Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның элементтері

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 5

1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның элементтері . . . 7-24

ҚР-да салық жүйесінің қалыптасу кезеңдері. . . 7

1. 2Салық жүйесінің элементтері мен оның қызметтері . . . 13

2. Салықтардың мәні мен оның атқаратын қызметтері . . . 25-35

2. 1 салықтардың пайда болуы экономикалық мәні . . . 32

2. 2 салықтардың атқаратын қызметтері мен оның түрлері . . . 35

3. ҚР-дағы салық жүйесінің даму ерекшеліктері . . . 36-38

Қорытынды . . . 39

Кіріспе

Курстық жұысқа кіріспес бұрын біз алдымен салық дегеніміз не? соған

Салықтар - мемлекет бiржақты тәртiппен заң жүзiнде белгiлеген, белгiлi бiр мөлшерде жүргiзетiн, қайтарымсыз және өтеусiз сипатта болатын бюджетке төленетiн мiндеттi ақшалай төлемдер.

Қазақстан Республикасында салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.

Бірінші кезең 1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР Президентінің «Қаз КСР мемлекеттік салық қызметін құру туралы» Жарлығымен Қаз КСР-нің басты мемлекеттік салық инспекциясы құрылды. 16 жалпы мемлекеттік және 27 жергілікті салық түрін қарастыратын салық жөніндегі заң актілері пакеті қабылданды.

Екінші кезең 1995 жылғы 24 сәуірдегі «Бюджетке төленетін салық және басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы өз қаржы жүйемізді құруға ықпал етті. Ең бастысы, салық төлеу жүйесі ықшамдалып, салық саны 45-тен 11-ге дейін қысқартылды. Қосылған құн салығы енгізілді.

Үшінші кезең 2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, 2002 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.

Салық кодексі қабылданғаннан бері бірнеше толықтырулар мен өзгерістер жасалды.

Қазақстан Республикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны «ерекше тауар» түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.

Салықтар және салық салу пәнін оқып меңгеру заман талабы, себебі салықтар мемлекеттің экономикалық, есептік саясатына ықпал етеді. Сондықтан да студенттерге нормативтік актілерді өз бетінше оқып, оларды салыстыруға, кемшіліктерін тауып, жетілдіру жолдарын айқындауға үйрету сияқты талап қойылады. Аталған талаптарға сәйкес болудың негізгі жолы «Салықтар және салық салу» пәні бойынша негізгі тақырыптарды оқып үйрену, салық жүйесін толық меңгеру, салықтардың түрлері бойынша есептер шығару.

Астанадағы Конгресс-хол ғимаратында ҚР Қаржы министрлігі Салық комитетінің басшылық құрамының Астана қаласының салық төлеушілермен кездесуі болып өтті. Кездесуге Қазақстан кәсіпкерлері ассоцициясының мүшелері, салық комитетінің қызметкерлері де қатысты.

Кездесу салық заңдары мен салықтық әкімшіліктендірудің нормаларын қолдануға байланысты мәселелерді салық төлеушілерге түсіндіру, салық төлеушілер мен салық қызметкерлерінің арасында дұрыс түсінік қалыптастыру, салық мәдениетін арттыру мақсатында өткізілді.

Салық комитетінің басшылары кездесуге қатысушыларды Елбасының Жолдауында айтылған міндеттерді жүзеге асыру мақсатында атқарып жатқан істерімен таныстыра келе, соған сәйкес салық заңдарына төмендегідей өзгерістер енгізудің ұсынылатындығы туралы хабардар етті, оның ішінде:

2007 жылдан бастап қосылған құн салығының ставкасын 1 пайызға, ал 2008-2009 жылдарда тағыда 1-2 пайызға төмендету;

2007 жылдан бастап барлық жеке тұлғалар үшін табыс салығының 10 пайыздық бекітілген ставкасын енгізу;

2007 жылдың 1 қаңтарынан шағын бизнес субьектілері үшін салық салудың кемітілген бірыңғай салық ставкасын енгізу;

2008 жылдан бастап әлеуметтік салықты орта есеппен 30 пайызға төмендету және басқалар.

Жиында сөз алған Қаржы министрлігі Салық комитетінің төрағасы Нұрлан Рахметов жыл сайын салық заңнамасына өзгертулер енгізу және жыл басында салық төлеушілермен кездесу өткізіп, бухгалтерлер мен қаржы қызметі басшыларына, кәсіпкерлерге сол өзгерістер жайында түсінік беріп отыру Салық комитетінің жақыс дәстүріне айналғандығын атап өтті. Демек мұндай кездесулер Қазақстанның басқа қалалары мен облыстарында өту үстінде.

Сондай-ақ комитет төрағасы қазіргі күні камералдық бақылау тек қосымша құн салығы бойынша іске асырылып отырғандығын және соның өзінде елеулі нәтиже бере бастағандығын, мәселен, бюджетке түсетін түсімдер 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда - 153 пайызға, ал 2006 жылдың 2 айында өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 166 пайызға орындалғандығын атап өтті. Ал енді осы жоғарыда аталып кеткен мәселелерге толығырақ тоқтола кетейік.

1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның элементтері

1. 1 Қазақстан Республикасының салық жүйесіннің қалыптасу кезеңдері

Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғасын, экономиканы дербес түрде басқарды. Мемлекеттік басқару жүйелеріне көптеген өзгерістер жасалып, бірнеше заң жобалары қабылданды. Оларға қаншама өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Дамыған мемлекеттер мен көрші мемлекеттердің жүргізіп отырған саясаттарын сараптай отырып, өзіміздің ұлттық менталитетке сай, қажетті жақтарын алып отырды.

Нарықты экономика мен мемлекеттiң салық саясатының негiзгi мақсаты - бюджеттiң кіріс бөлiгiн қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету болып табылады.

Салық саясатының басты мақсаты - салық жүйесiн құру және оның тиiмді қызмет етуiне мүмкiндiк беретiн салық механизмiн iске асыру.

Мемлекеттiң салық қызметi келесi бағыттардан тұрады:

мемлекеттiң салық жүйесiнiң қалыптасуы;
салық салу саласында мемлекет органдарының мiндетiн анықтау;
арнайы салық органдарының жүйесiн қалыптастыру;
салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды жүзеге асыру;

Салық жүйесі де өз алдына сала болып қалыптасуы үшін, біршама қиындықтарды бастан кешіре отырып, көптеген өзгерістер мен толықтырулар жасалынып, қазіргі кезде тұрақты жүйеге түсті.

Қазақстан Республикасының салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.

Бірінші кезең

1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР Президентінің «ҚазКСР мемлекеттік салық қызметін құру туралы» Жарлығымен ҚазКСР-нің басты мемлекеттік салық инспекциясы құрылды. 16 жалпы мемлекеттік және 27 жергілікті салық түрін қарастыратын салық жөніндегі заң актілері пакеті қабылданды.

1991 жылғы қабылданған Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» Заңына сәйкес сол кездегі салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түрлеріне тоқталып өтейік.

І. Жалпы мемлекеттік салықтардың түрлері:

Қосылған құнға салынатын салық.

Пайдаға салынатын салық.

Акциздер.

Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан алынатын салық.

Экспорт пен импортқа салынатын салық.

Кеден тарифі және баж салығы.

Пайдалы қазбаларды геологиялық барлау және геологиялық іздестіру жұмыстарына байланысты шығындарды өтеуге жұмсалатын алым.

Тіркелген (ренталық) төлемдер.

Транспорт құралдарына салынатын салық.

Автотранспорт құралдарын сатып алуға салынатын салық.

Автотранспорт құралдарының Қазақстан Республикасына келіп кіргені үшін төленетін ақы.

Заңды ұйымдардың мүлкіне салынатын салық.

Қазақстан Республикасы азаматтарынан, шетел азаматтарынан және азаматтығы жоқ адамдардан алынатын табыс салығы.

Мемлекеттік баж салығы.

Табиғат ресурстарына салынатын салық.

Колхозшылардың еңбегіне ақы төлеу қорына салынатын салық.

ІІ. Жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар:

Жер салығы.

Жеке адамдардың мүлкіне салынатын салық.

Орман табысы.

Су үшін төленетін ақы.

Табысқа салынатын салық.

Кәсіпкерлік қызметті тіркеу үшін алынатын алым.

Кәсіпкерлік қызметтің субьектілері ретінде тіркелмеген азаматтардан алынатын алым.

Заңды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуден өткізгені үшін алынатын алым.

Елтаңбалық алым.

Мұрагерлік және сыйға тарту тәртібімен ауысқан мүлікке салынатын салық.

ІІІ. Жергілікті салықтар мен алымдар:

Курорттық аймақта өндірістік мақсаттағы обьектілер құрылысына салынатын салық.

Курорттық алым.

Азаматтардан алынатын мақсатты алым.

Жарнамаға салынатын салық.

Автотранспорт құралдарын, есептеу техникасы және жеке компьютерлерді қайта сатуға салынатын салық.

Автотранспортты аялдауға қойғаны үшін алынатын алым.

Жергілікті символиканы пайдалану құқығы үшін алым.

Ипподромдарда ат жарысына қатысқаны үшін алынатын алым.

Ат жарысындағы ұтысы үшін алынатын алым.

Ипподромдарда тотализатор ойынына қатысушы адамдардан алынатын алым.

Тауар биржаларында және валютаны сату және сатып алу кезінде жасалған мәмілелерден алынатын алым.

Аукциондық сатудан алынатын алым.

Кино-телетүсірімдер өткізу құқығы үшін алынатын алым.

Пәтер алуға берілген рұқсат қағаз (ордер) үшін алынатын алым.

Ит иелерінен алынатын алым.

Спиртті ішімдіктермен сауда-саттық жасау құқығы үшін алынатын лицензиялық алым.

Жергілікті аукциондар өткізу және лотереялар ойнату құқығы үшін алынатын лицензиялық алым.

Екінші кезең

Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдады, онда еліміздің салық жүйесі мен салық заңнамасын бірте-бірте халықаралық стандарт салық салу принциптеріне сәйкестендіру көзделген еді. Осыған орай 1995 жылы 24 сәуірде «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы шықты. Бұл өз қаржы жүйемізді құруға ықпал етті. Ең бастысы, салық төлеу жүйесі ықшамдалып, салық саны 45-тен 11-ге дейін қысқартылды. Оның ішінде бесеуі мемлекеттік, алтауы жергілікті салықтар.

Жалпы мемлекеттік салықтар:

Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.

Қосылған құнға салынатын салық.

Акциздер.

Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық.

Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері.

Жергілікті салықтар мен алымдар:

Жер салығы.

Заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық.

Көлік құралдарына салынатын салық.

Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алым.

Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін алынатын алым.

Аукциондардан алынатын алым.

Қазақстан Республикасы Президентінің бұл жарлығы Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдеде ғ440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін алды.

Осы кезде Қазақстан Республикасында салықтар, алымдар және басқа да міндетті төлемдердің мынадай түрлері қолданылды:

заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
қосылған құнға салынатын салық;
акциздер;
бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені және мемлекеттік тіркеуге жатпайтын акциялар эмиссиясының ұлттық бірыңғайландыру нөмірін бергені үшін алынатын алымдар;
жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салықтары;
әлеуметтік салық;
автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша жүргені үшін алынатын алымдар;
жер салығы;

9) заңды және жеке тұлғалардың мүліктеріне салынатын салық;

10) көлік құралдарына салынатын салық;

10-1) бірыңғай жер салығы;

11) кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алым;

12) қызметтің жекеленген түрлерімен айналысу құқығын бергені үшін алынатын лицензиялық алым;

13) аукциондық сатудан алынатын алым;

14) Қазақстан Республикасының базарларында тауарларды сату құқығын бергені үшін алынатын алым;

15) Қазақстан Республикасының радиожиілік ресурстарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем;

16) заңды және жеке тұлғалардың Алматы қаласының рәміздерін өз фирмалық атауларында, қызмет көрсету таңбаларында, тауар таңбаларында пайдаланғаны үшін алынатын алым;

16-1) заңды (мемлекеттік кәсіпорындарды, мемлекеттік мекемелер мен коммерциялық емес ұйымдарды қоспағанда) және жеке тұлғалардың “Қазақстан, ” “Республика”, “Ұлттық” деген сөздерді (түбір сөз, сондай-ақ олардың кез-келген туынды сөзі түрінде) өздерінің фирмалық атауларында, қызмет көрсету таңбаларында, тауар таңбаларында пайдаланғаны үшін алым;

17) жеке тұлғалардың ставкасы есептеу базасының 1 пайызынан жоғары белгіленбейтін қолма-қол шетел валютасын сатып алғаны үшін алынатын алым.

Үшінші кезең

2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізілді.

Салық кодексі салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi белгілеу, енгізу және есептеу мен төлеу тәртiбi жөніндегі билiк қатынастарын, сондай-ақ мемлекет пен салық төлеуші арасындағы салық міндеттемелерін орындауға байланысты қатынастарды реттейдi.

Қазақстан Республикасының салық заңдары Салық кодексінен, сондай-ақ қабылдануы Салық кодексінде көзделген нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.

Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу жөніндегі Салық кодексінде көзделмеген мiндет ешкiмге жүктелуге тиiс емес.

Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер Салық кодексінде белгiленген тәртiпте және жағдайларда белгіленедi, енгiзiледi, өзгертiледi немесе күшiн жояды.

Салық кодексі мен Қазақстан Республикасының басқа да заң актілерiнiң арасында қайшылықтар болған кезде, салық салу мақсатында Салық кодексінің нормалары қолданылады. Салық кодексінде көзделген жағдайларды қоспағанда, салық қатынастарын реттейтiн нормаларды салықтық емес заңдарға енгiзуге тыйым салынады.

Салық заңдары Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында қолданыста болады, сонымен бірге жеке тұлғалар және заңды тұлғалар мен олардың құрылымдық бөлiмшелерi қолданады.

Салық кодексіне жаңа салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер белгiлеу, қолданыстағы салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер ставкалары мен салық базасын өзгерту бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзетін Қазақстан Республикасының заң актілері ағымдағы жылдың 1 желтоқсанынан кешіктірілмей қабылдануы және олар қабылданған жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарынан бастап қана қолданысқа енгізiлуi мүмкін.

Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес салықтың 9 түрі бар. 2005 жылы акциз салығына қосымша ретінде “экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы” қосылды.

Салықтың түрлері:

Корпорациялық табыс салығы.

Жеке табыс салығы.

Қосылған құн салығы.

Акциздер.

Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы.

Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері.

Әлеуметтік салық.

Жер салығы.

Көлік салығы.

Мүлік салығы.

Алым дегеніміз белгілі бір қызмет түрін бастар алдында немесе осы қызмет түріне құқық берер кезде төленетін міндетті төлем.

Алым - анықталған құқықтық мәртебенi бергенi үшiн төлем болып саналады.

Алым - белгiлi бiр қызметтi жүзеге асыру құқығын бергені үшiн алынған төлем.

2002 жылы алымның 13 түрі болды. 2003 жылдан бастап “елтаңбалық алым ”алынып тасталды. 2005 жылы алымдарға өзгерістер енгізілді, яғни: “жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым” және “кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу үшін” және «туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды мемлекеттiк тiркеу үшiн» алымдары қосылды.

Алымдардың түрлері:

Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым (2005 жылы 1 қаңтардан) .

Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Кеменінің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу үшін алым (2005 жылы 1 қаңтардан) .

Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.

Туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды мемлекеттiк тiркеу үшiн алым (2006 жылы 1 қаңтардан) .

Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы.

Аукциондардан алынатын алым.

Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым.

Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат бергені үшін алым.

Төлемақы дегеніміз белгілі бір қызмет түрін пайдаланған кезде төленетін міндетті төлем.

Төлемақы - мемлекет меншiгiндегi объектілердi пайдаланғаны үшiн төлем болып саналады.

Төлемақының 9 түрі бар. 2005 жылы төлемақыға өзгеріс енгізілді. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақыға қосымша ретінде “қалааралық және халықаралық телефон байланысын бергені үшін төлемақы” төлейді.

Төлемақының түрлері:

Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.

Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы.

Қоршаған ортаны ластаған үшін төлемақы.

Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.

Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы.

Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.

Қалааралық және халықаралық телефон байланысын бергені үшін төлемақы (2005 жылы 1 қаңтардан) .

Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.

Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы.

Мемлекеттік баж дегеніміз - уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк органдардың немесе лауазымды адамдардың заңдық мәнi бар iс-қимылдар жасағаны үшiн және құжаттарды бергенi үшiн алынатын мiндеттi төлем.

Баж салығы - алып келiнген, сыртқа шығарылатын, сондай-ақ транзиттi тауарлар, бұйымдар мен қызметтерден алынатын салықтар.

Мемлекеттiк баж салығы - төленетiн қызмет тiзiмi заңды және жеке тұлғалар мүддесi үшiн жасалатын әрекеттердi iздену арыздарын қамтиды.

Кеден төлемдері

кеден бажы;
кеден алымдары;
алдын-ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы;

1. 2 Салық жүйесінің элементтері мен оның атқаратын қызметтері

Салық элементтерi - салық заңы регламенттелген салықтың қолданылу жағдайын анықтайтын құрамдас бөлiктерi.

Салықтың бірнеше элементтері бар, атап айтқанда (1-сурет) :

салық субьектісі;
салық обьектісі;
салық көзі;
салық мөлшері;
салық жеңілдіктері;
салық ставкасы;
салық кезеңі;
салықты есептеу тәртібі;
салық есептілігі;
салықты төлеу тәртібі.

Салық субьектісі

Салық субьектісі - заңды немесе жеке тұлға, яғни салықты төлеушілерді атаймыз.

Салықты төлеушілер:

қызметкерлер- өз еңбегімен материалдық және материалдық емес игілік жасайтын, сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар, яғни жеке тұлғалар;
шаруашылық субьектілері- капитал иелері, яғни заңды тұлғалар.

Салық төлеушi - салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеушi болып табылатын тұлға.

Тұлға - жеке тұлға және заңды тұлға болып бөлінеді.

Жеке тұлға - Қазақстан Республикасының азаматы, шет мемлекеттің азаматы, азаматтығы жоқ адам.

Салық тасымалдаушылар - іс жүзiнде салық ауыртпалығы түсетiн жеке тұлғалар, соңғы салық төлеушiлер, яғни мемлекет азаматтары.

Заңды тұлға - Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттiң заңдарына сәйкес азаматтық, оның ішінде шаруашылық құқықтар мен міндеттер субьектісі ретінде әрекет ететін ұйым (шетелдiк заңды тұлға) немесе кәсіпорын. Шет мемлекеттің заңдарына сәйкес құрылған компания, ұйым немесе басқа да корпорациялық құралым.

Заңды тұлғаның өз балансы, елтаңбасы, мөрі және банкіде есеп айырысу шот есебі болады.

Салық кодексінiң мақсаттары үшiн олар құрылған шет мемлекеттің заңды тұлғасы мәртебесiне ие ме, жоқ па - оған қарамастан дербес заңды тұлғалар ретiнде қарастырылады.

Салық обьектісі

Салық обьектісі - салық есептелетін база, яғни салық не үшін төленетінін қарастырады, мәселен: табыс, мүлік, тауар, мұра, жер және т. б. Осы аталғандардан салық төленеді.

Мүлік - жылжитын және жылжымайтын мүлік болып бөлінеді.

Тауар - қажеттілік пен тұтынуды қанағаттандыратын зат. Айналымнан алынбаған, сатуға немесе айырбасқа арналған кез-келген еңбек өнімі болып табылады.

Мұра - қайтыс болған азамат мүлкінің оның мұрагерлеріне көшуі. Көптеген мемлекеттерде мұраға салық салынады.

Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Күнделікті пайдаланылады.

Салық көзі

Салық көзі - салық төлеу үшін белгіленген және қолданылатын ақша қаражаттары, бұл - жалақы, кіріс, дивидендтер, яғни салық неден төленеді.

Салық көзi - салық төлеуге арналған немесе қолданылатын ақша қаржылары.

Салықтың заемдық қаржылар көзi тек мәселенiң қысқа мерзiмде шешiлуiн көрсетеді.

Макроэкономикалық деңгейде салық төлеудiң негiзгi көзi ретiнде - ұлттық табыс қатысады.

Салық төлеушілерде салық төлеу үшін негізінен 5 көзі бар:

табыс;
қор және жинақ;
өндірістік капиталдың ақша бөлігі, айналым қаражаттары қорын қоса алғанда;
қаражаттар, мүлікті өткізуден түскен, оның ішінде өндірістік капиталдың мүліктік бөлігі, негізгі қорды қосқанда;
қарыз қаражаттары.

Табыс - ұлттық табысты бөлу барысында мемлекетке, кәсіпорынға, мекемеге немесе жеке тұлғаға түсетін ақшалай немесе материалдық ресурстар.

Салық төлеушілердің, яғни жеке және заңды тұлғалардың салық төлеу көздерінің айырмашылықтары бар.

Салық төлеушілердің табыстары, бұл кімнің табысы болып саналатынына байланысты болады және бірнеше нысандары бар:

тауарды (жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табыс;
дивидендтер, рента;
сыйақы, ұтыстар, роялти;
жалақы, зейнетақы, стипендия, сақтандыру төлемдері (бұларға табыс салығында толығырақ тоқталамыз) .

Қор - мемлекеттің, кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір мақсатқа арналған ақша қаражаты немесе материалдық құндылықтар.

Жинақ - кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ мекемелеріне салған, әдетте, талап ету мерзімі көрсетілмеген ақшалай қаражаттар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.