Банк саласында есептеудің мақсаты мен қолданылуын зерттеу

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

Батыс қазақстан облысы

Казталов ауданы

Бірік жалпы орта білім беретін мектебі

ҒЫЛЫМИ ЖОБАНЫҢ ТАҚЫРЫБЫ:

«Банк саласында есептеудің мақсаты мен қолданылуын зерттеу»

Бағыты: Математика

Секциясы: Математика

Тақырыбы : «Банк саласында есептеудің мақсаты мен қолданылуын зерттеу»

Авторы:: Қайыржанова Назира Молдабековна 8 сынып

Жетекші: Кеңес Назерке Беркінбайқызы

Математика пәні мұғалімі

2024 жыл

ҒЫЛЫМИ ЖОБАНЫҢ МАЗМҰНЫ

I. КІРІСПЕ7

II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ8

2. 1 Есептеу операцияларының қазіргі тұжырымдамасы және олардың мәні8

2. 2 Төлем жүйелері және олардың есеп айырысуға қатысуы10

III. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ13

3. 1 Банктік қызметте математикалық әдістерді қолдану13

IV. ҚОРЫТЫНДЫ17

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ18

I. КІРІСПЕ

Есептеулер банктер, компаниялар және жеке тұлғалар арасындағы қаржылық операцияларды өңдеудің негізгі механизмін білдіретін банк саласында шешуші рөл атқарады.

Осы тұрғыда есептеулердің мақсаттары мен қолданылуын зерттеу қаржы индустриясының жұмысын талдаудың ажырамас бөлігіне айналады. Есеп айырысу мақсаттарына транзакциялардың қауіпсіздігі мен сенімділігі, төлемдерді тиімді өңдеу және қаржылық тәуекелдерді басқару кіреді.

Есептеулерді қолдану аударымдар, төлемдер, несиелер мен депозиттермен операцияларды есепке алу сияқты көптеген операцияларды қамтиды. Онлайн-банкинг және блокчейн сияқты технологиялық инновациялар есеп айырысу саласында жаңа мүмкіндіктер мен қиындықтар әкеледі.

Реттеу клиенттердің мүдделерін қорғау және заңнаманың сақталуын қамтамасыз ету арқылы банктік есеп айырысудың тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

Бұл кіріспе тақырыптың негізгі аспектілерін қарастыруға бағытталған және оның қазіргі қаржы жүйесі контекстіндегі маңыздылығын көрсетеді.

Зерттеу мақсаты: Банк саласындағы есеп айырысудың негізгі мақсаттары мен кең ауқымын түсіну, сондай-ақ технологиялық инновациялар мен реттеудің қаржылық операциялардың тиімділігі мен тұрақтылығына әсерін анықтау мақсатында зерттеу жүргізу.

Зерттеу міндеттері: Қаржылық операциялардың тұрақтылығын, қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында банк саласындағы есеп айырысулардың рөлін, функциялары мен әсерін зерттеу және талдау болып табылады.

Зерттеу жұмысының практикалық маңызы: Банк саласында қаржылық операцияларды жүргізудің неғұрлым тиімді және қауіпсіз әдістерін әзірлеу мүмкіндігінде жатыр, бұл қызмет сапасын жақсартуға және клиенттердің банк жүйесіне деген сенімін арттыруға ықпал етеді.

Зерттеу пәні: Банк саласындағы есептеулердің мақсаттары мен қолданылуы, сондай-ақ олардың қаржылық операциялардың тиімділігі мен тұрақтылығына әсері болып табылады.

Біздің зерттеуіміздің жаңалығы: Зерттеуіміздің жаңалығы қазіргі заманғы технологиялық инновациялардың, реттеудің және өзгеріп отыратын тұтынушылық күтулердің банк саласындағы есептеулердің мақсаттары мен қолданылуына әсерін кешенді талдау болып табылады.

ІІ. Негізгі бөлім

2. 1 Есептеу операцияларының қазіргі тұжырымдамасы және олардың мәні

Төлемді есептеу немесе жасау міндеті тікелей міндеттемелерден (сатып алу-сату, Қызмет көрсету, мердігерлік және т. б. шарттар) немесе заңнан (салықтарды, сақтандыру және басқа қорларға төлемдер мен басқа да фискалдық төлемдерді төлеу) туындауы мүмкін. Мұндай міндет міндеттемені тиісінше орындамағаны немесе орындамағаны (тұрақсыздық айыбын төлеу, залалды өтеу) үшін санкция ретінде қызмет етуі не шарттан тыс шарттардан міндеттемелер туындауы мүмкін

Бұл несиелік және есеп айырысу қатынастарының дербестігі, оларды келісімшарттық қатынастардың нақты түрлерінде бөліп көрсете отырып, несиелеу және есеп айырысу бойынша арнайы міндеттемелердің болуы туралы айтуға мүмкіндік береді. Олардың ерекшелігі келесідей көрінеді.

Есеп айырысу-несиелік қатынастар біркелкі емес және әдетте транзакциялар тізбегін және басқа да заңды маңызды әрекеттерді орындау арқылы жүзеге асырылады. Осылайша, несиелік келісім-шарт жасасу арқылы азаматтық құқық субъектілері бірқатар операцияларды орындайды: банк несие шотын ашады, ақша сол шотқа аударылады, ақша белгілі бір мақсаттарға жұмсалады. Бөлек алынған әрбір төлем нысаны бірнеше өзара байланысты транзакциялармен де жүзеге асырылады. Басқаша айтқанда, кез-келген есеп айырысу міндеттемесі бірнеше өзара байланысты әрекеттерді (операцияларды) орындау арқылы жүзеге асырылады.

Банк төлем тапсырмаларын орындайтын есеп айырысу құжаттарының түрлері төлем талаптары, төлем тапсырмалары, чектер, аккредитивтер болып табылады. Олар қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың кейбір түрлеріне сәйкес келеді. Есеп айырысу құжаттары-бұл коммерциялық ұйымдар мен банк мекемелері арасындағы құжат айналымы деп аталатын құжаттар ағыны.

Есеп айырысу төлем, орындау арқылы қаржылық міндеттемені өтеуге бағытталған әрекет ретінде анықталады. Есептеу-бұл белгілі бір ақша сомасын төлеу. Есеп айырысу қатынастарын орнату үшін төлеушінің басқа тұлғаға төлемдерді жүзеге асыруға бағытталған әрекеттері үшін комиссиясы негіз болып табылады.

Есепке сәйкес, түсіну керек-құқықтық нормалармен реттелетін әрекеттер төлемді жүзеге асыруға арналған

Есеп айырысу әдістеріндегі айырмашылықтар негізінде келесі банктік есеп айырысу операцияларын ажыратуға болады:

* аккредитив операциялары;

* операцияларды жинау;

* аударма операханасы;

* тазалау.

Есеп айырысу операторында пайдаланылған төлем құралына байланысты есеп айырысу операциялары: төлем тапсырмалары (тапсырма талаптары) бойынша есеп айырысулар; есеп айырысуларды тексеру; шоттар туралы шарттар; аккредитив шарттары; пластикалық карталар бойынша есеп айырысулар; қолма-қол төлемдер болып бөлінеді.

Функционалдық айырмашылықтар, есеп айырысудың мақсаттары мен кезеңдері бойынша банктік есеп айырысу операциялары бөлінеді:

1) ағымдағы шот ашу, есептік, шұғыл және басқа да операциялар;

2) әртүрлі үлгідегі шоттарды жүргізу (қаражатты есептен шығару және есепке алу, пайыздар мен комиссиялар беру) ;

3) кассалық операциялар (қолма-қол және қолма-қол ақшасыз кассалық операциялар және керісінше) ;

4) тиісті төлем құралын төлеуге төлеушінің келісімін (немесе бас тартуын) алуға байланысты қабылдау жөніндегі операциялар;

5) төлем алу құқығын беруге байланысты операциялар:

факторинг; бухгалтерлік есеп; банк индоссант рөлін атқарған кезде аударым (индоссамент) ;

6) банктік кепілдік (кепілдік және кепілдік) операциялары,

Есептеулерді ұйымдастырудың негізгі принциптері. Әр елде есеп айырысу жүйесін ұйымдастырудың өзіндік ерекшелігі бар, бірақ олардың барлығы бірдей іргелі принциптер мен келесі төлем операцияларына негізделген•

1) қолма-қол ақшамен төлеу;

2) шотқа қолма-қол ақша салу;

3) шоттан қолма-қол ақша алу;

4) төлем тапсырмасы үшін ақша аудару; 5) бір шоттан екінші шотқа банктік аударымдар (чектер) ;

6) қаражатты бір шоттан екінші шотқа аудару.

2. 2 Төлем жүйелері және олардың есеп айырысуға қатысуы

Банк жүйелерінің негізі банкаралық есеп айырысулар болып табылады. Олар салааралық айналым жүйесі (МҚҰ) негізінде құрылған. Әрбір төлем құжатында осы нөмірді көрсете отырып, банк мекемесі тез есеп айырысуға ықпал етті. МҚҰ ақшалай қаражаттың сақталуын қамтамасыз ететіндей, қателерді, құжаттардың қозғалысына рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмайтындай, ақшаның дұрыс емес мекенжайға жіберілуіне жол бермейтіндей іске асырылуы тиіс. Сондықтан MFI жүйесінде әрбір бастапқы операция жауап ретінде қайталанды.

Өтемақы өтемақысы . Өтемақы-төлем міндеттемелері мен банк талаптарын өзара есепке алу арқылы төлемдер жасау. Клирингтік мекеме-арнайы лицензия негізінде: қатысушы банктер арасында төлем құжаттарымен алмасуды; қатысушы банктердің таза позицияларын есептеуді жүзеге асыратын банктік емес кредиттік ұйым.

Таза позиция деп қатысушы банктердің талаптары мен міндеттемелерін алмасу нәтижесінде қатысушы банктің жалпы қалдығы түсініледі.

Төлем құжаттарын қабылдау мен беруді клирингтік ұйым қолданыстағы заңнамаға және электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалану тәртібін айқындайтын қатысушы банктермен келісімге сәйкес электрондық түрде жүзеге асыра алады.

Банктік шот ашқан кезде (банкпен банктік шот шартын жасасу) оның иесі қолда бар қаражатты, сондай-ақ банкті толық басқару үшін оның шотына аударылатын қаражатты аударады. Шын мәнінде, клиенттердің ақшасы Банктің жылжымайтын мүлкінің ажырамас бөлігіне айналады.

Инкассо бойынша есеп айырысуды банк төлем-тапсырма талаптары мен төлем талаптары негізінде жүзеге асырады. "Инкассо", "инкассооперациялар" терминдері Банктің борышкерден (төлеушіден) төлемді қабылдау және (немесе) қаражат алушының атынан жасалған акцепт бойынша іс-қимылын білдіреді. Төлем тапсырмасы сияқты есеп айырысу нысаны Тараптардың келісімінде көзделуі немесе егер келісім нысаны келісімде көзделмесе (жеткізуді қоспағанда) сатушы пайдалануы мүмкін.

Банк саласындағы есеп айырысу мақсаттары: банк саласындағы есеп айырысулар қаржылық операциялардың қауіпсіздігін, төлемдерді өңдеудің дәлдігі мен тиімділігін қамтамасыз етуді, тәуекелдерді басқаруды және реттеуші нормативтердің сақталуын қамтамасыз етуді қоса алғанда, бірқатар мақсаттарды орындайды.

Есептеулерді қолдану: есеп айырысулар банктік салада аударымдар, төлемдер, несиелер мен депозиттермен операцияларды есепке алу сияқты әртүрлі операцияларды жүзеге асыру үшін кеңінен қолданылады. Олар сондай-ақ бухгалтерлік есеп пен қаржыны басқару процестерін автоматтандыру үшін қолданылады.

Технологиялық инновациялар: қазіргі банк саласында онлайн-банкинг, мобильді қосымшалар және блокчейн сияқты технологиялық инновациялар клиенттерге қаржылық қызметтердің ыңғайлылығын, қолжетімділігін және қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

Реттеу және нормативтер: банк саласы қауіпсіздікке, ашықтыққа және қаржылық операцияларды жүргізу ережелерін сақтауға қойылатын талаптарды айқындайтын заңнамамен және нормативтермен қатаң реттеледі.

Тұтынушылардың талаптары мен күтулері: цифрлық және онлайн-сервистер санының артуымен клиенттер банктік қызметтердің сапасы мен ыңғайлылығына барған сайын талапшыл болып келеді, бұл есеп айырысу саласында үнемі жетілдіруді және инновацияларды талап етеді.

Бұл теориялық аспектілер банк саласындағы есептеулердің мақсаттары мен қолданылуын, сондай-ақ олардың қаржылық операциялардың тиімділігі мен тұрақтылығына әсерін одан әрі зерттеудің негізі болып табылады.

III. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ 3. 1 Банктік қызметте математикалық әдістерді қолдану

Қазіргі уақытта қоғам экономикада математиканы қолданбай өмірді елестете алмайды. Банктегі ең көп таралған есеп айырысулардың бірі-несиелік ставкаларды есептеу.

Сонымен, қаржылық Математиканың кейбір элементтерін қарастырыңыз:

Тиімді пайыздық мөлшерлеме деген ұғым бар.

Тиімді пайыздық мөлшерлеменің мәні мынада: ол қарыз алушының көзқарасы бойынша несиенің нақты құнын көрсетуге арналған, яғни оның несиеге тікелей байланысты барлық жанама төлемдерін (несиенің өзі бойынша төлемдерден басқа) ескереді.

Енді біз есептерді шешудің бірнеше мысалын қарастырамыз.

Біріншісі ретінде біз қарапайым пайыздық әдістерді талдаймыз:

Салымшы 100 мың теңге сомасын салады делік. жылдық 10% ұсынатын банкке. Банк салым бойынша пайыздарды есептеу үшін қарапайым пайыз әдісін қолданады делік. Біз алты айдан кейін салымшының шотына түсетін соманы табуымыз керек.

Қарапайым пайыздарды есептеу әдісін қолданайық. Есептеу формуласы келесідей: S(t) =(1+it) So, мұндағы t - уақыт нүктесі, So - салымның(қарыздың) бастапқы мөлшері, S (t) - ақшалай ақырғы сома, a i-пайыздық мөлшерлеме.

Біздің есепте берілген: = 1; t = 1/2; 10% = 0, 1.

Табу: S (t) =?.

Шешім:

$s\left( \frac{1}{2} \right) - (1 + 0, 1 \times \frac{1}{2}) \times 1 = 105000$

Осылайша, алты айдан кейін салымшының шотында 105 мың рубльге тең сома болады.

Енді күрделі пайыздық әдіске көшейік:

Салымшы 100 мың теңге сомасын жылдық 10% салымдар ұсынатын сол банкке салды делік. Банк салым бойынша күрделі пайыздар әдісін қолдансын. Алты айдан кейін салымшының шотына түсетін соманы табыңыз.

Біз күрделі пайыздарды есептеу әдісін қолданамыз. Есептеу формуласы келесідей:

$S(t) - (l + i) ^{t}\ \ \$ So,

мұндағы t-уақыт нүктесі, So - салымның (қарыздың) бастапқы мөлшері, S(t) - ақшалай ақырғы сома, a i-пайыздық мөлшерлеме.

Біздің міндетіміз:=1; t = 1/2; 10% = 0, 1;

Табу: S (t) =?.

Шешім:

$S\left( \frac{1}{2} \right) - ({1 + 0, 1) }^{\frac{1}{2}} - 1 = 104881$

Шешімнен алты айдан кейін салымшының шотында 104881 теңгеге тең сома болады.

Әрі қарай қарапайым және күрделі пайыздық әдістерді салыстырыңыз:

Сыйақы мөлшерлемесі жылдық 300% болған кезде жарты жылдық салым үшін қарапайым пайыздарды пайдалану қандай сәйкессіздіктерге әкелуі мүмкін екенін көрсететін мысалды қарастырыңыз.

Сонымен, тапсырма деректері: S-салым мөлшері; t = 1/2-уақыт; 300% = 3 - пайыздық мөлшерлеме.

Егер банк қарапайым пайыздарды пайдаланса, онда жиынтық соманы формула бойынша іздейтін еді:

S(t) = (1 + it) So.

Мәндерді алмастыра отырып, біз аламыз:

$S\left( \frac{1}{2} \right) - \left( 1 + 3 \times \frac{1}{2} \right) \times S = 2, 5 \times S$