Мөңке балықтар мен шортан ойыны

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Дәріс-5. Тақырыбы: Оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты дене шынықтыру сабақтарында қозғалмалы ойындарды жоспарлау.

Жоспар:

1. Бастауыш сыныптарға арналған қимыл-қозғалыс ойындарды өткізу әдістемесі.

Бастауыш сынып оқушысы әлі-де қалыптасу үстінде. Шеміршек жасушалар тобының елеулі қабаты сүйектердің, әсіресе омыртқаның айтарлықтай иілгіштігіне себепші болады.

Бұлшық еттер салыстырмалы түрде әлсіз (көбінесе, арқа және құрсақ тығыршығы бұлшық еттері) . Тірек аппараты да әлі берік жетілмеген.

Сондықтан бұлшық етке ұзақ күш түсірмейтін әртүрлі қимылдағы қозғалыс ойындарының мәні зор.

7-9 жастағы баланың жүрек-қан тамыр жүйесі өмірге қабілеттілігінің орасандығымен ерекшеленеді: қан тамырлары жеткілікті түрде кең, тамырлардың қабырғасы созылғыш, мұның өзі жүрек бұлшық етінің жұмысы үшін қолайлы жағдай туғызады. Алайда жүрек жұмысын реттеп тұратын жүйке жүйесінің функциялары әлі-де жеткілікті түрде дамымаған (жүректің жеңіл әсерленгіштігі) .

Балалар әсіресе секіру және басқа да күш пен энергияны көп жұмсауды қажет ететін ойындардың арасында аз уақыт болса да үзіліс, белсенді демалыс жасалып отырса, ойын кезінде зор қозғалыс белсенділігін танытады. Алайда олар тез шаршайды, әсіресе бір ғана түрдегі әрекетті орындау шаршатып жібереді. Жоғарыда айтылғандарды есепке ала отырып, қозғалыс ойындары кезіндегі дене қуатты қатаң түрде реттеп әрі шектеп отыру керек. Ойын өте ұзақ болмауға тиіс.

Назар аудару функциясы төменгі сынып оқушыларында жеткілікті дамымаған, олар жиі алаңғасарланады, бір заттан екіншісіне ұмтылады. Осыған байланысты оларға мүмкіндігінше қысқа мерзімді қозғалыс ойындарын ұсыну керек, көп қозғалыс азғана уақыттық тынығумен алмастырылуға тиіс.

Ойындар сан алуан еркін түрдегі қимылдардан тұрады, жұмысқа үлкен бұлшық ет топтары тартылады. Ойын ережелерінің қарапайымдығы мен шағындығы 6-9 жастағы балалардың назарының жеткіліксіз түрдегі орнықтылығына және ерік-жігер қасиеттерінің салыстырмалы түрде әлсіз дамығандығына лайықталады. Бұл жастағы балалар белсенді, дербес, әуесқой, өткізілетін ойынға дереу және бір мезгілде қосылуға ұмтылады, ойын кезінде берілген мақсатты қысқа мерзім ішінде орындауға тырысады; оларға ұстамдылық пен табандылық жетіспейді. Көңіл күйі өзгереді. Ойын кезіндегі сәтсіздіктерге тез ренжіп қалады, бірақ ойын қызығына берілген кезде реніштерін тез ұмытады.

Төменгі сынып оқушылары көрген, естіген, бақылағандарының бәрін айқын түрде қабылдайды, жақсы меңгереді. Алайда бұл жаста баланың бейнелік, заттық ойлауы біртіндеп ұғыммен ауысады. Балалар ойын әрекетінде үлкен саналылық танытады, өз әсерімен бөлісу, бақылағандарын салыстыру, безбендеу дағдысы пайда болады. Олар ойындағы жолдастарының әрекетіне неғұрлым сыни тұрғыдан қарай бастайды. Абстрактілі, сыни тұрғыда ойлау қабілетінің пайда болуы, қозғалысты саналы түрде бақылау ойынның күрделі ережелерін сәтті түрде игеруге, жетекшілердің түсіндірген және көрсеткен әрекеттерін орындауға мүмкіндік береді.

Мұғалім ойын ережесін қысқа түрде баяндауға тиіс, өйткені балалар баяндалғандардың бәрін әрекет түрінде тез көрсетуге ұмтылады.

Мысалы, ойынды ертегі нысанында әңгімелеу үлкен қызығушылықпен қабылданады және ондағы рөлдердің шығармашылықпен орындалуына ықпал етеді. Бұл тәсілді ойынды жақсы игеру үшін, балалардың назары төмен немесе физикалық күш жұмсалғаннан кейін демалыс керек болғанда пайдалануға болады.

1-4 сынып оқушылары өте белсенді, бірақ өз мүмкіндіктерін есептей алмайды. Бәрінің жүргізуші болғысы келеді, сондықтан олардың өз қабілеттеріне сәйкестіктерін мұғалімнің өзі тағайындағаны дұрыс. Жүргізуші ретінде алдындағы ойында жеңіске жеткен ойыншыны тағайындауға болады, оны ешкім ұстай алмағандығы, тапсырмаларды басқалардан жақсы орындағаны, ойында ең әдемі қалыпты қабылдағаны үшін мақтап қойған орынды.

Жүргізушіні таңдау балалардың өз күштері мен жолдастарының күшін дұрыс бағалау қабілеттерін дамытуға ықпал етуге тиіс. Жүргізушіні жиі ауыстырып тұру ұсынылады, өйткені бұл рөлде неғұрлым балалардың көбі болғаны дұрыс.

Төменгі сынып балаларына арналған ойындарда сигналды ысқырықпен емес, одан да сөз пәрменімен берген дұрыс, ол бұл жаста әлі жетілмеген екінші сигнал жүйесінің дамуына ықпал етеді.

Бұл жастағы балалардың жаны тез жараланғыш, сондықтан қателігі үшін оларды ойыннан шығарып тастауға болмайды. Егер ойын шарты бойынша жеңілгендерді уақытша шығара тұру талап етілсе, шыққандарға арналған орынды анықтап қою керек және аз уақытқа ғана шығара тұру керек.

Ойынды бұзушылыққа, ереженің сақталмауына мұғалім шыдамдылықпен қарауы керек, бұл тәжірибесіздіктен, ұжымдық ойындарды ойнай білмеуінен және балалардың жалпы физикалық дамуының жеткіліксіздігінен орын алатынын есте ұстаған жөн.

Балалардың ойдан шығаруға, шығармашылыққа ұмтылуы көбінесе сюжеттік-образдық сипаттағы қозғалыс ойындарында жүзеге асады. Образдық сюжеттер мектепке дейінгі жастағы балалардың ойындарына қарағанда күрделірек, төменгі сынып оқушыларының ой-өрісі айтарлықтай кеңейеді, олар оқу, жазу дағдыларын меңгереді. Олар үшін жұмбақтылықтың, кездейсоқтықтың элементтері бар ойындар тартымды болуы мүмкін.

Оқу жылының басында бірінші сыныпта командалық ойындарды өткізу орынсыз. Қозғалыс тәжірибесін меңгерумен және балалардың ұжымдық әрекетке қызығушылығының артуымен бірге біртіндеп сабаққа жұп болып жарысқа түсетін элементтері бар ойындарды енгізуге болады (жүгіру, шеңбер жарысы, секіргішпен секіру, доппен сырғанау) . Әрі қарай балаларды бірнеше топтарға бөліп, олармен қарапайым тапсырмалары бар эстафета түріндегі жарыс ойындарын өткізу керек. Ойыншыларды жарыс топтарына бөлген кезде ойын әрекеті сипатының физикалық дайындыққа сәйкес келуін есепке алу керек, ал өз командасы үшін әр ойыншының істеген әрекетінің нәтижесін тез арада анықтау қажет.

Мына ойындар басымдыққа ие:

бағытты өзгерте отырып, бет-бетімен, тіке, айналу арқылы қысқа жүгірістер, «қуып жет те қаш» және қисаңдап жүгіру ойындары;

бір немесе екі аяқпен секіру, шартты кедергілерден және заттардан секіру (аласа орындық) ;

доптарды, кесектерді, ұсақ тастарды алысқа және нысанаға беру, тастау, лақтыру, ұстап алу, еліктеу немесе шығармашылық сипаттағы әртүрлі қозғалыстағы ойындар.

Әрбір ойын жоғарыда келтірілген қозғалыстардың бір-екі түрінен тұрады, әдетте олар жекеше немесе кезек-кезек қолданылады, кейде бірлесіп қолданылады. Мәселен, «Ұшқалақ" торғайлар ойыны секіруге, «Шұңқырдағы қасқырлар» ойыны алысқа секіру элементі енгізілген жүгіруге құрылған.

Төменгі сыныптарда ойындардың көбін өткізу үшін мұғалімде ашық, қанық бояулы мүкәммал болуға тиіс, балалардың көру рецепторы әлсіз дамыған, ал зейіні шашыраңқы. Сондықтан жеңіл, көлемі бойынша қолайлы, балалардың дене мүмкіндіктеріне сай болуға тиіс.

Бастауыш сыныптарда ойын өткізу үшін ұсынылатын жабдықтар :

20 түрлі түсті шағын жалаулар;
40 шағын доп;
4 үлкен доп (волейбол добы сияқты) ;
4-8 шеңбер;
40 қысқа секіргіш;
2 ұзын секіргіш;
6-10 құм салынған қап;
6-8 қағаз қалпақ (цилиндрлік үлгідегі) ;
6-8 көзге таңғыш.

Қозғалыс ойындарын бөлу

Сабақтың негізгі бөлігінде жылдамдық пен ептілікті дамыту үшін мақсатқа сай жүгіру ойындарын өткізу керек, балалар қисалаңдап, ыршып, секіріп тез жүгіруден соң демалады.

Ойыншылардан ұйымдасуды, зейінді, қозғалыс бірлігін талап ететін ырғақты жүріс пен қосымша гимнастикалық қимылдары бар ойындар жалпы физикалық дамуға ықпал етеді. Оларды сабақтың дайындық немесе қорытынды бөліміне енгізген жөн.

Кейде сабақтар толығымен әртүрлі қозғалыс ойындарынан тұруы мүмкін. Олар қатысушылардан бірқатар ойын дағдылары мен ұйымдасу тәртібін меңгеруді талап етеді, балаларға бұрыннан таныс 2-3 ойын және 1-2 жаңа ойын енгізіледі.

«Кім жақындады» ойыны

Барлық ойыншылар шеңбер құрады, көздері байланған жүргізуші ортада тұрады.

Жүргізуші ойыншылардың бірін көрсетеді, ол жүргізушіге жақындайды да, иығынан, ақырын ғана түртеді, қандай да бір жануардың дауысын салады немесе өз дауысын өзгерте отырып оның есімін атайды.

Жақындаған ойыншы қайтадан өз орнына барған кезде жүргізуші жетекшінің көрсетуімен көзін ашады. Ол өзіне кім жақындағанын табуы керек. Егер жүргізуші оны тапса, ойыншылар рөлдерімен алмасады.

Кім бірде-бір рет жүргізуші болмаса, сол жеңеді.

Ережелер:

жүргізуші көзін уақытынан бұрын ашпауға тиіс;
жүргізуші кімді көрсетсе, сол ғана үн қатады;
бірінші жүргізуші жеңілген боп саналмайды.

«Ғарышкерлер» ойыны

Залдың бұрыштары мен қабырғаларына 5-8 үлкен үшбұрыш - «ракетодромдар» сызылады. Әрбір «ракетодромның" ішінде 2-5 дөңгелек - «ракета» салынады. Жалпы саны ойыншыларға қарағанда 5-8-ге кем болуға тиіс. Әр «ракетодромның" бүйіріне бағыттарды жазуға болады, мысалы:

Ж-А-Ж (Жер-Ай-Жер) ; Ж-М-Ж (Жер-Марс-Жер) ; Ж-Н-Ж (Жер-Нептун-Жер)

Ж-Ш-Ж (Жер-Шолпан-Жер) ; Ж-С-Ж (Жер-Сатурн-Жер)

Ойыншылар бір-бірінің қолдарынан ұстап, залдың ортасында шеңбер құрады және былай дейді:

Біздерді зымыран күтеді,

Ғаламшармен серуендетеді.

Қайсысын қаласақ,

Дәл соған ұшамыз!

Бірақ ойында бір жұмбақ:

Кешіккендерге орын жоқ!

Соңғы сөз айтылысымен, бәрі «ракетодромдарға» жүгіреді және алдын ала сызылған «ракеталардың" кез келгенінен тезірек орын алуға тырысады.

Кешіккендер ортақ шеңберге тұрады, ал орындарын тапқан «ғарышкерлер» қатты дауыспен 3 рет өз бағыттарын жариялайды. Бұл, демек, олардың «ғарышта» серуендейтінін білдіреді. Содан соң бәрі қайтадан қолдарынан ұстап шеңберге тұрады, ойын қайталанады.

Кім үш рет ұшса, сол жеңеді.

Ережелер:

ойынды тек жүргізушінің берген сигналы бойынша ғана бастау;
«Кешіккендерге орын жоқ!" деген сөзден кейін ғана жан-жаққа қашу керек.

«Мөңке балықтар мен шортан» ойыны

Алаңның бір жағында «мөңке балықтар», ортасында «шортан».

Сигнал бойынша «мөңке балықтар» басқа жаққа жүгіреді. «Шортан» оларды ұстайды. Ұсталған «мөңке балықтар» (төрт-бес) қолдарынан ұстап алаңға көлденең тұрады да, тор құрады.

Енді «мөңке балықтар» тор арқылы алаңның басқа жағына жүгіруге тиіс (қолдың астында) . «Шортан» тордың алдында тұрып, оларды, аңдиды. Ұсталған «мөңке балықтар» сегіз-тоғыз болған кезде, олар жүгіруге болатындай себеттер шеңберін құрады. Мұндай себет біреу болуы мүмкін, 15-18 қатысушы бір-бірінің қолдарынан ұстап оны бейнелейді. «Шортан» себеттің алдына тұрып, «мөңке балықтарды» ұстайды.

Ұсталған «мөңке балықтар» ұсталмағандардан көп болған кезде, ойыншылар ұсталған мөңке балықтардан тұтқыр дәліз құрады, оның арасымен ұсталмағандар жүгіріп өтеді. Шығатын жерде тұрған «шортан» оларды ұстайды.

Кім соңынан қалса, сол жеңімпаз боп саналады. Оған жаңа «шортанның" рөлі тапсырылады.

Ережелер:

ойын жүргізушінің сигнал беруімен басталады;
барлық «мөңке балықтар» жүгіру кезінде тордан, себет пен тұтқырдан өтуге тиіс, тұрғандардың оларды ұстауға құқығы жоқ;
себетті құрған ойыншылар егер шиеленіскен қолдарды оның арқасына асып, оны себетке қарай қуып, тұтқырды жаба алса, «шортанды» ұстауы мүмкін. Бұл жағдайда барлық «мөңке балықтар» босатылады, жаңа «шортан» таңдалады.

«Ақ аюлар» ойыны

Алаң теңіз ретінде ұсынылады. Қабырғада шағын ғана мұз сызылады. Онда жүргізуші - «ақ аю» тұр. Қалған «аюлар» өз еркімен бүкіл алаңға орналасады.

«Аю»: «Ұстауға шығамын!» деп, ақырады және «қонжықтарды» ұстауға тырысады. Алдымен ол бір «қонжықты» (мұзға әкетеді), содан соң екіншісін ұстайды. Бұдан соң ұсталған екі «қонжық" қолдарынан ұстайды да, басқа ойыншыларды ұстай бастайды. «Аю» мұзға бұрылып кетеді.

Бір ойыншыны қуып жетіп, екі «қонжық" бос қолдарын қол арасында қалған ұсталған ойыншы қолайсыз жағдайға ұшырап қалғандай қылып біріктіреді-де: «Аю, көмекке кел!» деп айқайлайды. «Аю» жүгіріп келеді, ұсталған ойыншыны мұзға алып кетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.