Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғарғы білім
Министрлігі
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды
Университеті

Тарих факультеті
Археология, этнология және Отан тарихы кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштері

Орындаған: Ио-23-3К тобының студенті
Раимқұл Н.
Қабылдаған: т.ғ.к профессор С.У.Жауымбаев

Қарағанды, 2024 ж
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ___________________________________ _____________________3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Сақ тайпаларына тарихи шолу
I.1. Сақтардың шығу тегі мен Қазақстандағы мекені, қоныс аударуы ___________________________________ _______5
I.2. Сақ тайпаларының тұрмысы, әдет-ғұрыптары________7
I.3. Сақтардың мәдени ерекшеліктері____________________9
Солтүстік Қазақстан аумағындағы сақ тайпаларының археологиялық зерттеулері
II.1. Сақ тайпаларының негізгі археологиялық ескерткіштері
II.2. Қазба әдістері және олжаларды ғылыми түсіндіру
II.3. Өлкенің мәдени мұрасының қалыптасуына сақ тайпаларының әсері
Сарыарқадағы Тасмола ескерткішінің материалдық мәдениеті
III.1. Қару-жарақ, зергерлік бұйымдар, ыдыс-аяқ және басқа да артефактілер
III.2. Жәдігерлердің сақтарды зерттеудегі маңызы
III.3. Сақ тайпаларының ескерткіштерін зерттеудің қазіргі ғылым мен мәдениет үшін маңызы
ҚОРЫТЫНДЫ ___________________________________ ______________29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ _______________________30

КІРІСПЕ
Қазақстан аумағындағы сақ дәуірі еліміздің солтүстік шекарасына дейін созылып жатқан таулы Сарыарқа сияқты аймақтардың барлық жерінде табылған және зерттелген көптеген алуан түрлі ескерткіштері бар белсенді мәдени бірлестіктермен ұсынылған. Ғажайып табиғаты мен ерекше сұлулығы бар солтүстік өлкелерде ерте сақ дәуірінен бастап археологиялық мәдениеттер дамыды. Бұл мәдениеттердің көптеген жерлеу ескерткіштері белгілі, оның ішінде Тасмола, Қарамұрын, Нұрмамбет, Ұйғарақ, Талды-2 және т.б. сияқты маңызды, қайталанбайтын материалдармен қамтамасыз еткен жарқын кешендер бар. Бұл ескерткіштердегі ең бай ғылыми мәліметтері бұрыннан бері зерттеліп келе жатыр және әлі де зерттелуде.
Солтүстік Қазақстан территориясынан табылған сақ тайпаларының ескерткіштері археологтар мен зерттеушілердің зерттеу нысаны болып табылатын маңызды тарихи мұра болып табылады. Біздің дәуірімізге дейінгі 1 мыңжылдықта Еуразияның үлкен аумақтарын алып жатқан ежелгі сақ тайпасы артында көптеген археологиялық іздер қалдырды, олардың қазбалары осы халықтың тарихы мен мәдениетін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштерін зерттеудің ғылыми ғана емес, сонымен қатар мәдени маңызы бар, өйткені ол ежелгі өркениеттер және олардың қазіргі әлемнің мәдени мұрасын қалыптастыруға қосқан үлесі туралы білімімізді кеңейтеді. Бұл аймақтың тарихи өткенін танудағы археологиялық зерттеулер, оның ішінде сақ тайпаларының ескерткіштерін зерттеу басты рөл атқарады, бұл тақырыпты ғылыми қоғамдастық үшін өзекті және маңызды етеді.
Курстық жұмыстың мақсаты: Бұл курстық жұмыстың мақсаты Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштерін, олардың археологиялық құндылығын, осы өлкенің тарихын зерттеу және түсіну үшін маңызын зерттеу. Осы аумақтардан табылған жәдігерлерді талдау сақтардың өмірін, олардың әдет-ғұрпын, дінін, қоғамдық құрылысын және басқа мәдениеттермен қарым-қатынасын толығырақ қарастыруға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың обьектісі: Солтүстік Қазақстандағы сақ өркениетінің ескерткіштері
Курстық жұмыстың пәні: ежелгі Қазақстан тарихы мен мәдениеті
Курстық жұмыстың методологиялық және теориялық негізі: авторы А.З.Бейсенов болатын Сақ дәуіріндегі Қазақстан атты коллективті монографиясына сүйене отыра жазылды.
Курстық жұмыстың зерттеу әдістері: теориялық (ғылыми және әдістемелік әдебиеттерді талдау, синтездеу, жалпылау); эмпирикалық: (эмпирикалық ақпаратты сапалық және сандық өңдеу әдістері) және анализ жүргізіледі.
Курстық жұмыстың тапсырмалары:
Солтүстік Қазақстан аумағындағы сақ тайпаларына қатысты археологиялық олжаларды зерттеп, жүйелеу.
Тұрмыстық заттар, қару-жарақ, зергерлік бұйымдар және басқа да жәдігерлерді зерттеу арқылы сақ тайпаларының материалдық мәдениетін талдау
Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштерінің таралуын анықтау үшін географиялық зерттеу жүргізу
Сақ тайпаларының өлкенің мәдени мұрасының қалыптасуына және басқа этностармен қарым-қатынасына ықпалын қарастыру
Сақ тайпаларының өмірін тарихи қайта құру және олардың әлеуметтік құрылымын түсіну контекстінде археологиялық деректерді ұсыну.
Курстық жұмыстың болжамы - Солтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ескерткіштерін зерттеу осы ежелгі халықтың мәдениеті, әдет-ғұрпы, тарихы туралы білімімізді кеңейтеді, сонымен қатар олардың мәдени мұраның қалыптасуына ықпалының маңызын ашады деп күтілуде. Сақ ескерткіштерін зерттеу нәтижелері Солтүстік Қазақстанның мәдениеті мен тарихының дамуына, халықтың күрделі қарым-қатынасы мен ықпалын жақсырақ түсінуге көмектеседі.
Курстық жұмыстың құрылымы: бұл жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Әдебиеттер тізімінде 10 дереккөз бар.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Сақ тайпаларына тарихи шолу
I.1. Сақтардың шығу тегі мен Қазақстандағы мекені, қоныс аударуы
Сақтар - біздің дәуірімізге дейінгі 1 мыңжылдықта Орта Азия мен Сібірді мекендеген ежелгі және маңызды көшпелі тайпалардың бірі. Сақтардың шығу тегі әлі күнге дейін зерттеушілер арасында пікірталас тудыруда.
Сақтар Орта Оралдан немесе Орта Азиядан шыққан иран тілді халық деген болжам бар. Олар ортақ мәдениет пен сауда байланыстары арқылы біріктірілген әртүрлі бақташы тайпалардың федерациясы ретінде белгілі болды. Олардың өмірінің маңызды аспектісі атты әскер болды - олар тамаша салт аттылар мен жауынгерлер саналды.
Бұл тайпалар туралы алғашқы ескертулер грек, парсы және қытай авторларының жазба деректерінде сақталған. Ежелгі гректер бұл тайпаларды скифтер деп атаса, парсы деректері сақтар, ал ежелгі қытай деректері сайжундар, шижұндар немесе шижалар деп атайды. Ахменидтердің Ирандағы тас мүсіндерінде сақтар үш негізгі топқа бөлінеді:
хаомоварға сақтар (хаомо сусындарын дайындайтын сақтар),
парадария сақтар (шетелде тұратын сақтар)
тигрохауда сақтар (үшкір бас киім киетін сақтар).
Ежелгі грек деректерінде сақ халқының массагеттер, яксарт, дай, фарат, исседон немесе аримаспы, абий т.б көптеген тайпалары айтылады. Бұрынғы грек жазушыларының айтуынша, сақтар батыл, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.