Математикалық олимпиада диаграммасы


“Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы
Тараз қаласының білім бөлімінің" А-Status"
мектеп- гимназия, балабақша кешені КММ
Авторлық бағдарлама
БАСТАУЫШ БУЫНДА МАТЕМАТИКА
ПӘНІНЕН ФУНКЦИОНАЛДЫ САУАТТЫЛЫҚТЫ
ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
(Бастауыш сыныптарға арналған)
Бастауыш сынып мұғалімі
Мухамбетова Мейраш Алибековна
Алматы 2025 жыл
ӘОЖ 379
КБЖ 74. 262. 27
Ж 19
““Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы
Тараз қаласының білім бөлімінің" А-Status"
мектеп- гимназия, балабақша кешені КММ
Бастауыш сынып мұғалімі
Мухамбетова Мейраш Алибековна
- Алматы: «Білім әлемі» редакциясы, 2025. Ж.
Пікір берушілер:
Қазақ Ұлттық қыздар педагогикалық университетінің оқытушысы, п. ғ. к.,
қауымдастырылған профессор м. а. Карсыбаева Раиса Канабековна
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
«Педагогика және психология» кафедрасының кандидаты Текесбаева Анар
ISBN 978 - 601 - 341 - 501 - 14
Ұсынылып отырған оқулық қазіргі заман талабына сай білім беру саласындағы жаңашыл
оқытушыға қойылатын талап та жаңашыл болатыны сөзсіз. Оқытушы алдындағы басты
міндет - оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп және жаңа педагогикалық
технологияларды меңгере отырып, еліміздің жарқын болашағын жасайтын білімді де
білікті, бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастыру.
Жаңа технологияларды меңгеру мұғалімнің кәсіптік, рухани, азаматтық және басқа да
көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін - өзі дамытып, оқу үрдісін
тиімді ұйымдастыруға көмектеседі. Бүгінгі күні инновациялық әдістер мен ақпараттық
технологиялар қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін арттырып, ізденушілігін
дамытып, қызығушылығын тудыру, белсенділігін арттыру ең негізгі мақсат болып
айқындалады.
2 © Мухамбетова Мейраш Алибековна
© ИП «Білім әлемі»
Түсінік хатӨзектілігі. Математикалық есептерді шешу үшін диаграммалар құру оқушыларда көптеген өмірге қажетті дағдыларды қалыптастырады. Сондықтан функционалдық сауаттылықты қалыптастырудың белгілі бір бағыты ретінде қарастыру қажет. Мониторингтік жұмыстарда балалардың кестелермен, графиктермен, диаграммалармен жұмыс істеу туралы түсінігі болуы керек тапсырмалар бар. Оқушылар қажетті ақпаратты таба білуі, оны түрлендіруі (түсіндіруі) және тапсырманы орындау үшін пайдалануы тиіс.
Сондай-ақ, қазіргі әлемде сіз бұқаралық ақпарат құралдарында, интернетте әртүрлі кестелер, диаграммалар түрінде ұсынылған ақпаратты жиі таба аласыз, яғни балаларға берілген мағыналарды түсінуге үйрету керек: оқу, салыстыру, қорытынды жасау. Оқушылардың әртүрлі формаларда ұсынылған кең ауқымды жаратылыстану ақпаратын талдау қабілетін дамыту ерекше өзекті болып табылады.
Статистикалық мәліметтерді графикалық бейнелеудің оқушыларға қол жетімді құралы - бұл статистикалық популяция бірліктерінің өзара байланысының жалпылама көрінісін беретін және заңдылықтарды анықтауға ықпал ететін диаграммалар.
Математикадан функционалды сауатты болу үшін бастауыш сыныптың әр оқушысы графиктер бойынша шаманы анықтау тапсырмаларын орындай алуы керек. Статистика мәліметтеріне сүйене отырып, сертификаттау емтиханын тапсыру кезінде мұндай тапсырмалар көптеген оқушылар үшін белгілі бір қиындықтар туғызады. Бұл жағдайда диаграммалар бойынша шаманы анықтауға, сондай-ақ диаграммаларды қолдана отырып деректерді талдауға арналған тапсырмаларды негізгі және профиль деңгейіндегі емтиханнан үнемі көруге болады.
Мектепте математикалық білім берудің маңызды проблемаларының бірі - оқушыны есепті шешудің әдіс - тәсілдерімен қаруландыру және есептің шешімін өздігінен іздеп, таба білуге үйрету. Ұсынылып отырған курс бастауыш сынып оқушыларының дайындық міндеттерін жүзеге асыруға көмектеседі. Бұл курс математикаға бейімі бар оқушының қызығушылығын, сұранысын есептерді шешу әдістерін қолдану барысында танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. Сондықтан да бұл курсты оқу кезінде бастауыш сынып оқушыларының математикалық білімге қызығушылығын және сұранысын неғұрлым толық қанағаттандыруға мүмкіндік береді.
Бағдарлама мақсаты:
Бастауыш сыныпта оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жүргізу процесінде кестелік және графикалық ақпаратпен жұмыс істеу арқылы оқушылардың білімін жүйелеу, жалпылау, зерттелетін математикалық ұғымдарды талдау және қалыптастыру үшін математиканы оқытудағы графикалық әдістің мүмкіндіктерін көрсету.
Бағдарлама міндеттері:
1. Диаграмманың не екенін және оны қалай пайдалануға болатынын түсіндіру.
2. Процедуралық еркіндік мәселені көрсететін диаграмманы құруды үйрету.
3. Стратегиялық құзыреттілік проблеманы көрсету, шешу үшін диаграмманы пайдалану.
4. Әр түрлі проблемалық есептерді шешу үшін диаграммалардың құндылығын тануды және қажет болған жағдайда оларды пайдалану дағдысын қалыптастыру.
5. Оқу іс-әрекеттерін дамыту және талдау үшін оқушылардың «графикалық сауаттылығын» арттыру.
6. Математикалық ұғымдардың графикалық және кестелік түрлерін қолдану арқылы оқушылардың абстрактілі ойлау дағдыларын дамыту.
7. Математикалық есептерді шешуде графикалық әдістерді қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
8. Диаграммалар мен графиктерді оқушылардың есеп шығару барысында қолдануын тиімді ұйымдастыру.
Бағдарлама ерекшелігі және жаңалығы:
Жұмыста әртүрлі математикалық есептерді шешуге кейбір геометриялық (графикалық және графикалық-есептеу) әдістерді қолдану қарастырылады. Мәселелерді шешу сызбалар-диаграммалар мен графиктердің көмегімен жүзеге асырылады. Бұл сызбалардың құрылысы тапсырманы визуалды түрде көруге және тапсырмаға кіретін шамалар арасындағы байланыстарды орнату және зерттеу, шешімнің ең қысқа жолын таңдауға мүмкіндік береді. Бұл жаңалық оқушыларға математиканы жақсырақ түсінуге, шешімдер табуда креативті ойлауды дамытуға көмектеседі.
Бағдарламаны жүзеге асырудағы күтілетін нәтижелер:
Оқушы біледі:
1. Математикалық сауаттылығы қалыптасады.
2. Диаграмма, графика, кесте-сызбалармен жұмыс жасайды.
3. АКТ құралдары көмегімен жұмыс жасайды.
4. Математикалық ұғымдар мен олардың графикалық көріністері арасындағы байланысты түсінеді.
5. Математикалық есептерді шешу үшін әртүрлі графикалық әдістерді қолдануды үйренеді.
6. Математикалық тапсырмаларды шешу кезінде ақпараттарды визуализациялау әдістерін пайдаланады.
7. Диаграммалардың көмегімен есептер шығарады.
8. Оқушылар графикалық әдістер арқылы есептің шешімін дұрыс таңдауды және тиімді жолмен шығару дағдыларын қалыптастырады.
Оқушы жасай алады:
1. Математикалық есептерді шешуде сызбалар-диаграммалар мен графиктердің көмегімен орындайды.
2. Әр түрлі математикалық ұғымдарды графикалық тәсілдермен визуализациялап, олардың арасындағы байланысты анықтайды.
3. Әртүрлі математикалық проблемаларды шешу барысында диаграммалар мен графиктерді өз бетінше құрады.
4. АКТ құралдарын қолдана отырып, есептердің шешімін тиімді түрде талдайды және орындау барысында түрлі әдістерді біріктіреді.
5. Математикалық есептерді шешуде түрлі графиктерді, кестелерді, диаграммаларды қолдана отырып, оларды тиімді пайдалану арқылы тапсырмаларды түсінікті етіп жеткізеді.
6. Математикалық ұғымдардың мазмұнын графикалық түрде түсіндіре отырып, оларды шешу жолдарын дәлелдеуге қабілетті болады.
7. Оқу барысында алынған математикалық білімді өмірлік жағдайларда тиімді қолдануды үйренеді.
8. Графикалық әдістерді қолдану арқылы есептерді қарапайым және тиімді шешудің жолдарын табады.
Бұл бағдарлама оқушылардың математикалық сауаттылығын арттыруға бағытталған инновациялық тәсілдерді қамтиды, ол графикалық әдістерді қолдану арқылы оқушыларға математика пәнін терең әрі қызықты түрде меңгеруге мүмкіндік береді.
бастауыш сыныпта оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жүргізу процесінде кестелік және графикалық ақпаратпен жұмыс істеу арқлы оқушылардың білімін жүйелеу, жалпылау, зерттелетін математикалық ұғымдарды талдау және қалыптастыру үшін математиканы оқытудағы графикалық әдістің мүмкіндіктерін көрсету.- Әр түрлі проблемалық есептерді шешу үшін диаграммалардың құндылығын тануды және қажет болған жағдайда оларды пайдалану дағдысын қалыптастыру.
- Оқу іс-әрекеттерін дамыту және талдау үшін оқушылардың «графикалық сауаттылығын» арттыру.
« Математика сабағында функционалдық сауаттылықты дамыту » бастауыш сынып мұғалімдері мен оқушыларына функционалдық сауаттылығын қалыптаструға арналған факультативті курс бағдарламасының күнтізбелік-тақырыптық жоспары
Концептуалды түсіну арқылы диаграмманың не екенін және оны қалай пайдалануға болатынын түсіндіру;
Процедуралық еркіндік мәселені көрсететін диаграмманы құруды үйрету;
оқушылардың есту арқылы есте сақтауын дамыту
Әр түрлі проблемаларды шешу үшін диаграммалардың құндылығын тануды және қажет болған жағдайда оларды пайдалану дағдысын қалыптастыру.
салыңдар.Алдарыңдағы бланкіге өз көңіл - күйлеріңді суреттеп
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
айтуы бойынша атомдар қозғалысқа түседі, бір - бірімен жеңіл қақтығысқа түседі.Әр қатысушы - жеке атомдар. Жүргізушінің
ажырата баяндайды.Дорбада бірнеше жеміс, көкөніс бөліктері бар. Бала көзі жабылып, дорбадағы заттың дәмін татып, оның қай жеміс екенін, дәмі, исі, формасы, түсі жайында
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
бойынша қорытынды жүргізіледі.Әр қатысушы өзінің жағымды, жағымсыз қасиеттерін айтады. Сол
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
бөліседі.Қатысушылар бастарынан өткен қиыншылықтарды естеріне түсіріп, ортаға салады, өзгелермен ой
: шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
қалған қызықты оқиғаларды айтады.Топ дөңгеленіп отырып, қатысушыларға доп беріледі Допты бір - біріне кезектесіп беріп, есте
диаграммасы«Облыстардағы халық саны» диаграммасы
алады.берілген тақырып бойынша ой қорыту жасай
бөліседіҚатысушылар жұптасып отырады. Жұбына қарап, ұқсастықты тауып жазады. Ұқсастығын оқып, ой
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
адамсың.Әуен ойнап тұрады. Жұп құрып, бір - бірінің көздеріне қарап отырады.
«Мен саған сенемін . . . » өйткені сен жақсы
диаграммасы«Математика сабағындағы үлгерім»
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
Ізеттілік туралы ертегі тыңдау.Мұғалім кез - келген өтінішті айтады, ал оқушы оны әдепті түрде айтуы керек. Мысалы: Айнаш, дәптерді бер. «Айнаш, өтінемін дәптерді берші»
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
болатындай етіп, аяқтап сурет салады.Әр оқушы жұмыртқа бейнесінде берілген формаларға жаңа зат пайда
диаграммасы«Интернет блог статистикасы»
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
алады.берілген тақырып бойынша ой қорыту жасай
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Шеңбердегі балалардың ішінен бір баланы жүргізуші етіп сайлайды, ол шенбердегі балаларға қозғалыстарды көрсетіп тұрады.Барлығы шеңбер бойымен тұрып, бір баланы таңдайды да бөлменің сыртына шығарады.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады,
негізгі ойды ашады.
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
диаграммасы«Тыңдаушылар жіберген SMS саны»
шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады,
негізгі ойды ашады.
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады,
негізгі ойды ашады.
алады.берілген тақырып бойынша ой қорыту жасай
оқыту ортасын құрадыЖаңа тақырыпты түсінуге бағытталған бағытталған
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
орындайды.шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды
Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Кіріспе
Математика пәнінен оқушыларға арналған оқу жетістіктерін сырттай бағалау оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 Қаулысымен бекітілген орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
Күнтізбелік жоспар Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген негізгі орта білім беру деңгейінің «химия» білім саласы пәндерінің оқу бағдарламасын (5-9 сыныптар) басшылыққа ала отырып, оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012 - 2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарын бекіту туралы,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы № 832 Қаулысы;
Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында оқу жетістіктерін сырттай бағалауды өткізу жөніндегі нұсқаулық;
2014-2015 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін (сонымен бірге инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын) ұйымдарында ғылым негіздерін оқытудың ерекшеліктері туралы негізінде құрастырылды.
Бұл бағдарлама оқушылардың танымдық қабілетін дамытуға және коммуникативтік құзыреттерін кеңейтуге, сөйлеу дағдыларын және әлеуметтік-мәдени біліктерін толықтырып жетілдіруге көптілді тұлға қалыптастыруға бағытталған.
Оқу жүктемесінің көлемі аптасына 1 сағат, оқу жылында 34сағат.
Оқу бағдарламасының мазмұны мен құрылымы
Сабақтың түрлері: дәрістер, тренингтер, практикалық және өзіндік жұмыстар, викториналар, сайыстар, жобаларды қорғау, шығармашылық есептер.
Бағдарлама мақсаты: бастауыш сыныпта оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жүргізу процесінде кестелік және графикалық ақпаратпен жұмыс істеу арқлы оқушылардың білімін жүйелеу, жалпылау, зерттелетін математикалық ұғымдарды талдау және қалыптастыру үшін математиканы оқытудағы графикалық әдістің мүмкіндіктерін көрсету. Бағдарлама міндеттері:- Диаграмманың не екенін және оны қалай пайдалануға болатынын түсіндіру;
- Процедуралық еркіндік мәселені көрсететін диаграмманы құруды үйрету;
- Стратегиялық құзыреттілік проблеманы көрсету, шешу үшін диаграмманы пайдалану;
Қысқа мерзімді сабақ жоспарлары
Бөлім
Педагогтің аты-жөні
Күні:
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
«Жасырын сыйлық» диаграммасы
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
- Концептуалды түсіну арқылы диаграмманың не екенін және оны қалай пайдалануға болатынын түсіндіру;
- Процедуралық еркіндік мәселені көрсететін диаграмманы құруды үйрету;
- Стратегиялық құзыреттілік проблеманы көрсету, шешу және прогресті бақылау үшін диаграмманы пайдалану;
- Бейімделуші пайымдау диаграмманың мәселені шешуде қаншалықты пайдалы болғанын негіздеу;
- Әр түрлі проблемаларды шешу үшін диаграммалардың құндылығын тануды және қажет болған жағдайда оларды пайдалану дағдысын қалыптастыру.
- Метапәндік әмбебап оқу іс-әрекеттерін дамыту және функция графигін құру және талдау үшін оқушылардың «графикалық сауаттылығын» арттыру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар : Берілген тақырыпты ашып, әңгімелеп айтады, негізгі ойды ашады.
Көптеген оқушылар : шығармашылыққа негізделген тапсырмаларды орындайды.
Кейбір оқушылар : берілген тақырып бойынша ой қорыту жасай
алады.
Сабақтың
кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Oқушылapмен сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.
Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа тақырыпқа шолу
Психологиялық ахуал орнату
Мұғаліммен амандасады.
Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады, сабақтың мақсаттарымен танысады.
«Түрлі - түсті доптар» жаттығуы
Мақсаты: оқушылардың есту арқылы есте сақтауын дамыту
Қағаз бетіне екі кішкентай
қызыл және жасыл доп, қызыл доп пен жасыл
Түрлі - түсті доптар
доптың ортасына үлкен көк доп сал, ал жасыл доптың жанына кішкентай сары доп
сал.
Сабақтың ортасы
Жаңа тақырыпты түсінуге бағытталған бағытталған
оқыту ортасын құрады
Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды
Тапсырма:
Жәнгір сыйлықтар қапшығының ішіне қарамай бір ойыншық алғысы келді. Диаграммада қапшықтағы әртүрлі ойыншықтардың саны көрсетілген. Жәңгірдің қапшықтан көлік алуының ықтималдығы қандай?
![]()
Тапсырма:
Есепті дөңгелек диаграмманың көмегімен шығар. Отбасы массасы 600 г пиццаға тапсырыс берді. Оны теңдей 6 бөлікке бөлді. Әкесінен басқасының бәрі бірдей бөлік жеді. Әкесі анасына қарағанда бір бөлік артық жеді. Пиццаның қандай
бөлігі ыдыста қалды? Қанша грамм пицца желінген жоқ?
Сабақтың аяғы
Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастыру
Кері байланыс орнату
Өзін-өзі бағалау
«Сұрақты өзгерту» әдісі тура жауапты қажет ететін сұрақтың орнына нақты дәлелді талап ететін сұраққа өзгертіңіз. Мысалы, «Химия маңызды пән бе?» сұрағын
«Химия пәнінің маңызы неде?» деп өзгертуге
болады.
бағалау парақтары
Бөлім
Педагогтің аты-жөні
Күні:
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
«Жол ұзақтығы» диаграммасы
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
- Концептуалды түсіну арқылы диаграмманың не екенін және оны қалай пайдалануға болатынын түсіндіру;
- Процедуралық еркіндік мәселені көрсететін диаграмманы құруды үйрету;
- Стратегиялық құзыреттілік проблеманы көрсету, шешу және прогресті бақылау үшін диаграмманы пайдалану;
- Бейімделуші пайымдау диаграмманың мәселені шешуде қаншалықты пайдалы болғанын негіздеу;
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz