Орман экожүйелерінің биоалуантүрлілігі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті (ҚазҰАЗУ)

Тақырыбы : Жануарлар мен орман арасындағы байланыс түрлері

Орындаған : Жолдасова Ж

Группа :ЛР 24-04

Факультет : Орман шаруашылғы

Тексеруші : Байбатшанов М. Қ

Алматы 2024ж

Жоспар 1. Кіріспе . . . 2 Жануарлар мен орман арасындағы трофикалық байланыстар3

Қоректік тізбектер және олардың құрылымы
Шөпқоректілер, жыртқыштар және детритофагтар арасындағы байланыстар

3. Симбиотикалық қарым-қатынастар. . 4  Мутуализм, комменсализм және паразитизм мысалдары

 Жануарлардың өсімдіктермен және басқа организмдермен симбиотикалық қарым-қатынастары

4. Ормандағы жануарлардың көбеюі мен өсімдіктерді тозаңдандырудағы рөлі. . 5

Тұқымдар мен тозаңдардың таралуы
Жануарлардың өсімдіктердің көбеюіне және таралуына әсері

5. Орман құрылымы және жануарлардың ортаға бейімделуі6

Орман құрылымын қалыптастырудағы жануарлардың рөлі
Жануарлардың табиғи апаттарға әсері және климаттық реттеу

6. Орман экожүйесінің тұрақтылығы мен биоалуантүрлілігі. . 7

Орманның экожүйедегі жануарлар арқылы сақталатын тепетеңдігі
Жануарлар арқылы орманның биологиялық әртүрлілігін сақтау

7. Қорытынды. . 8. Әдебиеттер. . 9

Кіріспе.

Жануарлар мен орман арасындағы байланыс күрделі және бірбірімен тығыз байланысты экологиялық жүйелерді қамтиды. Бұл байланыстар әртүрлі тәсілдермен көрініс табады және ормандағы жануарлардың өмір сүруіне, тіршілігіне әсер етеді. Төменде жануарлар мен орман арасындағы негізгі байланыс түрлері көрсетілген:

Трофикалық байланыс (қоректену тізбегі)

Орман экожүйесінде жануарлар мен өсімдіктер трофикалық деңгейде байланысқан. Әрбір жануар белгілі бір деңгейде орналасып, өсімдіктерден, басқа жануарлардан немесе қалдықтардан қоректенеді.

• Шөпқоректілер (өсімдіктермен қоректенушілер) : Қояндар, бұғылар, тиіндер сияқты жануарлар өсімдіктердің жапырақтары, қабығы, жемістері және дәндерін жейді. Бұл жануарлар өсімдіктерге бақылаушы әсер етіп, орман өсімдіктерінің тығыздығын реттеп отырады.

•Жыртқыштар: Қасқырлар, түлкілер, құстар секілді жыртқыштар шөпқоректі жануарлармен қоректеніп, популяцияның балансын сақтайды.

• Қалдық қоректенушілер (детритофагтар) : Қоңыздар, құмырсқалар сияқты жануарлар өліп қалған өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтарымен қоректенеді. Олар ыдырау процесін жылдамдатып, топырақтың құнарлылығын арттыруға үлес қосады.

Симбиотикалық байланыс

Симбиоз - орман экожүйесінде екі немесе одан көп түрдің бірге тіршілік етуі, бұл байланыс жануарлар мен орманның тіршілігіне оң әсер етеді.

Мутуализм: Жануарлар мен өсімдіктер бір-біріне пайдалы әрекет етеді. Мысалы, кейбір құстар мен жарқанаттар гүлдердің тозаңын тасымалдап, өсімдіктердің көбеюіне көмектеседі. Сонымен қатар, саңырауқұлақтар мен ағаш тамырларының арасында да мутуалистік байланыс болады: саңырауқұлақтар минералды заттармен қамтамасыз етіп, ағаш тамырлары оларға көміртекті қоректік заттармен көмек береді.

Комменсализм:Бұл байланыста бір түр екіншісіне пайда әкеледі, бірақ екінші түр зиян да, пайда да көрмейді. Мысалы, ағаштардың қуыстарында тұратын тиіндер ағаштарға зиян келтірмейді.
Паразитизм:Бұл жағдайда бір түр екінші түрге зиян келтіреді. Мысалы, кейбір құрттар мен насекомдар ағаштардың қабығын жеп, олардың өсуіне зиян келтіреді

Таралу және көбеюге көмек.

Ормандағы жануарлар өсімдіктердің көбеюіне көмектеседі.

Тұқым таралуы: Құстар мен сүтқоректілер жеміс жеп, тұқымдарды таратады. Мысалы, құстар жидектерді жеп, олардың тұқымдарын орманның әртүрлі бөліктеріне апарып, топыраққа түсіреді.

Тозаңдану:Аралар, көбелектер, құстар және жарқанаттар гүлдердің тозаңдарын таратады, бұл өсімдіктердің көбеюіне қажетті процес

4

Тұрақтылық пен экожүйе тепе-теңдігі

Жануарлар ормандағы экологиялық тепе-теңдікті сақтауға үлес қосады.

Өсімдік популяциясының реттелуі:Бұғылар мен қояндар өсімдіктердің санын шектеуге көмектеседі. Егер жануарлар болмаса, өсімдіктер өте көп өсіп, орманның экожүйесі тепетеңдігінен айырылуы мүмкін.

Топырақ құрылымының жақсаруы: Құстар мен сүтқоректілер топырақты қазып, айналдырып, ауа мен су айналымын жақсартады. Жануарлардың қалдықтары топырақтың құнарлығын арттырады.

Қорғаныс және қауіпсіздік Ормандағы жануарлар қорғаныс үшін орманды пайдаланады.

Табиғи баспана: Көптеген жануарлар орманды мекендейді, өйткені онда жыртқыштардан қорғану үшін баспана табылады. Қуыс ағаштар, жапырақтар және бұталар көптеген жануарларға қауіпсіз жер болып табылады.

 Қарым-қатынастар мен кооперация: Кейбір түрлер бірбірімен бірігіп қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Мысалы, құстардың тобымен ұшу, немесе бұғылар мен сиырлардың топтық қарым-қатынасы.

 Қарым-қатынастар мен кооперация: Кейбір түрлер бірбірімен бірігіп қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Мысалы, құстардың тобымен ұшу, немесе бұғылар мен сиырлардың топтық қарым-қатынасы.

5

Экожүйе қызметтері

Орман экожүйесінің қызметтері жануарларға қолайлы орта жасап, олардың тіршілік етуіне қажетті жағдайлар туғызады.

Су айналымы: Орман жапырақтары суды буландырып, ылғалдылықты арттырады, бұл жануарлардың тіршілік ету ортасын сақтауға көмектеседі.

Оттегі мен көміртегі алмасуы:Орман өсімдіктері көмірқышқыл газын сіңіріп, оттегі шығарады, бұл тірі организмдерге таза ауа алу үшін маңызды

Жалпы, жануарлар мен орман арасындағы байланыстар орман экожүйесінің тұрақтылығы мен тіршілік етуінің кепілі болып табылады. Бұл байланыстың кез келген бөлігі бұзылса, орман экожүйесі зардап шегуі мүмкін, сондықтан осы экожүйені қорғау маңызды.

Климаттық реттеу және әсер Орман жануарлары климаттық жүйелердің тұрақтылығына әсер ете отырып, көміртегі мен су айналымын реттеуде маңызды рөл атқарады.

Топырақтағы көміртегінің сақталуы:Құрттар мен детритофагтар сияқты топырақтағы организмдер органикалық заттарды ыдыратып, топырақтағы көміртегінің сақталуына ықпал етеді. Бұл процесс атмосфераға бөлінетін көмірқышқыл газын азайтуға көмектеседі.
Ылғалдылықты реттеу:Жануарлар топырақты қазып, араластырып, оның су өткізу қабілетін жақсартады. Сонымен қатар, орман қабатының ылғалдылығын сақтайды, бұл булануды азайтады және атмосферадағы ылғалдың сақталуына көмектеседі.
6

Орман құрылымын қалыптастыру

Ормандағы жануарлар оның құрылымын және өсімдіктердің таралуын тікелей әсер етеді.

Шөпқоректілер:Бұғылар мен қояндар сияқты жануарлар кейбір өсімдіктерді жиі жеп, ормандағы өсімдік түрлерінің әртүрлілігіне әсер етеді. Олар кейбір өсімдіктердің өсуін шектеп, орманның түрлі деңгейлерінде кеңістіктегі өсімдік тығыздығын реттейді.
Жануарлардың белсенділігі:Мысалы, дятелдер ағаштардың қабығын тесіп, өздеріне ін жасайды. Кейіннен бұл орындар басқа жануарлар үшін баспанаға айналады.

Табиғи апаттардың әсерін жұмсарту

Жануарлар ормандағы табиғи апаттардың әсерін жұмсартуға көмектеседі, бұл орман экожүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Өртке қарсы тұру:Кейбір жануарлар, мысалы, құрттар мен құмырсқалар өрт болғаннан кейін орман топырағын тез қалпына келтіреді. Олар өрттің әсерінен туындаған органикалық қалдықтарды ыдыратып, топырақты құнарландыруға көмектеседі.
Аурулардың таралуын шектеу:Жыртқыштар ауру таралатын жануарлар популяциясын бақылау арқылы орманның экологиялық денсаулығын сақтауға көмектеседі.

Орманның әртүрлілігіне үлес қосу

Жануарлар ормандағы түрлердің әртүрлілігі мен биоалуантүрліліктің сақталуына үлкен әсер етеді.

 Жәндіктердің бақылауы: Жыртқыш құстар мен жәндік жейтін жануарлар зиянды жәндіктердің көбеюін шектейді, бұл өз кезегінде орман өсімдіктерінің денсаулығын сақтауға көмектеседі. 7

Интродукция және экзотикалық түрлердің таралуы: Кейбір жануарлар экзотикалық түрлерді басқа аймақтарға таратып, сол аймақтардың биоалуантүрлілігін арттырады. Бірақ кейбір жағдайда бұл түрлер бәсекелес болып, жергілікті түрлерге зиян келтіруі мүмкін.

Көбею және өмірлік циклге әсер

Ормандағы жануарлар тіршілік ету циклдерін қалыптастыруға және әртүрлі түрлердің көбеюіне үлес қосады.

Миграция:Кейбір жануарлар маусымдық миграция жасай отырып, түрлі аймақтардағы экожүйелерді байланыстырады. Мысалы, құстар мен жарғанаттар басқа аймақтарға тұқымдар мен тозаңдарды тасымалдайды.
Топырақ құнарлылығы:Жануарлардың қалдықтары және тіршілік ету әрекеттері топыраққа органикалық заттарды қосады, бұл өсімдіктердің өсуіне және көбеюіне оң әсер етеді.

Биотикалық қарым-қатынастар Орман экожүйесіндегі жануарлар арасындағы қарым-қатынастар, мысалы, қоректену немесе бәсекелестік, экожүйенің тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Бәсекелестік:Түрлер арасында ресурстар үшін болатын бәсекелестік (мысалы, азық-түлік және баспана) ормандағы популяцияларды реттеуге көмектеседі.
Қосарлас бейімделу:Орман экожүйесінде ұзақ уақыт бойы жануарлар мен өсімдіктер арасында қосарлас бейімделу орын алады, мысалы, тозаңданушы өсімдіктер мен жәндіктердің өзара бейімделуі.

Экожүйедегі зат айналымы Жануарлар орман экожүйесіндегі заттардың айналымына тікелей әсер етеді, олар бұл процестерді жылдамдатып, органикалық және бейорганикалық заттардың орман ішінде қайта өңделуін қ. е 8

Фосфор мен азот айналымы: Жануарлар экскременттер арқылы топыраққа фосфор мен азот қосады. Бұл элементтер өсімдіктердің өсуі үшін маңызды.

 Су айналымы: Орман өсімдіктерінің транспирациясы жануарлардың араласуымен ылғалдың орман ішінде тиімді таралуына әсер етеді.

Топырақтың сапасын жақсарту

Жануарлар топырақты қазып, араластырып, оның құрылымын және құнарлығын арттырады.

Микроорганизмдердің дамуы:Құрттар мен басқа да жерқазғыш жануарлар топырақтың құрылымын жақсартып, оның құнарлылығын арттыруға көмектеседі. Бұл өсімдіктердің тамырлары үшін қолайлы орта жасайды.
Аэрация:Жануарлар топырақты қазып, ауа өткізгіштігін арттырады. Бұл топырақтағы микроорганизмдердің тыныс алуына және тамырлардың дұрыс өсуіне жағдай жасайды.

Орман қабаттары және жануарлар тіршілігі

Орман бірнеше қабаттан тұрады, әрбір қабаты өзіне тән жануарлар мен өсімдіктерді мекен етеді. Бұл қабаттар мен олардың негізгі тұрғындары:

Крона қабаты:Орманның ең жоғарғы қабаты, мұнда құстар, маймылдар және көбелектер сияқты ағаштарда өмір сүретін жануарлар мекендейді. Олар ағаштардың гүлдерімен, жемістерімен және басқа да өсімдік бөліктерімен қоректенеді.
Ағаш қабаты:Бұл қабатта ағаштар мен бұталар орналасқан. Бұғылар, еліктер, түлкілер, құстар мен жәндіктер секілді жануарлар тұрады. Олар бұталар мен төменгі ағаштардағы қорекпен және баспанамен қамтамасыз етіледі.
Шөптесін қабаты:Орманның төменгі қабаты, мұнда шөптер, бұталар, папоротниктер және мүк секілді өсімдіктер өседі.
9
Бұл қабатта ұсақ кеміргіштер, жәндіктер және жердің үстіңгі қабатында тіршілік ететін көптеген жануарлар мекендейді.

Топырақ қабаты: Бұл қабатта құрттар, жәндіктер және микроорганизмдер тіршілік етеді. Топырақтың тіршілік иелері органикалық заттарды ыдыратып, топырақтың құнарлылығын арттырады.

Орманның эволюциялық дамуына жануарлардың әсері

Ормандағы көптеген өсімдіктер жануарлармен бірлесіп дамыған. Бұл қосарлас эволюция түрлері арасында тығыз байланыстарды дамытты.

Тозаңдану бейімделуі:Орман гүлдерінің көбі тозаңдандыру үшін жануарларға тәуелді. Мысалы, кейбір гүлдер тек құстардың немесе аралардың тозаңдандыруына бейімделген. Бұл гүлдер өз кезегінде жәндіктерді өзіне тарту үшін ерекше түстер мен пішіндерге ие.
Жеміс-жәндіктер қатынасы:Кейбір орман өсімдіктері жемістерін тек белгілі бір жануарлар үшін бейімдеп дамытқан. Жемісті жейтін құстар мен маймылдар өсімдіктердің тұқымдарын таратуға көмектеседі.