Құқықтық мемлекет: түсінігі, қағидалары және жеке адамның құқықтық статусы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

1 Құқықтық мемлекеттің түсінігі, қағидалары және алғышарттары

Құқықтық мемлекет - бұл сондай саяси биліктің ұйымы, онда адамның және азаматтың құқығы мен бостандығын толық қамтамасыз етуге жағдайлар жасайды, сонымен қатар, құқықтық заңдардың көмегімен мемлекеттің өзінің жағынан теріс пайдалануға жол бермейді.

Құқықтық мемлекетте құқық және бостандық тек жарияланып қоймаған, ондағы бар мәніндегі жағдайлар мен заңды механизмдер, оларды іс жүзіне асыруға арналған (дамыған азаматтық қоғам, мемлекеттік мекемелердің тиімді үйлескен жұмысы, өмірлік қабілетті нарықтық тәртіп, адамдардың адамгершілікке сай деңгейін, олардың еркін дамуын, жеке адамның, оның мүлкінің меншігінің қауіпсіздігін, бұзылған құқықтарымен бостандығын қамтамасыз ететін механизмдердің болуын қамтамасыз ету.

Құқықтық мемлекеттің қағидасы мемлекет пен жеке адамның өзара жауапкершілігі. Сонда мемлекет адамның құқығының, барлық заңды және идеологиялық құралдармен орындауларына мемлекет кепілдік береді; жеке адамды жауапкершілікке тарту кезінде, мемлекет істің жағдайын жан-жақты ескертуге міндетті және қатаң түрде жауапкершілікті жекешелендіреді; жеке адамның өз құқығының орындалуы-ның қамтамасыз етілуін мемлекетпен талап етуге құқығы бар және оны қорғау үшін және орнына келтіру үшін көмекке жүгінеді; құқықты сақтау міндеттілігін орындамаған жақтар үшін екінші жағы құқық бұзушыны жауапкершілікке тартуға мүмкіндігі бар.

Мемлекет пен жеке адамның қарым-қатынасындағы құқықтық сипат - мемлекет пен жеке адам міндетті түрде қарсыластар емес, өзара құқықтары мен міндеттері бар серік-тер ретінде көрініп, екеуіне бірдей заңды жауапкершілікке тартылуы керек; мемлекетте заңды түрде азаматтың әрекеті мен тәртібі және билік құрылымы болуы міндетті; мұнда мем-лекеттік органдар міндетті қатаң түрде мынадай қағидаға бағынуы керек «разрешено то, что прямо предусмотрено законом», ал азаматтардың әрекеті «разрешено все, что прямо не запрещено законом».

Қазақстан Республикасында биліктің бөлінуі және ұстамдылық пен тепе-теңдік механизмінің болуы - бұл мемлекеттің маңызды қағидаларының бірі. Соған сай ҚР Конституциясымен барлық заң шығару, атқару және сот органдарының жиынтығы бір-бірімен өздерінің қызметтерін үйлесімді бірдейлендіру жағдайында ұстайды.

Құқықтық мемлекеттің қажетті алғышарттарына мынадай жағдайларды жатқызуға болады:

экономикалық - (меншік түрлерінің көптігі, экономи-калық қатынастарға қатынасушылардың теңдігі; халық игілігінің тұрақты өсуі) ;
әлеуметтік - (бостандықтағы азаматтары бар өзін-өзі реттейтін азаматтық қоғамның болуы) ;
құқықтық - (адамдарында жоғарғы деңгейдегі саяси және құқықтық сезімдерінің болуы; жеке адамды қинау мен зорлықтың жоқтығы; адалдықпен соттау; жеке адамның құқығы мен бостандығының артықшылығы; қоғамдағы мызғымас құқықтық тәртіп) ;
адамгершілік - қоғамдағы мызғымас негізге гуманизм-дік бастау, адалдық, құқықтық теңдік және бостандық, т. б.

Жалпы алғанда субъектінің құқықтық статусы қоғамдағы адамның заңды бекітілген жағдайы, белгілі құқық жүйесіндегі оның бостандығы мен міндеттілігінен көрінеді.

Жеке адамның құқығы - бұл белгіленген «қасиеті мен жеке адамның тұрмысының ерекешелігі», оның өміріне қажетті тәсілдері мен жағдайлары және өмірдің әр түрлі аясындағы қоғамдық қатынасқа қатысушылардың бір-бірімен сәйкестігі, мемлекетпен кепілденген.

Адамның бостандығы - оның құқығы «табиғи берілген» оған мемлекет және қоғам, міндетті түрде көңіл аударып, оларды қамтамасыз етіп, қалай болса да қорғауы керек.

Адамның құқығы мен бостандығының әр түрлі бағыттары елуден астам дәл осы кезде жазылған маңызды халықаралық құқықтық актілерде көрсетілген. Олар қайнар көз ретінде «общепрезнанные права и свобода человека и гражданина», өз жиынтығында адам құқығының әмбебап стандартын бекітеді. Оларға жататындар. «Всеобщая декларация человека (1948 г. ) » «Международный акт о гражданских и политических правах (1966 г. ) », сонымен қатар, «Европейская конвенция по предупреждению жестокого и бесчеловечного или унижаю-щего человеческое достоинство обращения или наказания (1984 г. ) », Итоговый документ Венской встречи представителей государств-участников Хельсинского Сове-щания по безопасности и струдничеству в Европе (1989 г. ) », т. б.

Азаматтардың құқығын қорғауға арналған маңызды құралға жататын институт омбудсмен - ол сондай мемлекеттік қызмет, мақсаты азаматтың құқығы мен бостандығын мемлекеттік қорғау кезіндегі кепілдікті, мемлекеттік органдар мен жергілікті органдармен, лауазымды адамдармен қамтамасыз ету.

Конституциялық міндеттерге жататындар: Конституция мен заңды сақтау басқа адамдардың құқығы мен бостандығын сыйлау, Отанды қорғау, салықтар мен жинағандарды төлеу, табиғатқа, қоршаған ортаға ұқыптылықпен қарау, балалар мен еңбекке жарамсыз адамдарға көмек көрсету, тарихи және мәдени ескерткіштерге көңіл бөлу.

Жеке адамның құқықтық статусының элементі - азаматтық - адамның заңды мойындаған, сол мемлекеттің тұрғыны екендігін көрсетеді. Оның мемлекетпен қарым-қатынасы өзара құқықтар мен міндеттерден және жауапкершіліктен көрінеді.

Құқықтық статус алдын-ала белгіленетін құқықтық субъектілік адамның өз еркімен субъективтік құқығы мен бостандыққа қызмет пен міндеттікте ие болуы өзінің әрекетімен оларды іске асыруы (әрекет қабілеттілігі) және құқық нормасын, талабын бұзғандығы үшін жауапкершілік қабілеттілігі (деликтоқабілетілігі) .

Сонымен, жеке адамның құқықтық (заңды) статусын заң нормаларының жиынтығы ретінде анықтауға болады, себебі жеке адамның бостандығы мен құқығын бекітеді (аза-маттың тек ел азаматтарының азаматтығы жоқ адамдардың) қоғамға, мемлекетке және басқа адамдарға бір мезгілде, керісінше берілген жеке адамға қатысты кейінгілердің құқықтық міндеттілігі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.