Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер ресурстарын басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету
Ф. 7. 34 -01
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
М. ӘУЕЗОВ атындағы ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
Аграрлық факультет
Су ресурстары, жерді пайдалану және агротехника кафедрасы
АРИПБАЙ А. Ә.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: « Түркістан облысы, Түлкібас ауданындағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің геокеңістіктік деректер базасын әзірлеу»
Шымкент, 2024 жыл
Ф. 7. 34 -02
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
М. ӘУЕЗОВ атындағы ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
Аграрлық факультет
Су ресурстары, жерді пайдалану және агротехника кафедрасы
«Қорғауға жіберілді»
Кафедра меңгерушісі
т. ғ. к., доцент
Султанбекова П. С.
«__» 2024 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: « Түркістан облысы, Түлкібас ауданындағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің геокеңістіктік деректер базасын әзірлеу »
6В07360 - «Кадастр» білім беру бағдарламасы бойынша
Ғылыми жетекшісі
PhD., доцент
Шымкент, 2024
Ф. 7. 34 -03ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
Аграрлық факультет
Су ресурстары, жерді пайдалану және агротехника кафедрасы
6В07360 - «Кадастр» БББ
«БЕКІТЕМІН»
Кафедра меңгерушісі
Султанбекова П. С.
«___» 2024ж.
№ ___ ТАПСЫРМА
Дипломдық жұмысты орындауға
Студентке Арипбай А. Ә. тобы __ АП-20-6к4 _
Жұмыстың тақырыбы «Түркістан облысы, Түлкібас ауданындағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің геокеңістіктік деректер базасын әзірлеу»
Университет бойынша 29. 12. 2023ж. №2175с бұйрығымен бекітілген
Жұмысқа бастапқы деректер: А втомобиль жолының желілік объектілерінің кадастрлық есебі қаралуда. Көліктің желілік объектілерін кадастрлық есепке алу және жерге орналастыру әдістемесі мен технологиясын әзірлеуге ерекше мән беріледі.
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындауға қатысты сұрақтар тізімі:
1. Жердің жай-күйін бағалау үшін нормативтік көрсеткіштер
2. Жер мониторингiн жүргiзетін орталық уәкiлеттi орган
3. Түркістан облысы Түлкібасауданы жерлеріне мониторинг жүргізуге арналған техникалық тапсырмалар
4. Топографиялық түсірілім және негізгі аймақтық СЭП абрисі
5. Топырақтың құнарлығын қандай процестер төмендетеді?
6. Тақырыптық карталар қандай түстердің нәтижелері бойынша жасалады?
Дипломдық жұмыстың (жобаның) мазмұны
№
п/п
- Учаскені бағалау бойынша есепті қалыптастыру
- Кадастрлық картаның үзіндісі 3D визуализация
- ArcGIS бағдарламасы
- ArcGIS 10. 5. бағдарламасында колданылған координаттар жүйесі
- Land cover базасының көрінісі
Ұсынылған негізгі әдебиеттер тізімі
1. М. А. Гендельман., Ж. К. Крыкбаев. - «Агроқұрылымдарды жерге орналастыру»- Астана. 2013
2. «Жер орналастыру және жер мониторингі» - Оқу әдістемелік кешені- Семей. 2019
3. Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы N 442
Жер Кодексі.
4. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы N375-V Шаруа немесе фермер қожалығы туралы Кодексі
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 29 желтоқсандағы №159 бұйрығы.
Тапсырманың берілген күні: 29. 12. 2023ж.
Аяқталған жұмысты өткізу күні: 31. 05. 2024ж.
Дипломдық жұмыстың (жобаның)
ғылыми жетекшісі _ PhD доцент Эсанбеков М. Ю.
Тапсырманы орындауға алған студент Арипбай А. Ә.
Мазмұны
- Жалпы бөлім
- Технологиялық бөлім
- Еңбек қауіпсіздігі және экологиясы
- Өндірістік травматизмі есептеу және тергеу
3. 1. 1 Өрт қауіпсіздігі
3. 2 Қоршаған ортаны қорғау
3. 2. 1 Түлкібас ауданы қоршаған ортаны қорғау шаралары
Аннотация
Дипломная работа Разработка геопространственной базы данных мониторинга земель сельскохозяйственного назначения в Тюлькубасском районе Туркестанской области Исполнитель проекта студентка группы АП-19-6к4 Арипбай А. Ә. , руководитель - PhD., доцент Эсанбеков М. Ю., год защиты - 2024.
Проведена разработка геопространственной базы данных мониторинга земель сельскохозяйственного назначения в Тюлькубасском районе. Определены сроки проведения проекта и сметные, технико-экономические показатели. Рассмотрены вопросы эксплуатации конструкций, охраны труда и охраны окружающей среды.
Дипломная работа состоит из 54 страниц, 3 таблицы, 10 рисунков.
Annotation
Thesis Development of a geospatial database for monitoring agricultural lands in the Tyulkubassky district of the Turkestan region, Project executor, student of the AP-19-6k4 group Aripbai A. A., head - PhD., associate professor Esanbekov M. Yu., year of protection - 2024.
The development of a geospatial database for monitoring agricultural lands in the Tyulkubassky district has been carried out. The timing of the project and estimated technical and economic indicators have been determined. The issues of operation of structures, labor protection and environmental protection are considered.
The thesis consists of 54 pages, 3 tables, 10 figures.
Кіріспе
Ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығындағы өндірістің негізгі құралы және адам қызметінің барлық салаларын орналастыру үшін кеңістіктік негіз болып табылатын кеңістікпен, рельефпен, жер жамылғысымен, жер қойнауымен, сулармен, өсімдіктермен сипатталатын қоршаған табиғи ортаның маңызды бөлігін "жер" деп түсіну, біз "жер" ұғымы барлық нәрсені қамтиды деген қорытындыға келеміз нақты жер учаскесі және қоршаған табиғи орта факторларының және ауыл шаруашылығы өндірісінің табиғи жағдайларының барлық кешені бар экологиялық жүйе, жер мониторингінің түпкі мақсаты болып табылатын жердің нақты жай-күйін және олардың өзгерістерін айқындайды.
Тақырыптың өзектілігі жер қатынастары саласында оңтайлы басқару шешімдерін қабылдау үшін қажетті жедел деректерге шұғыл қажеттілік және жердің жай-күйі мен пайдаланылуы туралы ақпараттың үнемі өсіп келе жатқан көлемі жер қатынастарын реттеу жөніндегі, оның ішінде жердің мемлекеттік мониторингін жүзеге асыру жөніндегі қызметті ақпараттық қамтамасыз етудің өзектілігін айқындайды.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді мониторингілеудің объективті қажеттілігі мынадай негізгі факторларға байланысты:
- жер ресурстарына артып келе жатқан антропогендік жүктеме;
- табиғатты қарқынды пайдалану және табиғи және оның ішінде жер ресурстарының жай-күйін бақылау және бақылау жүйесіне жоғары талаптар қою қажеттілігі;
- табиғи жағдайдың аясында жер жағдайындағы антропогендік өзгерістерді бөлу және қалпына келтіру қажеттілігі.
Жер мониторингінің негізгі міндеттері жердің жай-күйіндегі өзгерістерді жедел анықтау, оларды бағалау, жағымсыз процестердің салдарының алдын алу және жою үшін ұсынымдар мен басқару шешімдерін әзірлеу, жылжымайтын мүліктің мемлекеттік кадастрын ақпараттық қамтамасыз ету, ұтымды жер пайдалану, Жерге орналастыру және жерді пайдалану мен қорғауды бақылау, сондай-ақ азаматтарды қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады жер.
Жер мониторингінің алдында тұрған барлық міндеттер кешенін шешу күрделі аумақтық табиғи-шаруашылық кешеннің барлық құрамдас бөліктерінің: топырақтың, өсімдіктердің, жер асты және жер үсті суларының, табиғи жағдайлардың жай-күйіндегі өзгерістерді көрсететін кешенді топографиялық-геодезиялық, топырақ, агрохимиялық, геоботаникалық және басқа да бақылаулардың көп өлшемді уақыт қатарларын талдау нәтижесінде ғана мүмкін болатыны анық. жердің қалыптасуы мен сапасына әсер етеді. [24] .
Жер мониторингін жүргізу әрбір зерттелетін аумақ (жеке шаруашылық, аудан және т. б. ) бойынша әртүрлі ақпараттың үлкен көлемін жинау, сақтау, өңдеу және беру жөніндегі іс-шаралар жиынтығын білдіреді.
Мониторингтің аталған міндеттерін шешу, біздің ойымызша, дұрыс басқару шешімдерін қабылдауға және оларды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін барлық көрсетілген мәліметтерді қамтитын жер мониторингінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құрмай-ақ өте қиын.
Жерді көп факторлы мониторингтеу міндеттерін шешудің тиімді құралы ақпаратты жинауды, өңдеуді, көрсетуді және беруді қамтамасыз ететін және бірыңғай кеңістіктік-Үйлестірілген негізде жұмыс істейтін аппараттық - бағдарламалық кешен болып табылатын геоақпараттық жүйе (ГАЖ) болып табылады. Ақпараттық модельді құрайтын қабаттар жиынтығына біріктірілген цифрлық деректер түрінде аумақ туралы білім жүйесін алуды қамтамасыз ететін мұндай ГАЖ ауылшаруашылық жерлерін бақылаудың автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құруға негіз бола алады. Бұл жұмыстың негізгі мазмұны осындай ГАЖ-ны құрумен байланысты.
Жұмыстың мақсаты- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің мониторингін ақпараттық қамтамасыз етудің геокеңістіктік деректер базасын әзірлеу.
Шешілетін міндеттер:
- ГАЖ-ның қазіргі жай-күйіне және олардың ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің кадастры мен мониторингінде пайдаланылуына талдамалық шолу жасау;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің тұжырымдамалық моделі мен құрылымын әзірлеу;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін бағдарламалық және техникалық қамтамасыз етуге қойылатын негізгі талаптарды тұжырымдау;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде іске асырылатын ақпараттық модельдің (қабаттар жиынтығына біріктірілген цифрлық деректер түріндегі аумақ туралы білім жүйесі) құрылымы мен мазмұнын әзірлеу;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің мониторингін ақпараттық қамтамасыз етудің геокеңістіктік деректер базасын әзірлеу.
Дипломдық жұмыстың объектісі: Түркістан облысының ауыл шаруашылық жерлері. Геокеңістіктік деректер мен геоақпараттық технологияларды пайдалана отырып, ЖМ ААЖ құрумен және жұмыс істеумен байланысты процестер болып табылады.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы келесідей:
ЖМ ААЖ мәнін, оның негізгі ішкі жүйелерін және олардың өзара байланысын анықтайтын ЖМ ААЖ тұжырымдамалық моделі мен құрылымы кіріс ақпарат көздерінің ерекшеліктерін, бағдарламалық қамтамасыз етуді және қолда бар ақпаратты пайдаланушыға ыңғайлы түрде ұсыну нысанын ескере отырып әзірленді;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді мониторингілеудің автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде олардың ерекшеліктерін ескере отырып іске асырылатын ақпараттық модельдің құрылымы мен мазмұны әзірленді;
- Жалпы бөлім
Түркістан облысының аумағының дамуы 1, 5 млрд. жылдан астам уақытқа созылды. Осы уақыт ішінде теңіздер пайда болды және жоғалып кетті, таулар пайда болып, қирады, магманың күшті интрузиялары мен эффузиялары енгізілді, жер қыртысының құрылымын, оның литологиялық және петрографиялық құрамы өзгерді. Облыстың геологиялық құрылымы әртүрлі метаморфтық, магмалық және шөгінді жыныстардың күрделілігі мен таралуымен ерекшеленеді. Ең көне протерозой жыныстары Үлкен Қаратау жотасының осьтік аймағында (Джабаглы т. ) байқалады. . Төменгі және орта протерозой жыныстары амфиболиттермен, кристалды тақтатастармен, кварциттермен, плагиогранито гнейстерімен, микроклин гнейстерімен, ұсақ түйіршікті габброның (Бессаз массиві) ұсақ денелерімен бұзылған. Жоғарғы протерозой түзілімдері мәрмәрданған әктастармен, строматолиттері бар доломиттермен, кварц-серицит және хлорит тақтатастарымен, филлитизацияланған құмтастармен, алевролиттермен - төменгі бөлігінде ұсынылған; вулканогендік, негізінен қышқыл жыныстар, құмтастар, алевролиттер, конгломераттар - ортаңғы бөлігінде орналасқан. Бұл жыныстардың шығуы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай негізгі Қаратау аймағында байқалады. Палеозойдың жүйелерімен (протерозой жыныстарының ядроларын қоса) іргетасы Байкал, каледон және герцин тектоникалық дәуірлерінде қалыптасты.
Түркістан байырғы кезден еңқолайлы географиялық аумақ саналып келген. Бұл
аумақтан Батыс пен Шығысты және дед Жер орта елдерi негізінде Азияны, Монғолия секілді елерді бір бірімн жалғастыратын ең маңызды керуен секілді жолдар өтетенін болған яки өткен [13] .
Облыста қолайлы өмір сүруді анықтайтын маңызды факторлардың бірі-климат. Оның адамға әсері, денсаулығы соңғысының ауа-райына реакциясы арқылы көрінеді, яғни геофизикалық элементтер кешені (жарықтандыру, жиынтық күн және ультракүлгін сәулеленудің келуі, ауаның мөлдірлігі және т. б. ), олар әр түрлі рекреациялық әрекеттерді жүзеге асыруға қолайлы немесе кедергі келтіреді. Түркістан облысының климат аса жағдайының - жердің бетіндегі, күндік радиациясы мен атмосфера айналымы күрделі өзндік әрекеттесуінің нәтижесіндегі бірі болып табылады. Түркістан облысы табиғат жағдайы климаты шұғыл континентт, жазық шөлд аймақтарда. Континет солтүстік аумаққа қарай жақындағанда айқын байқалып отыр. Облыс аумағындағы барлық территориясы салыстыр суық, қары аз қыс жәнеде жылы, жаңбырмен ұласқан көктем, содан соң - ыстық жаз тән.
Түркістан облысының көптеген бөліктерінде жауын-шашын мөлшері өте аз секілді. Сбебеі жауын -шашын орташа жылдық көрсеткішіі солтүстікте 150 ммге, ал оңтүстік бөілігінде 500 мм-ге келеді. Жылына 5-6 айдың көлем жауын-шашын жауады.
1. 2 Түркістан облысының топырақ жамылғысыҚазақстанды алып қарасақ еліміз жеркөлемі тұрғысынан ірі ел, оның көлемі дүниежүзінде 9 орынға алады. Ұлан-байтақо территориясыо терістіктен оңтүстіккео қарай 1600 кмді, шығытанн батысқа қарай 3000 км аумаққа созылып үлкен кеңістіктіқамтып алып жатыр.
Аймақ негізінен мал жаюға қолайлы саналадыт аумақ. Бұл өлкеде тектік суармалы егістіктен өнім алатын шаруашалар алады. Өзен бойларында орналасқан тақыр түстес топырақтар күріш егуге ыңғайлы. Топырақ құнарлығы жалпы облысы аумағында кей жерлерде аз болғандықтан, суаратын кезде азоттың фосфорлық пен органикалық тыңайтқыштардың қолдану қажеттілігі туындауы керек.
- - сурет - Түркістан облысының агроклиматтық аудандастырылуы
Түркістан облысының жер қоры 11 609, 5 мың гектарды құрайды. Оның ішінде қолданылуына, жарамдылығына сай келесідей түрлерге бөлінеді:
- егістік жерлер 907, 8 мың гектар, суармалы егістік жерлері 453, 5 мың гектар,
- тыңайған жерлер 129, 2 мың гектар,
- көп жылдық ағашты өсімдіктер 38, 1 мың гектар,
- шабындық жерлер 95, 2 мың гектар,
- жайылымдар 8 871, 3 мың гектар,
- бақшалық және қызметтік жер телімдері 0, 2 мың гектар.
Барлық ауыл шаруашылығы алқаптарының жиынтығы 10 041, 8 мың гектар, басқа да жерлері 1 567, 7 мың гектарды құрайды. Жер санаттары бойынша пайдаланылудағы жерлер:
Ауыл шаруашылығы мақсаттары бойынша пайдаланылатын жерлер 4 209, 6 мың гектар құрайды,
осы жерлерде жұмыс атқарып жатқан шаруа қожалықтары мен щағын және орта кәсіп өкілдері;
-79987 шаруа қожалықтарында жалпы жер көлемі 2 261, 3 мың гектар, (оның ішінде 536, 1 мың гектар егістік жерлері) ;
-3762 мемлекеттік емес ауыл шаруашылық заңды тұлғаларда жалпы жер көлемі 1870, 7 мың гектар, (оның ішінде 305, 5 мың гектар егістік жер) ;
-165 мемлекеттік ауыл шаруашылық заңды тұлғаларда жалпы жер көлемі 76, 9 мың гектар, (оның ішінде 15, 5 мың га егістік жер) ;
-оның ішінде тыңайған жер 19, 1 мың гектар;
-жайылым 2658, 0 мың гектар;
-шабындық - 15, 5 мың гектар;
Түркістан облысының 0, 9 мың гектар жері территориядан тыс, көрші Өзбекстан Республикасының аумағында орналасқан [20] .
Кесте 1. 1 - Түркістан облысындағы жер қорының құрамы (мың гектар) (01. 01. 2022ж. ) [20]
857,
2
417,
6
28,
0
107,
8
69,
3
3030,
2
0,
1
Өнеркәсіптік,
байланыс, көлік, қор және
де өзге де ауыл шаруашылығы на арналмаған
жерлер
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи мәдени мақсаттағы
жерлер
Орман
қорының жері
2434,
5
Су қорының
жері
0,
1
Босалқы
жерлер
14,
9
2559,
7
11609,
5
10041,
8
907,
8
453,
5
38,
1
129,
2
95,
2
8871,
3
0,
2
1567,
7
Республика көлемінен тыс пайдаланылып
жатқан жерлер
11608,
6
10041,
1
907,
7
452,
6
38,
1
129,
2
94,
8
8871,
1
0,
2
1567,
5
Ескерту: Кесте Қазақстан Республикасы Жер балансының 01. 01. 2022 ж есебінен алынды.
1. 3. 1 Жер кадастры мен мониторингіндегі геоақпараттық жүйелер мен технологиялар.
Ақпараттық жүйелерді дамытудың қазіргі кезеңінде қандай да бір аумақ туралы ақпаратты сақтаудың, жаңартудың, көбейтудің және берудің ең тиімді құралы кеңістіктік-Үйлестірілген деректерді жинауды, өңдеуді, картаға түсіруді және таратуды, оларды тиімді пайдалану үшін аумақ туралы деректер мен білімді біріктіруді қамтамасыз ететін аппараттық-бағдарламалық адам-машина кешені болып табылатын географиялық ақпараттық жүйе болып табылады ғылыми және қолданбалы есептерді шешу кезінде және сандық көріністер түріндегі кеңістіктік объектілер туралы деректерді қамтиды, ақпараттық модельді құрайтын қабаттар жиынтығына біріктірілген.
Геоақпараттық жүйелер интеграцияланған ақпараттық жүйелер ретінде табиғат пен қоғамның объектілері мен құбылыстары туралы Кеңістіктік - локализацияланған деректерді пайдалану негізінде ғылым мен өндірістің әртүрлі міндеттерін шешуге арналған.
Қазіргі уақытта қолданыстағы ГАЖ бағдарламалық жасақтамасы көптеген көрсеткіштер бойынша өте алуан түрлі, бұл көптеген ГАЖ классификацияларында көрініс тапты. Олардың болуы ГАЖ мақсатын, құрылымын және архитектурасын ескеретін жаңа классификацияларды енгізуді талап ететін шешілетін мәселелердің жылдам өзгергіштігімен және көптеген нұсқаларымен түсіндіріледі
ГАЖ САПР технологиясынан бастау алады және біздің және жақын шетелдердегі көптеген пайдаланушылар геоақпараттық мәселелерді шешуде CAD өнімдерін (Computer-Aided Design) пайдалануды жалғастыруда. Айта кету керек, Ade (AutoCAD data Extention) және ATE (AutoCAD Toro Extention) CAD жүйелерінің арасында-AutoCAD ' y қолданбалары оны карталар мен схемаларды сызудың графикалық құралы ретінде ғана емес, сонымен қатар атрибутивтік базалармен және объектілердің дұрыс топологиясын қолдаумен бірге пайдалануға мүмкіндік береді.
Аспаптық ГАЖ көмегімен құрылған мәліметтер базасынан ақпараттық сұраныстарды орындауға мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтаманың ерекше сериясы-бұл вьюерлер, сондықтан бұл бағдарламалық өнімдер әрдайым аспаптық ГАЖ-мен бірге жүреді, бірақ құны жағынан едәуір арзан. Вьюерлер, әдетте, ақпараттық базаларды өзгерту және толықтыру мүмкіндігін жоққа шығарады және бұрын енгізілген және қол жеткізу құқықтары бойынша құрылымдалған ақпаратты көруге арналған. Көптеген қараушылар картаға түсірілген планшетті қатты ортаға шығаруды ұйымдастыруға мүмкіндік береді [78] . Ең көп таралған өнім-PC ArcView (ESRI, АҚШ), одан кейін VistaMap (Intergraph, АҚШ), WinMAP (PROGIS, Австрия) .
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz