Құжаттарды механикалық қалпына келтіру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

БӨЖ
Тақырып: Мұрағат құжаттарын сақтау және қорғау

Жоспар:
І. Кіріспе
1. Мұрағат құжаттарын сақтау шарттары
2.Құжаттарды қалпына келтіру және консервациялау
3.3.Цифрлық форматқа көшірудің маңыздылығы
ІІ. Қорытынды
IIІ. Пайдаланылған әдебиеттер
І. Кіріспе
Мұрағат құжаттарын сақтау және қорғау -- адамзат тарихын, мәдениетін, әлеуметтік және саяси дамуын зерттеуде маңызды рөл атқаратын құжаттарды ұзақ мерзімге сақтап қалуға бағытталған маңызды сала. Мұрағат құжаттары -- бұл қоғамның өткен өмірінің айнасы, тарихи оқиғалар мен кезеңдерді шынайы және дәлме-дәл бейнелейтін құнды ақпарат көздері. Олардың арасында мемлекеттік актілер, заңдар, жеке тұлғалардың өмірі туралы деректер, қоғамдық ұйымдардың құжаттары, мәдениет пен өнерге қатысты материалдар бар. Мұрағаттарсыз мемлекеттер мен қоғамдардың тарихын қалпына келтіру мүмкін емес болар еді. Құжаттарды сақтау және қорғау процесі тек оларды физикалық зақымданудан қорғау шараларымен шектелмейді. Мұрағат құжаттарының сапасын ұзақ уақыт бойы сақтау үшін арнайы шарттарды орындау қажет: құжаттарды сақтауға арналған климаттық жағдайларды сақтау, арнайы құралдар мен әдістерді қолдану, құжаттарды қалпына келтіру және консервациялау жұмыстарын жүргізу маңызды. Мұрағат ісінің дамуымен бірге құжаттарды цифрлық форматқа көшіру, оларды онлайн қолжетімді ету арқылы қорғаудың заманауи әдістері кең таралды. Мұның бәрі құжаттарды тиімді сақтаудың және болашақ ұрпаққа жеткізудің ажырамас бөлігі. Технологияның қарқынды дамуы және цифрлық ақпараттық жүйелердің енгізілуі мұрағат ісіне жаңа тәсілдерді алып келді. Бүгінгі таңда құжаттарды тек физикалық тұрғыда сақтап қана қоймай, оларды цифрландыру арқылы көптеген зерттеушілерге, ғалымдарға және қарапайым азаматтарға қолжетімді ету басты бағыттардың бірі болып отыр. Бұл үрдіс мұрағат құжаттарын неғұрлым тиімді әрі ұзақ мерзімді сақтауға мүмкіндік береді, сондай-ақ құжаттардың физикалық зақымдалу тәуекелін азайтады.
Құжаттарды сақтау және қорғау процесі бірнеше маңызды кезеңдерден тұрады: құжаттардың физикалық жағдайын бақылау, оларды қалпына келтіру, цифрлық көшірмелер жасау, сондай-ақ төтенше жағдайлардан (өрт, су тасқыны және т.б.) қорғау. Әрбір мұрағат мекемесі өзінің құжаттары үшін арнайы сақтау және қорғау шараларын әзірлейді. Осыған байланысты бұл салада ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіліп, жаңа технологиялар мен әдістемелер енгізілуде. Мұрағат құжаттарының сақталуы -- тек мұрағат қызметкерлерінің ғана емес, сонымен қатар қоғамның, мемлекеттің тарихи жадының сақталуына ықпал ететін жауапты процесс. Бұл міндетті орындау үшін мұрағат ісінің барлық аспектілерін жетілдіру және құжаттарды сақтау мен қорғаудың заманауи әдістерін пайдалану қажет. Осы рефератта мұрағат құжаттарын сақтау және қорғаудың негізгі аспектілері, соның ішінде физикалық қорғау шаралары, цифрландыру, консервация және төтенше жағдайлардың алдын алу шаралары туралы толық мәліметтер қарастырылады. Бұл тақырыптың маңыздылығы мен қажеттілігі мұрағат құжаттарының адамзат тарихындағы орнын ескере отырып, олардың сақталуын қамтамасыз етудің заманауи талаптары тұрғысынан ашылады.
1. Мұрағат құжаттарын сақтау шарттары
Мұрағат құжаттарын сақтау - бұл тек құжаттарды қорғау емес, сонымен қатар олардың ақпараттық құндылығын сақтай отырып, ұзақ мерзімге жарамды болуын қамтамасыз ететін процесс. Бұл үшін арнайы шарттар жасалады. Сақтау шарттарына физикалық, климаттық және қауіпсіздік шаралары жатады. Мұрағат құжаттарын дұрыс сақтау оларды уақыт өте келе тозудан, сыртқы ортаның зиянды әсерінен және апатты жағдайлардан қорғауға мүмкіндік береді.
Температура мен ылғалдылық деңгейі
Құжаттарды сақтау үшін микроклиматтық жағдайлар өте маңызды рөл атқарады. Олардың ішіндегі ең маңызды факторлар - температура мен ылғалдылық. Егер бұл көрсеткіштер дұрыс сақталмаса, құжаттардың физикалық құрылымы бұзылып, олар оқуға жарамсыз болып қалуы мүмкін.
Температура. Құжаттардың ұзақ сақталуы үшін оңтайлы температура 16-22°C деңгейінде болуы тиіс. Температураның төмендеуі құжаттардың сынғыш болуына, ал жоғарылауы қағаздың қартаюына, мәтіннің өшуіне және басқа да бұзылуларға әкеледі. Егер температура тым жоғары болса, химиялық реакциялар жылдамдайды, бұл қағаздың тез ескіруіне және оның сапасының төмендеуіне себеп болады.
Ылғалдылық. Ылғалдылық деңгейі 45-60% шамасында болуы қажет. Қағаз материалдары ылғалды ортада көгеріп, саңырауқұлақтардың пайда болуына бейім. Тым жоғары ылғалдылық қағаздың шіруіне және көгеріп, сапасының төмендеуіне әкелуі мүмкін. Ал ылғалдылықтың тым төмендеуі қағаздың құрғап, сынғыш болуына және материалдың тұрақтылығын жоғалтуына әсер етеді.
Құжаттардың материалына байланысты сақтау талаптары. Мұрағаттарда тек қағаз құжаттар ғана емес, сондай-ақ фотосуреттер, фильмдер, магниттік таспалар мен дискілер сақталады. Әрбір материал түрі өзіне тән температура мен ылғалдылық деңгейін талап етеді. Мысалы, фотосуреттер мен кинопленкалар үшін 5-10°C аралығында төмен температура қажет болуы мүмкін, ал ылғалдылық деңгейі 30-40% болуы керек.
Жарықтандыру
Жарық, әсіресе, күннің ультракүлгін сәулелері, мұрағат құжаттары үшін өте зиянды. Жарық құжаттардағы мәтіндердің кетуіне, қағаздың сарғаюына және материалдың жалпы жағдайының нашарлауына әкеледі. Осы себепті мұрағат қоймаларында жарықтандыру деңгейін төмендету немесе толықтай алып тастау маңызды.
Тікелей күн сәулесінен қорғау. Күннің тікелей түсуінен қорғайтын арнайы шымылдықтар, пленкалар немесе жабық сақтау жүйелері пайдаланылады. Ультракүлгін сәулелер қағаз бен бояулардың фотохимиялық тозуын жылдамдатады.
Жасанды жарықтандыру. Құжаттар сақталатын бөлмелерде тек жұмсақ және минималды жарықтандыру қолданылады. Мұндай жарықтандыру құжаттарды күнделікті тексеру кезінде ғана қосылады және жарық көзі құжаттарға тікелей түспейді.
Ауа сапасы
Ауаның тазалығы мұрағат қоймаларында маңызды рөл атқарады, себебі ауада болатын шаң, ластану және химиялық қоспалар құжаттардың сапасына кері әсер етеді. Шаң қағаз бетіне түсіп, химиялық реакцияларға ұшырауы мүмкін, ал ылғалды ортада шаң құжаттарда көгеру процесін тудыруы мүмкін.
Ауаны фильтрациялау. Мұрағат қоймаларында ауаны сүзу жүйелері орнатылады, олар шаң мен зиянды қоспаларды жоюға бағытталған. Ауа айналымы жүйелері бөлме ішіндегі ауаның сапасын үнемі жоғары деңгейде ұстап тұрады.
Химиялық заттардың әсерін болдырмау. Құжаттардың айналасындағы ауада қышқылдар, еріткіштер және басқа да химиялық заттар болмауы керек. Бұл химиялық заттар құжаттардың материалын баяу, бірақ тұрақты түрде бұзады. Сондықтан мұрағат қоймалары арнайы ауаны фильтрациялайтын және желдететін жүйелермен жабдықталады.
Сақтау құрылғылары
Құжаттарды тек белгілі бір климаттық жағдайда сақтап қана қоймай, оларды физикалық түрде қорғауға да мән беру керек. Мұрағаттар құжаттарды сақтау үшін арнайы жабдықтарды пайдаланады. Олардың ішінде қышқылсыз материалдан жасалған контейнерлер, металл стеллаждар және сейфтер бар.
Қышқылсыз сақтау қораптары. Құжаттарды қышқылсыз картон немесе арнайы қышқылсыз қағаздан жасалған конверттерге салу олардың ұзақ мерзімде сақталуына көмектеседі. Қышқылсыз материалдар құжаттардың табиғи қартаюын баяулатады.
Металл стеллаждар. Құжаттарды сақтау үшін металл стеллаждар қолданылады. Бұл стеллаждар өрт және су тасқыны сияқты апатты жағдайларда құжаттарды қорғауға көмектеседі. Сонымен қатар, стеллаждардың арасында жеткілікті бос орын қалдыру маңызды, себебі құжаттар тым тығыз орналастырылса, олардың физикалық жағдайы нашарлауы мүмкін.
Сейфтер. Құнды және аса маңызды құжаттар үшін арнайы сейфтер қолданылады. Бұл сейфтер өртке, суға және механикалық зақымдануларға төтеп беруге арналған.
Төтенше жағдайларға дайындық
Құжаттарды сақтау кезінде тек климаттық жағдайлар ғана емес, сонымен қатар төтенше жағдайлардан қорғау мәселелері де қарастырылады. Мұрағаттарда өртке қарсы жүйелер, су тасқынын болдырмайтын шаралар және апатты жағдайларда құжаттарды сақтап қалу үшін эвакуациялау жоспарлары жасалады.
Өртке қарсы жүйелер. Өрттің алдын алу үшін арнайы автоматты өрт сөндіру жүйелері орнатылады. Бұл жүйелер өрттің алғашқы белгілерінде дереу іске қосылып, өртті сөндіруге көмектеседі. Өртті сөндіру кезінде судың орнына құжаттарға зиян келтірмейтін инертті газдар қолданылуы мүмкін.
Су тасқынынан қорғау. Мұрағат қоймаларын су тасқыны қаупі бар жерлерде орналастыруға болмайды. Мұндай жағдайлардан қорғау үшін ғимараттың ішіне арнайы дренаждық жүйелер орнатылады және құжаттар жоғары сөрелерде сақталады.
Құжаттардың әртүрлі материалдарына қатысты арнайы талаптар
Мұрағаттарда тек қағаз құжаттар ғана емес, басқа да материалдар (кинопленкалар, фотосуреттер, магниттік таспалар) сақталады. Олардың әрқайсысы арнайы сақтау шарттарын талап етеді.
Кинопленкалар мен фотосуреттер. Бұл материалдар өте нәзік және оларды төменгі температурада (5-10°C) және төмен ылғалдылықта сақтау қажет. Мұндай сақтау шарттары бұл материалдардың химиялық тұрақтылығын сақтайды.
Магниттік таспалар мен дискілер. Оларды сақтау үшін белгілі бір ылғалдылық пен температура ғана емес, сонымен бірге электромагниттік сәулелерден қорғау да маңызды. Бұл материалдардың бұзылуын болдырмау үшін олардың айналасындағы электромагниттік өрістерді қадағалау қажет.
2.Құжаттарды қалпына келтіру және консервациялау
Мұрағат құжаттарын сақтау барысында уақыт өте келе олар физикалық және химиялық әсерлерге ұшырап, бүлінуі немесе тозуы мүмкін. Құжаттарды қалпына келтіру және консервациялау - осы құжаттардың бастапқы күйін сақтау, ақпараттық құндылығын жоғалтпау үшін қолданылатын маңызды шаралар. Бұл процесс құжаттарды ұзақ мерзімді сақтауға бағытталған және материалдық ескерткіштер ретінде олардың өміршеңдігін қамтамасыз етуге көмектеседі.
Құжаттарды қалпына келтіру (реставрация)
Құжаттарды қалпына келтіру -- оларды физикалық зақымданудан немесе тозудан кейінгі бастапқы немесе пайдалануға жарамды күйге келтіру үшін жүргізілетін арнайы жұмыстар жиынтығы. Реставрация - аса нәзік процесс, ол құжаттың түпнұсқалылығын сақтау және мүмкіндігінше аз араласуды қажет етеді.
Құжаттарды механикалық қалпына келтіру. Бұл әдіс құжаттардың физикалық ақауларын, жыртылған жерлерін, бүктелген беттерін немесе бөлшектерін қалпына келтіруге бағытталған. Құжатты жөндеу үшін арнайы жабдықтар қолданылады: жұмсақ щеткалар, пинцеттер және арнайы жабысқақ материалдар (мысалы, қышқылсыз желімдер). Құжаттың жыртылған немесе қираған бөліктері арнайы қағазбен немесе пленкамен нығайтылып, қайта қалпына келтіріледі.
Жыртылған немесе жарылған беттерді жөндеу. Құжаттың жыртылған беттерін жөндеу үшін арнайы жапсырмалар немесе қышқылсыз қағаз қолданылып, жыртықты жапсыруға мүмкіндік береді. Бұл әдіс құжаттың функционалдығын қалпына келтіреді, алайда оның түпнұсқалық күйін сақтай отырып, минималды араласу қажет.
Құжаттарды нығайту. Егер құжаттың қағазы өте әлсіз немесе сынғыш болса, оны арнайы күшейту әдістері қолданылады. Бұл үшін құжаттың беті арнайы қышқылсыз пленкамен жабылып, қағаздың беріктігі артады. Бұл әдіс құжаттың алдағы уақытта да жарамды болып қалуына көмектеседі.
Құжаттарды тегістеу. Ескі құжаттар көбінесе бүктеліп немесе оралып сақталғандықтан, оларды тегістеу қажет болады. Бұл процесс құжаттарды су буымен жұмсартып, арнайы баспалар арқылы тегістеу арқылы жүзеге асырылады.
Заманауи технологиялар мен әдістер
Құжаттарды қалпына келтіру және консервациялау саласында ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.