Туристік қызметтерді жобалау

Нормативті сілтемелер

Осы дипломдық жобада келесі нормативті құжаттарға сілтемелер пайдаланылды:

ҚР СТ 1142-2002 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Терминдер мен анықтамалар.

ҚР СТ 1195-2004 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Туристер мен

экскурсанттардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша талаптар.

ҚР СТ 2849-2016 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Орналастыру орны (құралдары) . Жалпы талаптар.

ҚР СТ 2850-2016 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Туристерді киіз үйге қабылдау және орналастыру.

ҚР СТ 2851-2016 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Қонақ үйлері. Жалпы талаптар.

ҚР СТ ГОСТ Р 50690-2010 Туристік қызметтер. Жалпы талаптар.

ГОСТ 28681. 1-95 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Туристік қызметтерді жобалау.

ГОСТ 28681. 2-95 Туристік - экскурсиялық қызмет көрсету. Туристік қызметтер. Жалпы талаптар.

ГОСТ 30335-95 Халыққа қызмет көрсету. Терминдер мен анықтамалар.

ГОСТ 32612-2014 Туристік қызметтер. Тұтынушыларға арналған ақпарат. Жалпы талаптар.

ГОСТ 32613-2014 Туристік қызметтер. Мүмкіндігі шектелген адамдарға арналған туризм қызметтері. Жалпы талаптар.

ГОСТ Р 54601-2011 Туристік қызметтер. Туризмнің активтік түрлерінің

қауіпсіздігі. Жалпы ережелер.

ГОСТ Р 54602-2011 Туристік қызметтер. Нұсқаушы - жолсерік қызметтері. Жалпы талаптар.

Анықтамалар

Осы дипломдық жобада тиісті анықтамалары бар мынадай терминдер қолданылады:

Экологиялық туризм: Экологиялық туризм қоршаған ортаны сақтайтын және жергілікті тұрғындардың әл-ауқатын қолдайтын облысқа, табиғат аясына жауапты саяхат

Экологиялық тур (экотур) : Туристерді тасымалдау, орналастыру, тамақтандыру бойынша қызметтер кешені, сондай-ақ экскурсиялық қызметтер, олардың негізгі мақсаттары қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды рационалды пайдалану мақсатында табиғи аймақтарын аралау болып табылады.

Экотуристік бағдар: табиғатты жетік тану және оны қорғау мақсатында әртүрлі табиғи ландшафттарын және нысандарды аралауды қоса, экологиялық тур бағдарламасына сәйкес әзірленген туристердің жүру бағдары.

Қорық: аумағындағы барлық табиғи кешен толығымен шаруашылыққа пайдаланылудан алынған және үкіметтің қорғауында болатын жер не су кеңістігі; типтік, сирек кездесетін және бірегей табиғи кешендерді бүкіл компоненттерінің жиынтығымен қоса, сол қалпында сақтауға арналған, арнайы қорғау режимі бекітілген ерекше қорғалатын табиғи аумақ.

Инфрақұрылым: экономиканың және адамдардың қызмет етуінің жалпы жағдайларын жасауды қамтамасыз ететін халық шаруашылығы салаларының жиынтығы.

Белгілер мен қысқартулар

Осы дипломдық жобада белгіленген белгілер мен қысқартулар қолданылады:

ГОСТ - Мемлекетаралық стандарт;

ҚР СТ - Қазақстан Республикасының стандарты;

% - пайыз;

ISO - стандарттау бойынша Халықаралық ұйым.

ҚР СТ - Қазақстан Республикасының ұлттық стандарты;

Солтүстік Қазақстан туристік фирмаларының ҚР СТ 2993 талаптарына сәйкестігін талдау

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Әдеби шолу . . . 5

1. 1 Туризм саласының сипаттамасы . . . 5

1. 2 Туризм саласындағы стандарттардың маңызы мен түсінігі . . . 9

1. 3 Туризм саласында қызмет көрсету сапасын бағалау . . . 12

2 Негізгі бөлім . . . 15

2. 1 Зерттеу объектілері . . . 15

2. 1. 1 «Aliba travel» туристік фирмасының сипаттамасы . . . 18

2. 2 Туристік фирманың ҚР СТ 2993 стандартына сәйкестігін талдау . . . 23

2. 3 Зерттеу қорытындысы . . . 28

3 Экономикалық бөлім . . . 31

4 Еңбекті қорғау . . . 35

5 Қоршаған ортаны қорғау . . . 40

Қорытынды . . . 50

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 53

Кіріспе

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Осы уақытта туризм саласы аймақтың болашақта аса қарқынды дамуына бағытталған, табиғат байлығының және мәдени-тарихи мұрасының нәтижелі қолдануына өз септігін тигізеді, оған тарту үшін, бір жағынан халықтың мәдени, сауықтыру және тіпті демалуына қажет болса, екінші жағынан, экономикалық дамуы жағдайына, шағын қала мен мекендерде жұмыспен қамтамасыз етуді және аймақтың экономикасына қосымша қаражаттарды тартады.

Туризм ең пайдалы бизнес түрінің бірі. Жаңа мыңжылдықтың басының өзінде туризм үлесі дүние жүзілік тауар саудасы мен қызметінің он бес пайызын құрады, бұл мұнай экспорты мен автокөлік саудасынан кейінгі үшінші орынды алатынын атап өткім келеді.

Қазақстанда туристік ағымдардың бағыты жылдан жылға көптеген аймақтарды алып жатыр, соның ішінде Солтүстік Қазақстан облысының да туристік қызметі даму үстінде. Сол себепті де Солтүстік Қазақстан облысының туристік қызметінің қазіргі жағдайының дамуы өзекті мәселе болып табылады. Бұл мәселені қарастыру үшін мен Солтүстік Қазақстан туристік фирмаларының ҚР СТ 2993 талаптарына сәйкестігін талдау арқылы жасадым.

Зерттеу жұмысының мақсаты: табиғи, экономикалық және әлеуметтік аспектілерін қарастыра отырып Солтүстік Қазақстан облысының демалыс орындары мен туризмнің біртұтас туристік қарқынын сипаттап, туристік қызметтің рөлін анықтау.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

- Солтүстік Қазақстан облысының демалыс орындары мен туризм дамуының табиғи және әлеуметтік - экономикалық алғышарттарына баға беру;

- Облыстың біртұтас туристік қатынасын анықтау;

- Облыстың туризм дамуының қазіргі жағдайын талдау

- Облыс туризмі дамуының негізгі бағыттарын өңдеу;

Зерттеу жұмысының пәні: Еліміздегі Солтүстік Қазақстан туристік фирмаларының ҚР СТ 2993 талаптарына сәйкестігін анықтау

Зерттеу жұмысының нысаны: «Aliba travel» туристік фирмасының ҚР СТ 2993 талаптарына сәйкестігін анықтау барысында зеттеу әдісі.

Зерттеу жұмысының әдістері: теориялық (анализ, синтез), эмприкалық (бақылау) ; талдау; салыстырмалы және аналитикалық

Зерттеу жұмысының теориялық маңыздылығы: Негізгі зерттеу міндеттерінің теориялық негізін тақырып мәселесі бойынша жазылған Қазақстан және шет елдік авторлардың ғылыми еңбектері құрайды. Жұмыстың негізі ретінде Қазақстанның жаңа бағыттағы қоғамдық географияның негізін қалаушы, туризм географиясының теорияларының алғашқы авторы, география ғылымдарының докторы, профессор С. Р. Ердаулетовтың ғылыми жұмыстары алынды. Сонымен қатар, туризмді дамыту жөніндегі нормативтік құжаттарға, Қазақстан туризмінің және әлеуметтік экономикалық статистикалық жинақтарға, туризмді дамыту жөніндегі аймақтық бағдарламаға сүйендік.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы: дипломдық жұмыс мәліметтері мен материалдарының туризм үшін Солтүстік Қазақстан туристік фирмаларының ҚР СТ 2993 талаптарына сәйкестігін талдау болады. Қазіргі туризм индустриясы ірі жоғарғы табысты және динамикалы түрде дамып отырған халықаралық қызмет саудасының сегменті болып отыр. Ол экономикалық құбылыс ретінде индустрияда нышанға айналып, ұлттық экономиканың даму катализаторы болып табылады.

Зерттеу жұмысының жаңалығы: Туризм арқасында жаңа жұмыс орындары қалыптасуы, ұлттық табыстың өсуі, жергілікті инфрақұрылымның дамуы, халықтың тұрмыс деңгейінің жақсаруы байқалады. Туризм индустриясы тиімділігінің жоғары деңгейімен және оған салынған инвестицияның тез қайтарымымен сипатталады. Туризм енді дамып келе жатқан елдердің экономикасына оң әсер етеді. Оны дұрыс бақылау үшін Қазақстанның барлық аймақтарындағы туристік фирмаларды және туристік аймақтардың біздің нормамызға сай келіп немесе келмеуін тексере отыру жөн.

Зерттеу жұмысының дереккөздері: С. Р Ердаулетов; Ж. А. Алиева; Д. В. Николаенко; Н. Морган; В. А. Квартальнов және т. б.

Зерттеу жұмысының базасы: «Aliba travel» туристік фирмасы

Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, бес бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Әдеби шолу

1. 1 Туризм саласының сипаттамасы

Туризм - бұл халықаралық және ішкі экономикаға зор үлес қосатын маңызды сала. Ол жұмыс орындарын қамтамасыз етіп, жергілікті халықтың өмір сүру деңгейін көтереді, сондай-ақ әлеуметтік-экономикалық жағдайды жақсартуға мүмкіндік береді. Қазақстан үшін туризмнің дамуы ерекше маңызға ие, өйткені бұл сала ауылдық және қашықтағы өңірлердің дамуына ықпал етеді. Сонымен қатар, туризм еліміздің мәдениетінің кең таралуына, халықаралық байланыстардың нығаюына және ұлттық беделінің арттырылуына себеп болады.

Қазақстанның табиғаты өте бай және әртүрлі. Елде таулы аймақтар, теңіздер, құмды шөлдер, ормандар мен басқа да табиғи ерекшеліктер бар. Мұндай әртүрлілік Қазақстанның туристік әлеуетін арттырады. Алтай, Жетісу Алатауы, Тянь-Шань және Қаратау секілді әлемге әйгілі табиғи аймақтар тау туризмі, альпинизм, экотуризм және басқа да белсенді демалыс түрлерін ұсынуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, Қазақстанның тарихи және мәдени мұрасы да үлкен маңызға ие. Елде көптеген тарихи ескерткіштер, қалалар мен мұражайлар бар. Мысалы, Тараз, Сарайшық, Маралды, Бурабай секілді тарихи орындар еліміздің мыңжылдық тарихын бейнелейді.

Қазақстандағы туризмнің дамуына көптеген факторлар әсер етеді. Бұл факторларға табиғи-географиялық, мәдени және тарихи, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси-құқықтық, технологиялық және экологиялық аспектілер жатады. Қазақстанның туризм саласы үшін ең маңызды рөлді табиғи-географиялық факторлар атқарады. Елдің географиялық орналасуы мен табиғи ерекшеліктері оның туристік әлеуетін арттырады, ал климаттық жағдайлар туризмнің әртүрлі түрлерін дамытуға мүмкіндік береді. Қазақстан Орталық Азияда орналасқан алып мемлекет. Оның аумағы 2, 7 миллион шаршы километрді құрайды, бұл оны әлемдегі ең үлкен құрлықтық мемлекеттердің біріне айналдырады. Елдің шекаралары көптеген көрікті жерлермен шектеседі, атап айтқанда Қытай, Ресей және Қырғызстан елдерімен. Бұл аймақтар ерекше табиғи ландшафттар мен ұлттық парктерге ие.

Қазақстанның табиғаты мен географиялық жағдайы оның туризмін дамыту үшін бірегей мүмкіндіктер ұсынады. Алтай таулары, Тянь-Шань, Қаратау және Жетісу Алатауы сияқты әлемдік деңгейде танымал табиғи аймақтар Қазақстанның туристік әлеуетін ашады. Бұл аймақтарда альпинизм, треккинг, экотуризм және тау туризмі сияқты бағыттар үшін қолайлы жағдайлар бар.

Қазақстанның жері әртүрлі табиғи аймақтарды қамтиды. Таулы аймақтар, соның ішінде Тянь-Шань, Алтай, Жетісу Алатауы және Қаратау сияқты таулы жүйелер экотуризм, альпинизм, және тау туризмі үшін өте қолайлы. Бұл аймақтар табиғат сүйер туристер үшін керемет демалыс орны бола алады. Тау етегіндегі қонақ үйлер мен демалыс орындары, таза ауа және керемет табиғат көріністері туристерді өзіне тартады. Қазақстанның таулы аймақтары ғана емес, жазықтар мен шөлдер де туризмнің дамуына ықпал етеді. Шөлді аймақтар мен дала табиғаты, сондай-ақ көне қалалар мен археологиялық ескерткіштер туристік сапарлар үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.

Сурет 1. Тянь-Шань тауы

Ал Бурабай ұлттық табиғи паркі Қазақстанның ең әйгілі туристік аймақтарының бірі, мұнда таулар мен көлдер, таза ауа мен табиғи ландшафттар кездеседі.

Сурет 2. Бурабай ұлттық табиғи паркі

Алтай таулары экспедициялар мен альпинизм үшін танымал, сонымен қатар бұл аймақтың табиғи байлығы экотуризм үшін ерекше қызығушылық тудырады.

Сурет 3. Алтай таулары

Жазық аймақтар Қазақстанның көп бөлігін құрайды. Бұл аумақтар, әсіресе, Шұбартау мен Каспий маңы аймақтарында қызықты саяхаттар мен фотосессиялар ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Сурет 4. Қазақстандағы Каспий теңізінің жағасы

Қазақстанның туризм саласы елдің табиғи-географиялық жағдайымен тығыз байланысты. Қысқы туризм елдің қарлы таулары мен ұзақ қысы арқасында жақсы дамып келеді. Бұл аймақ тау шаңғысы мен мұзды спорт түрлерін дамыту үшін қолайлы болып табылады. Қазақстанның оңтүстігінде тау шаңғысы курорттары мен спорттық шаралар өткізу үшін тамаша жағдайлар бар. Ал жазғы туризмде туристер тау шыңдарында немесе көлдердің жағасында демалуды қаласа, шөлдер мен жазықтарда экотуризм мен сафари секілді қызықты іс-шаралар ұйымдастырылып, халықты тарта бастады. Қазақстанның табиғаты мен климаты әртүрлі туризм түрлерінің дамуына мүмкіндік береді. Елдің бай мәдениеті мен тарихы, табиғаты, сондай-ақ қолайлы климаттық жағдайлары оны халықаралық туристік орталыққа айналдыру үшін тамаша негіз болып табылады. Алайда, Қазақстанның туристік әлеуеті әлі толық пайдаланылмаған, сондықтан болашақта оны тиімді пайдалану үшін арнайы шаралар қабылдануы керек.

Солтүстік Қазақстан еліміздің табиғи байлыққа ие, әсем аймақтарының бірі. Бұл аймақтың географиялық орналасуы мен табиғи ерекшеліктері оны туризм үшін өте тартымды етеді. Солтүстік Қазақстанның ерекше географиялық жағдайы оның еліміздің аймақтарымен және көрші шетелдермен жақсы байланысы туризмнің дамуына үлкен ықпал етеді. Алматы мен Астана сияқты ірі қалалардан көлік қатынасы дамыған. Бұл аймақты зерттеуді жеңілдетеді және туристер үшін қолжетімді етеді.

Сурет 5. Қорғалжын қорығы

Еліміздің солтүстігінде орналасқан Қорғалжын қорығы Қазақстанның ең ірі табиғи қорықтарының бірі. Ол экологиялық туризм мен орнитологиямен қызығатын туристер үшін үлкен қызығушылық тудырады. Мұнда ерекше флора мен фауна бар, сонымен қатар сирек кездесетін құстардың түрлері мекендейді. Қорғалжын қорығы Қазақстанның экологиялық туризмін дамыту үшін үлкен әлеуетке ие. Солтүстік Қазақстанда тарихи және мәдени ескерткіштер көп, олардың арасында ежелгі қалалар, діни орындар және археологиялық орындар бар. Мысалы, Тараз қаласындағы тарихи ескерткіштер, Шығыс Қазақстандағы ежелгі қорымдар мен Қарқаралының тарихи орталықтары туристердің қызығушылығын тудырады. Солтүстік Қазақстанның табиғи және мәдени байлығы үлкен әлеуетке ие, бірақ бұл әлеует толық көлемде пайдаланылмай жатыр. Тиімді маркетинг, инфрақұрылымдық дамуды қолдау және экологиялық нормаларға сәйкес жұмыс жасау арқылы бұл аймақтың туризм саласы үлкен серпіліс алады деп күтілуде. Экологиялық туризм, агротуризм және мәдени туризмді дамыту арқылы Солтүстік Қазақстанды туристік орталыққа айналдыруға болады.

1. 2 Туризм саласындағы стандарттардың маңызы мен түсінігі

Туризм саласындағы стандарттар туристік қызметтерді ұсыну мен ұйымдастыруға қатысты нақты талаптар мен ережелерді белгілейді. Бұл стандарттар туристік қызметтерді сапалы түрде ұсынуға және клиенттердің қажеттіліктерін толық қанағаттандыруға көмектеседі. Әдетте бұл стандарттар ұлттық және халықаралық деңгейде қабылданады. Туризм саласындағы стандарттар бірнеше маңызды бағыттарды қамтиды. Біріншіден, бұл қызмет көрсету сапасы. Туристік агенттіктер, қонақ үйлер және көлік қызметтерінің сапасын арттыру үшін стандарттар қойылады. Бұл қызметтерді ұсыну кезінде жоғары сапалы қызмет көрсету қажеттілігіне бағытталған. Стандарттар қызмет көрсету деңгейін бақылай отырып, туристік индустрияның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Екіншіден, қауіпсіздік талаптары да маңызды орын алады. Туризмде қауіпсіздік шараларын сақтаудың маңызы зор. Бұл, әсіресе экстрималды туризм немесе тау шаңғысы сияқты физикалық белсенділікке арналған турлар үшін қажет. Туристік компаниялар туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін арнайы талаптарды орындауы тиіс. Үшіншіден, қызметкерлердің кәсіби біліктілігі ерекше маңызды. Туристік қызметтерді ұсынатын ұйымдардың мамандары жоғары кәсіби деңгейге ие болуы керек. Олар туристерге сапалы және тиімді қызмет көрсету үшін арнайы дайындықтан өтуі тиіс.

Туризм саласында қоршаған орта да басты факторлардың бірі болып табылады. Экологиялық туризмнің дамуы үшін арнайы стандарттар енгізілген. Бұл стандарттар табиғатты қорғауға бағытталған және экотуризмді дамытуға ықпал етеді. Туризм саласындағы стандарттар ұлттық және халықаралық экономиканы дамытуға үлкен әсер етеді. Олар нарықтағы әділ бәсекелестікті реттеп, туристік қызметтерді ұсынушылар арасында тең жағдай жасайды. Сонымен қатар, жоғары сапалы қызметтер мен инфрақұрылымның арқасында ел экономикасына инвестициялар тартуға болады.

Туризм саласындағы стандарттар компанияларға тиісті лицензиялар мен сертификаттарды алу үшін қандай талаптарды орындау керектігін түсіндіреді. Бұл ұйымдардың заңды түрде жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Туристік қызмет көрсетуші компаниялар осы стандарттарды орындай отырып, қауіпсіз және сапалы қызмет ұсына алады.

Кесте 1. Туризм саласындағы стандарттар түрлері

Сурет 6. Туристтердің Қазақстанға келуі

Туризм саласындағы стандарттар - бұл туристік қызметтердің сапасын бақылау, тұтынушыларды қорғау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін өте маңызды. Олар қызмет көрсетуші компанияларға тиімді жұмыс істеуге, туристерге сапалы қызмет көрсетуге және мемлекетке тұрақты экономикалық даму мүмкіндіктерін ұсынады. Сондай-ақ, халықаралық туризм нарығында бәсекеге қабілетті болу үшін стандарттарға сәйкестік маңызды фактор болып табылады. Қазақстанда да, әлемде де туризм саласын дамыту үшін стандарттар маңызды рөл атқарады.

Кесте 2. ҚР СТ 2993 стандартының негізгі талаптары

ҚР СТ 2993 стандарты туристік қызмет көрсетуші ұйымдардың жұмысын реттейді. Бұл стандарт қызмет көрсету сапасын арттырып, туристердің қанағаттанушылығын қамтамасыз етеді. Туристік агенттіктер мен операторлар сапаны сақтап, тұтынушыларға нақты ақпарат беруі тиіс. Сонымен қатар, стандарт туристердің құқықтарын қорғауға бағытталған. Ал қауіпсіздік стандарттың маңызды бөлігі. Туристік ұйымдар қызмет көрсету барысында туристердің денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар қабылдауы керек. Бұл әсіресе экстрималды туризмде маңызды. Стандарт экологиялық талаптарды да қамтиды. Туристік ұйымдар экологиялық нормаларды сақтап, табиғат қорғау шараларын жүзеге асыруы қажет. ҚР СТ 2993 стандарты Қазақстанның туризм саласын халықаралық деңгейде бәсекеге қабілетті етеді, қызмет көрсету сапасын арттырады және экологиялық тұрақтылықты сақтауға көмектеседі.

1. 3 Туризм саласында қызмет көрсету сапасын бағалау

Туризм саласы қазіргі таңда экономикада маңызды орын алады. Ол елдерге үлкен табыс әкеледі және халықтың өмір сүру сапасын арттырады. Туризмнің басты бағыты - бұл туристерге ұсынылатын қызметтер мен қызмет көрсету сапасы. Қызмет көрсету сапасы - бұл тек ұсынылған қызметтің деңгейі ғана емес, сонымен қатар туристердің оған қанағаттануы мен алған әсері.

Туризмдегі қызмет көрсету сапасы жоғары деңгейде болу керек. Бұл туристердің қайтып келуін және олардан жақсы пікір алуын қамтамасыз етеді. Туристік компаниялар сапалы қызмет көрсеткенде, олар жаңа тұтынушылар тартады және нарықта жақсы орын алады. Қызмет көрсету сапасын бағалау бірнеше әдіс арқылы жүзеге асады. Бірінші әдіс бұл клиенттердің пікірлері мен ұсыныстарын жинақтау. Клиенттердің кері байланысы туристердің қандай қызметке қанағаттанғанын және қай жерлерде жақсартуды қажет ететінін анықтауға көмектеседі. Екінші әдіс қызмет көрсету стандарттарына сәйкестікті тексеру. Бұл стандарттар қызметтердің сапасын анықтап, олардың орындалуын қадағалайды. Үшінші әдіс қызмет көрсету процесінің мониторингі. Бұл әдіс арқылы қызмет көрсетудің барлық кезеңдері бақыланып, сапа арттырылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс