«Гидродинамикалық соққы толқыны пайда болған кезде алғашқы медициналық көмекті ұйымдастыру»
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Төтенше жағдай ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық жәрдем ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Төтенше жағдай ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық жәрдем ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
«Өмір қауіпсіздігі негіздері» курсы жоғарғы оқу орындарының күндізгі білімнің студенттері үшін міндетті пәні болып табылады және оқу жоспары арнаулы дисциплина ғылымының арнайы саласы ретінде енгізіледі.
«Өмір қауіпсіздігі негіздері» курсының мақсаты :
Болашақ мамандарды,
- өмір сүрүдін қауіпсіз және қатерсіз жағдайын құру үшін;
- жүйенің қызмет көрсету объектісін ескеріп, жаңа техника мен технология үрдестерін қазіргі заманғы экологиялық талаптарға сай жоспарлау;
- тұрғындар мен өндіріс қызметкерлік, ауылшаруашылық объектісін төтенше жағдай кезінде апаттар, стихиалық қатерлер және оларды залалсыздандыру уезіндегі жоспарлау мен сауатты шешім қабылдау үшін теориялық білім мен практиқалық біліктілінгін арттыру.
«Өмір қауіпсіздігі негіздері» курсы жоғарғы оқу орындарының күндізгі білімнің студенттері үшін міндетті пәні болып табылады және оқу жоспары арнаулы дисциплина ғылымының арнайы саласы ретінде енгізіледі.
«Өмір қауіпсіздігі негіздері» курсының мақсаты :
Болашақ мамандарды,
- өмір сүрүдін қауіпсіз және қатерсіз жағдайын құру үшін;
- жүйенің қызмет көрсету объектісін ескеріп, жаңа техника мен технология үрдестерін қазіргі заманғы экологиялық талаптарға сай жоспарлау;
- тұрғындар мен өндіріс қызметкерлік, ауылшаруашылық объектісін төтенше жағдай кезінде апаттар, стихиалық қатерлер және оларды залалсыздандыру уезіндегі жоспарлау мен сауатты шешім қабылдау үшін теориялық білім мен практиқалық біліктілінгін арттыру.
• Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Суровцев А.А., Мельникова Е.Н., Медведева Н.М. және басқа. Жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы, «Тіршілік қауіпсіздігі», Алматы, 2004ж., 1-2 том.
2. Ж.Е. Жолымбетов, С.Е. Жолымбетов, Н.Д. Калимов «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» Оқу-құралы, Қарағанды, 2008
3. Завьялов В.Н. Гражданская оборона. Учебник для мед. Вузов. М., Медицина, 1989 с. 269
4. Интернет желісі.
1. Суровцев А.А., Мельникова Е.Н., Медведева Н.М. және басқа. Жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы, «Тіршілік қауіпсіздігі», Алматы, 2004ж., 1-2 том.
2. Ж.Е. Жолымбетов, С.Е. Жолымбетов, Н.Д. Калимов «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» Оқу-құралы, Қарағанды, 2008
3. Завьялов В.Н. Гражданская оборона. Учебник для мед. Вузов. М., Медицина, 1989 с. 269
4. Интернет желісі.
Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Тақырыбы: Гидродинамикалық соққы толқыны пайда болған кезде
алғашқы медициналық көмекті ұйымдастыру
Қарағанды қаласы 2014 жыл
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ...
Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...
Төтенше
жағдай ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық
жәрдем ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .
Кіріспе
Өмір қауіпсіздігі негіздері курсы жоғарғы оқу орындарының күндізгі
білімнің студенттері үшін міндетті пәні болып табылады және оқу жоспары
арнаулы дисциплина ғылымының арнайы саласы ретінде енгізіледі.
Өмір қауіпсіздігі негіздері курсының мақсаты :
Болашақ мамандарды,
- өмір сүрүдін қауіпсіз және қатерсіз жағдайын құру үшін;
- жүйенің қызмет көрсету объектісін ескеріп, жаңа техника мен технология
үрдестерін қазіргі заманғы экологиялық талаптарға сай жоспарлау;
- тұрғындар мен өндіріс қызметкерлік, ауылшаруашылық объектісін төтенше
жағдай кезінде апаттар, стихиалық қатерлер және оларды залалсыздандыру
уезіндегі жоспарлау мен сауатты шешім қабылдау үшін теориялық білім мен
практиқалық біліктілінгін арттыру.
Негізгі бөлім
Төтенше жағдай - мемлекетке төнген түрлі қауіпке байланысты елбасы немесе
парламент жариялайтын уақытша режим. Ол табиғат апаты, соғыс қаупі,
техногендік апат, халық ішіндегі толқу, т.б. жағдайларда жарияланады.
Мұндай уақытта азаматтардың құқықтары мен бостандықтары саналы түрде
шектеледі, бейбіт кездегі заңдар күшін тоқтатып, төтенше заңдар шығарылады.
Төтенше жағдай жариялай отырып мемлекет басшысы өзіне көптеген абсолютті
өкілдіктер алады. Түрлі мемлекеттік органдар өз қызметтерін өзгертеді. Олар
жаңа заңдық кеңістікте қатаң тәртіпке бағына отырып қызмет жасауға мәжбүр
болады. Төтенше жағдай жариялау уақыты, мерзімі, сол кездегі билікке
берілетін өкілеттіктер дәрежесі ел Конституциясында анықталады.
Төтенше жағдай - адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы
мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізуші
объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір
дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе
бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта
туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай табиғи
сипаттағы және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық жәрдем — тікелей
зақым ошағындағы халықтың өзіне-өзі немесе өзара көмек көрсету тәртібімен,
санитариялық жасақтар, зақым ошағын жоюға қатысқан азаматтық қорғаныс
жасақтарының адам құрамы, сондай-ақ сау қалған емдік-профилактикалық
мекемелердің қызметкерлері көрсететін көмек. Медициналық көмектің бұл
түрінің негізгі мақсаты—қарапайым медициналық көмек арқылы зақымданудың
ауыр зардаптарын болдырмау немесе азайту, ең бастысы зардап шеккен
адамның өмірін сақтап қалу. Егер зақымданудан кейін 30 минуттың ішінде
көрсетілсе, мейлінше тиімді болады. Төтенше жағдайлар техногендік және
табиғи болып бөлінеді.
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай адамның өндірістік қызметіне
байланысты және ол қоршаған ортаның ластануы және де ластамайтын жағдайда
болуы мүмкін. Қоршаған ортаны ластауы өндіріс орындарының апаты әсерінен
радиоактивті химиялық және биологиялық қауіпті заттардың ауаға тасталуына
байланысты. Радиоактивті заттарды тастау қаупіне жататын апаттарына атом
станцияларындағы ядролық қондырғылардағы, атом кемелеріндегі және тағы
басқа апаттары жатады. Химиялық зиянды заттарды тастау қаупіне жататын
апаттарға химиялық өндірістер мен обьектілердегі химиялық улану заттар
қоймаларындағы апаттар және сол сияқтылар жатады. Биологиялық зиянды
заттарды тастау қаупіне жататын апаттарға өндіріс орындары мен зерттеу
орталықтарындағы бактериалдық құралдарды даярлау, жасап шығару, өндеу және
тасымалдау кездегі апаттар жатады.
Қоршаған ортаға зиянды заттар тастамайтын төтенше жағдайларға жарылыс, өрт,
ғимараттардың құлауы және т.б. апаттар жатады.
Қазіргі кезде қоршаған ортаға және адамға тікелей зияны бар өндіріс
орындары көптеп саналады. Бірақ ондағы технологияның деңгейі бақылау және
жұмыс жүргізуі, сонымен қатар, орындау тәртібінде талапқа сай емес
жағдайлар кездесуде. Оның үстіне бұл жағдайды экономикалық кризиспен
экологиялық проблемалар қиындатып жіберді. Өндіріс орында болып жатқан
апаттар мен катастрофаны талдап көргенде олардың орнын алатын жағдайлары
технологиясы ескі, техникалары өзіндік ресурстарын тауысқан өндіріс
орындарында көп кездесетіні анықталық отыр. Сонымен қатар қауіпты
өндірістердің мекен жайларға жақын орналасуы да өзінің әсерін беруде.
Су тасқынның медициналық-тактикалық сипаттамасы. Өнеркәсіптегі көптеген
түрлі технологиялық үдерістер жануының ең жоғарғы деңгейіне ие болған,
жарылыс қаупі бар заттарды қолдануға негізделген. Өрт- жану қаупі бар
өнімдер немесе белгілі бір жағдайларда жануға және жарылуға қабілеті бар
өнімдерді өндейтін, сақтайтын және тасымалдайтын объектілерді өрт- жану
қаупі бар объектілер (ӨЖҚО) деп атайды. ӨЖҚО-ге жанғыз газдары, оңай жанғыш
сұйықтықтары бар мұнай өңдеу зауыттарын, құбырлар және мұнай өнімдерінің
қоймаларын, химиялық өнеркәсіптерді, көмір шаңын, сүректі ұнды, қант
ұнтағын дайындайтын және тасымалдайтын цехтерін, сонымен қатар өрт- жану
қаупі бар жүктерді және т.б. тасымалдайтын темір жол және құбырлы
транспортты, ағаш тілетін, ағаш өңдейтін, ағаш шеберлігінің өнеркәсіптерін
жатқызады. Жану- жылудың көп мөлшерде бөлінумен және жартыраумен бірге
жүретін тотығудың экзотермиялық реакциясы. Жану үдерісінің пайда болуы үшін
жанғыш зат, тотықтырғыш және жағу көзі қажет. Жанармай- жағу көзін
алыстатқаннан кейін, өз бетімен жана алатын зат. Тотықтырғыш ретінде
оттегі, кейде галогендер (хлор, бром, йод) бола алады. Жану көзі ретінде
от, электрлік разряд және т.б. болуы мүмкін. Жанудың белсенділігі мен
ұзақтылығы бірнеше факторларға байланысты болады, ең алдымен оттегімен
қамтамасыз ету удерісіне, жану материалдың мөлшеріне және оның жағдайына
байланысты болады. Ең қуатты жану таза оттекте болады. Ауадағы оттегінің
мөлшері (шамамен 21%) көптеген жанғыш заттардың белсенді жануына
жеткілікті. Егер оттегінің мөлшері ауада 14-15%-ға азаятын болса, онда жану
тоқтатылады. Жанудың жылдамдығы мен өрт-жану қаупі бар заттардың деңгейін
сипаттайтын көрсеткіштер олардың агрегаттық күйіне (газ, сұйықтық, қатты
зат) байланысты ажыратады. Жанғыз газдар үшін жанудың үстіңгі және төменгі
концентрациялық шектері, яғни оттың таралу мүмкіндігі бар жанғыз зат-
тотықтырғыш орта жүйесіндегі жанғыш заттың ең аз және ең көп мөлшері
негізгі көрсеткіш болып табылады. Жанғыш заттың жану шегі аз болған сайын
және оның аймағы кең болған сайын қауіптірек болады. Мысалы, сутектің
ауамен (% көлемінде) қоспосының жану аймағы 4-тен 75-ке дейінгі шекте
орналасқан, көмірқышқыл газы- 12,5-тен 75-ке дейін, этилен- 2-ден 32-ке
дейін, аммиак- 5-тен 28-ге дейін, метан- 5-тен 15-ке дейін орналасқан.
Жанғыш сұйықтықтың өртену қауіптілігінің негізгі көрсеткіші- тұтану
температурасы, яғни жағу көзінен лап ете жана алатын сұйықтықтың бетінде
булар пайда болғандағы температура, бірақ олардың түзілу температурасы
келесі жануға әлі де жеткіліксіз. Сұйықтықтың тұтану температурысы төмен
болған сайын, өртену қауіптілігі жоғарырақ болады. Мысалы, күкіртті
көміртектің тұтану температурасы- (-50,1),
акролеин (-26), бензин - (-17,8), алсолидол - (+200). Олай болса,
акролеин, бензин, әсіресе күкіртті көміртек тіпті қыста да лап ете жана
алатын оңай жанғыш сұйықтықтар болып табылады, ал солидол буының тұтандыру
үшін жоғарғы температураға дейін қыздыру керек.Қатты жанғыш заттардың жану
жылдамдығы олардың салыстырмалы бетіне байланысты болады, яғни қатты зат
бетінің ауданының оның көлеміне қатынасы, сонымен қатар олардың ылғалдану
деңгейіне де байланысты. Қатты заттың салыстырмалы беті ұсақтатқан кезде
ұлғаяды. Сөйтіп, еспе құмдағы қант, ұн және т.б. қиын жанады, ал шаңды
түрде атылады. Материалдардың ылғалдылығы артуы олардың жану жылдамдығын
төмендетеді. Ағаштың жануы ылғалдылық 70 - 80% болғанда тоқтатылады. Су
тасқыны жер сілкінісімен, соғыстармен, эпидемиялармен және өрттермен бірге
көптеген елдердің тарихындағы ірі апаттардың бірі болып отыруда. Осы дүрей
апаттардағы адамдардың өлімі ондық және жүздік мындықтарға жете алады.
Сөйтіп, 1887 жылы Хэнань (Китай) провинциясындағы су тасқыны 900 мыңнан
астам адамның өмірін алып кетті. Су тасқыны дегеніміз өзенге, көлге немесе
су қоймасына жақын орналасқан жерлерді уақытша сумен басу, ол материалдық
шығынға ұшыратады, тұрғындардың денсаулығына әсер етіп, адамның өліміне
алып келуі. Біздің еліміздегі басқа дүрей апаттарының ішінде су тасқыны
жиілігі, таралу ауданы және сомалық орташа жылдық материалдық шығындары
бойынша бірінші орынға ие. Ал адамдардың өлімі бойынша жер сілкінісінен
кейін екінші орында тұр. Мезгілдік, көктемдегі қар еруінен су тасқыны
Еуропалық бөлігіндегі Ресейдегі және Батыс Сібірдегі көпшілік өзендерде
байқалады. Осындай су тасқынын сел деп атаймыз. Олар өзендердегі су
деңгейін мәнді әрі ұзақ уақыт сақтап тұруымен сипатталады. Ауа-райына
байланысты болатын таулардағы қар және мұз жамылғысының белсенді еруі
жылына бірнеше рет су тасқынына алып келуі мүмкін. Осы су тасқындар
Солтүстік Кавказдың және Кавказдың Оңтүстік жағалауындағы өзендерде болады.
Нөсер жаңбырлардың нәтижесінде пайда болатын су тасқындары Сібірдің және
Қиыр Шығыстың өзендеріне тән. Елдің солтүстік-батыс аймақтарындағы
өзендерде біркелкі қар ерумен және жауын-шашынмен туындаған су тасқыны
байқалады. Ресейдің үлкен өзендерінде бөгелістер мен сеңнің тоқтауы
қайталанып тұрады.Бөгелістер дегеніміз борпылдақ кеуекті (қабыршақ мұз)
және ұсақталған мұздың өзен аңғарында жиналып, оның ағысын ығыстырып, су
деңгейін көтерілуін тудыруы. Ол қыс мезгілдің басында мұз жамылғысы түділу
барысында байқалады. Бөгелістер қыс мезгілінің аяғы мен көктемде
өзеңдердің мұзы жарылып сең жүру кезінде болады. Олар өзен арнасында
мұздардың жинақталуын, ағысын ығыстырып, су деңгейін көтерілуін тудырады.
Ең жоғарғы су деңгейінің көтерілуі Енисей, Том сияқты ірі өзендерде
байқалады. Бөгеліс кезінде олар 7-10 м жетсе, сеңнің тоқтауы кезінде 5-7 м
жетеді. Төменгі Тунгустағы судың бөгеліс деңгейі кейде 20 м-ге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
алғашқы медициналық көмекті ұйымдастыру
Қарағанды қаласы 2014 жыл
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ...
Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...
Төтенше
жағдай ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық
жәрдем ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .
Кіріспе
Өмір қауіпсіздігі негіздері курсы жоғарғы оқу орындарының күндізгі
білімнің студенттері үшін міндетті пәні болып табылады және оқу жоспары
арнаулы дисциплина ғылымының арнайы саласы ретінде енгізіледі.
Өмір қауіпсіздігі негіздері курсының мақсаты :
Болашақ мамандарды,
- өмір сүрүдін қауіпсіз және қатерсіз жағдайын құру үшін;
- жүйенің қызмет көрсету объектісін ескеріп, жаңа техника мен технология
үрдестерін қазіргі заманғы экологиялық талаптарға сай жоспарлау;
- тұрғындар мен өндіріс қызметкерлік, ауылшаруашылық объектісін төтенше
жағдай кезінде апаттар, стихиалық қатерлер және оларды залалсыздандыру
уезіндегі жоспарлау мен сауатты шешім қабылдау үшін теориялық білім мен
практиқалық біліктілінгін арттыру.
Негізгі бөлім
Төтенше жағдай - мемлекетке төнген түрлі қауіпке байланысты елбасы немесе
парламент жариялайтын уақытша режим. Ол табиғат апаты, соғыс қаупі,
техногендік апат, халық ішіндегі толқу, т.б. жағдайларда жарияланады.
Мұндай уақытта азаматтардың құқықтары мен бостандықтары саналы түрде
шектеледі, бейбіт кездегі заңдар күшін тоқтатып, төтенше заңдар шығарылады.
Төтенше жағдай жариялай отырып мемлекет басшысы өзіне көптеген абсолютті
өкілдіктер алады. Түрлі мемлекеттік органдар өз қызметтерін өзгертеді. Олар
жаңа заңдық кеңістікте қатаң тәртіпке бағына отырып қызмет жасауға мәжбүр
болады. Төтенше жағдай жариялау уақыты, мерзімі, сол кездегі билікке
берілетін өкілеттіктер дәрежесі ел Конституциясында анықталады.
Төтенше жағдай - адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы
мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізуші
объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір
дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе
бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта
туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай табиғи
сипаттағы және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.
Гидродинамикалық соққы кезіндегі алғашқы медициналық жәрдем — тікелей
зақым ошағындағы халықтың өзіне-өзі немесе өзара көмек көрсету тәртібімен,
санитариялық жасақтар, зақым ошағын жоюға қатысқан азаматтық қорғаныс
жасақтарының адам құрамы, сондай-ақ сау қалған емдік-профилактикалық
мекемелердің қызметкерлері көрсететін көмек. Медициналық көмектің бұл
түрінің негізгі мақсаты—қарапайым медициналық көмек арқылы зақымданудың
ауыр зардаптарын болдырмау немесе азайту, ең бастысы зардап шеккен
адамның өмірін сақтап қалу. Егер зақымданудан кейін 30 минуттың ішінде
көрсетілсе, мейлінше тиімді болады. Төтенше жағдайлар техногендік және
табиғи болып бөлінеді.
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай адамның өндірістік қызметіне
байланысты және ол қоршаған ортаның ластануы және де ластамайтын жағдайда
болуы мүмкін. Қоршаған ортаны ластауы өндіріс орындарының апаты әсерінен
радиоактивті химиялық және биологиялық қауіпті заттардың ауаға тасталуына
байланысты. Радиоактивті заттарды тастау қаупіне жататын апаттарына атом
станцияларындағы ядролық қондырғылардағы, атом кемелеріндегі және тағы
басқа апаттары жатады. Химиялық зиянды заттарды тастау қаупіне жататын
апаттарға химиялық өндірістер мен обьектілердегі химиялық улану заттар
қоймаларындағы апаттар және сол сияқтылар жатады. Биологиялық зиянды
заттарды тастау қаупіне жататын апаттарға өндіріс орындары мен зерттеу
орталықтарындағы бактериалдық құралдарды даярлау, жасап шығару, өндеу және
тасымалдау кездегі апаттар жатады.
Қоршаған ортаға зиянды заттар тастамайтын төтенше жағдайларға жарылыс, өрт,
ғимараттардың құлауы және т.б. апаттар жатады.
Қазіргі кезде қоршаған ортаға және адамға тікелей зияны бар өндіріс
орындары көптеп саналады. Бірақ ондағы технологияның деңгейі бақылау және
жұмыс жүргізуі, сонымен қатар, орындау тәртібінде талапқа сай емес
жағдайлар кездесуде. Оның үстіне бұл жағдайды экономикалық кризиспен
экологиялық проблемалар қиындатып жіберді. Өндіріс орында болып жатқан
апаттар мен катастрофаны талдап көргенде олардың орнын алатын жағдайлары
технологиясы ескі, техникалары өзіндік ресурстарын тауысқан өндіріс
орындарында көп кездесетіні анықталық отыр. Сонымен қатар қауіпты
өндірістердің мекен жайларға жақын орналасуы да өзінің әсерін беруде.
Су тасқынның медициналық-тактикалық сипаттамасы. Өнеркәсіптегі көптеген
түрлі технологиялық үдерістер жануының ең жоғарғы деңгейіне ие болған,
жарылыс қаупі бар заттарды қолдануға негізделген. Өрт- жану қаупі бар
өнімдер немесе белгілі бір жағдайларда жануға және жарылуға қабілеті бар
өнімдерді өндейтін, сақтайтын және тасымалдайтын объектілерді өрт- жану
қаупі бар объектілер (ӨЖҚО) деп атайды. ӨЖҚО-ге жанғыз газдары, оңай жанғыш
сұйықтықтары бар мұнай өңдеу зауыттарын, құбырлар және мұнай өнімдерінің
қоймаларын, химиялық өнеркәсіптерді, көмір шаңын, сүректі ұнды, қант
ұнтағын дайындайтын және тасымалдайтын цехтерін, сонымен қатар өрт- жану
қаупі бар жүктерді және т.б. тасымалдайтын темір жол және құбырлы
транспортты, ағаш тілетін, ағаш өңдейтін, ағаш шеберлігінің өнеркәсіптерін
жатқызады. Жану- жылудың көп мөлшерде бөлінумен және жартыраумен бірге
жүретін тотығудың экзотермиялық реакциясы. Жану үдерісінің пайда болуы үшін
жанғыш зат, тотықтырғыш және жағу көзі қажет. Жанармай- жағу көзін
алыстатқаннан кейін, өз бетімен жана алатын зат. Тотықтырғыш ретінде
оттегі, кейде галогендер (хлор, бром, йод) бола алады. Жану көзі ретінде
от, электрлік разряд және т.б. болуы мүмкін. Жанудың белсенділігі мен
ұзақтылығы бірнеше факторларға байланысты болады, ең алдымен оттегімен
қамтамасыз ету удерісіне, жану материалдың мөлшеріне және оның жағдайына
байланысты болады. Ең қуатты жану таза оттекте болады. Ауадағы оттегінің
мөлшері (шамамен 21%) көптеген жанғыш заттардың белсенді жануына
жеткілікті. Егер оттегінің мөлшері ауада 14-15%-ға азаятын болса, онда жану
тоқтатылады. Жанудың жылдамдығы мен өрт-жану қаупі бар заттардың деңгейін
сипаттайтын көрсеткіштер олардың агрегаттық күйіне (газ, сұйықтық, қатты
зат) байланысты ажыратады. Жанғыз газдар үшін жанудың үстіңгі және төменгі
концентрациялық шектері, яғни оттың таралу мүмкіндігі бар жанғыз зат-
тотықтырғыш орта жүйесіндегі жанғыш заттың ең аз және ең көп мөлшері
негізгі көрсеткіш болып табылады. Жанғыш заттың жану шегі аз болған сайын
және оның аймағы кең болған сайын қауіптірек болады. Мысалы, сутектің
ауамен (% көлемінде) қоспосының жану аймағы 4-тен 75-ке дейінгі шекте
орналасқан, көмірқышқыл газы- 12,5-тен 75-ке дейін, этилен- 2-ден 32-ке
дейін, аммиак- 5-тен 28-ге дейін, метан- 5-тен 15-ке дейін орналасқан.
Жанғыш сұйықтықтың өртену қауіптілігінің негізгі көрсеткіші- тұтану
температурасы, яғни жағу көзінен лап ете жана алатын сұйықтықтың бетінде
булар пайда болғандағы температура, бірақ олардың түзілу температурасы
келесі жануға әлі де жеткіліксіз. Сұйықтықтың тұтану температурысы төмен
болған сайын, өртену қауіптілігі жоғарырақ болады. Мысалы, күкіртті
көміртектің тұтану температурасы- (-50,1),
акролеин (-26), бензин - (-17,8), алсолидол - (+200). Олай болса,
акролеин, бензин, әсіресе күкіртті көміртек тіпті қыста да лап ете жана
алатын оңай жанғыш сұйықтықтар болып табылады, ал солидол буының тұтандыру
үшін жоғарғы температураға дейін қыздыру керек.Қатты жанғыш заттардың жану
жылдамдығы олардың салыстырмалы бетіне байланысты болады, яғни қатты зат
бетінің ауданының оның көлеміне қатынасы, сонымен қатар олардың ылғалдану
деңгейіне де байланысты. Қатты заттың салыстырмалы беті ұсақтатқан кезде
ұлғаяды. Сөйтіп, еспе құмдағы қант, ұн және т.б. қиын жанады, ал шаңды
түрде атылады. Материалдардың ылғалдылығы артуы олардың жану жылдамдығын
төмендетеді. Ағаштың жануы ылғалдылық 70 - 80% болғанда тоқтатылады. Су
тасқыны жер сілкінісімен, соғыстармен, эпидемиялармен және өрттермен бірге
көптеген елдердің тарихындағы ірі апаттардың бірі болып отыруда. Осы дүрей
апаттардағы адамдардың өлімі ондық және жүздік мындықтарға жете алады.
Сөйтіп, 1887 жылы Хэнань (Китай) провинциясындағы су тасқыны 900 мыңнан
астам адамның өмірін алып кетті. Су тасқыны дегеніміз өзенге, көлге немесе
су қоймасына жақын орналасқан жерлерді уақытша сумен басу, ол материалдық
шығынға ұшыратады, тұрғындардың денсаулығына әсер етіп, адамның өліміне
алып келуі. Біздің еліміздегі басқа дүрей апаттарының ішінде су тасқыны
жиілігі, таралу ауданы және сомалық орташа жылдық материалдық шығындары
бойынша бірінші орынға ие. Ал адамдардың өлімі бойынша жер сілкінісінен
кейін екінші орында тұр. Мезгілдік, көктемдегі қар еруінен су тасқыны
Еуропалық бөлігіндегі Ресейдегі және Батыс Сібірдегі көпшілік өзендерде
байқалады. Осындай су тасқынын сел деп атаймыз. Олар өзендердегі су
деңгейін мәнді әрі ұзақ уақыт сақтап тұруымен сипатталады. Ауа-райына
байланысты болатын таулардағы қар және мұз жамылғысының белсенді еруі
жылына бірнеше рет су тасқынына алып келуі мүмкін. Осы су тасқындар
Солтүстік Кавказдың және Кавказдың Оңтүстік жағалауындағы өзендерде болады.
Нөсер жаңбырлардың нәтижесінде пайда болатын су тасқындары Сібірдің және
Қиыр Шығыстың өзендеріне тән. Елдің солтүстік-батыс аймақтарындағы
өзендерде біркелкі қар ерумен және жауын-шашынмен туындаған су тасқыны
байқалады. Ресейдің үлкен өзендерінде бөгелістер мен сеңнің тоқтауы
қайталанып тұрады.Бөгелістер дегеніміз борпылдақ кеуекті (қабыршақ мұз)
және ұсақталған мұздың өзен аңғарында жиналып, оның ағысын ығыстырып, су
деңгейін көтерілуін тудыруы. Ол қыс мезгілдің басында мұз жамылғысы түділу
барысында байқалады. Бөгелістер қыс мезгілінің аяғы мен көктемде
өзеңдердің мұзы жарылып сең жүру кезінде болады. Олар өзен арнасында
мұздардың жинақталуын, ағысын ығыстырып, су деңгейін көтерілуін тудырады.
Ең жоғарғы су деңгейінің көтерілуі Енисей, Том сияқты ірі өзендерде
байқалады. Бөгеліс кезінде олар 7-10 м жетсе, сеңнің тоқтауы кезінде 5-7 м
жетеді. Төменгі Тунгустағы судың бөгеліс деңгейі кейде 20 м-ге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz