Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын қалыптастыру

Кіріспе
Қазақстан Республикасында Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын (бұдан әрi - Бағдарлама) Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму стратегиясын одан әрi iске асыру жөнiндегi шаралар туралы" 2000 жылғы 17 ақпандағы N 344 Жарлығын iске асыруды қамтамасыз ету мақсатында әзiрледi. Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк бағдарламаларын 1992 және 2000 жылдардағы кезең iшiнде iске асыру Қазақстан Республикасында жеке кәсiпкерлiктiң жасақталуы мен қалыптасуына негiз қалады. Шағын және орта кәсiпкерлiк экономикасының жинақылығы салыстырмалы түрде аздаған инвестициялары мен тәуекелiнiң неғұрлым аздығымен қысқа мерзiм iшiнде, бiрiншi кезекте тауар айналысы саласындағы сол кездегi жағдайды өзгертуге және тұрақтандыруға мүмкiндiк бердi.Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытуға мемлекеттiк қолдауды күшейту және оны жандандыру жөнiндегi шаралар туралы" 1997 жылғы 6 наурыздағы N 3398 және "Азаматтар мен заңды тұлғалардың кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне құқығын қорғау туралы" 1998 жылғы 27 сәуiрдегi N 3928 Жарлықтары соңғы жылдары шағын кәсіпкерліктің дамуына қуатты серпiн бердi. Осы уақытқа дейiн Қазақстанда шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау белгiлi бiр қысқа мерзiмдi тиiмдiлiк берген салық жеңiлдiктерiн беруге және мемлекеттiк қаржы есебiнен жеңiлдiкпен қаржыландыруға назар аударылды, бiрақ жүйесiз жүргізiлдi. Бұл, шағын кәсiпкерлiктi дамытудың перспективалары мен мiндеттерi ұзақ мерзiмдi перспективаға арналған мемлекеттiң экономикалық дамуының мақсаттары мен басымдықтарының жалпы жүйесiмен өзара байланыссыз оның өз проблемалары тұрғысында қаралуымен түсiндiрiледi.Негiзгi мақсаты елдiң бәсекеге қабiлеттiлігін арттыру болып табылатын 2015 жылға дейiнгi индустриялық-инновациялық даму стратегиясының қабылдануы мен iске асырылуын ескере отырып, шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк саясатын қайта қарау және мемлекет пен жеке сектордың өзара iс-әрекетiнiң жаңа идеологиясы қажет. Бүгінде шағын және орта кәсiпкерлiк инновациялық экономикада өз орнын жедел iздеу үшiн өзiнiң икемдiлiгiн, ұтқырлығын, рыноктiк объективтiлігін пайдалануы қажет жағдай пiсiп жетiлдi. Мемлекет, өз кезегiнде кәсiпкерлiк ортаның бастамаларын iске асыру үшiн қолайлы жағдай жасауы және өз көмегiн шағын және орта кәсiпкерлiктiң бәсекеге қабiлеттiлiгi тұрғысынан едәуiр әлеуетi бар кәсiпорындарға және елдiң ғылыми-технологиялық әлеуетiн арттыруға бағыттауы тиiс. Алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың жедел шараларын қабылдауда. Осы бағдарлама кластерлiк-желілік ұстаным негiзінде шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың жаңа мемлекеттік саясатына және мемлекет пен бизнестiң өзара қатынасының жаңа идеологиясына көшудiң өтпелi кезеңi ретiнде қаралады. Қазақстан Республикасы Президентінің “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты Қазақстан халқына 2007 жылдың 28 наурызындағы Жолдауында шағын және орта бизнеске қолдау көрсетудің жүйелі іс-қимылдары баяндала отырып, кәсіпкерлік ортаны одан әрі нығайтуға айрықша көңіл бөлінген. Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың басты мәселенің бірі – шағын және орта кәсіпкерлік инфрақұрылымы. Сондықтан да алға қойған мақсатымыздың ең басты мәселесі инфрақұрылым институттарын дамыту мен оны жоғары деңгейге жетілдіру – осы мәселе шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау мен дамытуда аса зор маңызға ие. Сондықтан да менің курстық жұмысымның тақырыбы – шағын және орта кәсіпкерліктің инфрақұрылымын дамыту жолы болып табылады, бұл тақырып экономиканы жоғары деңгейге жеткізу негізі болып табылады.Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау мәселесінде өте маңызды орынды алады, ал шағын және орта кәсіпкерліктің жоғары дамуы мен бәсекеге қабілетті болуы, өз кезегінде, еліміздің алдыңғы қатарлы елу елдің қатарына кіруіне жол ашады.Жұмысты жазуда алға қойылған мақсат – шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын жетілдіру жолдарын ұсыну. Оны жүзеге асыру үшін шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың маңызы мен мәнін айқындау, кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымы институттарын бөліп көрсету, Қазақстандағы кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымы институттарының қазіргі жағдайын талдау қажет.

Қолданған әдебиеттер тізімі
1. К.Б. Бердалиев «Қазақстан экономикасын басқару негіздері», Алматы «Экономика», 2001ж.
2. Г.С. Смағұлова «Аймақтық экономиканы басқару мәселелері», оқу құралы, Алматы 2005 ж.
3. С.С.Сахариев, А.С.Сахариева «Жаңа кезең – экономикалық теориясы» (оқулық), Алматы «Данекер» 2004ж.
4. «Қазақстан – 2030» стратегиясы.
5. Д.Қ. Қабдиев, «Экономикалық саясат» Лекциялар, Алматы 2002ж. «Экономика».
6. Ж.О. Ихданов, Ә.О. Орманбеков, «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері»Алматы, Экономика, 2002ж.
7. М.Б. Бисенғазин, А.Ш. Хамитов «Кәсіпкерлік негіздері»
8. А.Қ. Мейірбеков, Қ.Ә. Әлімбетов «Кәсіпорынның экономикасы», Алматы, 2003ж.
9. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И. «Жалпы экономикалық теория» Алматы-Ақтөбе -2002.
10. «Кәсіпорын экономикасы» Оразалин К.Ж. Алматы 2007ж.
11. «Кәсіпкерлік» Бисенғазиев М.Б.
12. «Қазпочта» акционерлік қоғамы туралы ақпарат
13. Годовой отчёт АО «Казпочта» за 2004-2005 годы.
14. План развития акционерного общества «Казпочта» с 2002 по 2010 годы.
15. Отчет о результатах финансово-хозяйственной деятельности АО «Казпочта» за 2005 - 2006 годы.
16. Бухгалтерский баланс АО «Казпочта» за 2005 год.
17. Отчет о доходах и расходах АО «Казпочта» за 2005 год.
18. Отчёт о движении денег АО «Казпочта» за 2005 год.
19. Отчёт об изменениях в собственном капитале АО «Казпочта» за 2005 год.
20. План развития АО «Казпочта» на 2006 - 2008 годы.
21. Пояснительная записка к Отчету по итогам за 6 месяцев 2006 года.
22. ҚР үкіметінің 2007-2009 ж.ж арналған бағдарламасы
23. www.e.gov.kz
24. www.kase.kz
25. www.googl.kz
26. www.RFCA.kz

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1

1.Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының теориялық негіздері

1.1 Шағын және орта кәсіпкерліктің түсінігі және экономикадағы маңызды
рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..3

1.2 Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының
институттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 10

2. Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын
қалыптастыруда Қазпочта АҚ – ның мысалында

2.1 Қазпочта акционерлік қоғамының даму әрекеті, жалпы экономикалық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
9

2.2 Қазпочта акционерлік қоғамының инновациялық қызметін
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..28

2.3 Қазпочта акционерлік қоғамының даму перспективалары ..34

3.Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын жетілдіру жолдары

3.1 Шағын және орта кәсiпкерлiктің инфрақұрылымдарын қолдаудың әлемдік
тәжiрибесi ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..4 0

Қорытынды

Қолданған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Қазақстан Республикасында Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту мен
қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын (бұдан әрi
- Бағдарлама) Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу,
бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi
Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму
стратегиясын одан әрi iске асыру жөнiндегi шаралар туралы" 2000 жылғы 17
ақпандағы N 344 Жарлығын iске асыруды қамтамасыз ету мақсатында әзiрледi.
Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк
бағдарламаларын 1992 және 2000 жылдардағы кезең iшiнде iске асыру Қазақстан
Республикасында жеке кәсiпкерлiктiң жасақталуы мен қалыптасуына негiз
қалады. Шағын және орта кәсiпкерлiк экономикасының жинақылығы салыстырмалы
түрде аздаған инвестициялары мен тәуекелiнiң неғұрлым аздығымен қысқа
мерзiм iшiнде, бiрiншi кезекте тауар айналысы саласындағы сол кездегi
жағдайды өзгертуге және тұрақтандыруға мүмкiндiк бердi.Қазақстан
Республикасы Президентiнiң "Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытуға
мемлекеттiк қолдауды күшейту және оны жандандыру жөнiндегi шаралар туралы"
1997 жылғы 6 наурыздағы N 3398 және "Азаматтар мен заңды тұлғалардың
кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне құқығын қорғау туралы" 1998 жылғы 27
сәуiрдегi N 3928 Жарлықтары соңғы жылдары шағын кәсіпкерліктің дамуына
қуатты серпiн бердi. Осы уақытқа дейiн Қазақстанда шағын және орта
кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау белгiлi бiр қысқа мерзiмдi тиiмдiлiк
берген салық жеңiлдiктерiн беруге және мемлекеттiк қаржы есебiнен
жеңiлдiкпен қаржыландыруға назар аударылды, бiрақ жүйесiз жүргізiлдi. Бұл,
шағын кәсiпкерлiктi дамытудың перспективалары мен мiндеттерi ұзақ мерзiмдi
перспективаға арналған мемлекеттiң экономикалық дамуының мақсаттары мен
басымдықтарының жалпы жүйесiмен өзара байланыссыз оның өз проблемалары
тұрғысында қаралуымен түсiндiрiледi.Негiзгi мақсаты елдiң бәсекеге
қабiлеттiлігін арттыру болып табылатын 2015 жылға дейiнгi индустриялық-
инновациялық даму стратегиясының қабылдануы мен iске асырылуын ескере
отырып, шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк
саясатын қайта қарау және мемлекет пен жеке сектордың өзара iс-әрекетiнiң
жаңа идеологиясы қажет. Бүгінде шағын және орта кәсiпкерлiк инновациялық
экономикада өз орнын жедел iздеу үшiн өзiнiң икемдiлiгiн, ұтқырлығын,
рыноктiк объективтiлігін пайдалануы қажет жағдай пiсiп жетiлдi. Мемлекет,
өз кезегiнде кәсiпкерлiк ортаның бастамаларын iске асыру үшiн қолайлы
жағдай жасауы және өз көмегiн шағын және орта кәсiпкерлiктiң бәсекеге
қабiлеттiлiгi тұрғысынан едәуiр әлеуетi бар кәсiпорындарға және елдiң
ғылыми-технологиялық әлеуетiн арттыруға бағыттауы тиiс.
Алға қойылған
мiндеттердi iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi шағын және
орта кәсiпкерлiктi дамытудың жедел шараларын қабылдауда. Осы бағдарлама
кластерлiк-желілік ұстаным негiзінде шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау
мен дамытудың жаңа мемлекеттік саясатына және мемлекет пен бизнестiң өзара
қатынасының жаңа идеологиясына көшудiң өтпелi кезеңi ретiнде қаралады.
Қазақстан Республикасы Президентінің “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты
Қазақстан халқына 2007 жылдың 28 наурызындағы Жолдауында шағын және орта
бизнеске қолдау көрсетудің жүйелі іс-қимылдары баяндала отырып, кәсіпкерлік
ортаны одан әрі нығайтуға айрықша көңіл бөлінген. Шағын және орта
кәсіпкерлікті қолдаудың басты мәселенің бірі – шағын және орта кәсіпкерлік
инфрақұрылымы. Сондықтан да алға қойған мақсатымыздың ең басты мәселесі
инфрақұрылым институттарын дамыту мен оны жоғары деңгейге жетілдіру – осы
мәселе шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау мен дамытуда аса зор маңызға
ие. Сондықтан да менің курстық жұмысымның тақырыбы – шағын және орта
кәсіпкерліктің инфрақұрылымын дамыту жолы болып табылады, бұл тақырып
экономиканы жоғары деңгейге жеткізу негізі болып табылады.Шағын және орта
кәсіпкерлікті қолдау мәселесінде өте маңызды орынды алады, ал шағын және
орта кәсіпкерліктің жоғары дамуы мен бәсекеге қабілетті болуы, өз
кезегінде, еліміздің алдыңғы қатарлы елу елдің қатарына кіруіне жол
ашады.Жұмысты жазуда алға қойылған мақсат – шағын және орта кәсіпкерлікті
қолдау инфрақұрылымын жетілдіру жолдарын ұсыну. Оны жүзеге асыру үшін шағын
және орта кәсіпкерлікті қолдаудың маңызы мен мәнін айқындау, кәсіпкерлікті
қолдау инфрақұрылымы институттарын бөліп көрсету, Қазақстандағы
кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымы институттарының қазіргі жағдайын талдау
қажет.

1.Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының теориялық негіздері

1.1. Шағын орта кәсіпкерлік түсінігі және экономикадағы маңызды рөлі
Әлеуметтік - экономикалық дамудың қазіргі кезеңі экономика құрылымының
қайта құрылуын алдын - ала айқындайды, өз кезегінде кәсіпкерліктің жылдам
дамуына бағытталған. Қоғамдық қажеттіліктерін және өндіріс құралдарының
нақты жалпылануының әр-түрлі деңгейіндегі әр-түрлі сипаттамалары әр-түрлі
өндіріс түрлерінің тиімділігі экономикалық масштабын объективті түрде
күшейтеді. Белгілі бір шарттарға байланысты экономикалық пайдалылық жөне
тиімділік ірі және ұсақ өндірісте бола алады.
“Кәсiпкерлiк – меншiк түрлерiне қарамастан, азаматтар мен заңды
тұлғалардың, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы
таза табыс табуға бағытталған, жеке меншiкке не мемлекеттiк кәсiпорынды
шаруашылық басқаруға құқығына (ммелекеттiк кәсiпкерлiк) негiзделген ынталы
қызмет. Кәсiпкерлiк қызмет кәсiпкердiң атынан, оның тәуекел етуiмен және
мүлiктiк жауапкершiлiгiмен жүзеге асырылады”. Шағын кәсiпкерлiк бұл
кәсiпкерлiктiң аясындағы ұғым, яғни мұнда бiр немесе бiрнеше кәсiпкер пайда
табу мақсатында кәсiпкерлiк қызметтер жасап, жоғары тәуекелдiктерге баруы
деп түсiнсек болады. Әсiресе, шағын кәсiпкерлiк нарықтық экономиканың
қайнар көзi болып табылады. Осы шағын кәсiпкерлiк арқылы көптеген
әлеуметтiк – экономикалық мәселелердi шешуге болады. Осы шағын
кәсiпкерлiктi дамыту арқылы елдiң тұрақты экономикалық өсуiн қамтамасыз
ету, халықтың негiзгi бөлiгiң жұмыспен қамту, қоғамда орта тапты
қалыптастыру қызметтерiн атқарады.
Шағын кәсiпкерлiктiң өзiндiк артықшылықтары да бар. Оларға:
• Сыртқы экономикалық факторлардың өзгеруiне тез бейiмдiлiгi;
• Шағын инновациялық кәсiпкерлiк бiр салада тоқтап қалмай экономиканың
барлық сферасын қамтиды;
• Шағын кәсiпкерлiк iрi компанияларға қарағанда ғылыми – техникалық
зерттеулер нәтижелерiн инновацияларды өнеркәсiпке жылдамырақ енгiзедi;
Осындай елеулi артықшылықтары бола отырып шағын кәсiпкерлiк келесi
салалар бойынша бөлiнедi:
- шағын бизнестiң кәсiпкерлiк қызметтiң бағытталуына байланысты:
өндiрiстiк, коммерциялық, қаржылық, инновациялық болып бөлiнедi;
- кәсiпкердiң функционалды операциясының құрылымына қарай:
өндiрiспен басқару , қаржыландыру және делдалдық қызмет:
- шаруашылық түрлерiнiң санына байланысты : бiр профильдi , көп
профильдi;

- шаруашылықтың салаларына бағытталуына байланысты: өндiрiстiк,
агроөндiрiстiк, ауыл шаруашылық , құрылыста және басқада
халық шаруашылық салаларында .
Шағын кәсiпкерлiк нарық қатынастарын ұдайы iске қосып отыратын орта.
Экономиканың өтпелi кезеңiндегi шағын кәсiпкерлiк ең алдымен рыноктың
тауармен толығуына және жаңа жұмыс орындарының құрылуына мүмкiндiк бередi.
Жалпы алғанда, кәсiпкерлiк экономикада нақты белсендi, бәсекелес ортаны
ғана қалыптастырып қоймайды, сонымен қатар, мемлекеттiң экономикалық
дамуында оның тұрақталығының индикаторы есептi қоғамда орта тапты
жасақтайды. Шағын кәсiпкерлiктiң әлеуметтiк мiндетiне:

• Халықты жұмыспен қамту және жұмыссыздық мәселесiн шешу;
• Тұрмыс деңгейiн жоғары болуын қамтамасыз ету;
• Адамның өмiрге тың сенiммен қарауының мүмкiндiктерiн арттыру;
Ал шағын кәсiпкерлiктiң экономикалық мiндеттерiне келесiлердi жатқызуға
болады:

• Экономиканың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру;
• Жаңа жұмыс орындарын ашу;
• Рыноктағы сұранысқа және жалпы өзгерiстерге тез бейiмделу;
• Шектеулi ресурстарды тиiмдi пайдалану;
• Экономикалық активтi халықты барынша ынталандыру;
• Инвестицияларды тиiмдi салаларға тарту;
• Инновациялық жаңалықтарды ашып оны өндiрiске енгiзу;
• Класстерлiк жүйенiң дамуы;
• Лизингтiк қатынастардың дамуы;
• Өнiмдердiң сапалылығының жоғары болуы;
• Тұрақты экономикалық өсудi қамтамасыз етiп, ЖIӨ-нiң өсуiне үлесiн
қосады;
Дамыған елдердiң тәжiрибесi шағын кәсiпкерлiк экономиканың даму қарқынын
арттыра түсетiнiн көрсетедi. АҚШ-та барлық жұмыс күшiнiң 50%-iн
кәсiпкерлiкпен шұғылданушылар құрайды. Iшкi өнiмнiң 33%-i шағын кәсiпкерлiк
үлесiнде. Жапонияда жұмыс күшiнiң 80% шағын кәсiпкерлiкпен шұғылданады және
жалпы өнiмнiң 55% үлесiн алып отыр. АҚШ-та шағын кәсiпкерлiк ғылыми
зерттеу жұмыстарының 3% ғана жүзеге асырса да, өндiрiске енгiзiлетiн iрi
жаңалықтардың экономикадағы елеулi үлесi 50% құрайды.

Шағын және орта кәсiпкерлiктiң қазiргi
жағдайы - Елдегi әлеуметтік-экономикалық жағдайдың тұрақтылығы шағын және
орта кәсiпкерлiктiң дамуына оң ықпал еттi. Қазақстан Республикасы
Статистика агенттiгiнiң мәлiметтерi бойынша 2005 жылғы 1 қаңтарда
республикада 208,4 мың заңды тұлғалар тіркелген, оның 195,7 мың шағын
кәсiпорындар құрайды, орта кәсiпорындар - 10,67 мың. Бұл ретте, шағын
кәсiпкерлiк субъектілерi жалпы санының 93,9%-ын құрайды. Шағын
кәсіпкерлікте (заңды тұлғалар) жұмыспен қамтылған азаматтардың саны 2005
жылғы 1 қаңтарда 524,6 мың адамға жетті, өсу 2004 жылғы тиiстi күнiне 8,7%-
ды құрады. Шағын кәсiпкерлiктiң ЖIӨ-ге қосқан үлесi 2004 жылы 16,2%-ды
құрады, яғни салыстырмалы түрде шағын және орта кәсiпкерлiк шамамен 25%-ды
бередi. Заңды тұлғалар - шағын кәсiпкерлiк субъектілерiнiң тауарлар мен
қызметтердi сатудан түскен кiрiстерiнiң артуы 2005 жылы 2006 жылға
қарағанда 8,7 %-ды құрады. Шағын кәсiпорындардың қалыптасқан салалық
құрылымы соңғы жылдары мүлдем дерлік өзгерген жоқ. Белсендi заңды тұлғалар
- шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жалпы санынан сауда, автомобиль жөндеу
және үйде қолданатын бұйымдар саласы - 40,5%-ы басым жағдайды иеленген,
шағын кәсiпкерлiк саласында белсендi халықтың жиынтық саны 163,6 мыңы
жұмыспен қамтылған (шағын кәсiпкерлiкте жұмыспен қамтылғандардың жалпы
санынан 31%-ы).
2006 жылы көлеңкелi экономиканың
үлесi ЖIӨ-ден 22,6%-ды құрады, әйтседе 1992 жылдан 1998 жылдар кезеңiнде
аталған көрсеткiш орташа 30-38%-ға дейiнгi аралықта бағаланды. Бүгiнгi
күнде кәсiпкерлер қос бухгалтерлiк жүргiзе отырып, астыртын өндiрiспен және
жалған мәмiлелермен айналысып не басқа да көлеңкелі операцияларға қатысып
өз қызметтерiн салықтардан жасыруға тырыса Атқарушы өкімет органдарының
шағын бизнесті қолдауға бағытталған шаралары салдарынан оның тұрақты және
жағымды даму серпіні байқалады. 2007 жылда тіркелген шағын бизнес
кәсіпорындарының саны 564 бірлікке артты. Облыста барлығы 11232 шағын
кәсіпорын бар. Әрекеттегі кәсіпорындардың саны 229 бірлікке артты, қазірде
олар – 7891.Шағын бизнес кәсіпорындарындағы жұмысшылардың саны 50208 адам,
немесе 2006 жылмен салыстырғанда 5594 есеге көп.Шағын бизнес
кәсіпорындарының тауарлар, жұмыстар және қызметтерді шығаруы 17 пайыздан
артты. Жеке кәсіпкерлердің саны 5,9 адамға көбейді, облыста қазір олар 60
мыңнан астам.Жылдың басынан әрекеттегі шаруа қожалықтарының саны 1569
бірлікке артты, 16866 бірлік деңгейіне жетті. Шаруа қожалықтарында 33,7 мың
адам жұмыс істейді.Шағын кәсіпкерлік саласында 10895 жаңа жұмыс орны
құрылды. Елімізде 1 миллионға жуық шағын кәсіпкерлік субъектілері тіркелген
АСТАНА. Наурыздың 3-і. ҚазАқпарат Ернұр Ақанбай - 2008 жылғы қаңтардың 1-
індегі жағдай бойынша, республикамызда 985,5 мың шағын кәсіпкерлік субъекті
тіркелді. Бүгін Астанада ҚР Премьер-Министрі Кәрім Мәсімовтің шағын және
орта бизнес өкілдерімен кездесуінде бұл туралы Индустрия және сауда
министрі Владимир Школьник айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
В. Школьниктің сөзіне қарағанда, тіркелген шағын кәсіпкерлік
субъектілерінің 190 мыңы - заңды тұлғалар, 601 мыңы - жеке кәсіпкерлер, 194
мыңы - шаруа қожалықтары. Жалпы алғанда шаруашылық субъектілеріндегі шағын
кәсіпкерліктің үлесі 93 пайыз. 2006 жылмен салыстырғанда өткен жылы
тіркелген субъектілердің саны 17 пайызға көбейді. Ал жұмыс істеп тұрған
субъектілер тіркелгендерінің 76 пайызын құрайды, - деді министр. Бұл ретте
ол тіркелгенімен ұзақ уақыт бойы дұрыс жұмыс істемей тұрған субъектілердің
азаймай, бұрынғысынша 24 пайыздық деңгейде қалғанын айтты. Бұдан бөлек В.
Школьник шағын және орта бизнес саласында жұмыс істейтін адамдардың саны
өткен жылы 1 млн. 838 мың болғанын, яғни оның алдындағы жылмен
салыстырғанда 11 пайызға өскенін жеткізді. Шағын кәсіпкерлік субъектілері
әлі күнге дейін сауда, автокөлік және тұрмыстық бұйымдарды жөндеу, ауыл
шаруашылық салаларында басым болса, өнеркәсіп саласында мейлінше аз.

Сурет-2 – Шағын бизнестiң жалпы кәсiпкерлiк қызметтегi үлесi

Суреттен көрiп отырғанымыздай, бүгiнде шағын бизнестiң үлесi айтарлықтай,
яғни жұмыссыздықты, халықтың әл ауқатын көтеретiн және тұрақты экономиканың
өсуiн қамтамасыз ететiн шағын бизнес екенi белгiлi. Жұмыспен қамтудың
салалық құрылымын қарастырсақ шағын бизнеспен айналысатын әрбiр үшiншi адам
сауда және қызмет көрсету жүйесiнде, әрбiр бесiнсiшi өнеркәсiптiк
өндiрiсте, әрбiр алтыншысы құрылыста еңбек етедi. Тұрғындарды жұмыспен
қамтудың саны жағынан алғанда сауда саласында олардың 36,1%, өнеркәсiптiк
өндiрiс орындарында 21,2 % iстейдi, қалғандары түрлi қызмет
көрсетумен айналысады. Бұл деректiрдiн сауда iсi әлi де басым
екендiгiнде, салалық құрылымдарда өндiрiс көлемi әлiде өзгере
қоймаған көруге болады. Шағын кәсiпкерлiк саласында жұмыспен қамту
және фирмалар санының өсуi - негiзiнен коммерциялық кәсiпорындар
есебiнен толығып , жалпы алғанда баяу өседi.
Бiрақ елiмiздiң шағын бизнес саласының дамуында оған кедергi болып отырған
келесiдей шешудi қажет ететiн мәселелердi атап өтуге болады: Өндiрiстiң
негiзгi құралдарының 80%-ы тозуы салдарынан олар шығарған өнiмдердiң
бәсекеге қабiлетсiздiгi;

• Рыноктық қатынастардың, шағын бизнестiң, әсiресе бәсекелестiк
қатынастың дамуына монополиялардың кедергi болуы;
• Шағын кәсiпкерлiктi қолдау инфрақұрылымның жеткiлiксiздiгi;
• Қолданылып жүрген заңдарды жергiлiктi деңгейде орындау тәртiбiнiң
әлсiздiгi;
• Салық салу және салықтық тексеру жүйелерiнiң тым күрделiгi;
• Экономикалық қаржы секторында жұмыс iстейтiн шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерiнiң iске қосылмаған, коммуналдық меншiктегi өндiрiстiк
үй - жайларды сатып алу тәртiбiнiң күрделiлiгi және тым жоғары
жалға алу ақысы;
• Кадрларды даярлау және шағын кәсiпкерлiктi ақпараттық қолдауының
тұтас жүйесiнiң жоқтығы;
• Шағын кәсiпкерлiктiң мемлекеттiк құрылымдармен өзара iс қимыл
жасаудың ұйымдық проблемалары;
• Шағын кәсiпкерлiктiң даму жолындағы әкiмшiлiк тосқауылдар;
• Шағын кәсіпкерліктi инновациялық тұрғыдан барлық жағынан қолдау;
• Шағын кәсiпкерлiкте кластерлiк жүйенiң дамымауы;
Кәсiпкерлiктiң дамуы үшiн қолайлы орта қалыптастыру бағыттарының бiрi
болып кәсiпкерлiк қызметтi ұйымдастыру мен жүзеге асырудағы
мемлекеттiк үкiмет орындарының актiлерiн iс-қимылдарын және
әрекетсiздiгiнен туындаған әкiмшiлiк тосқауылдар ретiнде белгiленетiн
кедергiлердi жою болып табылады. Осы кедергiлер көбiнесе жергiлiктi
жердегi атқарушы үкiметтiң әрекетiне байланысты.
Шағын кәсiпкерлiк дамуын желдетудiң және бюджетпен өзара
қарым-қатынастарды тәртiпке келтiрудiң маңызды фокторы салық жүйесiн
барынша ықшамдау болуға тиiс. Мұндай ең өткiр проблема салықтық
тексерулердiң ретсiздiгi болып отыр. Әрбiр шағын кәсiпкерлiк
субъектiсi орташа алғанда 6-8 ресми салықтар мен алым түрлерiн
төлейдi, сонымен бiрге олардың әр қайсысы бойынша өз есептеу
әдiстемесi, салық салу негiзi, төлеу тәртiбi мен мерзiмдерi есеп
беру деректемелерi мен нысандары бар.Қазақстанда бүгiнгi күнi шағын
және орта кәсiпкерлiк бастан кешiрiп отырған қатынастарға қарамастан,
экономиканың серпiндi дамып келе жатқаны белгiлi болып отыр. Ең бастысы
шағын кәсiпкерлiк саны өсiп келедi. Өсiм соншалықты жоғары да емес, небәрi
пайыздық бөлiгi ғана. Оның ЖIӨ-де өзiндiк үлесi бар. Ол 30 %
құрайды. Қазiргi кезде кәсiпкерлiк Қазақстанның бүгiнгi экономикасында
лайықты орын алуда. Шағын кәсiпорындардың соңғы жылдары
күрт ұлғаюы жаңа нарықтық құрылымның қалыптаса бастағандығының айғағы.
Алайда заңды тұлғалардың жалпы санының 70% ғана жұмыс iстейдi.
Заңды түрде тiркелiп, мерзiмiнде жұмыс iстеген шағын
кәсiпорындардың басты көпшiлiгi алматы қаласында орналасқан. Жұмыспен
қамтудың салалық құрылымын қарастырсақ шағын бизнеспен айналысатын әрбiр
үшiншi адам сауда жүйесiнде, әрбiр бесiнсiшi өнеркәсiптiк өндiрiсте, әрбiр
алтыншысы құрылыста еңбек етедi. Тұрғындарды жұмыспен қамтудың саны жағынан
алғанда сауда саласында олардың 36,1%, өнеркәсiптiк өндiрiс орындарында
21,2 % iстейдi, қалғандары түрлi қызмет көрсетумен айналысады . Бұл
деректiрдiн сауда iсi әлi де басым екендiгiнде, салалық құрылымдарда
өндiрiс көлемi әлiде өзгере қоймаған көруге болады. Шағын
кәсiпкерлiк саласында жұмыспен қамту және фирмалар санының өсуi -
негiзiнен коммерциялық кәсiпорындар есебiнен толығып , жалпы алғанда
баяу өседi. Шағын кәсiпкерлiктi дамыту жөнiндегi
ақпаратты талдағанда агроөнеркәсiптiк кешендегi шағын кәсiпкерлiк
қазiргi уақытта елiмiздiң эканомикасына тиiстi үлес қоса алмай
отырғанын немесе табысын жасырып ұстайтынын байқауға болады .
Сонымен бiрге эканомиканы сараптағанда мемлекеттiң стратегиялық
бағытын жүзеге асыруда шағын бизнес басты құралдардың бiрiне
айналды . Шағын
кәсiпкерлiк, әсiресе агроөнеркәсiптiк өндiрiс саласында мықты дамуы
тиiс. Өткен жылдары ауыл шаруашылық шикiзатының басым бөлiгi
республикадан тыс жерлерге тасымалданып , сол жерлерде өнделiп ,
дайын өнiм сапасы төмендедi, шығынға жол берiлдi.
Бүгiнгi таңда шағын кәсiпкерлiк эканомикасының еркше бөлiгi ретiнде
нақты жұмыс iстеп, даму үстiнде деп сенiммен айтуға болады. Ал
шағын кәсiпкерлiк Қазақстанды дағдарыстан алып шығатын локомотивтiң нақ
өзi.
Елбасымыз
биылғы жылы “Бәсеке қабiлеттi Қазақстан”, “Бәсекеқабiлеттi экономика” және
“Бәсекеқабiлеттi халық” деген Қазақстан халқына Жолдауында, елiмiз үшiн
өзектi мәселелердiң бiрi Индустриалды-инновациялық стратегия екенiн атап
көрсеттi. Қазақстан
экономикасының нарықтық қатынастарға өтпелi кезеңiнде экономикада
кәсiпкерлiк қызмет даму үстiнде. Кәсiпкерлiк, әсiресе шағын кәсiпкерлiк
рыноктық жүйеде толық қанды қызмет ету үшiн кәсiпорын жаңа технологиялар
мен жаңалықтар ашып отыруы керек.Нарықтық қатынастар аясында жүзеге
асырылып жатқан кәсiпкерлiк қызметтiң мемлекет тарапында және экономика
өмiрiнде атқаратын ролiнiң ұшан теңiз екенi дәлелдеудi қажет етпейдi.
Қазiр дамыған өркениеттi елдердiң қайсысын алып қарасақ та шағын және орта
кәсiпкерлiктi дамыта отырып, айтарлықтай жоғары дәрежеге жеткенi баршаға
мәлiм.
Бүгiнгi Республикамызда экономиканы нарықтық қатынаста қайта құру
жолында оның негiзi болып табылатын кәсiпкерлiк қатынастарды дамытып, оны
жандандыру және оларды мемлекеттiк қолдау күн тәртiбiндегi өзектi
мәселелердiң бiрi.
Нарықтың өрлеп, өркендеуi кәсiпкерлiктiң қызметтерiне айтарлықтай
тәуелдi болады. Әсiресе, шағын кәсiпкерлiк нарықтық экономиканың қайнар
көзi болып табылады. Осы шағын кәсiпкерлiк арқылы көптеген әлеуметтiк –
экономикалық мәселелердi шешуге болады. Шағын кәсiпкерлiктi дамыту арқылы
елдiң тұрақты экономикалық өсуiн қамтамасыз ету, халықтың негiзгi бөлiгiң
жұмыспен қамту, қоғамда орта тапты қалыптастыру қызметтерiн атқарады.
Осыған байланысты Қазақстан Республикасы Президентi Н.А.Назарбаев өзiнiң
“Қазақстан-2030” атты стратегиялық бағдарламасында елiмiздiң экономикалық
саясатының бiрден-бiр басымды бағыты шағын және орта бизнес деп атаған
болатын
Қаржыгерлердiң III Конгресiнде ҚР-ның Елбасы Н.Ә. Назарбаев ҚР-ның
Үкiметiне және ҚР-ның Ұлттық Банкiне индустриялдық саясат шеңберiнде
приоритеттiк маңызы бар салаларды нақты анықтауды және оларды қаржыландыру
механизмiн дамытуды тапсырғаны белгiлi. Әлемдiк тәжiрибе көрсетiп
отырғандай қоғамдағы экономикалық, саяси, әлеуметтiк сұрақтарды шешуде
шағын бизнестiң ерекше роль атқаратындығы белгiлi. Мiне осы шағын
кәсiпкерлiктiң дамуына әсер ететiн факторлардың бiрi сәйкес қаржылық
қызметтер секторының дамуы болып табылады. Себебi, көптеген кәсiпорындар
үшiн маңызды мәселелердiң бiрi қосымша ақша қаражаттарының көзiн iздестiру
болып табылатындығы белгiлi. Ал 2003 жылғы қараша айындағы деректер бойынша
банктiк сектордан шағын бизнеске бөлiнiп отырған ақша қаражаттары жалпы
экономикаға бөлiнген несиелердiң 26,7% ғана құрап отыр. Оны төмендегi 1-шi
кестеден көруге болады.
Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне коммрциялық банктерден бөлiнген несиелер.
( млн. теңге )

Жылдар 12.2003 12.2004 12.2005 12.2006 11.2007
Банктiк несиелер 489417 672407 924283 1256897 1565947
Оның iшiнде шағын бизнеске 121954 145515 210623 264567 325879
- қысқа мерзiмдi 60153 63043 80943 92457 99547
- ұзақ мерзiмдi 61801 83467 120715 164589 186549

Осы кестеден көрiп отырғанымыздай, соңғы бес жылда коммерциялық банктерден
шағын кәсiпкерлiкке бөлiнген несиелер 21%-ға ұлғайғанымен, оның жалпы
экономикадағы үлесi салыстырмалы түрде өте төмен. Сонымен бiрге, банктерден
несие алу үшiн клиенттерге қойылатын талаптардың қатаңдығы шағын
кәсiпоарныдардың негiзгi өндiрiсiн техникалық жабдықтауға несие
мүмкiндiктерiн төмендетедi. Сондықтан бүгiнгi күнi шағын кәсiпкерлердiң
пайдаланып отырған құрылғыларының көбi техникалық және моральдық жағына да
тозған.
Осы сегментке тән сипаттық белгiлердiң бiрi шағын кәсiпорындарды
қаржыландыру күрделi қаржылық салымдардың неғұрлым тәуекелдiгi жоғары түрi
болып табылатындығы. Осындай қаржылық инвестициялардың тәуекелдiлiгiнiң
жоғарылығы шағын кәсiпорындар үшiн банктерден берiлетiн несиелердiң бағасы
мен мерзiмiне де әсерiн тигiзедi. Ал лизингтiк қатынастар осындай
тығырықтан шығудың бiр жолы болып табылады, себебi лизингтiк қатынастар
кезiнде несие беру үшiн қажеттi қамтамасыз ету мөлшерiне қойылатын
талаптар банктiк несиелерге қарағанда салыстырмалы түрде төмен. Сондықтан
лизингтiк қызметтi дамытудың шағын бизнстiң дамуына қосар үлесi жоғары
болып табылады.
Шағын кәсiпкерлiк эканомикасының жинақтылығы салыстырмалы түрде
аздаған инвестициялары мен тәуекелiнiң неғұрлым аздығымен қысқа
мерзiм iшiнде, бiрiншi кезекте тауар айналысы саласындағы сол
кездегi жағдайды өзгертуге және тұрақтандыруға мүмкiндiк бердi.
Шағын кәсiпкерлiк саласын сипаттайтын эканомикалық көрсеткiштер
эканомиканың осы секторында қалыптасып келе жатқан оң үдiрiстер
туралы мағлұмат бередi. Шағын кәсiпкерлiктегi үрдiстердi талдау
эканомиканың осы секторы дамуының серпiндi - үдемелi сипаты бар
екенiн және элеуметтiк шиелiнiстi төмендету факторы мен халықты
жұмыспен қамтамасыз етудiң негiзi болып отырып, өзiнiң оң нәтижесiн
берiп отырғанын айғақтайды. Сөйтiп, кәсiпкерлiк сипат эканомикаға
барған сайын тиiстi икемдiлiк берiп оның дамуының шешушi факторы
болып келедi.Шағын кәсiпкерлiк жаңа кәсiпорындары мен жұмыс орындарын
құру жолымен халықты жұмыспен қамтамасыз етуде, рынокты әр түрлi
тауарлар мен және қызмет көрсетулермен молықтырып отыр.Салаларды
қайта құрылымдауды және кәсiпорындарды реформалауды жүргiзу кезiнде
шағын кәсiпкерлiктiң артықшылықтары әлi де жете пайданылмауда.
Мемлекет қолдауындағы осы саладағы пәрмендi шараларының бiрi болып
өндiрiс және қызмет көрсетулер саласында жұмыс iстейтiн шағын
кәсiпкерлiк субъектiлерi арсында мемлекеттiк тапсырысты орналастыру
болып табылады. Шағын кәсiпкерлiктi қолдаудың осындай практикасын
одан әрi дамыту iрi компаниялардың шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiмен
соңғыларда өнiмнiң белгiлi бiр түрлерiн өндiру бойынша тапсырыстарды
орналастыру тұрғысында өз ара iс - әрекеттерiн кеңейту арқылы мүмкiн
болмақ.

1.2 Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының институттары

Қазақстан Республикасының Жеке кәсіпкерлік туралы Заңына сәйкес,
Кәсiпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымы - бұл субъектiлердiң дамуына
жәрдемдесетiн және оларға кәсiпкерліктің дамуы үшiн қажеттi қызмет
көрсететiн және кәсiпкерлiк ортаның тыныс тiршiлiгiне орта мен жағдайды
қамтамасыз ететiн ұйымдар мен бiрлестiктердiң жиынтығы.
Олардың қызметтеріне жеке кәсіпкерлік істі ұйымдастыруға жәрдемдесу,
коммерциялық негізде құқық, маркетинг, инжиниринг және менеджмент аясындағы
ақпаратпен қамтамасыз ету, материалды-техникалық, қаржылық және т.б.
ресурстармен қолдау көрсету кіреді.
Экономикалық дамудың осы кезеңiнде мемлекеттiң негiзгi рөлi кәсiпкерлiктi
қолдаудың инфрақұрылымдарын жасау болуы тиiс.
Қазiргi уақытта кәсiпкерлiктi қолдау саласында көптеген түрлi
институттар бар, қолдаудың базалық қағидаттары, нысандары мен тетiктерi
қалыптасқан.
Институттардың құрылымының функционалдық бағытына байланысты
инфрақұрылымдар былай айқындалады:
қаржы институттары;
қоғамдық ұйымдар, салалық қауымдастықтар;
бизнес-инкубаторлар, индустриялық және технологиялық парктер;
ақпараттық-талдамалық маркетингтiк, консалтингтік, оқыту орталықтары;
халықаралық институттар.
Мемлекет бастамасы бойынша құрылған қаржы институттары мынадай
ұйымдардан көрiнедi:
"Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамы және оның өңiрлiк
бөлiмшелерi;
лизингтiк компаниялар;
микрокредиттік және микроқаржы ұйымдары.
"Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" (бұдан әрi - Қор).
Қор қызметiнiң негiзгi мақсаты - өз қаржы қаражатын және мемлекеттiң
шағын кәсiпкерлiктi дамытуға бөлген қаражатты тиiмдi пайдалану.
Қордың барлық облыс орталықтарында және Астана қаласында бөлiмшелерi
бар. Қордың несие портфелi өз қаражаты, республикалық бюджет қаражаты және
Еуропа Қайта Құру және Даму Банкi және Азия Даму Банкi қарыздары есебiнен
2005 жылғы 1 қаңтарда 15,4 млрд. теңге құрады. ЕҚКДМ-мен қарыз туралы
келiсiмге сәйкес 2005 жылы үлкен қаржы ресурстары кетуi күтiлуде.
Қордың қаражаты шағын кәсiпкерлiктiң қалыптасу процесiнде оң рөл
атқарды, бiрақ соңғы қарыз алушы үшiн пайыздық ставкаларды нақты
төмендетудi қамтамасыз етпедi және ұзақ мерзiмдi өндiрiстiк жобаларды iске
асыруға жәрдемдеспедi.
Қор қызметi басталғаннан берi қазiргi уақытта тек ғана өз қаражаты
есебiнен 6,3 млрд. теңге сомаға 577 жоба қосымша қаржыландырылды. Аталған
қаражат бойынша ағымдағы берешек 5,9 млрд. теңге құрайды.
Берiлген қаражаттың салалық құрылымы мынадай: қаржыландырудың негiзгi
көлемi өнеркәсiптiк өндiрiске - 39 %, ауыл шаруашылығы және ауыл
шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеуге - 29,5 %, қызметтер мен көлiк саласына
- 23 % келедi.
Қордың шағын кәсiпкерлiк субъектілерін қаржылай қолдауы республиканың
барлық өңiрлерiнде 250 мың жұмыс орнын құруға мүмкiндiк бердi.
Қордың проблемалары: бұл - оларда кепiлдiк қаражаттың жеткiлiксiздiгi
салдарынан шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн инвестициялық қаражаттың
қолжетiмсiздігі.
Микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары елдiң кредит беру жүйесiнiң 3-шi
деңгейi болып табылады және банк секторы мүдделілігінiң бiрқатар объективті
факторларын (мол әкiмшiлiк шығыстар, кредиттiк тарихтың, рентабелдi жобалар
және өтімділіктi қамтамасыз етудiң болмауы) қамтымаған кәсiпкерлердiң қаржы
қызметтерiне қажеттілігін қанағаттандыруға тартылған. Ұсақ кәсiпкерлер үшiн
өз капиталы, гранттары мен бағдарламаларға қатысушылардың жарналары
есебiнен кредит берудi жүзеге асыратын микрокредиттік және микроқаржы
ұйымдары кредиттiк қатынастар жүйесi деңгейiн мемлекет тарапынан аз
реттелушi болып табылады. Сонымен қатар, жоғары операциялық және үстеме
шығыстар, қарыз берушiлердiң нысаналы топтарына қызмет етумен байланысты
тәуекелдердi ескере отырып, аталған операциялардың қызметi басқа кредиттiк
мекемелердiң қызметiмен салыстырғанда шығын көлемi көп болып табылады.
Сондай-ақ микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары өз қызметiнде микро
кредиттер берумен қатар өз тәуекелдерiн төмендету үшiн әлеуеттi қарыз
алушыларды шағын бизнестi жүргiзу жөнiнде оқытумен және консультациялық
көмектер көрсетумен айналысады. Осылайша экономикалық мiндеттердi шешумен
қатар микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары кәсiпкерлiк бастаманы
дамытуға, халықтың экономикалық белсендi бөлiгінiң өз-өзiн жұмыспен қамтуын
қамтамасыз етуге оның жалпы өмiр сүру деңгейiн арттыру мен кредиттiк
мәдениетке баулуға бағытталған әлеуметтiк мiндеттердi шешуге тартылған.
Сондай-ақ микрокредит беру саласын дамыту мiндеттерiнiң бiрi ұсақ қаржы
делдалдарын заңдастыру және көлеңкелi сектордан шығару болып табылады.
Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк статистикалық тiзiлiм мәлiметтерi
бойынша микрокредиттiк ұйымдардың саны 2005 жылғы 1 қаңтарда 177 бiрлiкті
құрады, олардың нақты жұмыс iстейтiндерi 40,7 % (72 бiрлiк) құрайды,
уақытша бостары - 10,2 % (18 бірлiк), бiр ұйым тарау процесiнде, қалғандары
қалыптасу сатысында.
Микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдарының проблемалары - осы уақытқа
дейiн микрокредит беру жүйесiнiң дамуын тежейтін негiзгi факторлар
микрокредит беру жүйесiнiң дамуына тұжырымдамалық қағидаттарды, әлеуеттi
инвесторлар үшiн микрокредиттiк ұйымдардың одан әрі тартымдылығын арттыру
үшiн аталған саланы мемлекет тарапынан кешендi қолдаудың болмауы.
Микрокредит беру саласын дамыту проблемалары, бұл:
одан әрi орналастыру үшiн қорлардың тапшылығы мен қымбаттылығы;
микрокредиттiк ұйымдарының қаражатының жеткiлiксiздiгi;
микрокредиттiк ерекшелiкпен таныс бiлiктi кадрлардың жетiспеушiлiгi;
микрокредиттiк жүйеге қатысушылар үшiн әдiстемелер мен оқыту
бағдарламаларының болмауы;
техникалық және ресурстық базаның болмауы;
микроқаржы саласының жағдайын, үрдiстерi мен оның дамуының
перспективаларын, олардың дамушы құрылымына жетекшiлiк ететiн бiрыңғай
органның және оларды бағалау әдiсiнiң болмауы;
дамыған мониторинг жүйесiнiң, iшкi бақылаудың болмауы;
қаржы ресурстарын тартуға қиындықтар туғызатын отандық банктер мен басқа
да банктiк емес ұйымдардың микрокредиттеу ұйымдарымен әлсiз өзара іс-
әрекеті;
микрокредиттiк ұйымдардың мемлекеттiк басқару органдармен және
мемлекеттiк даму институттарымен ынтымақтастығының пысықталмаған кестесi.
Қоғамдық ұйымдар мен салалық бiрлестiктер (қауымдастықтар) азаматтық
қоғам қалыптастыру мәселелерiнде әлеуметтiк проблемаларды шешуде мемлекет
пен азаматтар арасындағы байланыстырушы рөл атқарады және кәсiпкерлiк
ортада қоғамдық қатынастарды реттеу тетiктерiнiң бiрi болып табылады.
Қазақстандық үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар салыстырмалы түрде әлi жас.
Қазiргi ұйымдардың көпшілігі соңғы бес жылдың iшiнде тiркелген және
кәсiпкерлiктi дамыту жобаларын iске асыруда жеткiлiктi тәжiрибе жинақтаған
жоқ, мемлекеттiк органдар үшін де, және нысаналы аудитория үшiн де байсалды
әрiптестiк имидж құрған жоқ.
Сондықтан үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар бытыраңқы, бiр-бiрiмен
байланыссыз әрекет етедi, олардың қызметi бiр бiрiне қайшы келедi.
Қазақстандық үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдардың едәуiр бөлiгi шетелдiк және
халықаралық донорлық ұйымдардың гранттары үшiн бәсекелеседi, осыған
байланысты олар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерiнiң нақты
проблемалары мен қажеттiлiктерiне емес донордың миссиялары мен
бағдарламаларымен үндес жобаларды әзiрлейдi және iске асырады.
Қазiргi уақытта экономиканың басым салаларын дамытуда және нақты шағын
және орта кәсiпкерлiк субъектілерін алғанда мемлекет мүддесiнiң жүйесiне
жалғауға қабiлеттi барабар үкiметтiк емес ұйым жоқ. Осыған байланысты, YEҰ-
ның қызметi қалың бұқарада нақты жобаға бекiтусiз және мiндеттердiң нақты
қорытындамасынсыз жалпы мәселелердi шешуге тiреледi, жергілiктi атқарушы
органдар үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдарды тең құқықты әрiптес ретiнде
қарамайды және шешiм қабылдаудың нақты процесiне тартпайды.
Бизнес-инкубаторлар, индустриялық және технологиялық парктер. Қазiргi
уақытта Қазақстанда 44 бизнес-инкубатор мен инновациялық орталықтар қызмет
етедi. Олардың мүлдем барлығы дерлігі жергілiктi атқарушы органдардың
бастамасы бойынша құрылды және өздерiнiң қалыптасу кезеңiнде.
Бизнес-инкубаторлар - өз алаңдарына арнайы жеңілдiк жағдайда iріктелген
шағын кәсiпорындарды орналастыратын және оларға консалтингтік, оқыту,
бухгалтерлiк және офистік қызметтер, оқыту бойынша қызмет көрсететiн
құрылым. Бизнес-инкубаторлардың негiзгi мақсаты оның аумағында орналасқан
шағын кәсiпорындардың орнықты қызмет етуiн қамтамасыз ету болып табылады.

Ең көп бизнес-инкубатор Ақтөбе, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан
облыстарында құрылған. Мұны келесі кестеден көруге болады.
1-кесте
№ Облыс аты Кәсіпкерлерді Бизнес-
дарлау икубаторлар
орталықтары Саны
1 Ақтөбе облысы 3 8
2 Атырау облысы 6 1
3 Ақмола облысы
4 Алматы облысы 1 1
5 Шығыс Қазақстан облысы 1 2
6 Батыс Қазақстан облысы 2 2
7 Жамбыл облысы 1
8 Қарағанды облысы 2 2
9 Қостанай облысы 2 1
10 Қызылорда облысы 1 8
11 Маңғыстау облысы 1 1
12 Павлодар облысы 2 4
13 Солтүстік Қазақстан облысы 2 1
14 Оңтүстік Қазақстан облысы 1 8
15 Астана қаласы 1 1
16 Алматы қаласы 1 1

1-кесте Қазақсандағы бизнес-инкубаторлар мен даярлау орталықтарының саны
Бизнес-инкубатолар нәтижелілігінің негізгі көрсеткіші қызмет ету
уақытында шығарылған кәсіпорындар мен сол кәсіпорындар құрған жұмыс
орындарының саны болып табылады.
Бизнес-инкубатор жұмысының негізгі критерийлері:
- шығарылған экономикалық тұрақты кіші кәсіпорындар саны;
- құрылған жаңа жұмыс орындарының саны;
- салық түрінде және басқа да түрде бюджетке түскен қаржы қаражат түсімі

Негізiнен жоғары оқу орындарының базасында немесе ғылыми-зерттеу
институттарының базасында осы жоғары оқу орындарының ғылыми әлеуетiн
пайдалану және технопарк аумағында орналасқан инновациялық кәсiпорындарды
құру және дамыту арқылы әзiрленген технологияларды коммерциализациялау
мақсатында құрылған технопарктер бар.
Көптеген бизнес-инкубаторлар инфрақұрылымның аталған нысанын құру
тұжырымдамасының халықаралық практикасына сәйкес емес: офистiк және
өндiрiстiк үй-жай ұсынумен заңды тұлғаны ұйымдастырумен шектеледi және
өзiнiң нақты мiндетiн әлсiз орындайды не мүлде орындамайды:
бизнес-инкубаторлардың менеджерлерi мен ұйымдастырушыларының теориялық
және практикалық даярлығының әлсiздігіне;
билiктiң жергілiкті органдары тарапынан бизнес-инкубаторларды түсiну мен
қажеттi қолдаудың болмауына;
қаржы қаражаты мен ақпараттың болмауына әкелiп соғады.
Технопарктер қаржылық дербестікке жеткен жоқ және мемлекет пен басқа
ұйымдар тарапынан қолдауды қажет етедi.
Технопарктер – бұл жоғары оқу орындар негізінде немесе ғылыми – зерттеу
институттар негізінде бұл ЖОО ғылыми потенциалын өңделген технологиялар
арқылы шағын инновациялық кәсіпорындар территориясында орналасатын
технопарктерді дамыту үшін ұйымдастырылатын құрылымдар технопарктер үлкен
университтетті орталықтарда жасалады.
2007 жылға дейінгі кезеңде технологиялық парктердің құрамынан Қазақстанның
әртүрлі өңірлерінде және Қазақстанның жетекші техникалық, аграрлық және
медициналық жоғарғы оқу орындарының жанынан кем дегенде 12 арнайы
технологиялық бизнес-инкубаторлар және технопарктер жанындағы 8 оқу
орталықтарын құру болжанған болатын.
Технологиялық бизнес инкубаторлар Қазақстан Республикасының қазіргі
кезде мынадай жоғарғы оқу орындарының базасында құрылып жатыр:
- Д.Серікбаев атындағы Шығыс-Қазақстан мемлекеттік техникалық
университеті;
- РМКМ Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
- Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті;
- Қазақстан-Британия техникалық университеті АҚ;
- РМКМ Жәңгірхан атындағы Батыс-Қазақстан агротехникалық университеті;
- РМКМ Әуезов атындағы Оңтүстік-Қазақстан мемлекеттік университеті.
Солардың бірі, Қ.И.Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ технопаркі Қ.Сәтпаев атындағы
Қазақ ұлттық техникалық университетімен бірлесіп 2004 жылдың тамыз айында
құрылған.
Технополистерді және технопарктерді жасау мақсаты инновациялық қызмет
субъектілерін ұйымдастыру болып табылады. Олар елдің инновациялық
инфрақұрылымның бөлігі болып табылады және ғылыми – зерттеулер нәтижесін
қолдану үрдісін тиімді қолданылуын қамтамасыз етеді.
Технополистердің және технопарктердің қызметтерінің міндеттері:
өндіріске отандық және әлемдік ғылыми – техникалық прогресстің
ауыстырымдылық жетістіктерін енгізу;
жаңа инновациялық өндірістерді жасауға қатысу;
ғылми – технологиялық зертеулерді және инновациялық өндірістерді
инвестирлеу;
жаңа ойларды жетілдіру;
отандық және шетелдік инвестицияларды инновациялық өндірістерге қарату үшін
қолайлы жағдайлар және инфрақұрылымдар жасау;
ғылыми –техникалық кадрларды даярлауға бағытталған әсіресе жаңа
технологиялар және инновациялық өндірістер облысында тез бейімделуге
қатысу; шағын инновациялық кәсіпорындар қызығушылығымен құрастырылатын
инновационды инфрақұрылымдарды дамыту және жетілдіру;
ғылыми –зерттеу, тәжірибелі – конструкторлы оқу ұйымдарының және кәсіпкерлі
ортадағы қызметкерлердің күш – жігерін біріктіру;
экономика, менеджмент, маркетинг саласында кәсіпкерлердің құқықтық,
экономикалық және басқарушылық білім деңгейлерін арттыру, даярлау және
оқыту, ғылыми және технологиялық ақпаратты тарату,
инновациялық кәсіпкерлікті дамытуда және ұйымдастыруда материалды
техникалық көмек көрсету;
инновациялық кәсіпкерлерге маркетингті, кеңес берушілік және басқарушылық
қызмет көрсету;
инновациялық өнімге мемлекеттік сұранысты орындау бойынша тендерлерге
қатысу. Технополис немесе технопарктердің құрылымдық міндеттері:
лабораторлы зерттеу –конструкторлы өндірісті базасы;
шағын бастамалы инновациялық фирмаларөндірістік мекемелеріне жеңілдікті
шартта 3 жылдан кем емес мерзімге ұсынылатын шағын бизнес инкубаторлары;
сервистік компаниялар және фирмалар технопарк компанияларына ақпаратты,
заңды, потентті, лицензиялы, инжинирленген, маркетингті, бухгалтерлі,
қаржылық, жарнамалық жэәне т.б. қызметтерді ұсынады.
Ақпараттық-талдамалық, маркетингтiк, консалтингтiк, оқыту орталықтары.
Өндірістік аймақта көптеген шағын кәсіпорындар орналасатын және бір
өндірістік территорияда қызмет ететін объекті болып табылады.
Өндірістік аймақтың негізгі мақсаты – бұл шағын кәсіпкерлікті белсенді
дамыту және отандық тауар өндірушілерге қолдау көрсету, әсірсе олардың
бастапқы қызметі сатысында. өндірістік аймақ ұйымы бизнесті дамытуға
мүмкіндік береді, және олардың тұрақты қызмет атқаруы үшін экономикалық
және ұйымдық жағдайлар жасайды.
Өндірістік аймақ міндеттері:
Қызмет етіп тұрған шағын кәсіпорындардың санын көбейту;
Тұрғындардың еңбектілігімен қамтамасыз ету және жұмыссыздық деңгейін
төмендету;
Импортты ауыстыратын бәсекеге қабілетті өнімді өндіру;
Барлық өндірістік аймақтық кешеннің барлық қызметтерінен және
ұйымдастырумен байланысты көптеген басқа сұрақтарды шешу және ШОК қолайлы
жағдай жасау.
Өндірістік аймақ территориясында шағын кәсіпорындар орналасады, олардың
әрқайсысы бөлек блок – сегментте орналасады, онда өз ұйымын ұйымдастырады
және оған қарасты өндірістік мекеме шеңберінде өз қызметтерін жүзеге
асырады.Көптеген шағын кәсіпкерліктерді бір өндірістік аймаққа
орналастырудың бірден –бір шарты, олардың салалық және технологиялық
тұрғыдан біріге алуы. Барлық өндірістік аймақтың кешенді басқару арнайы
органмен – басқарушылық компаниямен және кешеннің бас менеджерімен жүзеге
асырылады.
Өндірістік аймақтық компанияның басқарушылық қызметтері:
ШОК – арендаторларына өндірістік мекемені жалға беру, кеңселік мекемелермен
қамтамасыз ету;
Қажетті құралдармен ШОК – арендаторларын қамтамасыздандыру (оргтехника,
байланыс құралдарымен, кітапханамен);
Секретарлық қызметпен, аудармашылар қызметімен және корреспонденция,
байланыспен қамтамасыздандыру;
Бизнес –жоспар және маркетинг стратегиясымен, қаржыландыру сұрақтары
бойынша қызметтер кешенін қамтамасыздандыру;
Бухгалтерлік, заңдық және басқа да кеңес берушілік – қызметпен
қамтамасыздандыру;
Кәсіпкерлерді ШОК – жалға берушілер жұмысшыларын оқытуды ұйымдастыру;
Семинарлар, дөңгелек стол, тәжірибемен ауысуды ұйымдастыру;
Жиналыстар үшін конференц – залдарды ұсыну;
Мекемені күзету және жинау;
Консалтингтiк компаниялар - шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне
мынадай бағыттар бойынша қызметтер көрсетедi:
құқықтық қамтамасыз ету:
аудит және бухгалтерия;
маркетингтiк зерттеулер;
бизнес-жоспарлау;
салық заңнамасы;
кедендiк рәсiмдер және т.б.
Консалтингтiк компаниялардың қызметтерi қымбат және әрбiр шағын және
орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң оларды пайдалануға мүмкiндігі жоқ.
Консалтингтiк қызметтер рыногi тiптi iрi қалаларда толық емес, ал
орталықтан алыс өңiрлерде мүлдем дерлік жоқ.
Халықаралық институттар. Бүгiнгі күнде қазақстандық шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерiне ресурстық, әдiстiк және ақпараттық қолдау көрсететiн
Қазақстан Республикасының аумағында 150 астам аккредиттелген шетелдiк
халықаралық ұйымдар әрекет етуде.
Қазақстанда халықаралық ұйымдар мен шетелдiк қорлардың өкiлдiктерi іске
асыратын жобалар мен бағдарламалардың көп түрлігінен хабардар және
талдайтын және Қазақстан Республикасының Үкiметi мен қолдаудың шетелдiк
институттары арасындағы тиiмдi керi байланысты қолдайтын бiрыңғай орган
жоқ.
Көптеген шетелдiк ұйымдар үшiн олардың жұмыстарының басты нәтижесi
тапсырыс берушіге бөлiнген қаражатты "игеру" нәтижелерi туралы сындарлы
есеп болып табылатыны практикаға айналды (бұл ретте тапсырыс берушiден
басқа ешкiмге жұмыстардың нәтижелерi ұсынылмайды, орындалатын жұмыстар
туралы тек органдар, яғни қандайда бiр жоба оған қатысты iске асырылса ғана
ақпарат алады). Қазақстанда түрлі шетелдiк және халықаралық институттар
бастамашы болған қайталанатын жобаларды халықаралық ұйымдар жиi iске
асырады.
Құрамына мемлекеттік органдар мен республикалық қоғамдық бiрлестiктердiң
өкiлдерi кiретiн Қазақстан Республикасының Үкiметi жанынан 2002 жылы Шағын
және орта кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегі комиссия (бұдан әрi - Комиссия)
құрылды. Комиссия консультативтiк-кеңес орган болып табылады және оның
шешiмi ұсынымдық сипат алады.
2002-2003 жылдары мемлекеттiк органдар жанынан құрамына олардың
қызметкерлерi және кәсiпкерлер қауымдастықтары мен қоғамдық
бiрлестiктерiнiң өкiлдерi кiретiн Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен
дамыту мәселелерi бойынша сараптама кеңесi (бұдан әрi - Кеңес) құрылды.
Кеңестiң шешiмi ұсынымдық сипат алады.
Комиссия мен Кеңестiң негiзгi мiндеттерi шағын және орта кәсiпкерлiктi
қолдау мен дамыту жөнiнде ұсыныстар мен ұсынымдар әзiрлеу болып табылады.
Шағын және орта кәсiпкерлiктiң субъектілері мен қолдаудың
инфрақұрылымдары арасындағы негiзгі проблема - бұл қатысушылар арасында
өзара iс-әрекеттi бастайтын және ұйымдастыратын бiрыңғай үйлестірушi орган
немесе институттың болмауы.

2. Қазақстанда Қазпочта акционерлік қоғамының дамуы

Қазпочта акционерлік қоғамының даму әрекеті, жалпы экономикалық
сипаттамасы

Қазпочта ТМД аумағында бірінші болып пошта-жинақ жүйесін
құрастырып енгізген бірден-бір пошта әкімшілігі болып табылады. Қазпочта
АҚ-ның сапалы пошта-жинақ жүйесін құрастырудағы жұмысының нәтижелері
байланыс саласындағы аймақтық достастықпен сәтті деп танылды. Ал
Қазақстандағы жаңа пошта жүйесінің үлгісі Достастық елдері пошта
әкімшіліктері үшін болашағы мол даму жолы ретінде атап өтілді. Бүгінгі күні
қазақстандық пошта 21 000-ға жуық қызметкер, республика бойынша 3200
байланыс бөлімшелері, 14 облыстық және 4 республикалық мәндегі филиалдан
тұрады. Қазіргі кезде қазақстандық поштаны көп функционалды қаржылық
супермаркетке айналдыру үрдісі жедел іске асырылуда. Мұнда жақын арада
пошталық, қаржылық және басқа да қызметтер көрсетіледі. Қазақстан сияқты
үлкен мемлекетте ақпараттық қоғамның дамуы жағдайында әмбебап логистикалық
операторының қызметінсіз мүмкін емес. Пошта саласында жүріп жатқан
өзгерістер, тұтастай алғанда компанияның алға жылжуына негіз қалады.
Standard & Poor's халықаралық рейтингтік агенттігі 2005 жылы Қазпочта
АҚ-ға ұзақ мерзімді несиелік ВВ+ Тұрақты рейтингісін берді. Бұл
компанияның тұрақты дамып келе жатқан кәсіпорын екенін дәлелдейді.
Қазпочта АҚ 2006 жылдың қаңтарынан Самұрық мемлекеттік холдингісіне
кіреді. Бұл даму институтын құрғанда алға қойған басты мақсаттар
корпоративтік басқару, мемлекеттің қызығушылығын қорғау мен
макроэкономикалық тұрақтылықты одан әрі қолдау болды. Бір жыл ішінде алға
қойған міндеттер мен мақсаттарды орындауда бірлесіп жасалған жұмыстар
жемісті болды.Директорлар кеңесінде жай ғана поштаның даму тұжырымдамасын
емес, сонымен қатар ұлттық пошта операторының инфрақұрылымын жаңартатын
бағдарламаны қамтитын 2007-2009 жылдарға дамудың стратегиялық бағыттары
бекітілді. Мұндай жаңартудың негізгі міндеттері пошта байланысы
бөлімшелерінің жеке желісін оларды жан-жақты қамтып, техникалық нығайту мен
ақпараттық коммуникациялық және банктік жабдықтармен қамту арқылы жетілдіру
болып табылады. Қазпочта АҚ 2006 жылдың қаңтарынан Самұрық мемлекеттік
холдингісіне кіреді. Бұл даму институтын құрғанда алға қойған басты
мақсаттар корпоративтік басқару, мемлекеттің қызығушылығын қорғау мен
макроэкономикалық тұрақтылықты одан әрі қолдау болды. Бір жыл ішінде алға
қойған міндеттер мен мақсаттарды орындауда бірлесіп жасалған жұмыстар
жемісті болды. Осы уақыт ішінде осындай мемлекеттің шешімін дұрыс қабылдау
мен түсінуде келді. Директорлар кеңесінде жай ғана поштаның даму
тұжырымдамасын емес, сонымен қатар ұлттық пошта операторының инфрақұрылымын
жаңартатын бағдарламаны қамтитын 2007-2009 жылдарға дамудың стратегиялық
бағыттары бекітілді. Мұндай жаңартудың негізгі міндеттері пошта байланысы
бөлімшелерінің жеке желісін оларды жан-жақты қамтып, техникалық нығайту мен
ақпараттық коммуникациялық және банктік жабдықтармен қамту арқылы жетілдіру
болып табылады. Бұл шаралар көптеген стратегиялық маңызды міндеттерді
орындауды ұйғарады. Бірінші кезекте қаржыландыру көздерін аймақтық желіні
қалалық, аудандық, ауылдық деңгейде дамытуға толық мобилизациялау қажет.
Бұл жан-жақты әрі ақпараттық-техникалық жабдықтау деңгейінде стандартты
пошта-жинақтау қызметтерінің тізімін сапалы негізде көрсетуге мүмкіндік
береді. Екіншіден, бұл қайта жабдықталған пошта байланысы бөлімшелерінде
электронды үкімет жүйесіне қосылу, несиелеу, тұрғын үй салу жинақтарын
жасау үшін теле және ақпараттық-коммуникациялық қызметтерді дамыту есебінен
көрсетілетін қызметтер аясын кеңейтуге мүмкіндік береді. Компанияның даму
жоспарын іске асыру пошта-жинақтау қызметтерін көрсету деңгейін көтеруге,
пошта жөнелтімдерін тасымалдау жиілігін арттыру, сонымен қатар тұтастай
алғанда аймақтық желі мен тораптық бағдарларды оңтайландыратын тораптық
бағыттар бойынша пошталық жөнелтімдерді жеткізу мерзімін қысқартуға
септігін тигізеді.
Қазпочта АҚ қызметінің тағы бір оңды нәтижесі клиенттер мен
әріптестер жағынан компания қызметтеріне деген жоғары қызуғышылық болып
табылады. Пошта – Қазақстан халқының бәріне дерлік қол жетімді бірегей
күшті желілік құрылым. Қазпочта ең пәрменді филиалдық желіге ие.
Республикада мұндай желіге іспеттес желі жоқ. Қазпочтаның барлық облыстық
филиалдарында K-mobile мен K-cell ұялы байланыс қызметтері үшін
төлемдерді қабылдаудан жаңа жобаларды іске асыру бойынша бағдарламалық
өнімдер сәтті қолданылып келеді.
2006 жылдың мамырында Қазпочта құнды қағаздар рыногында трансфер-
агенттік қызметті іске асыруға лицензияны алды. Бұл компанияның трансфер-
агенттік қызметтерді көрсетудегі жұмысын кеңейтуге мүмкіндік берді. Қазіргі
кезде Қазпочта АҚ өзінің қызметін құнды қағаздар рыногында белсенді түрде
дамытуда. Мұнда негізгі екі бағытты атап өтуге болады.
Біріншісі пошта секторында Казпост-секьюритиз деп аталатын
бірегей жобаны қамтиды. Ол бүгінде Қазпочтада енгізілуде. Мұнда Алматы
қаласы Аймақтық қаржы орталығы алаңында құнды қағаздармен түрлі
операцияларды жүргізу ұйғарылады.
Екінші бағыт Қазпочта АҚ құнды қағаздар рыногында трансфер-
агенттік желіні дамытуды айқындайды. Осыған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.