Компьютерлік кабельдер

Мазмұны
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

II. Негізгі бөлім

2.1. «Газпром РАО» байланыс желісінің даму қондырғылары ... ... ... ... ... ...4.5

2.2. Байланыс желілеріне арналған кабельдер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6.9

2.3.Талшықты оптикалық кабельдердің берілу параметрлерін анықтау ... ... 10.18

2.4.Кабельдерді есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19.28

III.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

Мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Тюрин В.Л. Многоканальная связь на железнодорожном транспорте. - М.: Транспорт, 1992.
2. Иванов В.И., Гордиенко В.Н., Попов Г.Н. и др. Цифровые и аналоговые системы передачи. - М.: Горячая линия - Телеком, 2003.
3. Кириллов В.И. Многоканальные системы передачи. – М.: Новое знание, 2002.
4. Скляров О.К. Современные волоконно-оптические системы передачи. – М.: СОЛОН-Р, 2001.
5. Портнов Э.Л. Оптические кабели связи. – М.: Горячая линия – Телеком, 2002
6. Парфенов Ю.А. Кабели электросвязи. – М.: Эко-Трендз, 2003.
7. Битнер В.И., Попов Г.Н. Нормирование качества телекоммуникационных услуг. – М.: Горячая линия – Телеком, 2004
8. Аппаратура ИКМ-30 / Голубев А.Н., Иванов Ю.П., Левин Л.С. и др. - М: Радио и связь, 1983.
9. Аппаратура ИКМ-120 / Голубев А.Н., Иванов Ю.П., Левин Л.С. и др.- М: Радио и связь, 1989.
10. Берганов И.Р., Гордиенко В.Н., Крухмалев В.В. Проектирование и техническая эксплуатация систем передачи. - М., Радио и связь, 1989.
11. Баева Н.Н., Гордиенко В.Н., Тверецкий М.С. Проектирование цифровых каналов передачи. Учебное пособие. - М.: МТУСИ, 1996г.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

I.Кіріспе

Ақпараттың тарауы мен айырбасына қажеттіліктің өсуіне қатысты,
кабельді локальды желілер мен қазіргі заман офистерімен қамсыздандыру
саласында айтарлықтай өсім байқалады.
Кабельді жүйе кез-келген – тұрғын үйлердің, офистардың немесе
өнеркәсіпті ұйымдары кешеннің негізін жасайды . Кабелдік желілер
құрылымының тұрақты күрделендіру нәтижесінде интеграцияда қажеттілік
туындайды. Бүгінгі таңда кабельді желілер тек дауысты хабарламаны жіберу
ғана емес, сонымен қатар мәліметтерді, суреттерді және сигнализацияларды
жіберу мәселесі туындайды. Сол сияқты, қоршаған орта бақылауына арналған
күрделі құралдармен , энергия тасымалдауымен, қауіпсіздік жүйелері және
бақылаумен қамтамасыз етудің интеллектуалды жүйелері болып ғимараттардың
өздері саналады.Нақты осы шарттар әмбебап интеграцияланған кабелдік жүйені
қажеттілігі идеясын, ғимараттың барлық жүйелерінің талапқа сай болуын және
ғимараттың өзінің қажеттіліктеріне сай болуын ескере қалыптастырады.
Осындай кабельді жүйе баға мен атқару сапасы арасында орташа баланс жасай
отырып, барлық қосымшалар мен барлық коммутациялық стандарттарқа сай болуы
тиісті. Адамның қызмет саласын қамтыған болып жатқан өзгерістер жалпы түрде
өмірлік құндылықтардағы материалдық құраушы ақпараттық құраушыға орын
беретінінен тұрады.

Ақпаратты технологиялар саласындағы нағыз төңкеріс үшінші мың жылдықта
әлемдік экономиканың жетекші саласына қалыптасқан Интернет жүйесінің пайда
болуы және қарқынды дамуы болды.
Қазіргі уақытта Қазақстанда телекоммуникация саласының тез дамуы жаңа
жоғары технологиялық қызметттер – мәліметтерді жіберу, ұялы байланыс және
Интернет желісіне қатынауды ұсыну бойынша қызметтер сегментінің туындауымен
негізделген. Дәстүрлі дыбыстық байланыс қызметтері интерактивті
қызметтермен ығыстырыла бастады.
Байланыстың сандық стандартына ауысу ақпараттардың мазмұнын қорғаудың
жоғарғы дәрежесімен ақпараттардың үлкен көлемін тезарада жіберуге мүмкіндік
береді. Пакеттер коммутациясы технологиясы базасында құрылған толық
сервисті желілер дамуының тенденциясы айқын көрінеді.
Қазіргі заманғы инфрақұрылымдағы компьютеризация және информатизация
жетекші орындардың біріне шығады. Ақпараттық технологияларға сұраныс,
қазіргі заманғы компьютерлер және желілік жабдық соңғы жылдары әлемдік
экономиканың динамикасына және құрылымына елеулі әсер етеді.
Ақпаратты-телекоммуникациялық инфрақұрылымдарды жасауды ұлттық
экономиканың жоғарылауының, қоғамның іскерлік және интеллектуалды
белсенділігінің өсуінің, ауқымды масштабта ел беделін нығайтудың маңызды
факторы ретінде қарастыру қажет.

II.Негізгі бөлім
2.1. Газпром РАО байланыс желісінің даму қондырғылары

Қазір ғылым мен білім көз ілеспес жылдамдықпен дамып келеді. Әлем
елдерінде атом өнеркәсібі мен ядролық энергетика айналасындағы ғылыми
зерттеулер өз жалғасын табуда. Бұл салада да Қазақстан ғылымы мен
өнеркәсібінің де алдыңғы қатарда болуы өмір талабынан туындап отыр.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына
жолдуынан - Сонымен қатар, ядролық энергетиканы дамытудың келешегін ұмытпау
керек. Әлемнің таяудағы даму келешегінде арзан атом энергиясына деген
қажеттілік өсе түсетін болады. Қазақстан – уран өндіруде әлемдік көшбасшы.
Біз АЭС отыны үшін төл өндірісімізді дамытып, атом стансасын салуға
тиіспіз.Адамзат өркениеті келешекте Бейбіт атом энергетикасына да үміт
артуда , сондықтан да бұл салада артта қалып кою кешірілмес өкініш болар
еді. Қазатомпром АҚ-ына қарасты уран кеніштерінің басым көпшілігі
Оңтүстіктегі Қаратау, Таукент, Созақ, Бетпақдала өңірлері мен Мойынқұм-Шу
аймағында , Каспий өңірі мен Маңғыстауда, Қызылорда облысындағы Шиелі,
Жанақорған аудандары жерлерінде орналасқан. Қазіргі уран алу технологиясы
бұрынғы шахта арқылы немесе ашық әдіспен алудан мүлдем бөлек.Қазіргі кезде
ұзын саны 21-ден асатын кеніштерден алынатын уран шикізаты негізінен жерді
бұрғылау ұңғылар жасалынып,одан кейін күкірт қышқылын айдау арқылы кен
ерітіледі. Еріген уран мен басқа ілеспе металдар ерітіндісі жоғарыға
арнаулы құралмен сорып шығарылады. Қазатомпром АҚ Таукент бөлімшесіндегі
механикалық цех комплексін электрмен қамтамасыздандыру үшін ондағы электр
қондырғылар эксплуатациясының қауіпсіздігін, территорияға қосалқы
стансаларды орналастыру мен тұтыну, жоғары үнемділік және сенімділікпен
іске асу керек. Өнімнің сапасы мен сұранысын арттыру үшін өндіріс
орындарын жаңартылған, соңғы талапқа сай келетін озық қондырғылармен
қамтамасыздандыру әрбір өндірушінің негізгі мақсаты. Электр энергияның
өзіндік құнын 5-6 % -ке төмендету мен өндірістің өнімділігін 20 – 21 есе
арттыру қажет. Осы мәселені іске асыру жолында Қазатомпром АҚ Таукент
бөлімшесіндегі механикалық цехты электрмен қамтамасыздандырудың жаңартылған
сұлбасын өңдеп, электр жабдықтарын жаңа заманауи озық қондырғылармен
алмастыру оған қажетті электр қондырғылары мен аппараттардың жетілдірілген
түрін таңдау бұл қазіргі таңда өзекті мәселе. Зерттеу жұмысының жаңалығы
Бұл курстық жұмыста осы мекеме үшін жаңартылған электр қондырғыларының
параметрлері есептеліп салыстырмалы түрде таңдалды және электрмен
қамтамасыздандырудың жаңа жүйелері зертеліп тұжырымдалды. Болашақ электр
энергетик мамандар, электр қондырғылар мен жабдықтардың маркілері мен
типтеріне қарай таңдай білу мен қолдануды үйренді. Электрмен жабдықтау
объектілерін жобалаудың басты мәселесі – олардың сенімділік интервалы мен
үнемділігі, істен шыққан кезде арзан жолмен қайта жөндеуге бейімділігінің
жоғарғы сатысын қамтамасыз ету. Қазатомпром АҚ Таукент бөлімшесіндегі
механикалық цехты электрмен қамтамасыздандыр электр жабдықтауын жобалау
ғылым мен техниканың ең жаңа жетістіктерін қолдануды есепке ала отырып
жүргізілді. Электр жабдықтарын жобалау 3 сатыда орындалды: технико-
экономикалық дәлелдеме, техникалық жоба, жұмыстық сызбалар. Салынатын
электр қондырғылар эксплуатациясының қауіпсіздігін, санитарлық-экологиялық
көрсеткіштері мен шығындардың үнемділігін қамтамасыз ету мақсатында дұрыс
нәтижеге қол жеткізді. Электрмен қамтамасыздандырудың сұлбалар жүйесі
құрастырылды, қажетті күштік трансформаторлар, коммутациялық аппараттар,
кабелді торабтар, ажыратқыштар мен айырғыштар таңдалды. Олардың сыртқы орта
әсерлеріне, термиялық беріктікке, кенеттен болған жоғары кернеуге
төзімділігі тексерілді. Жұмыстың релелік қорғаныс бөлімінде электрлік
қауіпсіздік ережесін сақтай отырып синхронды қозғалтқышты қорғау жұмысы
қаралды. Қарастырылып отырған жұмыста қоршаған ортаны қорғау мен техника
қауіпсіздігі, экономикалық көрсеткіштері есептеліп сарапталды.

2.2. Компьютерлік желілерге арналған кабельдер

“Ортақ шина” топологиясында жеке компьютерлермен жіберілетін барлық
жолдар торабқа жалғанған. Мұндағы сенімділік жоғары, өйткені жекеленген
компьютерлердің істен шығуы тұтасымен торабтың жұмыс жасау қабілетін
бұзбайды. Кабелдердегі ақауларды табу қиын. Сонымен қатар, кабель тек біреу
болғандықтан үзілген жағдайда торабтың барлық жұмысы бұзылады.
1 суретінде жұлдызша арқылы байланысқан компьютер көрсетілген. Бұл
жағдайда әр компьютер арнайы торбтық адаптер арқылы жеке кабель арқылы
біріктіруші құрылғыға жалғанады.
Қажеттілігіне қарай бірнеше торабтар “жұлдызша” топологиясымен
байланыстыруға болады бұл кезде тармақталған торабтың конфигурациясы
алынады.
Сенімділік тұрғысынан бұл топология ең тиімді шешім бола алмайды,
өйткені орталық түйіннің істен шығуы барлық торабтың тоқталуына әкеп
соқтырады. Бірақта “жұлдызша” топологиясын қолданған кезде кабелді торапта
ақауды табу оңай.
Сонымен қатар “сақина” топологиясы да қолданады (3-сурет). Бұл жағдайда
мәліметтер бір компьютерден екіншісіне эстафетадағы секілді беріледі. Егер
компьютер басқа компьютерге арналған мәліметтерді алса, онда ол оны әрі
қарай сақина бойымен жібереді. Егер мәліметтер оны алған компьтерге
арналған болса, онда олар әрі қарай жіберілмейді.

Шина (сызықтық) топология
1-сурет

Сурет 1.

Жұлдызша топологиясы
2-сурет

Сақина
топологиясы
3-сурет

Сурет 3.

Жергілікті тораб аталған топологиялардың бірін қолдануы мүмкін. Бұл
деген, байланысатын компьютерлер санына, олардың өзара орналасуына және
басқада жағдайларға байланысты болады. Сонымен қатар түрлі топологиялар
арқылы құрылған бірнеше жергілікті торабтарды жалғыз жергілікті торабқа
біріктіруге болады. Мысалға бұтақ тәрізді топология болуы мүмкін.
Сервер (англ. serve — обслуживать) — бұл құнды ресурстарды бағдарлама,
мәліметтеу және шеткі құрал-жабдықтарға бірігіп пайдалануды басқаратын еске
сақтау қабілеттінің мөлшері көп, жоғары өнімді компьютер. Клиент
(басқаша, жұмысшы станция) — сенрвердің қызметіне кіре алатын кез-келген
компьютер. Жүйелік сервер HP LD PRO.
Мысалы, орталық мәліметтер базасы орналасқан қуаты күшті компьютер
сервер бола алады, ал бағдрламасы қажетіне қарай серверден сұрайтын жай
компьютер клиент болады. Кейбір жағдайда компьютер бір мезгілде клиент те
де, сервер де бола алады. Бұл - өзін де бар ресурстар мен сақталған
мәліметтерді басқа компьютерлерге бере алады және бір мезгілде олардың
ресурстары мен данныйларын пайдалана алады. Пайдаланушының атынан сервердің
қызметін алатын қолданбалы бағдарламаны да клиент деп атайды. Осыған
сәйкес, бағдарламамен қамтамасыз етілген компьюитерді басқа компьютерге
қызметкөросетуі сервер деп аталады-және де компьютерді де атауға болады.
Телефон жүйесінің көмегі арқылы байланыс. Алшақтағы жеке компьютермен
уақытша байланыс модем деп аталатын қондырғы арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
(АТС арқылы телефон жүйесі) (факс модем). Бұндай байланыс тәсілі
коммутирлік канал бойынша байланыс деп аталады. Модемнің көмегі арқылы жай
компьютерлік арасында ақпарат алмастыруды ұйымдастыруға болады, офистің
локальді немесе глобальді жүйесіне қосылуға болады.
• Жүйелік кабельдер (сыртқы түрі түтік тәріздес оқшауланған екі
коаксиальдық концентриялы өткізгіштер; көп тамшықты; айқасқан екі
электр өткізгішінен құралған қос кабелдер және тағы басқалары.
• Коннекторлар (біріктіргіштер) кабельдерді компьютерлерге қосатын
коннекторлар; кабельдердің бөліктерін қосатын алмалы-салмалы
ажыратқыштар.
• Жүйелік интерфейсті адаптерлер мәліметтерді қабылдау мен жөнелтуге
арналған. Мәлімметтер беру ортасына кіру белгілі бір протоколға
сәйкестендіріле отырып жүзеге асырылады. Олар жүйеге қосылған
компютерлердің жүйелік блоктардың қондырылады. Адаптерлердің алынып-
салыныпажыратқыштарына жүйелі кабель қосылады.
• Трансиверлер мәліметтерді кабель бойынша жіберу сапасының мөлшерін
арттырады, жүйеден келіп түскен ескертпелер мен келіспеушілікті табу
үшін жауап береді.
• Хабтар (концентраторлар) коммутирлік хабтар (коммутаторлар)
компьютерлік жүйелердің топологиялық, функционалдық және жылдамдық
мүмкіншіліктерін кеңейтеді. Әр типті хаб әр алуан кабельді системалар
жүйесінің сегменттерін (учаскелерін) біріктіруге мүмкіндік береді. Хаб
портына жеке торды да, сондай-ақ басқа хабты да немесе кабельдің
сегментін (учаскесін) қосуға болады.
• Қайталамалар (репитеры) кабельдің үлкен ұзындығы бойымен берілетін
ескертпелерді күшейтеді.
Локальды жүйелерді біріктіре қосу үшін өзара жүктелген міндеттері мен
мүмкіндіктері бойынша ерекшеленетін төмендегідей қондырғылар пайдаланады:
Көпір (англ.( Brіdge) — екі локальды жүйені байланыстырады. Жүйе
араларындағы мәліметтерді өзгеріссіз пакет түрінде жіберіледі. Көпірлер
барлық жүйелерді локальды мәліметтер легінен сақтай отырып пакеттерді
фильтрден өткізе алады (сүзеді) және де тек басқа жүйе сегменттеріне
арналған ақпараттарды жібереді.
Маршрутизатор (англ.( Router) жалпы протокол мен жүйелерді көпірге
қарағанда тиімді біріктіреді. Ол, мысалы үлкен хабарламаларды өте ұсақ
бөлшектерге бөлуге мүмкіндік туғызады да осынысы арқылы әр түрлі көлемдегі
пакеттері бар локальды жүйелердің өзара әрекеттерін қамтамасыз етеді.
Маршрутизатор пакеттерді белгілі мекен-жайға жібере алады, (көпірлер тек
қажетсіз пакеттерді фильтрлейді (сүзеді) пакеттердің адресін табуына өте
жақсы жол және басқа да әрекеттер таңдайды. Жүйелер күрделі, әрі көп болса,
маршрутизаторды қолданудың пайдасы өте мол.
Көпірлік маршрутизатор (англ.( Brouter) — бұл көпір мен маршрутизатордың
гибриді. Ол мүмкін болған жерде алдымен маршрутты орындауға талпынады, ал
содан соң сәтсіз жағдай бола қалса көпір тәртібіне (режиміне) көшеді.
Шлюз (англ.( GateWay), Шалюздың көпірден өзгешелігі – біріктірілетін
жүйелер протоколдарының әр түрлілігінде. Бір шалюзден түскен хабарлама
екіншісіне сол жүйенің талаптарына сәйкестендіріліп өзгереді. Сөйтіп,
шалюздер жүйелерді біріктіріп қана қоймай біріңғай жүйе ретінде жұмыс
істеуге мүмкіндік туғызады. Локальды жүйелер де шалюздің көмегімен
универсалды (жан-жақты) қуаты күшті компьютерлерге – мэйнфреймдерге
қосылады. Сымсыз жүйелер кабель өткізуге қиынға соғатын, пайдасыз немесе
тіпті мүмкін болмаған жағдайдағы орындарда қолданылады. Мысалы, тарихи
ғимараттар, металл немесе темірбетондарды едені бар өнеркәсіп үйлерінде,
қызқа мерзімге жалға алынған офистар, қоймалар, көрмелерде,
конференцияларда және тағы басқалары
“Барлығы-Бәрімен” топологиясы. Бұндай жағдайда жүйе радио – адаптерлер
көмегімен жүзеге асырылады. Жан-жақты бағытталған антенналармен
жабдықталған жүйелік радио-адаптерлер радиотолқындарды ақпарат жеткізу
ортасы ретінде пайдаланады. Бұндай жүйе “Барлығы-бәрімен” топологиясы
арқылы жүзеге асырылады және 50-200 м қашықтықта жұмыс істеуге қабілетті.
Жүйенің сымсыз және кабельді бөліктерінің арасындағы байланыс үшін арнайы
кіру нүктесі (немесе радиокөпір) деп аталатын қондырғы пайдаланылады. Екі
жүйелік – сымсыз және кабельді адаптер орнатылған жәй (простой) компьютерді
пайдаланға болады.
“Нүкте-нүкте” топологиясы. Сымсыз жүйені қолданудың басты, маңызды
аймағының бірі-мәліметтерді жіберу инфраструктуралары (жалпыға бірдей
кабельді жүйе, жоғары сапалы телефон байланысының жолдары және т.б)
болмаған жерлердегі локальды жүйелердің шалғай сегменттері арасындағы
байланыстарды ұйымдастыру болып табылады. Бұл біздің мемлекетімізге тән.
Шалғайдағы екі сегмент арасына сымсыз көпір енгізу үшін бағытталған типтегі
антеннасы бар радиокөпір пайдаланылады.
“Жұлдыз” тәрізді топология. Егер жүйеге бірнеше сегмент біріктірілсе,
онда “жұлдыз” типті топология қолданылады. Бұндай жағдайда орталық торапқа
жан-жаққа бағытталған, ал шалғай тораптарға – бағытталған антенналар
қондырылады. Жұлдыз тәріздес топологияның жұйелері әр алуан
конфигурациядағы жүйелерді құрауы мүмкін. Сымсыз жүйелік магистарль баяу
модемдерді пайдаланудан бас тартуға жағдай (мүмкіндік) жасайды.

2.3.Талшықты – оптикалық кабельдің негізгі параметрлері

Талшықты – оптикалық кабельдер (ТОК) үшін оптикалық талшыққа өлшеулер
жүргізуде негізгі сипаттамалар болып оптикалық талшықтың геометриялық және
механикалық сипаттамалары есептеледі, сонымен қатар сөнуі, мод дағының
өлшемі, қателік толқындары ұзындығы, хроматикалық дисперсия (бір модты
талшықтар үшін), сөнуі, өзекше диаметрі, цифрлық апертура, хроматикалық
дисперсия, көп модты дисперсия (көп модты талшықтар үшін) есептеледі.
Талшықты оптикалық тізбекті жүйесін тұрғызуда талшықты –
оптикалық кабельдің маңызды параметрлері болып талшық тұтастығы және
зақымдану орнына дейінгі қашықтық есептеледі. Одан басқа, кез келген
пассивті және активті компоненттер ТОТЖ өзінің меншікті параметрлеріне,
сонымен қатар талшықты-оптикалық кабель қосындыларымен байланысты
параметрлерге ие болады. мысалы, талшықтарды ұзарту, конвекторлар қосу және
т.б. қайтарымды және енгізілетін жоғалымдар, шағылысу коэффициенті,
компоненттер қайталанушылығы сияқты параметрлерді өлшеу қажеттілігінің
туындауына алып келеді. оптикалық қуат қабылдағыштары және көздерін қосу,
оптикалық күшейткіштерді талшықты-оптикалық кабельге қосу қуатты, күшейту
коэффициенті, сезімталдылықты, спектральды сипаттамаларды және т.б. өлшеуді
қажет етеді.Қазіргі уақытта талшықты-оптикалық кабель бір модты оптикалық
талшық болып саналады, ол өткізудің кең жолағына, кіші сызықты жоғалымдарға
және мәліметтер берудің үлкен қашықтығына ие, талшықты оптикалық тізбек
жүйесіндегі ең кеңінен таралған болып саналады. Бұдан ары біз талшықты-
оптикалық кабель сипаттамаларын өлшеу үшін арналған негізгі өлшеу
құрылғыларына тоқталатын боламыз.

Негізгі өлшеу құрылғылары

Талшықты-оптикалық кабель негізгі өлшеу құрылғылары келесі кластарға
бөлінеді:
• көп функционалды бірнеше параметрлерді өлшейтін және тек бір
параметрді өлшейтін құрылғылар – тестерлер;
• тасымалданатын және стационарлы;
• салынып қойған талшықты-опткалық кабельдерге өлшеулер жүргізу үшін
және талшықты-оптикалық кабельді өлшеу үшін пайдаланылатын құрылғылар,
мұнда кабельдің екі ұшыныа да қол жеткізу мүмкін болады;
• сыртқы ортаның әртүрлі шарттарында және жобалау кезіндегі өлшеулер
немесе зерттеушілік мақсатта жүргізілетін өлшеулер үшін пайдаланылатын
құрылғылар;
• өз бетінше қолданылатын немесе мониторинг және басқару жүйелерінде
қолданылатын құрылғылар.
Нақты құрылғыды таңдау бірінші кезекте өлшеу міндетімен және кабельдің
нақты сипаттамаларымен және талшықты-оптикалық желі жүйесімен тұтас
анықталады, одан ары мұнда анықтаушы екіншілік факторлар болып
бағасысапасы (сенімділігі, функционалдылығы), пайдалану шарттары, құндық,
массагабариттік сипаттамалары және басқа критерийлер есептеледі.Дәл қазіргі
техникалық деңгейде біз талшықты-оптикалық кабельдер үшін өлшеу
құрылғыларының екі тобыныңы сипаттамаларын салыстырмалы қарастырамыз:
рефлектометрлер және оптикалық тестерлер.

Оптикалық тестерлермен оптиталшықты тізбектерді есептеу

Меншікті түрде оптиталшықтармен өлшеулердің екі түрі жүргізіледі.
Біріншісі, бір аяқтаушы құрылғыдан кінші біріне дейінгі сигналдың жалпы
сөнуі бағалау. Бұл өлшеудің маңызы талшыққа бір жағынан мөлдірліктің
қажетті терезесіне сәйкес келетін толқын ұзындығына ие инфрақызыл лазер
қосылатындығынан тұрады. Ал екінші жағынан фотодиод қосады және сол арқылы
ток өзгеруі бойынша талшықтағы жоғалымдар анықталады. Құрылғылардың бұл
класы оптикалық тестерлер деп аталады. Қазіргі уақытта қалталық өлшеулер де
бар. Олар жеке блок құрамымен ерекшеленеді, яғни мұнда әрбір блокта
шағылыстырушы және қабылдағыш бірге орнатылады немесе шағылыстырушы жеке
және қабылдаушы жеке орнатылуы мүмкін. Өлшеулердің бұл клас құрылғылары
зақымдалу орнына дейінгі қашықтықты анықтауға қабілетті емес және тек
тұтастықты бақылау немесе қабылдау - өткізу үшін өлшеулер жүргізу үшін ғана
қолданылады. Бұл құрылғылар децибелдегі мәндерді береді.

Оптиталшықты тізбектерді оптикалық рефрактометрлер арқылы өлшеу

Екінші түрі – оптикалық рефрактометрлермен өлшеу.

Оптикалық рефлектометрмен бейнеленген оптиталшық рефлектограммалық
өлшеулері

Мысты кабельде жүргізілетін өлшеулерден ерекшелігі оптиталық
талшықтарда жүргізілетін рефлектограмма әдемі және түснікті. Құрылғы тізбек
басында не қабылдаса соны өз белгілеп қояды, сонымен қатар соңғы және басқа
да бірқалыпсыздықтарды (суретте төменгі жағындағы сәйкес түртпелер)
тіркейді. Жағдайлар кестесі деп аталатын бірқалыпсыздықтар кестесін өзі
құратырады. Осы кестеге барлық орын алатын қашықтықтарды, сөну шамаларын
енгізеді, яғни кестеге барлық жағдайлар тіркеледі. Қағида бойынша
қателеспейді немесе елеусіз ғана қателік жібереді. Кейде сөну дәредесі 0,05
дБ болғанда жақсы пісіріліп қосылған орындардағы сөну шамасын өткізіп
жібереді. Бұл жағдйда жағдайларды қолмен енгізу мүмкіндігі қарастырылған.
Мұндағы анағұрлым маңызды параметрлер келесілер болып табылады:
1. Толқын ұзындығы, мөлдірліктің сәйкес таңдалған терезесі үшн сәйкес
келеді. бір модты үшін 1550 және 1310 нм, көп модты үшін 1300 және 850 нм.
2. Сыну коэффициенті. Мысты кабельді өлшеу кезіндегі қысқару
коэффициентіне көп жағынан ұқсас келеді. Қашықтықтарды өлшеу дәлдігіне әсер
етеді. Монтаждауда және қабылдау өткізу үшін арналған өлшеулерде барабан
құжатынан алынады, ал жоспарлы өлшеуде трассадағы мәні алынады. Қағида
бойынша оптиталшықтар бойынша барлық құжаттамалар мұқият жүргізіледі және
қателіктер сирек кездеседі.
Оптикалық рефлектометрлер тұтас құрылғы ретінде, яғни барлығы өзімен
бірге етіп дайындалуы және компьютермен жұпта жұмыс істейтін етіп
дайындалуы мүмкін. Барлығы өзінде етіп дайындалған рефлектометрлер жұмыс
істеу үшін қолайлы және компактілі, бірақ бағасы қымбат тұрады. Бірақ
компьютермен бірге жұп болып жұмыс істейтін рефлектометрлермен жұмыс істеу
көңілдірек (яғни толық компьютер жаныңда болады). Қазіргі уақытта
кейбір модельдерін қалтаға салу да ыңғайлы. Барлық оптикалық
рефлектометрлер жазба және мәліметтерді цифрлық тасымалдағыштарға беру үшін
мүмкіндікке ие. Мұнда сонымен қатар оптиталшықты кабельде жоғарыда
аталғандарға қосымша оқшаулағыш қабыршағы да өлшенетіндігін ескеру қажет.
Оптиталшық өз кезегінде судан қорқады, суда шыны мөлдірсізденіп және өзінің
оптикалық қасиеттерін жоғалтады (рефлектометрде суда ұзақ уақыт болған
бөліктері ншар қосылған түйісу орындары сияқты көрінеді). Сондықтан
қорғағыш ретіндегі полиэтиленді қаптама тұтастығы қарапайым мегомметрмен
өлшенеді. Қабыршақтардың зақымдалған орнын ісзеу әдістері мысты кабельдегі
сияқты жүргізіледі. Бірақ қосымша жүргізілетін жіптердің оптикалық кабельде
жоқ болуына байланысты көбінесе төмендегі 3 әдіс қолданылады:
Осы класс құрылғыларының жұмыс істеу принциптері өте ұқсас және
ауыспалы токтың 800 немесе 1000 Гц көзіне қосу арқылы жүзеге асырылады.
(Соңғы инновациялар екі басқа жиіліктерді бір мезгілде пайдалануға
арналған). Одан басқа, мұндай құрылғылардың шығыстық каскады жеткілікті
қуатты және қағида бойынша қандай да бір индикаторға ие болып табылады.
Генераторлар кейде бірнеше клеммаларға ие болады, олардың ішінде
практикалық қолданысқа екі түрі ие болған: жермен байланыстыру және
тізбек түрінде. Жаңарғандық жоспарында алып қарастырсақ өз уақытында
ИМПИ-3 комплектісінен алынатын УМ ГИС бірнеше таңқалдырған жайы бар. Ал
басқа барлық генераторлар өте ұқсас және көпшілік жағдайда әртүрлі
комплектілер үшін бір бірін алмастыра алады. Мұнда қосылу жеткілікті
қарапайым болып табылады: жер жерге, тізбек тізбекке. Тізбекті
негізінен жердегі сымға қосу жақсы болады. Кабель іздеушінің іздеу
катушкасы үшін кабеь бойынша жүретін токтың максималды болғаны маңызды
болып табылады. Ал егер тізбектің екінші ұшы оқшаулануда болатын болса,
іздеуші кабельдегі ток әлсіз болады және катушка индикатор бірнеше метрден
кейін ақ тыныш күйде болады. мұнда ұзын тізбек сыйымдылығы арқасында
генератор үшін жеткілікті күштеуді тудыруы мүмкін және трассаны кабель
іздеуші іздей алады. Мұнда ең оңтайлы нұсқа кабель экранын пайдалану болып
табылады. Әрине ол жермен байланыстырудан ажыратылған және екінші ұшымен
жермен байланыстырылған болады. Немесе жермен байланыстыру толық алынған
болса, зақымдануды іздеу жүзеге асырылады.
Қысқаша айтқанда қалай болғанда да ток генератор – жер – генератор
суретте 3.2 көрсетілгендей қосылуы қажет.

Кабель іздеуші генераторын трассаны анықтау және кабельдің орналасқан
тереңдігін білу үшін қосу түрі

Зақымдануды іздеу үшін генератордың қосылу сұлбасы басқаша болады:

Генераторды трассаны анықтау, зақымдануды анықтау үшін қосу түрі

Мұндай құрылғылардың негізгі көрсету құралдары антенна-катушка, әдетте
ол басқа басқару органдарынан бірнеше қашықтықта орналасады. Меншікті түрде
осы катушканы манипуляциялай отырып кабель трасасы күзетіледі.
Кабель іздеушілерінің кейбірлері ауыстырып қосқыштар массасымен,
реттегіштермен жабдықталады және бағдаршалы индикаторға (КИ4-П, Іздеу
және т.б.) ие, мұндай бұл тетіктердің кейбірі мүмкіндігінше қарапайым
жасалған.
Кабельдің орналасу тереңдігіндегі трасса жолын анықтаудың ең қарапайым
түрі сигналдар максимумы бойынша жүргізіледі. Кабель іздеушінің антенна-
катушкасы көлденең қойылып және шамаланып отырған трассаны іздеу
жүргізіледі. Қай жерде сигнал жоғары болатын болса, сол жерде трасса
орналасқан болады. мұнда трасса бағытын катушканы көлденең бағытта жылжыта
отырып анықтауға болады: мұндағы максимум сигнал антенна кабельге
перпендикуляр болған кезде орын алады.
Бұл әдіс күшті кедергілер шартында жақсы және әсіресе жоғары дәлдік
қажет емес болғанда, шамаланып бағдар алу үшін іздеуге қолайлы. Мұнда
индикатор 20-40 см ендікте көпшілік жағдайда бірдей мән көрсетеді және
мұнда трассаның аздаған ауытқулар осы арқылы анықтау мүмкін емес.
Кабельдің орналасу орнын анағұрлым дәл анықтау үшін катушканы тік
түрде аздап бұрып және трассаны сигнал минимумы бойынша іздеген дұрыс.
Минимум бойынша бағдарлана отырып трассаны 5 см дейінгі дәлдікпен
анықтауға болады және тіпті кабельдің азғана бұрылуын да байқай аламыз. Бұл
тәсілдің көмегімен кабельдегі муфтаны немесе топырақ астындағы орамды
анықтауға болады, мұндай орындарда сигнал өшпейді, тек тіркеліп отырады.

Сигнал максимумы бойынша кабель трассасын іздеу

сигнал минимумы бойынша кабель
трассасын іздеу

Шамамен дәл осылай орамдағы немесе құдықтағы бірнеше кабельдер ішінен
қажеттісін таңдап алуға болады. Генератор сигналы егер катушка осі іздеп
жатқан кабельмен бағыттас болса жоғалады. Мұнда кабель егер түзу жатқан
болса, онда сигнал мүлде жоғалуы қажет. Дәл осы қасиетке
кабельдің орналасу тереңдігін анықтау да негізделген. Бұл жағдайда
бастапқыда максималды дәлдікпен дәл трассаны анықтайды. Одан ары катушканы
жер бетіне қатысты 450 бұрышқа иіп және минимум сигнал арқылы іздейді
(мұнда трассаның екі жағынан да іздеу жүргізуге болады). Мұнда меншікті
тереңдік бірінші белгіден екінші белгіге дейінгі қашықтыққа тең болады.

Кабельдің орналасу тереңдігін анықтау

Мұнда осының барлығы кіші кедергілер шартында жұмыс істейтінгін айта
кеткен жөн. Егер жанында электр кабелі, газ құбыры немесе жылу құбырлары
өтетін болса, онда минимум сигнал бойынша іздеу әдісі жұмыс істемейді
барлығы бөгде шу әсерінен толығып кетеді. Ал максимум бойынша іздеу
керісінше кедергілерге сезімтал келеді.
Күшті кедергіде іздеудің аздаған қулықтары бар.

Кабель трассасын күшті кедергілер шартында іздеу

1. Іздейміз және кедергі көзімен анықтау жүргіземіз.
2. Генератордың максимум сигналымен іздеуді катушканы торцасымен
кедергі көзіне бағыттай отырып жүргіземіз. Сол арқылы кедергілер шамасын
минимумға дейін төмендетуге болады.
3. Кабель трассасын катушка еңістігіне шамалап түзетулер жасай отырып
анықтаймыз, орналасу тереңдігін анықтау үшін кейбір анағұрлым күрделі
құрылғыларда көлденең катушкадагы сигнал деңгейі бойынша күзету мүмкіндігі
қарастырылған. Егер сізге кабель тереңдігін жиі күзету қажет болатын болса,
онда ондай мүмкіндік анағұрлым қолайлы және басқа қымбат тұратын құрылғыды
сатып алудың қажет болмайды.
Зақымдануларды іздеудің ең қарапайым және ең дәл әдісі болып кабель
трассасы бойында қадамдық кернеуді өлшеуге негізделген (кабель ауыспалы ток
генераторына қосылады). Дәлдікке ұтымды қол жеткізу жергілікті жерге
абсолютті байластыру есебінен жүзеге асырылады. Бұл құрылғыдың көрсету
принципі өте қарапайым, бағдарша қай жерді көрсетсе сол жерді қаза бер.
Зақымдануларды іздеу үшін ескі КИ4-П, ИМПИ-2, ИМПИ-3 құрылғылары қолданылып
келді және әлі күнге дейін қолданыста, сонымен қатар салыстырмалы жаңа
Іздеу құрылғыы да қолданылады. Кейбірн қарапайым кабель іздеушілер,
мысалы беларус фирмасының Лес құрылғылары осы сияқты қазықтармен
жабдықталған, оларды пайдалану тек қысқа қашықтықты трассаларды анықтау
үшін ғана қолайлы. Сонымен қатар зақымдану орындарын іздеуді генератор және
құлақ қаптамасымен немесе тіпті телефон құлағымен іздеуге де болады, бірақ
мұның өзі экстрим болып саналады.
Іздеу маңызы кабель трассасы бойында генератор сигнал деңгейін
өлшеуден тұрады. Ол үшін құрылғыға қосылған қазықтар жерге тығылады, бір
штыр тікелей кабель трассасына тығылса, екіншісі одан 1 метр қашықтықта
(ИМПИ-3 үшін олай емес) тығылады. Қазықтарды тығып болған соң индикатор
көрсетуін бақылайды, одан ары трасса бойымен 1-1,5 метрге жылжытып және
қайтадан штырды жерге тығады. Мұндағы өлшеушінің әрекеті шаңғышы қиымылына
ұқсайды, ал өлшеу қазықтары оның таяқшаларын еске түсіреді, яғни мұнда тек
шаңғы ғана жетіспейді деп айтуға болады. Өлшеу кезіндегі қазықтар
арасындағы қашықтық та белгілі бір маңызға ие. Мұндағы үлкен қашықтыққа
индикатордың үлкен шамада көрсетуі тән.
Көрнекі болу үшін трассаны күзетуші және ондағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.