Психикалық дамуы тежелген балаларды оқыту әдістемесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Мирас университеті

Университет Мирас

Химия және биология
секторы

Сектор
Химии и биологии

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
КУРСОВАЯ РАБОТА

Курстық жұмыс тақырыбы
Тема курсовой работы Биологияны оқыту технологиясы ғылымдармен байланысы

ПәнДисциплина Оқу процесіндегі ақыл-ой жобасын қолданудың әдістемелік ерекшеліктері

СтудентСтудент
Жамбек Нұрбек Жеңісбекұлы

(студенттің Аты-жөніФ.И.О. студента)

212-91

(топгруппа)

6В01501

Химия және биология

(кодкод)
(БББ атауынаименование ОП)

Курстық жұмыс
Курсовая работа защищен на

қорғалды

(бағасыоценка)

Жетекші
Руководитель

Амирбекова Э. М.

(қолыподпись)

(Аты-жөніФ.И.О.)

ж.г.

Шымкент 2021 ж.г.

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ4
1 Психикалық дамуы тежелген балаларда болатын сипаттамалар4
1.1 Психикалық дамуы тежелген балалардың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы4
2 Дамуы тежелген балаларды оқыту және олардың ерекшеліктері7
2.1 Психикалық дамуы тежелген балаларды оқыту әдістемесі7
2.2 Коррекциялық мектептегі жобалық әдістің өзіндік ерекшеліктері мен ұйымдастыру тәсілдері8
ҚОРЫТЫНДЫ13
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ15

КІРІСПЕ

С. Д. Забрамная пікірінше, ақыл-ойдың артта қалуы - бұл жай ғана аз ғана ақыл-ой мөлшері емес, бұл орталық жүйке жүйесінің зақымдануынан болатын бүкіл психиканың, жалпы тұлғаның сапалық өзгерістері. Бұл дамудың осындай атипиясы, онда тек интеллект ғана емес, сонымен қатар эмоциялар, ерік-жігер, мінез-құлық және физикалық даму зардап шегеді. Ақыл-ойы кем балалардың патологиялық дамуының мұндай диффузиялық сипаты олардың жоғары жүйке қызметінің ерекшеліктерінен туындайды.
Қазіргі уақытта ақыл-ой кемістігінің көптеген әртүрлі систематикасы бар.
Түзету-педагогикалық жұмыстың бүкіл жүйесі қалыптан тыс оқушыны қоршаған дүниенің шындығына оңалтуға және әлеуметтік бейімдеуге, оны барлық адамдармен тең дәрежеде қатыса алатын толыққанды және белсенді жұмысшыға айналдыруға арналған.
Қазіргі заманғы түзету мектебі үшін оқытудың белсенді түрлері өзекті және болашағы зор. Осындай нысандардың бірі - білім сапасын арттыруға елеулі мүмкіндіктер ашатын, мүмкіндігі шектеулі балаларды өз бетінше іздену әрекеттеріне үйретуге мүмкіндік беретін, оқуға деген ынтасын арттыратын жобалық әдіс.
Жобалық іс-әрекет - мүмкіндігі шектеулі оқушылардың, мұғалімдер мен ата-аналардың ортақ мақсатқа, келісілген әдіс-тәсілдерге, жалпы нәтижеге жетуге бағытталған іс-әрекет тәсілдеріне ие бірлескен оқу-танымдық, шығармашылық немесе ойын әрекеті.
Зерттеу мақсаты: Оқу процесіндегі ақыл-ой жобасын қолдану
Зерттеу нысаны: ақыл - ойы тежелген балалар
Зерттеудің міндеттері:
Психикалық дамуы тежелген балалардың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы
Психикалық дамуы тежелген балаларды оқыту әдістемесі
Коррекциялық мектептегі жобалық әдістің өзіндік ерекшеліктері мен ұйымдастыру тәсілдері
Ақыл-ойы терең дамуы тежелген балаларды коррекциялық оқыту мен тәрбиелеудің барабар жүйесін дамытудың теориялық және практикалық маңызы зор.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Психикалық дамуы тежелген балаларда болатын сипаттамалар
1.1 Психикалық дамуы тежелген балалардың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы

Ақыл-ой кемістігі осы аурудың этиологиясы мен патогенезін көрсететін әртүрлі себептермен жіктеледі.
Дәстүрлі түрде ақыл-ой кемістігінің барлық түрлері кемістіктің тереңдігіне қарай үш дәрежеге бөлінеді:
1) әлсіздік ( ақыл-ой кемістігінің жеңіл дәрежесі);
2) ақымақтық (ақыл-ой кемістігінің орташа дәрежесі);
3) идиотизм ( ақыл-ой кемістігінің ауыр дәрежесі).
Дегенмен, ДДҰ ICD-нің 8-9-шы қарауларында интеллектуалдық кемістіктің үш емес, төрт дәрежесі болжанады. Ақыл-ой кемістігінің дәрежесін анықтау психометриялық тестілеу және IQ интеллектуалдық коэффициентін (ақыл-ой жасының төлқұжат жасына қатынасы) есептеу арқылы жүзеге асырылады.
ДДҰ ICD-10 (1994) сәйкес келесі шартты IQ көрсеткіштері қабылданған:
· Психикалық норма - 100 - 70;
· Ақыл-ой кемістігінің жеңіл дәрежесі - 69-50;
· Орта дәрежесі - 49 - 35;
· Ауыр (айқын) дәрежесі - 34 - 20;
· Терең дәрежесі - 20 және одан төмен.
Жеңіл дәрежедегі ақыл-ой кемістігі бар, зейіні жақсы, механикалық есте сақтау қабілеті жақсы балалар арнайы (түзету) бағдарлама бойынша оқуға қабілетті. Болашақта кәсіби дағдыларды меңгеріп, өндірісте өз бетімен жұмыс істей алады.
Жеңіл психикалық дамуы тежелген адамдар сөйлеу дағдыларын біршама кідіріспен меңгереді, олардың көпшілігі сөйлеуді күнделікті мақсатта қолдану, әңгімені жалғастыру және әңгімеге қатысу дағдыларын меңгереді. Бірақ олардың сөйлеуінде фонетикалық бұрмалану, сөздік қорының шектеулілігі, сөздерді түсінбеу орын алады. Сөз қарым-қатынас құралы ретінде толық қолданылмайды. Грамматикалық құрылымның бұзылуы белсенді сөздік қорында жетіспейтін сын есімдердің, көсемшелердің, жалғаулардың сирек қолданылуымен байланысты. Өз ойыңды қалыптастыруда, оқыған немесе естігеннің мазмұнын жеткізуде қиындықтар туындайды. Кейбір жағдайларда жалпы сөйлеудің дамымауының белгілері байқалады.
Көру, есту, кинестетикалық, тактильді, иіс және дәм сезу мен қабылдаудың тарылуы мен тежелуі қоршаған ортада адекватты бағдар құруды қиындатады. Қабылдаудың жеткіліксіз дамуы ақыл-ойы кем адамның айналасында не бар және оның қандай екендігі туралы дұрыс түсінік алуға мүмкіндік бермейді.
Ерікті зейін шоғырланбаған, оны өзіне тарту, түзету үшін көп күш жұмсауды қажет етеді, ол тұрақсыз, оңай сарқылады. Мінез-құлықтағы ойлаудың реттеуші рөлі әлсіз, абстрактілі процестерге қабілеті төмендейді. Жоғары сезімдердің қалыптасуы қиынға соғады: гностикалық, моральдық, эстетикалық және т.б. Көңіл-күй, әдетте, тұрақсыз.
Психикалық дамуы тежелген адамдардың ерікті іс-әрекеті мотивтердің әлсіздігімен, инициативаның жоқтығымен, мотивтердің ұстамдылығымен, ұсынысшылдығымен және қыңырлығымен, әлеуметтік, жеке мотивтердің әлсіздігімен сипатталады. Қажетті шешімдер жиі қысқа тұйықталу түрі бойынша қабылданады. Іс-әрекеттер жеткілікті мақсатты емес, импульсивті, мотивтер күресі жоқ.
Олар өз бетінше тамақтануға, жууға, киінуге, ішек пен қуықтың қызметін басқара алады. Олар практикалық және тұрмыстық дағдыларды меңгереді, тіпті олардың дамуы қалыптыдан әлдеқайда баяу болса да. Негізгі қиындықтар әдетте мектептегі үлгерім саласында болады, көптеген балалар оқу мен жазуда ерекше қиындықтарға тап болады.
Орташа дәрежелі ақыл-ой кемістігі - психикалық дамымауының орташа дәрежесі. Ол қалыптаспаған когнитивтік процестермен сипатталады. Ойлау нақты, біркелкі емес, жалқау және әдетте абстрактылы ұғымдарды қалыптастыруға қабілетсіз.
Бұл категориядағы адамдар баяу (3-5 жыл кешігу) сөйлеуді түсіну мен қолдануды дамытады, Сөйлеу көбінесе кемшіліктермен бірге жүреді. Сөздік қоры нашар, күнделікті өмірде жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерінен тұрады.
Статикалық және тірек-қозғалыс функцияларының дамуы өте кешіктірілген және олар жеткілікті түрде дифференциацияланбаған болып келеді. Қозғалыстың үйлестіру, дәлдігі және қарқыны бұзылады. Қозғалыстар баяу, ебедейсіз, бұл жүгіру механизмінің қалыптасуына кедергі келтіреді және секіруді үйренуге мүмкіндік бермейді. Өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларының дамуы артта қалды. Қозғалыс дамуындағы ерекше өрескел ақаулармен бұл дағдыларды қалыптастыру мүмкіндігі жоққа шығарылады. Көбінесе саусақтардың жұқа сараланған қозғалысын қажет ететін дағдыларды меңгеруде қиындықтар туындайды: аяқ киімді байлау, түймелерді бекіту, таспалар мен бауларды байлау. Кейбір науқастар өмір бойы күнделікті өмірде бақылау мен көмекке мұқтаж.
Ақпарат пен идеялар қоры аз. Қабылдау мен есте сақтаудың дамымағаны байқалады.Бұл адамдардың шағын бөлігі оқу, жазу және қарапайым есептеулер үшін қажетті негізгі дағдыларды меңгере отырып, шектеулі мектептегі жетістіктерге жетеді.
Олардың кейбіреулері ақкөңіл және қонақжай. Басқалары ашушаң, өшпенді, агрессивті. Тағы біреулері қыңыр, алдамшы, жалқау. Көбінде дискілердің көбеюі мен бұрмалануы, соның ішінде жыныстық қатынасқа тыйым салынған. Олар импульсивті мінез-құлыққа бейім.
Олардың көпшілігінде орталық жүйке жүйесінің клиникалық маңызды зақымдануының немесе дамуының бұзылуының болуын көрсететін моторлық функциялардың айқын дамымауы, координацияның бұзылуы немесе басқа ілеспе патологиясы бар. Бұл адамдарға өзін-өзі күту дағдыларын меңгеру қиынға соғады.
Ақыл-ой кемістігінің ауыр дәрежесі бар адамдар өз бетінше қозғала алады, қарым-қатынас құралы ретінде минималды сөйлеуді пайдалана алады. Олар өз бетінше өмір сүре алмайды, олар үнемі көмек пен қолдауды қажет етеді.
Терең ақыл-ой кемістігі бар адамдардың талаптарды немесе нұсқауларды түсіну немесе орындау қабілеті өте шектеулі. Олардың зейіні, қабылдауы, есте сақтауы дамымаған. Бұл науқастардың көпшілігі қозғалмайды немесе қозғалғыштығы шектелген, зәр шығару және нәжіс ұстамаудан зардап шегеді. Олар өздерінің негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыра алмайды немесе өте алмайды және тұрақты көмек пен қолдауды қажет етеді.
Қажеттіліктер мен әрекеттер қарабайыр сипатқа ие, қозғалыс реакциялары ретсіз, бағдарланбаған, стереотиптік тербеліс, ешқандай сыртқы себепсіз қозғалыстық қозу байқалады.
Оларда қарапайым өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары жоқ, олар ойнай алмайды. Олар сөйлеуді, ым-ишараны түсінбейді. Ашудың әсерлері байқалады, өзіне зиян келтіруге ұмтылады (олар аяқ-қолдарын тістеп, басын қабырғаға, жиһазға ұрады).

2 Дамуы тежелген балаларды оқыту және олардың ерекшеліктері
2.1 Психикалық дамуы тежелген балаларды оқыту әдістемесі

Білім беру негізгі үш бөліктен тұрады: оқыту, тәрбиелеу және дамыту. Білім беру тікелей оқушылардың тәжірибесін меңгеруге бағытталған, ал тәрбиелеу мен дамыту жанама түрде жүзеге асырылады. Үш процесс те - тәрбие, оқыту және дамыту - бір-бірімен байланысқан біртұтас іс-әрекетте болады.
Ақыл-ойы терең дамуы тежелген балаларды оқыту мен тәрбиелеудің мақсаттары мен міндеттері, бір жағынан, жалпы барлық балаларды тәрбиелеу міндеттерімен ортақ, ал екінші жағынан, терең нақты.
Барлық балаларды оқыту мен тәрбиелеудің жалпы мақсаттары мен міндеттері жеке тұлғаның жағымды жақтарын дамытуға және анықтауға, жағымсыз жақтарын түзеуге, балаларды қоғамның еңбекке қабілетті және пайдалы мүшесі етіп тәрбиелеу болып табылады.
Ақыл-ойы терең дамуы тежелген балалармен түзеу-тәрбие жұмысының мақсаты, сайып келгенде, олардың әлеуметтік бейімделуі, жұмысқа орналасуы және өмірге, оның ішінде қоршаған әлеуметтік ортадан тыс қалмаған жағдайда одан әрі бейімделуі болып табылады. Балалардың барлық танымдық мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ересектер өз бетінше қызмет ете алатындай, күнделікті өмірде және арнайы өндіріс цехтарында қарапайым жұмыстарды орындай алатындай және мүмкіндігінше отбасында өмір сүретіндей олардың өмірлік дағдыларын дамыту қажет.
Қойылған мақсаттарға жету мектептің балаларымен келесі негізгі міндеттерді шешу арқылы қамтамасыз етіледі:
Оқу процесінде балалардың барлық психикалық функциялары мен танымдық белсенділігін дамыту және олардың кемшіліктерін түзету. Бұл жұмыста басты назарды психикалық дамытуға аудару керек.
Жұмыстың бұл бөлімінде басты назар адамгершілік тәрбиесіне бағытталған.
Еңбекке баулу және мүмкін болатын жұмыс түрлеріне дайындау. Дене шынықтыру. Өзін-өзі күту.
Үй шаруашылығына бағдарлану және әлеуметтік бейімделу - барлық жұмыстың нәтижесі.
Терең дамуы тежелген балаларды тәрбиелеудің мүмкіндіктері мен мақсаттарына сәйкес келетін оқытудың барабар бағдарламалары мен әдістерін қолдану олардың барлық танымдық белсенділігін дамытудың ең маңызды және көбінесе шешуші шарты болып табылады.

2.2 Коррекциялық мектептегі жобалық әдістің өзіндік ерекшеліктері мен ұйымдастыру тәсілдері

Қазіргі заманғы түзету мектебі үшін оқытудың белсенді түрлері өзекті және болашағы зор. Осындай нысандардың бірі - білім сапасын арттыруға елеулі мүмкіндіктер ашатын, мүмкіндігі шектеулі балаларды өз бетінше іздену әрекеттеріне үйретуге мүмкіндік беретін, оқуға деген ынтасын арттыратын жобалық әдіс. Коррекциялық мектептегі жобалық әдістің де өзіндік ерекшеліктері мен ұйымдастыру тәсілдері бар және ол ең алдымен интеллектуалдық дамуында ауытқуы бар оқушылардың психофизикалық мүмкіндіктері мен олардың ұжымдық іс-әрекетінің ерекшеліктерін ескере отырып құрылады.
Мүмкіндігі шектеулі оқушылар бүгінде әртүрлі, мұғалімнің рөлі де әртүрлі болуы керек. Қалау арқылы оқытуды қалай ұйымдастыруға болады? Мүмкіндігі шектеулі оқушыны қалай белсендіруге, жаңа білімді өз бетінше меңгеруге қызығушылығын қалай оятуға болады? Қазіргі таңда бұрын-соңды болмағандай оқытудың белсенділік, топтық, ойын, рөлдік, тәжірибелік-бағдарлы, проблемалық, рефлексивтік формалары мен әдістері өзекті болып отыр.
Жобалық әдіс 20 ғасырдың басында АҚШ-та пайда болды. Оны ашқан ғалымдар: американдық философ және педагог Дж.Дьюи мен оның шәкірті В.Х. Килпатрик. Әдістемеде авторлар тұжырымдаған негізгі идея - оқушының осы нақты білімге деген жеке қызығушылығына сәйкес мақсатты әрекеті арқылы белсенді негізде оқыту.
Дж.Дьюи ұсынған жобалар әдісі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.