Алтыкөл мұнай кен орны

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ2

І. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ5

1. 1. Кен орын туралы жалпы мәлімет5

1. 2. Кен орынды геологиялық зерттеу және пайдалану тарихы5

1. 3. Стратиграфия6

1. 4. Тектоника. 9

1. 5. Кен орынның мұнайгаздылығы10

ІІ. ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ12

2. 1. Кен орынды игерудің ағымдағы жағдайы12

2. 2. Қабаттық қысымды ұстау тәсілдері13

2. 3. Қабаттың көтерілген бөліктеріне газды ығыстыру15

2. 4. Қабаттық қысымды ұстау технологиясы мен техникасы19

2. 5. Қабат қысымын ұстауға арналған негізгі жабдықтар22

ІІІ. ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ24

3. 1. Еңбекті қорғау. 24

Объектіде еңбек жағдайларын сараптау. 24

3. 2. Техника қауіпсіздігі24

Санитарлы-гигиеналық іс-шаралар24

3. 3. Қоршаған ортаны қорғау. 27

Жер қойнауларын қорғау. 27

ІV. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ32

4. 1. Алтыкөл мұнайкен орнын пайдаланудың технико-экономикалық көрсеткіштерін сараптау. 32

4. 2. Өнім бірлігінің өзіндік құнын сараптау. 32

4. 3. Инвестициялардың экономикалық тиімділігі33

ҚОРЫТЫНДЫ40

ӘДЕБИЕТТЕР41

КІРІСПЕ

Мұнайдың жер бетіне шығуын Каспий теңізінің жағалауында 500 жыл, ал газдың жер бетіне шығуын Кавказда және Орталық Азияда б. з. д 6000 жыл бұрын ғалымдар байқаған. Мұнай өндірісі VIII ғасырдан бастап дами бастады.

Мұнай - жердің қалдық қабатында көп тараған сұйық жанғыш материал. Мұнай және одан жер бетіне бөлінетін табиғи өнімдер битумдар, асфальтендер адам баласына көптен белгілі. Оларды Вавилонда және Византияда оталдырғыш қоспа есебінде пайдаланаған. Ерте заманғы Египетте, Римде, Тибр және Евфрат өзендерінің аралығында олардың жол құрылысында, науа жасауда және басқа құрылыста тесіктерді бітеумен, бырыстырушы және гидроайдаушы материал есебінде көп қолданған.

ХVIII ғасырдың соңынан бастап мұнай өңдеудің өнімі керосин - үйлерді және көшені жарықтандыруда пайдалана бастады, ал ХIХ ғасырдан бастапішкі жану қозғалтқышты ойлап табумен байланысты мұнай өнімдері әртүрлі жол көліктерінде негізгі отын болып табылады.

ХХ-ХХІ ғасырдың ең маңызды энергетикалық, химиялық минерал байлығы мұнай мен газ болып табылады. Біздің дәуірімізде мұнай көп елдердің, мемлекеттердің экономикасының, саясатының негізін құрайтын сүйеніш факторларының қуаттысы болып саналады.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2007ж. ақпандағы «Жаңа әлемде жаңа Қазақстан» атты Қазақстан халқына жолдауында «Газ өндіру саласының жаңа стратегиясын тұжырымдауы және оны іске асырудың заңнамалық негізін жасауы тиіс.

Өзіміздің табиғи ресурстарымызды ұқыптылықпен пайдалану және қоршаған ортаның ластануы, ескірген әрі «лас» технологияларды бақылаусыз әкелу, қалпына келетін ресурстарды тиімсіз пайдаланудың сенімді және басқа да проблемаларды шешу үшін ықпалды заңнамалық негіз қалыптастыру қажет.

Каспий қайраңындағы мұнай өндіретін кен орындарын игеру барысында табиғатты қорғауға бағытталған заңнаманың сақталуына, бақылауды күшейту қажет. Үкімет көмірсутегін өндіру кезінде «жасыл мұнай» қағидаты бойынша экологиялық стандартты қатаң сақтауға міндеттейтін халықаралық сертификаттар енгізу мәселесін қаперге алуы тиіс.

Біздің энергетика мен мұнай салаларын дамытудың басты мәселесі энергия өнімдеріне қосылған құнды ұлғайту арқылы осы секторлардың табыстылығын арттыру, әсіресе, мұнай-химия, газ ресурстары, экспорттың энергия маршруттары сияқты басым секторларды басқару пәрменді болуы тиіс.

Энергетика және минералды ресурстар министрлігі мұнай мен газ өңдеу кәсіпорындарын жаңарту мен қайта жарақтау, жаңа мұнай химия өндірістерін құру жөніндегі бағдарламалар әзірлеп, оларды іске асыруы қажет. Біз мұнай мен газ секторларында қосылған құнды жоғары және ілеспе әрі аралас өндірістерді дамытуға тиіспіз» деп атап көрсетті.

І. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 1. 1. Кен орын туралы жалпы мәлімет

Алтыкөл мұнай кен орны Эмба ауданы тұзды күмбезді облысының Атырау облысында орналасқан, Құлсары теміржол станциясына 35 шақырым жерде орналасқан. Алтыкөл ауданының онтүстік-шығыс бөлігіне Көкжиде массивінің бархан құмдары жанасады да, солтүстік жағынан Темір өзенімен шектеледі, ал шығысында Эмба өзенімен шектеледі. Кен орын ауданының гидрографиялық бөлігі Эмба өзенінің бассейнімен ұсынылған.

Темір өзені оның бірінші тармағы болып табылады, бағыты оңтүстік-шығысқа қарай бағытталған және де ауданның орталық бөлігінде қиып өтеді.

Территорияның климаттық шарттарын анықтайтын негізгі факторлары мыналар: су бассейндерінен алыстығы, салыстырмалы алғанда төмен ендіктер, жазда арктикалық максимумның, түркістанның минимумының, ал қыста азнаттық антициклонның әсер етуі, сонымен бірге жиі аңызақтар және борандар болып тұрады.

Көрсетілген ерекшеліктерге байланысты климат күрт континентальды, қысы суық, ал жазы ыстық, әрі құрғақ. Жылдық жауын-шашын мөлшері су, ауаның мезгілдік және тәуліктік температураларды тұрақсыз, булануы жоғары жәнеде желдер жиі болады.

Аудан климаты Эмба және Құлсары станцияларында ауылдарында орналасқан метеостанцияларды мәліметтері бойынша зерттелген.

Абсолютті ылғалдылық қыста 1, 1метабардан, ал жазда 13 метабарға дейін өзгереді. Жазда ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 45-80% аралығында болады. Шығыс және солтүстік желдері басымырақ. Жаз айларындағы желдің жылдамдығы жоғары, көбіне құйындар және құмды дауылдар, ал қыста қар-борандары болып тұрады.

Ауданда екі елді мекен бар: Сарыкөл және Алтыкөл ауылдары. Аудан орталығы Шұбарқұдық болып табылады. Мұнай құбырларынан кен орынға дейінгі ең жақын арақашықтық 82 шақырым. Қандыағаш-Атырау және Ақтөбе-Алматы темір жол тораптары Кенқияқтан 110 шақырым қашықтықта орналасқан.

Аудан тұрғындары көп ұлтты, қазақ ұлты басымырақ. Мал және егін шаруашылығы жақсы дамыған

1. 2. Кен орынды геологиялық зерттеу және пайдалану тарихы

1929-1933 ж. ж. В. И. Серова және П. М. Базюк Алтыкөл ауданында гравиметриялық маршруттық түсіру жүргізді. Нәтижесінде Алтыкөл тұзды күмбезіне сәйкес болатын Моблы-Берді гравиметриялық минимумы анықтайды.

1942-1948 ж. ж. аралығында Алтыкөл ауданында Л. К. Бувомкин, В. И. Яншин және т. б. жетекшілігімен геологиялық және аэрологиялық суретке түсірулер жүргізілді. Ауданның геологиялық карталары жасалынды. 1952ж. Л. Я. Пушканов масштабы 1: 2 болатын гравиметриялық түсіруді жүргізді.

Геологиялық құрылымын зерттеу мақсатында 1956жылдың қазан айында Алтыкөл компимесінде-іздеме бұрғылау жұмыстары жүргізіле бастады. К-17, К-27, К-34 ұңғымаларын бұрғылаған кезде мұнаймен ылғалданған аралық және төменгі триастық жастың құмдары және құмтастары көтерілді.

1960 жылдың жаз айында К-17 және К-34 ұңғымаларынан мұнайдын фонтанды ағыны алынды. Алтыкөл күмбезінде мұнай ағынын алу аудандық құрылымдық-іздеу жұмыстарын жүргізуде негіз болды. Кен орында құрылымдық-іздеме бұрғылау жұмыстарымен бірге 1:25000 масштабымен толық геологиялық түсірулер жүргізілді, сонымен бірге сынған сәулелердің шағын әдісімен сейсмикалық зерттеулер жүргізілді. 1960 жылы «Актюбнефтеразведка» тресті барлама бұрғылауды бастады да, 1961 жылы тұз асты шөгінділерін де бұрғылауды аяқтады. Осы кезенде Алтыкөл ауданында 42 барлама ұңғымасы бұрғыланды, жалпы метражы 28019 м. Бұл ұңғымалардан басқа 1960 жылы ақпан айында П-12 параметрикалық ұңғымасы бұрғыланды.

Шөгінділердің стратиграфиялық тұз үсті қимасы бойынша мұнайдын бар екені анықталды (триас, нора, бор) . 1962 жылы ұңғымаларды зерттеу және сынау сонымен бірге сынамалы пайдалану жүргізілді.

Алтыкөл кен орнында тұз үсті қималарында ашылған мұнай горизонттарын игеру мақсатында игеру бұрғылауы жүргізілуде. 1963-1965ж. . ж. аралығында кен орын уақытша тоқтап тұрды.

1966 жылдың желтоқсанынан бастап кен орынды сынамалы игеру басталды. Пайдалану ұңғымалары ортааралық горизонтқа 350-400 м. тереңдікке бұрғыланды. 1967-1990ж. ж. аралығында кен орында 50-ден астам бағалама ұңғымалары бұрғыланды. Нәтижесінде Алтыкөл кен орынының геологиялық құрылымдық картасы толығымен түзелді. Қазіргі уақытта кен орындағы геологиялық жұмыс көлемі қаржыландырудың жетіспеушілігінен азайып қалды.

1. 3. Стратиграфия

Барлама бұрғылау жүргізу нәтижесінде Алтыкөл компимесі тұзды күмбез екендігі дәлелденді.

Pz Памозойлық тобы.

Алтыкөл ауданының игерілген бөлігіндегі памозойлық тобы қимасының ашылған бөлігі тек пермь жүйесінің шөгінділерінен құралған.

Р Пермьдік жүйесі.

Пермьдік жүйенің шөгінділері төменгі және жоғарғы бөлімдерге бөлінеді.

Р1 төменгі бөлімі.

Төменгі пермьдік бөлім ассель, сокмар және кунгур ярустарының шөгінділерінен тұрады.

Р1к кунгур ярусы.

Кунгур ярусы екі метологиялық қалыңдықтарынан құралған: жоғарғы терригенді-сульфатты және төменгі галогенді.

Терригенді-сульфатты қалыңдық саздан, ангидрит қабатшалары бар аргиллиттерден, гипстерден және құмтастардан түзілген.

Галогендік гидрохимиялық шөгінділерден түзілген. Көмір тұздарының түсі мөлдір-ақ түсті, кейде қызғылт-ақ, сұр және ақшыл-сұр түсті болып келеді. Ярус қалыңдығы 150 м-ге дейін жетеді.

Р2 жоғарғы бөлімі.

Жоғарғы пермьдік бөлім қиманың жоғарғы бөлігіне жататын алевролиттердің және құмтастардың қабатшалары бар саздан түзілген. Қиманың төменгі бөлігінде кангломераттар, гравеллиттер, құмтастар бар. Бөлім қалыңдығы 140-тан 400 м-ге дейін жетеді.

Mz мезозойлық тобы.

Алтыкөл мұнай кен орнындағы мезозой тобының қимасы бар болғаны 3 жүйеден құралған: триастық, юралық және борлық.

Т триастық жүйесі.

Триастық жүйенің шөгінділері тек қана төменгі триастық бөлімнің шөгінділерінен түзілген.

Т1 төменгі бөлімі.

Төменгі триастық бөлімі алевролиттердің, кангломераттардың және эктастардың қатпарларынан түзілген. Оның табанында кварцтық тасманталары бар кангломераттар және құмтастар бар. Саздар және аргилиттер ала түсті, құмдақты және ізбесті тасты. Құмтастар ала түстүсті, көбіне сазды, слюдалы. Кангламераттар әртүсті, аргиллиттің, құмтастың, кремнидік жыныстарды және кварцтық тасманталарынан және гравийден тұратын әртүрлі малтасты. Бұл жастың шөгінділері палеозой тобының жуылған жыныстарының беттерінде жатады. Триас қалыңдығы 0-ден 390 м-ге дейін өзгереді.

J Юралық жүйесі

Юралық жүйенің шөгінділері төменгі және орташа бөлімдерінен түзелген.

J1 төменгі бөлімі.

Төменгі юралық бөлімде шөгінділер триастық және пермьдік жүйенің шөгінділерінде түзілген. Олар саздардан, құмдардан және құмтастардан құралған. Саздар сұр, қоңыр-сұр, кейде ұстағанға майлы және де құрамында көмірленген өсімдік қалдықтары және құм кездеседі. Құм және құмтастар ақ, сұр, кварцтық, орташа түйіршікті, кейде сазды, смолалы. Төменгі юралық бөлімнің қалыңдығы 68 м.

J2 Орта бөлімі.

Орта юралық бөлім қоңыр көмір және көмірленген өсімдік қалдықтарынан құралған қатпарлары бар құм-сазды жыныстардың қабатынан түзілген. Орта юралық шөгінділердің қабатында 3 мұнай горизонты бар. Саздар сұр, қоңыр-сұр, қатпарлы, жасыл-сұр алевролиттер. Құмдар сұр, ашық-сұр ізбесті тасты. Бөлім қалыңдығы 100 м-ден 134 м-ге дейін.

К Бор жүйесі.

Бұл жүйе төменгі және жоғарғы бөлімдерге бөлінеді.

К1 төменгі бөлімі.

Төменгі бөліміне мына ярустар кіреді: гетеривтік, барремдік, апттік және альбтық ярустар.

К1 h готеривтік ярус.

Готеривтік ярус теңізден шыққан жасыл-сұр жыныстардың қалыңдығынан құралған. Олар, негізінен алевролиттердің, құмдардың, құмтастардың, мергельдердің және әк тастардың сирек қатпарлары бар саздан тұрады. Готеривтік ярустың шөгінділері юралық жүйенің жойылған жыныстарының бетінде орналасқан. Ярус қалыңдығы 60 м-ге жетеді.

К1 br барремдік ярусы.

Ала түсті, континентальды шөгінділердің қалыңдықтарынан барремдік ярус түзілген. Қиманың жоғарғы бөлігі алевролиттердің, құмдардың және кейде әк тастардың қатпарлары бар саздан тұрады. Құрылымның дөңбеккүмбезді бөлігіндегі құмды горизонт мұнайлы. Ярус қалыңдығы 38 м-ден 82 м-ге дейін.

К1 а апттық ярусы.

Апттық ярустың шөгінділері баррем жыныстарында орналасқан және құмтастар мен құмдардың қатпарлары бар саздардан құралған. Саздар қоңыр-сұртүсті, қатпарлы, алевритті, людалы. Құм және құмтастар жасыл-сұр түсті, кварцты, майда түйіршікті ярус қалыңдығы 68 м.

К1 аl Альбтық ярусы.

Альбтық ярустың шөгінділері апт ярусының жыныстарында жатыр. Олар континентальды құм-сазды шөгінділерден құралған. Құмдар сұр, күлгін-сұр түсті, құм және майда көмірленген өсімдік қалдықтарының қатпарлары бар слюдалы. Ярус қалыңдығы 300 м. дейін.

К2 жоғарғы бөлігі.

Жоғарғы барлық бөлімі сантондық және компандық подъярустың жыныстарынан құралған.

К2 st Сантондық ярусы.

Сантондық ярус төменгі және жоғарғы ярустарға бөлінеді. Төменгі санктондық подъярус қоңыр-сұр түсті ірі түйіршікті құмтастардан және фосфориттің тасмалталарынан құралған. Қима негізінде малтатастар қатпары жатыр, бұл өз кезегінде жақсы маркерлеуші горизонт болып табылады. Жоғары сантондық подъярустың мотологиялық шөгінділері жасыл-сұр түсті, қатты ізбес тастыланғансаздардан құралған. Шөгінділер қалыңдығы шамамен 29 м.

K2 kp кампандық ярусы.

Кампандық ярусы Алтыкөл күмбезінің батқан учаскелеріне ғана таралады, ол төменгі және жоғарғы подъярустарға бөлінеді. Төменгі кампандық подъярус саздадан және мергель қатпарларынан түзілген. Оның негізінде фаунасы және фосфориттер тасмалталары бар жасыл-сұр түсті қатпары бар. Жоғары кампандық подъярус сұр түсті саздардан түзілген. Ярус қалыңдығы 76 м.

K z Кайнозойлық тобы.

Алтыкөл ауданында кайнозой шөгінділері тек қана сазды кремнийлі шөгінді жынысының палеогендік жүйесінен құралған.

Q төрттік жүйесі.

Бұл жүйе аллювиальді, делювиальді және элювиальді құрылымдардың жыныстарынан тұрады. Олар саздардан, құмнан тұрады. Саздар сұр, қоңыр түсті және бір қалыпты. Құмдар ашық-сұр, сары түсті. Алювий қалыңдығы 41 м. Делювиальды және элювиальді шөгінділері су айырықтарымен жыра баурайларын жауып тұрады. Олар жасыл-сұр және сары-қоңыр түсті сугминоктардан тұрады. Олардың қалыңдығы 0, 5-1, 7 м-ді құрайды.

1. 4. Тектоника.

Алтыкөл кен орны Орал-Эмба тұз-күмбезді облыстың солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Тұзды массивті 25 барлама ұңғымасы және 1 құрылымдық іздеме ұңғымасы ашты. Жер бетінен есептегенде тұздың жату тереңдігі 500-200 м. Барлама ұнғымаларды бұрғылау және сейсмобарлау мәліметтеріне қарағанда тұзды массив овал формасында. Овалдың ұзын осі жазықтық бағытта созылған. Ұзын ось бойынша күмбез өлшемдері 8, 2 шақырымнан асады, ал қысқа ось бойынша 3 шақырым. Тұзды бастаманың солтүстік баурайы оңтүстікке қарағанда құламалы. Тұз жабындысының солтүстік қанатындағы құлау бұрышы 9-33 градус. Геологиялық профильдерде 2 құрылымдық этаждар белгіленеді: төменгі және жоғарғы. Төменгі құрылымдық этаж жоғарғы пермьдік және төменгі триастық бөлімдерінің кунгур ярусындағы терригенді-сульфатты қалыңдығының шөгінділеріне біріктіреді.

Жоғарғы құрылымдық этажға юралық және барлық жүйенің шөгінділері кіреді. Этаждар бір-бірінен беттің бұрыштық үйлесімсіздік 15-18 градусты құрайды және де Ю-5 және Г 34 ұңғымаларынң ауданында 32 градусқа дейін жоғарлайды. Құрылымдық үйлеспеушілік төменгі юралық және ортаюралық бөлімдердің шөгінділерінде байқалады. Төменгі құрылымдық этаждың геологиялық құрылымы өте күрделі. Тектоникалық бұзылулар, стратиграфиялық горизонттардың қалыңдықтарының біршама ауытқуымен сипатталады.

Жоғарғы құрылымдық этаждарда төменгі этаждарға қарағанда бұрыштық үйлеспеушілік бар. 3 юралық горизонттар бойынша құрылған геологиялық профильдермен құрылымдық карталарға сәйкес Алтыкөл кен орнының тұз үсті шөгінділері солтүстік және оңтүстік қанаттарға бөлінеді. Оңтүстік қанат батыстан шығысқа қарай созылған жазық брахнантиклинальды қатпар болып келеді. Солтүстіктен оңтүстікке қанат грабеннен ығысуымен ажыратылады, оның жазықтығы солтүстікке қарай 60-65 °С бұрышымен құлайды, амплитудасы 25м.

1. 5. Кен орынның мұнайгаздылығы

Алтыкөл күмбезінің шегінде беттік мұнайлылық анықталмаған. 1958 жылы төменгі триастың, юраның және бордың шөгінділеріне бұрғыланған құрылымдық-іздеме ұңғымаларында бұрғылау тасбағандарының ылғалдылығы, майлануы және иісі сияқты белгілер байқалған.

Кен орындағы алғашқы мұнайдың кәсіптік ағыны 1957 жылы 2-ші төменгі триастық горизонттан К-34 құрылымдық-іздеме ұңғымасынан мұнай фонтаны алынды. Осы жылы К-17 ұңғымасынан да мұнай алынды. Ол 2-ші орта юралық горизонттың сағасы арқылы құйылу нәтижесінде мұнай ағынын берді.

Алтыкөл кен орнындағы барлама бұрғылау арқылы төмендегі мұнай горизонттар ашылды және контурланды.

1 - жоғарғы пермьде ( комгломераттық ) ;

2 - төменгі триаста ( I + II төменгі триаста ) ;

3 - орта юрада (I + II + III орта юрада ) ;

4 - төменгі борда ( готеривтік және барремдік ярустар) ;

III орта юралық горизонт 1960 жылы Г-12 барлама ұңғымасында сыналды. Горизонтқа бұрғыланған 15 барлама ұңғымасының ішінен 7-еуі мұнай, ал 8-і су, кейде эмульсия берді. Құрылымның көтеріңкі бөлігінде горизонт женегі солтүстік қанатта 125-140 м. Тереңдікте орналасады, ал оңтүстік қанатта 130-160 м. Тереңдікте орналасқан. Максималды тиімді мұнайға қаныққан қалыңдықтың биіктігі 10-12 м. Горизонт мұнайындағы газ құрамы төмен, максималды мәні 2, 93 м ² /т-дан аспайды. Осыған байланысты, сонымен қатар қабат температурасының және қабат қысымының аз болғандығына байланысты қабат мұнайының көлемдік коэффициентінің мәні үлкен емес, ал II + III горизонттар үшін бар болғаны 1, 009-дан 1, 028-ге дейінгі аралықта өзгереді. Мұнай ауыр, тұтқырлы, майлы жоғары сортты: қабат жағдайында тығыздығы -915 кг/м ³ . II + III орта юралық горизонттарының мұнайындағы пайыздық құрамы төмендегідей: сұр - 0, 59%, асфальтендер - 0, 38%, парафиндер - 0, 64%, шайырлар - 23, 9%.

Астасудың орташа тереңдігі 300 м.

II + III горизонттарының жалпы қалыңдығы 95 м., мұнайға қаныққаны 28 м. Бұл горизонттарда кен орынның өндірілетін қордың 80% - ін құрайды.

Сулардың химиялық құрамы қима бойынша жоғарыдан төменге қарай гидрокарбонатты натрийлі типтен сульфатты-натрийлі және хлоркальцийлі типке дейін өзгереді.

Минерализация 1, 37 кг/ м ³ - тен 210 кг/ м ³ -қа дейін өзгереді. Сулардың химиялық құрамының және олардың минерализациясы аудан бойынша да өзгереді. II + III орта юралық горизонттың мұнайлылық контурларының маңында жоғары концентрациялы хлор кальций типтес, құрғақ қалдығы 36 - кг/ м ³ - те 210 - кг/ м ³ -ке дейін. Гидрогеологиялық тұрғыдан ортаюралық шөгінділердің 2 генетикалық типті белгілі: сулы бөлігінің шектеуден сырттағы генфильтрациялық және өнімді қимадағы седиментациондық. Жату сипаты бойынша олар жеке құмды қатпарларға жатады. Ортаюралық шөгінділердің қалыңдығында 3 сулы горизонт бар. II + III ортаюралық горизонттарының сулары ауданы және қорлары бойынша ең үлкен кенішті тіреп тұр. Бұл қалыңдық құмдардан және алевролиттерден, құмтастардан және алевроиттерден құралған. Сазды фракцияның құрамы 18-ден 22%-ға дейін құрайды.

II + III ортаюралық горизонттардың қабат сулары жоғары арынды, қабат қысымы 3, 97 МПа. Ұңғымалардың максималды өнімділігі 541 м ³ /тәулік. Мұнайлық контурының маңында су минерализациясы күрт жоғарылайды. Бұл жағдайда су типі хлоркальцийлі. Кен орынның беттік суларын Эмба өзенінің бассейні және оның тармағы болатын Темір өзенінің тармақтары құрайды. Өзен тереңдігі орташа 0, 7м, ал жылдамдығы 0, 2 м/с.

ІІ. ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 2. 1. Кен орынды игерудің ағымдағы жағдайы

Алтыкөл мұнай кен орны игеруге 1961 жылы енгізілген. Алғашқы кезде құрылымының оңтүстік қанатының батыс бөлігіне буды айдаудын технологиялық сызба нұсқасы құрылған. Бұл тәжірибелік учаскені бұрғылау 1967 -1969 ж. ж. аралығында жүргізілді. Қазіргі уақытта кен орын игерудің қайта қарастырылған игерудің технологиялық сызба нұсқасы бойынша пайдаланылуда, бұл сызба нұсқаны кен орындарды игерудің орталық комиссиясы (ИОК) бекіткен.

Игерудің орталық комиссиясы пайдалануға бужылулық әсер етудің (БЖӘ) элементтерін жеделдетіп енгізу вариантын қабылдады, ол төменгі негізгі жағдайлармен сипатталады:

- пайдаланудың жеке 3 объектісінің белгілеу;

І объект - Ю-ІІ горизонты (А, Б және В топтамалары) ;

ІІ объект - Ю-ІІ горизонты (Г топтамасы) ;

ІІІ объект - Ю-ІІІ горизонты;

- І және ІІІ объектілердің ұңғыма торларының тығыздығы 2, 25 га/ұңғыма, ал ІІ пайдалану объектісі үшін 2, 25 және 1, 0 га/ұңғыма.

- қысымы 5, 5 мпа, температура 270 ^о С және құрғақтық дәрежесі 0, 6 кезінде жылу сұйықтығын айдау;

- жасалған жылу қабықшасын қабат бойынша жылытылмаған сумен жылыту;

- айдалған буды температурасы 40-50 ^о С-қа жеткен кезде өндіру ұңғымаларының бірінші қатарына ауыстыру.

Алтыкөл мұнай кен орны жоғары тұтқырлы мұнайлы кен орын категориясына жатады. Ю-ІІ горизонты бойынша мұнай қоры А+В+С ₁ категориялары бойынша - 72, 194 млн. т құрайды, Ю-ІІІ горизонты бойынша 12, 4 млн. т. мұнайды алудың бекітілген коэффициенті - 0, 409. Кен орынның өндірілетін қорларының 81%-ы юралық жүйенің орта бөлігінң шөгінділерінде жиналған.

Бұл кеніштерді пайдалану бумен жылыту әдісімен іске асырылады. Қалған кеніштер табиғи режиммен игерілуде.

Қабаттық қысымды ұстау үшін кен орында Көкжиде кен орнының қабат суы қолданылады, су буын алу үшін де қолданылады. Айдау үшін ағынды суды пайдаланған жөн.

Ортаюралық шөгінділерде құрамдары бойынша айырмашылығы бар жер асты суларының 2 генетикалық типі бар: