Мектепке дейінгі баланың сөйлеу тілінің даму кезеңі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Абай Құнанбаев атындағы Саран жоғарғы гуманитарлық-техникалық колледжі

Курстық жұмыс
Тақырыбы:Баланың психикалық дамуының оның тілінің дамуына байланыстылығы

Орындаған:Советқан А.Д.
Тексерген: Баймбетова А.Т.

Саран-2025жыл.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.Мектепке дейінгі ұйымдарда тілді дамытудың психологиялық мазмұны мен
ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1 Мектепке дейінгі баланың сөйлеу тілінің даму
кезеңі ... ... ... ... ... ... ... . ... .7
1.2 Мектепке дейінгі баланың психикалық
дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..11
2. Балаларға тіл дыбыстарын айту дағдыларын дамытудың психологиялық
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.1 Мектепке дейінгі ұйымдарда тіл дамытудың психологиялық әдістерін ойын
арқылы
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..18
2.2 Психикалық дамуы тежелген балалардың сөйлеу тілін ертегілер арқылы
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..26

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: Баланың психикалық дамуы жас ішінде
бала қимылқозғалыстарының дамуы және психикалық процестері мен
қасиеттерінің қалыптасуы жағынан үлкен жетістіктерге жетеді. Ол басын
ұстауды, отыруды, еңбектеуді, ақырында, тік тұруды және бірнеше қадам
жасауды үйренеді. Үш-төрт айлық кезде жармасу қимылдары дами бастайды. Бала
өзін қызықтырған жарқырауық затқа ұмтылады, оған қолын созады, ұстауға
тырысады. Алғашқыда бұл қимылдар жөнді үйлеспейді: нәресте жиі қателіктер
жіберіп, ұстай алмай қалады. Бірақ біртіндеп қимылдар ұсталынатын заттардың
орнына, көлеміне және түріне орай нақтылана бастайды.Бұл тектес қимыл
белсенділігінің орасан зор маңызы болады. Солардыд арқасында бала бірсыпыра
қажетті қимыл дағдыларын игереді. Мұның үстіне заттардың қасиетіне
практикалық икемделу бул қасиеттердің көзбен көріп қабылдауда ерекшелене
бастауына алып келеді. Егер бала бастапқыда қолын заттардың касиеттеріне
көптеген байқаулар арқылы ыңғайлап, сыртқы бағдарлау кимылдарын жасайтын
болса, кейін осы бағдарлау қимылдары интериоризацияланады — көріп
қабылдауға ауысады. Әрекет дегеніміз түрлі қажеттерді өтеуге байланысты
белгілі мақсатқа жетуге бағытталған процесс. Әрекетіміз дұрыс болу үшін,—
дейді Әл-Фараби, — біздің соған баратын жолымыз қандай болу керек екенін
анықтап алуға тиіспіз. Баланы іс-әрекетке итермелейтін оның түрлі
қажеттері екені өткен тарауда айтылды. Бала іс-әрекеті — күрделі процесс
екендігі, оның құрамына жеке амалдар мен қозғалыстардың
әрекеттердің жүйесінің кіруі, іс-әрекет (деятельность) ұғымынан әрекет
(действие) ұғымын ажырату қажеттігі, өйткені мұның біріншісінің ауқымы аса
кең, ал әрекеттің сипаты шағындығы, әрекет іс-әрекеттің шағын бөлігі,
единицасы екндігі, ол жеке мақсатты орындауға бағытталуы, әрекетті орындау
тәсілдері операция деп аталуы, бала іс-әрекеттің белгілі түрімен айналысу
арқылы ғана сыртқы ортамен белсенді түрде байланыс жасап, оны шамасынша
өзгертіп отыруы осы жұмыстың басты мақсаты болып табылады. Мектепке дейінгі
жаста баланың мінез-құлқының жалпы сипатын, оның айналасындағылардың бәріне
қатынасын анықтайтын психикасының ерекшеліктері ғана қалыптасып қоймайды,
сонымен қатар болашаққа фон көрсететін, мысалы, өзін-өзі бағалау, т.б.
Бұл жас кезеңінде бала барлық балаларға тән тұлғалық қасиеттерді ғана емес,
сонымен бірге психикасы мен мінез-құлқының өзіндік жеке ерекшеліктерін де
игеріп, оның өзіндік қызығушылықтары, ұмтылыстары, қабілеттері бар бірегей
тұлға болуға мүмкіндік береді.
Мақсаты: Баланың психикалық өмірінің жан-жақты дамуы белгілі
әрекетпен айналысуына байланысты болуы, бала өмір сүру барысында өз
психикасын түрлі жолмен жарыққа шығаруы,мәселен,мектеп жасына дейінгі бала
өз психологиясын ойын арқылы білдірсе, ересек адам өзіне төн ерекшеліктерін
еңбек процесінің сан алуан салаларында көрсетеді.
Міндеттері:
- Бала психикасының дамуындағы іс-әрекеті;
-баланың психикалық дамуының байланыстылығын анықтау;
- мектепке дейінгі жастағы балалардың іс-әрекетінің ерекшеліктерін және
оның психикалық дамуына әсерін зерттеу.
Курстық жұмыстың құрылымы:Кіріспеден,екі бөлімнен,қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1.Мектепке дейінгі ұйымдарда тілді дамытудың психологиялық мазмұны мен
ұйымдастырылуы

Баланың тілін дамыту үшін түрткі болатын екі күш қажет.Осы күштердің
бірі болып ең алдымен ата-аналар болып табылады. Өз баласының ерекшелігін
көріп,оны дұрыс бағалай және бағыттай біліп,біліммен,тәртіппен,еңбекпен
ұштастырып отырса,бала тілінің дамуына қажетті жағдай жасаса,бұдан
балаға,оның болашағына үлкен пайда болары сөсіз.Ал екінші тылсым күш –
тәрбиешілер.Демек,ұжым тәрбиешілері мен отбасылары арасындағы хабар алмасу
– ең маңызды міндеттердің бірі болып саналады.Отбасында
болсын,әсіресе,балабақшада бүлдіршіндердің ойлы да,өнерлі тіл байлығы мол
болып өсуіне ойынның ұшан – теңіз мүмкіндіктерін аша білуге,оларды ізгі
мақсаттар арнасында өрбітуге күш салу игі мақсатымыз. Мектепке дейінгі
кезеңде балалар тілді белсенді түрде меңгереді және оның негізгі ережелері
мен құрылымдарын түсіне бастайды. Ойындар мен түрлі іс-әрекеттер кезінде
олар өз ойлары мен сезімдерін білдіру үшін тілді пайдаланады. Дегенмен,
барлық балалардың тіл дамыту мүмкіндіктері бірдей бола бермейді, ал
кейбіреулері тілде қиындықтарға тап болады.
Мектепке дейінгі ұйымдарда тіл проблемаларының негізгі себептерінің
бірі баланың ортасында тілдік ынталандырудың болмауы. Егер бала әр түрлі
жағдайларда тілді жеткілікті жиі естімесе немесе сөйлемесе, оның тіл
дамуының кешігуі мүмкін. Сондай-ақ, тіл мәселесі оның қарым-қатынас
дағдыларын дамытуға көмектесетін ата-аналармен және басқа ересектермен
қарым-қатынас жасау мүмкіндігінің болмауына байланысты болады.
Мектепке дейінгі ұйымдарда тіл мәселесі бала дамуының барлық
аспектілеріне кері әсерін тигізетінін атап өткен жөн. Тілді меңгерудің
нашарлығы басқа балалармен қарым-қатынаста қиындықтарға әкеледі, сонымен
қатар басқа пәндер мен дағдылардың табысты болуына кедергі келтіруі мүмкін.
Мектепке дейінгі ұйымдарда тіл мәселесін шешудің бір жолы – тілді
белсенді және жан-жақты қолдануға ықпал ететін тілдік ортаны құру. Ол үшін
әртүрлі тілдік ойындар мен іс-шараларды өткізуге, әртүрлі тілдердегі
кітаптар мен материалдарды пайдалануға, сондай-ақ ана тілінде
сөйлейтіндермен тұрақты қарым-қатынасты қамтамасыз етуге болады.
Балалардың тіл байлығын дамыту үшін қолайлы жағдай жасауда ата-аналар
мен ересектердің де рөлі зор. Олар тілді демонстративті қолдануға көбірек
көңіл бөлуі, баламен жиі сөйлесуі және баланың тілді қолдануына қолдау
көрсетуі және ынталандыруы қажет.

1.1 Мектепке дейінгі баланың сөйлеу тілінің даму кезеңі

Мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілінің дамуының психологиялық
ерекшеліктері олардың өмірінің әр жылы өзінің қарқыны мен ырғағын
белгілейтіндігіне байланысты. Мектепке дейінгі балалық шақ іс-әрекеттерді
меңгеруге, психикалық процестерді қалыптастыруға, эмоционалды тәжірибені
жинақтауға толы.Егер бір жыл бұрын баланың қандай болғанын, бір жылдан
кейін қандай болғанын салыстыратын болсақ, онда бұл өзгерістер таңқаларлық.
Сөйлеу дағдылары осындай уақыт аралығында түбегейлі өзгереді. Баланың
белсенді сөздік қорында сөздердің саны 2 есеге жуық артуы мүмкін,
мәлімдемелер бейнелі және эмоционалды бола бастайды. Жыл сайын мектеп
жасына дейінгі бала сөйлеуді дамытудың жаңа деңгейіне көтеріледі. Сөйлеу
тілі –психиканың қызметіне кіріп, адамзатты жануарлар қатарынан ажырататын
ерекшеліктердің бірі. Сөйлеу тілі баланың барлық қабілетінің: қарым-
қатынасқа түсу, тану, білу, меңгеру, танымдық-зерделеу және ойын әрекетінің
дамуының негізі болып табылады. Бұл байланысты орнатуда баланың сөйлеу
тілінің дамуының өзекті мәселесін шешуде мектепке дейінгі ұйым педагогының
әрекеті маңызды. Мектепке дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытудың негізгі
міндеті –әр жас кезеңіне сәйкес қалыпты жағдайдағы сөйлеу тілінің дамуы мен
ерекшелігін және коммуникативті қабілетін білу керек. Ерте жас кезеңі –
баланың барлық психикалық процестерінің дамуының маңызды кезеңі болып
табылады, әсіресе сөйлеу қабілеті дамуында. Баланың сөйлеу тілін дамыту
ересектермен тығыз байланыс орнатудың нәтижесінде жүзеге асады. Айта
кететін жағдай баланың сөйлеу тілі туа салысымен орындалатын құбылыс емес.
Ол баланың физикалық-дене және ақыл-ой дамуы процесімен бірге дамиды және
жалпы дамудың көрсеткіші болады.Баламен үнемі сөйлесу керек. Сөйлесудің,
сөйлеу арқылы қатынасқа түсудің болмауы баланы шаршатып, мазасыз күйге
әкеледі. Бала ашуланшақ болып, өзінің көңіл-күйін айқайлау, жылау арқылы
білдіреді.Ерте жастаға баланың сөйлеу тілін дамыту мақсатында қолданылатын
ойын түрлері мен жұмыстары:
-балаларға арналған өлең-шумақтар, тақпақтар, желілі-рөлді ойындар, дыбысты
еліктеу арқылы айту ойыны.Бұл ойындар мен жұмыстарды орындау барысында
ересектердің сөйлеу тілі, балаға сөзді қимыл-қозғалыс негізінде қабылдап,
оны қайталап айтып, сөзді естуімен ерекшеленеді.
-Желілі-рөлді, қимылды-бейнелі ойындарды ойнау барысында,баланың
ересектермен эмоционалдық байланысы орнайды. Ойынды ойнау барысында бала
ойынды өзі, өз еркімен ойнауды бастайды.
-Дыбысты еліктеу арқылы қайталап айту ойындарында баланың фонематикалық
есту қабілеті дамып,белгілі бір дыбысты анық айтуға дайындайды.
-Желілі-рөлді ойыншықтармен, белгілі кейіпкерлері бар ойыншықтармен ойнау
баланың диалог құруына және сөздік қорының молаюына әсер етеді.
-Әдебиеттік шығармаларды оқу және ертегі айту,әңгіме, тақпақтар, жырларды,
тарихи оқиғаларды айту.
-Балалар әдебиетінің иллюстративті (мазмұнды) суреттерінің құрылымын қарау,
талқылау.
-Заттық және мазмұндық суреттермен ойын сабақтарын жүргізу.
-Суреттерді ересектермен қарау барысында балалар, сурет мазмұнымен
киіпкерлердің атауымен танысып, қайталап айтып еске түсіреді.
Балаларға суретпен жұмысты ұйымдастырудың маңызды себебі – бала заттың
атауын бейнесімен салыстырады және сәйкестендіре отырып, еске сақтайды.
-Жеңіл жұмбақтар жасыру.
-Баланың ұсақ-қол моторикасын дамытуға бағытталған ойындарын өлең шумақтары
арқылы қолдың басы және саусақ қимылымен бірге орындауға болады. Қол және
саусақ жаттығуларын жасау, баланың физиологиялық сөйлеу тілінің даму
негізін құрайды.Барлық аталған ойындар мен жаттығулар баланың сөйлеу
тілінің дамуын жүзеге асырады. Балалардың сөйлеу тілін дамыту барлық
балабақша педагогтарының сауатты, бірлескен жұмысының нәтижесінде ғана орын
алатын мәселе. Балабақша ішіндегі барлық мамандардың бірлескен
жұмыстарының: кеңес беру, шеберлік сыныбы, семинар және тәжірибемен бөлісу,
бірлескен отырыстар, талқылау нәтижесінде ғана баланың сөйлеу тілінің
дамуының жетістігіне қол жеткізуге болады. Сөйлеу тілін дамытуда
педагогтардың (тәрбиешілердің) бағытын айта отырып, баланың ана тілін
үйренуде мына ұстанымды айтпай кетуге болмас: Көр – тыңда – қайтала!. Бұл
жаста балаларда интеллектуалдық тұрғыдан ішкі ақыл-ой әрекеті мен
операциялары ерекшеленеді және жасалады. Олар танымдық ғана емес, сонымен
қатар жеке мәселелерді шешуге де қатысты. Бұл уақытта баланың ішкі, жеке
өмірі бар, алдымен танымдық салада, содан кейін эмоционалды - мотивациялық
салада болады деп айта аламыз. Екі бағытта да дамудың өзіндік кезеңдері
бар, бейнеден символизмге дейін. Сурет дегеніміз-баланың сурет салу, оларды
өзгерту, өз бетінше жұмыс істеу қабілеті, ал символизм-бұл белгі жүйелерін
(символдық функция) пайдалану, символдық операциялар мен әрекеттерді
орындау мүмкіндігі: математикалық, лингвистикалық, логикалық және
басқалар.Мұнда, мектепке дейінгі жаста, айналадағы шындықты өзгерту, жаңа
нәрсе жасау қабілетінен көрінетін шығармашылық процесс басталады.
Балалардың шығармашылық қабілеттері сындарлы ойындарда, техникалық және
көркем шығармашылықта көрінеді. Осы уақыт аралығында арнайы қабілеттерге
арналған бейімділіктер бастапқы дамуға ие болады. Мектепке дейінгі балалық
шақта оларға назар аудару қабілеттердің жедел дамуы мен баланың шындыққа
тұрақты, шығармашылық қатынасының міндетті шарты болып табылады.Танымдық
процестерде бірыңғай зияткерлік белсенділікке біріктірілген сыртқы және
ішкі әрекеттердің синтезі пайда болады. Қабылдауда бұл синтез перцептивті
әрекеттермен, назарда - іс - әрекеттің ішкі және сыртқы жоспарларын басқару
және бақылау қабілетімен, жадта-есте сақтау және қабылдау кезінде
материалдың сыртқы және ішкі құрылымын біріктіру арқылы ұсынылады.Бұл үрдіс
әсіресе ойлауда айқын көрінеді, онда ол практикалық мәселелерді шешудің
визуалды - тиімді, визуалды - бейнелі және ауызша - логикалық әдістерінің
бірыңғай процесіне бірлестік ретінде ұсынылды. Осы негізде толыққанды адам
ақыл-ойы қалыптасады және одан әрі дамиды, ол барлық үш жоспарда ұсынылған
мәселелерді бірдей сәтті шешу қабілетімен сипатталады.Мектепке дейінгі
жаста қиял, ойлау және сөйлеу біріктіріледі. Мұндай синтез баланың сөйлеу
өзін-өзі түсіндіру арқылы бейнелерді ерікті түрде басқаруға және басқаруға
қабілеттілігін тудырады. Бұл баланың ішкі сөйлеу ойлау құралы ретінде пайда
болып, сәтті жұмыс істей бастайтынын білдіреді. Танымдық процестердің
синтезі баланың ана тілін толық меңгеруінің негізі болып табылады және оны
шет тілін оқытуда қолдануға болады.

1.2 Мектепке дейінгі баланың психикалық дамуы

Ерте балалық шақта дамудың табиғидан әлеуметтік түріне көшу жүзеге
асырылады. Сәби кезінен-ақ белгілі бір дербестікке ие бола отырып, бала
биологиялық тұрғыдан тәуелсіз болады. Баланың психикалық дамуы жас ішінде
бала қимыл қозғалыстарының дамуы және психикалық процестері мен
қасиеттерінің қалыптасуы жағынан үлкен жетістіктерге жетеді. Ол басын
ұстауды, отыруды, еңбектеуді, ақырында, тік тұруды және бірнеше қадам
жасауды үйренеді. Үш-төрт айлық кезде жармасу қимылдары дами бастайды. Бала
өзін қызықтырған жарқырауық затқа ұмтылады, оған қолын созады, ұстауға
тырысады. Алғашқыда бұл қимылдар жөнді үйлеспейді: нәресте жиі қателіктер
жіберіп, ұстай алмай қалады. Бірақ біртіндеп қимылдар ұсталынатын заттардың
орнына, көлеміне және түріне орай нақтылана бастайды.Бұл тектес қимыл
белсенділігінің орасан зор маңызы болады. Солардың арқасында бала бірсыпыра
қажетті қимыл дағдыларын игереді. Мұның үстіне заттардың қасиетіне
практикалық икемделу бул қасиеттердің көзбен көріп қабылдауда ерекшелене
бастауына алып келеді. Егер бала бастапқыда қолын заттардың касиеттеріне
көптеген байқаулар арқылы ыңғайлап, сыртқы бағдарлау кимылдарын жасайтын
болса, кейін осы бағдарлау қимылдары интериоризацияланады — көріп
қабылдауға ауысады. Бала мен ересек адамның ажырамас бірлігі жағдайы - Л.С.
Выготский айтқандай, "Біз" жағдайы бұзыла бастайды. Ал ерте балалық шақта
келесі кезең басталады - анадан психологиялық бөліну - ерте балалық шақта
басталады. Бұл баланың жаңа физикалық мүмкіндіктерін дамытып қана қоймай,
психологиялық функцияларын қарқынды дамытып, кезеңнің соңына қарай өзіндік
сананың бастапқы негіздері (рудименттері) пайда болатындығына
байланысты.Бірінші жылдың соңында бала аяғынан тұрады. Бірте-бірте жүру
сенімділікке ие болады, баланың ересектерден дербестігі артады және сыртқы
әлеммен еркін және тәуелсіз қарым-қатынас дамиды. Балаға қол жетімді пәндер
шеңбері кеңейіп, кеңістіктегі бағдар мен белгілі бір дербестік пайда
болады. Кішкентай баланың негізгі қажеттілігі - қоршаған әлемді заттармен
іс-әрекет арқылы тану. Пәндік және әлеуметтік ортаның бөлінуі жүреді.
Шаповаленко И.В. Ерте жасқа тән дамудың қалыптасып отырған әлеуметтік
жағдайын формуламен белгілейді: "бала - субъект - ересек".Бала бәрін қолына
тигізгісі келеді, қолына бұрғысы келеді, ол үнемі ересек адамға өтінішпен,
назар аударуды талап етіп, бірге ойнау туралы ұсыныспен жүгінеді.
Қарым–қатынастың мүлдем жаңа түрі - жағдайлық-іскерлік қарым-қатынас
дамуда, ол объектілермен іс-әрекеттер бойынша практикалық, іскерлік
ынтымақтастық болып табылады және баланың 3 жасқа дейінгі ересек адаммен
қарым-қатынасының негізін құрайды.Құрдастарымен қарым-қатынас - бұл баланың
әлеуметтік өмірінің ерекше саласы, оның ересектермен қарым-қатынасына да,
өзіндік ерекшеліктеріне де ұқсастығы бар. Ол ересектермен қарым-қатынастан
кешірек дамиды және көбінесе баланың үлкен серіктестермен қарым-қатынасы
арқылы анықталады, өйткені қарым-қатынас заңдары жасына қарамастан барлық
адамдар үшін бірдей.

2. Балаларға тіл дыбыстарын айту дағдыларын дамытудың психологиялық
негіздері

Мектеп жасына дейінгі балаларды тіл дыбыстарын айтуға үйрет үйрету
жұмысы балалардың оқуға дайындық жағдайларын алдын- ала зерттеуден
басталады. Жас баланың оқу еңбегіне үйрену дағдысы тым баяу қалыптасады.
Бұл жұмысты ұйымдастыру формасының үш кезеңі бар. Біріншісі – дайындық
кезеңі. Мектепте оқу жылы басталмас бұрын керекті жабдықтар алынып
қойылады. Сынып іші оқуға эстетикалық әсер ететіндіктей етіп жабдықталады.
Сөйтіп бірінші сыныпқа оқушы қабылдау мерекеге айналады. Мектеп жасына
дейінгі балаларды тіл дыбыстарын айтуға үйрету кезеңінде дыбыстарды ажырату
үшін пайдаланылатын әдістің кейбіреулері мыналар:
- Буындағы не сөз ішіндегі үйретілетін дыбысты көтеріңкі әуенмен айқындап
айту әдісі арқылы ол басқа дыбыстардан ажыратылады. Жаңа дыбысты балаларға
меңгерту үшін сол дыбыс қатысатын сөздер алынады. Жаңа таныстырылатын дыбыс
сөздің басында, аяғында және ішінде болуы ескертіледі. Жаңа дыбысы бар
ауызша талданған соң оның баспа түрдегі әрпі көрсетіледі. Содан соң Әліппе
– плакаттан, әліппеден оқуға ауысуға болады;
- Жаңа дыбысты таныту үшін сөздерді дыбысталу жөнінен салғастыру әдісі
қолданылады. Салғастыру әдісін қолданғанда, екі сөз кезек айтылып, олардың
дыбыстарына назар аударылады. Балалар тиісті сөзді мұғаліммен қосылып
айтып, бәрі бірлесіп таңдайды. Мысалы, оқушыға т дыбысын таныстырылатын
болса, әуелі бұрын өтілген дыбыстардан құралатын ас, ала, маса сияқты
бірнеше сөз оқылады. Дыбыстық талдау жасатылады. Содан кейін ат, ата, тал,
мата сөздері айтылып, бұл сөздерде қандай жаңа дыбыс естілетіндігі
анықталады. Сөйтіп ас-та, ала-ата, мал-тал, маса-мата сөздері жұпталып
айтылу тәсілімен салғастырыла келіп, жаңа дыбыс аңғартылады, әріп
көрсетіледі;
- Жаңа дыбыс сөз аяғына қалдырылып айтып, оны оқушыларға таптыру әдісімен
де танытылады. Бұл әдісті қолданғанда, мұғалім сыныпқа бір затты, не заттың
суретін көрсетеді де, оның атын оқушыларға таптырады. Содан кейін ол сөзді
өзі толық айтып береді. Енді әлгі сөздің соңғы дыбысын қалдырып айтады да
оқушылардан ол сөздің қалайша толық айтылатынын сұрайды. Балалар мұғалім
қалдырып кеткен дыбысты тауып, оны қосып айтып, сөзді толықтырып береді.
Мәселен, р дыбысын таныстырғанда, мұғалім сыныптың назарын өзіне аудара
тұрып на...дейді де, балаларға тындатып, сөз тұтас айтылуы үшін қандай
дыбыс жетпей тұрғанын сұрайды. Оқушылар р дыбысын қосып, нар сөзін
жасайды. Сөзді тұтас бірнеше рет айттырады, одан р дыбысын ажыратып та
айтқызады. Соңына Р,р әрпі көрсетіліп барып, оқу жұмысына кіріседі.
- Ерін қатынасымен жазылатын дыбыстарды үйреткенде артикуляциялау тәсілін
де пайдаланған жөн. Дауысты дыбыстардың езулік және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.