Дәрілерді сынауды метрологиялық қамтамасыз ету

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 53 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті

Физика - математика факультеті

Физика және техникалық пәндер кафедрасы

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы: Дәрілерді сынауды метрологиялық қамтамасыз ету

Орындаған: 050732-Стандарттау, метрология және

сертификаттау мамандығының

Ф-419 топ студенті Амангелдіқызы К.

Ғылыми жетекші: техника ғылымдарының магистрі,

оқытушы Шадьярова Ж. К.

Норма бақылаушы:

Кафедра меңгерушісі: п. ғ. к., доцент м. а. Абыканова Б.

Атырау 2012

Жоспары

I. Метрологиялық бөлім . . .

1. 1 Өндірісті метрологиялық қамтамасыз ету міндеттері . . .

1. 2 Ведомстволық метрологиялық қызмет . . .

1. 3 Метрология саласындағы нормативтік - құқықтық негіз . . .

1. 4 Өнімнің өмірлік циклінің сатыларындағы метрологиялық қамсыздандырудың негізі . . .

ІІ. Cынау - метрологиялық қамсыздандырудың құрамдас бөлігі . . .

2. 1 Сынау зертханалары жұмыс орындарына және қоршаған ортаға қойылатын талаптар . . .

2. 2 Қазақстан Республикасында дәрілік заттарды мемлекеттік тіркеу және тіркеу құжаттары жинағына өзгерістер енгізуге қойылатын негізгі талаптар. .

2. 2. 1 Тіркеу құжаттары жинағына қойылатын негізгі талаптар және оларды беру тәртібі

2. 1. 2 Дәрілік заттарды, медицина техникасымен медициналық мақсаттағы бұйымдарды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу.

2. 1. 3 Дәрілік заттың, медицина техникасына және медициналық мақсаттағы бұйымдарға талдамалық сараптамасы. .

2. 1. 4 Дәрілік заттың, медицина техникасына және медициналық мақсаттағы бұйымдарға мамандандырылған сараптамасы.

III. Практикалық бөлім.

3. 1 “Фторафур” және “Левасал” дәрілік препараттардың құрамын анықтау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың көкейтестілігі: Қызметтің барлық бағыттарындағы объектілерінде заңды метрология ережелерін, теориялық метрологияның негізгі игерулерін білетін және осылардың бәрін іс-тәжірибеде қолдана білетін мамандар болуы тиіс.

"Дәрілік заттар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен, "Денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2003 жылғы 4 маусымдағы Заңына сәйкес және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қазандағы N 1124 "Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Фармация комитетінің Мәселелері және "Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің "Дәрі-дәрмек" дәрілік заттар орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының жекелеген мәселелері" туралы 2002 жылғы қазандағы N 1081 қаулыларын орындау үшін, дәрілік заттардың, медицина техникасы мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігін, тиімділігі мен сапасын мемлекеттік бақылауды қамтамасыз ету мақсатында шаралар ұйымдастырылды. Осы мақсатта Атырау қаласында Қазақстан Республикасы РМК “Дәрілік заттарды сараптау Ұлттық орталығы ” аумақтық филиалының сынақ зертханасы ашылды. Дипломдық жұмыста осы ұйымның зертханасының метрологиялық қамсыздандырылуы қарастырылған . Өнімді өндіру барысында, дайын өнімнің сапасын бағалауда өлшеудің жағдайына көңіл аударып қана қоймай, сонымен бірге өлшеудің жағдайына да, және де белсенді бақылаудың көмегі арқылы технологиялық процестің өзінде сапа көрсеткішін қадағалау мүкіндігіне мән беру керек. Жаңа бұйымдарды құру және әр технологиялық үрдісті дайындау алдында, игерілген және аттестатталған әдістерді, өлшеу және санау құралдарын пайдалану арқылы, өндірістің метрологиялық дайындау сұрақтарын шешу қажет.

Осы тұрғыдан қарастырғанда таңдап алынған тақырып көкейтесті.

Объект Пани Болжам Миндеттер Практикалык маныздылыгы Гылыми адистер (теориялык шолу, талдау адистери, практикалык) Гылыми кужаттар

Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қазақстанда щығарылатын және елімізге келетін дәрі - дәрмектердің тұтынушыға дейін тексеріп, тек қана тұтынушыға сапалы өнім жеткізу. “пайда/зиян” көрсеткіштерін ескере отырып, дәрілік зат қауіпсіздігін, уыттылығы жөніндегі ұсынылған мәліметтерді, өсіп - өну функциясына әсерін (эмбрио-уыттылығы, тератогендігі, мутогендігі), канцерогендігі мен басқа жанама әсерлерін бағалау. Адам денсаулығына әсері неғұрлым пайдалы дәрі - дәрмекті тұтынушыға ұсыну барысындатексерудің әдіс жүргізілуін бақылау және қадағалау.

Дипломдық жұмыстың құрылымы: Дипломдық жұмысымның құрылымына келер болсақ кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

I. Метрологиялық бөлім

1. 1Өндірісті метрологиялық қамтамасыз ету міндеттері

Мемлекеттік метрологиялық органдар желісі мен олардың еліміздегі өлшеулердің біртұтастығын қалыптастыруға бағытталған қызметі мемлекеттік метрологиялық қызмет деп аталады.

Мемлекеттік метрология қызметін Қазақстан Мемстандарты басқарады.

Қазақстан Мемстандарты мен оның ұйымдарының қызметіне өнім сапасына бақылау жасау, Мемлекеттік өлшеулердің біртұтастығын қамта-масыз ету жүйесін дамыту мен жетілдіру, елімізде қолданысқа енгізілетін физикалық шамалар бірлігін белгілеу, физикалық шама бірлігі эталондарын жетілдіру, өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамаларына бірдей талаптар белгілеу, физикалық шамалар бірлігінің өлшемдерін мемлекеттік эталондардан өлшеудің жұмыс құралдарына берудің бірыңғай тәртібін белгілеу және т. б. жатқызылады.

Метрологиялық ғылыми-зерттеу институттары метрологияның ғылыми негіздерін дамыту мақсатында іргелі және қолданбалы зерттеулер жүргізеді, өздеріне бекітілген өлшеу түрлері, тексеру аппаратуралары мен жылжымалы тексеру зертханалары бойынша метрологиялық қамтамасыз етуді дамыту жұмыстарын жүргізеді. Институттар Мемлекеттік өлшеулердің біртұтас-тығын қамтамасыз ету жүйесінің стандарттарын зерттеп дайындайды, Мемстандарттың аймақтық органдарына ғылыми-зерттеулік басшылық жасап, көмек көрсетеді.

Метрологиялық қамтамасыз ету бойынша жұмыс көлеміне байланысты республика аумағында, сонымен қатар, стандартизация мен метрологияның аумақтық (қалалық) орталықтары құрылады.

Стандартизация мен метрология орталықтары өз жұмыстарын өздеріне жүктелген, жүзеге асырылуы елдің өздеріне сеніп тапсырылған аймағында өлшеулердің біртұтастығы мен шынайылығын қамтамасыз етуге және ғылыми зерттеулер мен өндіріске өлшеудің соңғы әдістері мен тәсілдерін енгізуге бағытталған міндеттерге сәйкес жүргізеді.

Орталықтың қызмет бағыттарының бірі болып өндірісті метрологиялық қамтамасыз етуге мемлекеттік қадағалау жасау табылады. Оның дәрежесі ведомстволық метрологиялық қызметтердің даму деңгейіне байланысты болғандықтан орталықтар кәсіпорындардың метрологиялық қызметтеріне қажетті басшылықты жүзеге асырады. Бірқатар орталықтар республикадағы метрологиялық қамтамасыз етуді жетілдіруге бағытталған ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық жұмыстарды жүргізеді.

Республикамыздың мемлекеттік метрологиялық қызметінің аумақтық органдары өлшеу құралдарын өндіру мен жөндеуге қадағалауды қамтамасыз етеді.

Жекелеген министрліктердің (ведомстволардың) метрологиялық органдар желісі мен олардың өлшеулер біртұтастығын қамтамасыз етуге бағытталған қызметі ведомстволық метрологиялық қызмет деп аталады. Ведомстволық метрологиялық қызмет еліміздің біртұтас метрологиялық қызметінің құрамдас бір бөлігі бола отырып, министрлік ұйымдары мен кәсіпорындарында орындалатын өлшеулердің біртұтастығы мен талап етілген дәлдігін қамтамасыз ету бойынша техникалық дамуларды жылдамда-туға, өндіріс тиімділігін арттыруға бағытталған кешенді жұмыстарды жүзеге асырады.

Ведомстволық метрологиялық қызметті министрліктер жүйесінде метрологиялық ережелер мен талаптардың, нормалардың сақталуы үшін жауапкершілік атқаратын министрлік басқарады.

1. 2 Ведомстволық метрологиялық қызмет

Ведомстволық метрологиялық қызмет: Министрліктің бас метрологы қызметінен; Метрологиялық қызметтің басты ұйымынан; Метрологиялық қызметтің базалық ұйымынан; Өнеркәсіп кәсіпорындарының, ғылыми-зерттеу, жобалау-конструкторлық және технологиялық ұйымдардың метрологиялық қызметтерінен тұрады.

Министрліктің метрологиялық қызметі ведомстволық метрология қызметінің басшы және үйлестіруші буыны болып табылады. Министрліктің метрологиялық қызметін қарамағында министрліктің орталық аппаратына кіретін бөлімі бар министрліктің бас метрологы басқарады. Министрліктің бас метрологы министр бұйрығымен қызметіне тағайындалады және қызметінен босатылады және бөлімге жүктелген міндеттердің орындалуы үшін дербес жауапкершілік атқарады.

Бас метролог бөлімінің құрылымы мен штаты министрлікте белгіленген тәртіппен министр арқылы бекітіледі. Министрліктің бас метрологы қызметінің міндеті - ведомствоға қарасты кәсіпорындар арқылы шығарылған өнімдердің дайындалуын, өндірілуін, сыналуы мен пайдалануға берілуін метрологиялық қамтамасыз ету бойынша жұмыстарға басшылық жасау, үйлестіру және жүзеге асыру.

Министрліктің бас метрологы қызметінің негізгі жұмыс бағыттарының бірі болып ведомствоға қарасты кәсіпорындардың өлшеулері мен метрологиялық қамтамасыз етуі жағдайына талдау жасау, алынған мәліметтер негізінде саланы метрологиялық қамтамасыз етудің кешенді бағдарламаларын жасау, сонымен қатар, кәсіпорынның метрологиялық қызметін құру мен дамыту мақсатында әрбір кәсіпорынның өндіріс ерекшелігін зерттеу табылады.

Министрліктің бас метрологы қызметі министрліктің кәсіпорындары мен ұйымдарында өлшеу техникасын, сынау мен бақылау деңгейін арттыру, өлшеулердің біртұтастығы мен дұрыстығын қамтамасыз ету бойынша ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық жұмыстарын дамытуда үлкен роль атқарады. Министрліктің бас метрологының қызмет аспектілерінің бірі болып мемлекеттік стандарттарды, СЭВ стандарттарын, МОЗМ, ИСО, МЭК метрология саласындағы кеңестерін енгізуге бақылау жасау табылады.

Өз жұмысының тиімділігін арттыру мақсатында министрліктің бас метрологы қызметі мәжілістер, конференциялар мен көрмелер ұйымдастырып өткізіп, метрология мәселелері бойынша материалдар дайындайды.

Ведомстволық метрология қызметінің басты және базалық ұйымдары жобалардың, стандарттардың, конструкторлық және технологиялық құжаттамалардың метрологиялық сараптамасын жүзеге асыру тәртібі мен әдісі бойынша жұмыстарды жүргізуге, салалық нормативтік құжаттарды дайындау жолымен метрологиялық сараптаманың нормативтік негізін қамтамасыз етуге міндетті. Аталмыш ұйымдар саладағы метрологиялық қамтамасыз ету мәселелері бойынша ақпараттық жұмыстарды жүргізіп, метрология бойынша халықаралық жұмыстарға қатысуы тиіс.

Ведомстволық метрологиялық қызметтің үшінші буыны - метрологиялық қамтамасыз етудің біртұтас саясатын жүзеге асыруға ықпал ететін өнеркәсіп, ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық кәсіпорын-дарының метрологиялық қызметтері. Көптеген қызметтердің кемшіліктері:

-Кәсіпорынның түрлі қызметтері құрамына енгізілген өлшеу бөлімшелерінің бытыраңқылығы;

-Қызмет ғимараттарының дәл өлшеу жүргізу талаптарына сай болмауы;

-Қызметкерлердің біліктілігінің жеткіліксіздігі;

-Өлшеу бөлімшелерінің, шын мәнінде, кәсіпорынның конструкторлық және технологиялық қызметтерінің жұмысына қатыспауы, олардың қызметіне тиісті деңгейде көңіл бөлмеу;

-Көптеген өлшеу зертханаларының жұмыс мәліметтері өлшеулердің біртұтастығы мен дұрыстығын қамтамасыз етуге емес, ӨҚ тексеру мен бақылауға бағытталған;

-Көптеген өлшеу зертханаларының жұмыс мәліметтері тексеру мен бақылауға бағытталған;

-Өлшеу бөлімшелері қызметкерлерінің өнімнің техникалық шарттары мен тапсырмаларын дайындауға, әсіресе, оны сынау мен бақылау әдістеріне қатысты толық қатыспауы;

Аталмыш кемшіліктерді жою үшін кәсіпорынның метрологиялық қызметіне қатысты бірыңғай талаптар дайындап шығарылды.

Типтік ережелерге сәйкес кәсіпорынның метрологиялық қызметі кәсіпорынның бас метрологы басшылық жасайтын дербес құрылымдық өндірістік немесе ғылыми-зерттеу бөлімшесі болуы тиіс.

Әкімшілік жауапкершілік әкімшілік заңнама арқылы анықталатын заңды жауапкершілік болып табылады.

Жарлыққа сәйкес кінәлі тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартуға негіз болып табылатын метрологиялық ережелерді бұзудың келесі құрамы анықталған:

-Мемлекеттік сынақтан немесе метрологиялық аттестациядан өтпеген, сонымен қатар, тексерілмеген ӨҚ айналысқа шығару;

-Белгіленген тәртіппен рұқсат алмаған кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың ӨҚ дайындауы, жөндеуі және тексеруі;

-ӨҚ пайдалану ережелерін бұзу.

Өндірістен шығарылатын ғана емес, сонымен қатар, пайдалануда жүрген ӨҚ тексеру ережелері мен әдістемелерін бұзғаны үшін де кәсіпорынның, мекеменің және ұйымның лауазымды тұлғалары, сонымен қатар, мамандары мен құрылымдық бөлімшенің басшылары мен олардың орынбасарлары әкімшілік жауапкершілікке тартылады.

1. 3 Метрология саласындағы нормативтік - құқықтық негіз

1. «Техникалық реттеу туралы» 2004 жылғы 9 қаңтарадағы Қазақстан Республикасының № 603II Заңы;

2. «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» 2000 жылғы 7 маусымдағы Қазақстан Республикасының № 53-II Заңы;

3. «Қазақстан метрология институты (ҚазМетрИн) » республикалық мемлекеттiк кәсiпорынын құру туралы» 1996 жылғы 1 қарашадағы № 1342 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы;

4. «Қазақстан Республикасы аумағында уақыт есептеу тәртібі туралы» 2000 жылғы 23 қарашадағы № 1749 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы;

5. «Қазақстан салыстырып тексеру қызметі» еншілес мемлекеттік кәсіпорынын құру туралы» 2005 жылғы 8 қыркүйектегі № 904 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы;

6. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік өлшем бірлігін қамтамасыз ету мемлекеттік жүйесін дамытудың 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы» 2006 жылғы 12 желтоқсандағы № 1191 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы;

7. «Өлшем құралдарын шығару және жөндеу жөніндегі қызметті лицензиялау ережесін және оған қойылатын біліктілік талаптарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 25 шілдедегі № 626 Қаулысы;

8. «Салыстырып тексерілетін өлшем құралдары туралы деректердің электрондық есебі және оларды мемлекеттік ғылыми метрологиялық орталыққа беру туралы Ережелерді бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Техникалық реттеу және метрология жөніндегі комитетінің 2005 жылғы 20 қаңтардағы № 14 Бұйрығы.

Сонымен қатар, «ҚазМетрИн» РМК Қазақстан Республикасының мемлекеттік өлшем бірлігін қамтамасыз ету жүйесінің тізілімін (ҚР МӨЖ тізілімі) жүргізуді, таратуды және жариялауды іске асырады. Осы тізім мынадай тараулардан тұрады:

шама бiрлiктерiнiң мемлекеттiк эталондары
өлшем құралдарының бекітілген типтері
заттар мен материалдардың қасиеті мен құрамының стандарттық үлгісінің бекітілген типтері
өлшем құралдарын салыстырып тексеру әдістемелері
өлшем орындау әдістемелері
метрологиялық аттестаттаудан өткен өлшем құралдары
өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы сарапшы-аудиторлар
өлшем құралдарының мемлекеттік эталондарын сақтаушы - ғалымдар;
өлшем құралдарын салыстырып тексерушілер.

«Өлшем құралдардың бекітілген типтері» ҚР МӨЖ тізілімі бөлімінің қысқаша ақпараты «Электрондық қызметтер» бөлімінде орналасқан.

1. 4. Өлшем құралдарын метрологиялық бақылау

Мемлекеттік метрологиялық бақылау. Мемлекеттік метрологиялық бақылаудың мынадай түрлері белгіленген:

өлшем құралдарының түрін бекіту;

өлшем құралдарын, соның ішінде эталондарды салыстырып тексеру;

өлшем құралдарын әзірлеу, жөндеу, сату және жалға беру құқығына заңды және жеке тұлғалардың қызметін лицензиялау.

Мемлекеттік метрологиялық бақылау мен қадағалау (ММБмҚ) Заңмен белгіленген аяларда жүзеге асырылады. Сондықтан жасалынатын, өндіріле-тін, импортталатын және пайдаланудағы өлшем құралдары екі топқа бөлі-неді: пайдалануға арналған және ММБмҚ-дық таралу аясында пайдаланыла-тын. Бұл өлшем құралдары оларды сынағаннан және түрін бекіткеннен кейін пайдалану үшін және кейінгі, алғашқы және мерзімді салыстырып тексеруге жарамды деп танылады; пайдалануға арналмаған және ММБмҚ-дық таралу аясында пайдаланылмайтын. Бұл өлшем құралдарына мемлекет тарапынан қадағалау жүргізілмейді

Заңды және жеке тұлғалар -осындай өлшем құралдарының иелері, оларды жарамды күйде ұстау жүйесін өздері орнату керек.

Бұл жайт өлшеу құралдарының сериялы және дара шығаруға парктың бөлінуінің жойылуын білдіреді. Егер дара шығарылатын өлшем құралдары ММБмҚ аясында қолданылатын болса, онда олар сыналады және түрі бекітіледі.

Салыстырып тексеру құқығына тіркеу ретінде заңды тұлғалардың мет-рологиялық қызметтерін өлшем құралдарын салыстырып тексеру құқығына аккредиттеу орындалады.

ММБмҚ-дың таралу аясын талдау көрсетіп отырғандай, өлшем құрал-дарының бүкіл паркін көрсетілген екі топқа нақты бөлу қиын.

ММБмҚ мынадай аяда таралады: денсаулық сақтау, қоршаған ортаны қорғау, еңбек қауіпсіздігін сақтау; сауда операциялары және өзара есеп айырысу; мемлекеттік қорғанысты қамтамасыз ету;

ҚР заңдылықтарында сәйкес мемлекеттік қажеттіліктер үшін келісім-шарттар бойынша жеткізілетін өнімді өндіру;

ҚР мемлекеттік стандартының міндетті талаптарына сәйкестігін анықтау мақсатында өнім сапасын бақылау және сынау.

ҚР «Стандарттау бойынша» Заңына сәйкес міндетті болып мына мемлекеттік стандарттар талаптары табылады:өнімнің, жұмыстың және қызметтің сыртқы орта, азаматтардың өмірі, денсаулығымен мүлкі үшін қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша; техникалық және ақпараттық сәйкес-телуін, өнімнің өзара алмастырылуын, оларды бақылау мен маркілеу әдіс-терінің бірлігін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ ҚР Заңдарымен белгіленген талаптар. Осыған байланысты мына талаптарға сәйкес келуді бақылау үшін пайдаланылатын өлшем құралдары салыстырылып тексерілуі керек:

қорғаныс қондырғыларына, балалар ойыншықтары, киімдері мен аяқ киімдері сипаттамаларына;
бұйым элементтері сипаттамаларының біріктігіне;
жағымсыз әсер етулердің деңгейі мен уақытына(шу, радиациялық және электромагниттік сәулелену деңгейіне, топыраққа қысым түсірудің жіберіле-тін нормаларына, шекті жіберілетін зиянды заттар мен олардың концент-рациясының мөлшеріне) ;
өнімді дайындау кезінде пайдаланылатын материалдарға (химиялық құрамы бойынша шектеулер, зиянды және қауіпті заттардың жіберілетін деңгейін шектеу, т. б. ) ;
өнімді пайдалану, оған көрсетілетін техникалық қызмет пен жөндеу ережелеріне.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде мынадай қорытынды жасауға болады: сериялы өндіріске арналған өлшемдердің барлық аялары үшін түрін бекіту мақсатымен сынақ жүргізу қажет. Сондай-ақ, өндіруші кәсіпорынға өзінің өндірген өлшем құралдарының қайда екенін ескеру керек. Ол өлшем құралдары мемлекеттік метрологиялық бақылау таралатын аяда қолданылмауы да мүмкін. Осыған байланысты өндіруші-кәсіпорындар алғашқы салыстырып тексеруді өткізгені дұрыс болады.

Өлшем құралының түрін бекіту. Өлшем құралының түрін бекіту елде өлшем бірлігін және өндіріске нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келетін өлшем құралдарын айналысқа шығару мақсатында жүргізіледі.

Көптеп өндіруге немесе ҚР -ның аумағына партиялармен әкелуге арнал-ған және мемлекеттік метрологиялық қадағалау қолданылатын өлшем құрал-дары сынақтан өткізіліп, осы өлшем құталдарының түрі кейіннен бекітілуге тиіс. Өлшем құралдарының түрін бекіту туралы шешімді ҚР Мемстандарты қабылдайды және ол өлшем құралдарының түрін бекіту туралы сертифи-катпен куәландырылады, сертификаттың қолдану мерзімі оны берген кезде белгіленеді.

Өлшем құралдарының бекітілген түрі өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі тізіміне енгізіледі. Бірен-саран данада жасалынған немесе әкелінген және мемлекеттік метрологиялық қадағалауға жататын өлшем құ-ралдарын мемлекеттік метрологиялық қызмет метрологиялық аттестаттаудан өткізеді.

Өлшем құралдарына, олардың түрін бекіту мақсатында және бекітілген түтге сәйкестігін анықтау үшін сынақ өткізуді мемлекеттік ғылыми метро-логиялық орталық, стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның ведомствалық бағыныстағы бөлімшелері жә-не стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті мемле-кеттік орган өлшем құралдарын сынау орталықтары ретінде тіркелген басқа да заңды тұлғалар жүргізеді.

Түрін бекіту мақсаттары үшін сынақтардан немесе метрологиялық аттестаттаудан өтпеген өлшем құралдарын айналымға шығаруға, өткізуге тыйым салынады.

ҚР Мемстандарты өлшем құралының түрін бекітеді, оны Мемлекеттік теестрде тіркейді және тапсырыс берушіге түрді бекіту туралы сертификат береді.

Салыстырып тексеру. Мемлекеттік метрологиялық бақылаудың екінші құрамдас бөлігі - өлшем құралдарын салыстырып тексеруді қарастырайық.

Өлшем құралдарын салыстырып тексеру - өлшем құралдарының белгі-ленген техникалық талаптарға сәйкестігін анықтау және растау мақсатында мемлекеттік метрологиялық қызмет немесе оған уәкілетті басқа органдар орындайтын операциялар жиынтығы.

ҚР «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» Заңына сәйкес мемлекеттік метрологиялық қадағалауға жататын өлшем құралдары өндірістен және импорт бойынша әкеліну кезінде салыстырылып тексеріледі. Сатуға және жалға беруге тек салыстырып тексерілген өлшем құралдары ғана жіберіледі.

Салыстырып тексеруді мемлекеттік метрологиялық қызмет, мемлекеттік ғылыми метрологиялық орталықтар (МҒМО), тіркелген заңды тұлғалардың метрологиялық қызметтері жүзеге асырады.

Өлшем құралдарын салыстырып тексеруді осындай тексерушілер ретінде аттестатталған жеке адамдар жүзеге асырады. Салыстырып тексе-рудің нәтижесі - өлшем құралдарының пайдалануға жарамдылығын растау немесе өлшем құралдарының пайдалануға жарамсыздығын мақұлдау. Салыс-тырып тексерудің оң нәтижелері өлшем құралына және пайдалану құжатта-масына басылатын салыстырып тексеру таңбасымен және салыстырып тексе-ру туралы куәлік береді. Егер салыстырып тексеру нәтижелері бойынша өл-шем құралы пайдалануға жарамсыз деп танылса, онда салыстырып тексеру таңбасы және «Салыстырып тексеру туралы» куәліктің күші жойылып, «жарамсыздық туралы» құжат беріледі немесе техникалық құжаттамада сәйкес жазулар жазылады .

Қазақстанда салыстырып тексерудің мынадай түрлері қолданылады: алғашқы, мерзімді, кезектен тыс, инспекциялық және сарапшылық.

Алғашқы салыстырып тексеруге Қазақстанда өндірілген немесе жөнделген, импортпен алып келінген түрі тексерілген өлшем құралдары жатады. Дара өндірістегі өлшем құралдарының түрін бекіткен кезде олардың әрқайсысына түрін бекіту туралы сертификат беріледі, ал алғашқы салыстырып тексеруді бұл өлшем құралдары іске асырмайды.

Мерзімді салыстырып тексеруге пайдаланудағы немесе сақталудағы өлшем құралдары жатады. Мұндай құралдардың тізімін мемлекеттік метрологиялық қадағалаудың қызмет ету аясын ескере отырып, бұл құралдардың иелері жасайды. Салыстырып тексеру аралық интервлдар қолданыстағы заңдылық ережелер негізінде белгіленеді.

Өндірілген немесе жөнделген өлшем құралдары, оларды техникалық бақылау бөлімі қабылдағаннан кейін, алғашқы салыстырып тексеруге жіберілуі керек. Ұзақ сақталуда тұратын өлшем құралдарын мерзімді салыстырып тексеруден өткізбеуге болады. Ол туралы шешімді заңды тұлғаның бас метрологы қабылдайды. Салыстырып тексеруге өлшем құрадарының тек өлшем пайданылатын аумақтағы сипаттамалары жатады. Бұл жағдайда өлшем құралдарында олардың қолдану аясын көрсететін анық жазу немесе шартты белгі болу керек.

Кезектен тыс салыстырып тексеру келесі жағдайларда өлшем құралдарын пайдалану кезінде жасалынады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.