9 млн құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңіндегі деректерден 17,2% - ға артық. Жемістер, көкөністер, су, автомобильдер, этилен полимерлері, кендер, шыны, пластмасса Қазақстанға әкелінетін негізгі тауарлар болып табылады.
Бұл деректер Қазақстанның ШЫҰ мемлекеттерімен, әсіресе Өзбекстанмен және Тәжікстанмен сауда-экономикалық қатынастарының елеулі өсуі мен маңыздылығын айғақтайды және экономиканың түрлі секторларындағы ынтымақтастықты тереңдетуге ұмтылысын көрсетеді.
2020 жылы 6 601,6 мың сомаға экспортталған кондитерлік өнімдер 2021 жылы қаңтардан мамырға дейін 6 964,2 мыңға дейін өсіп, 60,3% - ға өсті. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.