Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту

КІРІСПЕ ... .
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1.Оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту жайында жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2.Оқушылардың танымдық ізденімпаздық және ойлау қабілетін дамытудың рөлі мен мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ІІ.НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың тәжірибелік. эксперименттік жұмысы

2.1.Физика пәні бойынша оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттарын тәжірибеде қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3.Тәжірибелі.эксперименттік жұмыстардың нәтижелері, тұжырымдары ... ...

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында айтылған «Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағдыға қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес әлеуметтік және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеге лайықты өмір сүру және жұмыс істеу болып табылады» - деп. Елбасы қол қойған мемлекеттік білім бағдарламасына жоғары білім мен ғылымды ұштастыра жүргізу жан-жақты айқындалған.
Оқушыларды ізденушілікке баулу, оларға зерттеу дағдысы мен білігін игерту бүгінгі білім беру саласының маңызды міндеті болып саналады. Егер әр оқушы, жеке тұлға ретінде қалыптасуын қамтамасыз ету қажет болса, онда олардың қабілетін түрлі әрекетте көрсету үшін зерттеу дайындау қажет.
Физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту деңгейі мен қазіргі талаптар жүйесі арасындағы қайшылықтардың болуы педагогикалық оқу тақырыбын: «Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту арқылы шығармашылыққа баулу» деп таңдауыма себепші болды.
Негізгі мақсат: Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту жолдарын арттыратын жаңашыл, тиімді жолдарды іздестіріп, оны теориялық тұрғыда негіздеп, тәжірибе барысында зерттеу.
Педагогикалық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы:
Оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың белсенділігін анықтауға мүмкіндік беретін тестілік сұрақтардың, сауалнамалардың әдістемесін жасап, оқушыларды зерттеуден өткізу.
Тәжірибелік зерттеулер арқылы физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау әрекетін белсендіретін, білім деңгейін көтеретін әдіс-тәсілдер, жолдар анықталса, онда ол оқушылардың физика пәніне деген қызығушылығын арттырады, білімдерін кеңейтеді, қазіргі заман талабына сай мұғалімдердің қалыптасуына мүмкіндік береді, сонымен қатар физика сабақтарын түрлендіріп отырып оқытуға көмегін тигізеді.
Педагогикалық жұмыстың әдістері:
- Ғылыми – педагогикалық әдебиеттерді оқып үйрену мен талдау;
- Бақылау әдісі;
- Әңгімелесу;
- Сауалнама;
- Педагогикалық эксперимент.

Педагогикалық оқудың құрылымы: Педагогикалық оқу кіріспеден,теориялық және эмпирикалық тараулардан, әр тарауда үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.
Кіріспеде зерттеудің өзектілігі негізделеді, ғылыми аппаратқа (зерттеу мақсаты, зерттеудің міндеттері, зерттеудің нысаны, пәні, болжамы, әдістері) сипаттама берілді. Пед. оқу жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық мәні көрсетілді.
«Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың теориялық негіздері» оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін арттыру мәселесінің педагогикалық психологиялық әдебиеттердегі талдануы негізінде «танымдық ізденімпаздық», «логикалық ойлау», «ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытуды белсендіру» ұғымдарының мәні мен мазмұнына педагогикалық талдау жасалынады. Физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың әдіс-тәсілдері, технологиялары анықталып, оларға сипаттама берілді.
«Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың тәжірибелік-эксперименттік жұмысы» қазіргі физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың мүмкіндіктері сипатталып, ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытуға бағытталған сабақтар мен оқушылардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастырудың жолдары көрсетілді. Сонымен қатар, зерттеу мәселесіне байланысты педагогикалық эксперимент нәтижелері көрсетіліп, оның тиімділігі дәлелденді.
Қорытындыда ғылыми болжамды дәлелдейтін зерттеудің қазіргі нәтижелері мен тұжырымдары мазмұндалды.
Қосымшада тәжірибе жүргізу барысында қолданылған әдістемелер мен сабақ жоспарлары, құрылған тәжірибелік жұмыстар ұсынылған.

1. «ҚР білім беру жүйесінің 2015 жылға дейінгі дамыту тұжырымдамасы». Астана, 2005.
2. Әбілқасымова А.Е. «Оқушылардың танымдық ізденімпаздығын қалыптастыру» Алматы «Білім» 1994ж.
3. Ковалева А.Т. «Ойлау қабілетін дамыту» Общая психология. Просвещение 1991ж.
4. Ланге В.Н. «Эксперементальные физические задачи на смекальку». – М.: Наука. 1974 – 95с.
5. Аубакирова Ж. «Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту» //Қазақстан мектебі. №10. 2003ж.

6. Қапанова Ж.Т. «Оқушылардың логикалық ойлау қабілеті» //Егемен Қазақстан 20.03.2004ж.
7. Мұсабекова О. «Логикалық ойлау тәсілдерін қалыптастыру» //Қазақстан мектебі. №3.2004ж.

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРІСПЕ ... .
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1.Оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту жайында жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2.Оқушылардың танымдық ізденімпаздық және ойлау қабілетін дамытудың рөлі мен мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ІІ.НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың тәжірибелік- эксперименттік жұмысы

2.1.Физика пәні бойынша оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттарын тәжірибеде қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың моделі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3.Тәжірибелі-эксперименттік жұмыстардың нәтижелері, тұжырымдары ... ...

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

КІРІСПЕ

Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында айтылған Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағдыға қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес әлеуметтік және кәсіби біліктілікке - ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеге лайықты өмір сүру және жұмыс істеу болып табылады - деп. Елбасы қол қойған мемлекеттік білім бағдарламасына жоғары білім мен ғылымды ұштастыра жүргізу жан-жақты айқындалған.
Оқушыларды ізденушілікке баулу, оларға зерттеу дағдысы мен білігін игерту бүгінгі білім беру саласының маңызды міндеті болып саналады. Егер әр оқушы, жеке тұлға ретінде қалыптасуын қамтамасыз ету қажет болса, онда олардың қабілетін түрлі әрекетте көрсету үшін зерттеу дайындау қажет.
Физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту деңгейі мен қазіргі талаптар жүйесі арасындағы қайшылықтардың болуы педагогикалық оқу тақырыбын: Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту арқылы шығармашылыққа баулу деп таңдауыма себепші болды.
Негізгі мақсат: Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту жолдарын арттыратын жаңашыл, тиімді жолдарды іздестіріп, оны теориялық тұрғыда негіздеп, тәжірибе барысында зерттеу.
Педагогикалық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы:
Оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың белсенділігін анықтауға мүмкіндік беретін тестілік сұрақтардың, сауалнамалардың әдістемесін жасап, оқушыларды зерттеуден өткізу.
Тәжірибелік зерттеулер арқылы физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау әрекетін белсендіретін, білім деңгейін көтеретін әдіс-тәсілдер, жолдар анықталса, онда ол оқушылардың физика пәніне деген қызығушылығын арттырады, білімдерін кеңейтеді, қазіргі заман талабына сай мұғалімдердің қалыптасуына мүмкіндік береді, сонымен қатар физика сабақтарын түрлендіріп отырып оқытуға көмегін тигізеді.
Педагогикалық жұмыстың әдістері:
- Ғылыми - педагогикалық әдебиеттерді оқып үйрену мен талдау;
- Бақылау әдісі;
- Әңгімелесу;
- Сауалнама;
- Педагогикалық эксперимент.

Педагогикалық оқудың құрылымы: Педагогикалық оқу кіріспеден,теориялық және эмпирикалық тараулардан, әр тарауда үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.
Кіріспеде зерттеудің өзектілігі негізделеді, ғылыми аппаратқа (зерттеу мақсаты, зерттеудің міндеттері, зерттеудің нысаны, пәні, болжамы, әдістері) сипаттама берілді. Пед. оқу жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық мәні көрсетілді.
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың теориялық негіздері оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін арттыру мәселесінің педагогикалық психологиялық әдебиеттердегі талдануы негізінде танымдық ізденімпаздық, логикалық ойлау, ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытуды белсендіру ұғымдарының мәні мен мазмұнына педагогикалық талдау жасалынады. Физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың әдіс-тәсілдері, технологиялары анықталып, оларға сипаттама берілді.
Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың тәжірибелік-эксперименттік жұмысы қазіргі физика сабақтарында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың мүмкіндіктері сипатталып, ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытуға бағытталған сабақтар мен оқушылардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастырудың жолдары көрсетілді. Сонымен қатар, зерттеу мәселесіне байланысты педагогикалық эксперимент нәтижелері көрсетіліп, оның тиімділігі дәлелденді.
Қорытындыда ғылыми болжамды дәлелдейтін зерттеудің қазіргі нәтижелері мен тұжырымдары мазмұндалды.
Қосымшада тәжірибе жүргізу барысында қолданылған әдістемелер мен сабақ жоспарлары, құрылған тәжірибелік жұмыстар ұсынылған.

Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың теориялық негіздері.

1.1.Оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамыту жайында жалпы түсінік

Оқушылардың ізденімпаздығы туралы мәселе, тамырын тереңге жіберіліп, көне заманнан бастау алады. Сократтың өзі-ақ оқыту барысында шәкірттердің танымдық белсенділігі мен ізденімпаздығын арнайы басқарудың маңыздылығын атап көрсеткен-ді.

Белгісіз нәрсені тануға, табиғат сырларын білуге, қоғамдық құбылыстар заңдылығын ұғыну мен дүние тануға зерттеуге құмарлық т.б. сезімдерді қалыптастыруға ұмтылу күшті, терең ой жұмысына түрткі болады. Ал осындай сабақтарда түрлі интерактивтік оқыту формалары арқылы алған білімін одан әрі тереңдететіндей әртүрлі күнделік деңгейдегі тапсырмалар беріледі.
Бұл үрдістің тиімділігі:
oo Қарастырылып отырған тақырыпты оқушыға әр қырын қарастырып, өз бетімен зерттейді;
oo Теориялық білімді толық меңгеруге мүмкіншілік беріледі;
oo Ақпараттармен жұмыс жасап үйренеді;
oo Әр балаға мүмкіндігіне қарай еңбек етуге мүмкіндік беріледі;
oo Әр сабақта барлық оқушы еңбегіне қарай өз бағасын алып, қанағаттандырады;
oo Оқушылардың бойында зерттеушілік, шығармашылық қабілет ең бастысы қолдануға тиімді және қарапайым;
oo Білім беру саласы артады, оқушылардыңбілімділік деңгейі көтеріліп, көздеген түпкі нәтижеге қол жеткізіледі;
oo Ең бастысы әлі келгенше еңбек етеді, өмір бойы оқып үйрену принципі жүзеге асады;
oo Психологиялық жайлы ортада еңбек ету арқылы оқушы денсаулығы сақталады және тұлғалық қабілеттері дамиды, өз ойын дәлелдеп үйренеді.
Оқушының логикалық қабілетін дамыту үшін бірнеше шарт орындалу тиіс.
oo Логикалық қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу;
oo Жүйелі түрде логикалық әрекет жағдайында болуы;
oo Ойлау мүмкіндігінің ең жоғарғы деңгейіне жетуі;
oo Логикалық іс-әрекетке жағдай тудыру;

Баланы ізденімпаздыққа баулу, оған зерттеу дағдысы мен білігін игерту бүгінгі білім беру саласының маңызды міндеті болып саналады.
Ізденімпаздық - дарынды балаларды оқытудың негізі. Онсыз баланың әлеуетті қабілетін ашу, дамыту мүмкін емес.

1.2. Оқушылардың танымдық ізденімпаздық және ойлау қабілетін дамытудың рөлі мен мәні

Жалпы білім беретін мектеп оқушылардың тиянақты білім алуан мақсат ете отырып, оларды өз бетінше білімдерін толықтыру, жаңа білімдерді алу тәсілдерімен қаруландыру, алған білімдерін теориялық және практикалық мәселелерді шешуге саналы түрде қолдана білу сияқты ақыл-ой белсенділігін дамытуы қажет. Сондықтан физиканы оқыту процесін жетілдіру оқушылардың танымдық белсенділігін мен ізденімпаздығын арттыруға негізделген.. Осыған байланысты оқушының танымдық ізденімпаздығын, қызығушылығын дамыту арқылы шығармашылыққа баулуды сызба-нұсқа арқылы жүзеге асыруға болады.
Оқушыларды физиканың зерттеу әдістеріне үйрету, оларда зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру арқылы физикалық теорияның мәнін дұрыс түсінуге мүмкіндік туады. 7-сынып Табиғат және адам тақырыбын өткенде оқушыларға Табиғатты аялай біл тақырыбында шығарма жаздыру және т.б. болып табылады.
1.Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудығы танымдық іс-әрекеттің бірі - өзіндік жұмыс, физикалық диктант. Оқушылардың өз бетінше іздену арқылы білімін көтеруі, біліктілікке талпынуы, ептілікке дағдылануы оқу процесінде белсенділігін арттырудың бір жолы екендігі белгілі. Физикалық диктант, зертханалық жұмыстар, лабораториялық практикум жұмыстары арқылы оқушылардың танымдық ізденімпаздығын, белсенділігін арттыруға болады.
2.Оқушылардың танымдық ізденімпаздығын, белсенділігін арттырудың тағы бір түрі - пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру. Мысалы, 9-сыныпта Векторлар және оларға амалдар қолдану тақырыбында математикалық оқып-үйренгенімізді еске түсіреміз.
Векторларды қосу, азайту, көбейту.
Мысалы, Екі векторды бастарын түйістіре параллелограмның екі қабырғасы болатындай етіп өз-өзіне параллель көшіреміз де, пареллелограмм саламыз. Сонда екі вектордың шыққан нүктесінен жүргізілген бағыты көрсетілген диагональ қорытқы вектор болып табылады. Векторларды осылайша қосу параллелограмм ережесі бойынша қосу деп аталады деген сияқты, 10-сынып Сұйықтардағы электр тогы тақырыбында электролиттік диссоцияция, электролиз немесе химиядағы тотығу реакциясын еске түсіру, т.с.с.
1. Физикалық әдебиетті оқуға баулу.
2.Модульдеп оқыту (М. Жанпейісова)
3.Деңгейлеп оқыту (Ж. Қараев)
4.Шаталовтың тірек конспектісі негізінде оқыту.
Тиімді де орынды пайдаланған педагогикалық технология сапалы білім негізі бола алады.
1.Танымдық ойындар.
Мысалы, Қозғалыс тарауына өткізген Бақытты сәт ойын сабағы, Жарыс сабақтары (суретке қарап сөйлеу), түрлі тәжірибелер жүргізу.
Соңғы кездері көп қолданылып жүрген жаңа оқыту технологиясының озық үлгілерінің бірі - профессор Ж.А.Қараевтың педагогикалық технологиясымен оқыту. Ондағы көзделетін негізгі мақсаттар:
1. Оқушы сенімін арттыру.
2. Пәнге деген қызығушылығые арттыру.
3. Жаңа білімді өзі меңгеретін, өз бетінше ізденетін, пікір таластыру деңгейіне жететін ұрпақ тәрбиелеу.
Оқушылардың танымдық ізденімпаздығын арттырудың бір түрі - Үйірме жұмысы.
Физикалық қызықты тәжірибелер жасау.
Физикалық фокустар, сөзжұмбақ, схемалар құрастыру
Физикалық құралдардың істен шыққандарын қайта жөндеуден өткізу.
10. Оқушылардың танымдық ізденімпаздығын арттырудың тағы бір түрі - Пән апталығы.
Мысалы, Қызықты физика, Қызықты тәжірибелер, Кім көп біледі?, Милионды кім алады? ойындарын, Кім тапқыр да алғыр? тақырыбындағы кештің дұрыс әрі тартымды, жеңіл де көңілді өтуі үшін қосымша көрнекіліктер мен техникалық құралдарды пайдаланып, оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыруға болады.

1.3. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттары

Қазіргі мектеп тұлғалық бағдарланған білім беру стратегиясын жүзеге асыруға бағытталған. Оның негізгі идеясы - оқушыларға жаттанды білім беру емес , олардың қабілетін, әлеуметтік қызығушылығын неғұрлым жоғары дәрежеде ескеру, оқушылардың өмірлік мәні бар жоспарларын жүзеге асыруға кең мүмкіндік беруге ықпал ететіндей білім беру кеңістігін жасау.
Физика - эксперименттік ғылым

ІІ. Физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың тәжірибелік- эксперименттік жұмысы

2.1.Физика пәні бойынша оқушылардың ізденімпаздық және логикалық ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық шарттарын тәжірибеде қолдану

Оқушының шығармашылық ойлауын қалыптастыруға негіз болатын физиканың кез келген тақырыбының белгілі бір мазмұндық құрылымы болады. Олар:
oo фактілердің жалпылануы;
oo абстрактілік модель құрылуы;
oo теориялық салдар;
oo бұл салдардың эксперименттік тексерілуі.
oo Физиканы оқытудың бірінші кезеңінде оқушыларды физика тілінде сөйлеуге үйрету керек. Ол үшін мынадай алгоритм пайдаланамын:
oo құбылыс, туралы не білуге болады?
oo құбылыстың сыртқы сипаты және өту шарты;
oo оның басқа құбылыстармен байланысы;
oo құбылысты сипаттайтын шамалар;
oo практикада қолданылуы;
oo техникалық қондырғылардағы құбылыстардың зянды әрекеті және қоршаған ортаға зияны.
Оқыту процесінің басты мақсаттарының бірі - оқушыға дайын білімді беру ғана емес, келешекте, күнделікті тұрмыста алған білімдерін қолдана білуге дербес ойлануға ой тұжырымдауға және нәтижесін іске асыра білуге үйретеді. Ол үшін сабақта
проблемалық жағдаяттар;
эксперименттік жұмыстар;
эвристикалық тәсілдерді қолдану керекМен физика сабағында оқушылардың ізденімпаздық, ойлау қабілетін дамыту үшін осы әсістерід басшылыққа ала отырып, төмендегідей жоспармен жұмыс жасап келемін.
І. Проблемалық мақсат қою.
- Сабақ мақсат қоюдан басталады. Алға қойған мақсатқа байланысты мынадай мәліметтер жүзеге асырылады:
- жаңа білімді қабылдауға даярлау;
- жаңа білімді меңгеруге, танытуға.
- жаңа сабақты қорытындылау:

- білімді толықтырып жаңа (тәжірибе) жұмыс орындау, яғни формула қолдану, есептеу.
Білім мен білікті меңгеру, нәтижесін тексер, оқушылардың жетістіктерін талдау.
1.Оқушылардың алдына проблемалық мақсатты эксперимент арқылы қою:
Мысалы. Денелердің жүзу шарттары тақырыбын өтенде бірдей көлемдегі денелердегі суға салу арқылы проблемалық сұрақ қою.
Мұнда тәжірибе жасай отырып, жаңа сабақ мақсатын айқындау.
1.Жаңа сабақты проблемалық сұрақ қою арқылы бастаудың оқушының ойлай және іздену қабілетін дамытуға негіз болатыны сөзсіз. Мысалы, Атмосфералық қысым тақырыбын өткенде Пілдер суды қалай ішеді?, Масса центрі тақырыбын өткенде Ежелгі Египетте олшеу құралдарынсыз пирамидаларды қалай тұрғызған?, Үйкелес күші тақырыбын өткенде Қозғалып келе жатқан дене неге тоқтайды?, Неге ауыр денені су ішінде көтеру жеңіл? т.б. сұрақтарды қою арқылы оқушыны ізденуге жетелей отырып, сол тақырыптың негізгі мазмұнын айқындауға бағыттаймын.
Проблемалық жағдаяттар арқылы оқушының ойлау, іздену қабілетін дамытуға болады.
Физика сабағында физика пәнінің күнделікті өмірге қаншалықты маңызды екенін көрсететін тапсырмаларды 8-сыныпта Жылу құбылыстары тақырыбын өткенде былайша беруге болады.
-Сіздің аяқ киімінің су, орны қалай тез кептіресіз? Жауапты түсіндіріп беріңіз. (Құрғақ шөптен толтырып, желге іліп қою. Бұл жерде диффузия, жердің молекулалар жылдамдығына әсері).
-Сізге тамақ дайындау керек. Бірақ шырпыны ұмытып кетпеңіз. Қалтаңызда айна бар екен. Тығырықтан қалай шығасыз?
-Ыстық үйде тоңазытқыш болмаған жағдайда бөтелкедегі сүтті суық күйінде қалай сақтауға болады? (Сыртын дәкемен орап, оның шеті суы бар тәрелкеге батып тұратын етіп қояды, себебі.

ІІ. Қойылған проблеманы шешу арқылы оқушыларды ізденімпаздыққа, ойлануға қалыптастыру.
1.Эксперимент қортындысынан оқушылар алдында неге олай болды? деген сұраққа жауап беру үшін оқулықтан, тірек конспектілері арқылы өз бетінше жауап беруге тапсырмаларды жүйелі құрастырып бере отырып оқушы ойлауын дамытуға болады. Мысалы, Іштен жану қозғалтқышы тақырыбын өткенде:
Аузы тығындаулы шыны пробирканы қыздыра бастасаң не болады? Неліктен? (Оқушы газ молекулаларының қыздыра бастаса қандай өзгерістерге ұшырайтыны туралы білімдеріне сүйене отырып, жауап іздейді).
2.Эксперимент нәтижесі мен теорияны салыстыру арқылы қойылған проблеманы шешуге болады.
9-сыныпта Денелердің тепе-теңдігі тақырыбын өткеннен кейін мынадай тапсырма беруге болады. Сызғышты арақашықтықты 10-15 см болатындай етіп екі қолдың бармақтарының үстіне қойыңдар. (Сурет көрсетіледі).
-Бармақты В-ны А бармағы бағытында жылжытсақ не болар еді?
-Алғашында оқушылар: онда сызғыш В жағына аударылып түсер еді деген пікір айтады.
-Содан кейін тәжірибені жасап көріп, сызғыштың алма-кезек жылжи отырып, орта тұста тепе-теңдікте қалатынын көреді. Оқушылар неге деген сұраққа түрлі болжамдар ұсынады. (үйкеліс болғандықтан, - сызғыш ерекшелігі т.б.)
Құбылыстардың дұрыс шешімін сурет арқылы түсіндіреміз. В-дағы бармақ қозғалғанда қысым күші артады: F күші өзгеріссіз қалады. Үйкеліс күші (F - қысым күші). Ол қозғалған бармақ; бір нүктеге келгенде артады да сызғыш А бағытта қозғалады. Бұл күштер теңескенше жалғасады. Бұл тәжірибені түрлендіре отырып талдауға болады.
Бұл жерде әуелі оқушылар жауаптары тыңдалып, соңынан тәжірибе арқылы тексеруге болады.
ІІІ.Білімді бекітуді түрлі формалар арқылы жүзеге асыруға болады.
Танымдық тапсырмалар:
Термометр мен шамның арасын алшақтатпай-ақ және шамды сөндірмей-ақ қандай қарапайым тәсілмен термометрді шамның қыздыруынан қорғауға болады?
Қайнап тұрған су барлық уақытта ыстық па?
сұрақтар беру арқылы оқушының ізденімпаздық, ойлау қабілетін арттыруға болады. (Сурет көрсетіледі).
2. Оқушының ойлау қабілетін дамытуда эксперименттік тапсырмалардаң маңызы зор. Бұл жерде оқушылар өздері жасайтын тәжірибенің мақсатын білуі керек.
1. Архимед күші тақырыбын өткенде мынадай тапсырма беруге болады.
Құрал-жабдықтар: Сұйықпен толтырылған мензурка, ағаш білеуше, динамометр, жіп.
Тапсырма: Сұйық тықыздығын тап.
Көмек: Архимед күші қалай анықталады?
Батқан дене ... ығыстырылған сұйықтың ... тең
1. Денелердің электрленуі тақырыбын өткенде:
Құрал-жабдықтар: Эбонит таяқша, жүн.
Эбонит таяқшаны жүнге үйкелген.
Сұрақ: Таяқша массасы өзгереді ме?
Көмек: Таяқша заряды: - таяқша теріс зарядталады.
2. Сапалық есептер:
Сапалық есептер: Сабақта сапалық есептерді жиі қолдану оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырады. Кейбір тақырыптар бойынша оқушыларға ұсынып жүрген сапалық есептер:
Кинематика: - Неге шабандоз шапқан кезде ұшақтағы жолаушыдан гөрі қозғалыс жылдамдығын анық сезінеді?
-Қасқырдың жылдамдығы 15 мс болса, ол жылдамдығы 72 кмсағ киікті қуып жете ала ма?
Динамика: Неге шауып келе жатқан салт атты бұрылған кезде жылдамдығын азайтады?
4.Өзіндік жұмыс Өзіндік жұмысты орындау кезінде оқушы ізденеді, ойлау қабілеттері дамиды, ең бастысы өзіне деген сенімі нығайып, жауапкершілікті сезіну қалыптасады.
Өзіндік жұмыстар түрлері:
1. Оқу және анықтама әдебиеттермен жұмыс
2. Лабораториялық-практикалық жұмыстар
3. Баяндама, рефераттар.
4. Сабақ кезінде демонстрацияларды бақылау және одан қорытынды шығару.
5. Үйден сөзжұмбақтар, әңгіме құрастыру т.б.
Есептер шығару логикалық ойлау қабілетінің дамуына көмектеседі .Есептер шығаруды мына жағдайларда қолданылады:
А) проблемалық ситуация туғызуда;
Ә) жаңа мәлімет беруде;
Б) практикалық істкерлік пен дағдыларды қалыптастыруда;
В) білімін (нақтылығын және тереңдігін) тексеруге;
Г) бекітуге, материалды қайталауға;
Д) техникалық құрылғылардағы жұмыс істеу принциптерін түсіндіруде
Е) оқушылардың шығармашылық ойлау қабілетін жетілдіруде.

Физика есептерін: мазмұнына байланысты; берілу тәсіліне қарай; шешу тәсіліне қарай классификациялауға болады (1-кесте).
1-кесте. Физика есептердің классификациясы.
Физика есептері
Классификациясы
Есеп түрлері
1. Мазмұнына қарай
а) механика
ә) молекулалық физика және термодинамика
б) электродинамика
в) кванттық физика
2. Берілу тәсіліне қарай
а) мәтінмен берілген
ә) суретпен берәлген
б) графикпен берілген
в) сұрақ есептер
3. Қиындығына қарай
а) жаттығу
ә) орташа
б) қиын
в) шығармашылық
4. Шығару әдістемесіне байланысты
а) сапалық
ә) есептеу
б) эксперименттік
в) графиктік

Шығармашылық есептердің өзі іздену (яғни, неге деген сұраққа жауап іздейтін) есептері, конструкторлық (яғни қалай жасау керек) есептер болып бөлінеді.
Эксперименттік есептерді шығару үшін, арнаулы құрал-жабдықтардың көмегімен тәжірибе жасап, нәтижесінде алынған шамалар арқылы есеп шығарылады. Оқушылар физикалық құбылыстар мен заңдылықтары тереңірек танып біледі .
Физиканың есептерін шығару әдістері. Физика есептерін шығаруда логикалық ойлауға байланысты - талдау (аналитический) және іріктеу (синтетический) әдісі қолданылады.
Асық ату ойыны көне заманнан қазірге дейін жалғасын тауып келе жатқан ойын түрі. Массасы 20 г асық 0,5 мс жылдамдықпен қозғала отырып, массасы 9 г ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.