Байланыс желісінің құрылғылары

Мазмұны
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

II.Негізгі бөлім

2.1. Электр байланысының бағыттаушы жүйелері ... ... ... ... ... ... ... ..4.14

2.2. Абоненттік желі кабельдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15

2.3. Компьютерлік желілердің кабельдерін зерттеу ... ... ... ... ... ... ... 16.22

2.4. ТОК . тың берілу параметрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23.30

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32

Мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Тюрин В.Л. Многоканальная связь на железнодорожном транспорте. - М.: Транспорт, 1992.
2. Иванов В.И., Гордиенко В.Н., Попов Г.Н. и др. Цифровые и аналоговые системы передачи. - М.: Горячая линия - Телеком, 2003.
3. Кириллов В.И. Многоканальные системы передачи. – М.: Новое знание, 2002.
4. Скляров О.К. Современные волоконно-оптические системы передачи. – М.: СОЛОН-Р, 2001.
5. Портнов Э.Л. Оптические кабели связи. – М.: Горячая линия – Телеком, 2002
6. Парфенов Ю.А. Кабели электросвязи. – М.: Эко-Трендз, 2003.
7. Битнер В.И., Попов Г.Н. Нормирование качества телекоммуникационных услуг. – М.: Горячая линия – Телеком, 2004
8. Аппаратура ИКМ-30 / Голубев А.Н., Иванов Ю.П., Левин Л.С. и др. - М: Радио и связь, 1983.
9. Аппаратура ИКМ-120 / Голубев А.Н., Иванов Ю.П., Левин Л.С. и др.- М: Радио и связь, 1989.
10. Берганов И.Р., Гордиенко В.Н., Крухмалев В.В. Проектирование и техническая эксплуатация систем передачи. - М., Радио и связь, 1989.
11. Баева Н.Н., Гордиенко В.Н., Тверецкий М.С. Проектирование цифровых каналов передачи. Учебное пособие. - М.: МТУСИ, 1996г.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазақстанның магистральды бірінші байланыс желілірінің қазіргі уақыттағы дамысы кабельді, радиорелелік және ғарыштық байланыс жүйелерін қолдануға негізделіп отыр. Атмосфералық әсерлерден және әртүрлі кедергілерден жоғары қорғалған байланыс каналды кабельді байланыс желілері, республиканың ең негізгі байланыс желілері болып саналады; кабельді желімен барлық ақпараттың 75% таратылады.
Қазіргі уақытта әртүрлі белгіленген орындарға жеткілікті мықты байланыс түйіндерін жеткізуге мүмкіндік беретін ең көп тараған байланыс құралы коаксиальды кабельдер болып табылады.
Коаксиальды кабельдерде аналогтық сияқты цифрлық жеткізу жүйелері де жұмыс істейді. Дегенмен, металлды кабелдерде елеулі кемшіліктері бар: жиілікті өткізуде шектелген жолақ; найзағайдан зақымдалудан жоғарғы ықтималдық; құралдың антитоттануының жоғарғы мәні; өңді металлдарды көп пайдалануда ( кабелді өндірушілік 50% ке дейін мысты пайдаланады және жалпы ресурстың 25% ке дейін қорғасынын қолданады); екі ортадағы күшейту пунктерінің сандарының өте көп болуы - бұл жүйенің сенімділігін төмендетуге және оның бағасының көтерілуіне алып келеді.
Жіберілетін ақпараттың көлемі кенет көтірілген жағдайда ғарыштық байланыс және радиорелелік байланыстары сияқты кең таралған байланыс жолдарымен салыстырғанда талшықты-оптикалық кабельді байланысты қолдану нәтижесінде, өткізудегі кең жолақтылығы едәуір жоғары болып, толық қол жетімділікке мүмкіндік береді. Оптикалық кабельді қолдану өзарабайланған байланыс желісінің барлық аудандарында экономикалық эффективті және мақсатқа сай болады. Бұл тек жіберу жүйесінде техникалық-экономикалық көрсеткішті едәуір жоғарлатып қана қоймай, сонымен қатар цифрлық желіге кезең-кезеңімен өткізуге мүмкіндік беріп интегральды қызмет көрсетуді (ISDN желісі) қамтамасыз етеді. Әсіресе қазіргі кездегі бүкіл әлемде өңді металдың тапшылығы кезінде, әсіресе мыстың, ВОЛС- ты дәл қазір енгізу өте көкейкесті мәселеге айналып отыр.

II. Негізгі бөлім
2.1.Электрбайланысының бағыттаушы жүйелері

Бағыттаушы жіберу ортасы жалпы екіге бөлінеді: атмосферадағы желі (радиожелі - РЖ) және бағыттаушы жіберу жүйесі (байланыс желісі). Электромагниттік сигналдардың еркін кеңістікте (космос, ауа, жер, су және т.б) таралуы радиожелінің ерекшеліктері болып табылады.
Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелерінің ерекшеліктері бағытталған системаларды бейнелейтін, берілген бағытқа электромагниттік сигналдарды өте жоғарғы сапамен және сенімділікпен жеткізуге тағайындлған, бір абоненттен (станциялар, құрылғылар, схема элементтері және т.б) келесісіне сигналдарды тарату тек қана арнайы жасалынған тізбек және тракт арқылы іске асырушысы болып табылады.
РЖ байланысты әр түрлі ортада іске асыруға мүмкіндік беру үшін, абоненттер арасында, бір біріне қатысты қозғалмалы жағдайда болғанда қолданылады.
Электромагниттық сигналдарды әр түрлі ортада тарату сиппаттамасы радиосигналдың жиілігіне байланысты (жиілік тасымалдаушы)
Келесі типтегі толқын ұзындықтарының диапазондарына және радиожиіліктеріне бөлінеді:
Өте ұзын толқындар (ӨҰТ) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ..100...10км (3 ... 30кГц)
Ұзын толқындар (ҰТ) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10...1км( 30 ... 300кГц)
Орта толқындар(ОТ) ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1,0 ...0,1км(0,3...3МГц)
Қысқа толқындар (ҚТ) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...100...10 м(3...30МГц)
Ультрақысқа толқындар (УҚТ) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 10 ... 1м(30 ... 300МГц)
Дециметрлік толқындар(ДТ) ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 1 ... .0 ,1 (0,3 ... 3ГГц)
Сантиметрлік толқындар(СТ) ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... . .10 ... 1см(30...300ГГц)
Миллиметрлік толқындар (МТ) ... ... ... ... ... ... ... ..1 0 ... 1мм(30...300ГГц)
Оптикалық диапазон (ОТ) ... ... ... ... ... ... ... ... ...30...0,1мкм(3*10[13]...3*10[15]Г ц)
Ионосфера

Сур. 1.1. әр түрлі типтегі радиотолқындардың таралуы

Толқынның ұзындығына байланысты (жиілікке) сигнал радиожелімен келесі жолдармен таратылады сур.1.1: ҰТ және ОТ - үстіңгі сәулемен , ҚТ кеңістіктегі сәулемен , УҚТ және ОТ - шектердегі тура көрінушілігі .

Радиожелінің құндылығы :
- Қозғалыстағы объектілі үлкен қашықтықта байланыс орнату мүмкіндігі;
- Байланыс орнатуда жоғарғы жылдамдық
- Көп көлемдегі ақпаратты тарату ортасын қамтамасыз етудегі мүмкіндік, (радиохабартарту және телевидение)
Радиобайланыстың кемшіліктері :
- байланыс сапасының жіберетін ортаның және көлденең электромагниттік өрістің жағдайына байланыстылығы;
- метрлік толқын және одан да жоғарғы диапазонда жоғарғы электромагниттік сыйысымдылықтың жетіспеушілігі;

- жіберуші және қабылдағыш аппаратураларының қиындығы;

- жүйе жеткізудегі таржолақтылық, әсіресе ұзынтолқындарда және
одан жоғары ( қатынасы,мұндағы - ақпаратты сигнал жиілік жолағының кеңдігі; - радиосигналды тасымалдаушы жиілік)
Кемшіліктерді азайту үшін біраз жоғарғы жиіліктер меңгерілді (сантиметрлік, оптикалық диапазондар), радиоканалдардың өткізушілік қабілетін жоғарлату, бағытталған антенналарда және лазерді құрылғылар базасында тарбағытталған радиобайланыс жүйесін құру үшін абсолютті мәнді кенет жоғарлатуға мүмкіндік берді, және де сонымен қатар бұл кедергілер деңгейін кенет төмендетуге және электромагниттік сыйысымдылық (яғни, бір уақытта жұмыс жасау мүмкіншілігі) деңгейін көтеруге алып келді.

Сур. 1.2. радиорелейлі байланыстың жұмыс жасау принципі

Радиорелелік желі (РРЖ) тура көрінетін шектегі дециметрлік - миллиметрлік толқындарда жұмыс істейді. Олар шамамен әр бір 50 км сайын орнатылған (діңгек биіктігі 50...70м) ретрансляторлар тізбектерін көрсетеді.
Антенна діңгегінің жоғарғы биіктікте орналасуы ретрансляцияланған аумақ 70 ... 100 км ге дейін еселенуі мүмкін. Радиорелелі желіліер көп мөлшердегі каналдарды (1300..1920) және үлкен қашықтықта (12500км-ге дейін) ұстауға мүмкіндік береді; олар телевидениеде, радиофикацияда және байланыста кең қолданыс тауып отыр. Бұл байланыстар төменгі деңгейде кедергілерге ұшырасады, онда тіпті жіберілу қорғаныс деңгейі төмен болса да ол жеткілікті тұрақты және сапалы байланысты қамтамасыз етеді.
Ғарыштық байланыс желілері (Ғ.Б) сантиметрлік толқын диапазонын қолданады. Ғарыштық желілер жердің жасанды серігінде (ЖЖС) орналасқан аппаратуралар арқылы іске асатын сигналдар ретрансляциясына негізделіп жұмыс істейді. ЖЖС - бұл үлкен биіктікке көтерілген радиорелелік желідегі ретранслятор. Ғарыштық байланыс көп каналды байланысты өте үлкен қашықтыққа дейін жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Ғарыштық желілер программалық хабарды таратуда, телевидениеде және баруға қиын райондарға газет жолақтарын жеткізуде қолданылады.
ҒЖ құндылығы:
- жұмыс істеудің үлкен зонасы және елеулі қашықтыққа дейін ақпарат таратылуы;
Кемшіліктері:
- спутникті ұшырудың өте қымбат тұруы
- дуплексті телефондық байланысты
НСЭ құндылықтары:
- сигналда жіберуде талап етілген сапаны қамтамасыз етуі;
- сигнал жіберуде жоғарғы жылдамдық;
- жіберудің жоғарғы жылдамдығы;
- өріс тарабынан болған әсерлерден жоғары қорғанушылығы;
- электромагниттік сыйысымдылықтың белгіленген деңгейі;
- соңғы құпырғыға қатысты қарапайымдылығы.
НСЭ кемшіліктері:
- капитальды және эксплуатациялық шығындардың бағасының өте жоғары болуы;
- оларды салуда көп уақыттың кететіндігі;

Сур. 1.3. ЖЖС көмегімен Ғарыштық байланыс
Егер НСЭ мен РЖ салыстырсақ онда олар бірі біріне қарсы болмайды, керісінше бір-бірінің жұмыс істеуіне көмектеседі.
НСЭ арқылы тұрақты токтан оптикалық жиілік диапазонына дейін сигналдар жіберіледі, ал толқын ұзындығының жұмыс диапазонында 0,85 мкм-ден жүздеген километрге дейін жіберіледі.
НСЭ үш негізгі түрге бөлінеді: кабельді (КЖ), ауамен (АЖ), талшықты-оптикалық (ТОЖС). Кабельді және ауа желілері, бағыттаушы жүйелерінің өткізгіш-диэлектрик жүйелері арқылы құрылатын сымды желілерге қатысты, ал талшықты-оптикалық желілер бағыттаушы жүйесі әр түрлі сыну көрсеткішті диэлектриктерден тұратын, диэлектриктік толқыншаны негіздейді.
НСЭ байланысы килогерц және мегагерц диапазонындағы жиілікте жұмыс жасайды. Кабельді желілер талап етілген қашықтықта сенімді және кедергіденқорғалған көпканалды байланысты қамтамасыз етеді.
Бағыттаушы тарату жүйесі
Қазіргі уақытта кең қолданыстағы кабелдермен бірге басқа да ақпарат таратушы орталар дамып келеді олар: толқыншалар сияқты, жарықшалар, толқынның үстіңгі желілері, жоғарығаөткізетін және ленталық кабельдер және т.б. Бұлардың барлығы да жалпы бір атауға біріктірілген - бағыттаушы жүйелер.
Бағыттаушы жүйе (БЖ) - бұл берілген бағытқа электромагнитті энергияларды тасымалдауға арналған құрылғы. Осындай арна тартушы қасиетті сымдар, диэлектрик және кез келген әртүрлі электрлік қасиеті бар орта шегінің бөліктері (металл - диэлектрик, диэлектрик - ауа) иеленіп отыр. Сондықтан БЖ ролін металдық желі, (кабель, толқынша), диэлектриктік өтімділігі ε 1 бар материалдан жасалған диэлектрлік желі (диэлектрлік толқын, талшықты жарықша), сонымен қатар металдиэлектрикалық желі (толқын үстіндегі желі) атқара алады.
е)
ж)
з) и)
;ии направляющих систем

Сур. 1.4 әртүрлі бағыттаушы жүйелердің конструктивті схемасы
Жоғарғыжиілікті энергиялар тарататын қазіргі заманғы бағыттаушы жүйелер ау байланыс жүйесі (АБЖ), симметриялық кабельдер (CК), коаксиальды кабельдер (КК), жоғарыдан өткізгіш кабельдер (ЖӨК), толқыншалар (Т), оптикалық кабельдер (ОК), толқын үстіндегі желілер (ТҮЖ), диэлектрлік толқыншалар (ДТ), ленталық кабельдер (ЛК), жолақты желілер (ЖЖ), радиожиілікті кабельдер болып өз ішінен бөлінеді. Әртүрлі бағыттаушы жүйелердің конструкциясы схема түрінде келтірілген.
Әуе желілері мен симметрикалық кабельдер симметрикалық тізбектер тобына жатады. Айырықша ерекшеліктері екі өткізгіштің бірдей конструкциясы мен электрлік қасиеттерінде.
Коаксиальды кабельде (жарты цилиндр формасы сияқты көрінетін 1 өткізгіш, 2-ші өткізгіштің ішіне концентрациялы орналасқан. Ішкі өткізгіш сыртқыдан әртүрлі аралық қабаттардың (шайбалар, баллондар, корделилер) көмегімен изоляцияланады. Толқынша жақсы өткізгіш материалдан жасалған, тік бұрышты және дөңгелек кесінділі толық метал трубасын көрсетеді. Жоғарыдан өткізгіш кабель төменгі қарсы температура шартына орналастырылған, жалпы аз габаритті көлемді коаксиальды конструкциялы болады. Толқын үстіндегі желі жоғарғы жиілікті изоляциямен (полиэтиленмен) қоршалған, дара металл сымын көрсетеді. Диэлектрлік толқын - жоғарғыжиілікті материалдан (полиэтилен, стирофлекс) жасалған дөңгелек және тік төртбұрышты қиындының өзекшесі. Жолақты желі араларында изоляция орналастырылған тегіс ленталық сымдардан тұрады. Осы желіліердің түрлері болып бір жазықтықта орналастырылған, көп сымдардан тұратын кабель есептелінеді. Оптикалық кабель бір конструкцияға біріктірілген орама мен оптикалы-талшықты жарықшаны көрсетеді.
Радиожиілікті кабельдер (РК) коаксиальды, симметриялық немесе спиральды конструкциялы болады.
Бағыттаушы жүйенің соңғы үш түрі (ДТ, ЖЖ, РК) локальды тағайындалған және антеннадан аппаратураға дейін энергияны қысқа қашықтықта таратуға фидеров сапасында қолданады. Толқын үстіндегі желі ең бастысы желіден көп емес ұзындықта ауытқитын телевизиондық құрылғыға арналған. Қалған бағыттаушы жүйелер қазіргі заманғы әртүрлі ақпараттарды (телефония, телеграфия, телевидение, мәліметтерді тарату, радиохабар, фототелеграф, газет тарату) таратуға арналған жоғарғыжиілікті байланыстарды құру үшін қолданылады.
Бағыттаушы жүйелер ең біріншіде олардың қолданылуына сай толқын ұзындығына және жиілік диапазонына байланысты класификациялануы мүмкін. Бағыттаушы жүйенің жиілік класификациясы келтірілген. Бұл жерде радиожеліге (РЖ) және радиорелелік желіге (РРЖ), сонымен қатар жердің жасанды серігі мен оптикалық байланыс (ОБ) негізіндегі спутниктік желіге (СЖ) қолданылатын жиіліктер көрсетілген.
Әртүрлі БЖ-нің жиілік диапазондары көрсетілген.
Расыменде, БЖ арқылы таратқанда жиіліктің диапазоны қаншалықты жоғары болса, соншалықты байланыс каналдарын құруға болады және бұл тарату үнемді.
Бұл көрініс әртүрлі БЖ көмегімен құрылған каналдар саны.
Сур.1.5. әртүрлі бағыттаушы жүйелердің жиілік диапазондары: ӘЖ- әуе желісі, СК-cимметриялық кабель, ТҮЖ - толқын үстіндегі желі, ЖЛЖ - жолақты ленталы желі, МТ-металдық толқын, ДТ-диэлектрлік толқын.
Өте жоғарғы жиілікте қолданылатын жарықшалардың, ауқымды мөлшерде көп каналды құруға принципиальды мүмкіндік беретінін анық байқауға болады. Маңызды симметриялық кабельде жиілік диапазоны төмен, және әуе байланыс желісінде өткізіп тұру мүмкіншілігі өте төмен.

Бағыттаушы жүйе

Жиілік Гц
Толқын ұзындығы
Телефондық каналдардың
мүмкіндік саны

Болатын байланыс жүйелер
Әуе желілері
10[5]
Км
10
В-12
Симметрикалық кабель
10[6]
100 м
100
К-бОп, К-1020с
Коаксиальды кабель
10[8]
М
1000...
К-1920, К-3600

...10000
К-5400, К-10800
Толқынша

10[10]...10[11]

Мм

100000

-

Оптикалық кабель

10[14]...10[15]

Мкм

более 100000

СТМ-1... СТМ-256
Қалааралық байланыс желісін электрлік байланыс кабельдерін қолдану арқылы екі- немесе төртсымды схемамен құруға болады. Екісымды схемада тура және кері бағытта тарату сымның бір сыңары арқылы жүзеге асады. Ал, төртсымды схемада бір сыңары арқылы тура бағытта байланысты қамтиды, ал келесісімен - кері бағыттағы байланыс қамтылады екісымды схема арқылы қамтылатын жоғарғыжиілікті құрылым схемасы көрсетілген, ал төртсымды схема арқылы қамтылатыны көрсетілген. Осы схемаларды өз араларында ұзақтылығы мен жоғарғыжиілікті байланыста тұрақтылығы, канал сандары және де тізбектер арасындағы өзара әсерден қорғануын салыстырамыз.
Байланыстың тұрақтылығы мен ұзақтығында төртсымды жүйе өз артықшылығын көресетеді. Ол былай түсіндіріледі: Жоғарғыжиілікті алыс байланыс құруда екісымды жүйе қолданылса спектр екі бөлікке бөлінеді: төменгі және жоғарғы. Спектрдің төменгі бөлігі бір бағытта тарату үшін қолданылады, ал жоғарғы бөлігі - кері тарату үшін. Осындай екісымды жүйе ЖЖ каналдарда электрлік төртсымды болып табылады. Таратуды тура және кері бағыттарға бөлу үшін және генерацияның алдын алу үшін әр күшейткіштің шығысы мен кірісіне бөліктейтін фильтр қойылады.
Бұл фильтрлер екісымды схема арқылы бұрмаланулар енгізеді және байланыс ұзақтығын лимиттейді.

Төртсымды байланыс жүйесі тура және кері бағытта бір жиілік жолағында іске асады, бірақ жоғарыда көрсетілгендей тура және кері таратуда әртүрлі сымдар жұбы қолданылады және бөліктейтін филтьрлер маңызды емес. соңғысы төртсымды ЖЖ байланыс жүйесінің маңызды артықшылығы болып табылады, себебі күшейткіш құрылғының жұмысын едәуір жеңілдетеді және айтарлықтай қашықтыққа дейін тұрақты байланысты қамтамасыз ете алады.
Құрылған каналдар санына байланысты екі және төртсымды байланыс жүйесінің бағасы тепе тең. Бұл жағдай келесі көрініспен былайша суреттелген. 120-каналды тарату жүйесін 12 ... 552 кГц диапазонында қарастырамыз. Екісымды жүйеде спектрдің бірінші бөлігі (12...252кГц) байланыс үшін бір бағытқа бағытталады, ал екінші бөлігі (312 ... 552) - кері бағытқа бағытталады. Нәтижесінде сымның бір жұбы арқылы 60 екіжақты каналдар ұйымдастырылады.120 каналды алу үшін екіжұпты сым болуы керек. Төртсымды жүйе арқылы бір жұпта 120 байланыс каналы (12...552кГц) ұйымдастырылады, тура бағытта, ал екінші жұпта сол диапазонда (12...552кГц) - 120 канал кері бағытта ұйымдастырылады. Нәтижесінде, екі жұпты сымда да байланыс каналдарының жалпы саны төртсымды сияқты екісымды жүйеде де бірдей және тең -120-ға.
Алайда, егерде тізбектің саны екі еселенген болса, 2 есе төмен диапазонды қолдана отырып, төртсымды жүйеде екісымды жүйедегі сияқты канал санын шығарып алуға болады. Бұл күшейткіш пунктерінің арақашықтығының артуы мен олардың санының магистральда кемуіне байланысты кабельді желінің аз бөгеуілде жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.

ЖЖ байланыс жүйесін сандарына қатысты салыстыру: а - екісымды, б - төртсымды.
Тізбектің бөгеуілденқорғанысындағы өзара қорғаныстан екісымды жүйе артық тұр. Жалпы кабельде орналасқан электромагнитті энергияны тасымалдағанда, энергияның бөлігі бір әсер етуші тізбектен (әсер ететін) көрші тізбекке кедергі түрінде өтеді. Кабельде тізбектер бір біріне сәйкес те болуы мүмкін, және де дәл солай қарама қарсы болуы мүмкін. (сур.1.9). Орнатылғанына сай, ең нашар (өзара әсер мағынасында айтылып тұр) шартта қарама қарсы таратылым тұр. Бұндай жағдайда тізбектің жоғарғы шығыс деңгейі берілгіш әсерімен, қабылдағыш тізбегіне келіп түседі және онда айтарлықтай кедергілер тудырады. Кедергі деңгейі көрші тізбекке әсер етуі жөнінен берілген жағдайда пайдалы сигналмен шамалас болуы немес оны басуы мүмкін.
Егер таратылмдар тізбектің әсер етуі және әсерге ұшырағыш жағынан бағыттары сәйкес келсе, онда энергия бір деңгейде таратылады және кедергілер айтарлықтай аз әсерін тигізеді. Бұл көрініс сур.1.10- бейнеленген.мұнда екі-төртсымды байланыс жүйесіндегі тізбектер арасындағы өзара әсер көрсетілген.

а) б)

Сур.1.9 кабельді тізбектер арқылы тарату режимдері: а - сәйкес келетін, б - қарама қарсы келетін

.
Екісымды жүйеде әр тізбекте А дан Б-ға дейінгі бағытта бір жиілік спектрі таратылады, (мысалы, 12 ... .252 кГц), ал кері бағытта Б дан А-ға дейін басқа спектр таратылады (мысалы, 312 ... 552кГц). Ал төртсымды жүйеде тура таратылу (A--Б), кері таратылым (Б--А) бағытында дәл сол жиілік спектрінде (мысалы, 12...552кГц) спектрінде жүзеге асады. Сондықтанда ЖЖ байланыс жүйесіндегі екісымды жүйеде төртсымды жүйеге қарағанда кабельді тізбектер арасындағы өзара әсерлер аз болады.
Екі-және төртсымды жүйелерді барлық берілген қасиеттеріне қарай отырып бағаласақ, төртсымды жүйе тұрақтылығына байланысты артықшылығы көп және байланыс ұзақтығында сонымен қатар ол екісымды жүйемен канал санына қатысты бағасы бірдей. Сондықтан да ол қалааралық ЖЖ байланыс құрылымының мақсатты құрастырылған схемасы болып табылады. Тізбектің кедергіденқорғанысын кжоғарылату үшін және кабельді магистральда қажетті емес қарама қарсы тасымалдауды жою үшін екікабельді система қолданылады. Бұндай жағдайда тура және кері тізбектер жеке кабельде орналастырылады. (сур.1.11). нәтижесінде әр кабельде тарату режиміне өзара келісілген тізбектер орналасады.

Сур. 1.11. байланыс жүйелері: а - біркабельді, б - екікабельді.
Әуе желілерінде жиілік жолақтармен тасымалданған екісымды жүйе ұйымдастырылады. Коаксиальды кабельді магистральда біркабельді байланыс жүйесі кезінде төртсымды схема қолданылады.
Оптикалық системаларда біркабельді байланыс жүйесі қолданылады.
Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелеріне негізгі талаптар
Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелеріне мынадай келесі талаптар көрсетілген:
- мемлекет шеттерінде магистральды байланысты 12500 км қашықтыққа дейін, мемлекетаралық байланыста 25000 кмге дейінгі қашықтықта жүзеге асыру;
- әртүрлі типтегі заманауи ақпараттарды тарату үшін кеңжолақтылығы және жарамды болуы (телефония, телевидение, мәліметтер тарату, хабарлар тарату т.б);
- өзара және ішкі кедергілерден, сонымен қатар найзағай мен тот басудан қорғанысы;
- желінің электрлік параметрлерінің тұрақтылығы; байланыстың тұрақтылығы мен сенімділігі;
- байланыс жүйесінің бүтіндец үнемділігі;
Кабельді техника келесі бағыттарда дамып келеді:
1.Оптикалық жүйелердің айтарлықтай дамуы; байланыстың мықты түйіндерін құруға және әртүрлі түрдегі ақпараттарды ұзақ қашықтыққа дейін жеткізуге мүмкіндік береді
2.Көп мөлшердегі каналды құра алатын және өз өндірілуіне дефицитті меалдарды (мыс, қорғасын) талап етпейтін, перспективті ОК байланыс құру және енгізу;
3.кабельді техникаға жақсы электрлік және механикалық қасиеті бар және өндірісті автоматтандыруға мүмкіндік беретін пластмассаны (полиэтилен, полистирола, полипропилен және т.б) қолдануды кеңінен енгізу.
4.Алюминийлі, болаттың және металдыпластмассалық қабықшаларды енгізу.
Қабықшалар герметикалық болуы мүмкін өызмет көрсету кезіндегі барлық уақытта кабельдің электрлік параметрлерінің тұрақтылығын қамтамасыз етуі керек.
5. Абоненттік тораптар үшін оптикалық кабельдердің экономикалық конструкциясын өңдеуге енгізу және өндіру.
6. Абоненттік тораптар үшінқымбат емес кеңжолақты электрлік байланыс кабельдерін құру.

2.2. Абонентті желі кабельдері

Қазіргі таңда абоненттерге ақпарат қызметін көрсету үшін корпоративті және ведомствалық желілер операторлары xDSL (цифрлық абоненттік желі) технологиясы негізіндегі жабдықтарды кеңінен енгізуде. Бұл ақпарат жеткізу жылдамдығын әдеттегі мысты шиыршық жұппен 8 Мбитс - қа дейін арттыруға және жеткілікті мөлшердегі қашықтыққа дейін жеткізуге мүмкіндік береді.
Соңғы жылдары кабельді өндірістерде цифрлық телефондық кабельдер өңделіп және шығарылып жатыр. Бұл кабельдер xDSL (желілі кодтарды қолданатын цифрлық тарату жүйесі: НДВ-3; 2B1Q; CAP; TC-PAM; ДМТ) технологиясын қолдана отырып, кеңжолақты абоненттік қол жетімділікке арналған. Кабельді өзекшеге ылғалдан сақтау үшін гидрофобты толтырушы немесе суқұлыптайтын құрғақ элементтер кіреді. Кабель қорғаныс жапқыштарының негізінде алюмополиэтиленді лентамен экрандалады. Сұранысқа байланысты болат ленталы спиральды төселінген болуы, бойлай гофрирленген болат лента немесе болатты сымдармен шырмалған болуы мүмкін.
Бұл кабельдер ішкі және сыртқы электромагниттік әсерлерден тізбекті қорғайтын, жоғары кедергіқорғанысы бар, жоғары ораманың ұзындығы аз (10...15 мм) және геометриялық біртекті болады. Іс жүзінде бұл кабельдер LAN кабельдер (ширатылған жұпты локаоьды тораптарға арналған кабельдер) технологиясы бойынша дайындалады.
2.12 суретте негізінен ескісін жаңалау үшін арналған, төмен сенімділікті және электрлік сипаттамаларға берік емес, КАЦП-2х0,9 біртекті цифрлық кабель консрукциясына ұқсас ПРППМ-2х0,9 кабелінің түрі келтірілген.

2.12.сур. біртекті кабель конструкциясы КАЦП-2x0,9:
1- мысты токөткізетін желі; 2- изоляция (біріңғай немесе үшқабатты пленко-пористо-пленкалы полиэтиленді); 3- өзекше (гидропобты толтырушымен немесе құрғақ субекітетін материалды); 4- экран (алюмополимерлі лента); 5- қорғаныс жапқыштары (болатты сыммен оралған немесе болатты лентамен)

2.3.Компьютерлік желілердің кабельдерін зерттеу
Компьютерлік желі - байланыс сызығы арқылы ақпарат алмасушы бір немесе бірнеше компьютерлер жиынтығы. Компьютерлік желі ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге өткізуге, сонымен қатар төмендегі ресурстарды: принтерлер, модемдер және хабарларды сақтау құрылғыларын пайдалануға мүмкіндік береді. Үлкен желіні - ресурстарға мүмкіндік ашу деңгейін, пароль қою мүмкіндігін, пайдаланушы құқығын беретін желілік администратор басқарады.
Желілер:
●Локальды (аймақтық) желі - бір-біріне жақын орналасқан компьютерлерді басқарады. Мысалы, бір ғимаратта орналасқан көрші бөлмедегі компьютерлер.
●Глобальды (ауқымды) желілер - глобальды желілер ережеге сай бірнеше локальды желілерді біріктіреді. Компьютерлер әр түрлі қалаларда және әр түрлі елдерде болуы мүмкін.

1-сурет.Желілер түрлері.
Жергілікті желі (LАN) бір ғимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан ғимараттардағы дербес компьютерлер мен принтерлерді бір-бірімен байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WАN) географиялық тұрғыдан алатын бір-бірінен қашықта орналасқан бірақ бір компанияға немесе фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер - дербес компьютерлерді бір-бірімен немесе оларды желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы программаларды және принтер, факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе желі түйіні деп аталады.

2-сурет. Жергілікті желілер.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам
қатынасуға мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап
өтуге болады:
- құжаттарды бірге пайдалану;
- құжат айналымын жеңілдету;
тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ, жиналыс жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік алады;
- компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу;
- сервердегі қолданбалы программалармен оңай байланысу;
- қымбат тұратын қорларды
принтерлерді, СD-RОМ мәлімет жинақтауыштарын, қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолданбалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.