Қазақстан Республикасындағы лизинг операциясы

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Лизингтік операциялардың экономикалық мәні мен қажеттілігі . . . 5

Лизингтік операциялардың теориялық негіздері . . . 5
Лизинг түрлері мен лизингке қатысушылардың ерекшеліктері . . . 7
Лизингтік қатынастардың құқықтық негіздері . . . 10

2 Коммерциялық банктердегі лизингтік операциялардың жүргізілуін талдау . . . 14

Банктерде лизингтік операцияларды жүзеге асыру және оны талдау әдістері . . . 14
Ауыл шаруашылығын дамытуда лизингтік операциялардың үлесін бағалау . . . 21

3 Қазақстан Республикасында лизингтік операцияларды жүргізу мәселелерін шешу және оның даму болашағы . . . 27

Қорытынды . . . 30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 32

Қосымшалар . . . 33

Кіріспе

Экономикалық процестерде қаржы қозғалысын талдап, айқындап отыратын менеджмент қызметі жалдау, мүоікті, тағы басқа объектілерді жалға беру проблемаларының қаржы қатысуымен шешімін табуын қарастырады.

Клиенттерге қаржылық қызметтер көрсету ретінде сипатталатын және нарықтық операциялар түрінде қаралатын коммерциялық банктердің қазіргі заманғы операцияларының шеңберін айқындау тараудың негізгі мақсаты болып саналады.

Қазақстандық банктер үшін қаржылық қызмет көрсетулер - бұл, әлі дамыта түсу көзделетін қызметтің жаңа түрі болып саналады.

Коммерциялық банктер белгілі бір кірістер әкелетін делдалдық сыйақылар, алымдар алатын әртүрлі қызметтер көрсетеді. Соңғы жылдары банк қызметінің көлемі мен түрлері өсе түскендігі байқалады және бұл банктің алатын пайдасының маңызды көзіне айналуда. Коммерциялық банктердің қызметі жалгерлік немесе лизинг операцияларын қаржыландыруда кең даму ала түсуде.

Банктер өнеркәсіп кәсіпорындарына ұзақ мерзімге машиналарды, көлік құралдарын, өндірістік мақсаттағы құрылыстарды жалға береді және олармен лизингтік келісімдер жасайды. Сөйтіп көрсетілген құралдарды сатып алуға кәсіпорындарға ссудалар бергеннің орнына банк меншік құқығын өзінде қалдыра отырып, оларды өзі сатып алып және жалға береді. Осыған орай банк ссудалық пайыз емес, жалгерлік ақы алады. Кәсіпорындар үшін лизинг инвестицияларды өзгеше формасы болып саналады.

Банк қаржыландыру мәселесін шешу үшін клиенттің кірістілік дейгейін зерттейді, лизинг объектісін дұрыс және тиімді пайдалану мүмкіндіктеріне сараптық бағалау жүргізіледі, нәтижесінде қосымша кепілдіктер алу туралы мәселе қойылуы мүмкін.

Курстық жұмыстың тақырыбы «Лизинг: қатысушылардың құрылымы және лизинг түрлері».

Тақырып қазіргі кездегі өте өзекті мәселелердің бірі болып табылады, себебі банк жүйесіндегі лизингтік қызметтің өріс алуы елдің ауыл шаруашылығын көтеруге зор ықпалын тигізеді.

Курстық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің қаржылық қызметтерінің бірі лизингтік операциялардың мәнін, мазмұнын, экономикалық қажеттілігін, банктерді жүргізілу тәртібін айқындау болып табылады.

Курстық жұмыстың міндеті - лизингтің түрлерін, төлеу әдістерін, коммерциялық банктер жүргізетін операциялар түрлерін, лизингтік механизмді жүргізу тәртіптерін қарастыру болып табылады.

Курстық жұмыс құрылымы: қысқартылған сөздер тізімі, кіріспе, 3 тарау, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі, қосымшалардан тұрады.

Бірінші тарауда лизингтік операциялардың экономикалық мәні мен қажеттілігі, соның ішінде лизингтік операциялардың теориялық негіздері, лизинг түрлері мен лизинг қатысушыларының ерекшеліктері, лизингтік қатынастардың құқықтық негіздері сипатталған.

Екінші тарауда коммерциялық банктердегі лизингтік операциялардың жүргізілуі, банктердің лизингтік операцияларды жүзеге асыруы және оны талдау әдістері, ауыл шаруашылығын дамытуда лизингтік операциялардың үлесін талдап, Қазақстанда лизинг қызметін дамытуда мемлекеттің ролі қарастырылған.

Үшінші тарауда Қазақстан Республикасында лизингтік операцияларды жүргізу мәселелері және даму болашағы, банктердің лизингтік механизмін жүргізу тәртібіндегі өзекті мәселелер мен Қазақстанда лизингті операциялардың даму жетістіктері айқындалған.

Қосымшалар әртүрлі кестелермен суреттерден тұрады. Оның ішінде лизингтік операцияларды жүргізу сызбасы, түрлі құжаттар бланкілері және банктердің ұсынатын лизингтік операцияларының түрлері мен беру тәртібі көрсетілген.

Лизингтік операциялардың экономикалық мәні мен мазмұны

1. 1 Лизингтік операциялардың маңызы

Лизинг сөзі «to lease» ағылшын етістігінен аударғанда «жалға беру» дегенді білдіреді1. Лизингтің жалға беруден (аренда) айырмашылығы - жалға беруде екі тарап қатысса: жалға беруші және алушы болса, ал лизингте үш қатысушы: лизинг беруші, лизинг алушы және жабдықтаушы болады.

Лизинг - бұл лизинг берушінің (жалға берушінің) өзіне тиесілі құрал - жабдықтарды, машиналарды, ЭВМ, ұйымдастыру техникаларды, өндіріске, сауда-саттыққа және қоймаға арналған құрылғыларды лизинг алушыға (жалгерге) лизингтік төлем төлеу шартымен, белгіленген мерзімге пайдалануға беруін қарастыратын жалға беру шарты.

Банктердің лизингтік операциялары несиелік операциялармен ұқсас болып келеді. Алайда, лизингтің несиеден бір айырмашылығын келісімшартта көрсетілген төлемдер төленіп, мерзімі аяқталғаннан кейін де лизинг обьектісінің лизинг берушінің меншігінде қала беруінен көруге болады. Ал несиеде банктің меншік обьектісі ретінде қарыз алушының берген кепілдігі қалады.

Тарихта лизингке ұқсас операцияның біздің эрамызға дейінгі 2000 жылдай бұрын ертедегі Вавильонда жасалғандығы белгілі болғанмен, шетелдік зерттеушілер лизинг операциясының жасалғандығы туралы нақты зерттеулер ретінде 1877 жылы «Белл Телефон Компани» деген американдық компанияның телефондарды сатудың орнына жалға бергендігін тілге тиек етеді. «Юнайтед Стейтс лизинг корп» атты алғашқы лизингтік компания 1952 жылы Сан-Франциискода (АҚШ) құрылған. Еуропада 1962 жылы Дойче лизинг ГМБХ деген бірінші лизингтік компания Дюссельдорфта (Германия) пайда болыпты. 1972 жылдан бері еуропа лизинг нарығы дамып келеді.

Біздің елімізде несие формасындағы лизингтің дамуын 2 этапқа бөлуге болады.

Бастапқы кезеңде материалдық құндылықтарды несие-(жалгер) аренда жағдайына мемлекеттік және кооперативті кәсіпорындар жүргізеді. Мұндай операциялар өндірістік кәсіпорындардың жолға беруші қызметін орындау мүмкіншілігімен сипатталады. Ол, осы ксіпорынның (негізгі қорларының бар екендігіне) жалға беруге негізгі қорларымен қамтамасыз етілуіне және жеке еңбек қызметімен айналысатын кәсіпорындар мен тұлғалардың осы кәсіпорынға сұранысы бар екендгіне байланысты болады. Аренда объектісі ретінде, әдетте тұратын немесе уақытша қозғалыста болмайтын негізгі ЭҚМ болып табылады.

Лизингтік төлем түрлері және лизинг жарналарын есептеу әдістемелері.

Тәжірибе көрсеткендей, лизинг бойыеша жасалатын мәмілелердің 85%-ға жуығы қаражат тарту лизингі операцияларының үлесіне тиеді. Лизинг беруші лизингке беретін активтер құнының 80%-дай мөлшерінде бір немесе бірнеше несие берушілерден ұзақ мерзімді несие алады. Мұнда лизингтік төлемдер мен құрал-жабдықтың өзі несиені қамтамасыз ету құралы болып табылады.

Мұндағы лизингтік төлемдердің жалпы соммасының есебі мынадай формуламен есептеледі:

ЛТ = АА + НТ + КТ + ҚТ + ҚҚС,

Мұндағы:

ЛТ - лизингтік төлемдердің жалпы сомасы;

АА - ағымдағы жылдағы амортизациялық аударымдар сомасы;

НТ - лизинг беруішінің несиелік ресурсты пайдаланғаны үшін төлемі;

КТ - лизингтік келісім-шарт бойынша мүлікті бергені үшін лизинг берушіге комиссиондық төлем;

ҚТ - көрсеткен қызметі үшін қосымша төлем;

ҚҚС - лизинг берушінің көрсеткен қызметі үшін лизингті алушы төлейтін қосылған құнға салынатын салық.

Амортизациялық аударымдар (АА) сомасының формуласы:

АА = БҚ * Н _а / 100,

Мұндағы:

БҚ - мүліктің баланстық құны;

Н _а - амортизациялау нормасы (%) .

Несиелік ресурс үшін төлем (НТ) формуласы:

НТ = НР * НС / 100,

Мұндағы:

НР - лизинг берушінің пайдаланған несиелік ресурсының шамасы;

НС - несие үшін сыйақы мөлшері.

Несиелік ресурс (НР) шамасының анықталуы формуласы:

НР = К _б - К _а / 2,

Мұндағы:

К _б - мүліктің жыл басындағы құны;

К _а - мүліктің жыл аяғындағы құны.

Комиссиондық төлемнің (КТ) мөлшерінің формуласы:

КТ = НР * К _с / 100,

Мұндағы:

К _с - комиссиондық сыйақы мөлшері.

Банктің қосымша көрсеткен қызметтері үшін төлемдер (ҚТ) есебі:

ҚТ = Ш ₁ + Ш _қ + Ш _ж + Ш _б ,

Мұндағы:

Ш _{1 -} банк жұмыскерлерінің іссапар шығыстары;

Ш _қ - көрсетілген қызмет үшін шығыстар;

Ш _ж - банктің жарнамасына кеткен шығыстар;

Ш _б - басқа да шығыстар.

Өндірістің модернизациялаудың қажеттілігі технологияны енгізу, жабдықтың қызмет мерзімінің қысқаруы және қымбаттауы сонымен қатар нарықтық қатынасының дамуы бұл оперуиялардың субъектісінің сипаты (облик) мен несие - аренда объектісін өзгерту арқылы лизингтік операцияларды сапалы жүргізу қажеттілігіне жағдай жасады. Қазіргі кезде аренда беруші ретінде-күрделі технологияны, қымбат тұратын және жоғары тиімді жабдықтарды сатып алуға және де оны несие-аренда жағдайында тиімді кәсіпорындармен ұйымдарға ұсынуға арналған (қуатты) күшті қаржылық ресурстары бар лизингтік кәсіпорындар мен ұйымдар бола алады.

Елде мамандандырылған лизингтік ұйымдар құру несие-аренда дамуының екінші кезеңін құрады. Айта кететін жәйт, лизингтік фирмалар АҚШ-та, Батыс Европа елдерінде, Япония, Австралия, Жаңа Зеландия елдерінде кең дамыған.

Лизинг түрлері және лизингке қатысушылардың ерекшеліктері

Лизингтің операцияның міндетті қатысушысы лизинг беруші болып табылады, ол лизинг объектісінің кәсіпорын-өндірушілері, не жеке лизингтік фирмалар не банктер (себебі лизинг банктік операциялармен байланысты болады) болуы мүмкін.

Мәміленің келесі міндетті қатысушысы -лизинг алушы, яғни бір нақты мүлікті қажет ететін және қаржылық проблемалары бар қандайда кәсіпорын болып табылады.

Одан басқа, мәмледе кәсіпорын қатысады-лизинг объектісі болып табылатын құндылықтарды өндіруші, сонымен қатар коммерциялық банк, ол да лизинг компаниясына лизингті жүргізу үшін несиелік ресурстарды қажет етуі.

Лизинг түрлері:

Қайтарымды лизинг;
Оперативті лизинг (3-5жыл) ;
Қаржылық лизинг (10-15жыл) ;
Жылжымайтын мүліктік лизинг (20жылдан жоғары) .

Сонымен қатар, лизинг қатысушыларының ұлтына қарай бөлінеді:

Ішкі
Халықаралық (бұл мәмледе әр елдің қатысушылары қатысады) :

экспортты (жабдық өндіруші мен лизинг беруші бір елде, ал лизинг алушы басқа елде) ;
импортты (лизинг алушы мен беруші бір елде, ал жабдықтаушы басқа елде) ;
транзитті (мәмленің барлық қатысушылары әр елде болады) .

Тікелей лизинг-мүлікті өндіруші немесе мүлік иесі тұлға ретінде арендаға беруді айтады.

Жанама лизинг - арендаға беру үшінші тұлға арқылы жүргізіледі.

Қаржыландыру әдісі бойынша лизинг:

жедел лизинг (бір реттік аренда жүргізілу арқылы)
қайта жаңарту (револьверный) -мұнда келісім-шарттық мерзімі біткен соң лизинг келісім-шарты толғаса береді.
Лизингтің банк және арендатор үшін артықшылығы.

Лизинг күрделі қаржы талап ететін операция болғанымен, арендаға берушінің көптеген артықшылығы бар:

банктік оперцияның және клиенттер санының өсуін кеңейту;
арендатордың төлем қабілеттілігінен шығын тәуекелін;
мүлік аренда берушінің меншігінде сақатлады ол міндеттемені өтеу үшін мүлікті қайтаруды талап етуі, оны басқаға арендаға беруі немесе сатуы мүмкін т. б.

Лизинг оперцияларын банкте жүргізу құқы оның жарғысында қарастырылуы қажет. Банктер- лизинг берушілер аренда беруші қарастырылуы қажет. Бактер - лизинг берушілер аренда беруші ре, тінде қарастырылады. Бір жағынан, арендатор лизингтен көптеген пайда табады:

қымбатқа түсетін жаңа технологияны көптеген бастапқы күрделі қаржысыз қолдану мүмкіншілігі, ол негізгі қорларды жаңарту темпін жеделдетуге көмектеседі;
төлемдер жолға берілген мүлікті қолданудан түскен пайдадан төленеді және де амортизациялық есептеу ретінде салық төленбейді;
валюта курсына және банк процентіне тәуелсіз төлемдердің тұрақтылығы.

Лизингтік келісім-шарт мазмұны.

Лизинг беруші мен лизинг алушы өзара қатысушыларының негізгісі лизингтік келісім-шарт болып табылады.

Келісім-шартта келесі негізгі бөлімдер көрсетіледі:

Лизинг объектісі және оны қабылдау тәртібі. Бұл бөлімде объектінің негізгі техникалық, эксплуатациялық және басқа да сипаттамаларын нақты қарастырыуы қажет. Мұндай жағдайда мәміле заты болып бұрын қоданылған мүлік болған кезде қажет. Ал қабылдау 2 жақта мүдделі болуы тиіс, себебі біреуі сатып алушы (меншікті) ретінде, ал екіншісі қолданушысы ретінде болады.
Аренда мерзім, соның ішінде келісім-шартты жедел тоқтату жағдайы. Келісім-шартта оны жедел бұзу (тоқтату) жағдайы қарастыруы мүмкін. Ол 2 принципиалды жағдайда болуы мүмкін:

2 жақтың өз мойнына алған міндеттемелерін орындалған жағдайда;
лизинг берушінің келісімімен лизинг алушының тілегі бойынша.

Объектіні модернизациялауға лизинг алушының құқы. Әдетте мұндай құқық қаржылық лизингте ұсынылады, ал оперативті лизингте лизинг беруші мәміле объектісінің модернизациялауға қызығушылық болмауы мүмкін.
Лизинг алушының алынған мүлікті субарендаға беру құқы. Мұнда қаржылық лизингте - әртүрлі варианттар болуы мүмкін.
Арендаға жалға берілген мүлікті кепілге беру құқы. Мұндай пункті келісім-шартқа енгізу аренда берушінің инициативасы бойынша жүргізіледі.

Лизингтік мәмілелердің бірнеше түрлері бар. Барлық лизингтік операциялар екі түрге бөлінеді: шұғыл және қаржылық лизингтер.

Лизинг операцияларының техникасы төменде сызба түрінде берілген.

Лизинг беруші(Лизинг компания):

Лизинг беруші

(Лизинг компания)

Лизинг беруші(Лизинг компания):

Жабдықтаушы

(Өндіруші)

4 1 3

Лизинг алушы(Өндірістік кәсіпорын):

Лизинг алушы

(Өндірістік кәсіпорын)

1 - құрал-жабдыққа тапсырыс беру; 2 - құрал-жабдық үшін төлем; 3 - құрал-жабдықты жеткізу; 4 - лизингтік төлемдер.

Кесте 1 - Лизинг операциясының техникасы

Кейде лизингтік компанияның лизинг операцияларын жүзеге асыру үшін қаражаты жетпей қалатын жағдай да болуы мүмкін, онда ол несие алады. Мұндай операцияны қосымша қаражат тартатын лизингтік операция деп атайды. Тәжірибе көрсеткендей, лизинг бойынша жасалатын мәмілелердің 85%-ға жуығы қаражат тарту лизингі операцияларының үлесіне тиеді. Лизинг беруіші лизингке беретін активтер құнының 80%-дай мөлшерінде бір немесе бірнеше несие берушілерден ұзақ мерзімді несие алады. Мұнда лизингтік төлемдер мен құрал-жабдықтың өзі несиені қамтамасыз ету құралы болып табылады.

Банк:

Банк

Банк:

Лизинг компаниясы

(лизинг беруші)

Банк:

Жабдықтаушы

Өндірістік кәсіпорын(лизинг алушы):

Өндірістік кәсіпорын

(лизинг алушы)

1 - банк мен лизинг компаниясы арасында несиелік келісімшарт жасалып, несие беріледі; 2 - лизинг компаниясы алған несиені құрал-жабдық үшін жабдықтаушыға төлейді; 3 - жабдықтаушы лизинг компаниясына құрал-жабдығын сатады; 4 - лизинг компаниясы мен лизинг алушы кәсіпорын арасында лизингтік келісімшарт жасалады; 5 - жабдықтаушы құрал-жабдықпен жабдықтайды; 6 - лизинг алушы кәсіпорын пайдаланғаны үшін лизингтік төлемдержүргізеді; 7 - лизинг компаниясы несие беруші банкке несие үшін төлемдерін төлейді.

Кесте 2 - Лизингтік операцияларды жүргізу тәртібі

Лизингтік төлем түрлері және лизинг жарналарын есептеу әдістемелері. Тәжірибе көрсеткендей, лизинг бойынша жасалатын мәмілелердің 85%-ға жуығы қаражат тарту лизингі операцияларының үлесіне тиеді. Лизинг беруші лизингке беретін активтер құнының 80%-дай мөлшерінде бір немесе бірнеше несие берушілерден ұзақ мерзімді несие алады. Мұнда лизингтік төлемдер мен құрал-жабдықтың өзі несиені қамтамасыз ету құралы болып табылады.

Лизингтік қатынастардың құқықтық негіздері

Қарқынды экономикалық даму үстіндегі Қазақстан қазіргі кезеңде ауылға және ауыл шаруашылығына басты көңіл бөлуі қажет. Қоғамның жаңару барысы жаңадан басталып келеді және оның құрылымынан дәстүрлілік белгісін байқауға болады, бәрінен бұрын ел тұрғындарының маңызды бөлігі ауыл тұрғындары.

Қазақстандағы олардың үлесі соңғы деректер бойынша 43-ке жуық пайызды құрайды. Егер барлық ауыл шаруашылығын қазіргі заманғы, индустрияландыру әдістеріне ауыстыруға, оны өнеркәсіп еңбегінің бір түріне айналдыруға қуатты күш жұмсалмаса бұл елдің экономикалық және әлеуметтік даму жоспарына үлкен кедергі болуы мүмкін. Сондықтан лизингтік қатынастарды құқықтық реттеу, бақылау ең маңызды шаралардың бірі болып табылады.

Лизинг берушi ретiнде банктердiң және банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың лизинг қызметiн лицензиялауды қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган жүргiзедi.

Жеке кәсiпкерлер болып табылатын өзге заңды тұлғалар мен жеке тұлғалар лизинг берушi ретiнде лизинг қызметiн лицензиясыз жүзеге асырады.

ҚР 10. 03. 04 ж. N 532-II Заңымен 11-бап өзгертілді (бұр. ред. қара) Лизинг берушiнiң құқықтары мен мiндеттерi 2

1. Лизинг берушi:

1) өзiне тиесiлi төленбеген лизинг төлемдерiн, сондай-ақ шығынның орнын толтыруды талап етуге;

2) лизинг шартына сәйкес лизинг алушының лизинг шартының талаптарын орындауына бақылау жасауға;

3) лизинг алушы лизинг нысанасын қайтару жөнiндегi мiндеттемелерiн бұзған жағдайда мерзiмi кешiктiрiлген уақытқа төлем жасауды және шығынның орнын толтыруды талап етуге;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда лизинг алушыдан лизинг нысанасын талап етуге құқылы.

2. Лизинг берушi:

1) лизинг алушымен келiсiлген лизинг нысанасын лизинг шартының талаптарымен лизинг алушыға беру үшiн оны сатушыдан өз меншiгiне сатып алуға;

2) сатып алу-сату шартын жасаған кезде лизинг нысанасы белгiлi бiр лизинг алушыға (сублизинг алушыға) лизингке беруге арналғаны туралы сатушыға жазбаша хабарлауға;

2-1) лизинг нысанасы жаңа лизинг алушының иеленуi мен пайдалануына берiлгенi (қайталама лизинг, сублизинг, мiндеттемедегi тұлғалардың өзгеруi) туралы осындай берiлу кезiнен бастап бiр ай мерзiмде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздер бойынша сатушыны жазбаша хабардар етуге;

3) лизинг нысанасын лизинг алушыға лизинг шартында келiсiлген талаптармен беруге мiндеттi.

3. Лизинг шартында лизинг берушінiң Қазақстан Республикасының заң актiлерiне қайшы келмейтiн басқа да құқықтары мен мiндеттерi көзделуi мүмкiн.

ҚР 10. 03. 04 ж. N 532-II Заңымен 12-бап өзгертілді (бұр. ред. қара) Лизинг алушының құқықтары мен мiндеттерi.

1. Лизинг алушы:

1) лизинг нысанасын лизинг шартының талаптарымен иеленуге және пайдалануға;

2) лизинг нысанасының сапасына және жиынтықтылығына, оны жеткiзу мерзiмiне қатысты және сатушы мен лизинг берушi арасында жасалған шарт тиісті дәрежеде орындалмаған басқа да жағдайларда сатушыға талап қоюға;

3) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг беруші лизинг шартының талаптарын елеулi түрде бұзған жағдайда лизинг берушi лизинг шарты бойынша лизинг алушы алдындағы өз мiндеттемелерiн орындағанға дейiн төленуге тиiстi лизинг төлемдерiн тоқтата тұруға;

4) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг берушi лизинг шартын бiржақты тоқтатқан жағдайда, ол аванс ретiнде төлеген лизинг төлемдерiн керi қайтаруды талап етуге;

5) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг нысанасы жеткiзiп берiлмеген, мерзiмi едәуiр өткiзiлiп жеткiзiлiп берiлген немесе лизинг нысанасы мақсаты бойынша пайдалануға кедергі келтiретiн кемшiлiктерi жойылмай жеткiзiп берiлген жағдайларда, лизинг алушының сатушыны және лизинг нысанасын таңдау жағдайын қоспағанда, лизинг нысанасынан бас тартуға не лизинг нысанасын ауыстыруды талап етуге, лизинг шартын бұзуға;

6) лизинг берушi лизинг шартының талаптарын орындамаса не тиiстi дәрежеде орындамаса, залалдың орнын толтыруды талап етуге;

7) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, егер лизинг алушы жауап бермейтiн жағдаяттарға байланысты лизинг шартында көзделген пайдалану талаптары елеулi түрде нашарлап кетсе, лизинг сомалары мен лизинг төлемдерiн тиiсiнше азайтуды талап етуге құқылы.

2. Лизинг алушы:

1) лизинг нысанасын лизинг шартында көзделген тәртiппен қабылдауға;

2) лизинг төлемдерiн дер кезiнде төлеп тұруға;

3) лизинг нысанасын лизинг шартына сәйкес оның мақсатына сәйкес пайдалануға;

4) лизинг нысанасындағы қалыпты тозуды және тараптар келiсiп алған өзгерiстердi ескере отырып, лизинг берушi лизинг нысанасын оған қандай күйде берсе, сондай күйiнде күтiп ұстауға;

5) егер лизинг шартында немесе заң актiлерiнде өзгеше көзделмеген болса, лизинг нысанасын өз есебiнен күтiп ұстауға (оның iшiнде лизинг нысанасына байланысты қажетті коммуналдық төлемдерді жасауға) және оған техникалық қызмет көрсетуге, оның ағымдағы жөндеуiн жүзеге асыруға;

6) егер шартта және Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмеген болса, лизинг берушiнiң лизинг нысанасына қол жеткiзуiн қамтамасыз етуге мiндеттi.

3. Лизинг шартында лизинг алушының Қазақстан Республикасының заң актiлерiне қайшы келмейтiн басқа да құқықтары мен мiндеттерi көзделуi мүмкiн. ҚР 10. 03. 04 ж. N 532-II Заңымен 13-бап өзгертілді (бұр. ред. қара)

Сатушының құқықтары мен мiндеттерi3.

Сатушының құқықтары мен мiндеттерi Қазақстан Республикасының заңдарына және сатып алу-сату шартына сәйкес белгіленеді.

Лизинг шарты лизинг берушiнiң, лизинг алушының және сатушының қатысуымен жасалған жағдайда сатушының құқықтары мен мiндеттерi лизинг шартына сәйкес белгiленедi.

ҚР 10. 03. 04 ж. N 532-II Заңымен 14-бап өзгертілді (бұр. ред. қара) Лизингке қатысушылардың жауапкершiлiгi.

1. Лизинг берушiнiң, лизинг алушының және сатушының жауапкершiлiгi лизинг шартында, сатып алу-сату шартында және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленедi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.