Фашистік қозғалыстың пайда болуы, а.гитлердің үкімет басына келуі

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

I Негізгі бөлім
І Рейхтің саяси жүйесі
1.1 Фашистік қозғалыстың пайда болуы, А.Гитлердің үкімет басына келуі ... ... ... 5
1.2 II . дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Германия және фашистік
режимнің күйреуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3 II . дүниежүзілік соғыстан кейінгі бейбіт келісімдер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23

КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Германия жэне Италия елдерінің тарихы дүниежүзілік тарыхтьщ құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл екі мемлекеттегі әлеуметтік, экономикалық, саяси жағдай фашизмнің орнауына мүмкіндік тудырды. Италияда алғашқыда демократия барлық проблемаларды шешудің кілті болып есептелінген еді. Алайда, демократия дегеніміз жалпы сайлау құқы, бостандық, көппартиялық, өзімен-өзі жұмыссыздықты, бағаның өсуін, өндірістің құлдырауын жоя алмайтындығы айқындалды. Кей жағдайларда демократияның орнауы мемлекеттік өкімет билігін әлсіретті. Демократия көңіл толмағандың та бірден жалпы сипат алды. Осылайша, Италияда фашизм орнады.
Дүниежүзі халықтарының сұрапыл қанды қырғынға ұшыратқан Италия және Германия фашизміне біршама сипаттама берсек Фашизм (итальянша fascisma) деген сөзден шыққан. Байланыс, одақ деген мағьшаны білдіреді. Оның негізгі идеологиясы шовинистік, агрессиялық бағыт болып табылады. Ол өзінің пайда болу кезінен бастап адамзат прогресіне қауіп төндірді. Фашизмнің билік басына келуімен буржуазия ашық террорлық іс-әрекет жүргізген фашистерге жол берді. Барлық фашистік режимдерге тән сипат, ол күресудің террорлық әдісімен антикоммунистік және антисемиттік бағыт ұстанды.
1919 жылдың басына қарай Германияда фашистік партия пайда болды. Ол 1933 жылы 30 қаңтарда монополистік буржуазияға, рейхсвердегі реакцияшыл топтарға, юнкерлік дворяндық топтарға сүйене отырып билік басына келді.
Осылайша билік басына келген Италия және Германия фашистік режимінің негізгі сыртқы саясаты дүниежүзінде үстемдік құру болатын. Олар жаулап алған жерлерінде бейбіт тұрғындарға қарсы оқ атып, әлем алдында кешірілмес қылмыс жасады.
Фашизм - XX ғасырдағы көбінде Еуропалық саяси қозғалыс, мемлекетті басқарудьщ арнайы түрі. Ол дүниежүзі халықтарына теңдесі жоқ азап әкелді. Нақты айтқанда, Германия мен Италия сияқты фашистік мемлекеттер екінші дүниежүзілік соғыс отын тұтандырушылардың басты айыптылары болды. Осылайша, Италия мен Германия дүниежүзінің тарихи дамуына үлкен ықпалын тигізді.
Тақырыптың тарихнамасы. Италия және Германиядағы нацизм мәселесі бойынша арнайы еңбектер жеткілікті. Еуропадағы және Германиядағы фашизмді егжей-тегжейлі зерттеуде әдебиеттер екі топқа бөлінді:
І.Италия және Германиядағы фашизмге анализ жасаған арнайы әдебиеттер.
2.А.Гитлер және Муссолинидің билікке таласы, олардың сыбайластары жөнінде жан-жақты жазылған монографиялар мен мақалалар.
Д.М. Проэктор, П.Ю. Райхшмир, Л.А. Безищенский өз еңбектерінде Гитлердің билікке келгеннен кейінгі ішкі және сыртқы саясатына талдау жасаған. А. Гитлердің жеке басына сипаттама беру үшін және оның билікке қалай келгендігін ашып көрсету мақсатында Л.Чернойдың «Коричневые диктатуры» еңбегі пайдаланылды.
Курстық жұмыстың құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1.Л.Лонго. Интернациональные бригады. VI, 1960 г, стр -264
2.В.Ревнуков, Новейшая история зарубежных стран Европы и Америки 1917-1939 гг.М.,
1975 г.
З.С.А. Стегарь. Практикум по новейшей истории. М, Просвещение, 1975 г.
4.В.Черчилль. Вторая мировая война. III том. М., 1991 г.
5.Л.Черной. Коричневые диктатуры. Интернет. Веб-сайттар
б.Новейшая история стран Западной Европы и Америки 1 939-1975 гг. Под ред.
С.Стецковича. М, 1978 г.
7.Я.С.Драбкин. Становление Веймарской республики. М., 1978 г.
8.История новейшего времени стран Европы и Америки 1918-1845 гг. МЛ989
9.А.И.Еременко. В начале войны. М., Наука, 1964 г.
10.О.А.Ржешевский и т.д. 1939 г Уроки истории. М., Мысль, 1990 г. стр- 196.
11.П.А.Жилин. О войне и военной историии. М., Наука, 1984 г.
12.Н.И.Саморукова. Новейшая история стран Западный Европы и Америки. М., 1976,1 том.
13.И.С.Киссельгов Франццция в годы второй мировой войны. М., 1975 г.
14.11.Н.Поспелов, т.б. Совет Одагыяьщ Улы Отан Согысы 1941-1945 жылдар. М., 613-
бет.
15.Тегеран, Ялта, Потсдам. А., 1993 ж.

Cілтемелер
1.Лонго. Интернациональные бригады. VI, 1960 г,264 бет.
2.В.Ревнуков, Новейшая история зарубежных стран Европы и Америки 1917-1939 гг.М.,
1975 г. 198 бет.
З.С.А. Стегарь. Практикум по новейшей истории. М, Просвещение, 1975 г.28 бет.
4.В.Черчилль. Вторая мировая война. III том. М., 1991 г. 45 бет.
5.Л.Черной. Коричневые диктатуры. Интернет. Веб-сайттар 89 бет.
б.Новейшая история стран Западной Европы и Америки 1 939-1975 гг. Под ред.
С.Стецковича. М, 1978 г. 55 бет.
7.Я.С.Драбкин. Становление Веймарской республики. М., 1978 г. 32 бет.
8.История новейшего времени стран Европы и Америки 1918-1845 гг. МЛ989
9.А.И.Еременко. В начале войны. М., Наука, 1964 г. 42 бет.
10.О.А.Ржешевский и т.д. 1939 г Уроки истории. М., Мысль, 1990 г. 196 бет.
11.П.А.Жилин. О войне и военной историии. М., Наука, 1984 г. 66 бет.
12.Н.И.Саморукова. Новейшая история стран Западный Европы и Америки. М., 1976,1 том. 12 бет.
13.И.С.Киссельгов Франццция в годы второй мировой войны. М., 1975 г. 87 бет.
14.11.Н.Поспелов, т.б. Совет Одагыяьщ Улы Отан Согысы 1941-1945 жылдар. М., 613-
бет.
15.Тегеран, Ялта, Потсдам. А., 1993 ж. 155 бет.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
I Негізгі бөлім
І Рейхтің саяси жүйесі
1.1 Фашистік қозғалыстың пайда болуы, А.Гитлердің үкімет басына
келуі ... ... ... 5
1.2 II - дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Германия және фашистік
режимнің
күйреуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3 II - дүниежүзілік соғыстан кейінгі бейбіт
келісімдер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...10

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...20

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .23

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Германия жэне Италия елдерінің тарихы
дүниежүзілік тарыхтьщ құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл екі мемлекеттегі
әлеуметтік, экономикалық, саяси жағдай фашизмнің орнауына мүмкіндік
тудырды. Италияда алғашқыда демократия барлық проблемаларды шешудің кілті
болып есептелінген еді. Алайда, демократия дегеніміз жалпы сайлау құқы,
бостандық, көппартиялық, өзімен-өзі жұмыссыздықты, бағаның өсуін,
өндірістің құлдырауын жоя алмайтындығы айқындалды. Кей жағдайларда
демократияның орнауы мемлекеттік өкімет билігін әлсіретті. Демократия көңіл
толмағандың та бірден жалпы сипат алды. Осылайша, Италияда фашизм орнады.
Дүниежүзі халықтарының сұрапыл қанды қырғынға ұшыратқан Италия және
Германия фашизміне біршама сипаттама берсек Фашизм (итальянша fascisma)
деген сөзден шыққан. Байланыс, одақ деген мағьшаны білдіреді. Оның негізгі
идеологиясы шовинистік, агрессиялық бағыт болып табылады. Ол өзінің пайда
болу кезінен бастап адамзат прогресіне қауіп төндірді. Фашизмнің билік
басына келуімен буржуазия ашық террорлық іс-әрекет жүргізген фашистерге жол
берді. Барлық фашистік режимдерге тән сипат, ол күресудің террорлық
әдісімен антикоммунистік және антисемиттік бағыт ұстанды.
1919 жылдың басына қарай Германияда фашистік партия пайда болды. Ол
1933 жылы 30 қаңтарда монополистік буржуазияға, рейхсвердегі реакцияшыл
топтарға, юнкерлік дворяндық топтарға сүйене отырып билік басына келді.
Осылайша билік басына келген Италия және Германия фашистік режимінің
негізгі сыртқы саясаты дүниежүзінде үстемдік құру болатын. Олар жаулап
алған жерлерінде бейбіт тұрғындарға қарсы оқ атып, әлем алдында кешірілмес
қылмыс жасады.
Фашизм - XX ғасырдағы көбінде Еуропалық саяси қозғалыс, мемлекетті
басқарудьщ арнайы түрі. Ол дүниежүзі халықтарына теңдесі жоқ азап әкелді.
Нақты айтқанда, Германия мен Италия сияқты фашистік мемлекеттер екінші
дүниежүзілік соғыс отын тұтандырушылардың басты айыптылары болды. Осылайша,
Италия мен Германия дүниежүзінің тарихи дамуына үлкен ықпалын тигізді.
Тақырыптың тарихнамасы. Италия және Германиядағы нацизм мәселесі бойынша
арнайы еңбектер жеткілікті. Еуропадағы және Германиядағы фашизмді егжей-
тегжейлі зерттеуде әдебиеттер екі топқа бөлінді:
І.Италия және Германиядағы фашизмге анализ жасаған арнайы әдебиеттер.
2.А.Гитлер және Муссолинидің билікке таласы, олардың сыбайластары
жөнінде жан-жақты жазылған монографиялар мен мақалалар.
Д.М. Проэктор, П.Ю. Райхшмир, Л.А. Безищенский өз еңбектерінде
Гитлердің билікке келгеннен кейінгі ішкі және сыртқы саясатына талдау
жасаған. А. Гитлердің жеке басына сипаттама беру үшін және оның билікке
қалай келгендігін ашып көрсету мақсатында Л.Чернойдың Коричневые
диктатуры еңбегі пайдаланылды.
Курстық жұмыстың құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І Рейхтің саяси жүйесі
1.1. Фашистік қозғалыстың пайда болуы, А.Гитлердің үкімет басына келуі
Германияда революция өрті шыққанда және Веймар республикасының пайда
болуы кезінде А.Гитлер 1919 жылғы Версаль келісіміне қарсы тұру үшін
саясатқа араласа бастады. Бұл кезде ол ескі полкінің құрамында болатын,
оған саяси партиялардың ішінде тыңшылық жасау жүктелген. 1919 жылы
қыркүйекте Гитлерге нсміс жұмысшылар партиясының анықтамасын алу табыс
етілді.
Бұл партияның ешқандай бағдарламасы, жосапары болмаған. Оның қорында
гек бірнеше марка болды. Бірақ Гитлерді оның идеясы қызықтырды. Гитлер бүл
партияға мүшелікке кірді. 2 жыл өтер-өтпес уақыттан соң Гитлер бұл
партияның жетекшісі болып тағайындалды. Гитлер неміс жұмысшылар партиясының
атын Германияның ұлтшыл социал жұмысшы партиясы атына өзгертті. (НСДАП)
Осыдан кейін ұлтшылдық социалист сөзінен шыққан "нацизм" термині пайда
болады. Гитлер өз қызметін партияның қалыптасуына арнау үшін әскерден
кетеді. Бұл мақсатқа жету үшін Германияда жағдай қолайлы еді. Экономикалық
жағдайларға наразылық және жеңген елдерге қарсылық туып жатқан болатын.
Гитлер 25 пункттен тұратын өз бағадарламасын жасады. Оның мазмұны
антисемитизм, национализм, арий нәсілінің артықшылығы, либералдық
партиялардағы жек көрушілік және фюрерлік нринцип болды. Бағдарлама кімде
кішкентай наразылық болса тарта алатындай өте сэтті жасалды. Ол нацистік
партияға-свастика символын және өзінің алдындағы билеушілерге еліктеп
"Хайль" деп сәлемдесуді енгізді. Ол партияның көзқарастарын кең тарату үшін
"Фелькшпер беобахтер" газетін шығаруға тырысты. Партия жинаған қорын корғау
мақсатында қоңыр көйлектілер отрядын құрды. Бұл отрядты оның жақын досы
Эрнс Рема басқарды. Келесі ұйым Гитлердің жеке гвардиясын болды. Оның
мүшелері өз фюрерінің мүддесі үшін қасық қаны қалғанша күресуге ант
берісті.
1923 жылдың соңына қарай Гитлер Веймар республикасының күреу алдында
тұрганына анық көзі жетті жэне "Берлинге марштың" кезі келгенін түсінді.
Сөйтіп, "сврейлік-маркстік сатқындардан" тұратын үкіметті құлатуды мақсат
етті. Армияның колдауымсн ол Германияда нацистік бақылау орнатпақшы болды.
Гитлер өз жоспарын жасауда хатшының және әскерінің ішінде әйгілі генерал
Эрих Людсндорфтың көмегіне сүйенеді. Эрих Людендорф I дүниежүзілік соғыстың
ардагері, революционер және милиторист болатын. Гитлер жэне Людендорф саяси
дағдарысты пайдалана отырып Мюнхенде төңкеріс ұйымдастырды.
8 қазан күні кешке 3000 адам "Бюргербраукеллер" орына жиналды. Бұл
Мюнхендегі сыра ішетін залда Бавария үкіметінің мүшесі Густав фон Кара мсн
бірге жергілікті жоғарғы шенеуніктен Отто фон Лоссов болды. Отто фон Лоссов
Баварияныц әскери күшетірінің басшысы болатын. Сонымен қатар, Бавария
полициясының басшысы ханс фон Шайссер болды. Кара трибунада сөйлеп жатқан
кезінде 600-ге жуық қаракөйлектілердің штурмавиктері залды байқатпай қоршап
алды. Нацистердің лидері А.Гитлер өз жақтастарымен залға қараңғылықты
жамылып кіріп алды. Столдьвд үстінс шыққан А.Гитлер "ұлтшылдық революциясы
басталды" деп айқайлады. Сонан соң көпшілікке: "Залда 600 адам бар. Ешкімге
кетуге рұқсат етілмейді. Бавар және Берлин үкіметі құлады. Дәл қазір жаңа
үкімет құрылады. Рейхевер казармасы және полиция алынған. Барлығы свастика
белгісінің аттында жаңа күреске көтерілуі тиіс дейді. Грибунаға бүрылган
Гитлер фон Караға, фон Лоссовка жэне фон Шейссерге келесі бөлімге өтуіне
дөрекі бұйырды. Бұл жерде Гитлер өзінің фон Эрихпен және үкімет
құратындығын және олардың тұтқындалатының мәлімдеді. Бұған қарсылық
білдірген көшпілікке ашуланған Гитлер нацистік үкіметті қалайда
құратындығын мәлімдеді.
Мюнхендегі оқиға Берлинге мәлім болған кезде Рейхсвер басшысы Ген Ханс
фон Зеект жергілікті үкімет еш шара қолдана алмаса, көтерілісті өзі
басатындығын айтты.
Гаңертең Гитлер қолдау таппаған көтерілістің сәтсіздігі туралы естіді.
Бірақ Людендорф кері шегінудің қажетсіздігін түсінді. Таңертең сағат 11
жиналнан ұлтшылдар Мариенплац орталығына қарай жөнелді. Колоннааның бас
жағында Гитлер, Людендорф, Геринг және Юлиус Штрайхер жүріп келе жатты.
3000 ұлтшылдарға 100 жуық нолицейлер қарсы тұрды. Гитлер полицейлердің
берілуін талап етті. Жауап ретінде оқ атылды. Бірнеше мезеттен кейін 16
ұлтшыл және үш полицей мерт болды. Коптеген адам жараланды. Герингтің
жанбасына оқ тиіп құлады. Гитлерді жақтастары қауіпсіз аймаққа алып кетті.
Людендорф басын иместен алға қарай жүрді. Полицейлер әйгілі соғыс
ардагеріне оқ атпады.
"Пивной путч" сәтсіз аяқталғанмен, белгілі бір саяси жетістіктерге жете
алды. Гитлер ашық іс-әрекетке көшу саяси билікке жетудің оңтайлы әдісі емес
екенін түсінді. Маңызды жеңіске жету үшін бұқара халықтың көмегі жэне
финанстық нен өндіріс магнаттарының саны қажет болды. Тек осы жоспар саяси
әлимике жетуді көздеді.
1924 жылы 26 ақпанда Гитлерді отанына опасыздық жасағаны үшін соттады.
Гитлер керемет шешендік қасиетін өзін адвокат ретінде танытты: "Менің
гюзициям мынандай: франциялық қылыптан өлгенше, большевиктік Германияда
асылып өлгенді қалаймын,"-деді Ұлтшылдардың кұрамына көишілік өте бастады.
Роталар батал онға (атальондар полкке, полктар дивизияға айнала бастады.
Гитлерді бір жылға бас бостандығынан айырды. Онын сот залындағы тәртібі
немістерді таң қалдырды. Оны ұлы ұлттық батыр деп санады. Гитлер
Ландабергтегі абақтыда тоғыз ай отырды. Оган жайлы камера берілді. Ол жерде
ол ок қателіктерін сараптады. Бұл жерде ол "Майн камф" еңбегін жазды. Кейін
Бұл еңбек нацистік қозғалыстың библиясы болды. Бұл кітабында Гитлер өз
өмірі жайында, бағдарламасын, өзіндік философиялық ойларын жазды. Гитлерді
дарвинизм үлгісінде жазды: тұлға, халық өмір сүру үшін жалғасып жатқан
күрестік субъектісі болып табылды. Мораль ақымақтық, үстем болуы күште.
Нәсілдік үстемдікте немістер еврейлерді қаралады. Егер Германия өзінің ішкі
жағайына аянбай күрес жүргізсе қайта ұлы атанады. Тек қана халық қолдауына
сүйенген диктатордың арқасында Германия "өмір сүру аймағын" сыртық
жаулардан тартып ала алады. Жаңа нацистік қозғалыс Германияның болашпақ
дамуына стратегияны енгізуі тиіс болды.
1.2. ІІ-дүниежүізілік соғыс жылдарындағы Германия және фашистік режимнің
күйреуі.
1939 жылы жазда фашистік Германия соғысқа дайындықты аяқтады.
Германияның экономикалық саласы соғыс жағдайына бейімделді. Жаяу әскердің,
жаңа қару тұрлерінің әсіресе танк және ұшақтардың саны мен сапасы жағынан
Герамния өзінің Еуропадағы бәсекелестері Англия мен Франциядан асып түсті.
Ал Флот саласындагы Германия өз бәсекелестерінен тұрмады. Бұл А.Гитлерді
қорқытпады. Соғыстың тағдыры құрлықта шешілер деп ойлады Гитлер.
Гитлердің соғыс жоспары бойынша ең алдымен Полыпаға шабуыл жасау қажет
болды. 1939 жылы 11 сәуірде Гитлер "Ақ жоспарға" қол қойды. Ол бойынша
"қарулы күштің міндеті Польша әскерін жою болып табылады" делінген.
Польшаға шабуылды 1 қыркүйектен қалдырмай бастайтын болып келісілді.
Мюнхен тәжірибесіне сүйене отырып, Гитлер Полылаға Англия және Франция
қолдау көрестпейді деп болжады. 1938-1939 жылдары Чехословакияны жаулап алу
кезінде Англия жэне Франция көмек көрсетпеген болатын.
31 тамызда Полыла формасын киген топ немістің Глейвица қаласындағы
радиостанцияны басып алды. Осылайша Гитлер Польшаға шабуыл жасауға сылтау
тапты. 1 қыркүйек 1939 жылы таңертең Германия Польшаға шабуыл жасады. 1939
жылы 3 қыркүйекте Англия және Франция Германияға соғыс жариялады.
II дүниежүізілік соғыс басталды. Фашистік Италия Германияның
соғыспайтын одақтасы екендігін білдірді. АҚШ өзінің бейтараптығын көрсетгі.
Англия жэне Франция соғысты қазір бастамайды деп болжаған Германия
басыт майданда аз санды қарулы күш қалдырып, барлық күшті біріктіріп,
Польшаға үш бағытта шабуыл жасады. Польшаға танк және авиация бойынша басым
5 неміс әскері (армиясы) жіберілді. 62 неміс дивизиясына, сонымен қатар 7
танк, 4 жылжымалы дивизияға Польшаның 30 жаяу әскери дивизиясы және атты
әскері қарсы тұрды. Польшаның әскері әлі мобилизацияланып үлгермеген еді.
Польша қарулы күштерінің техинкалық жабдықталуы Германия әскерінен көш
кейін еді. Польша өзінің "армия королі" деп аталған аты әскеріне сүйенді.
Неміс авиациясы Польша әуе күштерінен 5 есе көп болды.
Польша әскерлері ерлікпен күресті. Атты әскерлері неміс танкілеріне
қарсы шанты. Алайда герман әскері басым болды. Варшава 20 күп ерлікпен
шайқасты. 28 қыркүйекте Варшава алынды және қазан айының басында барлық
қарсылықты түнкілікті жойды. Польша бұл шайқаста жеңіліс тапты.
КСРО бейбітшілікті сақтау мақсатында Германиямен ымырауға келуге
тырысты. 18 қыркүйекте Германия және КСРО басшылығы Польшадағы кеңес-гермен
әскерлерінің іс-әрекеті "бір-біріне шабуылға жасамау туралы" пактіге қайшы
келмейтіндігін мәлімдеді. Польша территориясында герман және кеңес
әскерлерінің демаркациялық шебі белгіленді. 1939 жылы 28
қыркүйекте Мәскеуде совет-герман бірлескен "достық және шекара" туралы
келісіміе қол койылды. Бүл келісімге сәйкес шекара "Керзон линиясы" бойынша
белғіленді. 1939 жылы 1 және 2 қарашада батыс Украина және Батыс Белоруссия
КСРО құрамына енді.
Германиямен достық келісімінің салдары өте көп болды. Онда КСРО
герриториясына дейінгі Польша аймағында демократиялық жүйені жойып,
Германия өз тәртібін енгізді.
Эстония, Латвия, Литва басшылығы КСРО мен бір-біріне көмек көресту
туралы пактіге қол қойды. КСРО аталған елдерде өз әскери горнизонын
орнатуға құқық алды.
Финляндия үкіметі КСРО тарапынан көмек алудан бас тартты. Кеңес-
Фииляндия қатынасы шиеленісті. 1939жылы 30 қарашада КСРО Финляндия шабуыл
жасады.
Сол кезде, Германия Польшаға соғыс ашқан кезде батыста таңғажайып соғыс
(странная война) жүріп жатты. Англия және Франция әскерлері Германияға
шабуыл жасамады. Англия және Францияның 110 дивизиясы Германияның 23
дивизиясы қарсы тұрған болатын.
Польша жеңілгеннен кейін де "таңғажайып соғыс" жалғасты. Англия жэне
Франция басшылығы қорғанысты жөн көрді. Англия және Франция басшылығы
Германияның КСРО-ға шабуыл жасауынан үміттерін үзбеді. Француздық генерал
де Голльдің пікірінше "Кейбір топтар жаулық іс-әрекетті Гитлерден емес
Сталиннен іздеді" деп айтады [18].
Кеңес-Финляндия соғысы кезінде Ұлыбритания және Франция басшылығы
Финляндияға көп мөлшерде әскери қару-жарақтар жіберді. 1940 жылы 5 ақпанда
олар Финляндияға эскер жіберіп КСРО-ға шабуыл жасамақшы болды. КСРО-ны
Ұлттар Лигасы мүшелігінен шығарды. Англия жэне Франция кеңестік Кавказдағы
мұнай ошақтарына шабуыл жасамақ болды. Ол үшін Сириядағы, Ирактағы,
Турциядағы әскери базаны жабдықтады. Сонымен қатар англо-француздық суасты
кемелерінің Қара Теңіздегі іс-әрекеттері жоспарланды.
Бұл жоспарлардың барлығы іске аспады. 12 наурызда Кеңестер Одағы мен
Финляндия арасында бейбітшілік туралы келісімге қол қойылды. Карельдік
персшайка КСРО құрамына Ленинградтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету
мақсатында берілді.

1.3. П-дүниежүзілік соғыстан кейінгі бейбіт келісімдер.
Екінші дүниежүізілк соғыстың соңғы оғы атылғанда дүние өз дамуының жаңа
бір деңгейіне енгендей болды. Дүниежүзілік тарихтағы ең сұрапыл, ең ауыр
согыс аяқталды. Осыдан кейін жаңа соғыс туралы ойлаудың өзі қылмыс болатын.
Германия талқандалып қана қойған жоқ, оны жеңгендер оккугіациялады, енді
герман милитаризмнің қайта өрлеуі туралы сөз болуы мүмкін еместей көрінді.
Антигитлерлік коалиция мемлекеттерінің арасында орнаған ынтымақтастық
деңгейі онтимизм сөзімін ұялатты. Үлкен үштіктің жоғарғы дәрежедегі
кездесулері үнемі өткізіліп отырылды. Соғыс қимылдарын үйлестіру,
экономикалық ынтымақтастықты кеңейте түсу жүзеге асырылып отырды.
Үлкен үштіктің үшінші кездесуін-Берлин конференциясын айтуға болады.
Ол Берлиннің жанындағы Потедам қалашығында 17 шілде-2 тамыз 1945 жылы өтті.
АҚШ-тан 1945 жылы сәуірде қайтыс болған Франклин Реузвелытің орына болган
Гари Трумэн, Ұлыбритания-Уинстон Черчилль, КСРО-Сталин қатысты. Алайда
конференция барысында күтпеген оқиға болды. Соғыстан кейінгі парламент
сайлауында Черчилль бастаған консерваторлар жеңіліс тапты. Түңғыш рет
лейбористер көп орынға ие болып оның лидері Клемент Эттли үкіметті
басқарды. Ол жаңа құраммен Потсдамға келді. Қырым конференциясымен
салыстырғанда үлкен үштік құрамы жаңарды [36].
Берлин конференциясы бейбіт конференция болған жоқ. Себебі ешкіммен
бітім жасалынбайтын еді. Германия оккупацияланды, оның территориясыпда
билікті төрт оккупациялық зонаға бөліп, Ұлыбритания, КСРО, АҚШ, Франция
жүргізді. Конференцияның басты мақсаты одақтас державалардың Германияға
деген саясатын анықтау болатын. Конференцияның шешімі: барлық ұлтшыл-
социалистік ұйымдарды тарату; бүрын тыйым салынған саяси партиялар мен
негізгі азаматтық бостандықтарды қалпына келтіру; соғыс өнеркәсібін жою;
нацистік Германияга қызмет еткен өнеркәсіпті милитаризациялауды құралы
болған картельдердің ең жогаргы басшыларын арнайы Халықаралық трибунал
сотына беруге келісті.
Германияның мемлекеттік шекарасы анықталды. Германиядан Польша мен КСРО
иеліктеріне Шығыс Пруссия берілді, Польшамен шекара батысқа, Одер-Нейсе
өзені сызығына жылжыды. Жалпы айтқанда Германияның территориясы 1938 жылмен
салыстырғанда 14 азайды. Германияның 1938 жылдан бастап иемденген
жерлерінің барлығы ешқандай қарсылықсыз қайтарылатын болды. Конфсренция осы
территориялардан немістердің жаппай көшірілуіне келісті. Сондай-ақ әр
зонадағы соғыс тұтқындарын өзара алмасу туралы да келісім болды. Сонымен
қатар КСРО, Англия мен АҚІІІ ты КСРО-дан батысқа қашқан азаматтардың бәрін
еріксіз болса да қайтаруға кслісімдерін алды. Олардың КСРО-дағы тағыдры
айқын болса да, одақтастар Бұл мәселе бойынша Сталинмен қақтығысқа көлмеді:
Трумэн Жапония туралы ойлады, өйткені КСРО-ның қатысуынсыз оны жеңу қиынға
түсетін еді, ал Эттли немістер тұтқынында болып, КСРО оккупациялаған
территорияда қалған 25 мың ағылшындардың тағдыры туралы ойлады.
Реапарцияның жалпы сомасы 20 млрд доллар көлемінде анықталды, оның 50%-ын
КСРО алатын болды. Германияда репарация төлеуін жоққа шығаратындай
финанстық қиындық туғызбау үшін, репарацияны өнеркәсіп құралдарын әкету
арқылы алу көзделді. Берлин конференциясында Германияны біртұтас мемелкет
ретінде сақтап қарастырылды. Нацизмді құртқан соң елде жалпы сайлау
өткізіп, жаңа демократиялық Германия үкіметімен бейбіт келісімге қол қою
жоспарланды. Оған дейін Германияда билікті оккупациялық мемелкеттер
атқаратын болды. Осыған сәйкес Германия төртке бөлінді және Берлин
Германияның астанасы болып қалды. 1945 жылы қарашада Нюрнбергте соғыс
қылмыскерлері үстінен халықаралық сот басталды. Ұлыбритания, КСРО, Франция,
АҚШ-тың білікті заңгерлері рейх басшыларын соғысты дайындау мен тұтқындарға
ғана емес, соғысты жүргізу заңдары адамгершілік принциптерін бұзғаны үшін
айыптады. Сот процесі он айдан астам уақытқа дейін созылды, үш ғана
айыпталушы ақталды.
1945 жылы Еуропадағы соғыстың аяғына қарай, Тынық мұхитта соғыс әлі
жүріп жатқан кезде, дүниежүзінің соғыстан кейінгі құрылымы туралы шешім
қабылданды. 50 елдің өкілдері Сан-Франциско қаласына (Калифорния) Біріккен
Ұлттар ұйымына құру конференциясына жиналды. Оның негізгі заңдылықтары
бекіттілді, ол Ұлттар Лигасы уставын еске түсіретін еді. Жаңа ұйымның
құжатында мемлекеттер арасында достастық қатынасын дамыту; экономикалық-
әлеуметтік және гуманитарлық проблемаларды шешуде халықаралық
ынтымақтастықты жүзеге асыру; дүниежүзіндегі аштық пен қайыршылық,
ауруларымен күрес шараларын үйлестіру көрсетілген. БҰҰ барлық мүшелерінің
теңдігі, дау-таластарды бейбіт шешу, күга қолдану қауіпінен сақтану
принциптеріне негізделген. Солай бола тұрса да БҰҰ мемлекеттердің ішкі
ісіне қол сұқпайды. Егер өз кезінде АҚШ Ұлттар Лигасына қатысудан бас
тарса, енді сенат 3-98 дауыспен БҰҰ-ның хартиясын ратификациялады. Бұл АҚШ-
тың сыртқы саясатында белең алған оқшауланудың аяқталғандығын, дүниежүзіне
Құрама Штаттардың халықаралық қатынастарда жетекші роль атқаруға
ниеттенгендігін көрсетті.
БҰҰ жоғарғы органы болып, сессия жылына бір рет болатын Бас Ассамблея
мен Қауіпсіздік Кеңесінен, сол кезде 11-дің—тұрақты (АҚШ, Ұлыбритания,
КСРО, Қытай) жэне Бас Ассамблея екі жылға сайлап, 6-ы ауысып отыратын мүше
мемлекеттерден тұрды. Қазіргі кезде БҰҰ-ның 189 мүшесі бар. Оныц ішінде
Қазакстан Республикасының болғандығы қуантады. Уставқа сай Қауіпсіздік
Кеңесі бейбітшілікті сақтау міндетін тікелей атқаратын үнемі әркет ететін
орган болып табылады. Өзінің өкілеттілігіне сай қауіпсіздік Кеңесі
агрессорларға санкция салуға, блокада енгізуге және оларға қарсы күш
қолдануға құқы бар. Барлық мәселелерді шешуде қауіисіздік Кеңесінің
бірауыздылығы қажет. Бас Ассамблея Экономикалық жэне Олеуметтік Кеңес,
Қамқорлық жөніндегі кеңес. Халықаралық сот, БҰҰ-ның Бас хатшысы бастаған
Секретариатты сайлайды. Кейінірек БҰҰ эгидасымен әртүрлі арнайы ұйымдар
кұрылды. Соның бірі-ЮНЕСКО (Білім, ғылым, мәдениет бойынша БҰҰ, Оның
уставын алғашқыда 50 мемлекет қол қойды. Оның ішінде КСРО-нан БҰҰ мүшелері
статусын алган Укарина мен Белоруссия да кірді. Германияның бұрнығы
одақтасымен бітімшартын дайындау бір жарым созылды. Бейбіт бітімшартының
мәтініне келісу Сыртық істер министрлер Кеңесінің Лондонда, Парижде өткен
сессияларында және КСРО, АҚШ пен Англия сыртық істер министрлерінің
мәскеуде өткен мэжілісінде жасалды. 1946 жылы 29 шілде-16 қазанда Париж
бейбіт конференциясы өткізілді. Оның жұмысына 21 мемлекет қатысты: АҚШ,
Англия, Франция, КСРО, Қытай, Австрия, БССР, Белыия, Бразилия, Голландия,
Греция, Индия, Канада, Норвегия, Жаңа Зеландия, Польша, УССР, Чехословакия,
Эфиопия, Югославия, ОАР. Конференцияға мемлекет басшылары қатыспады.
Конференцияда басты назар фашизмді түпкілікті жою, мәселесіне
аударылды. Демократиялык күштер фашизмнің қайта туындауына мүмкіндік
бермеуді талап етті. Бітімшартының мэтініне Румыния, Болгария, Венгрия,
Финляндиядагы фашистік ұйымдардың қызметіне тыйым салынған баптар
енгізілді. Осындай бантардың Италиямен жасалынатын бітімшартына енгізілуіне
батыс мемелкеттер қарсы шықты. Бұрынғы Италия отарларының тағдыры жөнінде
мәселе талқыланғанда батыс державалар, егерде сыртық істер министрлер
кеңесі бір жылдың ішінде оз иікірін білдірмесе бұл мәселені шешуді БҰҰ-на
беруге ұсыныс жасады. Оған дейін оларға ағылшын-американ әскерлері бақылау
жасады. Ол Грецияға Додеканез аралдарын, Югославияға Истрия түбегін берді.
Еуропадағы территориялық мәселелерді реттеу барысында Англия мен АҚШ
окілдері өз ұсыныстарын өткізуге барын салды. Олар грек делегациясының еш
негізсіз болгар территориясына көз тігуін қолдады, Финляндияның КСРО
есебінен территориялық мәселені шешуге тырысқан реакциялық тобыныц
антикеңестік көңілін қоштады, Италияның өзіне Юлиалық Крайна мен Триесті
беру жөніндегі талабын қорғады. Финляндия КСРО-ға Печенга облысын берді.
Үштік пактінің барлық мүшелері репарация төлейтін болды.
КСРО соғыстан кейін өзінің территориясын тағы да ұлғайтты. КСРО
құрамына Оңтүстік Сахалин мен Куриль аралдары кірді. Сонымен қоса КСРО
Қытай территориясынан иелік алды, соның нәтижесінде Солтүстік-Шығыс Қытай
соның ықпал ету аймағына айналды. КСРО-ға печенгадан басқа, РСФСР-дың
Калиниград облысы болып аталған. Шығыс Пруссия бөлігі қосылды. КСРО үкіметі
Оталық және Оңтүстік - Шығыс Еуропа мемлекеттерінде өкімет басына кеңестік
күштер, атап айтқанда коммунистік партиялар келуге бар күшін салды. 1945-
1946 жылдарда территориясын ұлғайтудан соң КСРО Түркияға территориялық
көзтігіп, Дарданеллда КСРО-ның әскери-теңіз базасын жасау құқын қоса Қара
теңіз бұғаздарының статусын өзгертуді талап етті.
1946 жылдың басында АҚШ пен Ұлыбритания Солтүстік Ираннан әскерін
әкетуді талап етті, КСРО-ға қысым корсетуге мәжбүр болды. 1941 жылы КСРО
мен Ұлыбритания лендлиз бойынша КСРО-ға парсы шығынағы арқылы жүк
тасымалдауды қамтамасыз ету үшін Иранды бірігіп оккупациялағанды. Әскери
соғыс аяқталған соң 6 айдан соң әкетілуге тиіс болатын. Ұлыбритания мұны
жүзеге асырды, ал КСРО асықпады, Солтүстік Иранда автономиялық үкімет
құрылды. Осы кезде Грецияда коммунистері басқарған партизан тобы жанданды.
Оларды коммунистер басқарған Албания, Югославия, Болгария сияқты
шекараласып жатқан елдерден қажетті заттармен қамтамасыз етті. Қауіпсіздік
Кеңесінің тұрақты мүше елдерінің сыртқы істер министрлерінің Лондон
мәжілісінде КСРО өзіне Триполитанияға (Ливи) протекторат орнату құқын
беруді талап етті. Бұл оның Жерорта теңізі аймағында болуын қамтамасыз
ететін еді.
Егерде бірнші дүние жүзілік соғыстан кейін Ұлы державалар соғыстан
кейінгі дүние құрылымында экономикалық проблемаларға онша мән бермеген
болса, екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Бұл проблемаларға баса назар
аударылды. Соғыстан кейінгі дүниеде финас тұрақтылығына қол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.