Мағжан Жұмабаевтың шығармалары арқылы қазақ халқының рухының мықтылығын дәлелдеуі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Оқу ағарту министрлігі

Мағжан Жұмабаевтың Түркістан өлеңіндегі қазақ рухының биіктігін бейнелеуі
тақырыбына жазылған зерттеу жұмысы

Пән жетекшісі:
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:
Жетекшісі:

2023 жыл

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-8

Зерттеу бөлімі:

Мағжан Жұмабаевтың өткен өмір жолы мен шығармашылық белестері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9-12

Мағжан Жұмабаевтың шығармалары арқылы қазақ халқының рухының мықтылығын дәлелдеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13-15

Түркістан өлеңіндегі жорамал мен пайымдаудың бүгінгі күнде орындалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16-19

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20-21

Ұсыныс, ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 23

Аннотация
(оқушының аты-жөні)-ның ғылыми зерттеу жобасының тақырыбы Мағжан Жұмабаевтың Түркістан өлеңіндегі қазақ рухының биіктігін бейнелеуі деп аталады. Жұмыстың негізгі бағыты Мағжан Бекенұлы Жұмабайдың өткен өмір жолы мен шығармашылық белестерін толықтай ашу. Шығармаларындағы ұлттық тәрбиенің қайнар көздерін ашу, шығармадағы қазақы құндылықтарды дәріптеу. Аталған зерттеу жұмысында Мағжан Жұмабаевтің өмір сүрген кезеңдері мен шығармашылық жұмыстарына тоқталып шықтым.
Ақынның шығармаларының көркемдігі мен тілінің ерекшелігі атап көрсетілген. Түркістан өлеңінің мазмұны мен жазылу мақсатына жеке-жеке шумағына тоқталып мәні мен мағынасын толық ашуға тырыстым. Жоба көркем, түсінікті тілмен нақты дәлелдерді көрсету арқылы жазылған. Зерттелушінің ізденімпаздығы мен тапқырлығы , сөз саптауының жүйелі қолдана алуы байқалып тұрды. Жұмыс өзінің мақсатына жете алған. Мағжан Жұмабаевтің шығармашылық қабілеті зерттелген.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспе бөлімде тақырып туралы шолу жасалды: тақырыптың өзектілігі, мақсаты мен міндеттері, зерттеудің ғылыми болжамы, зерттеу барысында қолданылған әдістері туралы толық ақпарат берілді. Зерттеу бөлімі үш тараудан тұрады. Бірінші тарауда Мағжан Жұмабаевтың өткен өмір жолы мен шығармашылық белестері туралы сөз болады. Екінші тарауда Мағжан Жұмабаевтың шығармалары арқылы қазақ халқының рухының мықтылығын дәлелдеуі туралы зерттеу жасалынды. Соңғы үшінші тарауда автор шығармасында ұлттық құндылықтарға байланысты Түркістан өлеңіндегі жорамал мен пайымдаудың бүгінгі күнде орындалуы жайлы айтылды. Қорытынды бөлімде ғылыми жұмыстың нәтижелеріне шолу жасалды: орындалған мақсаттар мен міндеттер, қол жеткізген нәтижелер мен зерттеудің ғылыми жаңалығы баяндалды.

Аннотация

Название научного проекта ФИО называется Изображение высоты казахского духа в стихотворении Магжана Жумабаева Туркестан. Основное направление работы-полное раскрытие жизненного пути и творческих достижений Магжана Бекеновича Жумабая. Раскрытие источников национального воспитания в произведениях, популяризация казахских ценностей в произведении. В данной исследовательской работе я остановился на этапах жизни и творческой деятельности Магжана Жумабаева.
Подчеркивается художественность и специфика языка произведений поэта. Я постарался в полной мере раскрыть смысл и смысл стихотворения Туркестан", остановившись на отдельных строфах его содержания и цели написания. Проект написан художественным, понятным языком с указанием конкретных доказательств. Наблюдались любознательность и находчивость испытуемого, умение систематически использовать словосочетание. Работа смогла достичь своей цели. Изучены творческие способности Магжана Жумабаева.
Исследовательская работа состоит из введения, основной части, заключения и списка использованной литературы. Во вводной части был проведен обзор темы: дана полная информация об актуальности темы, цели и задачах, научном прогнозе исследования, методах, использованных в ходе исследования. Исследовательский отдел состоит из трех глав. В первой главе речь пойдет о прошлом жизненном пути и творческих вехах Магжана Жумабаева. Во второй главе было проведено исследование о доказательстве силы духа казахского народа через произведения Магжана Жумабаева. В последней третьей главе автор рассказал о сегодняшнем исполнении предположений и рассуждений в стихотворении Туркестан в связи с национальными ценностями". В заключительной части проведен обзор результатов научной работы: изложены достигнутые цели и задачи, достигнутые результаты и научная новизна исследования.

The summary

The name of the scientific project FIO is called "The image of the height of the Kazakh spirit in Magzhan Zhumabayev's poem "Turkestan". The main direction of the work is the full disclosure of the life path and creative achievements of Magzhan Bekenovich Zhumabai. Disclosure of the sources of national education in the works, popularization of Kazakh values in the work. In this research paper, I have focused on the stages of Magzhan Zhumabayev's life and creative activity.
The artistry and specificity of the language of the poet's works are emphasized. I have tried to fully reveal the meaning and meaning of the poem "Turkestan", focusing on individual stanzas of its content and purpose of writing. The project is written in an artistic, understandable language with specific evidence. The curiosity and resourcefulness of the subject, the ability to systematically use the phrase were observed. The work was able to achieve its goal. The creative abilities of Magzhan Zhumabayev have been studied.
The research work consists of an introduction, the main part, a conclusion and a list of references. In the introductory part, a review of the topic was conducted: full information was given about the relevance of the topic, goals and objectives, scientific forecast of the study, methods used in the course of the study. The Research department consists of three chapters. In the first chapter, we will talk about the past life path and creative milestones of Magzhan Zhumabayev. In the second chapter, a study was conducted on proving the strength of the spirit of the Kazakh people through the works of Magzhan Zhumabayev. In the last third chapter, the author told about today's fulfillment of assumptions and arguments in the poem "Turkestan in connection with national values". In the final part, a review of the results of scientific work is carried out: the goals and objectives achieved, the results achieved and the scientific novelty of the research are outlined.

Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Мағжан Жұмабаев Алаш қозғалысының қайраткері, қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы атанған ақын, ұстаздықтың ұлылығы мен құдіретін көрсете білген педагог ретінде танылған . Мағжан Жұмабаев қазақ поэзиясында Абайдан кейінгі ақындардың ішіндегі алыптарының бірі де бірегейі болып саналады. Абайдан кейінгі қазақ әдебиетіне жаңа мән, жаңа түр енгізе білген, сол жаңалықтарды ғана енгізе салмай соңынан шәкірттерді ерте білген, ақындыққа жол бастаған қазақ ақыны болып саналады. Мағжанның мінезі мен ұстамына назар салатын болсақ, ол-санашыл, түрікшіл, дарашыл, уайымшыл да , өзімшіл ақындардың бірі. Ақын ұлы ақын Абайдың шығармаларын оқып ғана қоймай ақынның үлгісімен өзінің шығармашылығына жаңа екпін ғана әкеп қоймай екі шығармашылықтың ортасында ақындық қабілеті мен шығармашылығын шыңдады. Ақындық өнері мен бірге азаматтық өмірін де тек қана өзінің туған халқының азаттық туының астына өрбіте отырып, еркіндік пен теңдікке жете білуге арнайды. Бұл жерден Мағжанның талғамай талпына білуге, оқу, үйрену арқылы өзі жеткен білім деңгейіне , кеңінен ой-өрісі, сезім, сыр қалыптастырған көзқарас жиегі бола білгенін аңғаруға болады. Өзі өскен ортасынан алға оза шабуы да білімдарлығы мен ізденімпаздығына байланысты. Тіл өнері мен сөз өнері арқылы ұрпағына рухани мұра қалдырған Мағжан Жұмабаевтің шығармашылық мұраларын зерттеу, оны санасына зерделеу дәл қазіргі қазақ әдебиетіне, әдебиетті тану ғылымының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Мағжан Жұмабаев - поэзия әлемінің жарық жұлдызы ғана емес қазақ поэзиясындағы қайталанбас құбылыс екендігін айтуға тура келеді. Өйткені оның қуатты, рухты , бойға жігер берер жүрекке от беретін жалынды үні, ізденістері мен жаңашылдығы қазақ әдебиетін шыңға жетеледі. Ақынның шығармасынан оның құдіретін ең алдымен байқағандардың бірі де алғашқысы да Мұхтар Әуезов еді. Ол осы өзі білген, ұғынған сырларын былай деп жеткізеді: Абайдан кейін Мағжанды сүйемін.. Мағжан - мәдениеті зор ақын. Өлеңді музыкаға айналдырған , дыбыстан сурет тұрғызған, сөзге жан бітірген, жаңа өлшеулер шығарған. Бұл бір заманның тегінен асқандай , сезімі жетілмеген қазақ қауымынан ертерек шыққандай... Сондықтан келешекке бой ұрып , артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз - Мағжанның сөзі. Осындай қазақты бүкіл әлемге танытқан жазушыдан осындай ерекше , өте жоғары деңгейдегі бағаға ие болу үшін қазақ сөзінің шын сраманы болу керек. Демек, Мағжан ақынды келешекте ұрпақты оқытып ғана қоймай оның сөздерін өздеріне кеңес ретінде де пайдалана алуға тұрарлық екендігі айқындалды. Қазақ даласына зор мақтанышпен аты қалған ақынның кез келген шығармасын зерттеп ғана қоймай оның керектісін бала санасына ұғындыра білу де үлкен жауапкершілік болып тұр. Сонымен қатар Мағжан қазақ әдебиетіне жаңа ағым әкелген ақын ретінде танымал болды. Ол түркі тілді ақындар ортасында орыс және Еуропа әдебиетінен қазақ поэзиясына символизмді ең алғаш енгізгендердің бірі де бірегейі. Символизм дегеніміздің өзі нені білдіреді? Ол орыс немесе Еуропа поэзиясына еліктеу немесе оларды көшіру емес поэзия тілінде түркілік көркем ой-сананың жаңаруы. Символизмді ақынымыз қазақтың әдемі сезімін ояту , сергіту, бойына күш-қуат , жүрегіне от беру , жанын жадырату үшін пайдалана білді. Бұл да болса ақынның тапқырлығы мен шығармашылық қабілетінің жоғары деңгейде екендігінің бірден бір дәлелі.
Бұл жобаның мақсаты: Мағжан Жұмабаевтің өмірі мен шығармашылығын зерттей отырып, Түркістан өлеңіндегі рух пен ұлттық құндылық жайлы шертілген сырды айқындау . жалпы ұлттық құндылық пен рухтың биіктігін, оларды ұрпақ санасына сіңіру жолдары жайлы ұғыну.
Жұмысты зерттеу барысында қойылған міндеттер:
-Қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы атанған ақынның өмірі мен шығармашылығымен танысу:
-Ақынның Түркістан өлеңін жазуындағы басты мақсаты мен өлеңнің өміршеңдігі жайлы айқындау:
-Ақын шығармашылығы арқылы қазақ халқының келешекке қосқан үлесі мен санасымен сезіне білгендігін дәлелдеу.
Зерттеу нысаны:Мағжан Жұмабаевтің Түркістан өлеңі және осы шығармаға ұқсас шығармалары Зерттеу әдістері: Тарихи талдау, баяндау, анализ, синтез, контент-анализ, тарихи-салыстырмалы. Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Зерттеліп жатқан ғылыми жұмыста Мағжан Жұмабаевтің Түркістан өлеңінде бұрын байқалмаған жаңалығы мен ерекшеліктерін анықтау. Зерттеу жұмысында шешімін тапқан негізгі мәселелер: Зерттеу барысында ақынның бір ғана емес бірнеше өлеңдері зерттеледі. Сол зерттелуі арқылы зерттеу нысанына айналады. Мағжан ақынның шығармасындағы рухтық сарын мен лириканың қатар келуінің мәні Ақын шығармаларындағы өршіл мінез мен жорамалдауы Ақынның өткен өмірі мен шығармашылығының өзара байланысты болып келуі.

Зерттеу жұмысының құрылымы. Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспе бөлімде тақырып туралы шолу жасалды: тақырыптың өзектілігі, мақсаты мен міндеттері, зерттеудің ғылыми болжамы, зерттеу барысында қолданылған әдістері туралы толық ақпарат берілді. Зерттеу бөлімі үш тараудан тұрады. Негізгі бөлім үш тараудан тұрады. Алғашқы тарауында ақынның өмірі мен шығармашылығына тоқталады. Екінші бөлімінде Түркістан өлеңінің мазмұны мен жазылудағы ақынның тілі мен ерекше стильдері мен рухты жолдары жайында зерттелген жобалар ұсынылады. Үшінші тарау қорытынды бөлімде жұмыс қорытындыланады да , негізгі жаңалығы мен шешімі, ақынның өлеңдеріндегі негізгі айтылған ойды анықтап көрсетеді .
Жұмыстың көлемі: 20 бет.
Пайдаланылған әдебиеттер саны: 9

Мағжан Жұмабаевтың өткен өмір жолы мен шығармашылық белестері
Алаш қозғалысының қайраткері, ақын, қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы атанған Мағжан Жұмабаев Бекенұлы 1893 жылы 25 маусымда Солтүстік Қазақстан облысы , қазіргі Мағжан Жұмабаев ауданында дүниеге келген. Оны тәрбиелеген атасы Жұмабай қажы , діни сауатты кісі болса , әкесі Бекен саудамен айналысқан дәулетті адам болған . анасы Гүлсім үй шаруасындағы ақылды ана бола білген. Мағжан бала күнінде ауыл молдасынан білім ала білген. Одан кейін 1905-1910 жылдары Қызылжардағы №1мешіт жанындағы белгілі татар зиялысы атанған, мұсылман халықтарының азаттығы жолында күресе білген М. Бегишовтың қолында Шығыс халықтарының тарихынан дәріс алған. Сол жерде оқып жүріп қазақ, татар әдебиеттерін , Омар Һайям, Сағди, Хафиз, Низами, Науаи сынды шығыс ақындарының дастандарымен танысты. Сондай-ақ, сол кездерде 1909 жылы шыққан қазақтың ұлы ақыны Абайдың өлеңдерін оқып, шығармаларынан алған әсерлерін Атақты ақын, сөзі алтын хакім Абайға деген өлең жазып бастады.
Ақын 1910-1913 жылдары Уфа қаласындағы сол кезеңдерде ең атақты білім ордасы болып тұрған Ғалия медресесінен білім алды. Ол білім ордасында жүріп татар жазушысы Ғ.Ибрагимовтен дәріс алып, белгілі қайраткер С.Жантөринмен тығыз байланыста болып , қарым-қатынасы жақсы деңдейде бола білді. Сол жақсы қарым-қатынаста болуының арқасында Бейімбет Майлинмен танысып, араласа бастады.
Осыдан кейін Мағжан Жұмабаевтың шығармашылықпен айналысуы шарықтай түсті. 1912 жылы Ибрагимовтың көмектесуі арқылы Қазан қаласындағы Кәрімовтар баспасында Шолпан атты тұңғыш өлеңдер жинағы басылып шығады. Садақ журналының шығаруына қатысып, оған өзінің өлеңдерін жариялайды. 1913-1916 жылдары Омбы мұғалімдер семинариясында оқып білім алды. 1919-1923 жылдары Ақмола губерниясының Бостандық туы газетінде , Шолпан, Сана журналдарында , Ақжол газетіне қызметке орналасты. Халықты ағарту жұмысына белсене араласады. Сол кезеңде қалың қауымға таныс Батыр Баян поэмасын жазып жарыққа шығарды.
1923-1927 жылдары Мәскеуде Жоғары әдебиет-көркемөнер институтында оқиды. Ол оқу орнында жүріп орыс әдебиетін , Батыс Еуропа әдебиетін терең зерттеп, орыс мәдениетін қайраткерлерімен жете танысып, көпшілігімен достық қарым-қатынаста болады. мәскеуде оқып жүрген кезінде кейбір шығармалары орынсыз сынға да ұшырап жатады.
1927 жылдарда 3 жыл бойы ұстаздық қызметке ден қоя бастайды. Атап айтқанда, Бурабайда, одан кейін Қызылжарда оқытушылық қызмет атқара бастайды. Петропавлдегі мектепте орыс тілі мен әдебиеті пәндерініен сабақ бере бастайды. Араға ұзақ уақыт салмастан қалалық оқу ісінің меңгерушісі оны кейбір саяси себептерге байланысты бұл қызметтен де босатады. Алаштың қамын ойлаған ақын қай жерде қызмет атқарса да оған шығармашылық топ құру туралы ой маза бере бермейді. Ол жазушылар одағын құруды көптен бері армандап жүрді. Ол одаққа өзінше Алқа деп ат қойып жүреді. Ұйымның жобасын Қазақстанның әр түкпірінде тұратын әдебиетші қауымға пошта арқылы жіберіп те үлгерген еді. Алайда ақынның осы арман-мұраты ақырында оның өзінің түбіне жетті. Ақын алғашқы өлеңінен бастап әлеуметтік тақырыпқа ден қойып, ағартушылық, ұлт-азаттық , демокраияшыл бағытты ұстанды. оның өлеңі сөзсіз белгілі бір детальға , есте қаларлық бір тарихи оқиғаға , тарихи оқиғадағы тұлғаға бағытталады.
Мағжан ақынның барлық ғұмыры- оның жүрекпен жазған шығармаларында . ақын өлеңдерінің басым көпшілігі негізінен алғанда халқының , туған ел-жұртының тағдырына бағытталды. Ақынның еліне, халқына , барша түркітілдес , қандас халықтарына деген сүйіспеншілігі екендігі байқалып тұрады. Тағдырға кезескен барлық қиыншылыққа қасқайып қарсы тұра білген ол өзін табиғаттағы айналамыздағы заттар мен құбылыстарға жел, су, от, көбелек, күнге теңей білген. Қарапайым ғана көріністер айрықша мол сырға ие бола біліп, дала, көк, аспан, жел, бұлт, жол барлығына жан бітіп, адамның өзімен тілдесіп тұрғандай болады.
Жел бол! - дедің, жел болып еспедім бе?
Желдей жынды есалаң екпінді боп,
Заулап тұрған отқа өзім түспедім бе?! Болмаса
От бол! - дедің,
От болып жанбадым ба?
Күйдірмей сірә, нәрсе талғадым ба? - деген өлең жолдарынан ақынның өршіл рухы байқалып тұр. Сонымен бірге ақын өзінің ақындық жолын , өзі жазған өлеңдерін сылдырап аққан суға , жүз бұралған жыланға , айдың нұрлы сәулесіне де теңеп отырады.
Су бол! - дедің , сылдырап ақпадым ба?
Жыландай жүз бұралып жатпадым ба?
Ерікті - еріксіз суымнан татар жанды.
Сиқырлап сылдырменен таппадым ба?...
Ай бол! - дедің, Ай боып жүзбедің бе?
Анадайдан сиқырлы сәуле төгіп,
Талайлардың өзегін үзбедім бе? Жан сөзі
Мағжан ақынның лирикалық қаһарманының , яғни өзінің бүкіл тұлғасы , образы, мінезі өмір шындығымен ұштасып жатады. Халқына жарық таң атып, Ай мен Күн шапағы тиіп , келер күнде нұрлы өмір туатындығына сеніп өткен еді. Қазақ әдебиетінде Абай салған дара жолды жарқыратып, саналы да сапалы өлеңдерін ксетелеген ақын риторикалық сұраулы сөйлемді ді өте орынды, шебер қолдана білді. Болашақта елінің Мағжанды жоғары бағалайтындығын болжап та кеткендей еді.бұл жайлы мына өлең жолдарынан аңғаруға болады:
Қызыл гүл ед, солды! - дер ме?
Сермеп еді алтын Айға қолды ! - дер ме?
Қажымай Айға шапқан арыстан ед,
Сабаз - ай, сол жолда мерт болды! -дер ме? Жан сөзі - деп жырлап өтті.
Ақынның жүрек сырын жеткізген негізгі құралы - оның поэзиясы болды. Ақынның жүгінері де, сырласатын досы да - жүрегі еді. Бұл әрекетін мына өлең жолдарынан аңғаруға болар еді:
Жүрегім, мен зарлымын жаралыға деп жырлап өткен ақын үшін жүрек- өмірдің символы, өмір сүрудің тұтқасы бола білді. Жаралы жан өлеңінде ақын жүректі бірде ыза , бірде шарасыздық келесіде күш-қайрат , мейірім бейнесінде шебер қолдана білген еді.
Қысылған сорлы адамның шыбын жаны
Шапшып тұр, жүрегінен ыстық қаны.
Ішті өртеп , жүректі де елжіреткен,
Күңіреніп сол сорлының сарнағаны:
Жүректі жара жеп барад,
Жасаған-ау, қалай шыдайды?!
Соқпа , сорлы жүрегім,
Шірі енді , ақ білегім!
Сонымен бірге Мағжан орыс және басқа да еуропалық ақын-жазушылар шығармаларын көп оқып, олармен жақсы танысқан , шығармаларын көп оқып, олармен жақсы танысып байланыста болып, шығармаларын сондай әлемдік дәрежеде жаза білуге талпынды. Ақын еуропалық ақындардан немістің атақты ақыны Гетені ізденіп, тереңдетіп оқыды. Сол арқылы біршама шығармалар да жазды. Пайғамбар өлеңі осы ақынның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.