Ашық солтүстікті топырақтар
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2
САРЫСУ АУДАНЫ БОЙЫНША ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
1.1 Жер бедері ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.3Топырағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.4 Өсімдік жамылғысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9-10
2.1 Ауыл шаруашылық жерлеріне негізгі ұғым беру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2.2 Жер учаскесінің құнын кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.3Ауылшаруашылық жерлерін кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
КІРІСПЕ
Жер-тіршіліктің басты көзі,табиғи ресурс.Жерді қасиеттерін қорғау мақсатында және ұтымды пайдалану үшін.Кадастр саласы енгізілді. Мемлекеттік жер кадастры дегеніміз деректерді жинау жерді пайдалану мен қорғауды ұйымдастыратын шаралар мен жерге орналастыруды жүзеге асыру кезінде,жер учаскелері үшін төлемақы мөлшерін айқындау,жылжымайтын мүлік құрамындағы жер учаскелерінің есепке алу және табиғи ресурстарды басқару. Бұл курстық зерттеудің мақсаты-алынған мәліметтерді,мемлекеттік есепке алу,жерді бағалау жұмыстарын жүргізе отырып жер мониторингі шараларын ұйымдастыру және жүргізу.Осы курстық жұмыстың мазмұнында Ауыл шаруашылық жерлерін тиімді пайдалануды ұйымдастыру және кадастрлық жұмыстарды жүргізуді көрсететін боламын.Менің зерттеу нысаным Сарысу ауданындағы қазіргі Саудакент бұрынғы Байқадам ауылдық округінің өндірістік коператив жерлеріне кадастрлық бағалау жұмыстарын жүргізу.Сарысу ауданы туралы қысқаша мәлімет берер болсам Сарысу ауданы-Қазақстан картасының оңтүстігіндегі Жамбыл облысының батысында орналасқан.Аудан орталығы Жаңатас қаласы.Жерінің ауданы - 31,3 мың км.Сарысу ауданының құрамына 1 қала, 9 ауылдық округ,24 ауыл кіреді.Географиялық орнына келер болсак Солтүстігінде Ұлытау облысының Жаңаарқа, Қарағанды облысының Шет аудандарымен шығыс бөлігінде Мойынқұм,Талас аудандарымен,батысында Түркістан облысының Созақ, Бәйдібек аудандарымен шекаралас.Сарысу ауданы 19-ғасырдың аяғы мен 20-ғасырдың басында 1928 жылы 3-қыркүйекте Қазақ АКСР Халық Комиссарлар Кеңесінің Қазақстанда көшпелі,жартылай көшпелі және отырықшы аудандарды белгілеу туралы қаулысына сәйкес құрылды.Қазіргі таңда халқының саны- 44184 адам Ауданда тәуелсіздік алғаннан кейін халықтың жағдайы біршама жақсарып кәсіпкерлердің үлкен шоғыры қалыптаса бастады. Орта және шағын кәсіпкелердің бой көтеруі экономиканың негізгі қозғаушы күшіне айналып, әлеуметтік экономикалық орлеуге өзіндік үлесін қосуда.Ауданда бірден-бір өндірістік саласы Казфосфат ЖШС Қаратау Тау-кен өңдеу кешені бүгінде өндіріс көлемін қарқындатып аудан халқын толыққанды жұмыспен қамтып отыр. Саудакент ауылдық округі оңтүстік Сарысу ауданында орналасқан. Кадастрлық орам нөмері 06-094-037,06-094-061.Солтүстігінде Жаңатал ауылдық округмен,шығыс және оңтүстігінде Жаңаарық ауылдық округімен,батысында Түркістан ауылдық округтарымен шектеседі.Берілген мәліметтерге сүйене отырып курстық жұмысты толықтай ашу.Курстық жұмыста қозғалатын мәселелер Сарысу ауданына жалпы мәлімет беру,жер бедері климаты,топырақ және өсімдік жамылғыларына тоқталу.Зерттеу мақсаты
Ауылшаруашылық жерлеріне ұғым бере отырып кадастрлық бағалауды тереңінен түсіну және соны практикалық тұргыда пайдалану және сол бойынша жерге орналастыру жобасын жасау
САРЫСУ АУДАНЫ БОЙЫНША ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
Жер бедері
Сарысу ауданы Бетпақдаланың батыс және оңтүстік-батыс бөлігіне кіреді.Аймақтың жер бедері беткі бөлігінде аса биік емес таулы үстірттері бар, одан әрі Мойынқұм,Жетіқоңыр, Саменқұм сияқты құмды массивтер кездесетін жазық болып келеді.Алайда солтүстік-шығыс бөлігіндегі жер бедері ұсақ шоққыларға тән,және төбелі болып тұр. Сонымен қоса бұл жерде ауданның табиғи сұлулығын айқындап көрсететін әсем жартасты төбелер де бой түзген.
Аймақтың солтүстік-шығыс бөлігінің Қаратау жотасының етегінде абсолютті биіктігі 300-500 м аралығында, ал оңтүстік батыс бөлігінде 200-300 м аралығын өзгеріп отырады. Берілген жазықтықтың батыс бөлігінде ойыс орналасқан осы ойыс арқылы жазықтық Тұран жазығымен ұштасып жатыр. Бетпақдала шөлді өңірі секілді Тұран жазығы да құмды,я болмаса сазды жазықтық көрінісін береді.Бұл өңірді геоморфологиялық белгілері бойынша мынадай рельеф түрлеріне бөлуге болады.
1.Тау етегіндегі жоталы-төбешік және сәл толқынды жазық
2.Ежелгі өзен мен көлдердің орны
Талас тау етегінде жоталы-дөңес және сәл толқынды еңісті жазықтар жатыр Саудакент ауылдық жерінің оңтүстік және шығыс бөліктерінің рельефі өрескелеп және дөңес болып табылады.Басты алаңының орталық бөлігінде рельефтің сәл толқынды сипаты жиі кездеседі Жазықтың өзіне тән белгілері аздап толқынды-дөңес беті және Шабақты өзенімен бейнеленген нашар дамыған гидрографиялық желі. Жазық көміртекті жүйенің тығыз жыныстарынан граниттерден,әктастардан,және құмтастардан тұрады.Олардың элювийі мен делювийі топырақ түзуші жыныстар қызметін атқарады. Талас рельефі-жазық ойпаңдармен күрделенген сәл толқынды еңіс жазық. Топырақ түзуші тау жыныстары төрттік дәуірінің көне аллювийлі шөгінділер және әртүрлі ірі механикалық құрамы; жұқа қабатты саздан,түйіршікті құмдардан тұрады.Боз топырақты аймақтар жартылай гидроморфты және гидромортты болып келеді.
Фывв ьььььььььььь
Сипатталған аумақтың климатына тән белгілер континентілік және айтарлықтай құрғақшылық болып табылады. Континентік климат күрт жылдық және тәуліктік амплитуда және қыстан жазға жылдам өтуде көрінеді.Ылғалдың болуы зерттеу аймағының шектеуші факторы болып табылады. Агроклиматтық аудандастыруға магистральды аумағы учаскенің ең құрғақ аймағына жатады. Өте құрғақ ыстық агроклимат аймақтың бүкіл аумағын қамтиды және келесі көрсеткіштермен сипатталады 10°С жоғары температура қосындысы 3400-3900°С, индикаторы 0,2-0,3.Солтүстік және оңтүстік Орталық Азия шөлдерінің климатынан кейбір өтпелі ерекшеліктері бар.Мысалы температура ауытқуларының үлкен амплитудалары ,қатты аяздар (-39°,-45°С-қаңтардағы абсалютті минимумдар),солтүстік шығыстың салқын желдері қыста қарлы борандар арқылы.Қаңтардың орташа температурасы -7°, -14ׄ°С. Шілденің орташа температурасы +24,5-26,5°С. Жылы кезең өте құрғақ ауамен сипатталады.Жауын - шашын өте аз. Ауа температурасы 10°С жоғары болған кезде олардың саны облыстың солтүстік бөлігінде 45мм-ден, оңтүстік шығысында 125 мм-ден аспайды (мұнда жауын шашынның көбеюіне Тянь-Шань тау тосқауылының әсері зор).Қар жамылғысы желтоқсанның 2-5 бескүндігінде білінеді, оның биіктігі 10-25см-ден аспайды.Көбінесе қатты жел егістіктерден қарды ұшырып әкетеді.
1-кесте Ауа райының орташа жылдық және орташа айлық температурасы °С
Ауа-райы
станциялары
Айлар
Орташа жылдық
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Саудакент көп жыл бұрынғы
-7,3°
-4,8°
2,9°
12,1°
18,5°
23,3°
25,8°
23,9°
17,5°
9,7°
0,9
4,9
9,8°
Саудакент 2013 жыл
2,7
-1,9
11,1
Саудакент 2014 жыл
-3,2
-9,8
5,0
13,3
19,5
25,3
25,9
25,9
17,6
12,3
1-Кестеге талдау жасайтын болсақ.Бұл жерде зерттеу нысаны Саудакенттің көп жылдық ауа райы болжамы көрсетілген.Соны 2013 жыл мен 2014 жылғы ауа райы мен салыстырып екі жылдың орташа °С-ын тауып. Саудакенттің көп жылғы ауа райымен салыстырдық өзгеріс біршама ылғалдылықтан құрғақшылық басым болып тұр.Жылдық ауа-райы орташа қалың суық байқалмайды.
1.3 Топырағы
Сарысу ауданының топырақ жамылғысы топырақ типтерініңайтарлықтай әртүрлігімен ғана емес, сонымен бірге оның механикалық құрылымының күрделігімен де ерекшеленеді Сарысу жерлерінің қара күңгірт және сары күңгірт,қоңыр топырақ түрлері кеңінен таралған. Ал ұсақ шоқыға қарасты аймақта көбінесе сары күңгірт топырақ түрлері кеңінен таралған. Зерттеу нысанындағы аймақтарда тағы бір негізгі ерекшелігі- ұсақтүйіршікті қабаттың аз қуаттылығы әсіресе ұсақ шоқының биіктеген жерлерінде ірі құмдылығы мен қиыршықтылығы болып табылады. Сортаң,сорды жерлер, тақырлар сонымен қатар шалғынды- батпақты топырақ қабаттары құрылған.Механикалық құрылымы бойынша ауданның оңтүстік бөлігінде көбіненсе саздақты,балшықты жамылғы орын алған,ал сол өңірдің өзендерінің жоғарғы бөлігінің, Қаракеңгір өзенінің айтарлықтай жерлерінде сазды,қиыршықталған сазды топырақ жамылғысы таралған.Әлсіз қиыршық тасты, құмайт топырақты жамылғы аса көптеп кездеспейді. Топырақ жамылғысының қатуы, ылғал сыйымдылығы жағынан қарастырылғанда, оның жай-күйі су тасу кезеңінде ағындының қалай түзілетін анықтайтын негізгі факторлар болып саналады.
Зерттеліп отырған аймақтың топырақ жамылғысын бірнеше топтарға бөліп қарастыруға болады.Солардың ішінде негізгі деген үш топты атап өтсек;
1.Өте тығыз тау жыныстарындағы әлсіз тасшақпалы болып келетін топырақ түрлері, сонымен бірге жеңілсазды,құмайтты топырақтардың түрлері аса жоғары инфикациялық қасиеттерге ие. Бұндай грунттардың түрлері ұсақ шоқының оңтүстік және батыс аудандарында таралған құмды массивтерде жиірек кездеседі.
2. Ал қарастырылып отырған аймақтың оңтүстік және орталық аудандарында тасшақпа топырақ түрлері кеңінен таралған.
3. Суды ұстап тұру қабілеттілігінен жоғары ерекшеленетін сазды, әрі ауыр тасшақпа топырақ түрлері солтүстік аймақтарында жақсы дамыған. Бұл секілді топырақтар сирек кездесетін жағдайларда ұсақ шоққының оңтүстік бөліктерінде өзендер аңғарларының бойларында,тақырлы аймақта және сайысты учаскелерде таралуы мүмкін.
2-кесте Төменде аталған топырақтардың тектік және түрлеріне қарай сипаттама
№
Топырақ коды
Топырақ атауы
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
538
542
543
739
1105
1106
1136
1137
1139
1266
1274
1278
1280
1281
1284
1285
1291
12910Р
1292
1307
1307Р
1315
1315Р
1319
1320
1324
1402
1412
1418
14180Р
1433Р
1435
1435Р
1566
1718
1720
1723
1724
Сұр-қоңыр сортаң -тұзды
Сұр-қоңыр дамымаған
Сұр- қоңыр дамымаған
Тығыз тау жыныстарының шөгінділері
Ашық каштан кәдімгі орташа қуатты
Ашық каштан тұрақ кәдімгі қуатты
Ашық каштан дамымаған
Ашық каштан дамымаған
Ашық каштан орташа жуылады
Солтүстік кәдімгі сароземалар
Кәдімгі солтүстік сароземалар,аздаптұзданған
Кәдімгі сароземалар,қатты тұзданған
Кәдімгі сароземалар, солтүстікте әлсіз тұзды
Солтүстік ортаңғы тұзды кәдімгі сұр топырақтар
Солтүстік кәдімгі сароземалар толық дамымаған
Солтүстік сұр топырақтар дамымаған
Солтүстіктің ашық сұр, топырақтары кәдімгі
Ашық солтүстік сұр топырақтар,кәдімгі
Ашық солтүстік сұр топырақтар кәдімгі суармалы
Ашық солтүстік сұр топырақтар аздап шайылған
Ашық солтүстік сироэземдер,аздап тұзды,суармалы.
Ашық солтүстік сұр топырақты,сортаңдылығы жоғары
Ашық солтүстік сұр топырақ қатты сортаң суармалы
Ашық сотүстікті сұр топырақ,әлсіз сортаң
Ашық солтүстікті сұр топырақтар орташа сортаң
Ашық солтүстікті топырақтар дамымаған топырақтар
Ашық солтүстікті топырақтар
Кәдімгі солтүстік кәдімгі шалғынды сұр топырақ
Кәдімгі солтүстік әлсіз сортаң шалғынды сұр топырақ
Шалғынды сұр топырақ
Шалғынды-серозем ақшыл солтүстік нашар дамыған суармалы
Шалғын сұр жер ашық солтүстік кәдімгі
Шалғынды сұр топырақ ашық солтүстік кәдімгі суармалы
Шалғынды сұр топырақ кәдімгі
Мүлдем типтік сортаңдар
Шалғынды сортаңдар
Тығыз тау жыныстарының шөгінділері
Қиыршық тас және қиыршықтас кен орындары
2-кестеге тоқталар болсам мұнда топырақтардың коды мен топырақ түрлері берілген Сарысу ауданының топырақ кестесі осылай толтырылады. Топырақтардың өсу ретімен жазылған ең құнарлы топырақ Сұр қоңыр топырақ.
Топырақ грунттарының метрлік қабатында кеш түскен күз мезгілінде жамылғыны ылғал қоры 50-100 мм-ге дейін, ал құрғақшылық орнаған жылдары оның мені едәір кеміп,50-60мм көрсеткішіне ғана жетеді.Қыс ұшырамай әдетте сақталады.Ал жаз мезгілінде булану процесін қарқынды жүру әсерінен топырақ грунттарына бар ылғал қорының көп бөлігі шығындалатындықтан,тіпті маусым айының өзінде өсімдіктер жамылғысының қоректенуі үшін қажетті ылғал қорының азайуы орын алады.
1.4 Өсімдік жамылғысы
Сарысу аймағының көп бөлігі делік сирек кездесетін селеулі,бетегелі жусанды өсімдік жамылғысы алып жатыр. Көктем мезгілінде олраға эфемеліөсімдіктер көптеп қосылады. Ұсақ шоққының беткі жағында дәнді өсімдіктер даласымен, селеулібетегелі өсімдіктермен бірге бұталы, талды өсімдіктерде бірге өседі.Аймақтың түптік аудандарында шабындық,шалғындық өсімдіктер, сонымен қатар таулардан ағып шығатын өзендерінің қасындарынта бұталы қайындарды кездестіруге болады. Аймақта белгілі бір өсімдіктер белдеуі көрініс береді.Жыл сайын көқтем сулары тасып қар мен мұздар еріп, тоңдаған жерлер өз бойларын жібіткен жайылымдық учаскелерде,жер асты сулары шығатын орындарда,батпақталған жерлерде жағалық аймақтарда, егістік жерлерге тән болып келетін жасылды өсімдіктер көптеп кездеседі. Көктем, жаз айларының басында эфемерлі өсімдіктер пайда бола бастайды Одан әрі қуаңшылыққа төзімді жусан сораңды,және шалабұталы өсімдіктер бар. Бұдан бөлек қияқ, астық тұқымдас өсімдіктерде кездеседі.Көбінесе бос жатқан жерлер жайылым ретінде пайдаланылады. Егістіктерде қылша,бидай арпа көкөністер егіледі көбіне суды көп қажет етпейтін өсімдіктер отырғызылады.Көпжылдық екпелерден жусан,сілеусін,балқарағай шыршалар кездеседі.Аудан тұрғындары жеміс-жидек егуменде картоп отырғызумен айналысады.Қазіргі таңда жылы-жайларға да көңіл бөлінуде мемлекет тарапынан қайтарымсыз гранттар беріліп түрлі жұмыстар жүргізілуде.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Ауыл шаруашылық жерлеріне негізгі ұғым беру
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ұғымына келер болсам. Қазақстан Республикасының Жер кодексіндегі 1 бабына сәйкес жер қоры нысаналы мақсатына қарай жеті жер санатына бөлінеді;
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер
Елді мекендердің ( қалалардың,кенттердің және ауылдық елді мекендердің жерлер);
Өнеркәсіп көлік байланыс,ғарыш қызметінің мұқтажына арналған жер,қорғаныс,ұлттық қауіпсіздік және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, жер сауықтыру,рекреациялық және тарихи - мәдени мақсаттағы жерлер;
Орман қорының жері;
Су қорының жері;
Босалқы жер;
Қазақстанда басқа дамыған елдердегідей,ауыл шарушылығы мақсатындағы жерлер өндірістік рөл атқарады және басқа санаттар қарағанда басым көбірек. Бұл олардың негізгі маңызы ауылшарушылық өнімдерін тұтынатындығына байланысты.
Ауыл шарушылығы- материалдық өндірістің ең маңызды түрлерінің бірі.Ауыл шаруашылығы халықты азық -түлікпен және өндірісті шикізаттың кейбір түрлерімен қамтамасыз етіп отырады.Ауыл шарушылығы екі үлкен саладан,яғни өсімдік шарушылығы мен мал щаруашылығынан және оның құрамына балық аулау,аңшылық және омарта шаруашылығы да кіреді.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер дегеніміз:
Ауылшаруашылығының қажеттері үшін берілген немесе осы мақсаттарға арналған жерлер болып табылады
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер өз кезегінде 3 топқа бөлінеді
Ауылшаруашылық ауылшаруашылық мұқтаждарын өзге алқаптар
алаптары қамтамасыз етуге арналған құрылыс құмдар, тақыр
тар, өзге обьектілер су айдындары лар т.б
орналасқан жерлер
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану
жерлердің құнарлығын ұстап тұруды және арттыруды (егістіктің жыртылған қабатындағы жалпы қарашірік құрамының,женіл гидролизделетін азоттың,жылжымалы фосфордың және ауыспалы калийдің белгілі бір деңгейі)
танаптаржайылымдар тарихының кітабын қалыптастыруды;
негізгі ауылшаруашылығы дақылдарының белгілі бір өнімділік деңгейін ұстап тұруды және арттыруды;
жайылым айналымдары мен су пайдалану көздерін ескере отырып ауыспалы егістерді сақтаудыжайылымдарды пайдалануды;
топырақтың құнарлығы мен мелиоративтік жәй-күйін сақтауды және жақсартуды;
мал шаруашылығы өнімдерін өндіру кезінде жайылымға түсетін оңтайлы жүктемені қамтамасыз етуді;
ауыл шаруашылығы алқаптарының шаруашылық айналымынан шығып қалуын болдырмауды, жерлерге арамшөп пен ағаш-бұта өсімдіктерінің өсіп кетуіне,сондай-ақ тұрмыстық және өндірістік қалдықтармен қоқыстануына жол бермейді;
ауыл шаруашылығы дақылдарынан қалған қалдықтар мен жанама өнімдердің ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өңделген учаскелерінде өртеуге жол бермеуді қамтиды.[1]
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің нарықтық құны оның құрамына кіретін ауыл шаруашылығы алқаптарын және ауыл шаруашылығы алқаптарын ауылшаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және бастапқы өндеу үшін пайданылатын үйлер,құрылыстар,ғимараттар орналасқан жерлерді бағалау негізінде айқындалады.Бұл ретте бағаланатын жер учаскесінің нарықтық құны оны құрамына кіретін, шаруашылық ішіндегі жолдар,коммуникациялар,ағаш бұта өсімдіктері алып жатқан, жерді қолайсыз табиғи,антропагендік және техногендік құбылыстардың,кәсіпкерлік қызмет үшін пайдалануға болмайтын тұйық су айдындарының әсерінен қорғауды қамтамасыз етуге арналған жерлердің сипаттамаларын ескере отырып айқындалады.
Ауыл шаруашылығы алқаптарында орналасқан шаруашылық құрылыстарды (сарайлар және өзге де күрделі емес құрылыстар) астындағы жерлер ауыл шаруашылығы алқаптары ретінде бағаланады.
2.2 Жер учаскесінің құнын кадастрлық бағалау
Жер Қазақстан Республикасында табиғи ресурс, жылжымайтын мүлік ретінде және өндірістің негізгі еңбек құралы ретінде құны айқындалып бағалануы тиіс.
Баға -жылжымайтын мүлік обьектісінің немесе оған кез-келген қызығушылығының есептік немесе сараптама құны,оны жылжымайтын мүлікті бағалау мен талдау бойынша маман, уәкілетті тұлға орнатады
Бағалау процесі-бағаны алу үшін пайдалынатын іс-шаралардың белгілі реті.
Жер телімін бағалау процессіне келесі кезеңдер кіреді;
1-кезең Бағалау міндетін анықтау
2-кезең Ақпароатты жинау, тексеру және талдау
3-кезең Жер телімін ең тиімді пайдалану шарттарын жасау
Кадастрлық бағалау құны- мемлекет жер учаскесін немес оны жалға алу құқығын сатқан кезде қолданылатын инфляцияның жалпы деңгейі туралы ресми статистикалық ақпаратқа сәйкес кезең-кезеңімен нақтыланатын жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары және оларға түзету коэфициенттері негізінде айқындалатын жер учаскесінің есептеу құны [2]
Жерді бағалау оны халық шаруашылығындағы рөлі,әр түрлі санаттардағы жерлердің орналасуын нысаналы пайдалану тұрғысынан қарастырылады.Топыраққа қатысты ол құнарлық обьектісі болып табылады. Топырақты зерттеу негізінде оның сапалық сипаттамасы жасалады,топтастырылады бонитет шкаласы құрылады, бонитет балы анықталады.Бұл топырақты табиғи қасиеттерін және сапасын бағалауға жатады.
Ауылшаруашылығында пайданылатын жайылым мен шабындық түрлерінің өсімдік ресурстары мал шаруашылығы өнімін өндіру үшін мал азықтық құндылық жағынан бағаланады.Жайылым мен шабындық адам үшін мал шаруашылығының даму қоры болып табылады.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы және бірқатар орман аумақтарындағы 32 өсімдік ресурстарды нысаналық арналуы бойынша бағаланады.Экономикалық бағалау деп ауыл шаруашылық өндірісінің негізгі құралы ретінде жер сапасын экономикалық көрсеткіштер арқылы бағалауды айтады. Бұл салыстырмалы бағалауға жатады
Бағалаудың жалпы түсінігі
ЖҚ= (КЖТ-КШ)КМ
мұнда ЖҚ- жер құны
КЖТ-күтудегі жалпы табыс (дұрыс немесе шартты есептелген)
КШ-күтудегі шығындар
КМ- капитал мөлшерлемесі
Старфикация сату
Салыстырмалы бірлігін анықтау
Нарықтық ақпараттық талдау
Нарықтық талдау
Стартификация сату-сатып алу мәмілелерінің мәліметтері және басқа да нарықтық ақпараттың кейбір бірыңғай топтарға жіктелуін анықтайды. Салыстыру бірлігін анықтау кез келген бірлік бағаларынан көрінеді.Мысалы тұрғын үй құрылысына қабылданған салыстыру бірлігі-учаске,арк,кейде учаскенің фронтальды шекарасының ұзындығы болып табылады. Нарықтық ақпараттық талдауды жүргізгенде жер учаскелері құнының өзгеру беталысы мен сипаты анықталады.
Жер учаскесін бағалағанда көбіне келесі әдістер қолданылады
Нарықтық сату сатып алуларды салыстыру
Қалдық құны бойынша (тарату әдісі)
Жер қалдық техникасы
Жер рентасының капитализациясы
Көшіру
Учаскелерге бөлу
Жер учаскесін кадастрлық құнын анықтау актісін дайындау барысында көрсетілуге міндеттелетін ақпараттар:
Жер учаскесінің орналасқан жері
Жер учаскесінің кадастрлық нөмірі
Жер ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2
САРЫСУ АУДАНЫ БОЙЫНША ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
1.1 Жер бедері ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.3Топырағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.4 Өсімдік жамылғысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9-10
2.1 Ауыл шаруашылық жерлеріне негізгі ұғым беру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2.2 Жер учаскесінің құнын кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.3Ауылшаруашылық жерлерін кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
КІРІСПЕ
Жер-тіршіліктің басты көзі,табиғи ресурс.Жерді қасиеттерін қорғау мақсатында және ұтымды пайдалану үшін.Кадастр саласы енгізілді. Мемлекеттік жер кадастры дегеніміз деректерді жинау жерді пайдалану мен қорғауды ұйымдастыратын шаралар мен жерге орналастыруды жүзеге асыру кезінде,жер учаскелері үшін төлемақы мөлшерін айқындау,жылжымайтын мүлік құрамындағы жер учаскелерінің есепке алу және табиғи ресурстарды басқару. Бұл курстық зерттеудің мақсаты-алынған мәліметтерді,мемлекеттік есепке алу,жерді бағалау жұмыстарын жүргізе отырып жер мониторингі шараларын ұйымдастыру және жүргізу.Осы курстық жұмыстың мазмұнында Ауыл шаруашылық жерлерін тиімді пайдалануды ұйымдастыру және кадастрлық жұмыстарды жүргізуді көрсететін боламын.Менің зерттеу нысаным Сарысу ауданындағы қазіргі Саудакент бұрынғы Байқадам ауылдық округінің өндірістік коператив жерлеріне кадастрлық бағалау жұмыстарын жүргізу.Сарысу ауданы туралы қысқаша мәлімет берер болсам Сарысу ауданы-Қазақстан картасының оңтүстігіндегі Жамбыл облысының батысында орналасқан.Аудан орталығы Жаңатас қаласы.Жерінің ауданы - 31,3 мың км.Сарысу ауданының құрамына 1 қала, 9 ауылдық округ,24 ауыл кіреді.Географиялық орнына келер болсак Солтүстігінде Ұлытау облысының Жаңаарқа, Қарағанды облысының Шет аудандарымен шығыс бөлігінде Мойынқұм,Талас аудандарымен,батысында Түркістан облысының Созақ, Бәйдібек аудандарымен шекаралас.Сарысу ауданы 19-ғасырдың аяғы мен 20-ғасырдың басында 1928 жылы 3-қыркүйекте Қазақ АКСР Халық Комиссарлар Кеңесінің Қазақстанда көшпелі,жартылай көшпелі және отырықшы аудандарды белгілеу туралы қаулысына сәйкес құрылды.Қазіргі таңда халқының саны- 44184 адам Ауданда тәуелсіздік алғаннан кейін халықтың жағдайы біршама жақсарып кәсіпкерлердің үлкен шоғыры қалыптаса бастады. Орта және шағын кәсіпкелердің бой көтеруі экономиканың негізгі қозғаушы күшіне айналып, әлеуметтік экономикалық орлеуге өзіндік үлесін қосуда.Ауданда бірден-бір өндірістік саласы Казфосфат ЖШС Қаратау Тау-кен өңдеу кешені бүгінде өндіріс көлемін қарқындатып аудан халқын толыққанды жұмыспен қамтып отыр. Саудакент ауылдық округі оңтүстік Сарысу ауданында орналасқан. Кадастрлық орам нөмері 06-094-037,06-094-061.Солтүстігінде Жаңатал ауылдық округмен,шығыс және оңтүстігінде Жаңаарық ауылдық округімен,батысында Түркістан ауылдық округтарымен шектеседі.Берілген мәліметтерге сүйене отырып курстық жұмысты толықтай ашу.Курстық жұмыста қозғалатын мәселелер Сарысу ауданына жалпы мәлімет беру,жер бедері климаты,топырақ және өсімдік жамылғыларына тоқталу.Зерттеу мақсаты
Ауылшаруашылық жерлеріне ұғым бере отырып кадастрлық бағалауды тереңінен түсіну және соны практикалық тұргыда пайдалану және сол бойынша жерге орналастыру жобасын жасау
САРЫСУ АУДАНЫ БОЙЫНША ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
Жер бедері
Сарысу ауданы Бетпақдаланың батыс және оңтүстік-батыс бөлігіне кіреді.Аймақтың жер бедері беткі бөлігінде аса биік емес таулы үстірттері бар, одан әрі Мойынқұм,Жетіқоңыр, Саменқұм сияқты құмды массивтер кездесетін жазық болып келеді.Алайда солтүстік-шығыс бөлігіндегі жер бедері ұсақ шоққыларға тән,және төбелі болып тұр. Сонымен қоса бұл жерде ауданның табиғи сұлулығын айқындап көрсететін әсем жартасты төбелер де бой түзген.
Аймақтың солтүстік-шығыс бөлігінің Қаратау жотасының етегінде абсолютті биіктігі 300-500 м аралығында, ал оңтүстік батыс бөлігінде 200-300 м аралығын өзгеріп отырады. Берілген жазықтықтың батыс бөлігінде ойыс орналасқан осы ойыс арқылы жазықтық Тұран жазығымен ұштасып жатыр. Бетпақдала шөлді өңірі секілді Тұран жазығы да құмды,я болмаса сазды жазықтық көрінісін береді.Бұл өңірді геоморфологиялық белгілері бойынша мынадай рельеф түрлеріне бөлуге болады.
1.Тау етегіндегі жоталы-төбешік және сәл толқынды жазық
2.Ежелгі өзен мен көлдердің орны
Талас тау етегінде жоталы-дөңес және сәл толқынды еңісті жазықтар жатыр Саудакент ауылдық жерінің оңтүстік және шығыс бөліктерінің рельефі өрескелеп және дөңес болып табылады.Басты алаңының орталық бөлігінде рельефтің сәл толқынды сипаты жиі кездеседі Жазықтың өзіне тән белгілері аздап толқынды-дөңес беті және Шабақты өзенімен бейнеленген нашар дамыған гидрографиялық желі. Жазық көміртекті жүйенің тығыз жыныстарынан граниттерден,әктастардан,және құмтастардан тұрады.Олардың элювийі мен делювийі топырақ түзуші жыныстар қызметін атқарады. Талас рельефі-жазық ойпаңдармен күрделенген сәл толқынды еңіс жазық. Топырақ түзуші тау жыныстары төрттік дәуірінің көне аллювийлі шөгінділер және әртүрлі ірі механикалық құрамы; жұқа қабатты саздан,түйіршікті құмдардан тұрады.Боз топырақты аймақтар жартылай гидроморфты және гидромортты болып келеді.
Фывв ьььььььььььь
Сипатталған аумақтың климатына тән белгілер континентілік және айтарлықтай құрғақшылық болып табылады. Континентік климат күрт жылдық және тәуліктік амплитуда және қыстан жазға жылдам өтуде көрінеді.Ылғалдың болуы зерттеу аймағының шектеуші факторы болып табылады. Агроклиматтық аудандастыруға магистральды аумағы учаскенің ең құрғақ аймағына жатады. Өте құрғақ ыстық агроклимат аймақтың бүкіл аумағын қамтиды және келесі көрсеткіштермен сипатталады 10°С жоғары температура қосындысы 3400-3900°С, индикаторы 0,2-0,3.Солтүстік және оңтүстік Орталық Азия шөлдерінің климатынан кейбір өтпелі ерекшеліктері бар.Мысалы температура ауытқуларының үлкен амплитудалары ,қатты аяздар (-39°,-45°С-қаңтардағы абсалютті минимумдар),солтүстік шығыстың салқын желдері қыста қарлы борандар арқылы.Қаңтардың орташа температурасы -7°, -14ׄ°С. Шілденің орташа температурасы +24,5-26,5°С. Жылы кезең өте құрғақ ауамен сипатталады.Жауын - шашын өте аз. Ауа температурасы 10°С жоғары болған кезде олардың саны облыстың солтүстік бөлігінде 45мм-ден, оңтүстік шығысында 125 мм-ден аспайды (мұнда жауын шашынның көбеюіне Тянь-Шань тау тосқауылының әсері зор).Қар жамылғысы желтоқсанның 2-5 бескүндігінде білінеді, оның биіктігі 10-25см-ден аспайды.Көбінесе қатты жел егістіктерден қарды ұшырып әкетеді.
1-кесте Ауа райының орташа жылдық және орташа айлық температурасы °С
Ауа-райы
станциялары
Айлар
Орташа жылдық
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Саудакент көп жыл бұрынғы
-7,3°
-4,8°
2,9°
12,1°
18,5°
23,3°
25,8°
23,9°
17,5°
9,7°
0,9
4,9
9,8°
Саудакент 2013 жыл
2,7
-1,9
11,1
Саудакент 2014 жыл
-3,2
-9,8
5,0
13,3
19,5
25,3
25,9
25,9
17,6
12,3
1-Кестеге талдау жасайтын болсақ.Бұл жерде зерттеу нысаны Саудакенттің көп жылдық ауа райы болжамы көрсетілген.Соны 2013 жыл мен 2014 жылғы ауа райы мен салыстырып екі жылдың орташа °С-ын тауып. Саудакенттің көп жылғы ауа райымен салыстырдық өзгеріс біршама ылғалдылықтан құрғақшылық басым болып тұр.Жылдық ауа-райы орташа қалың суық байқалмайды.
1.3 Топырағы
Сарысу ауданының топырақ жамылғысы топырақ типтерініңайтарлықтай әртүрлігімен ғана емес, сонымен бірге оның механикалық құрылымының күрделігімен де ерекшеленеді Сарысу жерлерінің қара күңгірт және сары күңгірт,қоңыр топырақ түрлері кеңінен таралған. Ал ұсақ шоқыға қарасты аймақта көбінесе сары күңгірт топырақ түрлері кеңінен таралған. Зерттеу нысанындағы аймақтарда тағы бір негізгі ерекшелігі- ұсақтүйіршікті қабаттың аз қуаттылығы әсіресе ұсақ шоқының биіктеген жерлерінде ірі құмдылығы мен қиыршықтылығы болып табылады. Сортаң,сорды жерлер, тақырлар сонымен қатар шалғынды- батпақты топырақ қабаттары құрылған.Механикалық құрылымы бойынша ауданның оңтүстік бөлігінде көбіненсе саздақты,балшықты жамылғы орын алған,ал сол өңірдің өзендерінің жоғарғы бөлігінің, Қаракеңгір өзенінің айтарлықтай жерлерінде сазды,қиыршықталған сазды топырақ жамылғысы таралған.Әлсіз қиыршық тасты, құмайт топырақты жамылғы аса көптеп кездеспейді. Топырақ жамылғысының қатуы, ылғал сыйымдылығы жағынан қарастырылғанда, оның жай-күйі су тасу кезеңінде ағындының қалай түзілетін анықтайтын негізгі факторлар болып саналады.
Зерттеліп отырған аймақтың топырақ жамылғысын бірнеше топтарға бөліп қарастыруға болады.Солардың ішінде негізгі деген үш топты атап өтсек;
1.Өте тығыз тау жыныстарындағы әлсіз тасшақпалы болып келетін топырақ түрлері, сонымен бірге жеңілсазды,құмайтты топырақтардың түрлері аса жоғары инфикациялық қасиеттерге ие. Бұндай грунттардың түрлері ұсақ шоқының оңтүстік және батыс аудандарында таралған құмды массивтерде жиірек кездеседі.
2. Ал қарастырылып отырған аймақтың оңтүстік және орталық аудандарында тасшақпа топырақ түрлері кеңінен таралған.
3. Суды ұстап тұру қабілеттілігінен жоғары ерекшеленетін сазды, әрі ауыр тасшақпа топырақ түрлері солтүстік аймақтарында жақсы дамыған. Бұл секілді топырақтар сирек кездесетін жағдайларда ұсақ шоққының оңтүстік бөліктерінде өзендер аңғарларының бойларында,тақырлы аймақта және сайысты учаскелерде таралуы мүмкін.
2-кесте Төменде аталған топырақтардың тектік және түрлеріне қарай сипаттама
№
Топырақ коды
Топырақ атауы
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
538
542
543
739
1105
1106
1136
1137
1139
1266
1274
1278
1280
1281
1284
1285
1291
12910Р
1292
1307
1307Р
1315
1315Р
1319
1320
1324
1402
1412
1418
14180Р
1433Р
1435
1435Р
1566
1718
1720
1723
1724
Сұр-қоңыр сортаң -тұзды
Сұр-қоңыр дамымаған
Сұр- қоңыр дамымаған
Тығыз тау жыныстарының шөгінділері
Ашық каштан кәдімгі орташа қуатты
Ашық каштан тұрақ кәдімгі қуатты
Ашық каштан дамымаған
Ашық каштан дамымаған
Ашық каштан орташа жуылады
Солтүстік кәдімгі сароземалар
Кәдімгі солтүстік сароземалар,аздаптұзданған
Кәдімгі сароземалар,қатты тұзданған
Кәдімгі сароземалар, солтүстікте әлсіз тұзды
Солтүстік ортаңғы тұзды кәдімгі сұр топырақтар
Солтүстік кәдімгі сароземалар толық дамымаған
Солтүстік сұр топырақтар дамымаған
Солтүстіктің ашық сұр, топырақтары кәдімгі
Ашық солтүстік сұр топырақтар,кәдімгі
Ашық солтүстік сұр топырақтар кәдімгі суармалы
Ашық солтүстік сұр топырақтар аздап шайылған
Ашық солтүстік сироэземдер,аздап тұзды,суармалы.
Ашық солтүстік сұр топырақты,сортаңдылығы жоғары
Ашық солтүстік сұр топырақ қатты сортаң суармалы
Ашық сотүстікті сұр топырақ,әлсіз сортаң
Ашық солтүстікті сұр топырақтар орташа сортаң
Ашық солтүстікті топырақтар дамымаған топырақтар
Ашық солтүстікті топырақтар
Кәдімгі солтүстік кәдімгі шалғынды сұр топырақ
Кәдімгі солтүстік әлсіз сортаң шалғынды сұр топырақ
Шалғынды сұр топырақ
Шалғынды-серозем ақшыл солтүстік нашар дамыған суармалы
Шалғын сұр жер ашық солтүстік кәдімгі
Шалғынды сұр топырақ ашық солтүстік кәдімгі суармалы
Шалғынды сұр топырақ кәдімгі
Мүлдем типтік сортаңдар
Шалғынды сортаңдар
Тығыз тау жыныстарының шөгінділері
Қиыршық тас және қиыршықтас кен орындары
2-кестеге тоқталар болсам мұнда топырақтардың коды мен топырақ түрлері берілген Сарысу ауданының топырақ кестесі осылай толтырылады. Топырақтардың өсу ретімен жазылған ең құнарлы топырақ Сұр қоңыр топырақ.
Топырақ грунттарының метрлік қабатында кеш түскен күз мезгілінде жамылғыны ылғал қоры 50-100 мм-ге дейін, ал құрғақшылық орнаған жылдары оның мені едәір кеміп,50-60мм көрсеткішіне ғана жетеді.Қыс ұшырамай әдетте сақталады.Ал жаз мезгілінде булану процесін қарқынды жүру әсерінен топырақ грунттарына бар ылғал қорының көп бөлігі шығындалатындықтан,тіпті маусым айының өзінде өсімдіктер жамылғысының қоректенуі үшін қажетті ылғал қорының азайуы орын алады.
1.4 Өсімдік жамылғысы
Сарысу аймағының көп бөлігі делік сирек кездесетін селеулі,бетегелі жусанды өсімдік жамылғысы алып жатыр. Көктем мезгілінде олраға эфемеліөсімдіктер көптеп қосылады. Ұсақ шоққының беткі жағында дәнді өсімдіктер даласымен, селеулібетегелі өсімдіктермен бірге бұталы, талды өсімдіктерде бірге өседі.Аймақтың түптік аудандарында шабындық,шалғындық өсімдіктер, сонымен қатар таулардан ағып шығатын өзендерінің қасындарынта бұталы қайындарды кездестіруге болады. Аймақта белгілі бір өсімдіктер белдеуі көрініс береді.Жыл сайын көқтем сулары тасып қар мен мұздар еріп, тоңдаған жерлер өз бойларын жібіткен жайылымдық учаскелерде,жер асты сулары шығатын орындарда,батпақталған жерлерде жағалық аймақтарда, егістік жерлерге тән болып келетін жасылды өсімдіктер көптеп кездеседі. Көктем, жаз айларының басында эфемерлі өсімдіктер пайда бола бастайды Одан әрі қуаңшылыққа төзімді жусан сораңды,және шалабұталы өсімдіктер бар. Бұдан бөлек қияқ, астық тұқымдас өсімдіктерде кездеседі.Көбінесе бос жатқан жерлер жайылым ретінде пайдаланылады. Егістіктерде қылша,бидай арпа көкөністер егіледі көбіне суды көп қажет етпейтін өсімдіктер отырғызылады.Көпжылдық екпелерден жусан,сілеусін,балқарағай шыршалар кездеседі.Аудан тұрғындары жеміс-жидек егуменде картоп отырғызумен айналысады.Қазіргі таңда жылы-жайларға да көңіл бөлінуде мемлекет тарапынан қайтарымсыз гранттар беріліп түрлі жұмыстар жүргізілуде.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Ауыл шаруашылық жерлеріне негізгі ұғым беру
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ұғымына келер болсам. Қазақстан Республикасының Жер кодексіндегі 1 бабына сәйкес жер қоры нысаналы мақсатына қарай жеті жер санатына бөлінеді;
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер
Елді мекендердің ( қалалардың,кенттердің және ауылдық елді мекендердің жерлер);
Өнеркәсіп көлік байланыс,ғарыш қызметінің мұқтажына арналған жер,қорғаныс,ұлттық қауіпсіздік және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, жер сауықтыру,рекреациялық және тарихи - мәдени мақсаттағы жерлер;
Орман қорының жері;
Су қорының жері;
Босалқы жер;
Қазақстанда басқа дамыған елдердегідей,ауыл шарушылығы мақсатындағы жерлер өндірістік рөл атқарады және басқа санаттар қарағанда басым көбірек. Бұл олардың негізгі маңызы ауылшарушылық өнімдерін тұтынатындығына байланысты.
Ауыл шарушылығы- материалдық өндірістің ең маңызды түрлерінің бірі.Ауыл шаруашылығы халықты азық -түлікпен және өндірісті шикізаттың кейбір түрлерімен қамтамасыз етіп отырады.Ауыл шарушылығы екі үлкен саладан,яғни өсімдік шарушылығы мен мал щаруашылығынан және оның құрамына балық аулау,аңшылық және омарта шаруашылығы да кіреді.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер дегеніміз:
Ауылшаруашылығының қажеттері үшін берілген немесе осы мақсаттарға арналған жерлер болып табылады
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер өз кезегінде 3 топқа бөлінеді
Ауылшаруашылық ауылшаруашылық мұқтаждарын өзге алқаптар
алаптары қамтамасыз етуге арналған құрылыс құмдар, тақыр
тар, өзге обьектілер су айдындары лар т.б
орналасқан жерлер
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану
жерлердің құнарлығын ұстап тұруды және арттыруды (егістіктің жыртылған қабатындағы жалпы қарашірік құрамының,женіл гидролизделетін азоттың,жылжымалы фосфордың және ауыспалы калийдің белгілі бір деңгейі)
танаптаржайылымдар тарихының кітабын қалыптастыруды;
негізгі ауылшаруашылығы дақылдарының белгілі бір өнімділік деңгейін ұстап тұруды және арттыруды;
жайылым айналымдары мен су пайдалану көздерін ескере отырып ауыспалы егістерді сақтаудыжайылымдарды пайдалануды;
топырақтың құнарлығы мен мелиоративтік жәй-күйін сақтауды және жақсартуды;
мал шаруашылығы өнімдерін өндіру кезінде жайылымға түсетін оңтайлы жүктемені қамтамасыз етуді;
ауыл шаруашылығы алқаптарының шаруашылық айналымынан шығып қалуын болдырмауды, жерлерге арамшөп пен ағаш-бұта өсімдіктерінің өсіп кетуіне,сондай-ақ тұрмыстық және өндірістік қалдықтармен қоқыстануына жол бермейді;
ауыл шаруашылығы дақылдарынан қалған қалдықтар мен жанама өнімдердің ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өңделген учаскелерінде өртеуге жол бермеуді қамтиды.[1]
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің нарықтық құны оның құрамына кіретін ауыл шаруашылығы алқаптарын және ауыл шаруашылығы алқаптарын ауылшаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және бастапқы өндеу үшін пайданылатын үйлер,құрылыстар,ғимараттар орналасқан жерлерді бағалау негізінде айқындалады.Бұл ретте бағаланатын жер учаскесінің нарықтық құны оны құрамына кіретін, шаруашылық ішіндегі жолдар,коммуникациялар,ағаш бұта өсімдіктері алып жатқан, жерді қолайсыз табиғи,антропагендік және техногендік құбылыстардың,кәсіпкерлік қызмет үшін пайдалануға болмайтын тұйық су айдындарының әсерінен қорғауды қамтамасыз етуге арналған жерлердің сипаттамаларын ескере отырып айқындалады.
Ауыл шаруашылығы алқаптарында орналасқан шаруашылық құрылыстарды (сарайлар және өзге де күрделі емес құрылыстар) астындағы жерлер ауыл шаруашылығы алқаптары ретінде бағаланады.
2.2 Жер учаскесінің құнын кадастрлық бағалау
Жер Қазақстан Республикасында табиғи ресурс, жылжымайтын мүлік ретінде және өндірістің негізгі еңбек құралы ретінде құны айқындалып бағалануы тиіс.
Баға -жылжымайтын мүлік обьектісінің немесе оған кез-келген қызығушылығының есептік немесе сараптама құны,оны жылжымайтын мүлікті бағалау мен талдау бойынша маман, уәкілетті тұлға орнатады
Бағалау процесі-бағаны алу үшін пайдалынатын іс-шаралардың белгілі реті.
Жер телімін бағалау процессіне келесі кезеңдер кіреді;
1-кезең Бағалау міндетін анықтау
2-кезең Ақпароатты жинау, тексеру және талдау
3-кезең Жер телімін ең тиімді пайдалану шарттарын жасау
Кадастрлық бағалау құны- мемлекет жер учаскесін немес оны жалға алу құқығын сатқан кезде қолданылатын инфляцияның жалпы деңгейі туралы ресми статистикалық ақпаратқа сәйкес кезең-кезеңімен нақтыланатын жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары және оларға түзету коэфициенттері негізінде айқындалатын жер учаскесінің есептеу құны [2]
Жерді бағалау оны халық шаруашылығындағы рөлі,әр түрлі санаттардағы жерлердің орналасуын нысаналы пайдалану тұрғысынан қарастырылады.Топыраққа қатысты ол құнарлық обьектісі болып табылады. Топырақты зерттеу негізінде оның сапалық сипаттамасы жасалады,топтастырылады бонитет шкаласы құрылады, бонитет балы анықталады.Бұл топырақты табиғи қасиеттерін және сапасын бағалауға жатады.
Ауылшаруашылығында пайданылатын жайылым мен шабындық түрлерінің өсімдік ресурстары мал шаруашылығы өнімін өндіру үшін мал азықтық құндылық жағынан бағаланады.Жайылым мен шабындық адам үшін мал шаруашылығының даму қоры болып табылады.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы және бірқатар орман аумақтарындағы 32 өсімдік ресурстарды нысаналық арналуы бойынша бағаланады.Экономикалық бағалау деп ауыл шаруашылық өндірісінің негізгі құралы ретінде жер сапасын экономикалық көрсеткіштер арқылы бағалауды айтады. Бұл салыстырмалы бағалауға жатады
Бағалаудың жалпы түсінігі
ЖҚ= (КЖТ-КШ)КМ
мұнда ЖҚ- жер құны
КЖТ-күтудегі жалпы табыс (дұрыс немесе шартты есептелген)
КШ-күтудегі шығындар
КМ- капитал мөлшерлемесі
Старфикация сату
Салыстырмалы бірлігін анықтау
Нарықтық ақпараттық талдау
Нарықтық талдау
Стартификация сату-сатып алу мәмілелерінің мәліметтері және басқа да нарықтық ақпараттың кейбір бірыңғай топтарға жіктелуін анықтайды. Салыстыру бірлігін анықтау кез келген бірлік бағаларынан көрінеді.Мысалы тұрғын үй құрылысына қабылданған салыстыру бірлігі-учаске,арк,кейде учаскенің фронтальды шекарасының ұзындығы болып табылады. Нарықтық ақпараттық талдауды жүргізгенде жер учаскелері құнының өзгеру беталысы мен сипаты анықталады.
Жер учаскесін бағалағанда көбіне келесі әдістер қолданылады
Нарықтық сату сатып алуларды салыстыру
Қалдық құны бойынша (тарату әдісі)
Жер қалдық техникасы
Жер рентасының капитализациясы
Көшіру
Учаскелерге бөлу
Жер учаскесін кадастрлық құнын анықтау актісін дайындау барысында көрсетілуге міндеттелетін ақпараттар:
Жер учаскесінің орналасқан жері
Жер учаскесінің кадастрлық нөмірі
Жер ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz