Түтін ұстағыштар. Қолайсыз микроклимат және еңбек өнімділігі. Ғимараттағы қолайсыз микроклимат: ұжымдық қорғаныс немесе ауаны тазарту құралдары. Зиянды заттардың класстары және олардың таңбалануы.



I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Түтін ұстағыштар
2. Микроклимат және оның классификациясы. Еңбек өнімділігі
3. Ауаны тазарту құралдары
4. Зиянды заттардың класстары

III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Зиянды өндірістік факторлар – ол, адам ағзасына түскен кезде, зиянды әсерлер туындататын факторлар.
Қауіпті өндірістік факторлары – ол, белгілі бір жағдайда ғана адамға зиян тигізетін факторлар. Қауіпті және зиянды факторлар арасында анық айырмашылық жоқ. Қауіпті факторлар зиянды да бола алады.Зиянды және қауіпті өндіріс факторлары химиялық, физикалық және биологиялық болып бөлінеді.
Физикалық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары – микроклимат, өндірістік шаң, шу, діріл, ультрадыбыс, инфрадыбыс, иондалмайтын сәулелену, иондаушы сәулелену.
Химиялық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары – химиялық заттардың газдары мен булары, токсикалық химиялық заттардың аэрозольдері.
Биологиялық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары - макро және микроорганизмдер, микроорганизмдердің метаболикалық іс – әрекеттерінің өнімдері және микробиологиялық синтез өнімдері, сонымен қатар табиғи негізі бар органикалық заттар.
Өндіріс орындарындағы микроклиматқа кіреді: температура, ауа ылғалдылығы, ауа қозғалысы, адамның қоршаған ортамен жылу алмасу және жылу білу қасиеті.Адам ағзасына қажетті терморегуляциялық гомеостазды қамтамасыз ету, температуралық диапазонның қысқа болуына байланысты қиын. Өндіріс орындарындағы микроклиматқа арнайы гигиеналық талаптар даярланады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.
2. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллов. М.-«ГЭОТАР», 2008
3. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.
4. Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измеров. М.-1987.
5. Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
география және табиғатты пайдалану факультеті

СОӨЖ
Тақырыбы: Түтін ұстағыштар. Қолайсыз микроклимат және еңбек өнімділігі. Ғимараттағы қолайсыз микроклимат: ұжымдық қорғаныс немесе ауаны тазарту құралдары. Зиянды заттардың класстары және олардың таңбалануы.

Орындаған: Рысбаева Г.Н.
Қабылдаған: Темирбаева К.А.

Алматы 2014

Жоспар

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Түтін ұстағыштар
2. Микроклимат және оның классификациясы. Еңбек өнімділігі
3. Ауаны тазарту құралдары
4. Зиянды заттардың класстары

III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Зиянды өндірістік факторлар - ол, адам ағзасына түскен кезде, зиянды әсерлер туындататын факторлар.
Қауіпті өндірістік факторлары - ол, белгілі бір жағдайда ғана адамға зиян тигізетін факторлар. Қауіпті және зиянды факторлар арасында анық айырмашылық жоқ. Қауіпті факторлар зиянды да бола алады.Зиянды және қауіпті өндіріс факторлары химиялық, физикалық және биологиялық болып бөлінеді.
Физикалық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары - микроклимат, өндірістік шаң, шу, діріл, ультрадыбыс, инфрадыбыс, иондалмайтын сәулелену, иондаушы сәулелену.
Химиялық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары - химиялық заттардың газдары мен булары, токсикалық химиялық заттардың аэрозольдері.
Биологиялық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары - макро және микроорганизмдер, микроорганизмдердің метаболикалық іс - әрекеттерінің өнімдері және микробиологиялық синтез өнімдері, сонымен қатар табиғи негізі бар органикалық заттар.
Өндіріс орындарындағы микроклиматқа кіреді: температура, ауа ылғалдылығы, ауа қозғалысы, адамның қоршаған ортамен жылу алмасу және жылу білу қасиеті.Адам ағзасына қажетті терморегуляциялық гомеостазды қамтамасыз ету, температуралық диапазонның қысқа болуына байланысты қиын. Өндіріс орындарындағы микроклиматқа арнайы гигиеналық талаптар даярланады.

2.1. Түтін - газдарда салмақтанған жағдайда болатын ұсақ қатты бөлшектерден тұратын орнықты дисперстік жүйе. Түтін - мөлшері 10 - 7-ден 10 - 5 м-ге дейін болатын қатты бөлшектер түріндегі аэрозоль. Түтін жанғыш заттарды өртеу, әр түрлі өнеркәсіптік қондырғылардың, ЖЭС жағу пештерінен, өрттен (әсіресе, орман өртінен) пайда болады. Мұндай түтіндердің құрамында жанбай қалған отын мен күлдің, металл тотықтарының, күйе, шайырдың ірі бөлшектері болады. Түтін газдарын нашар тазалағанда қоршаған кеңістік ластанып, микроклимат нашарлайды, тұман пайда болып, табиғи жарық төмендейді. Тутін адам денсаулығына қолайсыз әсер етеді, әр түрлі науқастық жағдайлардың дамуына себепші болады (жоғары тыныс жолдары аурулары, бронхит, өкпенің фиброздық өзгерістері, т.б.).
Түтін ұстағыш - өрт кезінде адамдарды ғимараттан қауіпсіз жерге эвакуациялауды қамтамасыз ететін, үстейтін-тартатын желдету арқылы таза ауаның беріліп түтіннің жұтылуын айтамыз. Түтін ұстағыш жүйенің жұмысы мына факторлармен байланысты , яғни мына жағдайларда қолданылады: жанатын материалдардың ауамен әрекеттесуі нәтижесінде түзілетін химиялық реакциялар, жылуалмасу кезінде, диффузия, ауа және жанатын заттар ағымының турбуленттік араласуы кезінде.
Түтін зонасы- ауданы 1600 м 2 аспайтын ғимарат бөлігінде болған өрттің бастапқы кезеңінде бөлінген түтін аймағы.
Түтін ұстағыш жүйелері табиғи ауа алмасымы жоқ ғимараттарда кеңінен қолданылады.Олар арнайы қондырғылар арқылы жұмыс істейді, автоматты түрде ашылатын түтінді клапандары бар люктар.
Ауруханалардың басқыш алаңдарында өрт кезінде автоматты ашылатын фонарлар қолданылады. Биік сөрелерді сақтауға арналған "В" категориясындағы қоймалы ғимараттарда өрт кезінде фонарлар немесе сорып шығаратын шахталар қолданылады. Бір қабатты ғимараттарда тікелей түтінді шығарып тастау үшін түтінді клапандары бар шахталар немесе автоматты фонарлар, сонымен қатар, сорып шығаратын жүйелер қолданылады. Өрт кезінде түтінді жоюды ғимараттың сыртқы қабырғасындағы терезе ойығы арқылыда жүзеге асыруға болады. Мысалы, қоймалардың астыңғы қабатындағы терезе ойықтары өрт кезінде есепке алынады. Олардың өлшемі норма бойынша орнатылады.
Қазіргі кезде түтінді жою үшін көбіне шахталы желдеткіштер қолданылады. Олар үнемі ауаны тазартып отырады. Жеңіл түрдегі желдеткіштерді үлкен метрополитендерде қолдануға болады,бірақ ол үшін негізгі ауаны тазартатын шахталы желдеткіштер үнемі жұмыс жасап тұруы қажет. Негізгі туннельдерде және станцияларда түтін жоятын желдеткіштерді қолдануға болмайды,себебі олар істен шығып қалуы мүмкін.
2.2. Микроклимат (грек. mіkros - кіші және климат) - жер бетінің шағын аймағына (мысалы, жотаның беткейі, көлдің жағасы, орман, т.б.) және оны қоршаған ауа қабатына ғана тән климаттық жағдай. Жер бетінің микромасштабтық айырмашылықтарына байланысты, мысалы, қалың орманды алқап климатынан сол орман ішіндегі жеке ашық алаңдар, бөлек шоқ тоғайлар микроклиматын немесе үлкен қаланың қалыптасқан климатынан ірі кәсіпорын төңірегінің, не жасыл бақтың микроклиматын ажыратуға болады. Жер бетінен жоғарылаған сайын микроклимат ерекшеліктері сейіле береді. Микроклиматтың сақталуы ауа райына тығыз байланысты; тынық, ашық кезінде микроклимат өте айқын байқалады, бұлыңғыр кезінде онша сезілмейді. Микроклиматтық жағдай жергілікті климат элементтерін бақылайтын метеорологиялық станциялар дың деректері мен микроклимат ерекшеліктерін салыстыру жолымен зерттеледі. Егістік жерді дұрыс таңдау, жерді мелиорациялау, өнеркәсіптік және жәй құрылыстар салу кезінде микроклимат ерекшелік терін ескеру қажет.
Микроклимат еңбек жағдайына байланысты төмендегідей топтарға бөлінеді:
1. Қолайлы (комфортный)
2. Жоғарғы ылғалдылықтағы (балық өңдеу цехі, бояу цехі)
3. Ауыспалы (ашық ауадағы жұмыс)
4. Ыстық микроклимат (қорыту цехі, химиялық цех)
5. Салқындатқыш микроклимат (кеме жасау өндірісі, салқындатқыш камера)
Адам мен қоршаған орта арасындағы үздіксіз жылу алмасу процесі жүріп жатады. Микроклиматтың өзгеруі адамның жылу алмасу процесіне тікелей қатысатын - қан айналу, нерв және тер шығару жүйелеріне әсер етеді. Яғни адам ағзасының шектен тыс ысуы немесе салқындауы организмнің бірқатар ауыруын тудырады.
Ыстықтан - адам денесі температурасы көтеріледі, жүрек соғуы жиілейді, денесі қатты терлейді, ал ыстық соққан кезде - артериялдық қысым төмендеп, дене қозғалысы бақылаудан қалып, адам есінен айырылады. Қатты терлегеннен организмдегі су - тұз тепе-теңдігі бұзылып, бас ауырып, әлсіздік пайда болып, қол-аяқ дірілі байқалады.
Суық немесе өте төмен температурадан адам денесі тоңазып, үсіп қалуы мүмкін. Адам денесі ұзақ уақыт тоңыазыса, одан, бұлшық ет жүйесі, нерв жүйелері, буындары - неврит, радикулит, ревматоиттық ауруларға ұшырайды.
Сыртта жұмыс істегенде суықтан қорғану әдістері:
oo жылы арнайы киімдерді пайдалану;
oo жұмыс арасында жылынуға үзіліс жасау. Ол үшін арнайы жабдықталған бөлмелер болуы қажет.
Бөлмені (жұмыс орнын) жылыту әдістері:
oo орталықтандырылған
oo немесе жеке орнын жылыту
Жылытатын ортасына байланысты:
Сумен, бумен, ауамен жылыту қондырғылары.
Сыртқы есіктерден бірден ішке суық ауа кірмес үшін тамбурлар мен шлюздердің болуы. Ол жерлерге жылы ауа перделерін ұйымдастыру.
Ғимараттарда адамды ыстық микроклиматтан қорғау әдістері:
Бөлмені салқындату - желдету қондырғыларын орнату. Олар да:
oo жеке жұмыс орнының ауасын алмастыратын
oo жалпы бөлме ауасын алмастыратын болып бөлінеді.
Ауа алмастыру әдісіне байланысты:
а) - ыстық ластанған ауаны сыртқа сорып шығаратын (суық ауа есік терезе немесе арнайы саңлылаулардан, тесіктерден кіреді);
б) - сырттан суық ауаны қысыммен кіргізетін;
в) - немесе осы екі әдісті қосарлап пайдалану арқылы;
Жұмыс орнының ауасының әртүрлі шаң-тозаң немесе газдармен ластануы - өкпе ауруларын тудырумен қатар басқа, мұрынның, тамақтың ылғалды қабаттарының қабынуына, бронхит, астматүрлеріне, көздің ылғалды қабатының қабынуына, тері ауруларына соқтырады. Шаңнан зиянды әсерін ауыр жұмыс, дененің тоңазуы және кейбір улы газдар еселеуі мүмкін.Организмге шаңның зиянды әсерін азайту мәселелері де ауа алмастыру, микроклиматты реттеу әдістеріне ұқсас.
Жұмыс орнындағы микроклиматтың нақты жағдайлары нормада көрсетілген жағдайларға сәйкес келе бермейді. Сондықтан, бұл жағдайларды уақытында анықтау үшін төмендегідей аспаптар қолданылады.
Температураны өлшеуге - сынапты термометрлер қолданылады.Бөлме ішінде жылу шығаратын құрылғылар болған кезде ауа температурасын қос термометр арқылы өлшейді(1-ші Сурет).Сынапты екі термометрдің бірі қара бояумен екіншісі күміс түстес бояумен боялған.Ауаның нақты температурасы екі термометрдің көрсеткіш айырмасы арқылы анықталады.
Термографтар - бөлмедегі ауа температурасының уақытқа байланысты өзгеруін жазуға арналған.
Тұрақты Августың психрометрі - қос термометрден тұрады.
Оның бірі ылғалды( сынап тұратын ыдысы суланған дәкемен оралған),екіншісі құрғақ термометр. Ылғалды термометрдің көрсеткіші әрқашан төмен.
Психрометрлер - жұмыс аймағындағы ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтауға арналған аспаптар. Екі термометрдің көрсеткіш айырмашылығы арқылы номограммадан немесе таблицаны қолданып ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтаймыз.
Гигрометр МВ - 1 аспабы - ауа ылғалдылығын тура анықтауға арналған. Оның негізгі, ауа ылғалдылығы өзгерісіне қарай қалынын өзгертетін бөлігі майсыздандырылған адамның бір шоқ шашы( 1 шоқта- 30-35 тал шаш). Ылғалдылық жоғарыласа шаш ұзарады,ылғалдылық азайса шаш қысқарады.Беріліс механизмдері арқылы бір шоқ шашпен жалғасқан аспап жебесі ауаның салыстырмалы ылғалдылығын көрсетеді
Гигрограф аспабы - ауаның салыстырмалы ылғалдылығының уақыт бойынша өзгеруін жазуға арналған.Олар тәуліктік немесе апталық өзгерісті жазады.Жазу бөлігі сағат механизміне жалғасқан диаграмма қағазы оралған барабаннан тұрады.
Ал, ауа қозғалысы 0,5 мс төмен болғанда, ауа қозғалысы жылдамдығын кататермометр арқылы анықтайды.Термометрлердің спирт немесе сынап тұратын бөліктері шар тәріздес немесе цилиндр тәріздес болып екіге бөлінеді және төменгі, жоғарғы екі бөліктерден тұрады.Цилиндр тәріздес кататермометр шкаласы 38-35 0С ал, шар типтес 40-33 0С шамаға бөлінген.Жылдамдықты өлшеу үшін алдымен термометрді +60 -70 0С суға салып,сынап, термометрдің жоғарғы ыдысына толғанша ұстайды.Содан соң өлшеу жүргізетін ауа жолына кататермометрді қойып,көрсеткішінің ( 38-35 0С,40-33 С) төмендеу уақытына байланысты жылдамдықты анықтаймыз.
Актинометрлер - сәулелі жылу температурасын өлшеуге арналған. Аспаптың жылу қабылдайтын бөлігі қара немесе жарқыраған алюминий табақшалары.Олар термопарамен гальванометрге жалғанған. Аспап жылу ағынының тығыздығы 250 втм2 - тан жоғары болғанда ғана жұмыс істейді.
Барометр МД - 49, БАММ ауа қысымын өлшеуге арналған.Олардың шкалалары мм сынап бағанасы немесе паскальмен (Па) белгіленген.
Еңбек Өнімділігі - алынған өнім көлемінің оны дайындауға жұмсалған еңбекке қатынасы (еңбектің өндіріс үдерісіндегі тиімділігі). Уақыт өлшемінде өндірілген өнімнің мөлшерімен (өндіріммен) немесе өнім өлшеміне жұмсалған уақыт шығынымен (еңбек сыйымдылығымен) тұлғаланады. Жеке және қоғамдық еңбек өнімділігі түрлеріне бөлінеді. Біріншісі нақты еңбек шығынын, екіншісі нақты және өткендегі (затандырылған) еңбек шығынын көрсетеді.Өнімді өндіруге жұмсалған шығындар жанды еңбек шығындары мен өндіріс құрал-жабдық тарының шығындарынан тұрады. Ал соңғыларда, өз уақытында, соларды жасауға жұмсалған еңбек шығындары болып табылған. Сондықтан экономикалық теорияда өнімнің қандайына болмасын жанды (нақты) және зат түріндегі еңбек жұмсалады деп тұжырымдалады. Өткен (зат түріндегі) еңбек білім, информация т.с.с. түрде жинақталады.
Өнімділік -- осы жүйенің берілген уақыт мерзімінде өндірген өнімдерінің сол мерзімде жасалған, немесе еңдірілген өнімдер үшін тұтынылған ресурстардың санына арақатынасы.
Өнімділікті жоғарылату басқару процесіне және өнімді, немесе, еңбекті өзгерту (қайта жасау) процестеріне кірісудің нәтижесі болып табылады.
Еңбек өнімділігінің жеке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Бөлменің ауа температурасын анықтау
Жылумен жабдықтау жүйелері
Өндірістік желдету
Еңбекті қорғауды қаржыландыру
Дәнекерлеу кезінде зиянды заттар
Сигналдарды сымсыз технологиялар арқылы жіберу
Микроклиматты нормалау
КПО өндірістік жарақаттанудың статистикалық талдауы
Зоогигиена. Ауа ортасының гигиенасы
Қазандық оттығындағы сиретудің автоматты реттеу жүйесін құру
Пәндер