Рента қатынастары және ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімділігі

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
І Бөлім. Ренталар теориясы және аграрлық қатынастар
1.1. Аграрлық қатынастардың мәні мен ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Рента және оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.3. Рентаның арендалық шарттағы жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.4. Шетелдердегі жер рентасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.5. Кен өнеркәсібіндегі рента қатынастары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
ІІ Бөлім. Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция
2.1. Рента қатынастарының ауыл шаруашылығы өнімділігіне тиімділігі ... ...16
2.2. Агроөнеркәсіптік интеграция ауыл шаруашылығын нығайту көзі ... ... ...17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе
Аграрлы қатынастар экономикалық теория мен практикада ең маңызды әрі күрделі мәселе болып табылады.
Аграрлы деген ұғым латын сөзі («аgгагіа» — жер деген мағынаны білдіреді). Жерді иелену және қолданумен байланысты әлеуметтік-экономикалық катынастарды аграрлы қатынастар дейміз.
Бұл қатынастардың ерекшелігінің өзі сонда. Көбінесе бұлар экономикалық және табиғи факторлардың өзара іс-әрекетімен, аграрлы еңбек өнімділігін арттырудағы өнеркәсіп ролінің өсуімен анықталады. Сондай-ак, жерді игеру және жерді қолданумен де өте тығыз байланысты.
Менің курстық жұмысым «Рента қатынастары және ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімділігі» деп аталады. Курстық жұмыс екі бөлімнен бірнеше бөлімшелерден тұрады.
Бірінші бөлім «Ренталар теориясы және аграрлық қатынастар» деп аталады. Мұнда аграрлық қатынастардың мәні мен ерекшелігі, рента және оның түрлері, І-ші және ІІ-ші дифференциальды ренталар және рентаның арендалық шарттағы жағдайы ашып көрсетілген.
Ал екінші бөлім «Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция» деп аталады. Мұнда рента қатынастарының ауыл шаруашылығы өнімділігіне тиімділігі және агроөнеркәсіптік интеграция ауыл шаруашылығын нығайту көзі деген сұрақтар қаралған.
Курстық жұмысты жазу барысында А.Б. Темірбекованың «Экономикалық теория» оқулығын, Я.Әубәкіров, М.Есқалиевтардың «Экономикалық теория негіздері» оқылығын, «Микроэкономика» оқулықтарын, сондай-ақ экономика саласы бойынша мерзімді басылымдарды пайдаландым.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Казақстан Республикасы Конституциясы 1995-ші жылы 30-шы тамызда қабылданған
2. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі.-Алматы, 2006
3. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы " 2001 жылғы 12 маусымдағы №209-11 Қазақстан Республикасының салық кодексі
4. Есқараев Ө.Қ. Қазақстан Республикасының нарығын мемлекеттік реттеу.-Алматы, 2007
5. Кеулимжаев К.К., Әжібаева З.Н., Кұдайбергенов Н.А., Жантаева А.А. Қаржылық есеп — Алматы: Экономика, 2001.
6. Куликов А. Экономикалық теория негіздері.-Шымкент,1994
7. Қалдыбаев о., Теміров Е. Нарықтың экономикалық анықтамалығы.- Алматы,1993
8. Қуатова Д.Я. Кәсіпорын экономикасы.-Алматы, 2006
9. Медешев Б. Нарықтық экономика теориясына кіріспе.-Алматы, 1995
10. Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы.-Алматы,2003
11. Микроэкономика: Оқулық.-Алматы, 2006
12. Мырзалиев Б.С.,Әбдішүкіров Р.С. Кәсіпкерлік қызметте бухгалтерлік есепті ұйымдастыру: Оқу құралы.-Алматы, 2006
13. Темірбекова А.Б. Экономикалық теория: оқу құралы.-Алматы, 2008
14. Тоқсанбай С.Р. Толық экономикалық орысша-қазақша сөздік. Алматы: - Сөздік-Словарь, 1999.
15. Экономикалық теория негіздері:оқулық/ред. басқ. Я. Әубәкіров.-Алматы, 2004
16. Экономикалық теория негіздері: Оқу құралы/ред. басқ. Я. Әубәкіров.-Алматы, 1998

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
І Бөлім. Ренталар теориясы және аграрлық қатынастар
1.1. Аграрлық қатынастардың мәні мен
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...5
1.2. Рента және оның түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 7
1.3. Рентаның арендалық шарттағы жағдайы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.4. Шетелдердегі жер
рентасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...11
1.5. Кен өнеркәсібіндегі рента
қатынастары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
ІІ Бөлім. Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция
2.1. Рента қатынастарының ауыл шаруашылығы өнімділігіне тиімділігі ... ...16
2.2. Агроөнеркәсіптік интеграция ауыл шаруашылығын нығайту
көзі ... ... ...17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .22

Кіріспе
Аграрлы қатынастар экономикалық теория мен практикада ең маңызды әрі
күрделі мәселе болып табылады.
Аграрлы деген ұғым латын сөзі (аgгагіа — жер деген мағынаны
білдіреді). Жерді иелену және қолданумен байланысты әлеуметтік-экономикалық
катынастарды аграрлы қатынастар дейміз.
Бұл қатынастардың ерекшелігінің өзі сонда. Көбінесе бұлар экономикалық
және табиғи факторлардың өзара іс-әрекетімен, аграрлы еңбек өнімділігін
арттырудағы өнеркәсіп ролінің өсуімен анықталады. Сондай-ак, жерді игеру
және жерді қолданумен де өте тығыз байланысты.
Менің курстық жұмысым Рента қатынастары және ауыл шаруашылығы
өндірісінің тиімділігі деп аталады. Курстық жұмыс екі бөлімнен бірнеше
бөлімшелерден тұрады.
Бірінші бөлім Ренталар теориясы және аграрлық қатынастар деп аталады.
Мұнда аграрлық қатынастардың мәні мен ерекшелігі, рента және оның түрлері,
І-ші және ІІ-ші дифференциальды ренталар және рентаның арендалық шарттағы
жағдайы ашып көрсетілген.
Ал екінші бөлім Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция деп
аталады. Мұнда рента қатынастарының ауыл шаруашылығы өнімділігіне
тиімділігі және агроөнеркәсіптік интеграция ауыл шаруашылығын нығайту көзі
деген сұрақтар қаралған.
Курстық жұмысты жазу барысында А.Б. Темірбекованың Экономикалық
теория оқулығын, Я.Әубәкіров, М.Есқалиевтардың Экономикалық теория
негіздері оқылығын, Микроэкономика оқулықтарын, сондай-ақ экономика
саласы бойынша мерзімді басылымдарды пайдаландым.

І Бөлім. Ренталар теориясы және аграрлық қатынастар
1.1.Аграрлық қатынастардың мәні мен ерекшелігі

Бүкіл халықтық референдумда 1995-ші жылы 30-шы тамызда қабылданған
Казақстан Республикасы Конституциясында былай делінген: Жер және оның
койнауы, су көздері, өсімдіктер мен жаңуарлар дүниесі, басқа да табиғип
рсесурстар мемлекет меншігінде болады. Жер, сондай-ақ Заңда белгіленген
негіздерде, шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін- (6 бап, 3
ші пункт).
Осындай заңға 1995-ші жылы 25-ші желтоксанла қабылданған Қазақстан
Республикасының Жер туралы заңын жатқызамыз. Онда жерді иеленудің және
жерді қолданудың детальлары дәйектілікпен ашылған. Алдыменен кез келген
шаруашылық субьектілерін (ұжымдық немесе жекелеген) қызыктыратын нәрсе ауыл
шаруашылығы өндірісі жағдайының ерекшеліктері. Сондықтан осы срекшеліктерді
барынша ашуымыз керек.
Ауыл шаруашылығы өндірісі өнеркәсіп өндірісінен біршама ерекшелігі
бар.
Біріншіден, мұнда басты ондіріс құрал-жабдығы жер болып табылады. Ауыл
шаруашылығына жарамды жер көлемі өте шсктеулі. Одан басқа жерлерді: тундра,
орман, тау, кұм, су бассейндері. қала және ауылдық тұрғындар қосыны,
өнеркәсіп пен транспорт объектілері алады.
Екіншіден, ауыл шаруашылығына жарамды жерлер-табиғи және экономикалық
(жасанды) құнарлылығы бойынша бөлінеді.
Үшіншіден, кәдімгі өндіріс құралдарынан: машине, ірі құрылыстар,
жабдықтардан жердің айырмашылығы сол, ол қайта өндіруге болмайтын өндіріс
құралдары болып табылады. Егер оған қамқорлықпен дұрыстап қараса жақсаруы
әбден мүмкін.
Төртіншіден, ауыл шаруашылығы өндірісі процесіне жердің сапасы ғана
әсер етіп қоймайды, сондай-ақ табиғи факторлар — ауа-райы, күннің ұзақтығы,
жауын-шашын мөлшері және температурадағы кұбылыстар да ықпал жасайды.
Бесіншіден, ауыл шаруашылығы өндірісі циклында сезондық айырмашылық
болады. Ауыл шаурашылық өнлірісіндегі сезондылық мәшине мен жабдықтарда
қолдануы кері әсерін тигізеді. Ауыл шарушылық мәшинелері тек қана жерде
жұмыс істеген кезеңде ғана қолданылады: сонда жылына 20 күндей сеялка, 5-10
күндей, астық жинайтын комбайындар — 10-20 күндей, трактор паркі — 50-60
күндей ғана пайдаланылады. Сондықтан өнеркәсіпке қарағанда, негізгі
өндірістік мерзім айналымы әлде қайда жай жүреді. Мұнда ескіні жөндеуге
және жаңа ауыл шаруашылығы мәшинелерін алуға қажетті амортизациялық қор
баяу калыптасады. Осының барлығы резервтік және сақтандыру корының құрылуын
талап етеді. Егін болмағаи жылдары ауыл шаруашылығы өндірушілері банкке
несие үшін, ал мемлекетке субсидия үшін қол жаюына тура келеді.
Алтыншыдан, аграрлық қатынастардың тарихы басқа жерді ( мейлі ол
оброк, жерде жұмыс істеу немесе арендалық төлем) қолданған үшін ақы
төлеудің ерекше экономикалық маңыздылығын барлығын куәландырады.
Жерді қолданғаны үшін төлем арендалық төлемнің мазмұны болып табылады,
ал оның экономикалық қайнар көзі дифференциалдық және абсолюттік рента. Жер
рентасының осы екі түрі де жерге деген меншіктің экономикалық өткерілуін
көрсетеді.
Жер туралы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес 34-ші баптың 3-ші
пункті Жеке меншік құқығын өткізуде жер учаскесінің иесі сол жерді
уақыгша пайдалануға — жер учаскісін уақытша пайдалану шарты негізде беруге
құқылы.
Мемлекет меншігіндегі жерді уақытша пайдалануға беру 38-ші баптың 4-ші
пунктіне сай жүзсге асады. Жердің уақытша пайдалануға берілуі жер
учаскісінің арендалық шарты негізінде жүргізіледі. Мемлекет жүзеге
асыратын жерге деген төлем (8 бап, 4 п.), жер салығы ретінде немесе
арендадық төлем түрінде алынады, ол жер учаскісінің сумен қамтамасыз
етілуі және орналасуы, сапасына байланысты анықталады.
Осыдан арендалық төлем (жер рентасы) мәселесін қарастыру маңызды.
себебі ол ауыл шаруашылығы өндірісі тиімділіпне кәдімгідей әсер етеді.

1.2. Рента және оның түрлері

Аграрлы қатынастар құрылымындағы басты экономикалық қатынастарға
ренталық қатынастарды жатқызамыз.
Ауыл шаруашылығы кәсіпкерлеріне жерді арендаға бере отырып, жер
иегері бұл үшін белгілі төлем — рента адады. Жер рентасы жер иегеріне
арендалық төлем түрінде төленеді. Алайда арендалық төлем мен жер рентасын
баламадан (теңестіріп) қарауға болмайды. Арендалық төлем рентаға қарағанда
сандық жағынан көптеу. Арендалық төлемге мыналар енді: жер рентасының өзі,
жерде салынған үй-құрылыстары мен жабдықтарының амортизациясы, жерге
жұмсалған капиталдың пайызы (%), ауыл шаруашылығы жұмыскерлері жалақысының
бір бөлігі.
Жер рентасы — жер учаскісін уақытша қолданғанға (пайдаланғанға)
төленетін төлем. Осы төлем қосымша құнның арендатор капиталының орташа
пайдасынан артық болу есебінен пайда болады.
Мынандай сауал туындайды: мұндай артықтық калай пайда болады? Бұл
сауалға дифференциалдық және абсолютті рента құрылуының механизмін талдау
арқылы көз жеғкізуге болады.
Дифференциалдық рентаның екі түрі бар: І-ші және II-ші дифференциалдық
ренталар. І-ші диффереициалдық рентаның құрылу себебін жерді шаруашылық
объектісі ретінде мононолиялау болып табылады. Оның мәнісі мынада: сапалық
жағынан жақсы және орташа жер учаскілерін пайдаланған кәсіпкер-
арендаторлар, өздерінше жерді шаруашылық объектісі ретінде игереді.
Сондықтан олар (арендалық келісім шеңберінде) оған басқа
кәсіпкерлердің қапитал салуына жол бермейді, сөйтіп сапалық жағынан жақсы
және орташа жер үчаскесінен монопольды қосымша пайданы табады. Мұндай
монополиялық ауыл шаруашылығын өңдеуге жарамды және онымен әртүрлі
шаруашылықтың айналысуына жердің шектеулігімен туындаған.
Осы монополиялыққа байланысты ауыл шаруашылығы өніміне баға
құрылуының ерекшелігі тән болып келеді, Өнеркәсіпте бағалар өндірістің
орташа жағдайымен реттеледі. Ауыл шаруашылығында жер өндіріс құрал-
жабдығыың басты элементі болғандықтан, онда бағалар ең нашар жер
учаскісіндегі өндіріс жағдайымен және орташа сапалы жерлер саны шектеулі
(көптеген жерлер шөл және шөлейтті аймақлтарда, ормаи, тундра. Балшықты,
таулы массивтер және с с), сондықтан жақсы және орташа учаскеден алынған
өнім көлемі сұранымды жаба алмайды.
Мемлекет нашар (құнарлылығы төмен) жерлерді де айналымға қосуға мәжбүр.
Сондықтан өндірістіңц қоғамдық бағасы орташа жермен емес, нашар жермен
анықталады. Нәтижесінде жақсы және орташа жер учаскесіндегі еңбек
өонімділігінің жоғары болуы кеткен шығындар бірлігін өнімге шаққанда нашар
учаскіге карағанда жоғары болады. Сөйтіп, қосымша пайда құралады, оны жер
иегерлері дифференциалды рента түрінде иеленеді.
Дифференциалды рентаның қайнар көзі жақсы және орташа сапалы жер
учаскесіндегі ауыл шаруашылығы жұмыскерлерінің өнімді еңбегі болып
табылады. Нақты мысалмен 1 жәнс П-ші дифференциалды реналардың құрылу
механизімін; қарастырамыз: учаскілер табиғи құнарлылығы бойынша әрқалай, ал
осы учаскідегі капитал шығындары біркелкі — 100 тг. бірлігінде және орташа
пайда шартты түрде 20тг. бірлігіне тең. Капиталды біркелкі шығындағанда,
осы учаскіге жұмсаған әрбір еңбек әртүрлі эффект тиімділігін береді:
бірінші — учаскінің арендаторы 1 га. 4 центнер алады екіншісі — 5ц.,
үшіншісі - 6 центнерден. Нәтижесінде бірінші (нашар) учаскідегі 1центнер
өнім өндірісінің жеке бағасы (өндіріс шығындары плюс орташа пайда) ең
жоіғары - 30 тг. бірлігінде, екіншісінде (орташада ) – 24 тг. бірлігінде
және үшіншісінде (жақсысында) ең төменгі 20 тг., бірлігінде болады.
І-ші және ІІ-ші дифференциалды ренталарның құрылу механизмі.

УчаскілКапиталғаОрташаЕгін Өндіріс бағасыБарлық Дифференц
ер шығындар пайда өнімділігі1ц өнімнің рента
ц өндіріс
бағасы

І нашар100 20 4 30 30 120 0
120 -
2 100 20 5 24 30 120 30
орташа 150 -
3 жаксы100 20 6 20 120 60
30 180 -
3-ші 100 20 8 15 120 -
учаскіг 30 240 120
е
қосымша
қаржы

Алайда нарық бұл айырмашылықты мойындамайды және бірдей сапалылықтағы
барлық өнім біркелкі рыноктық бағамен сатылады. Ол баға нашар участкі
жердегі өндіріс жағдайымен анықталады, яғни 1 центнерге 30 тг. бірлігі
келуі керек.
Демек, құнарлығы бойынша І-ші дифференциалды рента — ауыл
шаурашылығы өнімі өндірісінің қоғамдық бағасы арасындағы айырмашылыққа тең.
Сондықтан ол нашар участкі жағдайымен және олардың ең құнарлы жердегі
өндірістің жеке бағасымеи анықталады.
Сондықтан І-ші дифференциалды рента жер участкісікің рыноққа алыс-
жақын орналасуымен, ауыл шаруашылығы өнімін өңдеу орынының алшақтығы
салдарынан тууы мүмкіи. Өткізу пунктіне жақын орналасқан шаруашылықтар өз
өнімдерін біркелкі қоғамдық өндіріс бағасымен сата отырып, қосымша пайда
табады — ол орналасуы бойынша І-ші дифференциалды рентаны құрайды.
Егер дифференциалды рента топырақтың табиғи құнарлылығымен байланысты
болса, ІІ-ші дифференциалды рента топырақтың жасанды құнарлылығымен
байланысты. Ол топырақ құнарлылығын қосымша
капитал жұмсау арқылы жақсартумен түсіндіріледі.
Айталық, үшінші (жақсы) жер участкісіне қосымша 100 тг. бірлігі
сапасында капитал жұмсалды делік, ол осы участкінің кұнарлылығын және өнім
түсімділігін арттыруға ықпал етеді. Егер бірінші жұмсалған капитал I га. 6
центнер берсе, екіншісі түсімділігін 8 центнерге дейін көтерді.
Сөйтіп, ІІ-ші дифференциалды рента І20тг. (ақша) бірлігіне тең.
Топырақтың экономикалық құнарлылығын арттыру дегеніміз — экстенсивті
жерді игерудің орынына интенсивтіліктің келуі. Бұл бұрыннан белгілі
участкіге қосымша өндіріс құрал-жабдығы менп еңбекті жұмсау арқылы жүзеге
асады. Немесе оны былай түсінеміз: жаңа мәшинені қолдану, өсімдіктің
түсімділігі мол сорттарын шығару, тыңайтқыштарды кеңінен пайдалану, мәдени
өсімдіктер ауруымен күресу үшін химиялық құралдарды қолдану, суғаратын және
құрғататын каналдар салу.
Бұрыннан бар участкіні қосымша қаржылау бірінші қаржылауға қарағанда
қосымша пайда әкелуі мүумкін, сосын барып ол ІІ-ші дифференциалды рентаға
айналады.

1.3. Рентаның арендалық шарттағы жағдайы

Арендалық (жалгерлік) шарттың мерзімі біткенше арендатор қосынды
пайданы өзі иеленеді. Арендалық қатынастары дамыған елдер практикасы
көрсеткендей, үшінші учаскіні арендаға жаңадан бергенде жер меншіккері
арендалық төлемге барлық қосымша пайданы енгізеді. Бұл кезде арендалық
төлем арендаторға емес, жер иесіне түседі. Сондықтан жер иесі мен
арендатор арасында аренда мерзімі үшін күрес жүреді. Арендаторлар мерзімнің
ұзақ болғанын қалайлы, себебі олар осы кезде жерге қосымша капитал салады
және сол салымның жер участкілерін қысқа мерзімге өткізуге тырысады.
себебі жиірек қосынды пайданы ІІ-ші дифференциалды рента түрінде алуға
ұмтылады.
Аренда (жалгерлік) мерзіміне күрес жер тиімділігінін дамуына кері
әсерін тигізеді. Арендаторлар жерді қысқа мерзімге ала отырып, қосымша
капитал шығындарын жұмсаудан бас тартады, бұл болса жерді тиімді игеруге
кедергі жасайды. Ауыл шаруашылығы өндірісінде ғылыми-техникалық
революцияның жетістіктерін интенсивті қолдану кезінде П-ші дифференциалды
рентаның ынталандырушы маңызы барынша артады.
Осы қайшылықты шешу үшін Қазақстан Республикасы Жер туралы Заңының
104-бабы 1-пунктінде былай делінген: Жер участкілерінің меншіктері мен
жерді колданатындар топырақ құнарлылығын қалпына келтіру және арттыру
бағытындағы шараларды жүргізуге міндетті.
Сондықтан да жер участкілерін арендалау шіартында арендаторлардың
арендалайтын жерге қосымша капитал салуына материалдық мүдделілігі
ескерілуі қажет.
Арендалық қатынастардың өзінс тән көп жылғы тарихы бар. Жерге жеке
меншік пайда болғаи кезде жерге аренда туындаған.

1.4. Шетелдердегі жер рентасы

Әлемдік қауымдастық елдерінде жерге аренданың негізінен екі түрі бар:
- каииталистік, пайда табу мақсатындағы түрі. Бұл Англия, Бельгия.
Голландияда тараған;
- шаруалық, бұл түріндегі жер ұсақ шаруагердің және оның отбасының тұтыну
қажеттілігін канағаттандыру үшін арендаланады. Бұл түрі Орта Шығыс пен
Латын Америкасы елдерінде кең тараған.
АҚШ-да 150 млн.гектарға дейін жер арендаланады, ал фермерлердің
ренталық төлемдері 20 млрд. долларға жетеді. Сондықтан да арендаторлар жер
құнарлылығын жақсартуға шығындар жұмсайды.
Әлем қауымдастығындағы дамыған елдердің жерді және жерді қолдануды
тиімді пайдалалуы бүгін бір ауыл шаруашылығы жұмыскерінің мұнша адамды
асырай алатындығын көрсетеді:
- Белгияда — 100 адамды;
- Англияда - 95 адамды;
- АҚШ-та(да) - 80 адамды;
- Голландияда — 60 адамды;
- Канадада - 55 адамды;
- Германияда — 50 адамды;
- Данияда - 40 адамды;
- Францляда - 40 адамды.
Жер рентасының теориясын К. Маркс толық зерттеген. Дифферециалды
рентаның теориясын жасауда классикалық экономикалық теорияның өкілі Давид
Рикардо (1772-1823 жж.) ерекше үлес қосты. Ол дифференциалды рентаның нашар
участкідегі ауыл шаруашылығы өнімінің құнымен және ауыл шаруашылығы
өнімінің жақсы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.