Салық түсінігі және түрлері
ЖОСПАР
КІРІСПЕ
I.ТАРАУ. Салық түсінігі және түрлері.
1. Салықтың түрлері
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
4. Ауылшаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы салық режимі
5. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық режимі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
I.ТАРАУ. Салық түсінігі және түрлері.
1. Салықтың түрлері
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
4. Ауылшаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы салық режимі
5. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық режимі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кіріспе
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай, мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің мүмкіндігі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар сұраным көлемі реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.
Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.
Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді болуы керек.
Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.
Салықтың экономикалық мәні мынада:
Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің тұрақты қаржы көздері болып табылады.
Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:
1. реттеушілік
2. фискалдық
3. қайта бөлу.
1. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы да басқалары.
2. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын қамтамасыз етеді.
3. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.
Қазақстан Республикасы салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің бір тұтастылығы және салық заңдарнының жариялалылығы принциптеріне енеді.
Салық жүйесі дегеніміз –мемлекет тарапынан алынатын барлық салықтар мен басқа да міндетті төлемнің, олардың құрылымы мен есептеу әдістерінің салық салу салаларындағы өкілетті органдар жүйесімен олардың өкілеттілігі мен тиісті нормалардың жиынтығы. Салық жүйесі мемлекеттік қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. ҚР-ның 1991 ж.25 желтоқсанында қабылданған ҚР-ның салық жүйесі туралы заңы тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесін құраудың ең алғашқы бастамасы болған. Осы заң бойынша салық төлемдері мен салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері республикалық және жергілікті басқару органдарының салыққа байланысты қызметтік құқықтары мен міндеттері айқын бектіледі.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 ж.1 қаңтарынан ҚР-да 13 жалпы мемлекеттік салықтар, 11 міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар, 18 жергілікті салықтар енгізілген. Салық салымының көптігі айналымының анықталуындағы қиындығы, шектен тыс дәлелсіз берілген салық жеңілдіктері салық тсавкаларының бір салалық түрі бойынша бірнеше тұрі болуы мүмкін.
2001 жылы шілде айынан бастап ҚР-да жаңа салық кодексі қабылданды. Бұл салық жүйесі бойынша салықтардың саны тоғызға дейін қысқартылды және кейбір салықтың түрлері бойынша ставаклары төмендетілді.
Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды құралдардың бірі болып табылады. Осы мақсатта салықтар көбінесе дағдарыстық құбылыстарды тезірек жоюға, нарық конъюктурасын әсер етуге, экономиканы тұрақтандыруға пайдаланылады.
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай, мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің мүмкіндігі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар сұраным көлемі реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.
Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.
Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді болуы керек.
Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.
Салықтың экономикалық мәні мынада:
Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің тұрақты қаржы көздері болып табылады.
Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:
1. реттеушілік
2. фискалдық
3. қайта бөлу.
1. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы да басқалары.
2. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын қамтамасыз етеді.
3. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.
Қазақстан Республикасы салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің бір тұтастылығы және салық заңдарнының жариялалылығы принциптеріне енеді.
Салық жүйесі дегеніміз –мемлекет тарапынан алынатын барлық салықтар мен басқа да міндетті төлемнің, олардың құрылымы мен есептеу әдістерінің салық салу салаларындағы өкілетті органдар жүйесімен олардың өкілеттілігі мен тиісті нормалардың жиынтығы. Салық жүйесі мемлекеттік қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. ҚР-ның 1991 ж.25 желтоқсанында қабылданған ҚР-ның салық жүйесі туралы заңы тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесін құраудың ең алғашқы бастамасы болған. Осы заң бойынша салық төлемдері мен салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері республикалық және жергілікті басқару органдарының салыққа байланысты қызметтік құқықтары мен міндеттері айқын бектіледі.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 ж.1 қаңтарынан ҚР-да 13 жалпы мемлекеттік салықтар, 11 міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар, 18 жергілікті салықтар енгізілген. Салық салымының көптігі айналымының анықталуындағы қиындығы, шектен тыс дәлелсіз берілген салық жеңілдіктері салық тсавкаларының бір салалық түрі бойынша бірнеше тұрі болуы мүмкін.
2001 жылы шілде айынан бастап ҚР-да жаңа салық кодексі қабылданды. Бұл салық жүйесі бойынша салықтардың саны тоғызға дейін қысқартылды және кейбір салықтың түрлері бойынша ставаклары төмендетілді.
Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды құралдардың бірі болып табылады. Осы мақсатта салықтар көбінесе дағдарыстық құбылыстарды тезірек жоюға, нарық конъюктурасын әсер етуге, экономиканы тұрақтандыруға пайдаланылады.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. “ Кодекс Респуюлики Казахстан о налогах и других обязательных платежей в бюджет” / Алматы; “Бико” ,2001 ж./
2. “Жергілікті салықтар мен алымдар” М.Т. Құжабаева, Б.Ж. Ермекбаева, О.Б. Бурабаева /Алматы, “Экономика”, 1998ж/
3. “ Экономикалыќ теория негiздерi” Ж. Н‰рпейсов, Алматы, 1996 ж.
4. Юткина Т.Ф Налоги и налогооблажение. – М.:ИНФРА – М, 1998 ж. –429 бет
5. “Аль-Пари”, №1 январь, 2005г, Н.Н.Ажиметов “Развитие налоговой системы Республики Казахстан”
6. “Заңгер” журналы, №12 желтоқсан, 2004ж, С.М. Найманбаев “Салықтар мемлекеттік бюджет кірісінің материалдық көзі ретінде”
7. “Егемен Қазақстан” 2002 ж. 7 маусым, М.Н.Айқанова “ Салық мєдениетi – салықты дұрыс төлеп, адал өмiр сүру”.
8. “Жас Алаш” 2003 ж. 9 қыркүйек,
1. “ Кодекс Респуюлики Казахстан о налогах и других обязательных платежей в бюджет” / Алматы; “Бико” ,2001 ж./
2. “Жергілікті салықтар мен алымдар” М.Т. Құжабаева, Б.Ж. Ермекбаева, О.Б. Бурабаева /Алматы, “Экономика”, 1998ж/
3. “ Экономикалыќ теория негiздерi” Ж. Н‰рпейсов, Алматы, 1996 ж.
4. Юткина Т.Ф Налоги и налогооблажение. – М.:ИНФРА – М, 1998 ж. –429 бет
5. “Аль-Пари”, №1 январь, 2005г, Н.Н.Ажиметов “Развитие налоговой системы Республики Казахстан”
6. “Заңгер” журналы, №12 желтоқсан, 2004ж, С.М. Найманбаев “Салықтар мемлекеттік бюджет кірісінің материалдық көзі ретінде”
7. “Егемен Қазақстан” 2002 ж. 7 маусым, М.Н.Айқанова “ Салық мєдениетi – салықты дұрыс төлеп, адал өмiр сүру”.
8. “Жас Алаш” 2003 ж. 9 қыркүйек,
ЖОСПАР
КІРІСПЕ
I-ТАРАУ. Салық түсінігі және түрлері.
1. Салықтың түрлері
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
4. Ауылшаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған
арнаулы салық режимі
5. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы
салық режимі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кіріспе
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып
табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай,
мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің
мүмкіндігі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке
адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар сұраным көлемі
реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен
жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы
түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі
бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды
пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.
Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке
заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті
төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып
табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.
Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты
мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар
табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді
болуы керек.
Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі
арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.
Салықтың экономикалық мәні мынада:
Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір
мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын
көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет
бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің тұрақты
қаржы көздері болып табылады.
Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:
1. реттеушілік
2. фискалдық
3. қайта бөлу.
1. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін
жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің
дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық
жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы
да басқалары.
2. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік
бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады.
Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып,
әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын
қамтамасыз етеді.
3. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі
мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі
салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.
Қазақстан Республикасы салық заңдары салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың
айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің бір тұтастылығы және салық
заңдарнының жариялалылығы принциптеріне енеді.
Салық жүйесі дегеніміз –мемлекет тарапынан алынатын барлық салықтар
мен басқа да міндетті төлемнің, олардың құрылымы мен есептеу әдістерінің
салық салу салаларындағы өкілетті органдар жүйесімен олардың өкілеттілігі
мен тиісті нормалардың жиынтығы. Салық жүйесі мемлекеттік қаржы көздерін
жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға,
өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске
асуына мүмкіндік туғызады. ҚР-ның 1991 ж.25 желтоқсанында қабылданған ҚР-
ның салық жүйесі туралы заңы тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесін құраудың
ең алғашқы бастамасы болған. Осы заң бойынша салық төлемдері мен салық
қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері республикалық және жергілікті
басқару органдарының салыққа байланысты қызметтік құқықтары мен міндеттері
айқын бектіледі.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 ж.1 қаңтарынан ҚР-да 13 жалпы
мемлекеттік салықтар, 11 міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен
алымдар, 18 жергілікті салықтар енгізілген. Салық салымының көптігі
айналымының анықталуындағы қиындығы, шектен тыс дәлелсіз берілген салық
жеңілдіктері салық тсавкаларының бір салалық түрі бойынша бірнеше тұрі
болуы мүмкін.
2001 жылы шілде айынан бастап ҚР-да жаңа салық кодексі қабылданды.
Бұл салық жүйесі бойынша салықтардың саны тоғызға дейін қысқартылды және
кейбір салықтың түрлері бойынша ставаклары төмендетілді.
Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды
құралдардың бірі болып табылады. Осы мақсатта салықтар көбінесе дағдарыстық
құбылыстарды тезірек жоюға, нарық конъюктурасын әсер етуге, экономиканы
тұрақтандыруға пайдаланылады.
1. Салықтың түрлері
Нарықтың экономикалық қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі
бағыты мен мақсаты салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне
мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру. Салық жүйесі бірнеше
компоненттерден тұратын күрделі модель. Салық жүесінің тиімді қызмет
атқарылуына салық механизмінің тигізетін ықпалы зор.
Қандай да болмасын механизм тетіктер мен элементтерден тұрады. Сондай-ақ
салық механизмінде өзіндік элементтер бар. Олар: салық субъектісі, салық
объектісі, салық базасы, салық кезеңі, салық жеңілдіктері, салық төлемдері
және тағы басқалары.
Жалпы салық түрлерін былайша жіктеуге болады:
1. салық салу объектісі бойынша салықтар тікелей және жанама болып екіге
бөлінеді. Тікелей салық заңды және жеке тұлғалардың табыстары мен
мүліктеріне тікелей нақты белгіленетін табыстар.Жанама салық тауар
бағасы арқылы алынатын салықтар. Ол негізінен көпшілік тұтынушылардан
алынады. Тікелей және жанама салықтардың бұрыңғы КСРО-ның ұлттық
табысындағы үлесінің мөлщері 40℅, АҚШ-та-30℅, Швейияда-51℅,
Норвегияда-46℅, Францияда-45℅, Ұлыбританияда-39℅, ФРГ-да-37℅ құрады.
2. салықтық органдары бойынша жалпы мемлекеттік салықтар (корпорацияның
табыс салығы, жеке тұлғалардың табысына салынатын салықтық қосылатын
құнға салынатын салықтар, акциздер) және жергілікті салықтар мен
алымдар (жер салығы, мүліктік салық, көлік салығы) деп бөлінеді.Жалпы
мемлекеттік салықтар Республика заңдарының негізінде орталық
өкіметпен мемлекеттік бюджетке аударылады. Жергілікті салықтар тиісті
аймақтың жергілікті басқару органдарымен алынып жергілікті бюджетке
түседі.
3.салықтың пайдасына қарай жалпы салықтар және арнайы салықтар деп екіге
бөлінеді.
3. салық объектісінің экономикалық белгісіне қарай табысқа салынатын
салық және тұтынуға салынатын салық болып екі түрге бөлінеді.
4. салық объектісінің бағалау дәрежесі бойынша нақты салықтар жеке
салықтар болып бөлінеді.
5. салық ставкаларының белгілеу әдістері бойынша тұрақты ставкалар және
пайыздық ставаклар деп екіге бөлінеді.
6. Салыну көздеріне қарай салықтар еңбекпен табылған және еңбексіз
табылған табыс болып бөлінеді.Еңбекпен табылған табысқа еңбекақы,
қаламақы, жеке кәсіпорындардың табысы жатады. Еңбексіз, бірақ жария
табысқа дивидендтер, ақша салымы бойынша проценттер; қозғалмайтын
мүліктердің және бағалы қағаздардың құнының өсімі, жер рентасы және
т.б. жатады. Шет елдердің заңдары, кәсіпкерлік жолмен алынған
пайданы, еңбек ақымен қатар еңбекпен табылған табысқа жатқызады.
Салықтардың ішінде пайдаға салынатын салық ерекше орын алады. Бұл салық
түрін барлық кәсіпорындар төлейді. Біздің республикамызда қабылданған салық
жүйесі туралы заңдар және оларға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар
бойынша өндіріспен айналысатын кәсіпорындарға пайдаға салық 25 пайыз
мөлшерінде салынады. Бұндай нарық табыстылық мөлшері 40пайызбен аспаған
жағдайда белгіленеді.
Акциздер –тауар бағасына енгізілетін және сатып алушы төлейтін жанама
салықтың ежелгі формаларының бірі болып табылады. Ресми түрде акциздер
бұрыңғы КСРО-да 30-шы жылдарға дейін болды. 30-шы жылдардан бастап
акциздер, басқа салық түрлері сияқты айналым салығына біріктірілген
болатын. Акциз, қалыптасқан қағида бойынша, тұрғындарға арналған және
мемлекеттің монополиясы болып табылатын тапшы, жоғары рентабельді тауарлар
мен өнімдерге салынады. Ммелекет акциз салығы сұраным мен ұсынымды
реттеуге, сонымен қатар мемлекеттік бюджетті толықтыру үшін пайдаланылады.
Салықтар негізінен, әдетте, үдемелі, пропорционалды және регрессивті болып
бөлінеді. Үдемелі салықта, табыстың көбею шамасына қарай оның орташа нарқы
да өседі.
Пропорционалды салықта, оның орташа нарқы өзгеріссіз қалады, яғни табыстың
шамасына қарамастан салық салудың берілген бір мөлшері пайдаланылады.
Кері үдемелі салықта, табыс өсе түскен сайын салықтың орташа нарқы
азаяды.Әдетте бұндай салықтар табыс көбейе түскен сайын, оның бірте-бірте
азая түскен бөлігін талап етеді.
АРНАУЛЫ САЛЫҚ РЕЖИМДЕРІ
Жалпы ережелер
1.Мыналарға:
шағын бизнес субъектілеріне;
шаруа (фермер) қожалықтарына;
ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға;
кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне қатысты арнаулы салық
режимдері көзделеді.
Біржолғы талон - арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын
және төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын қоспағанда, жеке табыс
салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу фактісін растайтын құжат.
Патент - арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және
салық сомаларының бюджетке төленген фактісін растайтын құжат.
Белгілі бір арнаулы салық режимін қолдануға арналған патент нысанын
уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
Патент жоғалған немесе бүлінген жағдайда, салық төлеушінің өтініші бойынша
дубликат беріледі. Салық төлеуші бүлінген патентті салық органына тапсыруға
тиіс.
Берілген патенттерді тіркеуді салык органдары патенттерді тіркеу (беру)
журналында жургізеді.
Тіркеу журналдарының нысандарын және оларды толтыру тәртібін уәкілетті
мемлекеттік орган белгілейді.
Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік, біржолғы талон және
патент бланкілері қатаң есептілік бланкілері болып табылады және ақша
алынбай беріледі. Оларды басқа адамдарға беруге тыйым салынады.
Арнайы салық режимдері қолданылатын тұлғаларға салық салу мақсатында
салық төлеушінің өзге оқшауланған құрылымдық бөлімшесі болып оның
функцияларының бір бөлігін орындайтын, орналасқан жері бойынша тұрақты
жұмыс орындары жабдықталған аумақтық оқшауланған бөлімше танылады. Егер
жұмыс орны бір айдан асатын мерзімге ққрылса, ол тұрақты болып есептеледі.
Арнаулы салық режимдерін қолдану ерекшеліктері
Осы Кодекстің 378 және 385-баптарында көзделмеген қызметтер бойынша
ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші шаруа (фермер) қожалықтары; мен заңды
тұлғапар бюджетпен есеп айырысуды шағын бизнес субъектілеріне арналған
арнаулы салық режимінде жүзеге асыра алады.
Базарларда тауар сату бойынша (жалдау шарттары бойынша базарлар
аумағындағы киоскілерде, тұрақты үй-жәйларда (тұрақты үлгі бөпімдерде)
өткізуді қоспағанда) бюджетпен есеп айырысу, осы Кодекстің 392-бабының 1-
тармағында айқындалған тұлғалардан басқа, осы Кодекстің 373-бабында
белгіленген тәртіппен біржолғы талон негізінде шағын бизнес субъектілеріне
арналған арнаулы салық режимі бойынша ғана жүргізіледі.
3. 392-баптың 1-тармағында белгіленген тұлғалар бюджетпен есеп айырысуды
осы Қодекстің 391-397-баптарында көзделген кәсіпкерлік қызметтің жекелеген
турлеріне арналған арнаулы салық режимінде ғана жүзеге асырады.
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
§ 1. Жалпы ережелер 370-бап. Жалпы ережелер
Осы Кодекстің 371, 372, 374. 376-баптарында белгіленген талаптарға сай
келетін жеке кәсіпкерлер және заңды түлғалар осы Кодекстің мақсаттары үшін
шағын бизнес субъектілері деп танылады.
Арнаулы салық режимі шағын бизнес субъектілері үшін, төлем көзінен
ұсталатын салықтарды қоспағанда, әлеуметтік салықты және корпорациялық
немесе жеке табыс салығын есептеу мен төлеудің оңайлатылған тәртібін
белгілейді. Бұл орайда, осы Кодекстің 146-1б2-баптарын қоспағанда, жоғарыда
аталған салықтарды есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету тәртібі
77-140, 315-322, сондай-ақ 141-174-баптарда белгіленген шағын бизнес
субъектілеріне қолданылмайды.
Осы тармақта аталмаған салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету жалпыға
бірдей белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
Осы баптың 2-тармағында аталған салықты есептеудің оңайлатылған
тәртібі салық салу объектісіне осы Кодекстің 375, 377-баптарында
белгіленген ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.
Төлем кезінен салық ұсталғанын растайтын құжаттар және (немесе) біржолғы
талон болған кезде, бұрын салық салынған табыстарды қоспағанда. Қазақстан
Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерлерде алынған (алынуға
тиіс) табыстардың барлық түрлерінен тұратын салық кезеңі ішіндегі табыс
салық салу
объектісі болып табылады.
Осы Кодекстің 163-бабына сәйкес жеке кәсіпкердің, мүлікті жалға беруден
түскен табыстарды қоспағанда, төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік
табысы мен өзге де табыстары салық салу объектісі болып табылмайды.
5. Бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын жеке
кәсіпкер үшін - күнтізбелік жыл бюджетпен есеп айырысуды оңайлатылған
декларация негізінде жүзеге асыратын шағын бизнес субъектісі үшін - тоқсан,
салық кезеңі болып табылады.
Арнаулы салық режимін қолданатын шағын бизнес субъектілері кәсіпкерлік
қызметтің бірнеше түрін жүзеге асырған жағдайда табыс қызметтің барлық
түрлерін жүзеге асырудың жиынтығымен айқындалады.
Арнаулы салық режимін қолданатын және қосылған құн салығын төлеушілер
болып табылатын шағын бизнес субъектілері үшін салық кезеңі ішінде қосылған
құн салығының сомасы табысқа қосылмайды қызметінің барлық түрін қоспағанда
лицензияланған қызмет түрлеріне қолданылмайды
Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимі
Жалпы ережелер:
Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимін қызметі ара-түра
сипатта болатын жеке тұлғалар, сондай-ақ осы Кодекстің 369-бабының 2-
тармағында айқындалған тұлғалар қолданады.
Салық агенттерімен жасалатын шарттар негізінде жүзеге асырылатын
қызметті қоспағанда, күнтізбелік жылда бәрін жинақтағанда тоқсан күннен
аспайтын қызмет ара-тура сипаттағы кәсіпкерлік қызмет деп ұғынылады.
373-бап. Біржолғы талон негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
Қызмет түрлерінің тізбесің біржолғы талондардың нысаны мен берілу тәртібін
уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
Біржолғы талондардың құны кіріс алынатын объектінің орналасқан жерін,
түрін, қызметті жүзеге асыру жағдайларын, сапасы мен көлемін, сондай-ақ
қызметпен шұғылдану тиімділігіне ықпал ететін басқа да факторларды ескере
отырып, салық органы жүргізген орташа күндік хронометраждық қадағалау мен
зерттеу деректері негізінде жергілікті өкілді органдардың шешімімен
белгіленеді.
Жалдамалы еңбекті қолданбай біржолғы талон негізінде ара-түра
сипаттағы қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар әлеуметтік салық
төлеушіпер болып табылмайды және жеке кәсіпкер ретінде мемпекеттік
тіркеуден босатылады.
Патент негізіндегі арнаулы сапық режимі 374-бап.
Жалпы ережелер:
1. Патент негізіндегі арнаулы салық режимін мынадай талаптарға сай
келетін:
жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын;
жеке кәсіпкерлік нысанындағы қызметті жүзеге асыратын;
жыл ішіндегі табысы 2.0 миллион теңгеден аспайтын жеке кәсіпкерлер
қолданады.
2. Патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік
бермейтін жағдайлар туындаған ретте салық төлеуші оңайлатылған декларация
негізінде арнаулы салық режиміне несалықты есептеу мен төлеудің жалпыға
бірдей белгіленген тәртібіне өтініш негізінде ауысады.
Аталған өтініш патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік
бермейтін жағдайлар туындаған кезде беріледі.
3. Патент жеке кәсіпкерге бір күнтізбелік жыл шетінде кемінде бір
ай мерзімге беріледі.
4. Жеке кәсіпкер патент алу үшін кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асыратын жері бойынша салық органына қызмет түрін көрсете отырып, уәкілетті
мемлекеттік орган белгілеген нысанда өтініш және Жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті табыс етеді.
Кезекті патент алу үшін патент алуға өтініш алдыңғы патенттің қоладанылу
мерзімі аяқталғанға дейін ұсынылады.
Жеке кәсіпкер лицензиялауға жататын қызметті жүзеге асырған жағдайда
ол мұндай қызметті жүзеге асыруға құкық беретін лицензиясын көрсетуге
міндетті. Бұл орайда патент лицензияның қолданылу мерзімінен аспайтын
мерзімге беріледі.
Жеке кәсіпкер жолаушыларды және багажды автомобильмен тасымалдау
жөніндегі қызметгі жүзеге асырған жағдайда, ол патент алуға берген
өтінішінде тасымалдау түрін (жүйелі немесе жүйесіз тасымалдаулар)
көрсетуге міндетті. Автомобильмен тасымалдаулар түрінің Қаэақстан
Республикасының заң актілерінде белгіленген талаптарға сәйкес келуін
бақылауды автомобиль көлігі саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
Салық төлеушінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын орны бойында
салық органына, кәсіпкерлік қызметті уақытынша тоқтата тұру туралы өтініш
берілген жағдайды қоспағанда, патент алуға өтінішін бермеуі оның салықты
жалпыға бірдей белгіленген
тәртіппен есептеуге және төлеуге келісімі деп саналады.
Салық органдары өтініш берілгеннен және бюджетке патенттің құкы,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары және
Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
төленгенін растайтын құжаттар көрсетілгеннен кейін бір күн ішінде патент
беруді жүргізеді.
Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік көрсетілмейінше,
патент жарамсыз болады.
Патент негізінде арнайы салық режимін қолданатын салық төлеуші салық
органдарына Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтікаударымдар
мен жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жаналары бойынша
есептемелерді ұсынбайды.
Патент негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
Патенттің құнын есептеуді жеке кәсіпкер мәлімделген кірістің 3
проценті мөлшеріндегі ставканы қолдану жолымен жүзеге асырады.
жеке табыс салығы - патент құнының 12 бөлігі мөлшерінде;
әлеуметтік салық - Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру
туралы заңнамалық актісіне сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына
есептелген әлеуметтік аударымдар сомасын алып кейінгі патент құнының 12
бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.
2. Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан асып кеткен
жағдайда, салық төлеуші бес жұмыс күні ішінде асыл кеткен соманы мәлімдейді
және осы сомадан салық төлейді. Салық төлеушінің өтініші бойынша бұрын
берілген патенттің орнына оған нақты табысы көрсетілген жаңа патент
беріледі.
Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан төмен болған
жағдайда, артық төленген патенттің құны салық төлеушінің өтініші бойында
салық органы жүргізген хронометраждың зерттеуден кейін қайтарылады.
Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі 376-бап.
Жалпы ережелер
1. Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режиміне салык
кезеңі басталғанға дейін көшу үшін шағын бизнес субъектілері өз қызметін
жүзеге асыратын жері бойынша салық органына уәкілетті мемлекеттік орган
белгілеген нысанда өтініш береді.
Жаңадан құрыпған заңды түғзалар оңай оңайлатылзан декларация негізіиде
арнаулы салық режимін қолдануға өтінішті заңды тұлға кейін он мемлекеттік
тіркелгеннен жумыс күнінен кешіктірмөй салық органына береді.
Жаңадан курылеан жехе кәсіпкерлер оңаилатылзан декларация негізінд
арнаулы салық режимін қолдануға өз қызметін жүзеге асыратын жері боиыша
дербес анықтайды.
2. Мынадай талаптарға сай келетін шағын бизнес субъектілері:
1) жеке кәсіпкерлер үшін:
жеке кәсіпкердің өзін қоса алғанда, қызметкерлердің шекті орташа тізімдік
саны салық кезеңі ішінде он бес адам болса;
салық кезеңі ішінде шекті табысы 4 500,0 мың теңге болса;
2) заңды тұлғалар үшін:
қызметкерлердің шекті орташа тізімдік саны салық кезеңі ішінде жиырма бес
адам болса;
салық кезеңі ішінде табысы 9 000,0 мың теңге болса, оңайлатылған декларация
негізіндегі арнаулы салық режимін қолданады.
3) Осы баптың 2-тармағында белгіленген талаптарға сай келмеген жагдайларда
немесе арнаулы салық режимінен өз еркімен шыққан кезде бизнес субъектісі
есепті тоқсаннан кейінгі тоқсаннан бастап өтініш негізінде салықты есептеу
мен төлеудің жалпыға бірдей белгіленген тәртібіне көшеді
Жеке кәсіпкер осы баптың 2-тармағының 1)- тармақшасында белгіленген
талаптар өзгерген жағдайда (көрсеткіштер асып кетсе), ұйымдық-құқықтық
нысаны өзгерген кездегі заңды тұлға ретінде оңайлатылған декларация
негізінде арнаулы салық режимін қолдануға құқылы.
Оңайлатылған декпарация негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
1. Салықты оңайлатылған декларация негізінде есептеуді шағын бизнес
субъектісі салық салу объектісіне есепті салық кезеңіне тиісті салық
ставкасын қолдану арқылы дербес жүргізеді
2. Жеке кәсіпкердің табысына мынадай ставкалар бойынша салык,
салынуға тиіс:
Тоқсандық табыс Ставкасы
2000,0 мың теңгеге дейін қоса Табыс сомасының 3 проценті
алғанда
2000,0 мың теңгеден жоғары - 60,0 мың теңге+2 000,0 теңгеден асатын
3 000,0 мың теңгені қоса алғанда табыс сомасынан 5 процент
3 000,0 мың теңгеден жоғары 110,0мыңтеңге+3 000,0 теңгеден асатын
табыс сомасынан 7 процент
3. Заңды түлғаның табысына мынәдай ставкалар бойыииа салық салы
Тоқсандық табысы Ставкасы
2 000,0 мың теңгеге дейін Табыс сомасының 4 проценті
қоса алғанда
2 000,0 мың теңгеден жоғары -4 80,0 мың теңге + 2 000,0
500,0 мың теңгені қоса алғанда мың теңгеден асатын табыс сомасынан
5 процент
4 500,0 мың теңгеден жоғары - 205,0 мың теңге + 4 500,0 мың
сомасынан 7 процент
6 500,0 мың теңгеден жоғары 345,0мыңтеңге + 6500,0 мың теңгеден
асатын табыс сомасынан 9 лроцент
4. Егер есепті кезеңнің қорытындысы бойынша жалдамалы
қызметкерлердің орташа айлық жалақысы Қазақстан Республикасының заң
акгілерінде белгіленген ең төменгі айлық жалақының кемінде жеке
кәсіпкерлердің кемінде 2 еселенген, заңды тұлғалардың кемінде 2,5 еселенген
мөлшеріндей болса, онда осы баптың 2 немесе 3-тармағына сәйкес салық кезеңі
ішінде есептелген салық сомасы, қызметкерлердің орташа тізімдік саны
негізге ала отырып, әрбір қызметкер үшін салық сомасының 1,5 проценті
мөлшеріндегі жағына қарай түзетілуге тиіс.
5. Табыстың шекті мөлшері осы Кодекстің 37б-бабының 2-тармағында
белгіленгеннен асып кеткен жағдайда, салық сомаларын есептеу табыстың шекті
сомасынан және нақты алынған табыс сомасынан жеке-жеке жүргізіледі.
Салықтың осы сомаларының арасындағы айырма осы баптың 4-тармағында
көзделген түзетусіз бюджетке төленуге тиіс.
Осы баптың 4-тармағында көзделген түзетуге табыстың шекті сомаснан
есептелген салық сомасы ғана жатады.
Шекті орташа тізімдік сан осы Кодекстің 376-бабының 2-
тәрмағындабелгіленгеннен асып кеткен жағдайда, осы баптың 4-тармағында
көзделген түзету осы Кодекстің 376-бабының 2-тармағында белгіленген шекті
орташа тізімдік санға ғана жүргізіледі.
Оңайлатылған декларация тоқсан сайын, есепті салық кезеңінен кейінгі
айдың 10-ынан кешіктірілмей, салық органына табыс етіледі
. Оңайлатылған декларация бойынша есептелген салықты бюджеткв төлеу және
(корпорациялың) табыс салығы және әлеуметтік салық түрінде салық
есептілігі кезеңінен кейінгі айдың 15-інен кешіктірілмейтін мерзімде
жүргізіледі.
Бұл ретте жеке (корпорациялык} табыс салығы оңайлатылған декларация
бойынша есептелген салық сомасының 12 мөлшерінде, әлеуметтік салық -
Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заң актісіне сәйкес
Мемлекеттік элементтік сақтандырудың қорына есептелген меттік аударымдар
сомасын алып тастағаннан кейінгі оңайлатылған декларация бойынша есептелген
салық сомасының 12 бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.
9. Оңайлатылған декларацияны табыс ету және салықтарды төлеу
оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолдануға өтініші
берген жері бойыша салық органында жүргізіледі.
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
Жалпы ережелер
1. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
бірыңғай жер салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша
тәртібін көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату
жөніндегі қызметті қоспағанда, ауылшаруашылық өнімдерін өндіру, өзі
өндірген ауылшаруашылық өнімдерін ұқсату және оны өткізу, жөніндегі шаруа
(фермер) қожалықтары қызметіне қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және (немесе) жер пайдалану құқығымен (кейінгі
жер пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа
(фермер) қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.
Шаруа (фермер) қожалықтары осы арнаулы салық режимін немесе сапық
салудың жалпыға бірдей белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы.
Шаруа (фермер) қожалыктары арнаулы салық режимін қолдану үшін жыл сайын 20
ақпаннан кешіктірмей жер учаскесі орналасқан жердегі салық органына
уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша өтініш береді.
Салық төлеушінің аталған мерзімде өтініш бермеуі оның бюджетпен есеп
айырысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жузеге асыруға келісімі деп
есептеледі.
20 ақпаннан кейін құрылған шаруа (фермер) қожалықтары Жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін алған күні арнаупы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер
учаскесіне құқық туындаған жағдайда шаруа (фермер) қожалығы осы жер
учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап
күнтізбелік отыз куніІшінде салық органына арнайы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
Осы арнайы салық режимі қолданылмаитын қызмет түрлерін жүзеге асыратын
салық төлеушілер де 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған
жағдайда арнайы салық режимін қолдану құқығына өтінішті салық органына осы
жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап
күнтізбелік отыз күн ішінде береді.
5. Таңдап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертуге
жатпайды.
6. Күнтізбелік жыл бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып
табылады.
Арнаулы салық режимін қолдану ерекшеліктері
1. Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін
қолданатын шаруа (фермер) қожалықтары (бұдан әрі - бірыңғай жер салығын
төлеушілер) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің мынадай түрлерін:
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметтен түскен шаруа (фермер)
қожалықтарының табысынан жеке табыс салығын;
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түскен
айналым бойынша қосылған құн салығын;
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер
учаскелері бойыша жер салығын және (немесе) жер учаскелерін пайдаланғаны
үшін төлемді;
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойыиііа көлік қүралдарына салынатын
салықты;
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша мүлік салығын төлеушілер болып
табылмайды.
2. Осы баптың 1-тармағының 2)-тармақшасына сәйкес қосылған құн
салығын төлеушілер болып табылмайтын бірыңғай жер салығын төлеушілер салық
органына осы салық бойына есепке қою туралы өз еркінен өтініш беруге
құқылы.
3. Шаруа (фермер) қожалықтары үшін арнаулы салық режимі
қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асырған кезде бірыңғай жер салығын
төлеушілер кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді қоса алғанда),
мүліктің (соның ішінде көлік құралдарының) бөлек есебін жүргізуге және
жалпы белгіленген тәртіппен және (немесе) шағын бизнес субъектілері үшін
арнаулы салық режимінде қызметтің осындай түрлері бойынша тиісті салықтан
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуді, салық
есептілігін тапсыру мен төлеуді жүргізуге-міндетті.
Бұл тармақтың ережесі осы Кодекстің 163-бабына сәйкес төлем көзінен салық
салынбайтын мүліктік табысты және басқа табыстарды алған кезде де
қолданылады
Бірыңғай жер салығын есептеу мен төлеу тәртібі
1. Жер учаскесіч бағалау қүны бірыңғай жер салығын есептеу үшін
мегіз салық салу объектісі болып табылады.
Жер учаскесін (жер пайдалану қүқығын) бағалау құнын айқындау Қазақстәи
Республикасының жер заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
Бірыңғай жер салығын есептеу жер учаскесін бағалау құнына 0,1 процент
ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.
Бірыңғай жер салығын төлеу жер учаскесі орналасқан жер бойыша тиісті
бюджетке екі мерзімде
1) ағымдағы төлем ағымдағы салық кезеңінің 20 қазанынаи
кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
2) бірыңғай жер салығы бойынша тупкілікті есеп айырысу есепгі кезеңнен
кейінгі кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде (салық жөніндегі
декларация есепке алына отырып) жүргізіледі.
Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы
төлемлі бұдан бұрынғы салық кезеңі үшін бірыңғәй жер салығы бойынііа
декларацияда есептелген бірыңғай жер салығы жалпы сомасының 12 бөлігінен
кем емес мөлшерде төлейді. 20 қазанға дейін құрылған бірыңғәй жер салығын
төлеушілер, сондәй-ақ жұмыс істеп тұрған салық төлеушілер - салық
есептеудің базасы өзгерген кезде ағымдәь төлем төлеуді бірыңғай жер салығы
бойынша ағымдағы телем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 12
бөлігі мөлшерінде жургізеді. 20 қазаннан кейін құрылған бірыңғай жер
салығын төлеушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 20 наурызынән
кешіктірілмейтін мерзімде ағымдагы есепті кезең ушін төлеуге тиісті жзлпы
салык сомасын енгізеді.
4. Шаруа (фермер) қожапықтары жер пайдалану құқығындағы жер учаскесін
иеленудің нақты кезеңі ушін бірыңғай жер салығын (салық салу объектісінің
өзгеруін есепке ала отырып) есептейді және төлейді.
Жер учаскелерін жалға берген (алған) кезде салық салу ерекшеліктері
4) Шаруа (фермер) қожалығы, жер учаскесін басқа шаруа (фермер)
қожалығына жалға берген кезде тараптардың әрқайсысы осындай жер учаскесі
бойынша бірыңғай жер салығын жалға беру шартында көрсетілген жер
учаскесінің нақты пайдаланылу кезеңін негізге ала отырып есептейді және
төлейді.
Жалға алушының пайдалану кезеңі жер учаскесін жалға алған айдан
кейінгі айдан бастап белгіленеді.
Бұл орайда жер учаскесін жалға беруден алынған (алынуға тиіс) табыс
бойынша -шаруа (фермер) қожалығы салықты жалпыға бірдей белгіпенген
тәртіппен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ
I-ТАРАУ. Салық түсінігі және түрлері.
1. Салықтың түрлері
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
4. Ауылшаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған
арнаулы салық режимі
5. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы
салық режимі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кіріспе
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып
табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай,
мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің
мүмкіндігі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке
адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар сұраным көлемі
реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен
жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы
түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі
бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды
пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.
Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке
заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті
төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып
табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.
Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты
мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар
табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді
болуы керек.
Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі
арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.
Салықтың экономикалық мәні мынада:
Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір
мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын
көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет
бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің тұрақты
қаржы көздері болып табылады.
Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:
1. реттеушілік
2. фискалдық
3. қайта бөлу.
1. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін
жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің
дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық
жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы
да басқалары.
2. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік
бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады.
Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып,
әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын
қамтамасыз етеді.
3. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі
мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі
салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.
Қазақстан Республикасы салық заңдары салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың
айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің бір тұтастылығы және салық
заңдарнының жариялалылығы принциптеріне енеді.
Салық жүйесі дегеніміз –мемлекет тарапынан алынатын барлық салықтар
мен басқа да міндетті төлемнің, олардың құрылымы мен есептеу әдістерінің
салық салу салаларындағы өкілетті органдар жүйесімен олардың өкілеттілігі
мен тиісті нормалардың жиынтығы. Салық жүйесі мемлекеттік қаржы көздерін
жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға,
өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске
асуына мүмкіндік туғызады. ҚР-ның 1991 ж.25 желтоқсанында қабылданған ҚР-
ның салық жүйесі туралы заңы тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесін құраудың
ең алғашқы бастамасы болған. Осы заң бойынша салық төлемдері мен салық
қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері республикалық және жергілікті
басқару органдарының салыққа байланысты қызметтік құқықтары мен міндеттері
айқын бектіледі.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 ж.1 қаңтарынан ҚР-да 13 жалпы
мемлекеттік салықтар, 11 міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен
алымдар, 18 жергілікті салықтар енгізілген. Салық салымының көптігі
айналымының анықталуындағы қиындығы, шектен тыс дәлелсіз берілген салық
жеңілдіктері салық тсавкаларының бір салалық түрі бойынша бірнеше тұрі
болуы мүмкін.
2001 жылы шілде айынан бастап ҚР-да жаңа салық кодексі қабылданды.
Бұл салық жүйесі бойынша салықтардың саны тоғызға дейін қысқартылды және
кейбір салықтың түрлері бойынша ставаклары төмендетілді.
Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды
құралдардың бірі болып табылады. Осы мақсатта салықтар көбінесе дағдарыстық
құбылыстарды тезірек жоюға, нарық конъюктурасын әсер етуге, экономиканы
тұрақтандыруға пайдаланылады.
1. Салықтың түрлері
Нарықтың экономикалық қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі
бағыты мен мақсаты салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне
мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру. Салық жүйесі бірнеше
компоненттерден тұратын күрделі модель. Салық жүесінің тиімді қызмет
атқарылуына салық механизмінің тигізетін ықпалы зор.
Қандай да болмасын механизм тетіктер мен элементтерден тұрады. Сондай-ақ
салық механизмінде өзіндік элементтер бар. Олар: салық субъектісі, салық
объектісі, салық базасы, салық кезеңі, салық жеңілдіктері, салық төлемдері
және тағы басқалары.
Жалпы салық түрлерін былайша жіктеуге болады:
1. салық салу объектісі бойынша салықтар тікелей және жанама болып екіге
бөлінеді. Тікелей салық заңды және жеке тұлғалардың табыстары мен
мүліктеріне тікелей нақты белгіленетін табыстар.Жанама салық тауар
бағасы арқылы алынатын салықтар. Ол негізінен көпшілік тұтынушылардан
алынады. Тікелей және жанама салықтардың бұрыңғы КСРО-ның ұлттық
табысындағы үлесінің мөлщері 40℅, АҚШ-та-30℅, Швейияда-51℅,
Норвегияда-46℅, Францияда-45℅, Ұлыбританияда-39℅, ФРГ-да-37℅ құрады.
2. салықтық органдары бойынша жалпы мемлекеттік салықтар (корпорацияның
табыс салығы, жеке тұлғалардың табысына салынатын салықтық қосылатын
құнға салынатын салықтар, акциздер) және жергілікті салықтар мен
алымдар (жер салығы, мүліктік салық, көлік салығы) деп бөлінеді.Жалпы
мемлекеттік салықтар Республика заңдарының негізінде орталық
өкіметпен мемлекеттік бюджетке аударылады. Жергілікті салықтар тиісті
аймақтың жергілікті басқару органдарымен алынып жергілікті бюджетке
түседі.
3.салықтың пайдасына қарай жалпы салықтар және арнайы салықтар деп екіге
бөлінеді.
3. салық объектісінің экономикалық белгісіне қарай табысқа салынатын
салық және тұтынуға салынатын салық болып екі түрге бөлінеді.
4. салық объектісінің бағалау дәрежесі бойынша нақты салықтар жеке
салықтар болып бөлінеді.
5. салық ставкаларының белгілеу әдістері бойынша тұрақты ставкалар және
пайыздық ставаклар деп екіге бөлінеді.
6. Салыну көздеріне қарай салықтар еңбекпен табылған және еңбексіз
табылған табыс болып бөлінеді.Еңбекпен табылған табысқа еңбекақы,
қаламақы, жеке кәсіпорындардың табысы жатады. Еңбексіз, бірақ жария
табысқа дивидендтер, ақша салымы бойынша проценттер; қозғалмайтын
мүліктердің және бағалы қағаздардың құнының өсімі, жер рентасы және
т.б. жатады. Шет елдердің заңдары, кәсіпкерлік жолмен алынған
пайданы, еңбек ақымен қатар еңбекпен табылған табысқа жатқызады.
Салықтардың ішінде пайдаға салынатын салық ерекше орын алады. Бұл салық
түрін барлық кәсіпорындар төлейді. Біздің республикамызда қабылданған салық
жүйесі туралы заңдар және оларға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар
бойынша өндіріспен айналысатын кәсіпорындарға пайдаға салық 25 пайыз
мөлшерінде салынады. Бұндай нарық табыстылық мөлшері 40пайызбен аспаған
жағдайда белгіленеді.
Акциздер –тауар бағасына енгізілетін және сатып алушы төлейтін жанама
салықтың ежелгі формаларының бірі болып табылады. Ресми түрде акциздер
бұрыңғы КСРО-да 30-шы жылдарға дейін болды. 30-шы жылдардан бастап
акциздер, басқа салық түрлері сияқты айналым салығына біріктірілген
болатын. Акциз, қалыптасқан қағида бойынша, тұрғындарға арналған және
мемлекеттің монополиясы болып табылатын тапшы, жоғары рентабельді тауарлар
мен өнімдерге салынады. Ммелекет акциз салығы сұраным мен ұсынымды
реттеуге, сонымен қатар мемлекеттік бюджетті толықтыру үшін пайдаланылады.
Салықтар негізінен, әдетте, үдемелі, пропорционалды және регрессивті болып
бөлінеді. Үдемелі салықта, табыстың көбею шамасына қарай оның орташа нарқы
да өседі.
Пропорционалды салықта, оның орташа нарқы өзгеріссіз қалады, яғни табыстың
шамасына қарамастан салық салудың берілген бір мөлшері пайдаланылады.
Кері үдемелі салықта, табыс өсе түскен сайын салықтың орташа нарқы
азаяды.Әдетте бұндай салықтар табыс көбейе түскен сайын, оның бірте-бірте
азая түскен бөлігін талап етеді.
АРНАУЛЫ САЛЫҚ РЕЖИМДЕРІ
Жалпы ережелер
1.Мыналарға:
шағын бизнес субъектілеріне;
шаруа (фермер) қожалықтарына;
ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға;
кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне қатысты арнаулы салық
режимдері көзделеді.
Біржолғы талон - арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын
және төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын қоспағанда, жеке табыс
салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу фактісін растайтын құжат.
Патент - арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және
салық сомаларының бюджетке төленген фактісін растайтын құжат.
Белгілі бір арнаулы салық режимін қолдануға арналған патент нысанын
уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
Патент жоғалған немесе бүлінген жағдайда, салық төлеушінің өтініші бойынша
дубликат беріледі. Салық төлеуші бүлінген патентті салық органына тапсыруға
тиіс.
Берілген патенттерді тіркеуді салык органдары патенттерді тіркеу (беру)
журналында жургізеді.
Тіркеу журналдарының нысандарын және оларды толтыру тәртібін уәкілетті
мемлекеттік орган белгілейді.
Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік, біржолғы талон және
патент бланкілері қатаң есептілік бланкілері болып табылады және ақша
алынбай беріледі. Оларды басқа адамдарға беруге тыйым салынады.
Арнайы салық режимдері қолданылатын тұлғаларға салық салу мақсатында
салық төлеушінің өзге оқшауланған құрылымдық бөлімшесі болып оның
функцияларының бір бөлігін орындайтын, орналасқан жері бойынша тұрақты
жұмыс орындары жабдықталған аумақтық оқшауланған бөлімше танылады. Егер
жұмыс орны бір айдан асатын мерзімге ққрылса, ол тұрақты болып есептеледі.
Арнаулы салық режимдерін қолдану ерекшеліктері
Осы Кодекстің 378 және 385-баптарында көзделмеген қызметтер бойынша
ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші шаруа (фермер) қожалықтары; мен заңды
тұлғапар бюджетпен есеп айырысуды шағын бизнес субъектілеріне арналған
арнаулы салық режимінде жүзеге асыра алады.
Базарларда тауар сату бойынша (жалдау шарттары бойынша базарлар
аумағындағы киоскілерде, тұрақты үй-жәйларда (тұрақты үлгі бөпімдерде)
өткізуді қоспағанда) бюджетпен есеп айырысу, осы Кодекстің 392-бабының 1-
тармағында айқындалған тұлғалардан басқа, осы Кодекстің 373-бабында
белгіленген тәртіппен біржолғы талон негізінде шағын бизнес субъектілеріне
арналған арнаулы салық режимі бойынша ғана жүргізіледі.
3. 392-баптың 1-тармағында белгіленген тұлғалар бюджетпен есеп айырысуды
осы Қодекстің 391-397-баптарында көзделген кәсіпкерлік қызметтің жекелеген
турлеріне арналған арнаулы салық режимінде ғана жүзеге асырады.
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
§ 1. Жалпы ережелер 370-бап. Жалпы ережелер
Осы Кодекстің 371, 372, 374. 376-баптарында белгіленген талаптарға сай
келетін жеке кәсіпкерлер және заңды түлғалар осы Кодекстің мақсаттары үшін
шағын бизнес субъектілері деп танылады.
Арнаулы салық режимі шағын бизнес субъектілері үшін, төлем көзінен
ұсталатын салықтарды қоспағанда, әлеуметтік салықты және корпорациялық
немесе жеке табыс салығын есептеу мен төлеудің оңайлатылған тәртібін
белгілейді. Бұл орайда, осы Кодекстің 146-1б2-баптарын қоспағанда, жоғарыда
аталған салықтарды есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету тәртібі
77-140, 315-322, сондай-ақ 141-174-баптарда белгіленген шағын бизнес
субъектілеріне қолданылмайды.
Осы тармақта аталмаған салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету жалпыға
бірдей белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
Осы баптың 2-тармағында аталған салықты есептеудің оңайлатылған
тәртібі салық салу объектісіне осы Кодекстің 375, 377-баптарында
белгіленген ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.
Төлем кезінен салық ұсталғанын растайтын құжаттар және (немесе) біржолғы
талон болған кезде, бұрын салық салынған табыстарды қоспағанда. Қазақстан
Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерлерде алынған (алынуға
тиіс) табыстардың барлық түрлерінен тұратын салық кезеңі ішіндегі табыс
салық салу
объектісі болып табылады.
Осы Кодекстің 163-бабына сәйкес жеке кәсіпкердің, мүлікті жалға беруден
түскен табыстарды қоспағанда, төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік
табысы мен өзге де табыстары салық салу объектісі болып табылмайды.
5. Бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын жеке
кәсіпкер үшін - күнтізбелік жыл бюджетпен есеп айырысуды оңайлатылған
декларация негізінде жүзеге асыратын шағын бизнес субъектісі үшін - тоқсан,
салық кезеңі болып табылады.
Арнаулы салық режимін қолданатын шағын бизнес субъектілері кәсіпкерлік
қызметтің бірнеше түрін жүзеге асырған жағдайда табыс қызметтің барлық
түрлерін жүзеге асырудың жиынтығымен айқындалады.
Арнаулы салық режимін қолданатын және қосылған құн салығын төлеушілер
болып табылатын шағын бизнес субъектілері үшін салық кезеңі ішінде қосылған
құн салығының сомасы табысқа қосылмайды қызметінің барлық түрін қоспағанда
лицензияланған қызмет түрлеріне қолданылмайды
Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимі
Жалпы ережелер:
Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимін қызметі ара-түра
сипатта болатын жеке тұлғалар, сондай-ақ осы Кодекстің 369-бабының 2-
тармағында айқындалған тұлғалар қолданады.
Салық агенттерімен жасалатын шарттар негізінде жүзеге асырылатын
қызметті қоспағанда, күнтізбелік жылда бәрін жинақтағанда тоқсан күннен
аспайтын қызмет ара-тура сипаттағы кәсіпкерлік қызмет деп ұғынылады.
373-бап. Біржолғы талон негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
Қызмет түрлерінің тізбесің біржолғы талондардың нысаны мен берілу тәртібін
уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
Біржолғы талондардың құны кіріс алынатын объектінің орналасқан жерін,
түрін, қызметті жүзеге асыру жағдайларын, сапасы мен көлемін, сондай-ақ
қызметпен шұғылдану тиімділігіне ықпал ететін басқа да факторларды ескере
отырып, салық органы жүргізген орташа күндік хронометраждық қадағалау мен
зерттеу деректері негізінде жергілікті өкілді органдардың шешімімен
белгіленеді.
Жалдамалы еңбекті қолданбай біржолғы талон негізінде ара-түра
сипаттағы қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар әлеуметтік салық
төлеушіпер болып табылмайды және жеке кәсіпкер ретінде мемпекеттік
тіркеуден босатылады.
Патент негізіндегі арнаулы сапық режимі 374-бап.
Жалпы ережелер:
1. Патент негізіндегі арнаулы салық режимін мынадай талаптарға сай
келетін:
жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын;
жеке кәсіпкерлік нысанындағы қызметті жүзеге асыратын;
жыл ішіндегі табысы 2.0 миллион теңгеден аспайтын жеке кәсіпкерлер
қолданады.
2. Патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік
бермейтін жағдайлар туындаған ретте салық төлеуші оңайлатылған декларация
негізінде арнаулы салық режиміне несалықты есептеу мен төлеудің жалпыға
бірдей белгіленген тәртібіне өтініш негізінде ауысады.
Аталған өтініш патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік
бермейтін жағдайлар туындаған кезде беріледі.
3. Патент жеке кәсіпкерге бір күнтізбелік жыл шетінде кемінде бір
ай мерзімге беріледі.
4. Жеке кәсіпкер патент алу үшін кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асыратын жері бойынша салық органына қызмет түрін көрсете отырып, уәкілетті
мемлекеттік орган белгілеген нысанда өтініш және Жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті табыс етеді.
Кезекті патент алу үшін патент алуға өтініш алдыңғы патенттің қоладанылу
мерзімі аяқталғанға дейін ұсынылады.
Жеке кәсіпкер лицензиялауға жататын қызметті жүзеге асырған жағдайда
ол мұндай қызметті жүзеге асыруға құкық беретін лицензиясын көрсетуге
міндетті. Бұл орайда патент лицензияның қолданылу мерзімінен аспайтын
мерзімге беріледі.
Жеке кәсіпкер жолаушыларды және багажды автомобильмен тасымалдау
жөніндегі қызметгі жүзеге асырған жағдайда, ол патент алуға берген
өтінішінде тасымалдау түрін (жүйелі немесе жүйесіз тасымалдаулар)
көрсетуге міндетті. Автомобильмен тасымалдаулар түрінің Қаэақстан
Республикасының заң актілерінде белгіленген талаптарға сәйкес келуін
бақылауды автомобиль көлігі саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
Салық төлеушінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын орны бойында
салық органына, кәсіпкерлік қызметті уақытынша тоқтата тұру туралы өтініш
берілген жағдайды қоспағанда, патент алуға өтінішін бермеуі оның салықты
жалпыға бірдей белгіленген
тәртіппен есептеуге және төлеуге келісімі деп саналады.
Салық органдары өтініш берілгеннен және бюджетке патенттің құкы,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары және
Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
төленгенін растайтын құжаттар көрсетілгеннен кейін бір күн ішінде патент
беруді жүргізеді.
Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік көрсетілмейінше,
патент жарамсыз болады.
Патент негізінде арнайы салық режимін қолданатын салық төлеуші салық
органдарына Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтікаударымдар
мен жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жаналары бойынша
есептемелерді ұсынбайды.
Патент негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
Патенттің құнын есептеуді жеке кәсіпкер мәлімделген кірістің 3
проценті мөлшеріндегі ставканы қолдану жолымен жүзеге асырады.
жеке табыс салығы - патент құнының 12 бөлігі мөлшерінде;
әлеуметтік салық - Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру
туралы заңнамалық актісіне сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына
есептелген әлеуметтік аударымдар сомасын алып кейінгі патент құнының 12
бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.
2. Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан асып кеткен
жағдайда, салық төлеуші бес жұмыс күні ішінде асыл кеткен соманы мәлімдейді
және осы сомадан салық төлейді. Салық төлеушінің өтініші бойынша бұрын
берілген патенттің орнына оған нақты табысы көрсетілген жаңа патент
беріледі.
Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан төмен болған
жағдайда, артық төленген патенттің құны салық төлеушінің өтініші бойында
салық органы жүргізген хронометраждың зерттеуден кейін қайтарылады.
Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі 376-бап.
Жалпы ережелер
1. Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режиміне салык
кезеңі басталғанға дейін көшу үшін шағын бизнес субъектілері өз қызметін
жүзеге асыратын жері бойынша салық органына уәкілетті мемлекеттік орган
белгілеген нысанда өтініш береді.
Жаңадан құрыпған заңды түғзалар оңай оңайлатылзан декларация негізіиде
арнаулы салық режимін қолдануға өтінішті заңды тұлға кейін он мемлекеттік
тіркелгеннен жумыс күнінен кешіктірмөй салық органына береді.
Жаңадан курылеан жехе кәсіпкерлер оңаилатылзан декларация негізінд
арнаулы салық режимін қолдануға өз қызметін жүзеге асыратын жері боиыша
дербес анықтайды.
2. Мынадай талаптарға сай келетін шағын бизнес субъектілері:
1) жеке кәсіпкерлер үшін:
жеке кәсіпкердің өзін қоса алғанда, қызметкерлердің шекті орташа тізімдік
саны салық кезеңі ішінде он бес адам болса;
салық кезеңі ішінде шекті табысы 4 500,0 мың теңге болса;
2) заңды тұлғалар үшін:
қызметкерлердің шекті орташа тізімдік саны салық кезеңі ішінде жиырма бес
адам болса;
салық кезеңі ішінде табысы 9 000,0 мың теңге болса, оңайлатылған декларация
негізіндегі арнаулы салық режимін қолданады.
3) Осы баптың 2-тармағында белгіленген талаптарға сай келмеген жагдайларда
немесе арнаулы салық режимінен өз еркімен шыққан кезде бизнес субъектісі
есепті тоқсаннан кейінгі тоқсаннан бастап өтініш негізінде салықты есептеу
мен төлеудің жалпыға бірдей белгіленген тәртібіне көшеді
Жеке кәсіпкер осы баптың 2-тармағының 1)- тармақшасында белгіленген
талаптар өзгерген жағдайда (көрсеткіштер асып кетсе), ұйымдық-құқықтық
нысаны өзгерген кездегі заңды тұлға ретінде оңайлатылған декларация
негізінде арнаулы салық режимін қолдануға құқылы.
Оңайлатылған декпарация негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі
1. Салықты оңайлатылған декларация негізінде есептеуді шағын бизнес
субъектісі салық салу объектісіне есепті салық кезеңіне тиісті салық
ставкасын қолдану арқылы дербес жүргізеді
2. Жеке кәсіпкердің табысына мынадай ставкалар бойынша салык,
салынуға тиіс:
Тоқсандық табыс Ставкасы
2000,0 мың теңгеге дейін қоса Табыс сомасының 3 проценті
алғанда
2000,0 мың теңгеден жоғары - 60,0 мың теңге+2 000,0 теңгеден асатын
3 000,0 мың теңгені қоса алғанда табыс сомасынан 5 процент
3 000,0 мың теңгеден жоғары 110,0мыңтеңге+3 000,0 теңгеден асатын
табыс сомасынан 7 процент
3. Заңды түлғаның табысына мынәдай ставкалар бойыииа салық салы
Тоқсандық табысы Ставкасы
2 000,0 мың теңгеге дейін Табыс сомасының 4 проценті
қоса алғанда
2 000,0 мың теңгеден жоғары -4 80,0 мың теңге + 2 000,0
500,0 мың теңгені қоса алғанда мың теңгеден асатын табыс сомасынан
5 процент
4 500,0 мың теңгеден жоғары - 205,0 мың теңге + 4 500,0 мың
сомасынан 7 процент
6 500,0 мың теңгеден жоғары 345,0мыңтеңге + 6500,0 мың теңгеден
асатын табыс сомасынан 9 лроцент
4. Егер есепті кезеңнің қорытындысы бойынша жалдамалы
қызметкерлердің орташа айлық жалақысы Қазақстан Республикасының заң
акгілерінде белгіленген ең төменгі айлық жалақының кемінде жеке
кәсіпкерлердің кемінде 2 еселенген, заңды тұлғалардың кемінде 2,5 еселенген
мөлшеріндей болса, онда осы баптың 2 немесе 3-тармағына сәйкес салық кезеңі
ішінде есептелген салық сомасы, қызметкерлердің орташа тізімдік саны
негізге ала отырып, әрбір қызметкер үшін салық сомасының 1,5 проценті
мөлшеріндегі жағына қарай түзетілуге тиіс.
5. Табыстың шекті мөлшері осы Кодекстің 37б-бабының 2-тармағында
белгіленгеннен асып кеткен жағдайда, салық сомаларын есептеу табыстың шекті
сомасынан және нақты алынған табыс сомасынан жеке-жеке жүргізіледі.
Салықтың осы сомаларының арасындағы айырма осы баптың 4-тармағында
көзделген түзетусіз бюджетке төленуге тиіс.
Осы баптың 4-тармағында көзделген түзетуге табыстың шекті сомаснан
есептелген салық сомасы ғана жатады.
Шекті орташа тізімдік сан осы Кодекстің 376-бабының 2-
тәрмағындабелгіленгеннен асып кеткен жағдайда, осы баптың 4-тармағында
көзделген түзету осы Кодекстің 376-бабының 2-тармағында белгіленген шекті
орташа тізімдік санға ғана жүргізіледі.
Оңайлатылған декларация тоқсан сайын, есепті салық кезеңінен кейінгі
айдың 10-ынан кешіктірілмей, салық органына табыс етіледі
. Оңайлатылған декларация бойынша есептелген салықты бюджеткв төлеу және
(корпорациялың) табыс салығы және әлеуметтік салық түрінде салық
есептілігі кезеңінен кейінгі айдың 15-інен кешіктірілмейтін мерзімде
жүргізіледі.
Бұл ретте жеке (корпорациялык} табыс салығы оңайлатылған декларация
бойынша есептелген салық сомасының 12 мөлшерінде, әлеуметтік салық -
Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заң актісіне сәйкес
Мемлекеттік элементтік сақтандырудың қорына есептелген меттік аударымдар
сомасын алып тастағаннан кейінгі оңайлатылған декларация бойынша есептелген
салық сомасының 12 бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.
9. Оңайлатылған декларацияны табыс ету және салықтарды төлеу
оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолдануға өтініші
берген жері бойыша салық органында жүргізіледі.
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
Жалпы ережелер
1. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
бірыңғай жер салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша
тәртібін көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату
жөніндегі қызметті қоспағанда, ауылшаруашылық өнімдерін өндіру, өзі
өндірген ауылшаруашылық өнімдерін ұқсату және оны өткізу, жөніндегі шаруа
(фермер) қожалықтары қызметіне қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және (немесе) жер пайдалану құқығымен (кейінгі
жер пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа
(фермер) қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.
Шаруа (фермер) қожалықтары осы арнаулы салық режимін немесе сапық
салудың жалпыға бірдей белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы.
Шаруа (фермер) қожалыктары арнаулы салық режимін қолдану үшін жыл сайын 20
ақпаннан кешіктірмей жер учаскесі орналасқан жердегі салық органына
уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша өтініш береді.
Салық төлеушінің аталған мерзімде өтініш бермеуі оның бюджетпен есеп
айырысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жузеге асыруға келісімі деп
есептеледі.
20 ақпаннан кейін құрылған шаруа (фермер) қожалықтары Жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін алған күні арнаупы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер
учаскесіне құқық туындаған жағдайда шаруа (фермер) қожалығы осы жер
учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап
күнтізбелік отыз куніІшінде салық органына арнайы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
Осы арнайы салық режимі қолданылмаитын қызмет түрлерін жүзеге асыратын
салық төлеушілер де 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған
жағдайда арнайы салық режимін қолдану құқығына өтінішті салық органына осы
жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап
күнтізбелік отыз күн ішінде береді.
5. Таңдап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертуге
жатпайды.
6. Күнтізбелік жыл бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып
табылады.
Арнаулы салық режимін қолдану ерекшеліктері
1. Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін
қолданатын шаруа (фермер) қожалықтары (бұдан әрі - бірыңғай жер салығын
төлеушілер) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің мынадай түрлерін:
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметтен түскен шаруа (фермер)
қожалықтарының табысынан жеке табыс салығын;
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түскен
айналым бойынша қосылған құн салығын;
осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер
учаскелері бойыша жер салығын және (немесе) жер учаскелерін пайдаланғаны
үшін төлемді;
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойыиііа көлік қүралдарына салынатын
салықты;
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша мүлік салығын төлеушілер болып
табылмайды.
2. Осы баптың 1-тармағының 2)-тармақшасына сәйкес қосылған құн
салығын төлеушілер болып табылмайтын бірыңғай жер салығын төлеушілер салық
органына осы салық бойына есепке қою туралы өз еркінен өтініш беруге
құқылы.
3. Шаруа (фермер) қожалықтары үшін арнаулы салық режимі
қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асырған кезде бірыңғай жер салығын
төлеушілер кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді қоса алғанда),
мүліктің (соның ішінде көлік құралдарының) бөлек есебін жүргізуге және
жалпы белгіленген тәртіппен және (немесе) шағын бизнес субъектілері үшін
арнаулы салық режимінде қызметтің осындай түрлері бойынша тиісті салықтан
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуді, салық
есептілігін тапсыру мен төлеуді жүргізуге-міндетті.
Бұл тармақтың ережесі осы Кодекстің 163-бабына сәйкес төлем көзінен салық
салынбайтын мүліктік табысты және басқа табыстарды алған кезде де
қолданылады
Бірыңғай жер салығын есептеу мен төлеу тәртібі
1. Жер учаскесіч бағалау қүны бірыңғай жер салығын есептеу үшін
мегіз салық салу объектісі болып табылады.
Жер учаскесін (жер пайдалану қүқығын) бағалау құнын айқындау Қазақстәи
Республикасының жер заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
Бірыңғай жер салығын есептеу жер учаскесін бағалау құнына 0,1 процент
ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.
Бірыңғай жер салығын төлеу жер учаскесі орналасқан жер бойыша тиісті
бюджетке екі мерзімде
1) ағымдағы төлем ағымдағы салық кезеңінің 20 қазанынаи
кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
2) бірыңғай жер салығы бойынша тупкілікті есеп айырысу есепгі кезеңнен
кейінгі кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде (салық жөніндегі
декларация есепке алына отырып) жүргізіледі.
Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы
төлемлі бұдан бұрынғы салық кезеңі үшін бірыңғәй жер салығы бойынііа
декларацияда есептелген бірыңғай жер салығы жалпы сомасының 12 бөлігінен
кем емес мөлшерде төлейді. 20 қазанға дейін құрылған бірыңғәй жер салығын
төлеушілер, сондәй-ақ жұмыс істеп тұрған салық төлеушілер - салық
есептеудің базасы өзгерген кезде ағымдәь төлем төлеуді бірыңғай жер салығы
бойынша ағымдағы телем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 12
бөлігі мөлшерінде жургізеді. 20 қазаннан кейін құрылған бірыңғай жер
салығын төлеушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 20 наурызынән
кешіктірілмейтін мерзімде ағымдагы есепті кезең ушін төлеуге тиісті жзлпы
салык сомасын енгізеді.
4. Шаруа (фермер) қожапықтары жер пайдалану құқығындағы жер учаскесін
иеленудің нақты кезеңі ушін бірыңғай жер салығын (салық салу объектісінің
өзгеруін есепке ала отырып) есептейді және төлейді.
Жер учаскелерін жалға берген (алған) кезде салық салу ерекшеліктері
4) Шаруа (фермер) қожалығы, жер учаскесін басқа шаруа (фермер)
қожалығына жалға берген кезде тараптардың әрқайсысы осындай жер учаскесі
бойынша бірыңғай жер салығын жалға беру шартында көрсетілген жер
учаскесінің нақты пайдаланылу кезеңін негізге ала отырып есептейді және
төлейді.
Жалға алушының пайдалану кезеңі жер учаскесін жалға алған айдан
кейінгі айдан бастап белгіленеді.
Бұл орайда жер учаскесін жалға беруден алынған (алынуға тиіс) табыс
бойынша -шаруа (фермер) қожалығы салықты жалпыға бірдей белгіпенген
тәртіппен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz