Ақша құралдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Дәріс. Тақырып - «Қысқа мерзімді активтер есебі: ақша қаражаты және дебиторлық борыштар»

Активтердің жіктелуі: қысқа мерзімді активтер. Ақша қаражаттар және олардың баламаларын тану.
Ақша қаражаттарының қозғалысына жасалатын ішкі бақылау жүйесі.
Ақшалай операциялардың есебін ұйымдастыру.

Активтердің жіктелуі: қысқа мерзімді активтер. Ақша қаражаттар және олардың баламаларын тану.

1. Бухгалтерлік баланста активтер келесі түрде ашылады:

1) ағымды активтер:

а) 1000 «Ақша құралдары»

б) 1100 «Қысқа мерзімді инвестициялар»

в) 1200 «Қысқа мерзімді дебиторлық борыштар»

г) 1300 «Қорлар»

д) 1400 «Ағымды салықтық активтер»

е) 1500 «Сату үшін арналған ұзақ мерзімді активтер»

ж) 1600 «Басқадай қысқа мерзімді активтер»

2) ұзақ мерзімді активтер:

а) 2000 «Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар»

б) 2100 «Ұзақ мерзімді дебиторлық борыштар»

в) 2200 «Үлестік қатысу әдісімен есептелінетін инвестициялар»

г) 2300 «Инвестициялар және қозғалмайтын мүлік»

д) 2400 «Негізгі құралдар»

е) 2500 «Биологиялық активтер»

ж) 2600 «Зерттеліну және бағалану активтер»

з) 2700 «Материалдық емес активтер»

и) 2800 «Мерзімі кейінге қалдырылған салықтық активтер»

к) 2900 «Басқадай ұзақ мерзімді активтер»

Ақша құралдарының есебі үшін шоттар жоспарына сәйкес ҚЕХС бойынша «Ақшалай шоттар» бөлімшесі қарастырылған, оған келесі шоттар топтары жатады:

1010 «Кассадағы ақша құралдары», онда кассадағы ұлттық және шет ел валютадағы ақша құралдарының қозғалысы есептеледі;

1020 «Жолдағы теңгелей ақша құралдары», онда жолдағы ақша құралдарының қозғалысы есептеледі;

1030 «Ағымды банкілік шоттарындағы ақша құралдары», онда ағымды банкілік шоттарындағы ұлттық және шет ел валютадағы ақша құралдарының қозғалысы есептеледі. Мекемелерде банктегі теңгелей және шет ел валютасындағы ақша құралдарының қозғалысын әр түрлі субшоттарда жүргізген жөн;

1040 «Карт-шоттардағы ақша құралдары», мекемелер әр қызметкерлердің карт-шоттарына ақша жіберіп отырады. Қызметкерлердің ақшаны алу жөнінде банк ешқандай құжат бермейді. Сондықтан ақша құралдар қозғалысының есебін 1040 «Карт-шоттардағы ақша құралдары» шотында жүргізуге қажеттілік жоқ теп есептеуге болады. Қызметкерлердің карт-шоттарына жіберілген ақшаларды жіберілген соманың пайдалану мақсатына байланысты 1030 «Ағымды банкілік шоттарындағы ақша құралдары» шотының кредитінен (1040 шотын қолданбай) 1250 «Қызметкерлердің қысқа мерзімді дебиторлық борыштары» шотының немесе 3350 «Еңбек ақы бойынша қысқа мерзімді борыштар» шоттының дебетіне жіберген жөн. Бұл қолайсыз есептік жазулардың санын азайтады.

1050 «Жинақтаушы шоттардағы ақша құралдары», онда депо-зиттік банкілік шоттарындағы ақша құралдарының қозғалысы есептеледі;

1060 «Басқадай ақша құралдары», онда басқа шоттардағы ақша құралдарының қозғалысы есептелінеді.

Кассадағы теңгедегі ақша құралдарының есебі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкісі бекітетін кассалық операцияларды жүргізу Ережелеріне сәйкес жүргізіледі.

«Ақша құралдарының қозғалысы туралы есеп» 7 ҚЕХС-да ақша құралдарына, олардың эквиваленттеріне және ақша құралдар ағымдарына келесі анықтамалар берілген:

Ақша құралдары - ақша құралдарына банктегі ағымды шоттарындағы ақша құралдары және кассадағы ақша құралдары жатады.

Ақша құралдарының эквиваленті - бұл қысқа мерзімді және жоғары өтімділік қабілеті бар салымдар. Олар ақша құралдарының белгілі сомасына жеңіл аударылады және құндылық өзгерісі қауп-қатерінің әсері оларға шамалы. Кейбір жағадайларда өтелу мерзімі 3 айға жетпейтін қысқа мерзімді құнды қағаздар (жоғары өтімділік қабілетті инвестициялар) «ақша құралдардың құрамына» жатқызылады. Оларға кіретіндер қазыналық вексельдер, коммерциялық қағаздар және депозиттік сертификаттар.

Одан бөлек ақша құралдарына жататындар:

банкілік аударым вексельдер - бір банктің екінші банкке берген

аударым векселі;

ақша аударымдары - төлем алушыға біреуден алынған ақша

құралдарының орнына банктің жазып берген чегі;

банк кассирінің қолы қойылған чектері - банктің кассирі осы

банкқа жазып берген чегі, б. а. банктің міндеттемесі;

персоналдық чектер - жеке тұлғалардың жазып берген чектері;
жинақтаушы шоттар.

Ақша қаражаттарына тек міндеттемелерді жеделдете төлеу үшін қолда-нылып отыратын ақша қаражатының аталулары ғана жатқызылады. Ақша құралдарына сонымен қатар қаржылық мекемелердегі ағымды шоттарындағы қалдықтары, жеделдету депозиті мен алымдар үшін қаржылық мекемелер қабылдаған кәсіпорынның кассасына өткізілетін ақша қаражатының құжаттары, кіші кассадағы нақты сомалар, купюралар, тиындар, валюталар жатқызылады. Бұл өткізілетін ақша құжаттарына жәй чектер, кассалық ордерлер, клиенттердің чектері, ақша аударымдары және есеп-айырысудың басқа құралдары жатады. «Ақша қаражаты» деген баланстық статъяның қалдығы ақша шоттарына жататын атауларын айқындайды.

Ақша құралдарының эквиваленттері қысқа мерзімді міндеттерін қанағаттандыру үшін арналған, ал инвестициялар және басқа да мақсаттарға арналмаған. Ақша қаражаттарының эквиваленті түрінде қабылдану үшін инвестиция белгілі сомасына жеңіл аударылуы керек және құндылық өзгерісі қауп-қатерінің әсері оларға тимеу керек. Сонымен қатар, егер инвестицияның өтелу мерзімі қысқа болса, онда ол ақша құралдарының эквиваленті түрінде қабылданады, мысалы, алу күнінен бастап үш ай немесе одан да кіші уақыт болса. Өз капиталына салынатын инвестициялар ақшаның эквиваленті болып табылмаса, ақша құралдарының эквивалентіне жатқызылмайды.

Кәсіпорынның, мекеменің ақша құралдары кассадағы, банкілік, есеп-айырысу шоттарындағы валюталық, арнайы және депозиттік шоттарындағы, аккредетивтік қойылымдарда, чек кітапшаларындағы, жолдағы аударымдар және ақша құжаттары болып табылады.

Ақша құралдары шаруашылық құралдарының айналымының бастапқы және соңғы стадияларын сипаттайды. Олардың қозғалысының жылдамдығына байланысты мекеменің барлық кәсіпкерлік қызметінің тиімділігі анықталады. Міндеттер бойынша маңызды төлем құрал ретінде пайдаланылатын өзінде бар ақшаның көлемі арқылы қаржылық жағдайдың басты сипатының бірі болып табылатын төлем қабілеттілігі анықталады. Бар міндеттемелер бойынша есеп-айырысуларды жүргізу үшін жеткілікті ақша құралдарына ие болатын кәсіпорын абсолюттік төлем қабілеттілігі бар деп есептеледі. Бірақ ақша құралдардың әр артықшылығы олардың айналым уақытын азайтады, яғни олардың пайдалану тиімділігін төмендетеді, ал инфляция кезінде олардың құнсыздандырылуы арқылы үлкен шығынға соқтырады. Сондықтан, ақша құралдарын басқару тәртібі оларды көп жинауда болмайды, ал олардың запастарын оптимизациялау, резервтерді сақтай отырып мекеменің міндеттемелері бойынша әр кезеңділік төлемдер сатып алушылардан немесе басқа дебиторлардан ақша қаражаттарының түсіп отырылуы қамтамасыз етіліп отырылуы керек деген осындай ақша ағымдарының жоспарлауына талпыну керек. Бұның бәрі ақша құралдарына ерекше орын береді, себебі ол ақша ағымдарын басқаруда, сақтандырылуын бақылауда, ақша ресурстарын заңды түрде және тиімді қолдануда, мекеменің күнделікті төлем қабілеттілігін қамтамасыз етуінде маңызды құрал болып табылады.

Барлық кәсіпорындар өздерінің ақша қаражаттарын банктердің сәйкес мекемелерінде сақтайды және өздерінің міндеттемелері бойынша есеп-айырысуларды осы мекемелер арқылы қолма-қолсыз есеп-айырысулар түрінде жүргізеді, ал қажетті нақты есеп-айырысуларды - Қазақстан республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен бекітілген жағдайларда ғана және көлемінде ғана жүргізіледі.

Компенсациялық қалдықтар

Банктер және басқа несиелік мекемелер займ беретін өздерінің клиенттеріне ағымды немесе жинақтаушы шоттарында ақша құралдарының минималды көлемін сақтауға талап қойяды. Бұл минималдық қалдықтар компенсациялық қалдықтар деп аталады және әр мерзімсіз салымның (талаптаушы депозиттер) бір бөлігі ретінде анықталады. Бұл қалдық корпорацияның қолдауында болады және осы корпорация мен несиелік мекеме арсындағы займдар бойынша бекітілген келісім шарттың қорғанысы болып табылады. Басқаша айтқанда банк компанияға несиені шартпен береді. Бұл шарт бойынша осы банктегі арнайы шотында компания белгілі бір соманы депозит түрінде ұстайды және оны белгілі уақыт ішінде қолдануға болмайды.

Мысалы: «Аққайын» компаниясы 2006 жылдың 1-қаңтарында «ABN АМРО» банкісінен бір жыл мерзімге 10% пайыздық ставкасымен 2 теңге сомаға заем алады. Компанияға қойылатын талап «ABN АМРО» банкісіндегі депозиттік шотта 1 теңге компенсациялық қалдықты ұстап отыру. Ол 6% мөлшерінде табыс әкеледі (яғни 1 теңге 6%-тік ставкалы депозитте жату керек) . Компанияның несиелік келісімде анықталған мерзім ішінде бұл қалдықты пайдалануға құқығы жоқ, банк бұл соманы өз қалағанына жұмсайды, мерзім өткеннен соң оларды компанияға қайтарады және 6%-тік пайызын төлейді. «Аққайын» компаниясы шаруашылық операцияларын іске асыру үшін депозитттік шотында 4000 теңге мөлшердегі соманы ұстайды. Осы займ бойынша компания төлеп отыратын фактіленген (тиімді) процент 10, 12%-ті құрайды.

2 теңге *10% 2 теңге

1 теңге - 4000 теңге 6000 теңге*4% 240 теңге

Пайыздық төлемнің барлығы 20240 теңге .

Пайыздық шығынның барлығы / Қарыздың негізгі сомасының барлығы = (20240 теңге/2 теңге) *100%=10, 12%.

Сонымен компания депозитінде 1 теңге ұстау керек, оның депозитінде 4000 теңге бар, сонда оған банктен 10% бойынша ала алатын жетіспейтін сома 6000 теңге (1 теңге - 4000 теңге) . Бұл 6000 теңге компанияның депозитіне салады, ал банк депозит бойынша процентті 6%-дық мөлшерде төлеуі керек. Сараптама жүргізгенде компания 4% (10%-6%) мөлшерде жоғалтады.

Компенсациялық қалдықты міндетті түрде ашу қажет, себебі бұл ақша құралдары пайдалану үшін шектеулі болып табылады. Компания оларды ағымды шығындарды өтеу үшін пайдалана алмайды. Егер оларды ашпасақ, инвесторлар компанияда міндеттемелерді жабу үшін жеткілікті қаржы бар деп ойлауы мүмкін, ал факт бойынша бұл ақша қаражаттарын пайдалануға блокировка салынған.

Компенсациялық қалдықтар баланстық есепте бөлек қатарда немесе түсіндірме қағазда ашық көрсетілу керек.

Алынған немесе төлеу күніне байланысты шектеу қойылған ақша құралдары «Ағымды активтер» немесе «Ұзақ мерзімді активтер» бөлімінде көрсетіледі.

2. Ақша қаражаттарының қозғалысына жасалатын ішкі бақылау жүйесі.

Сауда ұйымдарының басшылары кассадағы ақша-қаражаттардың сақтылығын қамтамасыз ететін жағдайлар жасап, ұйым кассасынан банкке өткізуін сақтылығын қамтамасыз ету қажет.

Кассаның бөлмесе басқа бөлімшелерден жеке және кассаны техникалық қамтамасыз ету талаптарына сай қамтамасыз етілген және күзет және от сигнализация құралдарымен қамтамасыз етілуі қажет. Кассалық операцияларды жүргізу уақытында касса есігі іш жағынан құлыптануы қажет. Касса бөліміне оның жұмысымен айналыспайтын тұлғаларға кіруге болмайды.

Барлық қолма-қол ақша және бағалы қағаздар сейфта (өртенбейтін шкафтарда) жеке жағдайларда темір шкафтарда сақталып, жұмыс соңында кассир бұл шкафты құлыптап сургуттық мөрмен жабады. Сейфтың немесе шкафтың кілті және мөр кассирдің өзінде сақталады және бұл заттарды кез-келегн жерде қалдыруға және басқа тұлғаларға беру немесе есептке алынбаған кілт бубликатын жасауға тыйым салынады. Есепке алынған кілт дубликаты кассирмен тағайындалған қорапшаларда сақталып, ұйым басшысының қолында сақталады. Тоқсанда бір рет космиссия мұның барлығын тексеріп, нәтижелерін акт түрінде бекітеді. Кілттің жоғалу фактісі анықталған жағдайда ұйым басшысы ішкі істер органына хабарлау қажет.

Ұйымның меншігіне жатпайтын ақша-қаражаттарды кассада сақтауға тыйым салынады.

Касса орналасқан бөлмені ашпас бұрын кассир құлыптың, есеіктің және басылған мөрдің сақтылығын тексеру қажет. Егер есік, құлып немесе басылған мөрдің бұзылуы анықталса, кассир бұл жағдайды дер кезінде ұйым басшысына айту қажет. Ал басшы оны сол сәтте ішкі істер басқармасына хабарлауға тиісті.

Мұндай жағдайда бас бухгалтер, ұйым басшысы немесе олардың орнына уақытша қызмет атқаратын тұлғалар ішкі істер басқармасының қызметкерлерімен бірге кассада сақталатын ақша-қаражаттар және т. б құндылықтардың бәрін тексеріп, осы тексерістің нәтижесінакт ретінде бекітіп, барлық қатысушылардың қолымен 3 экземпляр түрінде жасалады. 1-ші экземпляр ішкі істер басқармасына, 2-ші экземпляр жоғарғы органға, ал үшінші ұйымның өзінде қалдырылады. Мұндай тексеріс кассалық операцияларды жүргізілмес бұрын жасалады.

Кассалық операциялар статистика органдарымен бекітілген меншік формалары мен ведомствалық бағынуына байланыссыз, өзгеріссіз қолданылатын құжатпен рәсімделеді. Ақша-қаражаттарды ұйым кассасына қабылдау бухгалтериямен берілген, тіркеу журналында тіркелген, бухгалтер немесе оның орнына уақытша қызмет атқаратын тұлға қол қойған кіріс кассалық ордер арқылы жүзеге асады. Кіріс кассалық ордер мен тіркеу журналының үлгісі төменде келтірілген.

Тіркеу журналы кіріс және шығыс кассалық құжаттарға бөлек-бөлек ашылады. Мұнда кассалық кіріс құжатының мерзімі, номері және келіп түскен ақша-қаражаттарының жұмсау мақсатын көрсетеміз.

Кіріс кассалық ордерде ақша-қаражаттар кімнен және не үшін алынғанын көрсетеді және олардың соммасы ордерді жазу негізіне сүйенген болып келеді. Кіріс кассалық ордерді тіркеп, бас бухгалтерлердің қолы қойылғаннан кейін бұл ордер кассирге ұсынылады да кассир бұл құжаттың дұрыс толтырылуын, бас бухгалтерлердің қолының растылығын тексеріп, ордерге қол қойып, ақшаны санап, қабылдап алады. Бұл ақшаны кассаға өткзген тұлғаға тапсырған фактісін дәлелдеу мақсатында кіріс кассалық органына тиісті бас бухгалтер және кассирдың жеке қолымен, ұйым мөрімен басылған түбіртекті табыс ету қажет. Кіріс кассалық ордені бойынша ақша тек осы құжат толтырылған күнге ғана қабылданады.

Алаяқтық фактілерінен сақталу мақсатында кіріс кассалық ордерлерді ақшаны тапсырған адамның қолына беруге тыйым салынады.

Ақша-қаражаттарды банктен алған уақытта кассир чектік кітапшаны чектік кітапшаларды толтыру ережелеріне сәйкес толтырып береді. Одан кейін ұйымның ьас бухгалтері өзі қол қойып, ұйымның басшысына қол қойғызып мекеме мөрін басып береді.

Чекті толтырмас бұрын чекке қол, мөр қоюға тыйым салынады.

Банктен ақшаны алғанда кассир міндетті түрде ақшаны банк бақылаушысының көзінше санап, чекте көрсетілген соммаға сәйкестігін тексеруге міндетті. сәйкестігін тексеруге міндетті. сәйкестігін тексеруге міндетті. Бнкноттар мен тиындарды қабылдаған кезде ұйым кассирлері “ақша құралдарының белгілері мен олардың төлем қабілеттілігін анықтау” құжаты негізінде алуы қажет. Мұндай құжаттар болып төлем қабілеттіліктің белгілері, төлем банкноттарының қабылдауға болатын залалдары, банкноттарды, тиындарды ауыстыру тәртібі және ақшалық белгілерін тексеру тәртібі жатады.

Чек бойынша алынған қолма-қол қаражаттар кассаға кіріс кассалық ордердің жазбасымен бірге кірістеледі. Бұл ордерге берілген түбіртекті кассир қол қойғаннан кейін бақылауға алуы үшін бухгалтерияға өткізіледі.

Кіріс кассалық ордерлер немесе орнын басатын құжаттар ақша қабылданғаннан кейін кассирдің қолы қойылып, оған берілетін құжаттарға “Алынды” деген мөрмен және қайта қолдану мүмкіндігінен айыру үшін міндетті түрде айы, күні, жылы жазылады.

Қолма-қол ақшаны кассадан беруі үшін арнайы шығыс кассалық ордерін штампы бар шығыс кассалық ордернегізінде алынады. Барлық құжаттар ұйымның бас бухгалтері немесе орнын уақытша басушы тұлға мен ұйым басшысының қолымен болуы қажет. Егер кассалық ордерге тиісті құжаттарда ұйым басшысының рұқсат етуші жазбасы болатын болса, онда шығыс кассалық ордерлерде оның қолы міндетті емес.

Сауда ұйымының кассирі сатудан түскен табысты банкке инкассаторлар арқылы өткізіп, әр бірі өзіне тән атауы мен мақсатқа ие 3 экземплярлы шығарып салу ведомостін толтырады. 1-ші экземпляр - алдын ала ведомості -инкасаторлық ақша салатын дорбаға слып, ал 2-шісін яғни қосымша қағазды инкассаторға дорбамен бірге беріп, ал 3-шісін - алдын ала ведомостінің көшірмесін өзіне яғни кассирге тапсырылады. Кассир мұны осы ақша-қаражаттарды есептен шығару үшін пайдаланады.

Еңбекақыны, жәремақыны, уақытша жұмыссыздық бойынша жәрдемақыны, зейнетақы төлемдерін кассир әрбіреуіне шығыс кассалық ордерін толтырмай төлемі ведомстары арқылы жүзеге асырылады. Есептік-төлем ведомостінің алдыңғы бетінде кассға . . . соммада, осы уақыт аралығында, бастап дейін 20хх жылы деген рұқсаттық жазба жасалады. (міндетті түрде бас бухгалтер мен директордың қолы болуы қажет) . Бір реттік төлемдерде келтірілген талапта төленеді. Бір реттік (уақытша) еңбекақы төлемдерін кассалық шығыс ордерлерімен рәсімделеді.

Еңбекақы, зейнетақы, уақытша жұмыссыздық бойынша төлемдерді төлеу мақсатында банктен ақшаны алғаннан кейін 3 күн өткен соң кассир төлем ведомостінде өзіне тиесілі сомманы алмаған тізім ішіндегі фамилияларға қарама-қарсы “депоненттеледі” деген мөр басып, депоненттелген соммалардың реестірін құру қажет. Кассир төлем ведомостінде төленген және төленбеген яғни депоненттелген соммаларды ведомосттің жалпы нәтижелерімен салыстырып, бас бухгалтерге қол қойдыру қажет. Нақты төленген сомманы кассир кассалық кітапқа енгізеді. Егер ақша кассирмен емес үлестіруші тұлғамен берілсе, онда ведомостта қосымша “Ақшаны ведомосты бойынша берген” (қолы) деген жазба жазылады.

Кассир мен үлестіруші тұлғаға 1 ведомость бойынша ақшаны беруге тыйым салынады. Бухгалтерия кассирмен жасалған төлем ведомостін мұқият тексеріп, берілген және депоненттелген соммаларды санап, жалпы сомма бойынша шығыс кассалық ордерді жазып, ведомостта «№___ кіріс кассалық ордер» деген мөр басады. Депоненттелген сомманы ұйым банк кассасына қайтарады, алайда керек жағдайда 1-ші талабы бойынша қайтарылады. Банк ақшаны қабылдау түбіртегінің негізінде шығыс кассалық ордерді жазып береді.

Дайындаушы ұйымдар оның ішінде тұтыныу кооперативтері қолма-қал ақшаны ауылшаруашылық өнімдері мен шикізат өндіретін ұйымдарына беріп, жұмыс күнінің саңында барлық берілген соммалардың жалпы шығыс кассалық ордер негізінде береді.

Қолма-қол ақшаны ұйымның қызметкерлер тізімінде тіркелмеген тұлғаларға беру әр біреуіне жеке шығыс ордері мен жеке ведомость бойынша беріледі. Жеңілдік тек ауыл шаруашылық жұмыстарына, тиеу-тасмалдау жұмыстарына, соңғы апатта көмектескен тұлғаларға ғана қарастырылады яғни ведомость бойынша жүргізіледі. Кассир ақшаны тек шығыс кассалық ордерде немесе орнын басатын құжатта көрсетілген тұлғаларға береді. Мұнда кассир ақшаны беретін тұлғаның төл құжатын көріп, номерін және берілген жерін жазып алып, алушы тұлғадан хаттама алуы қажет. Хаттама тек сол тұлғаның қолымен яғни қаламмен жазылып, алған сомманы жазбаша жазып, қол қоюы қажет. Ақшаны ведомость бойынша алғанда, сомма жазбаша жазылмайды. Егер ақшаны алу тиісті түрде рәсімделген сенімхат бойынша жүзеге асырылса, онда шығыс кассалық ордерде алушының аты жөнінен кейін, оның орнына - алуға келген тұлғаның аты-жөні көрсетілуі қажет. Ал егер ақша алу ведомость бойынша іске асырылса, онда кассир «сенімхат бойынша» деген жазбаны көрсетеді. Сенімхат кассирде қалып, шығыс кассалық ордерлерге немесе ведомостьқа қыстырылады.

Егер шығыс кассалық ордерлердің орнын басушы құжат бірнеше тұлғаларға қаражат беру тәртібінде жасалса, онда бұл тұлғаларда жеке құжаттарымен келіп, қолдарын қояды.

Еңбекақыға, жәрдемақы, уақытша жұмыссыздық бойынша төлем жұмсалмаса немесе ұйымның сұранымынан тыс сомма болса, онда оны 3 күн ішінде банк кассасына өткізу қажет. Мұндай жағдайда ұйымның кассирі қолма-қол ақшаны өткізу хабарлама қағазына бұл қаражаттардың пайда болу көзін (сатудан түскен табыс, депоненттелген еңбекақы т. б) көрсету қажет. Банк қызметкерлері кассирге тіркелген формада жасалған түбіртекті ұсынады, бұл түбіртек бухгалтерия шығыс кассалық ордер жасауына негіз болып табылады.

Шығыс кассалық ордер немесе орнын басушы құжат олар бойынша ақша берілгеннен кейін, кассирмен қол қойдырылып, оған қосымша құжатқа «Төленді» деген мөр басылады.

Шығыс кассалық ордер бухгалтериямен де жазылып, кіріс және шығыс журналында тіркеледі және кассирге өткізіледі.

Алаяқтық фактілерден сақталу мақсатында ақша алмайтын тұлғалардың қолына беруге тиым салынады.

Кіріс кассалық ордерлер және түбіртектер немесе олардың орнын басатын құжаттар қаламмен немесе басылым машинасы мен компьютермен жасалып, жазуы анық болуы қажет. Ешқандай түзетулер мұнда болмауы қажет. Егер кассалық ордерде қате жасалатын болса, онда оны қайта толтыру қажет.

Кіріс және шығыс кассалық ордерлерде міндетті түрде ақша берудің мақсаты көрсетіледі және оған тиісті құжаттар беріледі.

Кассалық ордер бойынша ақшаны қабылдау немесе төлеу тек оны рәсімдеу күні жүзеге асырылады.

Кассадағы ақшаны есепке алу мақсатында, қалдықты және ақша қозғалысын білу мақсатында кассир әр беті номерленген, мөрмен басылған, тгілген кассалық кітапты жүргізеді. Кітап бетінің көлемі кітаптың артында бас бухгалтер мен басшының қолымен бірге көрсетіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.