Ататүріктің бағалары
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ДАЙЫНДАУ КЕСТЕСІ
№
Бөлімдердің атауы, жұмыста қарастыруы тиіс мәселелер
Орындалу мерзімі
Жетекшінің қолы
1
Тақырыптың талдануы, ұсынылуы, негізгі көздер бойынша мәліметтерді зерделеу, тақырыпты таңдау
Қыркүйек-қазан
202 жыл
2
Диплом жұмысының жоспарын жетекшімен бірлесіп құру
Қазан, 202 жыл
3
Диплом жұмысының І-тарауын жазу, ғылыми тұжырымдап аяқтау.
Қараша-желтоқсан, 202 жыл
4
Диплом жұмысының ІІ-тарауын жазу, ғылыми тұжырымдап аяқтау.
Қаңтар-ақпан, 202 жыл
5
Өндірістік, тәжірибелік практикада жинақталған материалдарды өңдеу, жүйелі жұмыстарын жүргізу және ІІІ-тарауды аяқтау.
Қаңтар-наурыз, 202 жыл
6
Диплом жұмысын қорытындылау, тексеруге ұсыну.
Наурыз-сәуір, 202 жыл
7
Жұмысты кафедраға талқылауына ұсыну және алдын ала қорғаудан өту.
Наурыз-сәуір, 202 жыл
8
Диплом жұмысын сын-пікір берушіге ұсыну. Диплом жұмысын антиплагиат базасында тексеру
Мамыр, 202 жыл
9
Қорғауға шығарылатын материалдарды сипаттайтын слаидтар жасау және баяндама тезистерін құру. Диплом жұмысын ережеге сай рәсімдеу.
Мамыр, 202 жыл
Тапсырманы беру мерзімі:
Кафедра меңгерушісі:_____________ Уткелбаев Қыдыр Захманұлы
Жұмыстың жетекшісі:_____________ Оразбақов Айтжан Жұмабайұлы
Тапсырманы орындауға қабылдаған студент:_________
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 4 бет
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5 бет
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 бет
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7- 11 беттер
1 ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІК: ӨМІРІ МЕН ҚЫЗМЕТІНІҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12-34 беттер
1.1. САЯСИ ҚЫЗМЕТІ МЕН МАНСАБЫНЫҢ БАСТАЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12-20 беттер
1.2. ОСМАН ИМПЕРИЯСЫНЫҢ ДАҒДАРЫСЫНЫҢ ТЕРЕҢДЕУІ, МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ БИЛІК БАСЫНА КЕЛУІ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 1-34 беттер
2 ТАРАУ. ТҮРІК РЕСПУБЛИКАСЫН ҚҰРУДАҒЫ МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ ҚЫЗМЕТІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35-4 7 беттер
2.1. МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ РЕФОРМАЛАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ МЕН СИПАТЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35-4 1беттер
2.2. ЕУРОПА, ТАЯУ ШЫҒЫС ЖӘНЕ КСРО МЕМЛЕКЕТТЕРМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАҒЫ ТҮРКИЯ ҚАДАМДАРЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42-47 беттер
3 ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІКТІҢ ТҮРІК РЕСПУБЛИКАСЫН ҚҰРУДАҒЫ РӨЛІ ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ САБАҚТЫ 4 IT МЕКТЕП-ЛИЦЕЙІНІҢ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48-52 беттер
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..53-55 беттер
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...56-57 беттер
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі аласапыран жылдары Осман империясы ыдырау алдында тұрды, оның аумақтары бөлініп, шетелдік державалар басып алып отырды. Осы хаостың ортасында әскери көшбасшы және көреген мемлекет қайраткері Мұстафа Кемал Ататүрік пайда болды, оның терең ықпалы Түркияның тағдырын анықтады. 1881 жылы қазіргі Грекия территориясындағы Салонкиде дүниеге келген, Ататүрік өзінің жолын Осман армиясының қатарында бастады және соғыс кезінде көрнекті тұлғаға айналды. Алайда, Түркияның тәуелсіздік үшін соғыс кезінде шынымен ерекшеленді, отандастарын шетелдік оккупациялауға қарсы тұру үшін және өз ұлтына жаңа жол салу үшін жинады.
Ойластырылған әскери стратегия мен мызғымас шешімнің арқасында Ататүрік Түркияның ұлттық қозғалысын жеңіске жетелеп, егемендігін қалпына келтіріп, Түркия Республикасын құруға негіз қалады. 1923 жылы 29 қазанда Ататүрік республиканың дүниеге келгенін жариялады, бұл Түркия тарихындағы тарихи бетбұрыс болды. Оның бірінші президенті ретінде Ататүрік ұлттық бірлік пен бірегейлік сезімін нығайта отырып, түрік қоғамын модернизациялау және зайырландыру мақсатында реформалардың трансформациялық жолын бастады.
Ататүріктің дүниетанымы прогреске, ағартушылыққа және демократия мен зайырлылық принциптеріне терең берілгендікке негізделген. Оның өршіл реформалары түрік өмірінің барлық аспектілерін қозғады - саясат пен білімнен бастап мәдениет пен құқыққа дейін. Османлы сұлтандығын жойып, араб жазуын латын әліпбиімен алмастырып, әйелдерге тең құқықтар бере отырып, Ататүрік дәстүрлердің бұғауларынан арылуға және қазіргі дәуірде Түркияны ілгерілетуге тырысты.
Алайда Ататүріктің мұрасы басқару мен саясат саласынан әлдеқайда асып түседі. Ол түріктердің ұрпақтарын өздерінің ұлттық болмысын өзгертуге және тануға шабыттандырып, табандылық пен табандылық рухын бейнеледі. Бүгінде Ататүрік Түркияда құрметті тұлға болып қала береді, оны еске алу ескерткіштерде, мекемелерде және ұлттың ұжымдық санасында мәңгі қалады. Түркия XXI ғасырдағы қиындықтарды жеңе берсе де, Мұстафа Кемал Ататүріктің мәңгілік мұрасы түріктерге ортақ тарихы мен бірліктің, прогресс пен бостандықтың тұрақты құндылықтарын еске түсіретін жетекші жұлдыз ретінде қызмет етеді.
Жұмыстың зерттелу деңгейі.
Зерттеудің деректемелік базасы.
Зерттеу жұмысының мақсаты және міндеттері:
Зерттеу жұмысының обьектісі.
Диплом жұмысының хронологиялық шеңбері. Диплом жұмысының негізгі бағыты Мұстафа Кемал Ататүрікпен және Түркия Республикасымен тығыз байланысты болғандықтан 1881 жыл 1938 жылдар аралығын қамтиды. Бірақ негізінен қаралатын мәселе Ататүріктің саясаты болғандықтан негізінен 1923-1938 жылдар аралығына ден берілетін болады.
Жұмыстың теориялық және практикалық маңызы: Жұмыстың тұжырымдамасы мен қорытындыларын Мұстафа Кемал Ататүріктің Түрік Республикасын құрудағы рөлі тақырыбын мектепте Дүниежүзі тарихы сабағындағы Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Түркия тарауында немесе арнайы тарих пәнінің курсында қосымша материал ретінде пайдалануға болады. Дипломдық жұмыстың тақырыптары төңірегінде мақалалар, дөңгелек үстел баяндамаларын дайындауға болады.
Зерттеу әдістері: Ғылыми жұмысты жазуға статистикалық, архивтік әдістерге сүйене отырып, анализ, синтез, салыстырмалы-тарихи, логикалық талдау әдісі, проблемалық-мерзімдемелік,ретроспек тивті және хронологиялық-статистикалық әдістері қолданды.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы:
Зерттеудің апробациясы: 4 курстағы дипломалды (өндірістік) практика кезінде №4 С.Сейфуллин атындағы IT мектеп-лицейінде диплом жұмысының мазмұны Дүниежүзі тарихы сабағында оқушылардың қатысуымен жан-жақты талқыланып және мектеп мұғалімдері мен оқушылары қатысқан тәрбие сабағында қаралды. Дипломдық жұмыс біткеннен кейін Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің Тарих және археология білім беру бағдарламасының мәжілісінде қаралып, дипломдық жұмыс қорғауға жіберілді.
Зерттеу жұмысының құрылымы: Жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І-ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІК: ӨМІРІ МЕН ҚЫЗМЕТІНІҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1 ТҮРІК МЕМЛЕКЕТІНІҢ БАСЫНА КЕЛГЕНГЕ ДЕЙІНГІ ҚЫЗМЕТІ
Осман империясы классикалық дәуірде (1300-1600) тек 195 рет жеңіліс тапты және XVII ғасырда әлемнің билеуші державаларының біріне айналды.
Осман империясын қуатты ететін факторлардан бірі- мықты әскери империясын құру. Османлы армиясының зеңбіректері 1389 жылы сербтермен бірінші Косово соғысында маңызды рөл атқарды Олар бұл шайқаста зеңбіректерді тиімді формада қолданды және бұл шайқас зеңбіректерді тиімді қолданған алғашқы шайқас ретінде тарихқа енді.
Адамдық құндылықтар, оқыту және әскери доктрина сияқты факторлар әскери істі жүргізуде маңызды рөл ойнайды. XVI ғасырда Осман Империясы Еуропа елдерінің арасында таңданыс әкелді. Бірақта XVIII ғасырға келгенде, біз Османлы ариясының басқаша бейнесін көреміз. Енді еуропалықтардың көзіне Османлы армиясы тәртіп жетіспейтін, ұйымдаспаған және басқарылмайтын армия ретінде көрінді. [1, 28-31 б.]
XVIII ғасырда жеңілістер мен аумақтық шығындардан басқа, Осман империясының ыдырауында француз революциясы әкелген ұлтшыл-сепаратистік идеялар үлкен рөл атқарды. Бұл проблемалардың алдын алу үшін пайда болған реформалар мен Танзимат кезеңі бұл тенденцияны тоқтата алмады. Балқандағы Осман империясының мұсылман емес субъектілері ұлтшылдық идеясы ерте тараған топтар болғандықтан, бұл аймақ саяси белсенді ғасырдан өтті. 1829 жылғы Эдирне келісімі бойынша Греция тәуелсіздік алды, содан кейін 1878 жылғы Берлин келісімі бойынша Сербия, Черногория және Румыния тәуелсіздік алды. Сонымен қатар, Болгария автономды ел болып қалыптасты, ал Босния-Герцеговина Австрияға қайтарылды. [2, 69 б.]
Сепаратизм мұнымен шектелмеді. Сепаратистік қызмет басқа Османлы территорияларында да жалғасты. Грек, болгар, серб, румын және Албан қауымдастықтарында қарулы бандалар көбейді. Көпұлтты Балқан жерінде әркім өз егемендігін алғысы келді. Сондықтан олар мемлекет пен түріктерге шабуыл жасап қана қоймай, бір-бірімен соғысты. Ешкім қан төгуден ұялмады. Османлы әкімшілігі бұл аймаққа қауіпсіздік тұрғысынан үлкен мән берді және сол жерге ең мықты офицерлерді жіберді. Шығыс Анадолыда армян мәселесі барған сайын өткір бола бастады. Екінші жағынан, оларға әлеуметтік-экономикалық проблемалар қосылған кезде, Осман империясының жағдайы одан сайын күрделене түсті.
Осы уақытта 1881 жылы, Қазіргі Грекия, Салоникада Мұстафа Кемал дүниеге келеді. Әкесі- Али Рыза бей қазіргі Солтүстік Македония территориясындағы Коджаджик ауылында дүниеге келген, ал анасы Зюбейде Ханымныңда туған жері Салоники жері болып табылады. Ерлі-зайыптылар 1871 жылы үйленіп, 6 балалы болған. Алайда, Мұстафа Кемал мен Макбуле ғана тірі қалған. Салоники- Осман империясының провинциялық орталығы, барлық Балқан халықтарының өкілдерін қабылдайтын теңіз және сауда саудасы өркендеген космополиттік, заманауи қала болды. Ол сондай-ақ этникалық қақтығыстардың орталығы болды, өйткені барлық бандалар өздерінің ұлттық мемлекеттерінің аумағына қосуға тырысты. Батыс дипломатиялық миссиялары бұл оқиғаларды өршітті. [4, 51-52 б.] Мұстафа Кемалдың Салоникидегі (1881-1896) күндерімен бір уақытта өткізілген 1893 жылғы Османлы санағынан Салоника провинциясы туралы мәліметтер осы провинцияның космополитизмін түсіну үшін пайдалы болады:
1-кесте. Салоника провинциясы 1893 жылғы Османлы халық санағында [5]
Қауым
Халық
Мұсылман
225.298
Рим
192.444
Бұлғар
95.807
Яхуди
28.824
Католик
2.311
Шетелдіктер
1.200
Армян
157
Барлығы
552.981
Мұстафа 1887 жылы Хафиз Мехмет Эфенди мұғалім болған, көрші мектепте оқи бастады. Мектеп "Фатма Молла Ханым" деп аталды. Алайда, ол анасының өтініші бойынша оқыған бұл мектепте оқу қысқа болды, ал Мұстафаның заманауи білім алғанын қалаған әкесі оны Шемси Эфенди мектебіне тағайындады. Шемси Эфенди оқу мен жазуды үйрену кезінде жаңа әдістерді қолданған сол кездегі танымал ағартушы болды. Бастауыш сынып мұғалімі ретінде Шемси Эфенди мен оның заманауи білімінің Мұстафаға деген әсерін ешкім жоққа шығара алмайды. Ол Шемси Эфенди мектебінде оқып жүргенде, оның әкесі Али Ырза Эфенди 1893 жылы қайтыс болды. Осы қайғылы оқиғаға байланысты отбасы Зюбейде ханымға тиесілі фермаға көшті. Мұстафа Кемал осы фермада өткізген алты айында білім алуын тоқтатуға мәжбүр болды. Алайда, Мұстафа Кемал Салоникиге оралып, әпкесімен бірге тұрып, орта мектепке барды.
Анасы оның әскери адам болуына деген қарсылығына қарамастан, Мұстафаның құштарлығы сейілмеді. Көршісі Кадры Беймен, оның ұлы әскери гимназия оқушысы Ахметті көрген сайын Мұстафаның құштарлығы арта түсті. Зюбейде Ханымның келісімінсіз, Мұстафа Салоник әскери училищесіне емтихан тапсырып, 1894 жылы әскери студент атанды. Әскери училищені Мұстафа өзінің осы салада көрсеткен жетістіктері арқылы 2 жыл ішінде аяқтап шықты.
Мұстафаның соңғы оқу жылындағы бағалары ғана жарияланды. Бұл жазбаларды талдағанда, ол бір пәннен басқа барлық пәндер бойынша толық баға алғанын көруге болады. Ол оқыған курстар мен алған бағаларын келесідей ұсынуға болады:
Логика, есептеу, бухгалтерский есеп, геометрия, география, грамматика, ранцуз тілі, мүмкін болған 45 баллдан 45;
Каллиграфия және сурет өнері, мүмкін болған 20 баллдан 20;
Тарих және ислам, мүмкін болған 45 баллдан 43.
Оның осы семестрдегі сүйікті пәні - математика. Оның осы пәндегі жетістіктері жоғары деңгейде болды. Дәл осы себепті математика мұғалімі Сабри Бей Мұстафаны "Кемал" деп атады. [6, 83-85]
Оқу бітіргеннен кейін, штаб офицері Хасан бей оны монастрьде жақсы білім алатынын айтып, оны сол жерге жіберді. Мұстафа Кемал осы кеңесті орындап, монастырьлық әскери білімін жалғастырды.
Мұстафа Кемал 1896 жылы Монастрь (Mekteb-i Idadi-i Shahane) оқуға түсті. осы мектептегі үш жыл ішінде біз Мұстафа Кемалдың үш қызықты фактісін кездестіреміз. Біріншісі-оның француз тілін, сол кезеңдегі танымал шет тілін үйренуге деген ұмтылысы. Ол кадр офицері міндетті түрде ... жалғасы
№
Бөлімдердің атауы, жұмыста қарастыруы тиіс мәселелер
Орындалу мерзімі
Жетекшінің қолы
1
Тақырыптың талдануы, ұсынылуы, негізгі көздер бойынша мәліметтерді зерделеу, тақырыпты таңдау
Қыркүйек-қазан
202 жыл
2
Диплом жұмысының жоспарын жетекшімен бірлесіп құру
Қазан, 202 жыл
3
Диплом жұмысының І-тарауын жазу, ғылыми тұжырымдап аяқтау.
Қараша-желтоқсан, 202 жыл
4
Диплом жұмысының ІІ-тарауын жазу, ғылыми тұжырымдап аяқтау.
Қаңтар-ақпан, 202 жыл
5
Өндірістік, тәжірибелік практикада жинақталған материалдарды өңдеу, жүйелі жұмыстарын жүргізу және ІІІ-тарауды аяқтау.
Қаңтар-наурыз, 202 жыл
6
Диплом жұмысын қорытындылау, тексеруге ұсыну.
Наурыз-сәуір, 202 жыл
7
Жұмысты кафедраға талқылауына ұсыну және алдын ала қорғаудан өту.
Наурыз-сәуір, 202 жыл
8
Диплом жұмысын сын-пікір берушіге ұсыну. Диплом жұмысын антиплагиат базасында тексеру
Мамыр, 202 жыл
9
Қорғауға шығарылатын материалдарды сипаттайтын слаидтар жасау және баяндама тезистерін құру. Диплом жұмысын ережеге сай рәсімдеу.
Мамыр, 202 жыл
Тапсырманы беру мерзімі:
Кафедра меңгерушісі:_____________ Уткелбаев Қыдыр Захманұлы
Жұмыстың жетекшісі:_____________ Оразбақов Айтжан Жұмабайұлы
Тапсырманы орындауға қабылдаған студент:_________
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 4 бет
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5 бет
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 бет
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7- 11 беттер
1 ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІК: ӨМІРІ МЕН ҚЫЗМЕТІНІҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12-34 беттер
1.1. САЯСИ ҚЫЗМЕТІ МЕН МАНСАБЫНЫҢ БАСТАЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12-20 беттер
1.2. ОСМАН ИМПЕРИЯСЫНЫҢ ДАҒДАРЫСЫНЫҢ ТЕРЕҢДЕУІ, МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ БИЛІК БАСЫНА КЕЛУІ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 1-34 беттер
2 ТАРАУ. ТҮРІК РЕСПУБЛИКАСЫН ҚҰРУДАҒЫ МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ ҚЫЗМЕТІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35-4 7 беттер
2.1. МҰСТАФА КЕМАЛДЫҢ РЕФОРМАЛАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ МЕН СИПАТЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35-4 1беттер
2.2. ЕУРОПА, ТАЯУ ШЫҒЫС ЖӘНЕ КСРО МЕМЛЕКЕТТЕРМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАҒЫ ТҮРКИЯ ҚАДАМДАРЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42-47 беттер
3 ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІКТІҢ ТҮРІК РЕСПУБЛИКАСЫН ҚҰРУДАҒЫ РӨЛІ ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ САБАҚТЫ 4 IT МЕКТЕП-ЛИЦЕЙІНІҢ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48-52 беттер
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..53-55 беттер
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...56-57 беттер
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі аласапыран жылдары Осман империясы ыдырау алдында тұрды, оның аумақтары бөлініп, шетелдік державалар басып алып отырды. Осы хаостың ортасында әскери көшбасшы және көреген мемлекет қайраткері Мұстафа Кемал Ататүрік пайда болды, оның терең ықпалы Түркияның тағдырын анықтады. 1881 жылы қазіргі Грекия территориясындағы Салонкиде дүниеге келген, Ататүрік өзінің жолын Осман армиясының қатарында бастады және соғыс кезінде көрнекті тұлғаға айналды. Алайда, Түркияның тәуелсіздік үшін соғыс кезінде шынымен ерекшеленді, отандастарын шетелдік оккупациялауға қарсы тұру үшін және өз ұлтына жаңа жол салу үшін жинады.
Ойластырылған әскери стратегия мен мызғымас шешімнің арқасында Ататүрік Түркияның ұлттық қозғалысын жеңіске жетелеп, егемендігін қалпына келтіріп, Түркия Республикасын құруға негіз қалады. 1923 жылы 29 қазанда Ататүрік республиканың дүниеге келгенін жариялады, бұл Түркия тарихындағы тарихи бетбұрыс болды. Оның бірінші президенті ретінде Ататүрік ұлттық бірлік пен бірегейлік сезімін нығайта отырып, түрік қоғамын модернизациялау және зайырландыру мақсатында реформалардың трансформациялық жолын бастады.
Ататүріктің дүниетанымы прогреске, ағартушылыққа және демократия мен зайырлылық принциптеріне терең берілгендікке негізделген. Оның өршіл реформалары түрік өмірінің барлық аспектілерін қозғады - саясат пен білімнен бастап мәдениет пен құқыққа дейін. Османлы сұлтандығын жойып, араб жазуын латын әліпбиімен алмастырып, әйелдерге тең құқықтар бере отырып, Ататүрік дәстүрлердің бұғауларынан арылуға және қазіргі дәуірде Түркияны ілгерілетуге тырысты.
Алайда Ататүріктің мұрасы басқару мен саясат саласынан әлдеқайда асып түседі. Ол түріктердің ұрпақтарын өздерінің ұлттық болмысын өзгертуге және тануға шабыттандырып, табандылық пен табандылық рухын бейнеледі. Бүгінде Ататүрік Түркияда құрметті тұлға болып қала береді, оны еске алу ескерткіштерде, мекемелерде және ұлттың ұжымдық санасында мәңгі қалады. Түркия XXI ғасырдағы қиындықтарды жеңе берсе де, Мұстафа Кемал Ататүріктің мәңгілік мұрасы түріктерге ортақ тарихы мен бірліктің, прогресс пен бостандықтың тұрақты құндылықтарын еске түсіретін жетекші жұлдыз ретінде қызмет етеді.
Жұмыстың зерттелу деңгейі.
Зерттеудің деректемелік базасы.
Зерттеу жұмысының мақсаты және міндеттері:
Зерттеу жұмысының обьектісі.
Диплом жұмысының хронологиялық шеңбері. Диплом жұмысының негізгі бағыты Мұстафа Кемал Ататүрікпен және Түркия Республикасымен тығыз байланысты болғандықтан 1881 жыл 1938 жылдар аралығын қамтиды. Бірақ негізінен қаралатын мәселе Ататүріктің саясаты болғандықтан негізінен 1923-1938 жылдар аралығына ден берілетін болады.
Жұмыстың теориялық және практикалық маңызы: Жұмыстың тұжырымдамасы мен қорытындыларын Мұстафа Кемал Ататүріктің Түрік Республикасын құрудағы рөлі тақырыбын мектепте Дүниежүзі тарихы сабағындағы Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Түркия тарауында немесе арнайы тарих пәнінің курсында қосымша материал ретінде пайдалануға болады. Дипломдық жұмыстың тақырыптары төңірегінде мақалалар, дөңгелек үстел баяндамаларын дайындауға болады.
Зерттеу әдістері: Ғылыми жұмысты жазуға статистикалық, архивтік әдістерге сүйене отырып, анализ, синтез, салыстырмалы-тарихи, логикалық талдау әдісі, проблемалық-мерзімдемелік,ретроспек тивті және хронологиялық-статистикалық әдістері қолданды.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы:
Зерттеудің апробациясы: 4 курстағы дипломалды (өндірістік) практика кезінде №4 С.Сейфуллин атындағы IT мектеп-лицейінде диплом жұмысының мазмұны Дүниежүзі тарихы сабағында оқушылардың қатысуымен жан-жақты талқыланып және мектеп мұғалімдері мен оқушылары қатысқан тәрбие сабағында қаралды. Дипломдық жұмыс біткеннен кейін Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің Тарих және археология білім беру бағдарламасының мәжілісінде қаралып, дипломдық жұмыс қорғауға жіберілді.
Зерттеу жұмысының құрылымы: Жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І-ТАРАУ. МҰСТАФА КЕМАЛ АТАТҮРІК: ӨМІРІ МЕН ҚЫЗМЕТІНІҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1 ТҮРІК МЕМЛЕКЕТІНІҢ БАСЫНА КЕЛГЕНГЕ ДЕЙІНГІ ҚЫЗМЕТІ
Осман империясы классикалық дәуірде (1300-1600) тек 195 рет жеңіліс тапты және XVII ғасырда әлемнің билеуші державаларының біріне айналды.
Осман империясын қуатты ететін факторлардан бірі- мықты әскери империясын құру. Османлы армиясының зеңбіректері 1389 жылы сербтермен бірінші Косово соғысында маңызды рөл атқарды Олар бұл шайқаста зеңбіректерді тиімді формада қолданды және бұл шайқас зеңбіректерді тиімді қолданған алғашқы шайқас ретінде тарихқа енді.
Адамдық құндылықтар, оқыту және әскери доктрина сияқты факторлар әскери істі жүргізуде маңызды рөл ойнайды. XVI ғасырда Осман Империясы Еуропа елдерінің арасында таңданыс әкелді. Бірақта XVIII ғасырға келгенде, біз Османлы ариясының басқаша бейнесін көреміз. Енді еуропалықтардың көзіне Османлы армиясы тәртіп жетіспейтін, ұйымдаспаған және басқарылмайтын армия ретінде көрінді. [1, 28-31 б.]
XVIII ғасырда жеңілістер мен аумақтық шығындардан басқа, Осман империясының ыдырауында француз революциясы әкелген ұлтшыл-сепаратистік идеялар үлкен рөл атқарды. Бұл проблемалардың алдын алу үшін пайда болған реформалар мен Танзимат кезеңі бұл тенденцияны тоқтата алмады. Балқандағы Осман империясының мұсылман емес субъектілері ұлтшылдық идеясы ерте тараған топтар болғандықтан, бұл аймақ саяси белсенді ғасырдан өтті. 1829 жылғы Эдирне келісімі бойынша Греция тәуелсіздік алды, содан кейін 1878 жылғы Берлин келісімі бойынша Сербия, Черногория және Румыния тәуелсіздік алды. Сонымен қатар, Болгария автономды ел болып қалыптасты, ал Босния-Герцеговина Австрияға қайтарылды. [2, 69 б.]
Сепаратизм мұнымен шектелмеді. Сепаратистік қызмет басқа Османлы территорияларында да жалғасты. Грек, болгар, серб, румын және Албан қауымдастықтарында қарулы бандалар көбейді. Көпұлтты Балқан жерінде әркім өз егемендігін алғысы келді. Сондықтан олар мемлекет пен түріктерге шабуыл жасап қана қоймай, бір-бірімен соғысты. Ешкім қан төгуден ұялмады. Османлы әкімшілігі бұл аймаққа қауіпсіздік тұрғысынан үлкен мән берді және сол жерге ең мықты офицерлерді жіберді. Шығыс Анадолыда армян мәселесі барған сайын өткір бола бастады. Екінші жағынан, оларға әлеуметтік-экономикалық проблемалар қосылған кезде, Осман империясының жағдайы одан сайын күрделене түсті.
Осы уақытта 1881 жылы, Қазіргі Грекия, Салоникада Мұстафа Кемал дүниеге келеді. Әкесі- Али Рыза бей қазіргі Солтүстік Македония территориясындағы Коджаджик ауылында дүниеге келген, ал анасы Зюбейде Ханымныңда туған жері Салоники жері болып табылады. Ерлі-зайыптылар 1871 жылы үйленіп, 6 балалы болған. Алайда, Мұстафа Кемал мен Макбуле ғана тірі қалған. Салоники- Осман империясының провинциялық орталығы, барлық Балқан халықтарының өкілдерін қабылдайтын теңіз және сауда саудасы өркендеген космополиттік, заманауи қала болды. Ол сондай-ақ этникалық қақтығыстардың орталығы болды, өйткені барлық бандалар өздерінің ұлттық мемлекеттерінің аумағына қосуға тырысты. Батыс дипломатиялық миссиялары бұл оқиғаларды өршітті. [4, 51-52 б.] Мұстафа Кемалдың Салоникидегі (1881-1896) күндерімен бір уақытта өткізілген 1893 жылғы Османлы санағынан Салоника провинциясы туралы мәліметтер осы провинцияның космополитизмін түсіну үшін пайдалы болады:
1-кесте. Салоника провинциясы 1893 жылғы Османлы халық санағында [5]
Қауым
Халық
Мұсылман
225.298
Рим
192.444
Бұлғар
95.807
Яхуди
28.824
Католик
2.311
Шетелдіктер
1.200
Армян
157
Барлығы
552.981
Мұстафа 1887 жылы Хафиз Мехмет Эфенди мұғалім болған, көрші мектепте оқи бастады. Мектеп "Фатма Молла Ханым" деп аталды. Алайда, ол анасының өтініші бойынша оқыған бұл мектепте оқу қысқа болды, ал Мұстафаның заманауи білім алғанын қалаған әкесі оны Шемси Эфенди мектебіне тағайындады. Шемси Эфенди оқу мен жазуды үйрену кезінде жаңа әдістерді қолданған сол кездегі танымал ағартушы болды. Бастауыш сынып мұғалімі ретінде Шемси Эфенди мен оның заманауи білімінің Мұстафаға деген әсерін ешкім жоққа шығара алмайды. Ол Шемси Эфенди мектебінде оқып жүргенде, оның әкесі Али Ырза Эфенди 1893 жылы қайтыс болды. Осы қайғылы оқиғаға байланысты отбасы Зюбейде ханымға тиесілі фермаға көшті. Мұстафа Кемал осы фермада өткізген алты айында білім алуын тоқтатуға мәжбүр болды. Алайда, Мұстафа Кемал Салоникиге оралып, әпкесімен бірге тұрып, орта мектепке барды.
Анасы оның әскери адам болуына деген қарсылығына қарамастан, Мұстафаның құштарлығы сейілмеді. Көршісі Кадры Беймен, оның ұлы әскери гимназия оқушысы Ахметті көрген сайын Мұстафаның құштарлығы арта түсті. Зюбейде Ханымның келісімінсіз, Мұстафа Салоник әскери училищесіне емтихан тапсырып, 1894 жылы әскери студент атанды. Әскери училищені Мұстафа өзінің осы салада көрсеткен жетістіктері арқылы 2 жыл ішінде аяқтап шықты.
Мұстафаның соңғы оқу жылындағы бағалары ғана жарияланды. Бұл жазбаларды талдағанда, ол бір пәннен басқа барлық пәндер бойынша толық баға алғанын көруге болады. Ол оқыған курстар мен алған бағаларын келесідей ұсынуға болады:
Логика, есептеу, бухгалтерский есеп, геометрия, география, грамматика, ранцуз тілі, мүмкін болған 45 баллдан 45;
Каллиграфия және сурет өнері, мүмкін болған 20 баллдан 20;
Тарих және ислам, мүмкін болған 45 баллдан 43.
Оның осы семестрдегі сүйікті пәні - математика. Оның осы пәндегі жетістіктері жоғары деңгейде болды. Дәл осы себепті математика мұғалімі Сабри Бей Мұстафаны "Кемал" деп атады. [6, 83-85]
Оқу бітіргеннен кейін, штаб офицері Хасан бей оны монастрьде жақсы білім алатынын айтып, оны сол жерге жіберді. Мұстафа Кемал осы кеңесті орындап, монастырьлық әскери білімін жалғастырды.
Мұстафа Кемал 1896 жылы Монастрь (Mekteb-i Idadi-i Shahane) оқуға түсті. осы мектептегі үш жыл ішінде біз Мұстафа Кемалдың үш қызықты фактісін кездестіреміз. Біріншісі-оның француз тілін, сол кезеңдегі танымал шет тілін үйренуге деген ұмтылысы. Ол кадр офицері міндетті түрде ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz