Тікелей және жанама салықтар

Кіріспе
Салықтың атқаратын қызметтері
Салық экономикалық категория ретінде және өзінің қалыптасуы барысында мынадай үш қызметті атқарады.
Салықтың ең бірінші кезектегі атқаратын қызметі, бұл – қазыналық.
Мемлекет өз қазынасын толықтыру мақсатында табыс көздерін жасайды. Салық төлеушілерге нормативтік құқықтық актілер негізінде салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептейді, салық ставкалары мен төлеу мерзімін белгілейді. Салықтардың қазыналық қызметі-түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайдасына өтеді. Салықтың қазыналық қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігі құралып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Қорыта айтқанда, мемлекеттің бюджет саясаты жүзеге асырылады.
Салықтың келесі қызметтерінің бірі – бақылау.
Мемлекет экономиканы дамыту жолында салықтық реттеу процесі арқылы экономиканың кейбір салаларын дамытуды ынталандырады және қажет жағдайда тежеп отырады. Бюджетке түскен салық түсімдерін реттейді және бақылап отырады. Кез келген қызмет түріне бақылау жасау қажет. Ал енді салық түсімдеріне бақылау өте қажет екені даусыз. Мемлекет бюджеттің кірісі мен шығысын есептейді, соған сәйкес өз қызметін атқарады.
Салықтардың бақылау қызметінің арқасында салық жүйесінің тиімділігі бағаланады, қаржы ағымдары мен қызмет түрлеріне бақылау қамтамасыз етіледі.
Салықтың келесі атқаратын қызметтерінің бірі – қайта бөлу.
Бюджетке түскен салық түсімдерін қаржыландыруды қажет ететін бағадарламалар жобасына сәйкес және әр салаларға мақсатқа сай бөлінуін қарастырады. Салық түсімдерінің мақсатқа сай және өз уақтысында жұмсалуына қадағалау жасайды.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. А.Д. Үмбетәлиев., Ғ.Е. Керімбек "Салық және салық салу"
2. Қазақстан Республикасының Президентінің " Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы " Заң күші бар Жарлығы 1995 жылғы 24 сәуір.
3. Қазақстан Республикасының "Салық кодексі туралы" 2001жылы 12 маусым.
4. Ғ.Е. Керімбек "Салық және салық салу" әдістемелік құралы. Шымкент, 2004ж.
5. "Бухгалтер бюлетен" журналы. №2 қаңтар 2006
6. Салық және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі) Қазақстан
7. Т. Н. Крамаренко, А. М. Қомбарова «Салық және салық салу»

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Тақырыбы: Тікелей және жанама салықтар
1.1. Тікелей және жанама салыққа жататындар
1.2. Тікелей салықтарды төлеушілер және салық салу объектілері
1.3. Жанама салықты төлеушілер және салық салу объектілері
1.4. Тікелей және жанама салықтарын төлеуден босатылатындар және оларға
қолданылатын жеңілдіктер
1.5. Тікелей және жанама салықтар бойынша салық ставкалары мен декларациясы

1.6. Тікелей және жанама салықтарды есептеу тәртібі, төлеу мерзімдері

ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Салықтың атқаратын қызметтері
Салық экономикалық категория ретінде және өзінің қалыптасуы барысында
мынадай үш қызметті атқарады.
Салықтың ең бірінші кезектегі атқаратын қызметі, бұл – қазыналық.
Мемлекет өз қазынасын толықтыру мақсатында табыс көздерін жасайды.
Салық төлеушілерге нормативтік құқықтық актілер негізінде салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептейді, салық ставкалары
мен төлеу мерзімін белгілейді. Салықтардың қазыналық қызметі-түрлі
субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайдасына өтеді. Салықтың
қазыналық қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігі құралып,
салықтың қоғамдық міндеті артады. Қорыта айтқанда, мемлекеттің бюджет
саясаты жүзеге асырылады.
Салықтың келесі қызметтерінің бірі – бақылау.
Мемлекет экономиканы дамыту жолында салықтық реттеу процесі арқылы
экономиканың кейбір салаларын дамытуды ынталандырады және қажет жағдайда
тежеп отырады. Бюджетке түскен салық түсімдерін реттейді және бақылап
отырады. Кез келген қызмет түріне бақылау жасау қажет. Ал енді салық
түсімдеріне бақылау өте қажет екені даусыз. Мемлекет бюджеттің кірісі мен
шығысын есептейді, соған сәйкес өз қызметін атқарады.
Салықтардың бақылау қызметінің арқасында салық жүйесінің тиімділігі
бағаланады, қаржы ағымдары мен қызмет түрлеріне бақылау қамтамасыз етіледі.
Салықтың келесі атқаратын қызметтерінің бірі – қайта бөлу.
Бюджетке түскен салық түсімдерін қаржыландыруды қажет ететін
бағадарламалар жобасына сәйкес және әр салаларға мақсатқа сай бөлінуін
қарастырады. Салық түсімдерінің мақсатқа сай және өз уақтысында жұмсалуына
қадағалау жасайды.
Салықтың қайта бөлу қызметі мемлекетке салықты қоғамдағы экономикалық
және әлеуметтік процестерге әсер ету құралы ретінде қолдануға мүміндік
береді.
Салықтардың қайта бөлу қызметінің көмегімен бюджетке ақша қаражаттары
жиналады, осыдан кейін мемлекеттік мәселелерді шешуге бағытталады,
әлеуметтік топтардың табыстары арасындағы қатынастарды өзгерту жолымен
әлеуметтік тепе –теңдікті ұстап тұрады.
Салық қызметінің міндеті–бюджеттің табыс бөлігінің орындалуына жауап
беретін бірден бір мемлекеттік орган.
Салық –бірінші кезекте, бюджет саястын жүзеге асыра отырып,
мемлекеттік бюджетті толықтыруды көздейді. Осы бюджетке түскен салық
түсімдеріне қайдан келеді және қайда кетеді жөнінде бақылау жасайды.
Ал енді осы қызметтердің қорытындысы ретінде бюджетке түскен салық
және салықтық емес түсімдерге қайта бөлу жасалады.
Мұның мақсаты–мемлекет әділетті түрде өз шығындарын да жаба отырып,
елдің әлеуметтік топтарына да қолдау көрсетіп, басқа да шығыстарды жаба
білу.
Көптеген экономикалық әдебиеттерде салықтардың бірнеше қызметтері
атап көрсетілген. Мәселен, ынталандырушы. Салықтардың ынталандырушы
қызметінің көмегімен мемлекет өндірістің және басқа да шаруашылық
субъектілерінің дамуын ынталандырады. Сонымен қатар салық жеңілдіктерін,
төмен пайызды салық ставкаларын енгізеді.
Салықтардың ынталандырмайтын қызметі оларды басу мақсатында
әрекеттің қандай да бір түріне арнайы салықты енгізу жолымен жүзеге
асырылады.
Салықтардың тұрақтандырушы қызметі экономикалық өсу, техникалық
жаңару, халық санының өсуі үшін әр түрлі шаралар жасайды.
Салықтардың шектеу қызметі. Мемлекетке кейде бірсыпыра өндіріс
түрлерін дамыту тиімсіз болады. Салық саясаты арқылы мемлекет өндіріс
түрлерінің дамуын шектейді немесе тоқтатады, Қазақстан Республикасында бұл
қызмет 10-20-30 пайыздық салық ставкаларымен қатар және нөл пайыздық салық
ставкалары арқылы жүзеге асуда.
Бюджетті толықтырушы негізгі жүйеде салық түсімдерімен қатар салықтық
емес түсімдерді де атап өтуге болады.
Қорыта келгенде, салықтар көптеген елдерде әр түрлі аталғанымен, кейде
оларға салық салу және алыну жолдары ұқсас болып келеді. Салық төлеуші
ретінде салық төлеу жауапкершілігі жүктелген заңды және жеке тұлғалар
танылса, ал салық салу объектілері болып салық төлеушінің есепті кезеңде
алған табыстары, тауарлары, мүліктері, көлік құралдары, пайдасы және тағы
да басқалар табылады. Салық ақшалай және заттай түрінде әділеттілік, теңдік
және тұрақтылық тәрізді салық салу принциптері негізінде құрылған салық
ставкаларын қолдану арқылы алынады. Салық ставкалары тұрақты немесе пайыз
түрінде тағайындалады. Пайыздық ставкалар үйлесімді, үдемелі және кемімелі
болып бөлінеді. Ал салық жеңілдіктері сол мемлекеттің қазыналық саясатының
бағыттары мен бағдарламаларын ескере отырып жүзеге асырылады.
1.1. Тікелей және жанама салыққа жататындар
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекет
болғаннан кейін оны ұстау үшін, халықтың ақшалай немесе натуралдық формада
тұрақты түрде төлейтін жарналары қажет болады. Негізі салықтар–тауар
өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен және мемлекеттің пайда
болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға қаражаттың қажет болуынан
пайда болды.
Салық дегеніміз–заңды актілерге сәйкес, салық төлеушілермен жүзеге
асырылатын, белгілі бір мерзіммен бір көлемде бюджетке төленетін міндетті
төлем және ол қайтарымсыз.
Салықты тек мемлекет қана белгілейді. Ол–ақшалай нысанда төленеді
және тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Бұл курстық жұмыста меншік иеленушілерден және тауар сатқан
тұтынушылардан өндіріліп алынатын тікелей және жанама салықтарының
экономикалық мазмұнына тоқталамын.
Тікелей салық–тікелей табыс, немесе меншік иеленушілерден
алынады. Оған жататындар:
• Корпорациялық табыс салығы;
• Жеке табыс салығы;
• Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары;
• Әлеуметтік салық;
• Жер салығы;
• Мүлік салығы.
Жанама салық–тауар бағасына қосылады және тауар сатқанда тұтынушылардан
өндіріліп алынады. Олар:
• Қосылған құн салығы;
• Акциз салығы.
Жанама салықтар–тауарлар мен қызметтердің бағасы арқылы алынады. Олар
тауар бағасын арттырады, өйткені тауар бағасына немесе қызметке, тарифке
үстеме түрінде қосылады және сатып алушы төлейді.
Жанама салықтар былай бөлінеді:
• Әмбебап жанама салықтар;
• Жеке жанама салықтар;
• Қазыналық монополия;
• Кедендік баж.
Тікелей және жанама салықтардың өзара ерекшеліктері бар:
Тікелей салық төлеушілер сыйақты, жанама салықтарда заңды тұлғалар
салық объектісі ретінде салық төлеуші болып табылады. Бірақ, бұл жерде
салық төлеуші болып тауарды сатушылар болып саналады. Жанама салықтарда
төлем көзі ретінде–сатушының жалпы табысы, яғни өнімді өткізуден түскен
түсім қарастырылады. Салық төлеушілер салықты өзінің меншікті
қаражаттарынан төлейді. Ал, тікелей салықтарда салықтың төлем көзі–салық
төлеушінің қатысуымен жасалады.
1.2. Тікелей салықтарды төлеушілер және салық салу объектілері
Тікелей салықтардың бірнеше түрлері бар. Оларды жеке–жеке нақты және
қысқаша қарастыра кетсем.
а) корпорациялық табыс салығы Қазақстан Республикасында салықтардың ішінде
ең күрделісі және салық сомасы жағынан ең ауқымдысы. Корпорациялық табыс
салығы бюджет түсімдерінің 27,2 пайызын құрайды. Корпорациялық табыс
салығын төлеушілер Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен мемлекеттік
мекемелерді қоспағанда Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары,
сондай –ақ Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын немесе Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын резидент
емес заңды тұлғалары жатады.
Корпорациялық табыс салығы бойынша салық салу объектілеріне:
• Салық салынатын табыс;
• Төлем көзінен салық салынатын табыс;
• Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы жатады.
Корпорациялық табыс салығы объектісі жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер.
Ал, салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыспен және түзтулер ескерілген,
шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады, яғни:
Салық слынатын табыс = Жылдық жиынтық табыс - Шегерімдертүзетулер
ССТ = ЖЖТ - Штүзетулер
Ал, енді жылдық жиынтық табысқа тоқталсам, резидент заңды тұлғаның
жылдық жиынтық табыс салық кезеңі ішінде Қазақстан Республикасы және одан
тыс жерлерден алынуға тиіс табыстардан құралады.
Жылдық жиынтық табысқа салық төлеушілердің барлық табыстары жатады, оның
ішінде:
1. тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетуді өткізуден түскен табыс;
2. үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды, сондай–ақ амортизациялауға
жатпайтын активтерді өткізу кезінде құн өсімінен түскен табыс;
3. міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс;
4. күмәнді міндеттемелер бойынша түсетін табыс;
5. мүлікті жалға беруден түсетін табыс;
6. өтеусіз алынған мүлік, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер;
7. дивиденттер;
8. сыйақылар;
9. бағамдық оң айырма;
10. ұтыстар;
11. роялти;
12. әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыстардын
артығы қамтылады.
Шегерімдер. Салық кодексінде шығыстарды нормалар шегінде шегерімдерге
жатқызу жағдайлары айқындалған. Шегерімдерді жылдық жиынтық табысты алуға
байланысты шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде салық төлеуші
жүргізеді. Табиғи монополистер шеккен залалдар Қазақстан Республикасының
заңдарында белгіленген нормалар шегінде шегерілуге жатады. Егер шығыстардың
бірнеше баптарында белгілі бір шығындар көзделсе, салық салынатын кірісті
есептеу кезінде көрсетілген шығындар тек бір рет шегеріледі.
Мемлекет бюджетке енгізілуге тиістілерін қоспағанда, жылдық жиынтық
табыс табуға байланысты салынған немесе танылған айыппұлар, өсімпұлдар,
тұрақсыздық айыбы шегеріліп тасталады.
ә) Жеке табыс салығы. Көптеген елдерде жеке тұлғалардың табыстарына
салынатын салықтың принциптері ұқсас болып келеді. Негізгі жеке тұлғалардың
табыс салығының принциптері мыналар.
Барлық салық төлеушілер резидент және резидент емес деп бөлінеді.
Резиденттік анықтаудың басты белгілері болып, нақты бір ел аумағында
алты айдан астам мерзім аралығында болуы.
Резидент салық төлеушілер ел ішінде және елден тысқары жерде алған
барлық табыстарынан салықты төлем көзінен төлейді.
Жеке табыс салығы бойынша негізінен екі салық салу объектілері бар:
1. төлем көзінен салық салынатын табыстар;
2. төлем көзінен салық салынбайтын салықтар.
Салық төлеушінің төлем көзіне салық салынатын табыстары жеке
тұлғалардың ақшалай түрде алған барлық табыстарының жиынтығы болып табылады
және оның құрамына жататындар:
1. қызметкердің табысы;
2. біржолғы төлемдерден алынатын табыс;
3. жинақтаушы зейнетақы қорынан берілетін зейнетақы төлемдері;
4. дивиденттер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
5. стипендиялар;
6. жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табысы жатады.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына, табыстардың
мынадай түрлері:
1. мүліктік табыс;
2. жеке кәсіпкердің салық салынатын табысы;
3. адвокадтар мен жеке нотариустардың табысы;
4. өзге де табыстар жатады.
б) Жер қойнауын пайдаланушылар– Қазақстан Республикасының аумағында,
мұнай операцияларын қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі
операцияларды Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жүзеге
асыратын заңды және жеке тұлға.
Жер қойнауын пайдаланушылар мынадай салықтар мен арнайы төлемдерді
төлейді:
1. үстеме пайда салығы;
2. жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы төлемдерін;
а) бонустар;
ә) роялти;
б) өнімді бөлу бойынша Қазақстан Республикасының үлесі;
в) қызметін өнімді бөлу туралы келісімшарт бойынша жүзеге асыратын жер
қойнауын пайдаланушының қосымша төлемін есептеу мен төлеу тәртібі
белгіленеді.
Өнімді бөлу туралы бір келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалануды бірнеше
салық төлеуші жүзеге асыратын жағдайда келісімшартта белгіленген салық
режимі олардың барлығы үшін ортақ болып табылады.
Бұл кезде:
1. осындай келісімшарт аясында жүзеге асырылатын қызмет бойынша салық
төлеушілер салық салу мақсатында біріңғай шоғырландырылған есеп
жүргізуге және келісімшартта белгіленген барлық салық пен төлемдерді
төлеуге міндетті;
2. біркелісімшарт бойынша қызметті жүзеге асыратын резидент емес жер
қойнауын пайдаланушыларға келісімшертта белгіленген салықтар бойынша
резидент емес заңды тұлғалардың табыстарына салық салу тәрібіне сәйкес
салық салынады;
Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу екі үлгіге бөлінеді:
1. Бірінші үлгі –өнімді бөлу бойынша Қазақстан Республикасының үлесін
қоспағанда, жер қойнауын пайдаланушының Салық кодексінде көзделген салық
пен басқа міндетті төлемдерді төлеуін көздейді;
2. Екінші үлгі – жер қойнауын пайдаланушының өнімді бөлу бойынша Қазақстан
Республикасының үлесін төлеуін, сондай –ақ Салық кодексінде көзделген
салық пен басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлерін төлеуін көздейді.
Оларға:
• Экспортталатын шикі мұнайға салынатын рента салығы;
• Газ конденцатын қоса алғанда, шикі мұнайға салынатын акциз;
• Үстеме пайда салығы;
• Жер салығы;
• Мүлік салығы қосылмайды.
г) Әлеуметтік салықтан түсетін түсімдер мемлекеттік Бюджеттің 15% - 16%
құрайды. Әлеуметтік салықты төлеушілер:
1. Қазақстан Республикасының резиденті –заңды тұлғалар;
2. Бюджетпен есеп айырысуды біржолғы талон негізінде жүзеге
асыратындарды қоспағанда, жеке кәсіпкерлер;
3. Жеке нотариустар, адвокаттар;
4. Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекемелер филиалдар мен
өкілдіктер арқылы жүзеге асыратын резидент еместер;
5. Заңды тұлғаның бөлімшелері.
Әлеуметтік салықтың салық салу объектілері:
1. Қазақстан Республикасының резиденті–заңды тұлғалар Қазақстан
Республикасында қызметін тұрақты мекемелер филиалдар мен өкілдіктер
арқылы жүзеге асыратын резидент еместер және заңды тұлғаның құрылымдық
бөлімшелері үшін: жұмыс беруші материалдық әлеуметтік игіліктер немесе
өзге де материалдық пайда түріндегі берілген табыстарды қоса алғанда
жұмыс беруші төлейтін ақшалай және заттай нысандағы кез –келген табыстар
сондай–ақ қызметтер көрсету шарттары бойынша жеке тұлғаларға төлемдер
түріндегі оның қызметкерлерге төлейтін шығыстары;
2. Жеке кәсіпкерлер және жеке нотариустар мен адвокаттар үшін олардың
өздерін қоса алғанда қызметкердің саны.
ғ) Жер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді: экономикалық
әдістермен жерді ұтымды пайдалану. Тірі ағзаларды жерге орналастыру.
Жердің құнарлығын арттыру.
Жер салығын төлеушілер:
1. Жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және заңды
тұлғалар;
2. Тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері бар
жеке және заңды тұлғалар;
3. Бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу
объектілері бар жеке және заңды тұлғалар;
4. Заңды тұлғалардың жоғарыда белгіленген құқықтарда салық салынатын
объектілері бар құрылымдық бөлімшелері.
Жер салығын төлеу барлық жер иелері, жер пайдаланушылар, соның ішінде
жалгерлер мен жер иелері үшін міндетті болып саналады.
Жер салығы жер учаскесі –салық салу объектісі ретінде қарастырылады.
д) Мүлік салығын төлеушілер:
1) Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе
оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды тұлғалар.
2) Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу
объектісі бар жеке кәсіпкер.
3) Заңды тұлғаның шешімі бойынша оның құрылымдық бөлімшелері.
4) Қазақстан Республикасының резиденті емес заңды тұлғалар Қазақстан
Республикасының аумағында орналасқан салық салу объектілері бойынша салық
салу объектілері болып табылады.
1.3. Жанама салықты төлеушілер және салық салу объектілері
Бұл бөлімде мен тұтынуға салынатын салықтарға жататын қосылған құн
салығы және акциз салықтары жөнінде баяндаймын.
Қазақстан Республикасында қосылған құн салығы бойынша есепке тұрғант
мынадай тұлғалар қосылған құн салығын төлеушілер болып табылады:
1. Жеке кәсіпкерлер;
2. Заңды тұлғалар (мемлекеттік мекемелерді қоспағанда);
3. Қызметін Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын резидент еместер;
4. Заңды тұлғаланың құрылымдық бөлімшелері;
5. Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәйкес тауарларды Қазақстан
Республикасының аумағына импортайтын тұлғалар.
Қосылған құн салығының негізі салық салу обьектілер:
1. Салық салынатын айналым;
2. Салық салынатын импорт.
Акциздер –бағаға қосылатын және сатып алушы төлейтін тауарларға
салынатын салық. Акциздер, әдетте мемлекеттің кейбір экономикалық
секторларындағы мол табыс табатын тұлғалардың шамадан тыс байып кетпеуін,
сондай –ақ бағалары онша қымбат емес, бірақ пайдалану нәтижесінде зардабы
тиетін тауарлардың, тұтынылуын шектеуді көздеп сән – салтанат бұйымдары мен
сирек кездесетін дәмді тағамдардың, халық тұтынатын тауарлардың табиғи
минералдық және тағы басқа сатылу бағасына немесе белгілі бір көрсетілетін
қызметтердің тарифіне қосу арқылы алынатын жанама салықтар болып табылады.
Акциз бюджет кірістерінің 2,7% құрайды.
Акциз салығын төлеушілер:
1. Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін тауарлар
шығаратын жеке және заңды тұлғалар;
2. Акцизделген тауарларды Қазақстан Республикасының кедендік
аумағында импорттайтын жеке және заңды тұлғалар;
3. Қазақстан Республикасының аумағында бензиннің және дизель
отынын көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын жеке
және заңды тұлғалар;
4. Қазақстан Республикасының аумағында қызметтің акцизделетін
түрлерін жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар;
5. Резидент емес заңды тұлғалар және олардың құрылымдық
бөлімшелері;
6. Егер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бұрын Қазақстан
Республикасының аумағында аталған тауарлар бойынша акциз
төленбесе, тәлкіленген, иесі жоқ акцизделетін тауарларды, сондай
–ақ мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен және Қазақстан
Республикасының аумағында мемлекет меншігіне өтеусіз берілген
акцизделетін тауарларды жүзеге асыратын жеке және заңды
тұлғалар.
Бүгінгі таңда акцизделетін тауарлардың тізбесі мынадай:
1. Спирттің барлық түрлері;
2. Алкоголь өнімі;
3. Темекі бұйымдары;
4. Құрамында темекі бар басқа да бұйымдар;
5. Бензин және дизель отыны;
6. Жеңіл автомобильдер;
7. Шикі мұнай, газ конденсаты;
Қызметтің акцизделетін түрлеріне:
1. Ойын бизнесін;
2. Лотереяны ұйымдастыру мен өзкізуді жатқызуға болады.
1.4. Тікелей және жанама салықтарын төлеуден босатылатындар және оларға
қолданылатын жеңілдіктер
Жеке табыс салығын есептегенде жеке тұлғалардың мынандай табыстарына
салық салынбайды, атап айтқанда:
1. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде
мемлекеттік бюджет есебінен төленетін атаулы әлеуметтік көмек,
жәрдемақылар мен өтемдер;
2. Балаларға және асырауындағы адамдарға алынған алименттер;
3. Жеке тұлғаның өмірі мен денсаулығына кетірілген зиянды Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес өтеу;
4. Жеке тұлғалардың қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және
қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның лицензиялары бар
банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардағы салымдары бойынша оларға төленетін сыйақылар және
борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақы;
5. Мемлекеттік бағалы қағаздармен және агенттік облигациялармен
жасалған операциялардан түскен табыстар;
6. Таза табысты бөлу кезінде алынған және әрбір құрылтайшының,
қатысушының қатысу үлесін сақтай отырып, резидент заңды тұлғаның
жарғылық капиталын ұлғайтуға бағытталған табыс;
7. Гранттар қаражаты есебінен төленетін төлемдер;
8. Тұрақты жұмысы жолда өтетін немесе жүіп –тұру сипатында болатын не
қызмет көрсететін учаскелер шегінде қызмет бабындағы сапарлармен
байланысты жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген мөлшерде төленетін төлемдер;
9. Экологиялық апат немесе ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтар
салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес төленетін төлемдер;
10. Ұлы Отан соғысына қатысушылардың және оларға теңестірілетін
адамдардың, І және ІІ топтағы мүгедектердің, сондай –ақ бала кезінен
мүгедек адамның ата –аналарының біреуінің табыстары, ІІІ топтағы
мүгедектердің бір жыл ішіндегі –айлық есеп көрсеткіштің 240
еселенген шегіндегі табысы;
11. Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен төленетін біржолғы төлемдер;
12. Салық жылы ішінде медициналық қызмет көрсетулердің ақысын төлеу
үшін, бала туған кезде, жерлеу үшін берілетін, құжатпен расталған,
айлық есеп көрсеткіштің 50 еселенген шегіндегі төлемдері;
13. Қызметтік іссапарлар кезінде белгіленген мөлшерде төленетін өтемдер;
14. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын
дипломатиялық немесе консулдық қызметкерлердің ресми табыстары;
15. Шет мемлекеттің мемлекеттік қызметінде жүрген шетелдік жеке
тұлғалардың сол елде салық салынуға тиіс ресми табыстары;
16. Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтан берілетін зейнетақы
төлемдері;
17. Жұмыс берушінің жылдық жиынтық табысты алуға байланысты емес және
шегерімдерге жатқызылмайтын, нақты жеке тұлғалардың табысы болып
табылмайтын шығыстары;
18. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде дала
жағдайында геологиялық –барлау, топографиялық –геодезиялық және
іздестіру жұмыстарымен шұғылданатын қызметкерлердің далалық
жабдықталым ақшасы;
19. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде
республикалық бюджет қаражаты есебінен төленетін тұрғын үй құрылысы
жинақ ақшасына салымдар бойынша сыйлықақылар;
20. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін әлеуметтік
төлемдер;
21. Еңбек міндеттерін орындау кезінде қызметкердің өміріне және
денсаулығына зиян келтіргені үшін жұмыс берушінің жауапкершілігін
міндетті сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру төлемдері;
22. Жинақтаушы зейнетақы қорларына Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген мөлшердегі ерікті кәсіби зейнетақы жарналары.
Әлеуметтік салыққа жатпайтын төлемдер;
1. Атаулы әлеуметтік көмек, жәрдемақылар және өтемақылар;
2. Еңбек міндеттерін орындаумен байланысты қызметкердің денсаулығына
зақым келу залалының орынын толтыру;
3. Әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысты алынатын, әскери
қызметшілер мен ішкі істер органы қызметкерлерге төленетін
төлемдердің барлық түрлері;
4. Ең төмен көлемінде мемлекеттік бюджет пен гранттар есебінен жүзеге
асырылған қоғамдық жұмыстар атқару және кәсіптік оқытумен
байланысты төлемдер;
5. Гранттар құралы есебінен төлемдер (жалақы төлемінен басқа);
6. Тұрақты жұмыс кезінде немесе қызметтік сапарлармен байланысты
болған жағдайлардағы төлемдер
7. Мемлекеттік бюджет құралы есебінен төленетін біртұтас мерзімді
төлемдер;
8. Мүлікті тасымалдау жолы бойынша құжатпен расталған шығындар
өтемақысы;
9. Өндірістік қызметімен байланысты, мамандық бойынша қызметкерлердің
біліктілігін жоғарылату мен оқытуға бағатталған Қазақстан
Республикасының заңымен сәйкес жұмыс берушінің шығындары;
10. Қазақстан Республикасының заңымен белгіленген нормалар бойынша
емдік –профилактикалық тамақтану үшін сүт және тағы басқа азық
–түлік, сабын, алғашқы медициналық көмек және арнаулы киім,
арнаулы аяқ киім, басқа да берілген сақтау құралдарының құны;
11. Қайырымдылық көмек түрінде алынған мүліктер құны;
12. Өз қызметкерлерін міндетті сақтандыру келісімдері бойынша жұмыс
беруші төлейтін сақтандыру сыйақысы сомалары.
Жер салығын төлеуден босатылатындар.
Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады:
1. Біріңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған
арнайы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер
учаскелері бойынша;
2. Мемлекеттік мекемелер;
3. Салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге
асырылатын жер қойнауын пайдаланушылар;
4. Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
5. Ұлы Отан соғысына Қатысушылар және соларға теңестірілген
адамдар, мүгедектер, сондай –ақ бала кезінен мүгедектің ата
–анасының біреуі;
• Тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
алып жатқан жер учаскелері бойынша;
• Үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
• Жеке үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бау –бақша шаруашылығы үшін
берілген және құрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай
құрылысына арналған жер учаскелері бойынша;
• Гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
6. Тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен
ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер
учаскелері бойынша;
• Ардақты ана атағына ие болған аналар;
• Алтын алқа алқасымен наградталған көп балалы аналар;
7. Діни бірлестіктер;
Осында 2), 4), 7) –де аталған салық төлеушілер жер учаскелерін
пайдалануға немесе жалға берсе, онда салық төлеуден босатылмайды.
Жер салығы бойынша жеңілдіктер.
Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктер берілген. Атап айтқанда:
• Қорға деп сақталған жерлер, табиғат қорғау мен тарихи –мәдени,
сауықтыру және қалпына келтіру мақсатындағы, орман және су қорының
жерлеріне;
• Елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық
салынбайды;
Мүлік салығын төлеуден босатылатындар.
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер:
1. Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін қажеттілік
нормативтер шегінде салық салу объектілері бойынша біріңғай жер
салығын төлеушілер. Біріңғай жер салығын белгіленген қажеттілік
нормативтерінен артық төлеушілер мүлікке салынатын салықты осында
белгіленген тәртіппен төлейді.
2. Салық салу режимінің екінші үлгісі бойынша жүзеге асырылатын жер
қойнауын пайдаланушылар;
3. Мемлекеттік мекемелер;
4. Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
5. Діни бірлестіктер
6. Қазақстанның Ұлттық Банкі мен оның бөлімшелері;
7. Жалпы пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдарын және олардағы
жол құрылыстарын жедел басқаруға құқығы бар ұйымдар;

8. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органымен жасалған келісімшартқа
сәйкес салық төлеушілер 5 жылға дейінгі кезеңге дейінгі мүлік
салығын төлеуден босатылуы мүмкін;
9. Түзеу мекемелері, Қазақстан Республикасы Ішкі істер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.