Педагогикалық теория

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ҚAЗAҚCТAН РECПУБЛИКACЫ ТУРИЗМ ЖӘНE
СПОРТ МИНИСТРЛІГІ
СПОРТ ЖӘНЕ ДEНE ШЫНЫҚТЫРУ ІСТЕРІ КOМИТEТІ РECПУБЛИКAЛЫҚ CПOРТ КOЛЛEДЖІ РМҚК

Курстық жұмыс

Тaқырыбы: Педагогиканың методологиялық негізі және ғылыми педагогиканың зерттеу әдістері

Oрындaғaн: Алипов А.
Тeкceргeн: Педагогика пәні оқытушысы
Жумашева Ж.Т.

Алматы, 2024 ж.
ЖOСПAP

КIPIСПE ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
І ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МЕТОДОЛОГИЯНЫҢ МАҢЫЗЫ МЕН МӘНІ
4
0.1 Педагогикалық методологияның маңыздылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
0.2 Педагогикалық методологияның негізгі принциптері ... ... ... ... ... ... ..
6
1.3 Педагогикалық методологияның негізгі құрамдас бөліктері ... ... ... ...
7
ІІ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МЕТОДОЛОГИЯНЫҢ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
11
2.1 Ғылыми педагогиканың зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.2 Эмпирикалық зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
13
2.3 Квантитативтік әдістер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
15
ҚOPЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДEБИEТТEP ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
20

КIPIСПE
Курстық жұмыстың жалпы сипаттамасы.
Педагогикалық методология -- педагогика ғылымының зерттеу әдіснамасы мен теориялық негіздерін құрайтын, білім беру жүйесінің даму заңдылықтарын, принциптерін және әдіс-тәсілдерін зерттеуге бағытталған ғылыми сала. Бұл термин педагогиканың әдістерін жүйелейтін және педагогикалық іс-әрекеттің ғылыми негіздерін айқындайтын жалпы теориялық бағытты білдіреді. Педагогикалық методология оқыту мен тәрбиелеу үдерістерінің тиімділігін арттыру үшін қолданылатын негізгі принциптер мен зерттеу әдістерін айқындайды.
Курстық жұмыстың өзектілігі. Педагогикалық методология педагогика ғылымы мен білім беру жүйесінің негізін құрайды. Ол педагогикалық үдерістердің ғылыми тұрғыдан зерттелуін қамтамасыз етеді, педагогикалық қызметтің тиімділігін арттыруға бағытталған әдістер мен тәсілдерді ұсынады. Методология педагогиканың дамуындағы негізгі бағыттарды, проблемаларды анықтап, оларды шешудің жолдарын табуға көмектеседі.
Педагогикалық методологияның маңыздылығы:
1. Білім беру процесін жақсарту: Педагогикалық методологияның негізгі міндеті -- білім беру үдерісінің тиімділігін арттыру үшін жаңа теориялар мен әдістемелерді әзірлеу.
2. Ғылыми негізділік: Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық негізін қалау, педагогикалық зерттеулердің сапасын жақсарту.
3. Әдіснамалық құралдар ұсыну: Педагогикалық іс-әрекеттерді тиімді ұйымдастыру үшін қажетті әдіснамалық тәсілдерді әзірлеу.
Курстық жұмыстың мақсаты: педагогикалық методологияның ғылыми негіздері мен педагогиканың зерттеу әдістерін талқылау. Сонымен қатар, педагогикалық үдерістерді ғылыми тұрғыдан зерттеудің мәні мен ерекшеліктерін қарастыру, қазіргі заманда қолданылатын ғылыми әдістерді талдау болып табылады.
Курстық жұмыстың пәні- педагогика
Зерттеу әдістері: Логикалық талдау, салыстыру әдісі, статистикалық деректерді зерттеу және әдебиеттерге шолу жасау.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыстың көлемі кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МЕТОДОЛОГИЯНЫҢ МАҢЫЗЫ МЕН МӘНІ

1.1 Педагогикалық методологияның маңыздылығы
Педагогикалық методологияның маңыздылығы педагогика ғылымы мен білім беру жүйесінің тиімділігін арттыру үшін үлкен рөл атқарады. Бұл саладағы методология -- білім беру процесін дұрыс түсіну, оған тиімді әсер ету жолдарын зерттеу, педагогикалық қызметтің негізін құру және педагогикалық тәжірибені жетілдіру үшін қажетті теориялық негіздер мен әдістерді ұсынады. Педагогикалық методологияның маңыздылығы келесідей аспектілермен түсіндіріледі:
1. Ғылыми білімнің негізі мен бағыттарын анықтау
Педагогикалық методология ғылым мен білім берудің теориялық және практикалық негіздерін құрайды. Ол педагогикадағы негізгі заңдылықтарды, принциптер мен әдістерді анықтап, білім беру процесін тиімді басқаруға мүмкіндік береді. Педагогикалық ғылымның дамуында методологияның маңызды рөлі бар, себебі ол педагогикалық теорияның нақты негізі болып табылады және жаңа білім беру әдістерін жетілдіруге ықпал етеді.
2. Педагогикалық теория мен практика арасындағы байланысты қамтамасыз ету
Педагогикалық методология теория мен практиканың өзара байланысын қамтамасыз етеді. Ол педагогикалық теорияларды нақты білім беру жағдайларында қолдану үшін практикалық нұсқаулар береді. Бұл әдістер мен тәсілдер нақты жағдайларға негізделген және оларды оқу мен тәрбиелеу үдерісінде тиімді пайдалану үшін бағыт-бағдар ұсынады.
3. Педагогикалық процестерді талдау және түсіну
Педагогикалық методология білім беру жүйесіндегі әртүрлі процестерді талдауға, бағалауға және түсінуге мүмкіндік береді. Ол оқыту мен тәрбиелеудің тиімділігін анықтауға, оқушылар мен мұғалімдер арасындағы қарым-қатынастарды зерттеуге, оқыту әдістерінің нәтижелілігін тексеруге көмектеседі.
4. Әдіснамалық және ғылыми зерттеулер жүргізу
Педагогикалық методология ғылыми педагогикалық зерттеулердің әдіснамасын құрастырады. Бұл методологияның көмегімен зерттеушілер педагогикалық құбылыстар мен процестерді зерттеу барысында нақты әдістер мен тәсілдерді таңдап, олардың зерттеу мақсаттарына сәйкес келуін қамтамасыз етеді. Әдіснамалық негіздер дұрыс таңдалғанда зерттеулер нәтижелі болып, педагогика ғылымында жаңа тұжырымдар жасалады.
5. Педагогикалық инновацияларды енгізу
Педагогикалық методология білім беру жүйесіндегі жаңалықтарды зерттеу және енгізу үшін қажетті ғылыми негіздерді ұсынады. Жаңа әдіс-тәсілдер мен технологиялар педагогикалық методологияға сәйкес енгізілгенде олардың тиімділігі жоғары болады. Бұл жаңа білім беру жүйелерін, инновациялық оқыту әдістерін, жаңашыл педагогикалық тәсілдерді қабылдауға мүмкіндік береді.
6. Педагогикалық құбылыстарды зерттеудің кешенді тәсілін ұсыну
Методология білім беру процестерінің кешенді түрде зерттелуін қамтамасыз етеді. Ол оқыту мен тәрбие үдерісінің түрлі аспектілерін, оның ішінде оқушылардың психологиялық даму деңгейін, әлеуметтік факторларды, мұғалімдердің іс-әрекеттерін және басқа да ықпал етуші факторларды есепке алады. Кешенді зерттеу арқылы педагогикалық жағдайлардың нәтижелілігін жақсартуға болады.
7. Мұғалімдердің кәсіби дамуын қолдау
Педагогикалық методология мұғалімдер мен оқытушылардың кәсіби біліктілігін арттыруға ықпал етеді. Ол педагогикалық әрекеттердің ғылыми негіздерін және оларға қойылатын талаптарды анықтайды. Мұғалімдер методологияны меңгерген кезде олар білім беру процесін тиімді ұйымдастыра алады, оқушылардың жеке қажеттіліктеріне сәйкес оқыту әдістерін таңдай алады, және білім беру сапасын арттыра алады.
8. Білім беру жүйесін жетілдіру
Педагогикалық методологияның маңызды аспектісі -- ол білім беру жүйесін жетілдірудің жолдарын ұсынуы. Ол білім беру бағдарламаларын, оқу жоспарларын, оқыту әдістерін жақсартуға бағытталған тұжырымдар мен ұсыныстар береді. Білім беру жүйесіндегі өзгерістер мен жаңалықтар педагогикалық методология арқылы негізделіп, ғылыми тұрғыдан қолдау табады.

Педагогикалық методологияның маңыздылығы оның білім беру жүйесін жетілдіру мен тиімділігін арттырудағы рөлінде. Ол педагогика ғылымының негізін қалыптастырып, оқыту мен тәрбие процестерін зерттеу әдістерін анықтап, педагогикалық тәжірибені нақты ғылыми негізде дамытуға көмектеседі. Сондай-ақ, педагогикалық методология білім беру процестерінің сапасын жақсартуға, мұғалімдердің кәсіби дамуында маңызды рөл атқарып, инновациялық өзгерістерге жол ашады.

0.2 Педагогикалық методологияның негізгі принциптері

Педагогикалық методологияның негізгі принциптері -- педагогикалық үдерісті тиімді ұйымдастыру мен зерттеуді ғылыми негізде жүргізу үшін қолданылатын басты бағыттар мен қағидаттар. Бұл принциптер педагогикалық теория мен тәжірибенің өзара байланысын қамтамасыз етеді және білім беру процесінің нәтижелілігін арттыруға бағытталған.
Педагогикалық методологияның негізгі принциптері келесідей:
Ғылыми принцип. Бұл принцип педагогика саласындағы зерттеулердің ғылыми әдістермен жүргізілуін талап етеді. Педагогикалық үдерістерді түсіну және зерттеу тек ғылыми негізде жүргізілуі тиіс. Бұл әдіс педагогикалық құбылыстарды объективті, жүйелі, дәлелді түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Ғылыми принцип педагогикалық әдіснаманың нақты теориялық және эмпирикалық негіздерге сүйенуін қамтамасыз етеді.
Интеграциялық принцип. Педагогикалық үдерістерді зерттеу барысында әртүрлі ғылым салаларының әдістері мен тәсілдері біріктіріледі. Бұл принцип педагогиканың басқа ғылымдармен (психология, социология, философия, экономика және т.б.) тығыз байланыста болуын талап етеді. Себебі білім беру процесі тек педагогикалық аспектілермен шектелмей, оқушының психологиялық, әлеуметтік және мәдени тұрғыларын да қамтиды.
Динамикалық принцип. Педагогикалық үдерістер үнемі өзгеріп отыратын және даму үстіндегі жүйелер болғандықтан, оларды зерттеу кезінде динамикалық тұрғыдан қарау қажет. Бұл принцип оқу-тәрбие процесінің өзгерістерін ескере отырып, ғылыми зерттеулердің өзгеріп отыратын жағдайларға бейімделуін білдіреді. Педагогикалық зерттеулердің осы принципке сүйене отырып, жаңа әдіс-тәсілдерді және инновациялар мен өзгерістерді енгізу мүмкіндіктері ашылады.
Практикалық бағыттылық принципі. Педагогикалық методологияның басты мақсаты -- білім беру саласындағы ғылыми зерттеулер мен теорияларды нақты тәжірибеге қолдану. Бұл принцип педагогика саласындағы зерттеулердің практикалық қолданылымға негізделуін талап етеді. Яғни, ғылыми зерттеулер тек білім беру теориясын ғана емес, оқу-тәрбие іс-әрекеттерінің нақты нәтижелерін жақсартуға бағытталған іс-әрекеттерді қамтиды.
Жүйелілік принципі. Педагогикалық методологияның жүйелілік принципі педагогикалық құбылыстар мен үдерістердің бір-бірімен тығыз байланысты екендігін көрсетеді. Бұл принцип бойынша, педагогикалық жүйе тұтас және кешенді түрде қарастырылуы керек, яғни оқу, тәрбие, әлеуметтік орта, психологиялық аспектілер, мұғалім мен оқушы арасындағы қатынас сияқты түрлі компоненттер өзара байланысты болуы тиіс. Бұл принцип педагогикалық процестің әртүрлі құрамдас бөліктерінің өзара ықпалын және бірлігін көрсетеді.
Гуманистік принцип.Педагогикалық методология адамның тұлғалық және рухани дамуына бағытталған, оның құқықтары мен еркіндігін құрметтеуді талап етеді. Гуманистік принциптің мәні -- білім беру үдерісінің адамның жеке тұлғасының дамуына, оның әлеуметтенуіне және тұлғалық қабілеттерінің ашылуына әсер етуінде. Бұл принципте білім беру тек қана білім беруді емес, сонымен қатар тәрбие мен жеке тұлғаның қалыптасуын мақсат етеді.
Құндылықтар мен мәдениетке негізделген принцип.Бұл принцип педагогикада ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың, мәдениет пен дәстүрлердің сақталуы мен құрметтелуіне негізделген. Оқушылардың мәдениеті мен рухани дамуына бағытталған педагогикалық үдерістер құралады, сондай-ақ білім беру үдерісі сол қоғамдағы құндылықтарға сәйкес қалыптасады. Мектептер мен оқу орындары жалпы адамзаттық құндылықтармен қатар, ұлттың мәдени мұрасын сақтау мен жаңарту міндетін де жүзеге асыруы тиіс.
Білім алудың теңдігі принципі. Педагогикалық методология білім алу мүмкіндігін барлығына тең деңгейде қамтамасыз етуді талап етеді. Бұл принцип барлық азаматтар үшін білім алу құқығын сақтауға, әлеуметтік, экономикалық және мәдени айырмашылықтарды ескермеуге бағытталған. Әрбір адамның өзінің қабілеттері мен әлеуетіне сай білім алуына мүмкіндік берілуі қажет.
Тұлғалық-бағдарлы принцип. Бұл принцип педагогикалық методологияны жеке тұлғаның қажеттіліктеріне, мүдделеріне, мақсаттарына сәйкес ұйымдастыруды білдіреді. Тұлғалық бағдарланған тәсіл педагогиканың басты мақсаттарының бірі -- оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, олардың дербестігін, жауапкершілігін және әлеуметтік белсенділігін арттыру болып табылады.
Педагогикалық методологияның принциптері білім беру үдерісін ғылыми тұрғыдан зерттеу мен тиімді ұйымдастырудың негізін қалайды. Олар педагогикалық үдерістердің барлық аспектілерін жан-жақты және толық түсінуге мүмкіндік береді. Әрбір принцип өзара байланысты болып, жалпы педагогикалық теорияның дамуына, білім беру жүйесінің тиімділігін арттыруға үлес қосады.
0.3 Педагогикалық методологияның негізгі құрамдас бөліктері
Педагогикалық методологияның құрамдас бөліктері педагогикалық үдерістерді тиімді зерттеу, түсіну және дамыту үшін қолданылатын ғылыми бағыттар мен тәсілдер жүйесін қамтиды. Бұл бөліктер педагогика ғылымының негізін құрап, білім беру саласындағы теория мен практиканың өзара байланысын қамтамасыз етеді.
Педагогикалық методологияның негізгі құрамдас бөліктері мыналар:
1. Педагогикалық теория
Педагогикалық теория -- бұл білім беру мен тәрбие процесін зерттейтін негізгі ғылыми бағыттардың бірі. Ол педагогикалық үдерістің заңдылықтарын, құрылымын және негізгі компоненттерін қарастырады. Педагогикалық теорияның мақсаты -- оқыту мен тәрбиелеудің тиімді әдістерін анықтау, педагогикалық құбылыстарды түсіну және оларды зерттеу үшін әдіснамалық негіздер ұсыну.
* Теориялық педагогика - білім беру үдерісінің негіздеріне, оның даму заңдылықтарына, принциптеріне арналған.
* Тәрбие теориясы - оқушылардың моральдық және рухани дамуын зерттейтін теориялық бағыт.
* Оқыту теориясы - білім беру процесіндегі оқыту әдістері мен құралдарын қарастырады.
Педагогикалық теория жалпы білім беру жүйесінің тиімділігін арттыру және педагогикалық практиканы ғылыми тұрғыдан зерттеу үшін қажет.
2. Педагогикалық әдіснама
Педагогикалық әдіснама -- бұл педагогикалық зерттеулер мен іс-әрекеттерді жүргізуде қолданылатын әдістер мен тәсілдер жүйесі. Әдіснама педагогикалық процестерді ғылыми тұрғыдан зерттеуге және білім беру саласында тиімді жұмыс істейтін тәсілдер мен стратегияларды әзірлеуге бағытталған.
Педагогикалық әдіснаманың құрамына:
* Зерттеу әдістері (эксперимент, бақылау, сауалнама, әңгімелесу)
* Оқыту әдістері (сұрақ-жауап, түсіндіру, тәжірибе жасау)
* Тәрбие әдістері (демонстрация, нұсқау, жетекшілік)
* Оқыту мен тәрбие технологиялары (инновациялық әдістер, электронды оқыту)
Әдіснама оқыту мен тәрбиелеудің ғылыми негіздерін жүзеге асыру үшін педагогикалық құбылыстарды дұрыс зерттеудің жолдарын ұсынады.
3. Педагогикалық зерттеу әдістері
Педагогикалық зерттеу әдістері педагогика ғылымының эмпирикалық және теориялық зерттеулер жүргізу үшін қолданылады. Бұл әдістер педагогикалық үдерістердің тиімділігін бағалауға және оны жақсартуға бағытталған.
Педагогикалық зерттеу әдістері келесідей топтарға бөлінеді:
* Теориялық әдістер: талдау, синтез, моделдеу, абстракция жасау және жалпылау.
* Эмпирикалық әдістер: бақылау, эксперимент, сауалнама жүргізу, әңгімелесу, анкеталау.
* Математикалық және статистикалық әдістер: педагогикалық деректерді өңдеу және сараптама жасау.
* Кейстік әдіс: нақты педагогикалық жағдайлар мен мысалдар арқылы зерттеу жүргізу.
Зерттеу әдістері педагогикалық құбылыстарды терең түсінуге және білім беру процесінің нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік береді.
4. Педагогикалық практиканың негіздері
Педагогикалық практика -- бұл білім беру процесінде теорияны тәжірибемен байланыстыратын маңызды компонент. Педагогикалық методологияның құрамында педагогикалық практиканы зерттеу мен оны ұйымдастырудың принциптері мен тәсілдері маңызды орын алады.
Педагогикалық практиканың негіздері:
* Практикалық дағдыларды қалыптастыру: мұғалімдер мен оқушылардың практикалық жұмыс дағдыларын дамыту.
* Оқыту мен тәрбиелеу стратегияларын қолдану: теория мен әдістерді іс жүзінде іске асыру.
* Мұғалімнің кәсіби шеберлігі: педагогикалық әрекетке қажетті білім, дағдылар мен құзыреттерді дамыту.
* Тәжірибе алмасу: педагогикалық тәжірибені ғылыми тұрғыдан зерттеу және тәжірибе негізінде әдістемелік құралдарды енгізу.
Педагогикалық практика педагогтардың білім беру үдерісін тиімді ұйымдастыруға және оны жетілдіруге арналған нақты қадамдар мен тәсілдерді қамтиды.
5. Педагогикалық құбылыстарды бағалау
Педагогикалық методологияда педагогикалық құбылыстарды бағалау өте маңызды. Бұл бағалау педагогикалық үдерістердің тиімділігі мен сапасын анықтауға, білім беру жүйесінің даму бағыттарын таңдауға көмектеседі.
Педагогикалық құбылыстарды бағалауда қолданылатын құралдар:
* Кері байланыс: оқушылар мен мұғалімдер арасындағы қарым-қатынасты бағалау.
* Педагогикалық бақылау: мұғалімнің іс-әрекетіне жүйелі түрде мониторинг жүргізу.
* Тәжірибелік зерттеулер: педагогикалық процесстердің нәтижелерін тәжірибе арқылы бағалау.
* Мазмұнды және сапалық талдау: оқу бағдарламалары мен әдістемелерінің сапасын бағалау.
Құбылыстарды бағалау педагогикалық зерттеулер мен тәжірибелердің сапасын арттыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ білім беру жүйесінің даму бағыттарын көрсетеді.
Педагогикалық методологияның құрамдас бөліктері педагогикалық ғылымның ғылыми негіздері мен тәсілдерін айқындап, білім беру үдерісін тиімді ұйымдастыруға бағытталған. Әрбір бөлік өз алдына маңызды рөл атқарады және педагогикалық зерттеулерді жүргізудің негізін қалайды. Осы құрамдас бөліктердің үйлесімділігі мен өзара байланысы педагогиканың даму процесін тиімді зерттеуге және білім беру жүйесінің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

ІІ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МЕТОДОЛОГИЯНЫҢ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

2.1 Ғылыми педагогиканың зерттеу әдістері
Ғылыми педагогиканың зерттеу әдістері -- педагогикалық құбылыстарды зерттеу және білім беру процесін тиімді ұйымдастыру мақсатында қолданылатын жүйелі және әдіснамалық тәсілдер. Педагогика ғылымы өзінің зерттеулерінде нақты әдістерді қолданады, олар білім беру жүйесінің теориялық негіздерін, оқыту мен тәрбиелеу әдістерін, педагогикалық құбылыстарды түсінуге мүмкіндік береді.

Ғылыми педагогикада қолданылатын зерттеу әдістері бірнеше топқа бөлінеді:
Теориялық зерттеу әдістері -- ғылыми педагогикада педагогикалық құбылыстарды, заңдылықтарды және принциптерді зерттеу барысында қолданылатын әдістер. Бұл әдістер ғылыми түсініктер мен тұжырымдар жасауға, педагогикалық процестердің мәнін анықтауға, жаңа теориялар мен көзқарастарды қалыптастыруға бағытталған. Теориялық зерттеу әдістері нақты педагогикалық жағдайлар мен құбылыстарды жүйелі түрде түсінуге және оларды сипаттайтын жалпы қағидаттарды анықтауға мүмкіндік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.