Ш.Айтматов шығармашылығы

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

І. Кіріспе

Ш. Айтматов шығармашылығы 2

ІІ. Негізгі бөлім:

2. 1. «Жанпида» романындағы табиғат пен адам баласы
арасындағы күрделі қарым қатынас. 24

2. 3. «Жанпида» романындағы апиыншылық мәселесінің
көтерілуі. 36

2. 4. «Жанпида» романындағы кейіпкерлер әлемі 41

ІІІ. Қорытынды 50

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 56
І. Кіріспе

Ш. Айтматовтың шығармалары ғана емес, оның шығармашылық өмірі де кейінгі ұрпақ үшін үлгі-өнеге. Жазушының шығармасының тарихы тақырып табудан басталады. Тақырып табу ерекшелігі, оның жолдары, себеп-салдары қаламгер табиғатына, жазушы дүниетанымына байланысты анықталады. Сондықтан суреткердің өмір жолы мен шығармашылығын тығыз бірлікте қарастырудың мәні жоғары. Автор бала кезінде өмірді жарқын, ырысты жағынан көрген болса, соғыс кезінде оның қатал шындықтарын таниды. Халықтың азап пен тозаққа белшесінен малынып тұрса да жаманшылық алдында жасымай, небір қиындықтарды қыңқ демей көтеріп, хас батырша қайрат қылған қаһармандығын көріп, біледі. Осының бәрі кейінірек жазушының «Бетпе-бет», «Құс жолы», «Жәмила», «Шынарым менің, шырайлым менің» шығармаларында көрініс тапты. Оның көпшілік шығармаларында ауыл өмірі, соғыс кезіндегі және соғыстан кейінгі кезең шындықтары, қарапайым еңбек, шаруашылық адамдарының өмірі суреттелген. Ш. Айтматов ауылда өсіп, соғыстың ауыр жылдарында және одан кейінгі қиын кезеңде еңбек етті, азамат ретінде қалыптасты. Сондықтан ол шығармаларында өз өмірінің шындықтарына сүйенеді. Ш. Айтматов - өмірден өткергені мен сезініп-түйгендерінің жазушысы. Оның шығармашылық таңдауы - өз көкірегінде көптен сақталып, қордаланып жиналған әсерлердің негізінде жазу. Тақырып, идея, образ - бәрі де осы негізден бастау алады. Бұл жазушының шығармашылық лабораториясында біртұтас жүйе ретінде қалыптасқан. Уақыт өткен сайын қаламгер шығармашылық еңбек үстінде естелікке, өмірбаяндық шындықтарға үңіліп отырады.

Шығармаларының тууына негіз болатын материал жинаудың басқа да салалары - ғылыми ақпарат көздері, арнаулы әдебиеттер арқылы мәліметтер мен фактілер жинақтау, зерттеу, танымға деген құштарлық Ш. Айтматовтың өмір туралы білімін, өмірлік тәжірибесін өлшеусіз байытты. Адам мен қоғам, адам мен қоршаған орта туралы ұшан-теңіз білімі мен білген үстіне біле түсуге деген қызығушылық, құштарлық Ш. Айтматовтың шығармаларынан да, мақалаларынан да көрінеді. Өмірді тануға деген осы қызығушылық пен құштарлық жазушының шығармашылық тұлғасын даралайтын басты ерекшеліктер қатарына жатады.

XX ғасыр әлем тарихында қарама-қайшылығы көп, идеологиялық тартысқа толы, ғаламдық проблемалары орасан мол дәуір екені белгілі. Мұндай жағдайда әлемдегі барлық халықтың прогресшіл ойшыл суреткерлерінін еңбегінің танымдық және тағлымдық мәні өте үлкен. Осы ретте Ш. Айтматов өзінін іс-әрекетімен, шығармашылық еңбегімен әлемдік деңгейде ой тастаған, көркемдік дүниетанымымен адамзатты ойландырған, адамдыққа адамгершілік мән қосқан ірі қоғам және қалам қайраткері болып табылады.

Жазушының еңбегі, әдебі мен әдеті мәселелерін қарастыруда, ең алдымен, жазушының шығармашылық жолға бет бұруының, өзінін осы еңбекке қажеттілігін сезініп, мойындап, жазуға біржолата ден қоюының себебін білу жеке адам үшін қызықты да, әдебиет туралы ғылым үшін маңызды. Әр жазушының әдебиетке келуінің әр түрлі жолы болады. Бірақ қалай дегенмен де, жазушының қалам ұстауына себеп - өзі көргенінен жинақталған әсерлері мен оны шынайы, шырайлы баяндауға деген ішкі сұраныс.

Жазушының шығармашылық лабораториясында сирек кездесетін кұбылыс - оның өз шығармаларын туған тілінде емес, орыс тілінде жаза бастауы. Ш. Айтматов 1965 жылға дейін қырғыз тілінде жазды, «Қош. Гүлсары!» повесінен бастап орыс тілінде жазуға көшті. Қазіргі күні Ш. "Айтматов билингвизмі өз алдына бөлек ғылыми зерттеу пәніне алынып отыр. Орыс тілінде жазу жазушының әлем әдебиетінің көркемдік әлеміне еркін енуіне, жазушылық шеберлік сырларына ерте қанығуына септігін тигізді.

Шығармашылық лаборатория шегінде көп ретте «шығармашылық азабы, шығармашылық рахаты» ұғым-түсініктері жөнінде сауалдарға жауап ізделеді. Ш. Айтматовқа қатысты алғанда, бұл сұраққа З. Қабдолов байқауларынан жауап таба аламыз. Ш. Айтматов жазу жұмысы кезінде шығармашылық еңбектің «азабын» басқалардан кем тартпайды, сол азаптан арылу жолында өмір тәжірибесіне, дүниетанымына, суреткерлік нысанасына сүйенеді.

Жұмыс жасау тәртібі, шығарманы жазу алдында жоспар жасау, материалдарды жүйелеу, алдын-ала дайындық, тәртіппен жазу немесе шабытпен жазу - бұлар да жазушының шығармашылық лабораториясына жат емес. Сонымен қатар, жазушының жұмыс жасауы бүгінгі күнде бірқалыпты емес, бұл оның түрлі қоғамдық, мемлекеттік қызметіне байланысты. Негізінен жазушы бірыңғай шығармашылықпен үзіліссіз айналысуды қалайды. Жазушының шығармашылық әдеті мен әдебіне байланысты нақты мәліметтер жазушынын жақын қарындасы Р. Айтматованың баяндауында көрініс тапқан. Суреткердін күнделікті сағат таңғы 5-те тұрып жазатын дағдысы оның шығармашылық жұмыс тәртібінің сырын тануға көмектеседі. Таңғы тыныштық, ой мен сезімнін тұнык қалпы жазушы үшін аса маңызды.

Ш. Айтматовтың жұмыс тәртібі, әдебі мен әдеті, жазу құралы хақында ерекше қызықты, қадалып назар аударарлық дара ерекшелік көзге ұрып тұрмайды. Әйтсе де жазушының еңбекқорлығы, өмірден өткергендері мен көкейіне түйгендері ойға жетелеуі, одан шығармашылық ой өзегінің тууы, ол ойдың авторды жазу столына алып келуі басқа жазушылардың тәжірибесінде де кездесетіні рас. Ш. Айтматовтын бұл ретте даралығы ойын қозғаған өмірлік құбылыстар негізінде жалпы адамзатқа ортақ ірі де, іргелі, мәңгілік идеяларды көркемдікпен негіздей білуінде.

«Прототип» бөлімшесінде Ш. Айтматовтың шығармаларындағы адам образына жасалған талдаулар кейіпкерлердің шындық өмірден алынғандығын, әсіресе, соғыс уақыты мен соғыстан кейінгі кезең суреттелген повестері мен әңгімелеріндеп характерлер түптұлғалардың өз күрделілігімен, тіпті өмірдегі есімдерімен берілгендігін көрсетті.

"Ерте келген тырналар" повесіндегі Тайырбек. Бәйтік, Сұлтанмұрат, Ажымұрат сынды кейіпкерлер - автордың өз замандас, құрдас достарына құрмет сезімінен туған бейнелер. Бірақ шығарма қаһармандарының атын бірге жүрген тең, тұстас достарының есімімен атағанымен, оларда автордың өзінің ойлары мен толғаныстары, сезімдері бар. Бұл бейнелерде жазушының өз өмірінің шындықтары маңызды орын алады деп танитын болсақ та, көркем туынды автордың өз замандастарына, достарына деген құрметі мен алғысы, мақтанышы мен шындығынан жаралған десек те, еш айыбы жоқ. Себебі шығармада автордың өзінің де, соғыс кезіндегі жасөспірім барлық балалардың да, ер адамдар орнына қалған әйелдер, соғыстан мүгедек болып қайтқан жауынгерлер өмірінің де шындығы жатыр, оны бөліп-жару мүмкін емес. Баршаға ортақ осы тағдыр жазушының шығармашылық лабораториясында қорытылып, оның суреткерлік дүниетанымына сәйкес қайта жасалуы - күрделі процесс. Онда автордың ойлау ерекшелігі, сезіну табиғаты, суреткерлік мұраты, адамгершілік ұстанымы - бәрі де белсенді қызмет атқарады.

«Қош, Гүлсарыдағы» Танабай бейнесінің түп негізі - Кеңес (Ибраим) деп айтуымызға болады. Танабайдың Кеңес өкіметін орнату жолында қиыншылықты бірге тартқан, тәркілеу кезінде орта шаруалы жағдайда болған ағасы Құлбекті де айдатып жіберуі, қызуқандылығы, кеңес өкіметі үшін көзсіз берілгендігі, досы Шораны да «иің жұмсақ» деп жазғыруы, бірбеткейлігі, туралығы, өкімет тәртібін сақтауда, халық игілігін қорғауда кейде шектен шығып кетуі жазушының естелігінде ерекше сипатталатын Кеңесті (Ибраим) елестетеді, еске түсіреді. Кеңестің (Ибраимның) жазушы шығармашылығына әсері болғаны даусыз. Әрине, Танабай - типтік тұлға. Оның бойында Кеңестің де, басқалардың да бойында болған белгілер кездеседі. Бірақ оның басты сұлбасы, негізі Кеңес тұлғасымен тектес.

Жазушы естелігінде тағы бірнеше есім аталады. Ауылдық кеңес төрағасы Тұрдыбаев Қабылбек, жаралы жауынгерлер: Әлішер Айдаров - соғыстан жақында оралған, тіпті оқ тиген қолы да таңулы және қос балдаққа сүйенген Нүкеев Қалый. Қабылбек өзінің сауатсыз екенін, ал екі жауынгердің мүгедек екенін айтып, өзін ауылдық кеңестің хатшысы болып жұмыс істеуге шақырғанын еске алады автор. Мұндағы мүгедек жауынгерлердің аянбай еңбек еткені «Жәмила» повесіндегі Орозмат бейнесінде адамдық және басқарушылық барлық сипатымен терең де жан-жақты көрініс тапқан. Бұл жерде соғыс уақытында бірнеше еселенген колхоздың қыруар жұмысының біріне бірде дауласып, бірде ұрсып, енді бірде жайлап әңгімелесіп түсіндіріп, әйтеуір адамдарды өз уәжіне иландырып, ісін басқарып жүріен, өзі қан майданның дәл ортасынан келген мүгедек басқарманың жанға жақын бейкесін көреміз. «Ерте келген тырналар» повесіндегі басқарма бейнесінде алынған Тәнәлиевтін портретін жасауда жазушы өмірде болған кісілердің (прототиптің) сыртқы бейнесіне көбірек сүйенген. Соғыс уақытындағы төрағаның, басқарушының ішкі мінез ерекшелігін, бейнесін көрсетуде түптұлға ретінде автор Тұрдыбаев Қабылбектің өміріне, кісілігіне ерекше ден қойған. Жазушының көркем шығармаларында да басқарушы өмірдегі Қ. Тұрдыбаев секілді әрдайым халықпен бірге, қуанышын да, қайғысын да бөліседі, аянбай еңбек етеді, ісімен де, сөзімен де елге үлгі, жұмысқа қажет болған жағдайда адамды ақылмен көндіреді, ұйымдастырушылық қабілеті де жоғары болып көрінеді. «Бетпе-бет» және «Ерте келген тырналар» повесіндегі Мырзақұл мен Тінәлиев, «Ғасырдан да рак күн» романындағы Шора бейнелері осыны көрсетеді.

Ш. Айтматовтың «Бетпе-бет» повесіндегі Мырзақұлдың прототипі Мырзабай Үкиев деп айтуымызға болады. Жазушы, әсіресе, Мырзабайдың туғақ жерге арналған бір жырын бүкіл ауыл жатқа айтқанын, әрбір кездесу, әрбір қоштасу кезінде осы ән жырланғанын ерекше сезіммен еске алып отырады. Естеліктегі Мырзабайдың туған жерге арналған жыры, оның әрбір ерекше басқосуларда айтылуы туралы өмірдегі осы оқиға жазушының повесінде көркем суреттелген. Повесте Мырзабайдың жырын майданға аттанып бара жатқан он сегіз жасар жас жігіттердің ішінен қоштасу кезінде Жұмабай айтады. Жазушының автобиографиялық естелігін оқи отырып, Жұмабайдың шындық өмірден алынғанын, яғни автор өмір сүрген ортада прототипі бар екенін көреміз. Повесте Жұмабай Мырзақұлдың інісі ретінде бейнеленген. Қаламгердің автобиографиялық еңбегі мен көркем шығармасындағы баяндауларды салыстырып қарастырсақ, жазушы өзінің кейіпкері Мырзақұл бойына Мырзабайдың ішкі жан-дүниесінің тазалығы мен қайырымдылығын, адамгершілік тұрғысын, сонымен бірге, сыртқы кейпін дарытады. мүгедектігін де сырт қалдырмаған. Оның бейнесі шығармада басты ойды, автордын адамдық, адамгершілік туралы биік көзқарасын танытуға қызмет етеді.

«Бетпе-беттің» туу тарихы, оның тақырыбының анықталуы жазушы өмірінің шындықтарымен тығыз байланысты. Соғыстың адам баласының басына салған салмағы әркімнің жүрегін жандырып, өзегін талдырғаны белгілі. Оның оты мен жалыны жасөспірім Ш. Айтматовты да шарпып өтті. Соның бәрі жазушы Ш. Айтматовтың ойын қозғап, сол кезеңнің суығында тоңып, ыстығында күйген, қанатын жалын шарпыған замандастарының басынан өткен ауыртпалықты баяндауға мәжбүрлегенін ешкім жоққа шығара алмайды. Соғыс елдегі әр адаммен бетпе-бет келгені, одан бір де бір жанның, бір де бір жанұяның тыс қалмағанын жазушы «Манас Атаның ақ қар, көк мұзы» атты мақаласында еске алады. Расыңда соғыс салмағы бүкіл елдің басына түскен шақта, жеке адамның одан тыс қалуы мүмкін бе? Егер әлдекім одан тыс қалғандай болса, уақыт, халық алдында оның жағдайы, жайы қандай болмақ? Осы секілді сұрақтар тізбегі жалғаса бермек. Ол сұрақтарға жауап берудің жазушы үшін жалғыз ғана жолы бар. Ол - шығарма жазу. Біздің топшылауымызша, «Бетпе-бет» осылай туды. Шығарма тақырыбы автордың өмірден көргендері мен көңіліне түйгендерін пайымдап, бағалау жолындағы ойлары мен толғаныстары негізінде туған.

«Тип» деп аталатын үшінші бөлімшеде жазушы романдарында типтік бейне жасау жолдарын сараптауға назар аударылады. Суреткер типтік образ жасауда жоғары адамгершілік қасиеттерді басты нысана тұтады.

Жазушы кейіпкерлері өзінің махаббатымен, мұң-шерімен, ар азабымен баурап алады, оның жан сыры ең бір маңызды әлемдей ашылады. Жазушы романдарында, повестерінде өз заманының, өз замандастарының, өзінің шындығын суреттейді, оның әрбір қаһарманында, Толғанай, Сейде, Едіге, Танабай, Бостон, Авдий, Борк, Филофей, Юнгер, тіпті Обер Кандалов, Гришан, Таңсықбаев, Ысмайыл, т. б. - барлық кейіпкерлерінде жазушының әр адамның бүкіл адамзат алдындағы жауапкершілігін сезіну керектігі, барлық қасірет атаулының түп-тамырын жою қажеттігі туралы ақыл-парасатқа толы ойлары, толғаныстары жатыр. Автордың философиялық ойлары мен толғаныстары, шығармашылық мұраттары образ, типтік бейне арқылы жинақталған. Жазушының «Боранды бекет» романындағы басты тұлға - Едіге. Бұл - өте күрделі образ. Автор өзінің жан-дүниесінде, жүрегінде орныққан таным-түйсікті өзінің романының бас кейіпкері Едіге бейнесі арқылы ашады. Суреткердің асыл ойларын жеткізетін кейіпкерлердің бірі - «Жан пида» романындағы Авдий. «Жан пида» романындағы осы бейне арқылы жазушы әлемдегі ең қымбат байлық адам және оның ақыл-ойы, сол ақыл-ойды дұрыс пайдалану адам тіршілігінің мәні екенін, дін де, тіл де қай заманда болмасын өмір сүргенін, әлі де өмір сүретінін, ал Авдий Каллистратов сияқты өз халқына жанашыр, қандай қиын-қыстау жағдайында да ойы мен бойындағы жақсылық нұрын жоғалтпайтын, жамандыққа, зұлымдыққа бармайтын, мұраты биік тұлғалардың шындығын жоғары бағалайды. «Белгілі дәрежеде, Авдий - менің өзім», - дейді автор жапон жазушысы, ойшыл Дайсаку Икэдамен диалогында. Жазушы жасаған типтерде өмірдің шындық құбылыстары автордың ой-арман, мұрат-тілектерімен, суреткерлік нысана тұрғысымен тұтасып, бөліп-жаруға келмейтін біртұтас көркемдік құбылыс деңгейінде көрініс тапқан. Авдий бейнесі арқылы жазушы "казір бүкіл дүниенің құрып кету қаупі барлық адамзатты алаңдататынын, бұл апат әлдебір жақтан келмейтінін, оны адамдардың өзі жасайтынын" айтып, адамның рухани байлығын жетілдіру қажеттігін танытатын идеяны ұсынады. Авдий - адамның рухани құлдырауына қарсы тұрған, жастардың арасында орын алған немқұрайдылық, инерттілік жайын сынға алған күрескер рухтың типтік бейнесі.

Сандро - жазушының ойдан шығарған кейіпкерлерінің бірі. Осындай кейіпкерлердің қатарына «Боранды бекет» романындағы Сәбитжанды да қосуымызға болады. Бұлардың өмірде елесі бары анық. Сәбитжан бейнесі арқылы автор адамның өз еркімен және өз еркінен тыс қабылдаған мәңгүрттік жайын көрсеткен еді. Жазушының тыңнан түрен салған романы «Кассандра таңбасындағы» басты кейіпкер - Филофей. Бұл - тегі де, елі де белгісіз ғалым, интеллектуал. Филофей - болашақтың басты жауапкершілігі өздерінде болып табылатын интеллектуалдар бейнесін жинақтайтын типтік бейне. Ш. Айтматов шығармаларында адам образдарымен егіз өрілетін көптеген жан-жануарлар (анималистикалық) бейнелері бар. Едіге мен Қаранар, Гүлсары мен Танабай, Ақбара мен Авдий бейнелері егіздеу тәсілінің аясында жазушының ең бір асыл ойларын тереңдете түсуде айрықша мәнді болып табылады. Ал шығармашылық лаборатория тұрғысынан сөз еткенде, анималистикалық образдар жазушының ірі психолог және табиғаттың тамаша білгірі екендігін көрсетеді. Жастайынан табиғатпен егіз өмір сүрген жазушы еңбектің, тұрмыстың, өмірдің жаңа жағдайында адамның өзінің табиғи және тамаша адамдық қасиеттерінен айырылып қалмауы, жан дүниесінің жарқын, ізгілікті болып қала беруі аса маңызды екендігін суреткерлік концепция деңгейіне көтеріп суреттейді.

Жазушының «Құс жолы» повесінің кейіпкері Қасымның прототипі Тойлыбай Үсібәлиев деп тануға болады. Жазушы өзінің «Жәмила» повесі туралы бір сөзінде «мен соның комбайны туралы жаздым» деп көрсеткенмен, повесте комбайнер туралы бір ауыз сөз кездеспейді, мұндай оқиға жоқ. Екіншіден, комбайнер туралы тек «Құс жолы» повесінде ғана баяндалған. Жазушы қызу етін орағы кезіндегі ел еңбегінен, көрген-ұққанынан, кейіннен аты аңызға айналған Тойлыбай Үсібәлиевтің өз көңіліке ұялаған бейнесінен аталған повесінде кісілік келбеті өте биік типтік образ жасаған. Повесте Қасым және онын комбайншылық еңбегі ерекше қанық суреттелген. Бұл жерде жазушы өмірде өзі көріп, білген кісінің мінез-құлқын, адамгершілік байлығын өз кейіпкерінің характерін даралау барысында барынша тиімді пайдаланған.

Жазушының естелігінде соғыс жылдарындағы әйелдер жөнінде айрықша құрметпен айтылған. «Бетпе-бет», «Құс жолы», «Жәмила» повестеріндегі Сейде, Толғанай, Жәмила - типтік көркем образ дәрежесінде биік жырланған. Жазушы көркем туындыларындағы әйелдер бейнесіне өзінің барлық алғысын, мақтанышын, таңданысын және оған деген аянышын бірдей сыйдыруды мақсат тұтады. Аталған кейіпкерлердің де өмірде прототиптері бар. Негізінен, Ш. Айтматов өз шығармаларында бұл кейіпкерлерінің портретін даралап бермейді. Бірақ шығармадағы мінездері мен сөздерінен, іс-әрекетінен, яғни ішкі дүниесі мен болмысынан Толғанайдың да, Сейде мен Жәмиланың да сыртқы кескін-келбетін, образын дәл елестете аламыз. Олардың өмірдегі түптұлғаларының фотосуреттері де осындай бейнені көрсетеді. Типтің арғы жағынан прототиптің елесі көрініп тұрады.

Жәмиланың сыртқы түр-түсін білдіретін суреттер шамалы-ақ. Оқырман Жәмиланы сүйкімді, нәзік бітімді, бірақ жігерлі адам ретінде қабылдайды. Жәмиланың өмірдегі түптұлғасының фотосуретінен де оның сопақ жүзді, сүйкімді, ұзынша бойлы, жіңішке біткен, көркем болғандығы көрінеді.

Осы тұста Жәмиланың ғашық болатын жігіті Данияр образының жасалуы туралы да айтып өту керек. Шығармада Даниярдың ауылға келуі, жетім балалар үйінде өскендігі, т. б. өмір шындығына сай берілген. Сондай-ақ, жазушының шығарма кейіпкерінің сырт бейнесін де, ішкі мінез-құлқын да прототип негізінде суреттегенін көреміз. Ал Жәмиланың күйеуі Садық шығармада майданнан қайтып келсе, шындық өмірде ол соғыстан оралмаған. Бұл жерде автор өмір шындығына өз тарапынан өзгерістер енгізген. Мұндай өзгерістердің негізінде жазушының суреткерлік дүниетанымы, өмір құбылыстарына эстетикалық көзқарасы жатқаны анық.

Ш. Айтматов өз шығармаларында соғыс кезінде халыққа зұлымдық жасаған, өз жеке бастарының ғана қамын ойлаған адамдар туралы да баяндап отырады. Жазушының «Құс жолы», «Бетпе-бет», «Ерте келген тырналар» повестерінде соғыстақ бой тасалап, бұғып қалған қашқындар бейнелері де берілген. Ішкі жаулар бейнесі «Құс жолы», «Ерте келген тырналар» повестерінде адал өмірдің берекесін ұрлаған бұзушы күш бейнесінде көрініс береді. Негізінен, жазушы шығармашылық еңбегінде, ең алдымен, соғыс уақытындағы ерекше еңбек еткен, қайсар мінезімек адамгершілік биігінен табылған, өзі өмірде ұстаз және мақтаныш, үлгі тұтқан адамдардың өмірін жырлауды басты шығармашылық мұраты, суреткерлік мақсаты деп таныған. Қаламгер жасаған типтердін негізін солар құрайды. Жазушының көркемдік дүниетанымы мен шығармашылық енбегі тығыз байланысты. Еркін шығармашылық еңбек өмір шыңдықтарына негізделе отырып, суреткердің дүниетанымы тұрғысынан сараланады. Автордың көркемдік жинақтауларында, шешімдерінде, ойдан шығаруларында оның дүниетанымы шетпуші қызмет атқарады.

«Шығармашылық процесс және жазушы шеберлігі» атты екінші бөлім де үш бөлімшеден тұрады. «Жазушының кіші және үлкен көлемді эпикалық шығармаларының жазылу тарихы» бөлімшесінде әдеби шығармашылық еңбекпен айналысатын қаламгерлер үшін де, зерттеушілер мен жалпы оқырман қауым үшін де ерекше қызықты және назар аударатын құбылыс - көркем туындының жазылу жайы - қарастырылады. Ш. Айтматовтың шеберлік талантына бас идіріп, жазылу құпиясын білуге асықтыратын «Қызыл алма», «Бетпе-бет», «Құс жолы», «Жәмила», «Шынарым менің, шырайлым менің» сияқты шығармаларындағы сюжет шындық өмірдегі оқиғалармен астасып жатыр. "Бетпе-бет" шығармасында өмір шындықтарының көркемдік шешім табуында басты орын алатын оқиға жазушы өз көзімен көріп, өз көңілімен таныған шындықтан алынған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.