Бастауыш сыныптарда музыкалық тәрбие беру арқылы балалардың вокалдық қабілеттерін дамыту

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Ақмола облысы білім басқармасының жанындағы
Щучинск қаласы,жоғарғы педагогикалық колледжіШЖҚ МҚК

Курстық жұмыс

Мамандығы:0105000 Бастауыш білім беру
Біліктілігі:0105013 Бастауыш білім беру мұғалімі
Пәні: Музыка
Тақырыбы: Бастауыш сыныптарда музыкалық тәрбие беру арқылы балалардың
вокалдық қабілеттерін дамыту

Орындаған:Махамбетова К.Д.
Жетекшісі: Ембергенова Г.А.

Щучинск-2021жыл.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1-бөлім.Бастауыш сыныптарда музыкалық тәрбие беру арқылы балалардың
вокалдық қабілеттерін
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .4
1.1 Бастауыш сыныпта музыкалық тәрбие берудің мақсаты мен міндеттері ... 5
1.2 Мектептегі музыка сабағы және оның
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... .8
2-бөлім. Музыкалық тәрбие әдістері және негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. .14
2.1 Бастауыш сыныптарда вокал сабағында қолданылатын әдіс-тәсілдер мен
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..24

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі: Ән айту физиологиялық құбылыс болғандықтан,
ағза қызметіне, оның функционалдық қабілетіне байланысты құбылыс. Ән айтуда
ми, жүйке жүйелері, дыбыс аппараттары, көмей, ауыз қуысы, тіл, таңдай,
кеңірдек, кеуде, өкпе сияқты, ағзалар бір-бірімен өзара тығыз байланыста
қызмет атқарады. Осы, ағзаларға жүйелі талдау жасамасақ та, әнші үшін
келешекте дауысты тәрбиелеу, баптау, дамыту, сақтау, аялау сияқты маңызды
қадамдар кезінде жиі кезігетін болғандықтан кейбір қарапайым ерекшеліктері
жайлы дыбыс аппаратының құрылымына қатысты айта кеткен жөн. Бес-алты жыл
оқуын оқып, консерватория бітірген, жоғарғы мамандықты игерген кәсіби
әншіні вокалист дейміз. Көбінде классикалық бағытта айтатын әншілік
өнерді вокалдық өнер дейді. Вокал — итальян тілінде Восе — дауыс деген
мағынаны білдіреді. Дауыс — әншінің құралы болып табылады. Әншілік өнер құр
дауыстың сыртында мағыналы сөз арқылы адамның ішкі жан дүниесіндегі әртүрлі
толқуларды, эмоциялық құбылыстарды көркемдеп, бейнелеп беруге тиіс. Әнші
әнді көркемдеп, мәнерлеп айту үшін соған жеткізетін техникалық процесті,
әдістемелерді вокал дейді.
Курстық жұмыстың мақсаты:Бастауыш сыныптарда музыкалық тәрбие беру арқылы
балалардың вокалдық қабілеттерін дамыту.
Міндеттері:
-балалардың вокалдық қабілеттерін артттыру;
-оқушылардың музыкалық шығармашылықтарын дамыту;
-оқушылардың музыка сабағына деген ынта-жігерін арттыру.
Зерттеу пәні:Музыка
Курстық жұмыстың құрылымы:Кіріспеден,екі бөлімнен,қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1-бөлім.Бастауыш сыныптарда музыкалық тәрбие беру арқылы балалардың
вокалдық қабілеттерін дамыту

Баланы музыка тыңдауға, тыңдай отыра оны саналы түрде (осознанно)
қабылдауға баулу музыкалық тәрбие беру жұмысындағы күрделі міндеттердің
бірі.Музыканы қабылдау - сабақта қолданылатын іс әрекеттердің іргетасы.
Ол деген - музыка тыңдау, хормен ән айту, музыкалық білімділігін
арттыру, нота сауаты, ырғақ, музыкалық қимылдар, аспапта ойнау, балалар
шығармашылығы - осындай күрделі процесс.Шындықтың көркемдік бейнесін,
сәулесін сезіну, ести және толғана білу. Музыка тұтас күйінде,
өзінің мәнерлік құралдары арқылы әсер етеді. Олар шығармаларды
ойнатып көңіл - күйін жеткізеді. Шығармалардың негізгі түйіні
өмірдегі құбылыстармен, адамның сезімдерімен байланысып, астасып
жатады.Сондықтан, оқушыларды қызықтыру керек, сабақтың тақырыбына сай,
болып жатқан әрекеттерге эмоциялық қарым - қатынасты дамыту, музыканың
жайын, сұлулығын түсініп, музыкалық өмірмен байланысты екенін түсініп,
қабылдау сезімталдығын қалыптастырып, музыкаға құштарлықты, ынталықты
дамыту.Музыканы қабылдағанда - сапалы түрде, образдардың сипатын
түсіну, идеялық негізін ұғуға үйрету. Мектептегі музыка пәні
бағдарламасының мақсаты – музыка мен өмірдің байланысын ашып
көрсетуге басты бағдар сілтесе, нота сауаты тікелей оны түсінуге
септігін тигізу қызметін атқарады. Сондықтан, музыкалық сауаттылық
түсінігін шартты түрде екі топқа бөліп қарастыруға болады: алғашқысы –
музыкалық құралдарына байланысты ұғымдар; дыбыстардың биіктігі, ырғақ
өлшемдері, екпін, динамика, саз, бояу, құрылысы т.с.с.

1.1 Бастауыш сыныпта музыкалық тәрбие берудің мақсаты мен міндеттері

Музыкалық тəрбие жəне білім беру балалардың музыкалық қабілеттерін мақсатты
жəне жүйелі дамытуды, эмоционалдық көңіл-күйді, музыкалық өнердің мазмұнын
түсіну жəне терең сезіну қабілетін қалыптастыруды көздейді. Музыкалық білім
беру мен тəрбиелеудің маңызды қорытындысы оқушылардың жалпы мəдениетін
қалыптастыру болып табылады. Болашақ мұғалімнің педагогикалық қызметтің
кəсіпқойлығын қалыптастырудағы заңды кезеңдердің бірі ретінде білім, білік
жəне дағды жинақтауы бұл жоғары оқу орнындағы оқу үрдісінің өзі болып
табылады. Музыка пəнін оқыту əдістемесікурсы музыка-педагогикалық
факультетінде музыка мұғалімінің кəсіби-педагогикалық даярлығын
қалыптастыруға бағытталған арнайы оқу пəндерінің циклінде біріктірілген
жəне орталығы болып табылады. Музыкалық тəрбие əдістемесін меңгеру үшін
мектеп бағдарламасына музыка неге енгізілгенін, музыкалық өнердің тəрбиелік
мүмкіндіктері қандай екенін білу маңызды. Музыка пəнін оқыту əдістемесі–
балалармен музыкалық жұмыстың міндеттерін, мазмұнын, ұйымдастырылуын,
формалары мен əдістерін зерттейтін пəн. Əдістеме-əр түрлі пəндерді оқыту
теориясын білдіретін педагогикалық ғылым саласы. Сөздің тар мағынасында
əдістеме-бұл қандай да бір, нақты пəнге оқыту əдістері туралы ілім, ол
музыкалық білім берудің оқыту, тəрбиелеу жəне дамыту функцияларын жүзеге
асырады жəне ғылым мен өнер арасында біршама орын алады. Ол музыкалық білім
берудің мақсатын, міндеттерін, мазмұнын, əдістерін, құралдарын нақтылауда
өз түсінігін табады жəне оқу бағдарламаларында, əдістемелік ұсынымдарда
мұғалімнің, оқушылардың музыкалық өнермен жəне жалпы музыкалық мəдениеттің
өзара əрекеттестігінің көрнекі үлгілерінде жүзеге асырылады. Балаларға
музыкалық тəрбие беру əдістемесі оқулығында О. А. Апраксина əдістеме
ұғымына мынадай тұжырым береді: Əдістеме – педагогиканың бір бөлігі,
олдидактикалық принциптер негізінде, қандай тəсілдер, əдістер көмегімен оқу-
тəрбие процесін құру, оған кіретін жеке жəне жалпы міндеттерді қалай шешу
керек. Музыкалық тəрбие мен білім берудің ерекшелігі-музыкалық білім беру
процесінде жеке тұлғаның жеке басын дамытудың тəсілдері мен құралдарымен
қатар оқушылардың ұжымдық орындаушылық шығармашылығының əртүрлі түрлерін
қалыптастыру жолдарының маңызы зор. Өнер жүйесінде музыка ерекше орын
алады. Қазіргі уақытта оған қызығушылық өте жоғары. Көрнекті педагог В. А.
Сухомлинский музыканы эстетикалық тəрбиенің күшті құралы деп атады.
"Музыканы тыңдау жəне түсіну-эстетикалық мəдениеттің қарапайым белгілерінің
бірі, онсыз тəрбиелеуді елестету мүмкін емес" – деп жазды ол. А. А Мелик-
Пашаевтың пікірінше, музыканың ерекшелігі-оның мəнерлілігі өмірдің
құбылыстары мен оқиғаларының бейнесі үшін өшпейтін тыңдаушыдан
жасырынбайды, ал оның жанына тікелей əсер етеді. Сондықтан музыка балаға
көркем шығарманың мəні оның мəнерлігінде екенін сезінуге жəне түсінуге
көмектеседі. Д. Б. Кабалевский Музыка мектеп маңызы , – деп атап өтті.
Сондайақ, əдебиет, бейнелеу өнері, музыка біздің мектеп оқушыларын
тəрбиелеу
мен білім берудің барлық салаларында кеңінен қолданылады, олар рухани
əлемнің қалыптастыруындағы мықты жəне ешнəрсе алмастырмайтын құрал болып
табылады". Музыка адамға шынайы əсер етеді, эмоционалдық
стресстерді алып тастау, жалпы психикалық жағдайды реттеу, тұлғаның
эмоциялық-интеллектуалдық дамуын, оның ерік-жігерін үйлестіру.
Соңғы уақытта музыкалық бағдарлы арттерапияның əр түрлі түрлері
белсенді жүргізіліп, практикаға енгізілуде. Музыка емдеу немесе түзету
мақсатында қолданылады.Музыка – күшті эмоционалдық əсерге ие, ол адамның
жақсы сезімін оятады, оны жоғары жəне таза етеді. Ол өнердің бір түрі бола
отырып,оқушыларға жалпы музыка өнерінің ерекшелігін тануға мүмкіндік
береді.Бір өнер түрінің табиғатын көріп, оны басқа түрлермен салыстыра
отырып, балалар олардың ортақ жəне ерекше екенін анықтай алады. Музыканы
ойнату музыкалық белсенділіктің түрі болып табылады,
оның негізгі мазмұны музыканың бір бөлігін ойнау болып табылады.
Музыка орындаушыларының келесі түрлері бар:
- əн айту;
- вокалды-хорлық іс-шара
- балалар музыкалық аспаптарда ойнау;
- музыкалық ырғақты қозғалыстар.
Əн айту – бұл музыкалық белсенділіктің бір түрі, оның негізгі мазмұны вокал
жұмысын атқарады. Соло, ансамбль, хор əні бар. Оқушыларға
арналған музыкалық белсенділіктің ең көп таралған түрлерінің бірі –
вокалдық-хорлық белсенділік.Вокалды-хорлық іс-шара оқушылардың вокалдық-
хорлық мəдениетін қалыптастыруға, вокалды-хор іс-шараларына қызығушылықты
дамытуға,дауысты, музыкалық құлақты, музыкалық естеліктерді қалыптастыруға
ықпал етеді. Музыкалық сабақтарда олар өз халқының жəне басқа елдердің
тарихы, салт-дəстүрлері мен мəдениетін құрметтеуге, əн айту дағдыларына,
театрландыру жəне интерпретациялау тəжірибесіне, музыкалық есту қабілетін
дамытады.Вокалдық-хорлық жаттығулардың мазмұнына əн айту дауысын дамыту
жəне қажетті вокалды-хорлық дағдыларды беру үшін енгізіледі. Алғашқы
кезеңде вокалды-хорлық білім берудің маңызды жəне тұрақты міндеті– нашар
интонациялаушы балалармен жұмыс жасау. Олармен жұмыс істеу үшін белгілі бір
студенттегі бұл құбылыстың себебін анықтау: нашар есту,есту қабілетінің
жеткіліксіздігі жəне есту үйлестіруі, вокалды ауру немесе əн айтудың
жеткіліксіз тəжірибесі.Мұндай жағдайларда жұмыстың əр түрлі тəсілдері,
"жұмыс дауысы"ауқымын біртіндеп кеңейте отырып, оған қызықты жəне
қозғалыспен қарапайым əуендерді орындау негізінде қарапайым дыбысталу
аймағының ерекшеліктерін анықтау ұсынылады. Барлық жағдайларда нашар
интонациялайтын балалар жақсы əн айтушылардың жанында отырып, олардың əн
айтуына тыңдаған жөн. Сабақ мазмұнына отандық жəне шетелдік
композиторлардың əндерін жаттықтыру жəне орындау кіреді.

1.2 Мектептегі музыка сабағы және оның ерекшеліктері

Оқушылардың вокалдық-хорлық əрекеттерінің мазмұны мен ұйымдастырылуы туралы
ойлану керек, ол төрт жұмыс түрін қамтиды: - əн айту жəне əн айтуды баптау;
- жұмысты үйрену; - жұмыстарды орындау; - жұмыстың сөз сөйлеуі. Мектептен
тысқары музыка қызметінің негізгі түрлерінің бірі –үйірме жұмысы. Шебер
бейімділіктің көрінісі, музыкалық, шығармашылық қабілеттерін дамыту,
эстетикалық жəне музыкалық дəмді тəрбиелеу үшін үлкен мүмкіндіктер жасайды.
Осы немесе басқа топқа қосылу студенттің көзге түсу ниетімен анықталады.
Вокалдық ансамбль, вокал жəне хор топтамасы ең танымал жəне
қолжетімді.Мұғалімнің əн айту сапасы оқушылардың вокалды-хоралық мəдениетін
қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Мұғалімнің ойдағыдай, дəл жəне
құзыретті жұмысы вокалдық шығармаларды орындауға тырысатын балалар үшін
үлгі бола алады. Балалармен ансамбльде əн айту.Вокалдық белсенділік
түрлерінің бірі балалармен ансамбльде əн айту.Ол мұғалімнің жəне
студенттердің бірлескен əн айту қызметіне негізделген. Оның мазмұны
мұғалімнің педагогикалық жəне орындаушылық міндеттеріне байланысты (жұмыс
сипатын, қарқыны, динамикасы) Негізгі вокалдық міндеттер балалардың
музыкалық тыңдауын дамытумен тығыз байланысты. Дұрыс тыңдау, дыбысты
қабылдау жəне дұрыс ойнату. Қате əн айтудың себептері əртүрлі болуы мүмкін:
- назардың болмауы; - əн айтудың дамымауы; - есту мен дауысты үйлестірудің
жоқтығы. Мұғалім кез келген дағдыны қалыптастыру үшін уақыт талап ететінін
есте сақтауы тиіс. Əн біртіндеп жүреді деген ұғым кездейсоқ емес. Əрбір
бала əуен қозғалысына құлақ салып, өз дауысыңызға дəл осы дыбысты ойнату
керек. Бірінші басты міндет балаларды дыбысты "созу", бірқалыпты (легато)
əн айтуды үйрету болып табылады. Əн айтудың алғашқы кезеңінде балалар əн
айтады, ең алдымен, мұғалім мысалдар арқылы көрсете алатын сөз бен əн
арасындағы айырмашылықты түсіну керек. Кез келген жаттығуды əн айту, тіпті
егер бұл бір дыбыс болса да əдемі болуы керек. Балалар бірінші сабақтан
бастап өздерінің əн айту жəне жолдастарының əн айтуын тыңдап, бағалауы
тиіс. Əн репертуарының шығармаларын меңгерудің негізгі кезеңдері. Оқуға
қойылатын талаптар: - бірінші дыбысты теңестіру; - əдеби мəтінді əуенмен
оқыту; - мəтінді жəне əуенді түсіну бойынша жұмыс; - сөйлемдегі сөйлемдерді
біріктіру; - музыкалық жазба қолдану; - Жұмысты дұрыс дыбыс ғылымымен
белсенді дыбыспен қалыпты қарқынмен үйрену; - мəнерлілік, интонация бойынша
бір уақытта жұмыс жасау; - фраза, сөйлемнің əр қайталануына дейін нақты
тапсырмалар қою; - білімді үзінділерді біріктіру (əн, хорус); -екі немесе
үш вокалдық шығармаларды оқу; - оқыған жұмысын орындау; - қорыту.
Оқытушының дайындық жұмыстары. Музыкалық жəне музыкалық жұмыстың əдеби
мəтінін зерттеу жəне талдау, авторлар туралы ақпаратты іріктеу, визуалды
жəне дидактикалық материалдарды дайындау. Кіріспе сөз немесе кіріспе əңгіме
оқушыларды қабылдауды жақсартуға, эмоционалды қарым-қатынасты
қалыптастыруға бағытталған. Кіріспе əңгіменің негізгі мақсаты балалардың
назарын аудару, балалардың назарын жұмылдыруға назарын аудару жəне
мұғалімдерге əр түрлі тапсырмаларды дайындауға байланысты. Кіріспе əңгіме
барысында мұғалім композитор туралы, жұмыстың тақырыбы, кімнің орындағаны
туралы қысқаша сөйлесе алады. Əнді көрсету. Алғашқы танысу баланың
қызығушылығын тудырып, өздерін қалай əн айтуды үйренуге тырысады.
Сондықтан, шоу көркемдік, мəнерлі болуы тиіс. Мұғалім баланы жақсы
көретіндіктен, əндерді айқындауға міндетті. Əуен мен сөздердің айқын,
мағыналы екендігі маңызды. Əн туралы сөйлесу. Ол сөзсіз болуы керек, ал
оның басты мақсаты – əннің көркемдік бейнесін түсіндіру. Кейде балаларға əн
ұнамайды, əдетте, бұл – таңғажайып, мұңлы табиғаттың əні, бірақ осындай
мұңғы əнде əн айтқан сайын, ол жақынырақ бола алады. Бастауыш мектеп
жасындағы балалардың көпшілігі күлкілі жəне көңілді əндерді жақсы көреді.
Үйренетін сөздер мен əуендер əннің күрделілігіне байланысты, ауызша мəтін
əуенмен бір мезгілде оқиды немесе сəл алда. Əнді əдетте фразалар бойынша
үйренеді. Фраза туралы ұғымды балалар өз сөзінде алады, ол əндерді жаттаған
кезде, "бір тыныс алу кезінде фразаны əн айту", "фраза арқылы тыныс алуды
алмау"талаптарын орындаған кезде бекітіледі. Əуеннің қозғалысы қолмен, қол
белгілерімен көрсетілгенде жақсы сіңеді. Айқындық қағидасын қолданған
кезде, музыкалық сауаттылықтан алынған ақпараттар əннің жақсы меңгерілуіне
мүмкіндік береді, білімнің күші мен хабардарлығын арттырады. Бастауыш сынып
оқушыларына эстетикалық тәрбие беріп, олардың бойына туған өлкесіне,
халқына деген адамгершілік пен сүйіспеншілік сезімдерін сіңіруде ұлттық
музыка мәдениетінің алатын орны ерекше екендігі белгілі. Осы мәселелерді
қайта жандандыру мақсатында оқушыларды қабілетіне қарай – жыраулық өнерге,
терме айтуға, шешендікке тапқырлыққа, айтыс өнеріне үйретуде – ән-саз
пәнінің алатын орны орасан зор. Олай болса, оқытумен тәрбиелеудің ой
елігінен өтетін әдіс-тәсілдерін жаңашыл педагогтардың тапқан әдістемелерін
біліп қана қою жеткіліксіз, оны әркім өз мүмкіндігінше күнделікті сабақта
пайдалану қажет. Сонда ғана сабақ нәтижелі болып білім сапасы
арттады.Бастауыш мектеп оқушыларының білім алуында ерекше орын алатын пән
музыка өнері болып табылады. Өйткені, әдемілік пен көркемділік адамның
күнделікті өмірінде зор роль атқарады. Адамның қоршаған ортасы неғұрлым
көркем болса, соның өзі адамды көңілдендіріп, еңбек пен өмір шабытын
тудырады. Осы аталған әдемілік пен әсемдік әлемінен сыр шертетін әуезді ән
өнері, кез-келген оқушының пәнге, сабаққа, өнерге деген қызығушылығын
арттырып, көркемдік ой-өрісін дамытып, сұлулық әлемінен тәлім-тәрбие алуына
септігін тигізетін ғылым саласының бірі. Сонымен қатар, ән-саз өнері
оқушылардың рухани дүниетанымын молайтып, өнер құндылықтарын бағалай білуге
де септігін тигізері хақ. Ән-саз өнеріне ден қойған оқушының бойында
қатыгездік, тәртіпсіздік, бұзақылық сияқты келеңсіз қасиеттер кездесе
бермейді. Өйткені оқушыны сезімталдыққа баулиды. Осы негізде ән-саз
өнерінің салаларын жеке-жеке зерттеп, оқыту мәселелерін қарастыруымыз
қажет. Зерттеу жұмысымыз өнердің соның ішінде ән-саз өнерінің жекелеген
түрлерін зерттеп, олардың бір-бірімен байланысын, ерекшеліктерін,
заңдылықтарын егжей тегжейлі даралап, салаларға бөліп ажыратып оны
оқушылардың бойына сіңіру қажет деп тұжырымдауға негіз болды.Музыка пәні
сабақтарының негізгі мақсаттары мынадай:
-Оқушыларға әндер үйретіп, оларды дұрыс айта білуге үйрету;
-Музыка әуенін өзінше талдап, тыңдай білуге үйрету;
-Ноталық жазудың бастапқы қағидаларын үйретіп, нотамен ән айтуға баулу;
-Белгілі бір музыкалық аспапты меңгеру, жаттықтыру.
-Балаларға музыканы оқытудың тағы да атап өтерлік тиімді жақтары баланың
көркемдік әлемге деген ынтасын ояту, қызықтыру, оқушыда әуен-сазынан көркем
бейне таба білу сияқты мақсаттардан көрінеді.Ұстаздың белгілі бір ән-күй,
шығармаға деген өзіндік көзқарасының болуы және оны бейнелі сөзбен, іс-
әрекет, көркем қимылмен көрсете білуі сезімге әсер ету әдістемесі деп
аталып, ол оқушы қабілетінің артуына игі әсерін тигізеді. Үлгі көрсету,
жаттығулар көрсету ән-күй сабағына деген қызығушылықты оятады.
Мектепте үйренетін ән-күйлерге қойылатын талаптар:
-Әндердің жоғары көркемдігі, еркін орындалу мүмкіндігі қаралады;
-Әндердің орындалу мүмкіндігін алдын ала тексеріп алу, қиындық туғызатын
тұстарын меңгеру әдісін анықтап алу;
-Үйренетін әнге қызығушылық тудыратын әңгіме айту, оқушы қиялын ұштау;
-Ән-күйді тыңдау және айтып беру немесе ойнап көрсету;
-Ән-күймен танысқаннан кейін өткізілетін әңгіме-кеңес. Онда шығарманың
мінезін анықтау:
-Көркемдік және техникалық қағидаларды сақтай отырып, әнді үйрену кезеңі.
Әнді жаңадан үйрену жұмысын мынадай тәртіппен жүргізуге болады:
-Ұстаздың өзі орындап көрсетуі;
-Ноталық жазбаны қолдану;
-Ән әуенін жай екпінде, жеке фраза, шумақтармен үйрену;
-Ән иннотациясы мен ырғағының өте дәл орындалуын қадағалау;
-Әннің жеке кейбір қиындай жерлерін бөліп қарау;
-Ән мәтінінің логикалық шыңын анықтау, дикциямен жұмыс істеу;
-Ұстаз бен оқушының әнді орындау жоспарын ойластыруы;
-Екі, үш дауысты әндерді үйренуді әр дауысты жеке көрсетуден бастау керек.
-Дауыстарды қосуды біртіндеп сатылар жүргізу;
-Ән үйренуде дирижерлық әдістерді қолдану.
Музыка әуенін тыңдап түсіну мәдениеті бала кездегі тәрбиенің негізінде
қалыптасқаны жөн. Ол үшін оқушыны, ең алдымен, сезім байлығын дамытуға,
есту, есте сақтау, қиялды ұштау және шығармашылық еңбекке үйреткен тиімді.
Оқушыларды музыканы қабылдауға қызықтырып отыру — ұстаздың басты борышы.
Мысалы, 5-сыныпта Дәстүрлі күйшілік өнер тақырыбын меңгерту барысында
күй және күй түрлері туралы мәлімет беріліп және күйші композитордың өмірі,
шығармаларымен таныстырып, тыңдатып, оқушыларды сезім әлеміне жетелеу
керек.Музыканың түсінікті, әсерлі болып қабылдануы үшін мұғалімнің алдын
ала жоспарлаған дайындық жұмыстары, көркемдік, педагогикалық, музыкалық
талдаулары, әсерлі әңгіме суреттемелері оқушының музыка қабылдау сезімін
дамытып, оның дұрыс қалыптасуына көмектеседі.Мұғалім оқушыларға музыкалық
есту қабілетінің, жалпы даму негіздерін нақтылы түсіндіріп бергені жөн.
Музыкалық есту өнерінің негізгі екі түрі болады:
1.Мелодиялық есту;
2.Гармониялық есту.
Мелодиялық есту қабілеті естілген, әуен-сазды дәл қайталау арқылы көрінеді.
3-сыныпта музыка пәнін оқыту барысында Ы.Алтынсариннің
Кел,балалар,оқылық! атты өлеңіне жазылған әнді үйретуде мұғалімге онша
қиыншылық тумайды, себебі әннің сөзі оқушыларға таныс. Гармониялық есту
түрі бірнеше дыбыстар (аккордтар) үндестігін ажырата білумен байқалады.
Мысалы, 6-сыныпта сазгер А.Жұбановтың Ақ көгершін атты әнінің дыбыстарын
ажыратуды, әнді тыңдауды және дұрыс орындауды үйрету. Себебі, ән екі
дауысқа жазылған.Музыкалық есту қабілеті ән-күйдің мазмұнын, көркем ойын
түсінуге, оны сезіммен қабылдауға, шығармалардың дыбыстық құрамын,
ырғақтық, тембрлік ерекшелігін және дыбыстық ауқымын, формалық стилін
анықтауға негіз болады.Сабақ барысында түрлі әуен-сазды тыңдап, олардың
аттарын, формасын, дыбыстық ауқымын әңгімелеп отыру өте тиімді. Әуенді
мәнерлі, таза айтып, оның ладтық ерекшелігін айыра білу оқушылардың
музыкалық қабілетінің даму дәрежесін көрсетеді.Оқушылар әуеннің (әннің)
ырғағын дәл сезіне білу үшін олармен музыкалық –ырғақтық ойындар, түрлі
жауап-сұрақтар, ырғақтық диктанттар және т.б. өткізіп отырамын. Сонымен
қатар, оқушылардың музыкалық есту, ырғақ сезіну, қабілеттерін дамыту үшін
халықтық әуендерді, классик композиторлардың, қазіргі заманғы авторлардың
шығармаларын сабақ үрдісінде қолданып, оқушы белсенділігін арттыруға
тырысу.Оқушылардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.