Нәтиже ЖШС директоры
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Экономика факультеті
Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы
Е С Е П
Диплом алдындағы іс-тәжірибе бағдарламасын орындау туралы
Тәжірибе өту орны: Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы және ғылыми кітапханалары
6B11202 - HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
Орындаған: HR-41 тобының студенті
Каримова Динара Кайратовна
(аты-жөні, тегі)
Тәжірибе жетекшісі:
Тәжірибе орнынан: Щелупанова Мария Васильевна
(аты-жөні, тегі)
Қорғауға жіберілді________________________
(қолы, мерзімі)
Қорғалды (қорытынды бағасы)______________
(қолы, мерзімі)
Қарағанды 2023
Мінездеме
Е.А.Бөкетов атындағы ҚарУ
Экономика факультеті
HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
HR-41к-19 тобының 4 курс студентіне
Каримова Динара Кайратовна
05.10.2001 ж. т.
HR-41 тобының студенті Каримова Динара Кайратовна диплом алды тәжірибеден өту кезеңінде ол өзін жақсы жағынан көрсетті.Өндірістік тәжірибе кезінде өзіне жүктелген міндеттерге өте ұқыптылықпен қарап, тиімді, сауатты орындады. Экономика құрылымына қызығушылық танытып, өз бетімен жұмысқа, ақпаратты талдауға бейім.
Жалпы, студент материалды жүйелеу, логикалық қорытындылар мен жалпылаулар жасау, экономикалық зерттеу әдістерін қолдана білу қабілетін көрсетті. Каримова Динара Кайратовна практикалық бағдарламаны сәтті орындады, күнделігінде және есебінде сенімді мәліметтерді ұсынды.
Тәжірибе жетекшісі: Щелупанова М.В ____________________
Диплом алды іс-тәжірибенің Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Университетінің экономика факультетінің 6B11202 - HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мандығының күндізгі бөлімінің 4 курс студентінің жеке жоспар кестесі.
Дипломдық жұмысты орындау кестесі
Экономика факультетінің HR-41 тобының студенті Каримова Д.К.
Дипломдық жұмыс тақырыбы: Ұйымға кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу әдістерін жетілдіру жолдары
Жұмыстың басы: 24.04.2023 Жұмыстың аяғы: 13.05.2023
Жұмыс түрі
Орындау уақыты
Ескертулер
1.Бағыттау кеңес беруі. Жұмыс жоспарын құру.
24.04.23
2. Библиография құру
25.04.23
3. Алғашқы материалдармен жұмыс.
26.04.23-27.04.23
4. Әдебиеттер мен статистикалық материалдарды оқу.
28.04.23
5. Тәжірибе жетекшісімен кеңесу.
29.04.23-02.05.23
6. Дипломдық жұмыстың жоспарын құру.
04.05.23-06.05.23
7. Дипломдық жұмыстың материалдарын жинап теориялық бөлімін жазу.
08.05.23-09.05.23
8. Дипломдық жұмыстың материалдарын жинап талдау бөлімін жазу.
10.05.23
9. Дипломдық жұмысты нормалық- бақылауға сай толтыру.
11.05.23
10. Ғылыми жетекшінің пікірі мен сыртқы сын-пікірді алу.
12.05.23
11. Дипломдық жұмысты алдын-ала қорғау.
13.05.23
Тәжірибе жетекшісі: Щелупанова М.В ____________________
Аралық есеп
4 курс студентінің дипломдық жобасы
HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
Каримова Динара
Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы
Ұйымға кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу әдістерін жетілдіру жолдары деп аталатын дипломдық жұмыс екі тараудан тұрады:
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
0.1 Кәсіпорынның ұйымдастырушылық-экономикалық қызметін талдау ... .8
2.2 Кәсіпорындағы HR басқаруды ұйымдастыру жүйесін талдау ... ... ... ... ...15
2.3. Ұйымдағы жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін бағалау ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Кіріспе
Егер адамдар бәсекелестік артықшылықтарды құруға шынымен үлес қосса, жұмысқа қабылдау процесі негізгі стратегиялық актив болуы керек. Қазіргі уақытта ұйымдардың тиімді және нарықта ұзақ мерзімді дамуы, көбінесе дұрыс уақытта дұрыс жерде дұрыс адамдардың болуына байланысты. Кадрларды іріктеу процесінің тиімділігі кез-келген ұйым үшін өте маңызды. Мақсат - жұмысқа қабылдау және іріктеу шығындарын азайту және сапалы ресурстарды табу.
Көптеген компаниялар жұмысқа қабылдау процесінің көп бөлігін автоматтандыруды жөн көреді. Осылайша, процесті жылдамдататын және мінсіз нәтижелерге қол жеткізетін APS (қолданбаларды бақылау жүйесі) пайдалану тиімді[1].
Тиімді жұмысқа қабылдау және іріктеу процесі - бұл жұмысқа лайықты адамды табудан гөрі көп мәнді нәрсе. Кадрларды іріктеудің жылдам және тиімді процесі шығындарды азайтып, нарық тұрғысынан да, үміткерлер тұрғысынан да компанияның беделін арттыра алады, сонымен қатар бизнесте ең жақсы мамандарды анықтауға, тартуға және енгізуге кепілдік береді.
Бастапқы жұмыс сипаттамасын жазудан бастап жарнамаға дейін, перспективалы үміткерлердің жүздеген түйіндемелерін қараудан бастап, бағалауға лайық адамдарды анықтауға тырысуға дейін, мұқият сұхбаттасу, содан кейін қайта сұхбаттасу үшін барған сайын шиеленіскен кесте бойынша уақыт табуға тырысудан, содан кейін компанияның қосымша қызметкерлерімен одан әрі сұхбаттасуды үйлестіруге дейінгі процестер жиынтығы рекрутмент құралдарын тиімді қолдануға байланысты.
Қызметкерлерді іріктеу кезінде келеңсіз жағдайларды болдырмау үшін көптеген ұйымдар процесті жеделдету және стрессті жеңілдету үшін ғана емес, сонымен қатар ең жақсы мамандарды тарту және ұстап тұру, жұмыс берушінің мықты брендін сақтау үшін, оның үздіксіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін мамандандырылған жалдау кеңесшілеріне жүгінеді[2].
Сыртқы агенттіктерді пайдалануға күмәнданатындар бар, мүмкін бұрынғы сәтсіз тәжірибеге байланысты немесе екінші жағынан, олар бұрын-соңды жалдау бойынша кеңес алмағандықтан, сондықтан мұндай қызметті пайдаланудың артықшылықтары мен қосылған құнын білмейді. Иә, мамандандырылған кадрлар агенттігін пайдалану белгілі бір шығындармен келеді деген дәлел бар, бірақ жалдау менеджері үшін уақыт пен ресурстарды жоғалту, сонымен қатар нашар жалдаудың ықтимал әсері бұл шығындардан әлдеқайда жоғары.
Алайда, тез дамып келе жатқан бизнес әлемінде уақыт пен бюджеттік шектеулер, таланттарды мақсатты басқару дағдыларының болмауы және басқа бизнес бөлімшелерінің талап етілетін қысымы жалдау менеджерлерін көбінесе процесс ұзаққа созылатын, ұзаққа созылатын және алаңдататын жағдайға әкелуі мүмкін. Адам капиталының сапасы әр уақытта кәсіпорын дамуын алға жылжытушы, жалпы алғанда ел экономикасын бағыттаушы фактор болып табылады. Кәсіпорынның бәсекеқабілеттілігін арттыруда, компания табыстылығының өсуінде де адами ресурстардың сапасы үлкен роль атқарады. Осы тұрғыдан алғанда дипломдық жұмыс тақырыбы өзекті болып келеді.
Менеджердің өз командасын кеңейтуге тырысуы олардың арасында інжу-маржандарды іздеуде түйіндемелер мен жазбалардың шексіз санын көруден гөрі көп уақытты қажет етпейді. Мамандандырылған порталдарда бос жұмыс орындары, негізгі рөлдерге қойылатын нақты талаптар және алдын-ала іріктеу мәселелері туралы хабарландыруларды мақсатты түрде орналастырған кезде де түйіндемелер түсе береді. Жалдау серіктесі-бұл іріктеу процесінің алғашқы қадамы, ол ең көп уақытты қажет ететін және көңілсіз элементті жояды және тек дұрыс дағдылары бар ең жақсы үміткерлер ұсынылғанына көз жеткізу үшін барлық ықтимал үміткерлерді мұқият таңдайды[3].
Дипломдық жұмыстың мақсаты - ұйымдағы кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жан-жақты зерттеу және қазақстандық кәсіпорындарында рекрутмент процесін жетілдіруге ұсыныстар жасау.
Жұмыстың мақсатына сай, төмендегі негізгі міндеттері анықталды:
oo ұйымдағы кадрлар рекрутменті процесін ұйымдастырудың теориялық негіздерін зерттеп қарастыру;
oo Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау;
oo Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бағыттарын ұсыну.
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні - Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесі.
Замауи нарықтарда жұмыс істейтін жалдау бойынша кеңесшілер иерархиялық құрылымның барлық деңгейлеріндегі таланттармен үнемі байланыста болады және нарықтық тенденциялар, нарықты талдау, қазіргі дағдылардың жетіспеушілігі қажеттіліктер және жалдау мәселелері туралы үнемі хабардар болады. Жақсы жалдау серіктесі саланы жақсы түсінуі керек және бизнеске шынымен кеңес беру негізінде көмектесу үшін осы біліммен бөлісе алуы керек.
Жұмыс беруші мен агенттік арасындағы серіктестікті нығайту арқылы жалдау жөніндегі кеңесші рөлдің өзі туралы ғана емес, сонымен қатар мәдениет, ұсынылатын мансап жолдары және күнделікті өмір туралы нақты түсінік бере алады. Сондай-ақ, олар кез-келген мәселелерді шешіп, үміткерлердің мүдделі және әсерлі бағытын құру үшін негізгі күштерді бөліп көрсете отырып, бизнесті ең жақсы жағынан көрсете алады, оның әсері қарлы кесек сияқты өседі[4].
Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығыНәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін, сонымен қатар жалпы HR басқару процесін жетілдіру бағыттарын ұсынумен байланысты.
Дипломдық жұмысты жазуда салыстырмалы талдау мен синтез, функционалдық талдау, жүйелік және экономикалық-статистикалық талдау әдістері қолданылды.
Зерттеудің теориялық негізі отандық және шетел ғалым-экономистердің зерттеу мәселесіне арналған ғылыми еңбектері болды.
Жұмыстың ақпараттық-аналитикалық және әдістемелік базасы Қазақстан Республикасы статистикалық мәліметтері, Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШСберілгендері және ҚР құқықтық-нормативтік актілері мен Заңдарына негізделген.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы отандық кәсіпорындардағы ұйымдағы жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.
Бірінші тарауда ұйымдағы кадрлар рекрутменті процесін ұйымдастырудың теориялық негіздері, атап айтқанда кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу мәні мен мазмұны, ұйым персоналын кәсіби қабылдау және іріктеу технологиялары, қағидалары мен әдістері және кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу процесін басқару мәселелері қарастырылған.
Екінші тарауда дипломдық жұмыс объектісі Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талданып, кәсіпорындағы HR басқаруды ұйымдастыру жүйесі бағаланған.
Дипломдық жұмыстың үшінші тарауында Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бағыттары ұсынылған.
Дипломдық жұмыс 57 беттен құралған, онда 10 кесте, 11 сурет келтірілген.
2. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау
2.1 Кәсіпорынның ұйымдастырушылық-экономикалық қызметін талдау
"Натиже" компаниялар тобы 1998 жылы Қарағанды қаласында жергілікті кәсіпкер Ерлан Әшім Балқаш сүт комбинатының жұмысын тоқтатқан жабдықтың негізгі бөлігін сатып алғаннан кейін құрылды. Бастапқыда компанияның негізгі қызметі Қарағанды облысының аумағында бөгде өндірушілердің сүт өнімдерін дистрибуциялауды жоспарлаған болатын. Фирманың коммерциялық қызметі іске қосылғаннан кейін құрылтайшы Орталық Қазақстанның сүт өнімдері нарығын бағалау бойынша талдамалық жұмыс жүргізді. Жеке зерттеу нәтижелері бойынша компанияның негізін қалаушы құрылысқа жоспарланған өндірістік қуаттылықтарда сүт өнімдерінің жеке желісін құру туралы шешім қабылдады. Жер учаскесін және дайын құрылыстарды әкімшілік-тұрмыстық кешенге сатып алу құрылтайшының меншікті капиталы есебінен ашық аукцион нәтижесінде жасалды. Сүт комбинаты үшін өндірістік кешен құру бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстары басталғаннан кейін жабдықты сатып алу және жобаны іске қосу үшін персоналды тарту басталды. Өз өндірісінің құрылысы аймақтың күрделі метеорологиялық жағдайымен қиындады, бірақ жұмыс кестесі мен жоспарланған бюджет өзгерген жоқ. Жұмыс қорытындысы бойынша сүт комбинаты "Natige"сауда белгісімен өзінің азық-түлік желісін шығара бастады. Жаңадан құрылған кәсіпорынның барлық әкімшілік басқару органдары бейінді емес салалардың мамандарынан құрылды, олар өз кезегінде жеке кәсібилігі мен жоғары уәждемесіне байланысты құрылымдық департаменттер құрды және тиімді жұмыс істейтін басқару тобының негізін қалады.
Басқарушы топ және компаниядағы әзірленген менеджмент жүйесі қысқа мерзімде фирманы сүт саудасы бойынша көшбасшылар тізіміне енгізді. "Натиже" ЖШС-нің негізгі бәсекелестері Теміртаудың "Ren-Milk" спутниктік қаласындағы жергілікті компания және "Food Master"Lactalis Group халықаралық холдингінің республикалық желісі болды. Көптеген маркетингтік іс-шаралар тұтынушыларға өнімнің пайдалы қасиеттері мен бәсекелестерден сауда дифференциациясы туралы барлық негізгі ақпаратты жеткізуге мүмкіндік берді. Жылдар бойы жинақталған құзыреттілік, өнім желісінің дамуы және тұрақты тұтынушылар санының өсуі өндірісті толық жаңартуды жоспарлауды бастауға және жабдықтар паркін жаңартуға ықпал етті.
2009 жылы Компания зауытты жаңарту және Tetra Pak сүт өңдеу технологиясының әлемдік көшбасшысынан жабдықты сатып алу үшін Еуропалық Қайта Құру және даму банкінен 1 800 000 Еуро несие алды. Сонымен қатар, автопаркті жаңарту процесі жүрді, соның арқасында логистика тиімдірек және үнемді болды. Шетелдік мамандардан біліктілігін арттырған жергілікті инженерлік кадрлар жаңа технологияларды игеріп, өнім желісін кеңейте алды. Өндірістің жоғары стандарттары тәулігіне 100 тоннаға дейін өнім өндіруге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда өнімдер Қарағанды, Теміртау, Астана, Алматы, Көкшетау, Жезқазған, Екібастұз қалаларында сатылуда. Сауда желісі әртүрлі санаттағы серіктестік дүкендерге жеткізілімдермен де, мамандандырылған сүт дүкендері түріндегі жеке бөлшек саудамен де ұсынылған.
2015 жылы Көкшетау қаласында қатты ірімшік, йогурт және түрік айранын өндіретін зауыт құрылысы басталды. Ақмола облысында мал шаруашылығының тарихи қалыптасқан дәстүрлері құрылыс орнын таңдау кезінде фермалардан шикі сүт түріндегі шикізаттың қолжетімділігі әлеуетіне назар аударды.
Штаттық кестеге сәйкес компаниялардың бүкіл тобында 600-ден астам адам жұмыс істейді. 2022 фискалдық жылы компания бюджетке 320 миллион теңге төледі.
2023 жылдың 1 жартыжылдығындағы жағдай бойынша "Natije" компаниялар тобының ұйымдық құрылымы 4-суретте келесі құрылымға ие[26].
Көкшетауқ. филиал басқарушысы
Екібастұзқ. филиал басқарушысы
Жезқазған қ. филиал басқарушысы
Астана қ. Нәтиже ЖШС директоры
Dessert and Ballmuzzцехының басқарушысы
Көкшетаулық ірімшік зауыты басқарушысы
Ауыл сүті ЖШС директоры
NBKЖШС
Директорларкеңесінің Төрағасы
Директор
MilkhouseЖШС директоры
НәтижеЖШС директоры
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС директоры
Сурет 4 - "Natije" компаниялар тобының ұйымдық құрылымы
Ескерту - автормен [1] қайнар көзі негізінде құрастырылған
"NBK" ЖШС топты әкімшілендіруге, маркетингке, құқықтық аспектілерге, технологияларды дамытуға және қаржы-экономикалық блокқа жауапты басқарушы компания болып табылады. Қызметкерлердің негізгі міндетібұл компания бүкіл топтың жұмысын жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау, сондай-ақ есептілікті шоғырландыру және бүкіл топтың атынан мемлекеттік органдармен жұмыс жасау болып табылады.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС компаниясы сүт өнімдерін шығаратын зауыт және оған қызмет көрсететін барлық бөлімшелер болып табылады. Топтың стратегиясында анықталған компанияның негізгі міндеті-өнімді құру, содан кейін оны сату үшін сауда компаниясына беру.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС компаниясы топтың сауда дивизионынан өзінің сауда өкілдерін, супервайзерлерді, саудагерлерді, сауда бухгалтерлерін біріктіреді. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС тұтынушылардың кең желісін сату арқылы тікелей пайда табады.
"Ауыл Сут" ЖШС негізгі зауытты фермалардан арнайы көлікпен жиналатын тұтас сүтпен қамтамасыз ету мақсатында құрылған шикізат компаниясы болып табылады. Топтың барлық экономикалық қауіпсіздігі шикізат бөлімшесінің үйлесімді жұмысына байланысты. Сүт тасымалдау қызметтерінен басқа, компания ветеринария және сүт сапасын қамтамасыз ету саласындағы фермерлерге кеңес беру қызметтерін де ұсынады.
Шикізатпен қамтамасыз етуді талдау.
Қарағанды облысында "Натиже" шикі (тұтас) сүтті дайындау жөніндегі шикізат саясаты шеңберінде ЖШС және ӘКК нысанында оқшауланған бөлімшелері бар, Ақмола облысында Көкшетау қаласындағы зауытқа шикі (тұтас) сүтті қабылдау тікелей тауар өндірушілер мен дайындаушылардан жүргізіледі.
Қарағанды облысының күрт-континенттік климаты күнтізбелік жыл ішінде шикі (тұтас) сүтті дайындау кезеңін шектейді - қыс мезгілінде сүтті дайындау көлемі 10 есеге дейін төмендейді және өндіріс жоспары жылына 17 000 тонна дайын өнім деңгейінде толық сүттің жетіспеушілігін бастан кешіреді. Шикі (тұтас) сүттің жетіспеушілігі жоғары сапалы құрғақ, майсыз сүтті сатып алу арқылы жабылады. Құрғақ, майсыз сүт көлемі 2-кестеде көрсетілген.
Кесте 2
2020-2026 жылдары өндірісте пайдалануға жоспарланған құрғақ, майсыз сүт көлемі, тоннамен
Атауы
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
Құрғақ, майсыз сүт
750
745
735
720
700
675
645
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Өндірістік қуаттарды тиеу үшін қолда бар шикізаттың жетіспеуіне байланысты 2025 жылға қарай сүт жинау жөніндегі қолданыстағы бағыттарға ауылдық округтедің қосымша мынадай нұсқалаын әзірлеу қаралуда:
1. Қарағанды облысы Шет ауданы Нұраталды ауылдық округі құрамына Қызылқой, Шопа, Ақсу, Аққияқ, Нұраталды сияқты ауылдар кіреді.
Бүгінгі таңда ауылдық округте 1600-ге жуық аналық бас бар, бұл орта есеппен жылына 1 920 тонна сүт жинайды.
2. Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданы Бидайық ауылдық округі Ақтайлақ, Қарамолла, 69 разъезд сияқты ауылдарды қамтиды.
Бүгінгі таңда ауылдық округте 900-ге жуық аналық бас бар немесе орташа жылдық сүт жинау 1 080 тоннаны құрайды.
Сүтті мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау бағдарламаларының дамуына және шикізатқа қойылатын талаптардың қатаңдауына байланысты 5-7 жыл ішінде тауар өндірушілерді сегментациялауда өзгеріс болатыны анық, шаруашылықтарды ірілендіру және тауарлық емес сүттің шикізат нарығынан кету есебінен жинақтағы ЖҚҚ үлесінен 60%-дан 30%-ға көшу. Сүт жинау туралы мәліметтер 3-кестеде келтірілген.
Кесте 3
2020-2026 жылдар аралығында күтілетін шикі сүтті жинау, тоннамен
№
Дайындау аймағы
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
1
Қарағанды облысы
8315
8525
8740
8960
9185
9415
9650
2
Ақмола облысы
2475
2540
2600
2665
2730
2800
2870
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Орталық Қазақстанда бар барлық негізгі бәсекелестер шикізатты дайындау мәселелерінде үлкен артықшылықтарға ие.
- FoodMaster Павлодар облысында шикізат дайындауда монополияға және Ақмола облысында ірі шикі сүт дайындаушылармен келісімшарттарға ие. Ақмола облысында дайындаушылар мен өзара қарым-қатынас дәстүрі FM зауыты Астанада болған кезден бастап қалыптасқан, осыған байланыстыдайындаушылар FM компаниясына өте адал. Сонымен қатар, Павлодар FM зауытында құрғақ сүт өндіріледі, яғни зауыт қысқы кезеңге өзін арзан құрғақ сүтпен қамтамасыз етеді. FM Lactalis компаниясына кіретіндіктен, салықтар бойынша преференциялар бар,өйткені меншіктіер кінкеден қоймалары бар.
- Эмиль географиялық жағдайының арқасында ҚР ең сүтті өңірінде жыл бойы табиғи сүт дайындайды және жүйелі маркетингтің арқасында Астана қаласында дайын өнімді қымбат бағамен сатады.
- ДЕП Қостанай облысының сүт өңірінде орналасқан және өзінің құрғақ сүт өндірісі бар.
- Лесное ауылы Қостанай облысының сүт өңірінде орналасқан және шикізат пен қамтамасыз ету тіпті қысқы кезеңде де олар үшін проблема болып табылмайды.
- RenMilk - "Natige" - мен бірдей жағдайда, бірақ сүт жинау аймақтары жақын қашықтықта және негізінен автобанның бойында.
Шикізаттың бар болуы бойынша талдау көрсеткендей, Орталық Қазақстанда алдағы 10 жылда Қарағанды зауытын 60 тоннадан астам , ал Көкшетау зауытын тәулігіне 20 тоннадан астам шикі сүтпен қамтамасыз етуге сену мүмкін емес. Сондықтан өндіріс көлемінің бір айда орта есеп пен 1600 тоннадан астам өсуін жоспарламау керек. Маусымдыққа байланысты бұл көрсеткіш шілде, тамыз айларында айына 1400 тоннадан наурыз, сәуірде айына 1800 тоннаға дейін болуы мүмкін. Ең жоғары айларда өндіріс көлемін күніне 70-75 тоннаға дейін жоспалау қажет. Бүгінгі таңда қолда бар жабдықтар мен техникалық мүмкіндіктер осындай көлемге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Кадрлар бөлімінің статистикасы бойынша персонал мен автокөліктің саны да осындай көлемді іске асыру үшін жеткілікті.
Сауда желісін дамыту перспективалары
Өнімді өндіруден басқа, сатудың тұрақты моделін құру мақсатында дистрибьютордың күнделікті өтінімдерін орындау үшін шикізаттың бір бөлігін - "сүт" кезеңінде (мамыр-тамыз), атап айтқанда: Қарағандыда күн сайын 10 тонна, Көкшетауда күн сайын 6 тоннасүзбе-шикізат өндірісіне жіберу қажет.
Мамыр-тамыз айлары аралығында сүт көлемінен (1920 тонна) 240 тонна сүзбе дайындап, оны одан әрі дефростациялау және қыркүйек-сәуір айлары аралығында сүзбе бұйымдары түрінде өткізу үшін-18с кезінде камерада мұздату қажет. Бұл сегіз айды айына 30 тонна болатын қысқы "сүтсіз" кезеңдеп атаймыз.
Сүзбе жасау кезінде артық кілегейді май өндіруге 72,5% май өндіруге бағыттау ұсынылады, ол май өндіруге пайдаланылады (2,5%, 3,2%, 15%, 20%) қысқы "сүтсіз кезеңде" өнімдер.
2015-2018 жылдарға арналған орташа айлық сатылымдарды талдау негізінде және 2019 жылдың 5 айында орташа айлық сатылымдардың көлемі бекітілсін: 2020-2023 жылдарға арналған сүт, ашытылған сүт және сүзбе өнімдері келесідей көлемдерде. Орташа айлық сату туралы мәліметтер 4-кестеде келтірілген.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС өнімдер топтары бойынша тұтынушылардың қанағаттану дәрежесін зерттеуге жүргізілген сауалнама нәтижелері А қосымшасында келтірілген.
Өткізу нарығын кеңейту бойынша перспективалы бағыттардың бірі сүт дүкендерін дамыту болып табылады. Сүт дүкендері жұмысы бойынша корпоративтік стандарты әзірлеу кезінде (ашу - залалсыздық нүктесі - жылжыту - дамыту) жаңа қалалар мен аудандарда тұжырымдаманы жылдам масштабтау мүмкін болады.
ҚР халқының саны мен тығыздығы аз, сондықтан компания үшін үлкен көлемде сақтау мерзімі қысқа ашытылған сүт өнімдерінің қандай да бір жекелеген бірнеше түрін өндіруге мүмкіндік жоқ, сондай-ақ бұл мүмкіндіктер шикізат тапшылығы меншектеледі. Сондықтан компания жоғары маржиналды өнімдер - сүзбе массасы, йогурт, қаймақ, тәтті өнімдер өндірісінің өсуіне назар аударуы керек және салыстырмалы түрде аз мөлшерде өндіріп, кәсіпорындардың кірістілігін қамтамасыз етуі керек.
Кесте 4
2015-2023 жылдарыНәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-ніңнегізгі өнімдері бойынша орташаайлық сату көлемі, тоннамен
2015
2016
2017
2018
2019(5ай)
2019(2-
Жарты жылдық)
2020
2021
2022
2023жоспар
Айран
451
442
382
338
400
400
440
450
455
455
Сүт
383
617
573
530
566
566
600
620
630
630
Тәтті айран
174
227
229
191
180
180
230
240
250
250
MIO йогурты
12
29
24
26
40
60
60
60
Қаймақ
93
104
97
81
92
92
100
105
110
110
Сүзбе
52
41
30
36
36
36
40
50
55
55
Ірімшік
-
1,9
5,6
4,4
6,4
Барлығы
1153
1431
1323
1205
1298
1300
1455
1500
1560
1560
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Белгіленген шарттары бар топтың дилерлік (сауда) және өндірістік компаниялары арасындағы реттелген баға саясаты үш айда 1 рет үстеме пайыз өндіруші компанияның және дистрибьютор компаниялардың қаржылық жағдайына байланысты өзгеруі мүмкін, бұл қаржы-экономикалық блокқа икемділік береді. "А" және "С" дүкендерінің санаттары үшін баға саясаты - "В"санатындағы дүкендердегі бағаға +3% есептеу ұсынылады.
5-кестеде кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметі талданған.
Көбінесе мүдделі тұлғалар ұйымның ішкі деректеріне қол жеткізе алмайды, сондықтан ұйымның жария бухгалтерлік есебі қаржылық талдау үшін негізгі ақпарат көзі болып табылады. Есептіліктің негізгі нысандары - бухгалтерлік баланс және кірістер туралы есеп - барлық негізгі қаржылық көрсеткіштер мен коэффициенттерді есептеуге мүмкіндік береді. Терең талдау үшін қаржы жылының қорытындысы бойынша жасалатын ұйымның ақша қаражаты мен капиталының қозғалысы туралы есептерді пайдалануға болады. Кәсіпорын қызметінің жекелеген аспектілерін одан да егжей-тегжейлі талдау, мысалы, шығынсыздық нүктесін есептеу, есептіліктен тыс бастапқы деректерді қажет етеді (ағымдағы бухгалтерлік есеп және өндірістік есеп деректері).
Қаржылық талдау әр түрлі көрсеткіштер мен коэффициенттерді есептеу, олардың статистика мен динамикадағы мәндерін салыстыру ғана емес екенін ескеру маңызды [27]. Сапалы талдаудың нәтижесі менеджменттің, инвесторлардың және басқа да мүдделі тұлғалардың шешім қабылдауына негіз болатын ұйымның қаржылық жағдайы туралы негізделген, есептелген қорытынды болуы керек.
Кесте 5
Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметі
Баптар
2020ж.
2021ж.
2022ж.
Сатудантабыс, млн.тг.
113,380
111,051
122,989
Өнім сату шығындары, млн.тг.
81,756
82,633
86,523
Салық салуға дейінгі пайда, млн.тг.
31,624
28,418
36,466
Корпоративтік табыс салығы, млн.тг.
4,743
4,327
5,469
Кезең бойынша жалпы пайда, млн.тг.
26,881
24,091
30,997
Рентабелділік,%
27
25
29
Ескерту - автормен [26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
5-кесте талдауы көрсеткендей, 2020-жылмен салыстырғанда 2022 жылыкелесі көрсеткіштердің өскенін байқауға болады:
oo сатудантабыс - 8,5%-ға;
oo жалпы пайда - 15,3%-ға;
oo рентабельділік - 2%-ға.
2021 жыл қорытындысы бойынша кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштері пандемия әсерінен төмендегенімен, Нәтиже ... жалғасы
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Экономика факультеті
Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы
Е С Е П
Диплом алдындағы іс-тәжірибе бағдарламасын орындау туралы
Тәжірибе өту орны: Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы және ғылыми кітапханалары
6B11202 - HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
Орындаған: HR-41 тобының студенті
Каримова Динара Кайратовна
(аты-жөні, тегі)
Тәжірибе жетекшісі:
Тәжірибе орнынан: Щелупанова Мария Васильевна
(аты-жөні, тегі)
Қорғауға жіберілді________________________
(қолы, мерзімі)
Қорғалды (қорытынды бағасы)______________
(қолы, мерзімі)
Қарағанды 2023
Мінездеме
Е.А.Бөкетов атындағы ҚарУ
Экономика факультеті
HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
HR-41к-19 тобының 4 курс студентіне
Каримова Динара Кайратовна
05.10.2001 ж. т.
HR-41 тобының студенті Каримова Динара Кайратовна диплом алды тәжірибеден өту кезеңінде ол өзін жақсы жағынан көрсетті.Өндірістік тәжірибе кезінде өзіне жүктелген міндеттерге өте ұқыптылықпен қарап, тиімді, сауатты орындады. Экономика құрылымына қызығушылық танытып, өз бетімен жұмысқа, ақпаратты талдауға бейім.
Жалпы, студент материалды жүйелеу, логикалық қорытындылар мен жалпылаулар жасау, экономикалық зерттеу әдістерін қолдана білу қабілетін көрсетті. Каримова Динара Кайратовна практикалық бағдарламаны сәтті орындады, күнделігінде және есебінде сенімді мәліметтерді ұсынды.
Тәжірибе жетекшісі: Щелупанова М.В ____________________
Диплом алды іс-тәжірибенің Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Университетінің экономика факультетінің 6B11202 - HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мандығының күндізгі бөлімінің 4 курс студентінің жеке жоспар кестесі.
Дипломдық жұмысты орындау кестесі
Экономика факультетінің HR-41 тобының студенті Каримова Д.К.
Дипломдық жұмыс тақырыбы: Ұйымға кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу әдістерін жетілдіру жолдары
Жұмыстың басы: 24.04.2023 Жұмыстың аяғы: 13.05.2023
Жұмыс түрі
Орындау уақыты
Ескертулер
1.Бағыттау кеңес беруі. Жұмыс жоспарын құру.
24.04.23
2. Библиография құру
25.04.23
3. Алғашқы материалдармен жұмыс.
26.04.23-27.04.23
4. Әдебиеттер мен статистикалық материалдарды оқу.
28.04.23
5. Тәжірибе жетекшісімен кеңесу.
29.04.23-02.05.23
6. Дипломдық жұмыстың жоспарын құру.
04.05.23-06.05.23
7. Дипломдық жұмыстың материалдарын жинап теориялық бөлімін жазу.
08.05.23-09.05.23
8. Дипломдық жұмыстың материалдарын жинап талдау бөлімін жазу.
10.05.23
9. Дипломдық жұмысты нормалық- бақылауға сай толтыру.
11.05.23
10. Ғылыми жетекшінің пікірі мен сыртқы сын-пікірді алу.
12.05.23
11. Дипломдық жұмысты алдын-ала қорғау.
13.05.23
Тәжірибе жетекшісі: Щелупанова М.В ____________________
Аралық есеп
4 курс студентінің дипломдық жобасы
HR: еңбек экономикасы және қауіпсіздігі мамандығы
Каримова Динара
Экономика және халықаралық бизнес кафедрасы
Ұйымға кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу әдістерін жетілдіру жолдары деп аталатын дипломдық жұмыс екі тараудан тұрады:
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
0.1 Кәсіпорынның ұйымдастырушылық-экономикалық қызметін талдау ... .8
2.2 Кәсіпорындағы HR басқаруды ұйымдастыру жүйесін талдау ... ... ... ... ...15
2.3. Ұйымдағы жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін бағалау ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Кіріспе
Егер адамдар бәсекелестік артықшылықтарды құруға шынымен үлес қосса, жұмысқа қабылдау процесі негізгі стратегиялық актив болуы керек. Қазіргі уақытта ұйымдардың тиімді және нарықта ұзақ мерзімді дамуы, көбінесе дұрыс уақытта дұрыс жерде дұрыс адамдардың болуына байланысты. Кадрларды іріктеу процесінің тиімділігі кез-келген ұйым үшін өте маңызды. Мақсат - жұмысқа қабылдау және іріктеу шығындарын азайту және сапалы ресурстарды табу.
Көптеген компаниялар жұмысқа қабылдау процесінің көп бөлігін автоматтандыруды жөн көреді. Осылайша, процесті жылдамдататын және мінсіз нәтижелерге қол жеткізетін APS (қолданбаларды бақылау жүйесі) пайдалану тиімді[1].
Тиімді жұмысқа қабылдау және іріктеу процесі - бұл жұмысқа лайықты адамды табудан гөрі көп мәнді нәрсе. Кадрларды іріктеудің жылдам және тиімді процесі шығындарды азайтып, нарық тұрғысынан да, үміткерлер тұрғысынан да компанияның беделін арттыра алады, сонымен қатар бизнесте ең жақсы мамандарды анықтауға, тартуға және енгізуге кепілдік береді.
Бастапқы жұмыс сипаттамасын жазудан бастап жарнамаға дейін, перспективалы үміткерлердің жүздеген түйіндемелерін қараудан бастап, бағалауға лайық адамдарды анықтауға тырысуға дейін, мұқият сұхбаттасу, содан кейін қайта сұхбаттасу үшін барған сайын шиеленіскен кесте бойынша уақыт табуға тырысудан, содан кейін компанияның қосымша қызметкерлерімен одан әрі сұхбаттасуды үйлестіруге дейінгі процестер жиынтығы рекрутмент құралдарын тиімді қолдануға байланысты.
Қызметкерлерді іріктеу кезінде келеңсіз жағдайларды болдырмау үшін көптеген ұйымдар процесті жеделдету және стрессті жеңілдету үшін ғана емес, сонымен қатар ең жақсы мамандарды тарту және ұстап тұру, жұмыс берушінің мықты брендін сақтау үшін, оның үздіксіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін мамандандырылған жалдау кеңесшілеріне жүгінеді[2].
Сыртқы агенттіктерді пайдалануға күмәнданатындар бар, мүмкін бұрынғы сәтсіз тәжірибеге байланысты немесе екінші жағынан, олар бұрын-соңды жалдау бойынша кеңес алмағандықтан, сондықтан мұндай қызметті пайдаланудың артықшылықтары мен қосылған құнын білмейді. Иә, мамандандырылған кадрлар агенттігін пайдалану белгілі бір шығындармен келеді деген дәлел бар, бірақ жалдау менеджері үшін уақыт пен ресурстарды жоғалту, сонымен қатар нашар жалдаудың ықтимал әсері бұл шығындардан әлдеқайда жоғары.
Алайда, тез дамып келе жатқан бизнес әлемінде уақыт пен бюджеттік шектеулер, таланттарды мақсатты басқару дағдыларының болмауы және басқа бизнес бөлімшелерінің талап етілетін қысымы жалдау менеджерлерін көбінесе процесс ұзаққа созылатын, ұзаққа созылатын және алаңдататын жағдайға әкелуі мүмкін. Адам капиталының сапасы әр уақытта кәсіпорын дамуын алға жылжытушы, жалпы алғанда ел экономикасын бағыттаушы фактор болып табылады. Кәсіпорынның бәсекеқабілеттілігін арттыруда, компания табыстылығының өсуінде де адами ресурстардың сапасы үлкен роль атқарады. Осы тұрғыдан алғанда дипломдық жұмыс тақырыбы өзекті болып келеді.
Менеджердің өз командасын кеңейтуге тырысуы олардың арасында інжу-маржандарды іздеуде түйіндемелер мен жазбалардың шексіз санын көруден гөрі көп уақытты қажет етпейді. Мамандандырылған порталдарда бос жұмыс орындары, негізгі рөлдерге қойылатын нақты талаптар және алдын-ала іріктеу мәселелері туралы хабарландыруларды мақсатты түрде орналастырған кезде де түйіндемелер түсе береді. Жалдау серіктесі-бұл іріктеу процесінің алғашқы қадамы, ол ең көп уақытты қажет ететін және көңілсіз элементті жояды және тек дұрыс дағдылары бар ең жақсы үміткерлер ұсынылғанына көз жеткізу үшін барлық ықтимал үміткерлерді мұқият таңдайды[3].
Дипломдық жұмыстың мақсаты - ұйымдағы кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жан-жақты зерттеу және қазақстандық кәсіпорындарында рекрутмент процесін жетілдіруге ұсыныстар жасау.
Жұмыстың мақсатына сай, төмендегі негізгі міндеттері анықталды:
oo ұйымдағы кадрлар рекрутменті процесін ұйымдастырудың теориялық негіздерін зерттеп қарастыру;
oo Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау;
oo Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бағыттарын ұсыну.
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні - Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесі.
Замауи нарықтарда жұмыс істейтін жалдау бойынша кеңесшілер иерархиялық құрылымның барлық деңгейлеріндегі таланттармен үнемі байланыста болады және нарықтық тенденциялар, нарықты талдау, қазіргі дағдылардың жетіспеушілігі қажеттіліктер және жалдау мәселелері туралы үнемі хабардар болады. Жақсы жалдау серіктесі саланы жақсы түсінуі керек және бизнеске шынымен кеңес беру негізінде көмектесу үшін осы біліммен бөлісе алуы керек.
Жұмыс беруші мен агенттік арасындағы серіктестікті нығайту арқылы жалдау жөніндегі кеңесші рөлдің өзі туралы ғана емес, сонымен қатар мәдениет, ұсынылатын мансап жолдары және күнделікті өмір туралы нақты түсінік бере алады. Сондай-ақ, олар кез-келген мәселелерді шешіп, үміткерлердің мүдделі және әсерлі бағытын құру үшін негізгі күштерді бөліп көрсете отырып, бизнесті ең жақсы жағынан көрсете алады, оның әсері қарлы кесек сияқты өседі[4].
Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығыНәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін, сонымен қатар жалпы HR басқару процесін жетілдіру бағыттарын ұсынумен байланысты.
Дипломдық жұмысты жазуда салыстырмалы талдау мен синтез, функционалдық талдау, жүйелік және экономикалық-статистикалық талдау әдістері қолданылды.
Зерттеудің теориялық негізі отандық және шетел ғалым-экономистердің зерттеу мәселесіне арналған ғылыми еңбектері болды.
Жұмыстың ақпараттық-аналитикалық және әдістемелік базасы Қазақстан Республикасы статистикалық мәліметтері, Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШСберілгендері және ҚР құқықтық-нормативтік актілері мен Заңдарына негізделген.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы отандық кәсіпорындардағы ұйымдағы жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.
Бірінші тарауда ұйымдағы кадрлар рекрутменті процесін ұйымдастырудың теориялық негіздері, атап айтқанда кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу мәні мен мазмұны, ұйым персоналын кәсіби қабылдау және іріктеу технологиялары, қағидалары мен әдістері және кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу процесін басқару мәселелері қарастырылған.
Екінші тарауда дипломдық жұмыс объектісі Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талданып, кәсіпорындағы HR басқаруды ұйымдастыру жүйесі бағаланған.
Дипломдық жұмыстың үшінші тарауында Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде кадрларды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін жетілдіру бағыттары ұсынылған.
Дипломдық жұмыс 57 беттен құралған, онда 10 кесте, 11 сурет келтірілген.
2. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-нде персоналды жұмысқа қабылдау және іріктеу жүйесін талдау
2.1 Кәсіпорынның ұйымдастырушылық-экономикалық қызметін талдау
"Натиже" компаниялар тобы 1998 жылы Қарағанды қаласында жергілікті кәсіпкер Ерлан Әшім Балқаш сүт комбинатының жұмысын тоқтатқан жабдықтың негізгі бөлігін сатып алғаннан кейін құрылды. Бастапқыда компанияның негізгі қызметі Қарағанды облысының аумағында бөгде өндірушілердің сүт өнімдерін дистрибуциялауды жоспарлаған болатын. Фирманың коммерциялық қызметі іске қосылғаннан кейін құрылтайшы Орталық Қазақстанның сүт өнімдері нарығын бағалау бойынша талдамалық жұмыс жүргізді. Жеке зерттеу нәтижелері бойынша компанияның негізін қалаушы құрылысқа жоспарланған өндірістік қуаттылықтарда сүт өнімдерінің жеке желісін құру туралы шешім қабылдады. Жер учаскесін және дайын құрылыстарды әкімшілік-тұрмыстық кешенге сатып алу құрылтайшының меншікті капиталы есебінен ашық аукцион нәтижесінде жасалды. Сүт комбинаты үшін өндірістік кешен құру бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстары басталғаннан кейін жабдықты сатып алу және жобаны іске қосу үшін персоналды тарту басталды. Өз өндірісінің құрылысы аймақтың күрделі метеорологиялық жағдайымен қиындады, бірақ жұмыс кестесі мен жоспарланған бюджет өзгерген жоқ. Жұмыс қорытындысы бойынша сүт комбинаты "Natige"сауда белгісімен өзінің азық-түлік желісін шығара бастады. Жаңадан құрылған кәсіпорынның барлық әкімшілік басқару органдары бейінді емес салалардың мамандарынан құрылды, олар өз кезегінде жеке кәсібилігі мен жоғары уәждемесіне байланысты құрылымдық департаменттер құрды және тиімді жұмыс істейтін басқару тобының негізін қалады.
Басқарушы топ және компаниядағы әзірленген менеджмент жүйесі қысқа мерзімде фирманы сүт саудасы бойынша көшбасшылар тізіміне енгізді. "Натиже" ЖШС-нің негізгі бәсекелестері Теміртаудың "Ren-Milk" спутниктік қаласындағы жергілікті компания және "Food Master"Lactalis Group халықаралық холдингінің республикалық желісі болды. Көптеген маркетингтік іс-шаралар тұтынушыларға өнімнің пайдалы қасиеттері мен бәсекелестерден сауда дифференциациясы туралы барлық негізгі ақпаратты жеткізуге мүмкіндік берді. Жылдар бойы жинақталған құзыреттілік, өнім желісінің дамуы және тұрақты тұтынушылар санының өсуі өндірісті толық жаңартуды жоспарлауды бастауға және жабдықтар паркін жаңартуға ықпал етті.
2009 жылы Компания зауытты жаңарту және Tetra Pak сүт өңдеу технологиясының әлемдік көшбасшысынан жабдықты сатып алу үшін Еуропалық Қайта Құру және даму банкінен 1 800 000 Еуро несие алды. Сонымен қатар, автопаркті жаңарту процесі жүрді, соның арқасында логистика тиімдірек және үнемді болды. Шетелдік мамандардан біліктілігін арттырған жергілікті инженерлік кадрлар жаңа технологияларды игеріп, өнім желісін кеңейте алды. Өндірістің жоғары стандарттары тәулігіне 100 тоннаға дейін өнім өндіруге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда өнімдер Қарағанды, Теміртау, Астана, Алматы, Көкшетау, Жезқазған, Екібастұз қалаларында сатылуда. Сауда желісі әртүрлі санаттағы серіктестік дүкендерге жеткізілімдермен де, мамандандырылған сүт дүкендері түріндегі жеке бөлшек саудамен де ұсынылған.
2015 жылы Көкшетау қаласында қатты ірімшік, йогурт және түрік айранын өндіретін зауыт құрылысы басталды. Ақмола облысында мал шаруашылығының тарихи қалыптасқан дәстүрлері құрылыс орнын таңдау кезінде фермалардан шикі сүт түріндегі шикізаттың қолжетімділігі әлеуетіне назар аударды.
Штаттық кестеге сәйкес компаниялардың бүкіл тобында 600-ден астам адам жұмыс істейді. 2022 фискалдық жылы компания бюджетке 320 миллион теңге төледі.
2023 жылдың 1 жартыжылдығындағы жағдай бойынша "Natije" компаниялар тобының ұйымдық құрылымы 4-суретте келесі құрылымға ие[26].
Көкшетауқ. филиал басқарушысы
Екібастұзқ. филиал басқарушысы
Жезқазған қ. филиал басқарушысы
Астана қ. Нәтиже ЖШС директоры
Dessert and Ballmuzzцехының басқарушысы
Көкшетаулық ірімшік зауыты басқарушысы
Ауыл сүті ЖШС директоры
NBKЖШС
Директорларкеңесінің Төрағасы
Директор
MilkhouseЖШС директоры
НәтижеЖШС директоры
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС директоры
Сурет 4 - "Natije" компаниялар тобының ұйымдық құрылымы
Ескерту - автормен [1] қайнар көзі негізінде құрастырылған
"NBK" ЖШС топты әкімшілендіруге, маркетингке, құқықтық аспектілерге, технологияларды дамытуға және қаржы-экономикалық блокқа жауапты басқарушы компания болып табылады. Қызметкерлердің негізгі міндетібұл компания бүкіл топтың жұмысын жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау, сондай-ақ есептілікті шоғырландыру және бүкіл топтың атынан мемлекеттік органдармен жұмыс жасау болып табылады.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС компаниясы сүт өнімдерін шығаратын зауыт және оған қызмет көрсететін барлық бөлімшелер болып табылады. Топтың стратегиясында анықталған компанияның негізгі міндеті-өнімді құру, содан кейін оны сату үшін сауда компаниясына беру.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС компаниясы топтың сауда дивизионынан өзінің сауда өкілдерін, супервайзерлерді, саудагерлерді, сауда бухгалтерлерін біріктіреді. Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС тұтынушылардың кең желісін сату арқылы тікелей пайда табады.
"Ауыл Сут" ЖШС негізгі зауытты фермалардан арнайы көлікпен жиналатын тұтас сүтпен қамтамасыз ету мақсатында құрылған шикізат компаниясы болып табылады. Топтың барлық экономикалық қауіпсіздігі шикізат бөлімшесінің үйлесімді жұмысына байланысты. Сүт тасымалдау қызметтерінен басқа, компания ветеринария және сүт сапасын қамтамасыз ету саласындағы фермерлерге кеңес беру қызметтерін де ұсынады.
Шикізатпен қамтамасыз етуді талдау.
Қарағанды облысында "Натиже" шикі (тұтас) сүтті дайындау жөніндегі шикізат саясаты шеңберінде ЖШС және ӘКК нысанында оқшауланған бөлімшелері бар, Ақмола облысында Көкшетау қаласындағы зауытқа шикі (тұтас) сүтті қабылдау тікелей тауар өндірушілер мен дайындаушылардан жүргізіледі.
Қарағанды облысының күрт-континенттік климаты күнтізбелік жыл ішінде шикі (тұтас) сүтті дайындау кезеңін шектейді - қыс мезгілінде сүтті дайындау көлемі 10 есеге дейін төмендейді және өндіріс жоспары жылына 17 000 тонна дайын өнім деңгейінде толық сүттің жетіспеушілігін бастан кешіреді. Шикі (тұтас) сүттің жетіспеушілігі жоғары сапалы құрғақ, майсыз сүтті сатып алу арқылы жабылады. Құрғақ, майсыз сүт көлемі 2-кестеде көрсетілген.
Кесте 2
2020-2026 жылдары өндірісте пайдалануға жоспарланған құрғақ, майсыз сүт көлемі, тоннамен
Атауы
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
Құрғақ, майсыз сүт
750
745
735
720
700
675
645
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Өндірістік қуаттарды тиеу үшін қолда бар шикізаттың жетіспеуіне байланысты 2025 жылға қарай сүт жинау жөніндегі қолданыстағы бағыттарға ауылдық округтедің қосымша мынадай нұсқалаын әзірлеу қаралуда:
1. Қарағанды облысы Шет ауданы Нұраталды ауылдық округі құрамына Қызылқой, Шопа, Ақсу, Аққияқ, Нұраталды сияқты ауылдар кіреді.
Бүгінгі таңда ауылдық округте 1600-ге жуық аналық бас бар, бұл орта есеппен жылына 1 920 тонна сүт жинайды.
2. Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданы Бидайық ауылдық округі Ақтайлақ, Қарамолла, 69 разъезд сияқты ауылдарды қамтиды.
Бүгінгі таңда ауылдық округте 900-ге жуық аналық бас бар немесе орташа жылдық сүт жинау 1 080 тоннаны құрайды.
Сүтті мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау бағдарламаларының дамуына және шикізатқа қойылатын талаптардың қатаңдауына байланысты 5-7 жыл ішінде тауар өндірушілерді сегментациялауда өзгеріс болатыны анық, шаруашылықтарды ірілендіру және тауарлық емес сүттің шикізат нарығынан кету есебінен жинақтағы ЖҚҚ үлесінен 60%-дан 30%-ға көшу. Сүт жинау туралы мәліметтер 3-кестеде келтірілген.
Кесте 3
2020-2026 жылдар аралығында күтілетін шикі сүтті жинау, тоннамен
№
Дайындау аймағы
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
1
Қарағанды облысы
8315
8525
8740
8960
9185
9415
9650
2
Ақмола облысы
2475
2540
2600
2665
2730
2800
2870
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Орталық Қазақстанда бар барлық негізгі бәсекелестер шикізатты дайындау мәселелерінде үлкен артықшылықтарға ие.
- FoodMaster Павлодар облысында шикізат дайындауда монополияға және Ақмола облысында ірі шикі сүт дайындаушылармен келісімшарттарға ие. Ақмола облысында дайындаушылар мен өзара қарым-қатынас дәстүрі FM зауыты Астанада болған кезден бастап қалыптасқан, осыған байланыстыдайындаушылар FM компаниясына өте адал. Сонымен қатар, Павлодар FM зауытында құрғақ сүт өндіріледі, яғни зауыт қысқы кезеңге өзін арзан құрғақ сүтпен қамтамасыз етеді. FM Lactalis компаниясына кіретіндіктен, салықтар бойынша преференциялар бар,өйткені меншіктіер кінкеден қоймалары бар.
- Эмиль географиялық жағдайының арқасында ҚР ең сүтті өңірінде жыл бойы табиғи сүт дайындайды және жүйелі маркетингтің арқасында Астана қаласында дайын өнімді қымбат бағамен сатады.
- ДЕП Қостанай облысының сүт өңірінде орналасқан және өзінің құрғақ сүт өндірісі бар.
- Лесное ауылы Қостанай облысының сүт өңірінде орналасқан және шикізат пен қамтамасыз ету тіпті қысқы кезеңде де олар үшін проблема болып табылмайды.
- RenMilk - "Natige" - мен бірдей жағдайда, бірақ сүт жинау аймақтары жақын қашықтықта және негізінен автобанның бойында.
Шикізаттың бар болуы бойынша талдау көрсеткендей, Орталық Қазақстанда алдағы 10 жылда Қарағанды зауытын 60 тоннадан астам , ал Көкшетау зауытын тәулігіне 20 тоннадан астам шикі сүтпен қамтамасыз етуге сену мүмкін емес. Сондықтан өндіріс көлемінің бір айда орта есеп пен 1600 тоннадан астам өсуін жоспарламау керек. Маусымдыққа байланысты бұл көрсеткіш шілде, тамыз айларында айына 1400 тоннадан наурыз, сәуірде айына 1800 тоннаға дейін болуы мүмкін. Ең жоғары айларда өндіріс көлемін күніне 70-75 тоннаға дейін жоспалау қажет. Бүгінгі таңда қолда бар жабдықтар мен техникалық мүмкіндіктер осындай көлемге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Кадрлар бөлімінің статистикасы бойынша персонал мен автокөліктің саны да осындай көлемді іске асыру үшін жеткілікті.
Сауда желісін дамыту перспективалары
Өнімді өндіруден басқа, сатудың тұрақты моделін құру мақсатында дистрибьютордың күнделікті өтінімдерін орындау үшін шикізаттың бір бөлігін - "сүт" кезеңінде (мамыр-тамыз), атап айтқанда: Қарағандыда күн сайын 10 тонна, Көкшетауда күн сайын 6 тоннасүзбе-шикізат өндірісіне жіберу қажет.
Мамыр-тамыз айлары аралығында сүт көлемінен (1920 тонна) 240 тонна сүзбе дайындап, оны одан әрі дефростациялау және қыркүйек-сәуір айлары аралығында сүзбе бұйымдары түрінде өткізу үшін-18с кезінде камерада мұздату қажет. Бұл сегіз айды айына 30 тонна болатын қысқы "сүтсіз" кезеңдеп атаймыз.
Сүзбе жасау кезінде артық кілегейді май өндіруге 72,5% май өндіруге бағыттау ұсынылады, ол май өндіруге пайдаланылады (2,5%, 3,2%, 15%, 20%) қысқы "сүтсіз кезеңде" өнімдер.
2015-2018 жылдарға арналған орташа айлық сатылымдарды талдау негізінде және 2019 жылдың 5 айында орташа айлық сатылымдардың көлемі бекітілсін: 2020-2023 жылдарға арналған сүт, ашытылған сүт және сүзбе өнімдері келесідей көлемдерде. Орташа айлық сату туралы мәліметтер 4-кестеде келтірілген.
Нәтиже Сүт фабрикасы ЖШС өнімдер топтары бойынша тұтынушылардың қанағаттану дәрежесін зерттеуге жүргізілген сауалнама нәтижелері А қосымшасында келтірілген.
Өткізу нарығын кеңейту бойынша перспективалы бағыттардың бірі сүт дүкендерін дамыту болып табылады. Сүт дүкендері жұмысы бойынша корпоративтік стандарты әзірлеу кезінде (ашу - залалсыздық нүктесі - жылжыту - дамыту) жаңа қалалар мен аудандарда тұжырымдаманы жылдам масштабтау мүмкін болады.
ҚР халқының саны мен тығыздығы аз, сондықтан компания үшін үлкен көлемде сақтау мерзімі қысқа ашытылған сүт өнімдерінің қандай да бір жекелеген бірнеше түрін өндіруге мүмкіндік жоқ, сондай-ақ бұл мүмкіндіктер шикізат тапшылығы меншектеледі. Сондықтан компания жоғары маржиналды өнімдер - сүзбе массасы, йогурт, қаймақ, тәтті өнімдер өндірісінің өсуіне назар аударуы керек және салыстырмалы түрде аз мөлшерде өндіріп, кәсіпорындардың кірістілігін қамтамасыз етуі керек.
Кесте 4
2015-2023 жылдарыНәтиже Сүт фабрикасы ЖШС-ніңнегізгі өнімдері бойынша орташаайлық сату көлемі, тоннамен
2015
2016
2017
2018
2019(5ай)
2019(2-
Жарты жылдық)
2020
2021
2022
2023жоспар
Айран
451
442
382
338
400
400
440
450
455
455
Сүт
383
617
573
530
566
566
600
620
630
630
Тәтті айран
174
227
229
191
180
180
230
240
250
250
MIO йогурты
12
29
24
26
40
60
60
60
Қаймақ
93
104
97
81
92
92
100
105
110
110
Сүзбе
52
41
30
36
36
36
40
50
55
55
Ірімшік
-
1,9
5,6
4,4
6,4
Барлығы
1153
1431
1323
1205
1298
1300
1455
1500
1560
1560
Ескерту - автормен[26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
Белгіленген шарттары бар топтың дилерлік (сауда) және өндірістік компаниялары арасындағы реттелген баға саясаты үш айда 1 рет үстеме пайыз өндіруші компанияның және дистрибьютор компаниялардың қаржылық жағдайына байланысты өзгеруі мүмкін, бұл қаржы-экономикалық блокқа икемділік береді. "А" және "С" дүкендерінің санаттары үшін баға саясаты - "В"санатындағы дүкендердегі бағаға +3% есептеу ұсынылады.
5-кестеде кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметі талданған.
Көбінесе мүдделі тұлғалар ұйымның ішкі деректеріне қол жеткізе алмайды, сондықтан ұйымның жария бухгалтерлік есебі қаржылық талдау үшін негізгі ақпарат көзі болып табылады. Есептіліктің негізгі нысандары - бухгалтерлік баланс және кірістер туралы есеп - барлық негізгі қаржылық көрсеткіштер мен коэффициенттерді есептеуге мүмкіндік береді. Терең талдау үшін қаржы жылының қорытындысы бойынша жасалатын ұйымның ақша қаражаты мен капиталының қозғалысы туралы есептерді пайдалануға болады. Кәсіпорын қызметінің жекелеген аспектілерін одан да егжей-тегжейлі талдау, мысалы, шығынсыздық нүктесін есептеу, есептіліктен тыс бастапқы деректерді қажет етеді (ағымдағы бухгалтерлік есеп және өндірістік есеп деректері).
Қаржылық талдау әр түрлі көрсеткіштер мен коэффициенттерді есептеу, олардың статистика мен динамикадағы мәндерін салыстыру ғана емес екенін ескеру маңызды [27]. Сапалы талдаудың нәтижесі менеджменттің, инвесторлардың және басқа да мүдделі тұлғалардың шешім қабылдауына негіз болатын ұйымның қаржылық жағдайы туралы негізделген, есептелген қорытынды болуы керек.
Кесте 5
Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметі
Баптар
2020ж.
2021ж.
2022ж.
Сатудантабыс, млн.тг.
113,380
111,051
122,989
Өнім сату шығындары, млн.тг.
81,756
82,633
86,523
Салық салуға дейінгі пайда, млн.тг.
31,624
28,418
36,466
Корпоративтік табыс салығы, млн.тг.
4,743
4,327
5,469
Кезең бойынша жалпы пайда, млн.тг.
26,881
24,091
30,997
Рентабелділік,%
27
25
29
Ескерту - автормен [26] қайнар көзі негізінде құрастырылған
5-кесте талдауы көрсеткендей, 2020-жылмен салыстырғанда 2022 жылыкелесі көрсеткіштердің өскенін байқауға болады:
oo сатудантабыс - 8,5%-ға;
oo жалпы пайда - 15,3%-ға;
oo рентабельділік - 2%-ға.
2021 жыл қорытындысы бойынша кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштері пандемия әсерінен төмендегенімен, Нәтиже ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz