Байыту фабрикасынын кернеуи 110\10 кв электр торабынын жобасы
КІРІСПЕ
Халық шаруашылығы мен өндірісті дамыту электр энергетикасын жетілдіру қажеттілігін тудырады: өндіріс мекемелерін үнемді,сенімді электр жабдықтау жүйелерін, электржетектер мен техникалық процесстерді автоматтандырылған басқару жүйелерін құру.
Энергетиктер және энергосалушылармен шешілетін негізгі мәселелер өндіріс көлемін үздіксіз көбейтуден, жаңа энергетикалық объектілерді салу мерзімін қысқарту мен ескілерін қайта жаңартудан, меншікті капитал салымын азайтудан, меншікті шығынын қысқартудан, еңбек өнімділігін жоғарлатудан, электр энергетиканың өндіру құрылымын жақсартудан тұрады. 80 жыл бойы электр энергетикасы жалпы ұлттық монополия ретінде дамыды және қызмет етті. Бұрынғы одақтың әрбір республикасы бірыңғай энергетикалық жүйенің (БЭЖ) аралық бөлігі болған. 1991 жылы БЭЖ бен электр энергетикасын децентрализациялау мен дезинтеграциялау саланы реформалау процесстері басталды. Бірақ бұған қарамастан электр энергиясы бұрынғыдай энергияның әмбебап түрі болып қалады. Сонымен бірге ол халық шаруашылығының барлық салаларында техникалық прогресстің негізі ретінде қызмет етеді.
Электр энергиясының басты тұтынушылары болып өндіріс транспорт, ауыл шаруашылығы, қалалар мен ауылдардың коммуналды шаруашылығы болып табылады. Бұнда өндіріс объектілеріне электр энергиясын тұтынудың 70%-дан астамы келеді.
Электр энергиясы барлық ауыл шаруашылық салаларында, әсіресе әртүрлі механизмдердің электр жетегінде, ал соңғы жылдары әртүрлі электротехнологиялық орнықтыруларда, бірінші кезекте электротермиялық және электродәнекерлеу қондырғыларда, ұсақтауда, материалдарды электр ұшқынды және электр дыбысты өңдеуде, тасымалдауда қолданылады.
Халық шаруашылығы мен өндірісті дамыту электр энергетикасын жетілдіру қажеттілігін тудырады: өндіріс мекемелерін үнемді,сенімді электр жабдықтау жүйелерін, электржетектер мен техникалық процесстерді автоматтандырылған басқару жүйелерін құру.
Энергетиктер және энергосалушылармен шешілетін негізгі мәселелер өндіріс көлемін үздіксіз көбейтуден, жаңа энергетикалық объектілерді салу мерзімін қысқарту мен ескілерін қайта жаңартудан, меншікті капитал салымын азайтудан, меншікті шығынын қысқартудан, еңбек өнімділігін жоғарлатудан, электр энергетиканың өндіру құрылымын жақсартудан тұрады. 80 жыл бойы электр энергетикасы жалпы ұлттық монополия ретінде дамыды және қызмет етті. Бұрынғы одақтың әрбір республикасы бірыңғай энергетикалық жүйенің (БЭЖ) аралық бөлігі болған. 1991 жылы БЭЖ бен электр энергетикасын децентрализациялау мен дезинтеграциялау саланы реформалау процесстері басталды. Бірақ бұған қарамастан электр энергиясы бұрынғыдай энергияның әмбебап түрі болып қалады. Сонымен бірге ол халық шаруашылығының барлық салаларында техникалық прогресстің негізі ретінде қызмет етеді.
Электр энергиясының басты тұтынушылары болып өндіріс транспорт, ауыл шаруашылығы, қалалар мен ауылдардың коммуналды шаруашылығы болып табылады. Бұнда өндіріс объектілеріне электр энергиясын тұтынудың 70%-дан астамы келеді.
Электр энергиясы барлық ауыл шаруашылық салаларында, әсіресе әртүрлі механизмдердің электр жетегінде, ал соңғы жылдары әртүрлі электротехнологиялық орнықтыруларда, бірінші кезекте электротермиялық және электродәнекерлеу қондырғыларда, ұсақтауда, материалдарды электр ұшқынды және электр дыбысты өңдеуде, тасымалдауда қолданылады.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.
1. Князевский Б.А., Липкин Б.Ю. “Электроснабжение промышленных предприятий” – М. Высшая школа, 1986 г, 400 с.
2. “Справочник по проектированию электрических сетей и электрооборудования” под редакцией Ю.Г.Барыбина и др. – М. Энергоатомиздат, 1991 г, 464 с.
3. “Справочник по проектированию электрических сетей и электрооборудования” под редакцией Ю.Г.Барыбина и др. – М. Энергоатомиздат, 1990 г, 576 с.
4. “Справочник по электроснабжению и электрооборудованию” В 2 т. под редакцией А.А.Федорова. – М. Энергоатомиздат, 1986 г, 568 с.
5. Федоров А.А. “Основы электроснабжения промышленных предприятий” - М. Энергия, 1967 г.
6. Неклепаев Б.Н., Крючков И.П. “Электрическая часть электростанций и подстанций”. Справочник – М. Энергоатомиздат, 1989 г.
7. Рожкова Л.Д., Козулин В.С. “Электрооборудование станций и подстан-ций” - М. Энергоатомиздат, 1987 г.
8. Чернобровов Н.В. “Релейная защита” Учебное пособие. – М. Энергия.
9. Васин В.М., Липкин Б.Ю. Дипломное проектирование для специаль-ности “Электрооборудование промышленных предприятий и установок” М. Высшая школа, 1977 г.
10. Липкин Б.Ю. “Электроснабжение промышленных предприятий” - М., 1975 г.
11. ПТЭ и ПТБ, 1969 г.
12. Правила устройства электроустановок. Минэнерго СССР – М.Энергия, 1986 г.
13. Айзенберг Ю.Б. “Световые приборы” .- М.Энергия, 1986, 464 с.
14. “Справочная книга для проектирования электрического освещения” под редакцией К.Н.Кнорринга, .- М.: Энергия, 1976, 387 с.
15. .Федоров А.А., Каменева В.В. “Основы электроснабжения промышлен-ных предприятий” – М. Энергоатомиздат, 1984. – 472 с.
16. Положение об аттестации производственных объектов организации по условиям труда. Постановление коллегии от 22 мая 1995 года.
17. Свенчанский А.Д., Трейзон З.Л., Мнухин Л.А. “Электроснабжение и автоматизация электротермических установок” – М.: Энергия, 1980. – 320 с.
18. Миронов Ю.М., Миронова А.Н. “Электрооборудование и электроснабжение электротермических, плазменных и лучевых установок” – М. Энергоатомиздат, 1991. – 376 с.
19. Свенчанский А.Д., Жердев И.Т. “Электрические промышленные печи: Дуговые печи и установки специального нагрева” – М. Энергоиздат, 1981. – 296 с.
20. Свенчанский А.Д., Смелянский М.Я. “Электрические промышленные печи. Дуговые печи” – М. Энергия, 1970. – 264 с.
21. Минеев Р.В., Михеев А.П., Рыжнев Ю.Л. “Графики нагрузок дуговых электропечей” – М. Энергия, 1977. – 120 с.
22. Минеев Р.В., Михеев А.П., Рыжнев Ю.Л. “Повышение эффективности электроснабжения электропечей” – М. Энергоатомиздат, 1986. – 208 с.
23. Шидловский А.К., Вагин Г.Я., Куренный Э.Г. “Расчеты электрических нагрузок систем электроснабжения промышленных предприятий” – М. Энергоатомиздат, 1992. – 224 с.
24. Борисов Б.П., Вагин Г.Я. “Электроснабжение электротехнологических установок” – Киев: Наук.думка, 1985. – 248 с.
25. Баклашов Н.И., Китаева Н.Ж., Терехов Б.Д. “Охрана труда на предприятиях связи и охрана окружающей среды” – М.: Радио и связь, 1989. – 288 с.
26. Хакімжанов Т.Е. “Еңбек қорғау” – Алматы: «ЭВЕРО», 2008 – 240 б.
27. Борисов Б.П., Вагин Г.Я. “Электроснабжение электротехнологических установок” – Киев: Наук.думка, 1985. – 248 с.
28. Баклашов Н.И., Китаева Н.Ж., Терехов Б.Д. “Охрана труда на предприятиях связи и охрана окружающей среды” – М.: Радио и связь, 1989. – 288 с.
29. Хакімжанов Т.Е. “Еңбек қорғау” – Алматы: «ЭВЕРО», 2008 – 240 б.
1. Князевский Б.А., Липкин Б.Ю. “Электроснабжение промышленных предприятий” – М. Высшая школа, 1986 г, 400 с.
2. “Справочник по проектированию электрических сетей и электрооборудования” под редакцией Ю.Г.Барыбина и др. – М. Энергоатомиздат, 1991 г, 464 с.
3. “Справочник по проектированию электрических сетей и электрооборудования” под редакцией Ю.Г.Барыбина и др. – М. Энергоатомиздат, 1990 г, 576 с.
4. “Справочник по электроснабжению и электрооборудованию” В 2 т. под редакцией А.А.Федорова. – М. Энергоатомиздат, 1986 г, 568 с.
5. Федоров А.А. “Основы электроснабжения промышленных предприятий” - М. Энергия, 1967 г.
6. Неклепаев Б.Н., Крючков И.П. “Электрическая часть электростанций и подстанций”. Справочник – М. Энергоатомиздат, 1989 г.
7. Рожкова Л.Д., Козулин В.С. “Электрооборудование станций и подстан-ций” - М. Энергоатомиздат, 1987 г.
8. Чернобровов Н.В. “Релейная защита” Учебное пособие. – М. Энергия.
9. Васин В.М., Липкин Б.Ю. Дипломное проектирование для специаль-ности “Электрооборудование промышленных предприятий и установок” М. Высшая школа, 1977 г.
10. Липкин Б.Ю. “Электроснабжение промышленных предприятий” - М., 1975 г.
11. ПТЭ и ПТБ, 1969 г.
12. Правила устройства электроустановок. Минэнерго СССР – М.Энергия, 1986 г.
13. Айзенберг Ю.Б. “Световые приборы” .- М.Энергия, 1986, 464 с.
14. “Справочная книга для проектирования электрического освещения” под редакцией К.Н.Кнорринга, .- М.: Энергия, 1976, 387 с.
15. .Федоров А.А., Каменева В.В. “Основы электроснабжения промышлен-ных предприятий” – М. Энергоатомиздат, 1984. – 472 с.
16. Положение об аттестации производственных объектов организации по условиям труда. Постановление коллегии от 22 мая 1995 года.
17. Свенчанский А.Д., Трейзон З.Л., Мнухин Л.А. “Электроснабжение и автоматизация электротермических установок” – М.: Энергия, 1980. – 320 с.
18. Миронов Ю.М., Миронова А.Н. “Электрооборудование и электроснабжение электротермических, плазменных и лучевых установок” – М. Энергоатомиздат, 1991. – 376 с.
19. Свенчанский А.Д., Жердев И.Т. “Электрические промышленные печи: Дуговые печи и установки специального нагрева” – М. Энергоиздат, 1981. – 296 с.
20. Свенчанский А.Д., Смелянский М.Я. “Электрические промышленные печи. Дуговые печи” – М. Энергия, 1970. – 264 с.
21. Минеев Р.В., Михеев А.П., Рыжнев Ю.Л. “Графики нагрузок дуговых электропечей” – М. Энергия, 1977. – 120 с.
22. Минеев Р.В., Михеев А.П., Рыжнев Ю.Л. “Повышение эффективности электроснабжения электропечей” – М. Энергоатомиздат, 1986. – 208 с.
23. Шидловский А.К., Вагин Г.Я., Куренный Э.Г. “Расчеты электрических нагрузок систем электроснабжения промышленных предприятий” – М. Энергоатомиздат, 1992. – 224 с.
24. Борисов Б.П., Вагин Г.Я. “Электроснабжение электротехнологических установок” – Киев: Наук.думка, 1985. – 248 с.
25. Баклашов Н.И., Китаева Н.Ж., Терехов Б.Д. “Охрана труда на предприятиях связи и охрана окружающей среды” – М.: Радио и связь, 1989. – 288 с.
26. Хакімжанов Т.Е. “Еңбек қорғау” – Алматы: «ЭВЕРО», 2008 – 240 б.
27. Борисов Б.П., Вагин Г.Я. “Электроснабжение электротехнологических установок” – Киев: Наук.думка, 1985. – 248 с.
28. Баклашов Н.И., Китаева Н.Ж., Терехов Б.Д. “Охрана труда на предприятиях связи и охрана окружающей среды” – М.: Радио и связь, 1989. – 288 с.
29. Хакімжанов Т.Е. “Еңбек қорғау” – Алматы: «ЭВЕРО», 2008 – 240 б.
Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Халық шаруашылығы мен өндірісті дамыту электр энергетикасын жетілдіру
қажеттілігін тудырады: өндіріс мекемелерін үнемді, сенімді электр
жабдықтау жүйелерін, электржетектер мен техникалық процесстерді
автоматтандырылған басқару жүйелерін құру.
Энергетиктер және энергосалушылармен шешілетін негізгі мәселелер
өндіріс көлемін үздіксіз көбейтуден, жаңа энергетикалық объектілерді салу
мерзімін қысқарту мен ескілерін қайта жаңартудан, меншікті капитал
салымын азайтудан, меншікті шығынын қысқартудан, еңбек өнімділігін
жоғарлатудан, электр энергетиканың өндіру құрылымын жақсартудан тұрады.
80 жыл бойы электр энергетикасы жалпы ұлттық монополия ретінде дамыды
және қызмет етті. Бұрынғы одақтың әрбір республикасы бірыңғай
энергетикалық жүйенің (БЭЖ) аралық бөлігі болған. 1991 жылы БЭЖ бен
электр энергетикасын децентрализациялау мен дезинтеграциялау саланы
реформалау процесстері басталды. Бірақ бұған қарамастан электр энергиясы
бұрынғыдай энергияның әмбебап түрі болып қалады. Сонымен бірге ол халық
шаруашылығының барлық салаларында техникалық прогресстің негізі ретінде
қызмет етеді.
Электр энергиясының басты тұтынушылары болып өндіріс транспорт, ауыл
шаруашылығы, қалалар мен ауылдардың коммуналды шаруашылығы болып
табылады. Бұнда өндіріс объектілеріне электр энергиясын тұтынудың 70%-дан
астамы келеді.
Электр энергиясы барлық ауыл шаруашылық салаларында, әсіресе әртүрлі
механизмдердің электр жетегінде, ал соңғы жылдары әртүрлі
электротехнологиялық орнықтыруларда, бірінші кезекте электротермиялық
және электродәнекерлеу қондырғыларда, ұсақтауда, материалдарды электр
ұшқынды және электр дыбысты өңдеуде, тасымалдауда қолданылады
компрессорлар, насостар, желдеткіштерде қолданылатын жалпы өндірістік
механизмдердің жетектері құрайды.
Электр энергиясы кен-байыту фабрикасында қолданылатын энергияның
негізгі түрі болып табылады, сондықтан байытудың дамуы электр энергиясы
дамуымен өте тығыз байланысты.
Кенді байыту үшін электр құралдар мен электр жабдықтау жүйесінің жаңа
түрлерін өңдеу және енгізумен ғылыми зерттеу және жоба-конструкторлық
институттар айналысады, электр құралдарын шығару – оны қолданудың
спецификалық есебін ескере отырып арнайы зауыттырда өндіріледі.
Қазіргі уақытты ірі және кішігірім қуатты электр машиналары, кернеуі
1000В-қа дейін және 1000В-тан жоғары электр аппаратураларының кенді
байытуда тез қарқынмен дамуда.
Энергожүйеден өндіріс объектілеріне, қондырғыға, жабдық пен
механизмдерге қажетті мөлшер мен сапаға сай электр энергиясын беруді
қамтамасыз ету үшін кернеуі 1000В-қа дейін және жоғары желіден тұратын
өндіріс мекемелерінің электр жабдықтау жүйелері, трансформаторлық,
түрлендіргіш және бөліп тұратын қосалқы станциялар қызмет етеді.
Өндіріс мекемелеріндегі өндірілген энергияны беру, орналастыру мен
тұтыну жоғары үнемділік және сенімділікпен өндірілу керек. Осыны
қамтамасыз ету үшін энергетиктер қолданылатын кернеудің барлық сатысында
жоғары кернеудің тұтынушыға барынша көп жақындауына байланысты электр
энергиясын орналастырудың сенімді және үнемді жасады.
Электр энергиясын цехтік орналастыру жүйесінде комплекттік қондырғылар
жабдықтары, қосалқы станциялар және токопроводтар кеңінен қолданылады.
Осының арқасында проводтар мен кабельдердің көп мөлшерін үнемдейтін
иілмелі және сенімді қондырғы жүйесі пайда болады. Автоматиканың жетілген
жүйесі, сонымен бірге өндіріс мекемелерін электр жабдықтау жүйесінің
айырықша элементтерін қорғаудың сенімді жабдықтарын кеңінен қолданады.
Электр жабдықтау объектілерін жобалаудың басты мәселесі – олардың
сенімділігі мен үнемділігінің жоғарғы сатысын қамтамасыз ету.
Өнеркәсіптердің электр жабдықтауын жобалау ғылым мен техниканың ең жаңа
жетістіктерін қолдануды есепке ала отырып жүргізіледі. Электр жабдықтарын
жобалау 3 сатыда орындалады: технико-экономикалық дәлелдеме, техникалық
жоба, жұмыстық сызбалар. Салынатын электр қондырғылар эксплуатациясының
қауіпсіздігін, сенімділік пен үнемділікті қамтамасыз ету керек. Жобалау
кезінде бұл көрсеткіштер технико-экономикалық есептеудің көмегімен жүзеге
асырылады.
1.НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
1.1 Өндірістің технологиялық үрдісі.
Жезқазған байыту фабрикалары № 1, 2 мыс кендерiн қайта өңдейдi.
Жезқазған туған жерiнiң мыс кендерiнiң құмдақтарының түрлерiне
жатады. Кеннiң қаттылығы - профессор Протодьяконов, кеннiң дара
салмағының шәкiлi бойынша 14-16 бiрлiктер - 2, 7 тм3, үйiндi салмақ
- 1, 55 тм3. Фабрика жер астындағы олжаның сульфид мыс
кендерiн қайта өңдейдi. Өңдеу оқшау технологиялық тiркестерге екi-
екiдендердi апарады. Бұл фабрикада 1989 жылға дейiн кеннiң екi
түрлерiн қайта өңдейтiн : сульфид мыс, сульфид өңдейтін технология
және олардың араластыруын жiбермейтiн мыс - қорғасын.
Жер астындағы кендер сульфидті категорияға жатады және
Медиолар 5 %ке дейiн тотығылған болып болады. Ашық олжаның
кендерi келесі сорттарға бөлшектенедi:
сульфидi - тотықтардың құрамы 12 % - ке дейiн;
араласы тотықтардың құрамы 12-20 %;
тотықтардың тотығылған құрамы - 20 %;
Технологиялық материалдар және жабдықтар
Сүзетін тор орташа ұсақталуының уатқыштарының алдында шыбықшалар
арқылы сүзетiн бет. Шыбықшалар арасындағы қашықтық 22 мм диаметрі 28-32
мм болатын, қызмет ету мерзiмi - 15-20 күн. Сырықтар бас корпустағы
бiрiншi кезеңде ұсақтауды ауданы 3200x4500 өзектi диірмен ретiнде
диаметрi 120 ммнiң құрыштан жасалған маркасы 70 Г, салмағы 6, 5 тм3
сырықтар қолданылады. Шарлар № 1-шi бас корпустағы бiрiншi кезеңдi
ұсақтауды 3200x3100 шарлы диiрмен ретiнде ЖШС-тің Павлодарлық
филиалының диаметрi 100 ммлік құрыштан жасалған шарларын қолданылады.
Шарлар 7-8 айларда бiр рет iрiктелінедi. Фильтроткань мыс концентратын
фильтрлеу ретiнде сүзгiш беттiң сүзгiде артикүл кездеменi қолданылады.
Кездеменiң қызмет мерзiмi - 15 суток.
Натридың ксантогенаты сұйық бутилді сульфид кендерiнiң флотациясында
реагент ретiнде қолданылады . Жоғары температурада 37-38 Кельвинде сұйық
ксантогенат қызғылт сары қарақошқыл түсті бiркелкi мөлдiр сұйық болады.
Төменгі температураларда өзiне тән иiсi бар, қалампыр түстi суда жақсы
еритiн байлағыш органикалық зат. Натри бутил ксантогенатының формуласы -
C5H9OS2N (1971 жылдың халықаралық атом массалары бойынша) молекулалық
салмағы - 172, 0.
Роторлы вагон төңкергiш - темір жолдағы вагондардың жартылай
аударатын, айналмалы ротор арқылы материалдарды түсiру үшiн арналған.
Жартылай жүк түсiретiн вагондарды төңкергiштің параметрлерi:
автотiркестердiң өстерi бойынша ұзындығы 15500 мм , биiктiгі 3190 мм, 120
тонна кем жүк көтереді.
Конусты iрi ұсақтағыш 1500180 - 3000 кгссм2ге дейiн көмбе алғашқы iрi
кендердің ұсақталулары үшiн арналған. Конусты түрiнiң уатқышы
бөлшектейтiн органы (тостаған ) iшiнде жылжымайтын конус орналастырылған
қозғалатын конус болып табылатын машина. Машинаның негiзгi түйiндерi:
аст, траверса, бiлiк, айдаушы белдiк және ерiксiз келтiру бөлшектейтiн
эксцентрик.
Езу, жару, бұрылыс және уатылу шақпақ тау-кен жыныстарын кеңiстiкте
қозғалыстың нәтижесiнде болатын iшкi конус арқылы iске асады. Ұсақталу
үрдісі конустардың дөңгелегi бойынша ұсақтау аймақтың бiртiндеп орын
ауыстыруы үздiксiз болады, яғни корпустың жылжымайтын жұмыс бетi бар
жылжымалы конусының жақындауында. Ұсақталынған материалдың жүк түсiруi
босату саңылауы арқылы өз салмақты әсермен корпустан бөлшектейтiн
конустың ауытқуында үздiксiз болады. Өлшемдері бiр-бiрінен өнiмнiң
өлшемдерi өлшемдерге ашық тарапқа, түсiру саңылауын ендермен анықталатын
түсiру саңылауынан едәуiр аса алады. Ұсақталынған өнiмнiң iрiлiгi және
уатқыштың өнiмдiлiгi босату саңылауының енiнен тәуелдi болады.
Конусты уатқыш - 1500180 ұсақтағышының негiзгi техникалық
мiнездемесі 1.1 кестеде келтiрiлген.
Кесте 1.1-Конусты уатқыш - 1500180 ұсақтағышының негiзгi техникалық
мiнездемесі.
Параметрлердің аталуы Нормасы
Ені, мм 1500
Руданың размері, мм 1200
Тасымалданатын руданың ені, мм 1200
Ұсақтағыштың конусының диаметрі, мм 2520
Ұсақтағыштың конусының минутта айналуы 80
Электрқозғалтқыш:
Типі ФАМСО-158-10
қуаты, кВт 310, 320
Айналу жиілігі, айнмин 590
кернеуі, в 6000
Ұсақтағыш массасы, т 415,4
Конвейерлер кеннiң тасымалдауы үшiн байыту фабрикаларында
қолданылады. Таспалы конвейер үздiксiз әсердiң сусымалы, шақпақ тағы
басқа материалдарды орын ауыстыру үшiн қолайлы таситын құрылымы болады.
Барабан диермендерi байыту фабрикаларындағы барабан диермендерi кендердiң
ылғалды ұсақтауы үшiн арналған. Флотациялық машиналар iрiлiктi
ағзындалған кендердiң көбiктi флотациясының әдiсiн сөндiру үшiн арналған.
Басқа су орталарындағы минералдардың бөлiмшесiндегi көбiктi флотацияның
әдiсi бөлшектерiнiң ерекшелiктерге байланыстылары әуе көпiршiктерiне
жабысып және көбiктi жiкке олармен бiргелерiмен өтеді. Гидроциклдер
айналудың нәтижесiнде құрылған центрден тепкiш өрiстегi iрiлiк бойынша
жұқа майдаланған материалдардың классификациясы үшiн арналған аппараттар.
Гидроциклдер 80-85 % қаттыға дейiн биiк шоғырландыруы бар дәндi құмдардың
ерекшелеулерiн қамтамасыз етедi.
1.1 - сурет — кен-байыту фабрикасының технологиялық сұлбасы.
1 — тізбекті тасымалдағыш, бункерден немесе қоймадан шихталық
шикізаттарды беріп тұру үшін арналған; 2 — шихталық бөлімшенің бункері; 3 —
конвейер; 4 — таразы; 5 — араластырғыш барабан; 6 — шихта пісіру
бөлімшесінің бункері; 7 —жанармай бункері; 8 — араластырғыш-кесектеткіш; 9
— жатақ бункері; 10 — шихтаны таратып тегістейтін құрылғы; 11 —
агломерациялаушы машина; 12 — эксгаустер; 13 — горн; 14 — ыстық ауа
камерасы; 15 — ұнтақтаушы машина; 16 — грохот; 17 — суытқыш; 18 — қайта
қайтару бункерінің қабылдағышы 19 — түтінсорғыш; 20 — мультициклондар; 21 —
мұржа; Г — газ; ГВ — ыстық ауа ; П — торлы оттықты жоғары температурадан
қорғайтын материал (жатақ).
Кесте 1.2 - Жезқазған жұмыстарының нақты көрсеткiштерi байыту фабрикалары №
1, 2.
ЖылдаКеннiң өңдеуi, Мыстың Рудадағы Шығарымы,п
р мың тонна шығарылуы,тонна мыстың, пайызайыз
план айғақ %
Бір электр ΣРн
қабылдағыш, РН, кВт
1 Қойма 10 5-20 120
2 Қазандық 30 10-80 350
3 Пульпосорғы: а) 0,4 кВ 10 1-20 100
б) СҚ 10 кВ 4 1250 5000
4 Суьфидтік кен қоймасы 50 10-30 1000
5 Механикалық цех 37 7-35 200
6 Байыту цехі 100 1-50 3700
7 Ұсақтау цехі 3 120 360
8 Ұсақтау-жуу цехі № 1
а) 0,4 кВ 40 1-30 720
б) СҚ 10 кВ 4 500 2000
9 Сорғы станциясы 6 120 720
10 Кептіру цехі 40 10-100 850
11 Ұсақтау-жуу цехі № 2 30 20-80 1050
12 Кептіру цехі 200 1-100 400
13 Ұсақтау цехі 50 10-100 2000
14 Магниттік сеперациялау цехі 180 10-120 3200
15 Гараж 20 10-20 150
16 Зауытбасқару,асхана 30 1-30 250
17 Шламосорғы СҚ 10 кВ 2 800 1600
1.3 Фабрика бойынша электр жүктемелерін есептеу.
Жарықтандыру жүктемесін есептеу
Жарықтандыру жүктемесін анықтау кезінде жеңілдетілген әдіс бойынша
есептеуде өндіріс аймағының 1 м2-на келетін жарықтандыру жүктемесінің
меншіктітығыздығы мен сұраныс коэффициенті қарастырылады.
Бұл әдіс бойынша есептелетін жарықтандыру жүктемесі ең жүктелген
аусымдағы жарықтанудың орташа қуатына тең деп қабылданады және келесі
формулалар бойынша есептеледі
Рpo=Кco×Руо , кВт,
(2.1.1)
Qpo=tgϕо×Рр квар. (2.1.2)
мұндағы Кco – жарықтандыру, жүктемесінің активті қуаты бойынша сұраныс
коэффициенті сандық мәні;tgϕо – реактивті қуат коэффициенті cos
бойынша анықталады
Руо – цех бойынша жарықтандыру қабылдағыштардың орнықты қуаты
Руо=ρо×F, кВт (2.1.3)
мұндағы ρ0− 1м2 келетін меншікті есептік қуат кВт;
F – фабриканың жалпы сұлбасы бойынша анықталатын өндіріс ғимаратының
аймағы
Fтеррцехов =F1+ F2+ F3+...+ F15; (2.1.4
Fтер фаб =А ×B ,м2;
(2.1.5)
Fосвещаем терр= Fтер фаб- Fтеррцехов (2.1.6)
Барлық есептік берілулер 2.1-кестеге “Жарықтандыру жүктемені есептеу”
енгізіледі.
Фабрика цехтары бойынша кернеуі 1кВ-қа дейінгі электр жүктемелерді
есептеу жеңілдетілген әдіс – реттелген диаграммалар – бойынша
жүргізіледі. Цехтар бойынша күштік және жарықтану жүктемелерді есептеудің
нәтижелері 2.2-кестеге “Кернеуі 0,4 кВ фабрика цехтары бойынша күштік
және жарықтық жүктемелерді есептеу” еңгізілген.
Электрлік жүктеменің картограммасын есептеу үшін шеңбер радиусы
жазылады (2.2.1)
мұндағы R – шеңбердің радиусы;
α – сектордың бұрышы;
m – шеңбер ауданын табу үшін масштаб, 0,5-ке тең.
Электр қабылдағыштар топтары үшін ең жүктелген сменадағы орташа активті
және реактивті жүктеме есептеледі
(2.2.2)
(2.2.3)
Торап электр қабылдағыштарынан жарты сағатты максималды активті және
реактивті жүктеме
(2.2.4)
егер болса , квар егер nэ 10 болса, Qр=Qсм, квар.
Максимум коэффициентінің мәні қабылдағыштар тобының қолдану
коэффициентіне және қабылдағыштардың nэ тиімді санына тәуелді болады.
Максимум коэффициентін әдебиетте келтірілген қисықтардан анықтайды.
Есептелетін қорек торабының максималды толық жүктемесі келесі формула
бойынша есептеледі
(2.2.5)
Максималды есептік ток (2.2.6)
1.4 Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ шинасын-дағы
реактивті қуатты компенсациялау.
Цех трансформаторларының саны мен қуатын технико-экономикалық жолымен
ғана мүмкін есептеулер, келесі факторларды ескеріп: тұтынушыларды
электрмен қамдау сенімділігнің категриясын; 1кВ-қа дейінгі реактивті
жүктемені компенсациялауын; қалыпты (нормалы) және авариялы режимдерде
трансформатордың аса жүктемелу қабілетін; стандартты қуаттар қадамы;
жүктеме графигі бойынша трансформаторлардың тиімді жұмыс режимдерін.
Есептеулер үшін мәліметтер:
Рp0,4= 11441,8 кВт;
Qp0,4= 5054,5 квар;
Sp0,4= 12508,5 кВА.
Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ шинасындағы реактивті
қуатты компенсациялау.
Nmin т=+ ΔN (2.3.1)
мұнда Рр 0,4 – соммалы есептік активті қуат;
кз –трансформатордың жүктелу коэффициенті;
Sнтр – трансформатордың қабылданған номинал қуаты;
(N – ең жақын бүтін санға дейінгі қосымша.
Кен-байыту фабрикасы 2 категориялы тұтынушыларға жатады, үш ауыммен
жұмыс істейді, сондықтан трансформатордың жүктелу коэффициенті Кзтр=0,8.
Ең көп есептік активті жүктемені қамдау үшін қажетті қуаттары бірдей цех
трансформаторлардың минималды саны
Nmin т=+ 0,058 =9
Экономика жағынан тиімді саны
N т..э = N min + m (2.3.2)
мұнда m – қосымша трансформаторлардын саны.
N т..э – З*пст капиталды шығындардың тұрақты құраушыларын ескеріп,
реактивті қуатты беруге кететін меншікті шығындармен анықталады.кз = 0,8;
N min = 9; (N = 0,058, сондықтан m=1, алN т..э =9+1=10
трансформатор.Трансформаторлардың таңдалған саны бойынша кернеуі 1 кВ-қа
дейінгі желіге трансформаторлар арқылы берілетін ең көп реактивті қуатты
анықтайды:
Q1= ; (2.3.3)
Q1==5731,3 квар
0,4 кВ шиналарында реактивті қуаттар балансы шартынан Qнбк1 шамасын
анықтаймыз:
Qнбк 1+Q1=Qр 0,4, (2.3.4)
бұдан,
Qнбк 1= Qр 0,4 - Q1= 5107,5– 5731,3 = -623,8ква
К е с т е 2.3- Цех ТП-да төменгі кернеулі жүктемелерді тарату
№ Тп Sнт,кВА Qнбк Цех № Рр0,4 кВтQр0,4 кВарSр0,4 кВAК з
ТП1 –(2х1600) 8 393,8 172,6
ТП2 –(2х1600)
∑Sнтр = 6400
9 648,6 261,1
12 1956,1 894
13 1059,2 462,1
15 67,1 24,1
16 131,7 52,8
Терр.жар. 474,6 47,4
Барлығы 6 4731,41 1914,5 5104,072 0,79
14 1802,79 813,39
ТП3--(2×1600)
ТП4--(1×1600)
∑Sнтр=4800 кВА
2 240,56 96,66
3 79,88 35,14
4 469,11 206,55
5 102,6 35,7
11 645,87 278,31
Барлығы 6 3340,81 1465,75 3648,21 0,76
ТП5--(2×1600) 6 2472,46 1158,53
ТП6--(1×1600)
∑Sнтр=4800 кВА
10 434,26 162,09
1 92,36 35,36
7 370,51 318,45
Барлығы 4 3372,95 1727,25 3789,48 0,78
1.5 Фабриканың нақтыланған жүктемесінің есептелуі.
Трансформатордағы қуат шығындарын анықтау
Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы:
(Рт=(Рхх+(Ркз. Кз2; (2.4.1)
Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы
(Qт=(Qхх+(Qкз. Кз2=. Sнт+. Sнт. Кз2; (2.4.2)
ТМ-1600-100,4 трансформаторын таңдаймыз:
Паспорттық берілгендері:
Sнт=1600 кВА, Iх=1,3%, Uкз=6,5%, (Рхх=2,75 кВт, (Ркз=18 кВт
1-ші магистраль үшін, яғни ТП1-ТП2:
Кз=0,79
Трансформатор саны N=4
(Рт=4(2,75+18. 0,792)=55,9 кВт,
(Qт=4(. 1600+. 1600. 0,792)=342,8 квар
2-ші магистраль үшін, яғни ТП3-ТП4:
Кз=0,76
Трансформатор саны N=3
(Рт=3(2,75+18. 0,762)=39,4 кВт,
(Qт=3(. 1600+. 1600. 0,762)=242,6 квар
3-ші магистраль үшін, яғни ТП5-ТП6:
Кз=0,78
Трансформатор саны N=3
(Рт=3(2,75+18. 0,782)=41,1 кВт,
(Qт=3(. 1600+. 1600. 0,782)=252,2 квар
Барлық қуат шығындары
Σ∆Ртр=136,47 кВт (2.24)
Σ∆Qтр=837,65 квар (2.25)
2.4.2 Синхронды қозғалтқыштардың есептік қуаттарын анықтау
Синхронды қозғалтқыш үшін есптік активті және реактивті қуаттарды
анықтаймыз
Р р СҚ = Р н СҚ ( NСҚ ( к з, кВт
(2.4.3)
Q р СҚ = Р р СҚ ( tgφ, квар
(2.4.5)
СҚ үшін есептік қуатын анықтау:
СҚ: Рн СҚ =1250 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 4; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 1250 ( 4 ( 0,85 = 4250 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=4250·0,539=2290,75 кВар.
СҚ: Рн СҚ =500 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 4; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 500 ( 4 ( 0,85 = 1700 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=1700·0,539=916,3 кВар.
СҚ: Рн СҚ =800 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 2; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 800 ( 2 ( 0,85 = 1360 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=1360·0,539=733,04 кВар.
ГПП 10кВ шинасындағы реактивті қуатты өтемелеу
Резервтегі қуат
Qрез=0,1∙ΣQрасч =0,1∙ (Qр0,4+ΔQтТП∑) (2.4.6)
Qрез =0,1· (5107,5+837,6)=594,5 квар.
Энергожүйеден келетін қуат
Qэ=0,25∙ΣPр зав=0,25∙ (Pр0,4+ΔPтТП∑+PрСД∑) (2.4.7)
Qэ =0,25· (11445,2+136,4+7310)=4439,5 квар.
ВБК қуатын реактивті қуат баланстар шартынан анықтаймыз
QВБК =Qр0,4+ΔQтТП∑+ Qрез - Qр.СД∑ - Qэ -QНБК∑
(2.4.7)
QВБК=5007,1+837,6+594,5-2290,7-916, 3-733-0=-1840кВар
реактивті қуатты компенсациялауға ВБК керек емес.
1.6 Сыртқы электрмен жабдықтау схемаларын салыстыру.
Өнеркәсіпті электрмен жабдықтау кезінде бірнеше топтарды салыстыру
қажеттілігі туады. Өнеркәсіптік энергетика есептерінің көп топтарының бар
болуы техникo–экономикалық есептеулер жүргізуді қажет етеді. Ол
есептеулердің мақсаты – сүлбенің оптималды (тиімді) тобын анықтау, электр
жүйесінің және оның элементтерінің параметрлерін анықтау.
Фабрика, 10 кВ қуаттары 50 МВА 4 турбогенераторлары бар ЖЭО-нан қорек
алады. Генераторлар, РБ-10-12-3000 реакторы арқылы жалғанған екі секциялы
шинаға паралел жумыс істейді. ЖЭС-те 10115 кВ қуаттары 40 МВА екі
трансформаторлары бар жоғарлатқыш ҚС орналасқан.
ЖЭО-нан фабрикаға дейінгі қашықтық – 4,5 км.
Фабрика үш ауысыммен жұмыс істейді.
Технико–экономикалық салыстыру үшін электрмен жабдықтаудың 2 нұсқасын
қарастырамыз:
I нұсқа – ЛЭП 110кВ;
II нұсқа – 10 кВ.
I нұсқа үшін технико-экономикалық есептеу
3.1 сурет - Электрмен жабдықтау жобасының бірінші сұлбасы.
I нұсқа бойынша электржабдықтарды таңдаймыз.
ГПП трансформаторын таңдау
(3.1)
Жүктелу коэффициенті
(3.2)
ТДН –16000-110 трансформаторды қабылдаймыз
Трансформатордын паспорттық берілулері:
Sн=16000 кВА, Uвн=115 кВ,ΔPхх=18 кВт, ΔPкз=85 кВт, Iхх=0,7 %.
Ктр= 7200000 тг
ГПП трансформаторларындағы қуат шығындары мен электрэнергия-ларынын
шыгындарын анықтаймыз
Активті куат шыгындары
(3.3)
Реактивті куат шыгындары
(3.4)
Трансформаторларындағы энергия шығындары
Үш ауысыммен жұмыс істеу кезде Твкл=6000сағ. Тмакс=5000сағ
(3.5)
сағ
Трансформатордағы энергия шығындарын анықтаймыз
ΔWтрГПП=2(ΔPхх∙Tвкл+ΔPкз∙ τ ∙Kз2) ; (3.6)
ΔWтрГПП=2(18∙6000+85∙3411∙0,62)=424 749 кВт∙сағ.
ЛЭП 110 бойынша өтетін қуатты анықтаймыз
. (3.8)
Бір желіден өтетін есептеу тоғы:
. (3.9)
Апаттық режимдегі тоқ
(3.10)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ)
(3.11)
мұнда j=1,1 Амм2 Тм=5000 сағ
ЛЭП 110-ға АС –70, Iдоп=265А сымды қабылдаймыз.
,
Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша
Iдоп=265 АIр=47,6 А
Апаттық режимде
Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙265=344,5 AIав=95,2 A .
ЛЭП-гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:
(3.12)
кВт∙сағ
мұнда
R=r0∙L (3.13)
R =0,46∙4,5=2,07 Ом,
3.1.2 U=110 кВ сөндіргіштерді, ажыратқыштарды, айырғыштарды
таңдау
Аппараттарды таңдау алдында алмастыру схемасын құрамыз (3.2 - сурет.)
және қысқа түйықталу токтарын есептейміз Iкз есептеу (о.е.)
3.2 сурет – Орынбасу сұлбасы.
Енді базистік өлшемдерді таңдаймыз:
Sб=1000 МВА; Uб=115 кВ.
(3.14)
Желінің кедергісі келесі формуламен табылады:
(3.15)
Желінің кедергісін келесідей табамыз:
(3.16)
К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз:
(3.17)
К-1 нүктесіндегі соққы тоғы:
(3.18)
мұндағы , Ку– соққы коэффициенті. Энергожүйедегі қысқа тұйықталуда Ку
=1,72.
К-1 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
(3.19)
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тоғын есептейміз:
(3.20)
К-2 нүктесіедегі қысқа тұйықталу тоғы
мұндағы, Ку – соққы коэффициенті. Энергожүйе және ВЛ 110 қысқа
тұйықталуда Ку = 1,8.
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты
3.1.3 110 кВ кернеуге арналған сөндіргіштер таңдау
В1,В2 сөндіргіштерді жүйедегі трансформатордың апатты тоқ арқылы
және В3 сөндіргішті жұмыс тоғы арқылы таңдаймыз.
МКП-110Б-630-20У1;бағасы-1546500 тг сөндіргішті таңдаймыз.
3.1 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 209,95 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,91 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
В3 секционндық сөндіргішті таңдаймыз МКП-110Б-630-20У1
3.2 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 212,6 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,92 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
В4, В5 сөндіргіштерді таңдау шарты:
В4, В5 сөндіргіштерді апаттық тоқ арқылы таңдаймыз.
3.3 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 106,3 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,92 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
МКП-110Б-630-20У1,бағасы – 1546500 тг сөндіргішін таңдадық
В6, В7 сөндіргіштерді апаттық тоқ арқылы таңдаймыз
3.4 к е с т е.
Паспорттық Есептік берілулері
берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 106,3 А
Iоткл.= 20 кА Iк-2=1,8 кА
Iдин.=52 кА iук-2= 4,6 кА
МКП-110Б-630-20У1,бағасы – 1546500 тг сөндіргішін таңдадық
В1, В2 сөндіргіштердің үлестік қосылымы:
В3 сөндіргіштің үлестік қосылымы:
110кВ кернеуге ажыратқыштар таңдаймыз
РНД -110630 Т1 ажыратқышын таңдаймыз.
Бағасы 103500 тг
3.5кесте.
Паспорттық Есептік берілулері
берілулері
Uн=110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ =425,3 А
Iпред скв. ток iУд к2 = 4,6 кА
ампл.=80 кA Iк2=1,92 кA
Iпред.терм.стойк.=31
,5 кA
ОПН-110У1 таңдаймыз, бағасы 49200 тг
Электрқондырғыларына кететін капиталды шығындар
1. ГПП трансформаторына кететін капиталды шығын
2. ЛЭП-қа кететін капиталды шығын
= 13300y.e. Екі тізбекті, темірден жасалған тіреу.
3. В1-В2 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
4.В3 сөндіргішіне кететін капиталды шығын
5.В4-В5 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
6.В6-В7 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
7 Ажыратқышқа кететін капиталды шығын
8. Жүйе трансформаторларына кететін шығын
9. Асқын кернеуді шектеуішке кететін капиталды шығындар :
10 .Капиталды шығындардың қосындысын анықтайық
(3.21)
3.1.6 Өндірістің жылдық ұстанымдарды анықтайық
Амортизациялық аударылымдардың нормалары
Еа лэп=0,028
Еа об=0,063
Эксплуатациялық аударылымдар нормалары
Еэкс.об=0,01
Еэкс.лэп230=0,004
Амортизациялық аударылымдар
Иа.лэп =Еа∙Клэп=0,028∙59850=251400 тгжыл;
Иа.обор= Еа.обор∙Кобор( = 0,063∙1421940=13437300 тгжыл;
Иа∑= Иа.лэп+ Иа.обор=1676+89582=13688700 тгжыл.
Эксплуатацияға арналған ұстаным
Иэкс.лэп = Еэкс.лэп ∙ Клэп = 0,004∙59850=35850 тгжыл;
Иэкс.обор = Еэкс.обор ∙ Кобор( = 0,01∙1421940=2132850 тгжыл;
Иэкс.∑= Иэкс.лэп +Иэкс.обор=239+14219=2168700 тгжыл.
Жобаланып жатқан электрқондырғысындағы электрэнергиясының жылдық
шығынынан туындайтын ұстаным
Ип=Со∙( ∆Wтр.гпп +∆Wлэп)=0,007 ∙(424749+96147)=546900 тгжыл
(3.22)
Сo=1Кдоллар=1148≈1,05 тгкВт∙сағ..
Ұстанымдар қосындысы
И1=Иа∑+ Иэкс.∑+Ипот =91258+14458+3646=16404300 тгжыл
(3.23)
I нұсқа бойынша келтірілген шығындар қосындысы
(3.24)
II Нұсқа
3.4 сурет – электрмен жабдықтау сұлбасының екінші схемасы
Бір желіден өтетін есептеу тоғы
.
Апаттық режимдегі тоқ:
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ):
.
мұнда j=1,1 Амм2 Тм=5000 сағ
ЛЭП 10-ға 4*АС –120, Iдоп=375А сымды қабылдаймыз.
,
Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша:
Iдоп=4*375 АIр=519,22 А
Апаттық режимде:
Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙1500=1950 AIав=944 A.
ЛЭП-гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:
кВт∙сағ
мұнда
R=r0∙L
R =0,24∙4,5=1,1 Ом,
В1, В2, В3 сөндіргіштерді таңдау
3.5 сурет – Орынбасу сұлбасы.
Қысқа түйықталу токтарын есептейміз Iкз есептеу (о.е.).
Sб=1000 МВА және Uб=10,5 кВ, сонда базистік тоқ
Желінің кедергісін келесідей табамыз
(3.28)
ТВФ-63-2ЕУ3 Sпол=78,75 МВА генераторын таңдаймыз.
К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз
(3.31)
К-1 нүктесіндегі соққы тоғы
Мұндағы , Ку– соққы коэффициенті. Энергожүйедегі қысқа тұйықталуда Ку
=1,72.
К-1 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тоғын есептейміз:
К-2 нүктесіедегі қысқа тұйықталу тоғы:
мұндағы, Ку – соққы коэффициенті. Энергожүйе және ВЛ 110 қысқа
тұйықталуда Ку = 1,8.
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
3.6 В1-В4 сөндіргіштерді таңдау
В1-В3 сөндіргіштерді жүйе трансформаторларының авариялы тоғы бойынша
таңдаймыз:
3.6 к е с т е
Таңдау шарты В1,В2 сөндіргіштерінің В3-В4 сөндіргіштерінің
берілгендері берілгендері
,кВ 10кВ≥10кВ 10кВ≥10кВ
,кА 1600кА≥1038,4кА 1600кА≥1038,4кА
,кА 31,5кА≥4,3кA 31,5кА≥1,8кA
,кА 80кА≥10,9кA 80кА≥4,6кA
В1,В2 сөндіргіштері үшін ВВЭ-10-31,51600 У3түрін таңдаймыз.Бағасы-
2850000тг
В3-В4 сөндіргіші үшін ВВЭ-10-31,51600 У3түрін таңдаймыз.Бағасы-2850000
тг
3.7 В5- сөндіргіштерді таңдау.
Таңдау шарты В5 сөндіргішінің
берілгендері
,кВ 10кВ≥10кВ
,кА 1600кА≥1038,4кА
,кА 31,5кА≥1,8кA
,кА 80кА≥4,6кA
РНД -102000 Т1 ажыратқыштарын таңдаймыз,бағасы – 44250 тг
3.7 к е с т е.
Паспортные берілгендері Есептік берілгендері
Uн=10 кВ Uр= 10 кВ
Iн=2000 А Iав=1038,4 А
Iпред сквозн дин =85 кА IУ = 51кА
Iпред.терм.стойк.=31,5 kA Iк.= 21,07 кA
II нұсқа бойынша шығындарды есептейміз
1. В5 сөндіргішіне кететін капиталды шығындар
2. ЛЭП-қа кететін шығындар
= 70000y.e. Екі тізбекті, темір бетоннан жасалған тіреу.
3. В1-В2 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығындар
4. В3-В4 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығындар
5. Ажыратқыштарға кететін капиталды шығындар
Барлық капиталды шығындардың қосындысы
3.2.7 Өндірістің жылдық ұстанымын анықтау
Амортизациялық түсілім нормасы
Еа лэп10=0,024
Еа об=0,063
Эксплуатациялық түсілім нормасы
Еэкс.об=0,01
Еэкс.лэп10=0,004
Амортизациялық түсілім
Иа.лэп =Еа∙Клэп=0,024∙1260000=4536000 тгжыл;
Иа.обор= Еа.обор∙Кобор( = 0,063∙97360=920100 тгжыл;
Иа∑= Иа.лэп+ Иа.обор=30240+6134=5456100 тгжыл.
Эксплуатацияға арналған ұстан
Иэкс.лэп = Еэкс.лэп ∙ Клэп = 0,004∙1260000=756000 тгжыл;
Иэкс.обор = Еэкс.обор ∙ Кобор( = 0,01∙97360=145950 тгжыл;
Иэкс.∑= Иэкс.лэп +Иэкс.обор=5040+973=901950 тгжыл.
Жобаланып жатқан электрқондырғысындағы электрэнергиясының жылдық
шығынынан туындайтын ұстаным
Ип=Со∙( ∆Wлэп)=0,007 ∙(14897025)=15641850 тгжыл
Сo=1Кдоллар=1148≈1,05 тг.кВт∙сағ.
Ұстанымдар қосындысы
И2=Иа∑+ Иэкс.∑+Ипот =36374+6013+104279=21999900 тгжыл
II нұсқа бойынша келтірілген шығындар қосындысы
3.8 к е с т е – ТЭЕ нәтижелері.
КΣ т.у.е Иа Σ т.у.е. Иэ Σ т.у.е. Ип Σ т.у.е. З т.у.е.
115кВ 1481790 91258 14458 3646 287177
10кВ 1357360 36374 6013 104279 309549
1.7 U=10кВ үшін жабдықтың таңдауы және қысқа тұйықталу тоғын есептеу.
СҚ –дан тұтынуын ескере отырып Iкз (U=10 кВ) қысқа тұйықталу тоқтарды
есептеу
4.1 сурет – Орынбасу сұлбасы
Орынбасу сұлбасының параметрлерін анықтаймыз:
Sб=1000 МВА; Uб=10,5кВ, xтр.ж.=0,26о.е., хлэп=0,18о.е., Iк1=1,9кА,
Iк2=1,8кА
Қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.1)
Синхронды қозғалтқыштарға дейінгі кабельдер кедергісін табайық.
№3 пуьпосорғы цехында СДНЗ-2-18-61-8 төрт синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.2)
(4.1.3)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.4)
Fэ =
(4.1.5)
ААШв-10-(370), , X0 = 0,08 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.6)
Мұндағы,
(4.1.7)
№8 ұсақтау-жуу цехында СДНЗ-2-18-61-8 төрт синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.8)
(4.1.9)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.10)
Fэ =
(4.1.11)
ААШв-10-(325), , X0 = 0,09 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.12)
Мұндағы,
(4.1.13)
№17 шламо-сорғы цехында СҚНЗ-2-18-61-8 екі синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.14)
(4.1.15)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.16)
Fэ =
ААШв-10-(350), , X0 = 0,006 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.17)
Мұндағы,
(4.1.18)
IҚТ=Iкз(3)+IкзСҚ1+ IкзСҚ2+ IкзСҚ3=7,92 +0,47+0,18+0,3=8,87 кА
Iудкз=1,41∙1,8∙8,87=21,3 кА
Кабелдерді қайта таңдау қажет емес.
Сөндіргіштерді таңдау
В8-В10 кірістегі және В9 секцондық сөндіргіштерін таңдау:
Sр.фаб.=18187 кВА
Жұмыс тоғы
Iр=
Апаттық тоғы: Iа=2∙Iр=2∙531,8=1063,6 A.
ВМПЭ-10-201600 УЗ. [4] типті сөндіргіштерді таңдаймыз.
4.1 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=10 кВ Uн=10 кВ
Iн=1600 A Iав=1063,6 А
Iскв.ампл.=20 кА Iуд.кз=1,9кА
Iпред..терм. = 52 кА I кз∑= 4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Секциондық сөндіргіш арқылы,кіріс сөндіргіш арқылы өтетін жүктеменің
жартысы өтеді, сонда секциондық сөндіргіштің есептеу тогы IАВ=531,5 A.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.4 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=10 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=531,5 А
Iскв.ампл.=20 кА I.уд.кз=1,8 кА
Iпред..терм. = 52 кА I к-3= 4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Шығатын желілердің ажыратқыштарын таңдау:
1)ГПП-(ТП1-ТП2) магистралі:
Есептелген тоқ
Авариялық тоқ
Iав=2∙Iр=2∙131,1=262,2 A
В14-В15 сөндіргішін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.5 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=223,6 А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х120) с Iдоп=240 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =240≥ Iр =131,1
Iдоп ав =1,3·240=312 А ≥ Iав =262,2 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП2:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х70) с Iдоп=165 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =165≥ Iр =65,56 А
Iдоп ав =1,3·165=214,5 А ≥ Iав = 2·65,56=131,12 А
2) ГПП-(ТП3-ТП4) магистралі:
В15-В17 сөндіргіштерін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.6 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=190А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х185) с Iдоп=310 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =310≥ Iр =190,2
Iдоп ав =1,3·310=372 А ≥ Iав =380,4 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП4:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х50) с Iдоп=60 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =50≥ Iр =31,6 А
Iдоп ав =1,3·50=65 А ≥ Iав = 2·31,6=63,2 А
3) ГПП-(ТП5-ТП6) магистралі:
В15-В17 сөндіргіштерін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.6 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=380,4А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х185) с Iдоп=310 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =310≥ Iр =190,2
Iдоп ав =1,3·310=372 А ≥ Iав =380,4 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП4:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х50) с Iдоп=140 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =140≥ Iр =65,6 А
Iдоп ав =1,3·140=182 А ≥ Iав = 2·47,5=95 А
СҚ-ға сөндіргіш таңдаймыз:
№8 сорғы цехында Sн=1250 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.7 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
№7 сорғы цехында Sн=500 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.8 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
№17 шламосорғы цехында Sн=800 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.9 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Тоқ трансформаторын таңдау
Келесі шартпен тоқ трансформаторы таңдалады:
1) құрылғының кернеуі бойынша: Uном ттUном уст-ки;
2) тоқ бойынша: Iном ттIрасч;
3) электродинамикалық беріктілік бойынша: Кдин
4) екіншілік жүктеме бойынша: Sн2Sнагр расч;
5. 5) термиялық беріктілік бойынша: Ктс= ;
6) конструкциялық және дәлдік класы бойынша.
Кірістегі В8,В9,В10,В11 сөндіргіштердегі тоқ трансформаторын
таңдау
ТЛ-10 У3 Iн = 2000 А5 А ; Sн =20 ВА, Uн=10 кВ с.
4.10 к е с т е тоқ трансформаторын есептеу
Аспап Тип Фаза А, ВА Фаза В, ВА Фаза С, ВА
A Э-350 0,5 0,5 0,5
W Д-365 0,5 - 0,5
Var И-395 0,5 - 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СРУ-И689 2,5 2,5 2,5
Барлығы 6,5 5,5 6,5
Тоқ тансформатордың шығысындағы жүктемесін есептейміз. Шықпалық
жүктеменің кедергісі, аспап кедергілерінен,жалғайтын сымдардың және
контактінің өтетін кедергілерінен тұрады:
R2 = Rприб + Rпров + Rк-тов
(4.9)
Аспаптардың кедергілері мына формуламен анықталады
(4.10)
(4.11)
мұнда Sприб. – аспап қоректенетін қуат,
I2 – аспаптың екінші номинал тоғы.
Сым кедергілері
(4.12)
(4.13)
АКРТВ; F=2,5мм2 сымын қабылдаймыз
(4.14)
S2=R2× =0,416×52=10,5 ВА;
Мұндағы, R2=Rприб+Rпров+Rк-тов=0,26+0,056+0, 1=0,416 Ом
2)ГПП шинасындағы В12-В13 секциондық сөндіргіштеріне трансформатор тоғын
таңдаймыз:
ТЛ-10У3 тоқ трансформаторын қабылдаймыз:
Iн = 600А5А; Sн = 17 ВА.
4.11 к е с т е тоқ трансформатор жүктемесі.
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
A Э-350 0,5 0,5 0,5
Барлығы 0,5 0,5 0,5
Тоқ тансформатордың шығысындағы жүктемесін есептейміз. Шықпалық
жүктеменің кедергісі, аспап кедергілерінен, жалғайтын сымдардың және
контактідің өтетін кедергілерінен тұрады
Сым кедергілері
АКРТВ ; F=2,5 мм2 сымын қабылдаймыз;
R2 = Rприб + Rпров + Rк-тов
(4.15)
R2 = 0,02 + 0,056 + 0,1 = 0,176 Ом
S2 = 0,176 · 52 = 4,4 ВА;
а) ГПП-(ТП1-ТП4) желісінің тоқ трансформаторын таңдаймыз.
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
А Э-350 0,5 0,5 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СР4-И689 2,5 2,5 2,5
Итого 5,5 5,5 5,5
0,6-0,22-0,1=0,28 Ом;
ААШВ кабелін таңдаймыз, F=2,5мм2 ;
R2=Rприб+Rпров+Rконт=0,22+0,056+0,1 =0,376 Ом;
S2=R2∙=0,376∙52=9,4 ВА.
ГПП-(ТП1-ТП4) желісінің тоқ трансформаторына, Iав=0,22кА, тоқ
трансформаторын ТПЛК-10У3: Iн=300 А; Uн=10 кВ; Sн =15ВА таңдадық.
б) ГПП-(ТП5-ТП6) желісінің тоқ трансформаторын таңдаймыз
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
А Э-350 0,5 0,5 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СР4-И689 2,5 2,5 2,5
Барлығы 5,5 5,5 5,5
0,6-0,22-0,1=0,28 Ом;
АКР ТВ кабелін таңдаймыз, F=2,5мм2 ;
R2=Rприб+Rпров+Rконт=0,22+0,056+0,1 =0,376 Ом;
S2=R2∙=0,376∙52=9,4 ВА.
ГПП-(ТП5-ТП6) желісінің тоқ трансформаторын, Iав=0,2кА, тоқ
трансформаторын ТПЛК-10У3: Iн=300 А; Uн=10 кВ; ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Халық шаруашылығы мен өндірісті дамыту электр энергетикасын жетілдіру
қажеттілігін тудырады: өндіріс мекемелерін үнемді, сенімді электр
жабдықтау жүйелерін, электржетектер мен техникалық процесстерді
автоматтандырылған басқару жүйелерін құру.
Энергетиктер және энергосалушылармен шешілетін негізгі мәселелер
өндіріс көлемін үздіксіз көбейтуден, жаңа энергетикалық объектілерді салу
мерзімін қысқарту мен ескілерін қайта жаңартудан, меншікті капитал
салымын азайтудан, меншікті шығынын қысқартудан, еңбек өнімділігін
жоғарлатудан, электр энергетиканың өндіру құрылымын жақсартудан тұрады.
80 жыл бойы электр энергетикасы жалпы ұлттық монополия ретінде дамыды
және қызмет етті. Бұрынғы одақтың әрбір республикасы бірыңғай
энергетикалық жүйенің (БЭЖ) аралық бөлігі болған. 1991 жылы БЭЖ бен
электр энергетикасын децентрализациялау мен дезинтеграциялау саланы
реформалау процесстері басталды. Бірақ бұған қарамастан электр энергиясы
бұрынғыдай энергияның әмбебап түрі болып қалады. Сонымен бірге ол халық
шаруашылығының барлық салаларында техникалық прогресстің негізі ретінде
қызмет етеді.
Электр энергиясының басты тұтынушылары болып өндіріс транспорт, ауыл
шаруашылығы, қалалар мен ауылдардың коммуналды шаруашылығы болып
табылады. Бұнда өндіріс объектілеріне электр энергиясын тұтынудың 70%-дан
астамы келеді.
Электр энергиясы барлық ауыл шаруашылық салаларында, әсіресе әртүрлі
механизмдердің электр жетегінде, ал соңғы жылдары әртүрлі
электротехнологиялық орнықтыруларда, бірінші кезекте электротермиялық
және электродәнекерлеу қондырғыларда, ұсақтауда, материалдарды электр
ұшқынды және электр дыбысты өңдеуде, тасымалдауда қолданылады
компрессорлар, насостар, желдеткіштерде қолданылатын жалпы өндірістік
механизмдердің жетектері құрайды.
Электр энергиясы кен-байыту фабрикасында қолданылатын энергияның
негізгі түрі болып табылады, сондықтан байытудың дамуы электр энергиясы
дамуымен өте тығыз байланысты.
Кенді байыту үшін электр құралдар мен электр жабдықтау жүйесінің жаңа
түрлерін өңдеу және енгізумен ғылыми зерттеу және жоба-конструкторлық
институттар айналысады, электр құралдарын шығару – оны қолданудың
спецификалық есебін ескере отырып арнайы зауыттырда өндіріледі.
Қазіргі уақытты ірі және кішігірім қуатты электр машиналары, кернеуі
1000В-қа дейін және 1000В-тан жоғары электр аппаратураларының кенді
байытуда тез қарқынмен дамуда.
Энергожүйеден өндіріс объектілеріне, қондырғыға, жабдық пен
механизмдерге қажетті мөлшер мен сапаға сай электр энергиясын беруді
қамтамасыз ету үшін кернеуі 1000В-қа дейін және жоғары желіден тұратын
өндіріс мекемелерінің электр жабдықтау жүйелері, трансформаторлық,
түрлендіргіш және бөліп тұратын қосалқы станциялар қызмет етеді.
Өндіріс мекемелеріндегі өндірілген энергияны беру, орналастыру мен
тұтыну жоғары үнемділік және сенімділікпен өндірілу керек. Осыны
қамтамасыз ету үшін энергетиктер қолданылатын кернеудің барлық сатысында
жоғары кернеудің тұтынушыға барынша көп жақындауына байланысты электр
энергиясын орналастырудың сенімді және үнемді жасады.
Электр энергиясын цехтік орналастыру жүйесінде комплекттік қондырғылар
жабдықтары, қосалқы станциялар және токопроводтар кеңінен қолданылады.
Осының арқасында проводтар мен кабельдердің көп мөлшерін үнемдейтін
иілмелі және сенімді қондырғы жүйесі пайда болады. Автоматиканың жетілген
жүйесі, сонымен бірге өндіріс мекемелерін электр жабдықтау жүйесінің
айырықша элементтерін қорғаудың сенімді жабдықтарын кеңінен қолданады.
Электр жабдықтау объектілерін жобалаудың басты мәселесі – олардың
сенімділігі мен үнемділігінің жоғарғы сатысын қамтамасыз ету.
Өнеркәсіптердің электр жабдықтауын жобалау ғылым мен техниканың ең жаңа
жетістіктерін қолдануды есепке ала отырып жүргізіледі. Электр жабдықтарын
жобалау 3 сатыда орындалады: технико-экономикалық дәлелдеме, техникалық
жоба, жұмыстық сызбалар. Салынатын электр қондырғылар эксплуатациясының
қауіпсіздігін, сенімділік пен үнемділікті қамтамасыз ету керек. Жобалау
кезінде бұл көрсеткіштер технико-экономикалық есептеудің көмегімен жүзеге
асырылады.
1.НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
1.1 Өндірістің технологиялық үрдісі.
Жезқазған байыту фабрикалары № 1, 2 мыс кендерiн қайта өңдейдi.
Жезқазған туған жерiнiң мыс кендерiнiң құмдақтарының түрлерiне
жатады. Кеннiң қаттылығы - профессор Протодьяконов, кеннiң дара
салмағының шәкiлi бойынша 14-16 бiрлiктер - 2, 7 тм3, үйiндi салмақ
- 1, 55 тм3. Фабрика жер астындағы олжаның сульфид мыс
кендерiн қайта өңдейдi. Өңдеу оқшау технологиялық тiркестерге екi-
екiдендердi апарады. Бұл фабрикада 1989 жылға дейiн кеннiң екi
түрлерiн қайта өңдейтiн : сульфид мыс, сульфид өңдейтін технология
және олардың араластыруын жiбермейтiн мыс - қорғасын.
Жер астындағы кендер сульфидті категорияға жатады және
Медиолар 5 %ке дейiн тотығылған болып болады. Ашық олжаның
кендерi келесі сорттарға бөлшектенедi:
сульфидi - тотықтардың құрамы 12 % - ке дейiн;
араласы тотықтардың құрамы 12-20 %;
тотықтардың тотығылған құрамы - 20 %;
Технологиялық материалдар және жабдықтар
Сүзетін тор орташа ұсақталуының уатқыштарының алдында шыбықшалар
арқылы сүзетiн бет. Шыбықшалар арасындағы қашықтық 22 мм диаметрі 28-32
мм болатын, қызмет ету мерзiмi - 15-20 күн. Сырықтар бас корпустағы
бiрiншi кезеңде ұсақтауды ауданы 3200x4500 өзектi диірмен ретiнде
диаметрi 120 ммнiң құрыштан жасалған маркасы 70 Г, салмағы 6, 5 тм3
сырықтар қолданылады. Шарлар № 1-шi бас корпустағы бiрiншi кезеңдi
ұсақтауды 3200x3100 шарлы диiрмен ретiнде ЖШС-тің Павлодарлық
филиалының диаметрi 100 ммлік құрыштан жасалған шарларын қолданылады.
Шарлар 7-8 айларда бiр рет iрiктелінедi. Фильтроткань мыс концентратын
фильтрлеу ретiнде сүзгiш беттiң сүзгiде артикүл кездеменi қолданылады.
Кездеменiң қызмет мерзiмi - 15 суток.
Натридың ксантогенаты сұйық бутилді сульфид кендерiнiң флотациясында
реагент ретiнде қолданылады . Жоғары температурада 37-38 Кельвинде сұйық
ксантогенат қызғылт сары қарақошқыл түсті бiркелкi мөлдiр сұйық болады.
Төменгі температураларда өзiне тән иiсi бар, қалампыр түстi суда жақсы
еритiн байлағыш органикалық зат. Натри бутил ксантогенатының формуласы -
C5H9OS2N (1971 жылдың халықаралық атом массалары бойынша) молекулалық
салмағы - 172, 0.
Роторлы вагон төңкергiш - темір жолдағы вагондардың жартылай
аударатын, айналмалы ротор арқылы материалдарды түсiру үшiн арналған.
Жартылай жүк түсiретiн вагондарды төңкергiштің параметрлерi:
автотiркестердiң өстерi бойынша ұзындығы 15500 мм , биiктiгі 3190 мм, 120
тонна кем жүк көтереді.
Конусты iрi ұсақтағыш 1500180 - 3000 кгссм2ге дейiн көмбе алғашқы iрi
кендердің ұсақталулары үшiн арналған. Конусты түрiнiң уатқышы
бөлшектейтiн органы (тостаған ) iшiнде жылжымайтын конус орналастырылған
қозғалатын конус болып табылатын машина. Машинаның негiзгi түйiндерi:
аст, траверса, бiлiк, айдаушы белдiк және ерiксiз келтiру бөлшектейтiн
эксцентрик.
Езу, жару, бұрылыс және уатылу шақпақ тау-кен жыныстарын кеңiстiкте
қозғалыстың нәтижесiнде болатын iшкi конус арқылы iске асады. Ұсақталу
үрдісі конустардың дөңгелегi бойынша ұсақтау аймақтың бiртiндеп орын
ауыстыруы үздiксiз болады, яғни корпустың жылжымайтын жұмыс бетi бар
жылжымалы конусының жақындауында. Ұсақталынған материалдың жүк түсiруi
босату саңылауы арқылы өз салмақты әсермен корпустан бөлшектейтiн
конустың ауытқуында үздiксiз болады. Өлшемдері бiр-бiрінен өнiмнiң
өлшемдерi өлшемдерге ашық тарапқа, түсiру саңылауын ендермен анықталатын
түсiру саңылауынан едәуiр аса алады. Ұсақталынған өнiмнiң iрiлiгi және
уатқыштың өнiмдiлiгi босату саңылауының енiнен тәуелдi болады.
Конусты уатқыш - 1500180 ұсақтағышының негiзгi техникалық
мiнездемесі 1.1 кестеде келтiрiлген.
Кесте 1.1-Конусты уатқыш - 1500180 ұсақтағышының негiзгi техникалық
мiнездемесі.
Параметрлердің аталуы Нормасы
Ені, мм 1500
Руданың размері, мм 1200
Тасымалданатын руданың ені, мм 1200
Ұсақтағыштың конусының диаметрі, мм 2520
Ұсақтағыштың конусының минутта айналуы 80
Электрқозғалтқыш:
Типі ФАМСО-158-10
қуаты, кВт 310, 320
Айналу жиілігі, айнмин 590
кернеуі, в 6000
Ұсақтағыш массасы, т 415,4
Конвейерлер кеннiң тасымалдауы үшiн байыту фабрикаларында
қолданылады. Таспалы конвейер үздiксiз әсердiң сусымалы, шақпақ тағы
басқа материалдарды орын ауыстыру үшiн қолайлы таситын құрылымы болады.
Барабан диермендерi байыту фабрикаларындағы барабан диермендерi кендердiң
ылғалды ұсақтауы үшiн арналған. Флотациялық машиналар iрiлiктi
ағзындалған кендердiң көбiктi флотациясының әдiсiн сөндiру үшiн арналған.
Басқа су орталарындағы минералдардың бөлiмшесiндегi көбiктi флотацияның
әдiсi бөлшектерiнiң ерекшелiктерге байланыстылары әуе көпiршiктерiне
жабысып және көбiктi жiкке олармен бiргелерiмен өтеді. Гидроциклдер
айналудың нәтижесiнде құрылған центрден тепкiш өрiстегi iрiлiк бойынша
жұқа майдаланған материалдардың классификациясы үшiн арналған аппараттар.
Гидроциклдер 80-85 % қаттыға дейiн биiк шоғырландыруы бар дәндi құмдардың
ерекшелеулерiн қамтамасыз етедi.
1.1 - сурет — кен-байыту фабрикасының технологиялық сұлбасы.
1 — тізбекті тасымалдағыш, бункерден немесе қоймадан шихталық
шикізаттарды беріп тұру үшін арналған; 2 — шихталық бөлімшенің бункері; 3 —
конвейер; 4 — таразы; 5 — араластырғыш барабан; 6 — шихта пісіру
бөлімшесінің бункері; 7 —жанармай бункері; 8 — араластырғыш-кесектеткіш; 9
— жатақ бункері; 10 — шихтаны таратып тегістейтін құрылғы; 11 —
агломерациялаушы машина; 12 — эксгаустер; 13 — горн; 14 — ыстық ауа
камерасы; 15 — ұнтақтаушы машина; 16 — грохот; 17 — суытқыш; 18 — қайта
қайтару бункерінің қабылдағышы 19 — түтінсорғыш; 20 — мультициклондар; 21 —
мұржа; Г — газ; ГВ — ыстық ауа ; П — торлы оттықты жоғары температурадан
қорғайтын материал (жатақ).
Кесте 1.2 - Жезқазған жұмыстарының нақты көрсеткiштерi байыту фабрикалары №
1, 2.
ЖылдаКеннiң өңдеуi, Мыстың Рудадағы Шығарымы,п
р мың тонна шығарылуы,тонна мыстың, пайызайыз
план айғақ %
Бір электр ΣРн
қабылдағыш, РН, кВт
1 Қойма 10 5-20 120
2 Қазандық 30 10-80 350
3 Пульпосорғы: а) 0,4 кВ 10 1-20 100
б) СҚ 10 кВ 4 1250 5000
4 Суьфидтік кен қоймасы 50 10-30 1000
5 Механикалық цех 37 7-35 200
6 Байыту цехі 100 1-50 3700
7 Ұсақтау цехі 3 120 360
8 Ұсақтау-жуу цехі № 1
а) 0,4 кВ 40 1-30 720
б) СҚ 10 кВ 4 500 2000
9 Сорғы станциясы 6 120 720
10 Кептіру цехі 40 10-100 850
11 Ұсақтау-жуу цехі № 2 30 20-80 1050
12 Кептіру цехі 200 1-100 400
13 Ұсақтау цехі 50 10-100 2000
14 Магниттік сеперациялау цехі 180 10-120 3200
15 Гараж 20 10-20 150
16 Зауытбасқару,асхана 30 1-30 250
17 Шламосорғы СҚ 10 кВ 2 800 1600
1.3 Фабрика бойынша электр жүктемелерін есептеу.
Жарықтандыру жүктемесін есептеу
Жарықтандыру жүктемесін анықтау кезінде жеңілдетілген әдіс бойынша
есептеуде өндіріс аймағының 1 м2-на келетін жарықтандыру жүктемесінің
меншіктітығыздығы мен сұраныс коэффициенті қарастырылады.
Бұл әдіс бойынша есептелетін жарықтандыру жүктемесі ең жүктелген
аусымдағы жарықтанудың орташа қуатына тең деп қабылданады және келесі
формулалар бойынша есептеледі
Рpo=Кco×Руо , кВт,
(2.1.1)
Qpo=tgϕо×Рр квар. (2.1.2)
мұндағы Кco – жарықтандыру, жүктемесінің активті қуаты бойынша сұраныс
коэффициенті сандық мәні;tgϕо – реактивті қуат коэффициенті cos
бойынша анықталады
Руо – цех бойынша жарықтандыру қабылдағыштардың орнықты қуаты
Руо=ρо×F, кВт (2.1.3)
мұндағы ρ0− 1м2 келетін меншікті есептік қуат кВт;
F – фабриканың жалпы сұлбасы бойынша анықталатын өндіріс ғимаратының
аймағы
Fтеррцехов =F1+ F2+ F3+...+ F15; (2.1.4
Fтер фаб =А ×B ,м2;
(2.1.5)
Fосвещаем терр= Fтер фаб- Fтеррцехов (2.1.6)
Барлық есептік берілулер 2.1-кестеге “Жарықтандыру жүктемені есептеу”
енгізіледі.
Фабрика цехтары бойынша кернеуі 1кВ-қа дейінгі электр жүктемелерді
есептеу жеңілдетілген әдіс – реттелген диаграммалар – бойынша
жүргізіледі. Цехтар бойынша күштік және жарықтану жүктемелерді есептеудің
нәтижелері 2.2-кестеге “Кернеуі 0,4 кВ фабрика цехтары бойынша күштік
және жарықтық жүктемелерді есептеу” еңгізілген.
Электрлік жүктеменің картограммасын есептеу үшін шеңбер радиусы
жазылады (2.2.1)
мұндағы R – шеңбердің радиусы;
α – сектордың бұрышы;
m – шеңбер ауданын табу үшін масштаб, 0,5-ке тең.
Электр қабылдағыштар топтары үшін ең жүктелген сменадағы орташа активті
және реактивті жүктеме есептеледі
(2.2.2)
(2.2.3)
Торап электр қабылдағыштарынан жарты сағатты максималды активті және
реактивті жүктеме
(2.2.4)
егер болса , квар егер nэ 10 болса, Qр=Qсм, квар.
Максимум коэффициентінің мәні қабылдағыштар тобының қолдану
коэффициентіне және қабылдағыштардың nэ тиімді санына тәуелді болады.
Максимум коэффициентін әдебиетте келтірілген қисықтардан анықтайды.
Есептелетін қорек торабының максималды толық жүктемесі келесі формула
бойынша есептеледі
(2.2.5)
Максималды есептік ток (2.2.6)
1.4 Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ шинасын-дағы
реактивті қуатты компенсациялау.
Цех трансформаторларының саны мен қуатын технико-экономикалық жолымен
ғана мүмкін есептеулер, келесі факторларды ескеріп: тұтынушыларды
электрмен қамдау сенімділігнің категриясын; 1кВ-қа дейінгі реактивті
жүктемені компенсациялауын; қалыпты (нормалы) және авариялы режимдерде
трансформатордың аса жүктемелу қабілетін; стандартты қуаттар қадамы;
жүктеме графигі бойынша трансформаторлардың тиімді жұмыс режимдерін.
Есептеулер үшін мәліметтер:
Рp0,4= 11441,8 кВт;
Qp0,4= 5054,5 квар;
Sp0,4= 12508,5 кВА.
Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ шинасындағы реактивті
қуатты компенсациялау.
Nmin т=+ ΔN (2.3.1)
мұнда Рр 0,4 – соммалы есептік активті қуат;
кз –трансформатордың жүктелу коэффициенті;
Sнтр – трансформатордың қабылданған номинал қуаты;
(N – ең жақын бүтін санға дейінгі қосымша.
Кен-байыту фабрикасы 2 категориялы тұтынушыларға жатады, үш ауыммен
жұмыс істейді, сондықтан трансформатордың жүктелу коэффициенті Кзтр=0,8.
Ең көп есептік активті жүктемені қамдау үшін қажетті қуаттары бірдей цех
трансформаторлардың минималды саны
Nmin т=+ 0,058 =9
Экономика жағынан тиімді саны
N т..э = N min + m (2.3.2)
мұнда m – қосымша трансформаторлардын саны.
N т..э – З*пст капиталды шығындардың тұрақты құраушыларын ескеріп,
реактивті қуатты беруге кететін меншікті шығындармен анықталады.кз = 0,8;
N min = 9; (N = 0,058, сондықтан m=1, алN т..э =9+1=10
трансформатор.Трансформаторлардың таңдалған саны бойынша кернеуі 1 кВ-қа
дейінгі желіге трансформаторлар арқылы берілетін ең көп реактивті қуатты
анықтайды:
Q1= ; (2.3.3)
Q1==5731,3 квар
0,4 кВ шиналарында реактивті қуаттар балансы шартынан Qнбк1 шамасын
анықтаймыз:
Qнбк 1+Q1=Qр 0,4, (2.3.4)
бұдан,
Qнбк 1= Qр 0,4 - Q1= 5107,5– 5731,3 = -623,8ква
К е с т е 2.3- Цех ТП-да төменгі кернеулі жүктемелерді тарату
№ Тп Sнт,кВА Qнбк Цех № Рр0,4 кВтQр0,4 кВарSр0,4 кВAК з
ТП1 –(2х1600) 8 393,8 172,6
ТП2 –(2х1600)
∑Sнтр = 6400
9 648,6 261,1
12 1956,1 894
13 1059,2 462,1
15 67,1 24,1
16 131,7 52,8
Терр.жар. 474,6 47,4
Барлығы 6 4731,41 1914,5 5104,072 0,79
14 1802,79 813,39
ТП3--(2×1600)
ТП4--(1×1600)
∑Sнтр=4800 кВА
2 240,56 96,66
3 79,88 35,14
4 469,11 206,55
5 102,6 35,7
11 645,87 278,31
Барлығы 6 3340,81 1465,75 3648,21 0,76
ТП5--(2×1600) 6 2472,46 1158,53
ТП6--(1×1600)
∑Sнтр=4800 кВА
10 434,26 162,09
1 92,36 35,36
7 370,51 318,45
Барлығы 4 3372,95 1727,25 3789,48 0,78
1.5 Фабриканың нақтыланған жүктемесінің есептелуі.
Трансформатордағы қуат шығындарын анықтау
Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы:
(Рт=(Рхх+(Ркз. Кз2; (2.4.1)
Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы
(Qт=(Qхх+(Qкз. Кз2=. Sнт+. Sнт. Кз2; (2.4.2)
ТМ-1600-100,4 трансформаторын таңдаймыз:
Паспорттық берілгендері:
Sнт=1600 кВА, Iх=1,3%, Uкз=6,5%, (Рхх=2,75 кВт, (Ркз=18 кВт
1-ші магистраль үшін, яғни ТП1-ТП2:
Кз=0,79
Трансформатор саны N=4
(Рт=4(2,75+18. 0,792)=55,9 кВт,
(Qт=4(. 1600+. 1600. 0,792)=342,8 квар
2-ші магистраль үшін, яғни ТП3-ТП4:
Кз=0,76
Трансформатор саны N=3
(Рт=3(2,75+18. 0,762)=39,4 кВт,
(Qт=3(. 1600+. 1600. 0,762)=242,6 квар
3-ші магистраль үшін, яғни ТП5-ТП6:
Кз=0,78
Трансформатор саны N=3
(Рт=3(2,75+18. 0,782)=41,1 кВт,
(Qт=3(. 1600+. 1600. 0,782)=252,2 квар
Барлық қуат шығындары
Σ∆Ртр=136,47 кВт (2.24)
Σ∆Qтр=837,65 квар (2.25)
2.4.2 Синхронды қозғалтқыштардың есептік қуаттарын анықтау
Синхронды қозғалтқыш үшін есптік активті және реактивті қуаттарды
анықтаймыз
Р р СҚ = Р н СҚ ( NСҚ ( к з, кВт
(2.4.3)
Q р СҚ = Р р СҚ ( tgφ, квар
(2.4.5)
СҚ үшін есептік қуатын анықтау:
СҚ: Рн СҚ =1250 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 4; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 1250 ( 4 ( 0,85 = 4250 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=4250·0,539=2290,75 кВар.
СҚ: Рн СҚ =500 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 4; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 500 ( 4 ( 0,85 = 1700 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=1700·0,539=916,3 кВар.
СҚ: Рн СҚ =800 кВт; cos ( = 0,8; NСҚ = 2; к з = ( = 0,85,tg(=0,75.
Р р СҚ = 800 ( 2 ( 0,85 = 1360 кВт;
Qр СҚ= Рр СҚ·tgφ=1360·0,539=733,04 кВар.
ГПП 10кВ шинасындағы реактивті қуатты өтемелеу
Резервтегі қуат
Qрез=0,1∙ΣQрасч =0,1∙ (Qр0,4+ΔQтТП∑) (2.4.6)
Qрез =0,1· (5107,5+837,6)=594,5 квар.
Энергожүйеден келетін қуат
Qэ=0,25∙ΣPр зав=0,25∙ (Pр0,4+ΔPтТП∑+PрСД∑) (2.4.7)
Qэ =0,25· (11445,2+136,4+7310)=4439,5 квар.
ВБК қуатын реактивті қуат баланстар шартынан анықтаймыз
QВБК =Qр0,4+ΔQтТП∑+ Qрез - Qр.СД∑ - Qэ -QНБК∑
(2.4.7)
QВБК=5007,1+837,6+594,5-2290,7-916, 3-733-0=-1840кВар
реактивті қуатты компенсациялауға ВБК керек емес.
1.6 Сыртқы электрмен жабдықтау схемаларын салыстыру.
Өнеркәсіпті электрмен жабдықтау кезінде бірнеше топтарды салыстыру
қажеттілігі туады. Өнеркәсіптік энергетика есептерінің көп топтарының бар
болуы техникo–экономикалық есептеулер жүргізуді қажет етеді. Ол
есептеулердің мақсаты – сүлбенің оптималды (тиімді) тобын анықтау, электр
жүйесінің және оның элементтерінің параметрлерін анықтау.
Фабрика, 10 кВ қуаттары 50 МВА 4 турбогенераторлары бар ЖЭО-нан қорек
алады. Генераторлар, РБ-10-12-3000 реакторы арқылы жалғанған екі секциялы
шинаға паралел жумыс істейді. ЖЭС-те 10115 кВ қуаттары 40 МВА екі
трансформаторлары бар жоғарлатқыш ҚС орналасқан.
ЖЭО-нан фабрикаға дейінгі қашықтық – 4,5 км.
Фабрика үш ауысыммен жұмыс істейді.
Технико–экономикалық салыстыру үшін электрмен жабдықтаудың 2 нұсқасын
қарастырамыз:
I нұсқа – ЛЭП 110кВ;
II нұсқа – 10 кВ.
I нұсқа үшін технико-экономикалық есептеу
3.1 сурет - Электрмен жабдықтау жобасының бірінші сұлбасы.
I нұсқа бойынша электржабдықтарды таңдаймыз.
ГПП трансформаторын таңдау
(3.1)
Жүктелу коэффициенті
(3.2)
ТДН –16000-110 трансформаторды қабылдаймыз
Трансформатордын паспорттық берілулері:
Sн=16000 кВА, Uвн=115 кВ,ΔPхх=18 кВт, ΔPкз=85 кВт, Iхх=0,7 %.
Ктр= 7200000 тг
ГПП трансформаторларындағы қуат шығындары мен электрэнергия-ларынын
шыгындарын анықтаймыз
Активті куат шыгындары
(3.3)
Реактивті куат шыгындары
(3.4)
Трансформаторларындағы энергия шығындары
Үш ауысыммен жұмыс істеу кезде Твкл=6000сағ. Тмакс=5000сағ
(3.5)
сағ
Трансформатордағы энергия шығындарын анықтаймыз
ΔWтрГПП=2(ΔPхх∙Tвкл+ΔPкз∙ τ ∙Kз2) ; (3.6)
ΔWтрГПП=2(18∙6000+85∙3411∙0,62)=424 749 кВт∙сағ.
ЛЭП 110 бойынша өтетін қуатты анықтаймыз
. (3.8)
Бір желіден өтетін есептеу тоғы:
. (3.9)
Апаттық режимдегі тоқ
(3.10)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ)
(3.11)
мұнда j=1,1 Амм2 Тм=5000 сағ
ЛЭП 110-ға АС –70, Iдоп=265А сымды қабылдаймыз.
,
Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша
Iдоп=265 АIр=47,6 А
Апаттық режимде
Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙265=344,5 AIав=95,2 A .
ЛЭП-гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:
(3.12)
кВт∙сағ
мұнда
R=r0∙L (3.13)
R =0,46∙4,5=2,07 Ом,
3.1.2 U=110 кВ сөндіргіштерді, ажыратқыштарды, айырғыштарды
таңдау
Аппараттарды таңдау алдында алмастыру схемасын құрамыз (3.2 - сурет.)
және қысқа түйықталу токтарын есептейміз Iкз есептеу (о.е.)
3.2 сурет – Орынбасу сұлбасы.
Енді базистік өлшемдерді таңдаймыз:
Sб=1000 МВА; Uб=115 кВ.
(3.14)
Желінің кедергісі келесі формуламен табылады:
(3.15)
Желінің кедергісін келесідей табамыз:
(3.16)
К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз:
(3.17)
К-1 нүктесіндегі соққы тоғы:
(3.18)
мұндағы , Ку– соққы коэффициенті. Энергожүйедегі қысқа тұйықталуда Ку
=1,72.
К-1 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
(3.19)
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тоғын есептейміз:
(3.20)
К-2 нүктесіедегі қысқа тұйықталу тоғы
мұндағы, Ку – соққы коэффициенті. Энергожүйе және ВЛ 110 қысқа
тұйықталуда Ку = 1,8.
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты
3.1.3 110 кВ кернеуге арналған сөндіргіштер таңдау
В1,В2 сөндіргіштерді жүйедегі трансформатордың апатты тоқ арқылы
және В3 сөндіргішті жұмыс тоғы арқылы таңдаймыз.
МКП-110Б-630-20У1;бағасы-1546500 тг сөндіргішті таңдаймыз.
3.1 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 209,95 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,91 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
В3 секционндық сөндіргішті таңдаймыз МКП-110Б-630-20У1
3.2 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 212,6 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,92 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
В4, В5 сөндіргіштерді таңдау шарты:
В4, В5 сөндіргіштерді апаттық тоқ арқылы таңдаймыз.
3.3 к е с т е.
Паспорттық берілулеріЕсептік берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 106,3 А
Iоткл.= 20 кА Iк-1=1,92 кА
Iдин.=52 кА iук-1= 4,9 кА
МКП-110Б-630-20У1,бағасы – 1546500 тг сөндіргішін таңдадық
В6, В7 сөндіргіштерді апаттық тоқ арқылы таңдаймыз
3.4 к е с т е.
Паспорттық Есептік берілулері
берілулері
Uн= 110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ= 106,3 А
Iоткл.= 20 кА Iк-2=1,8 кА
Iдин.=52 кА iук-2= 4,6 кА
МКП-110Б-630-20У1,бағасы – 1546500 тг сөндіргішін таңдадық
В1, В2 сөндіргіштердің үлестік қосылымы:
В3 сөндіргіштің үлестік қосылымы:
110кВ кернеуге ажыратқыштар таңдаймыз
РНД -110630 Т1 ажыратқышын таңдаймыз.
Бағасы 103500 тг
3.5кесте.
Паспорттық Есептік берілулері
берілулері
Uн=110 кВ Uн= 110 кВ
Iн= 630 А IАВ =425,3 А
Iпред скв. ток iУд к2 = 4,6 кА
ампл.=80 кA Iк2=1,92 кA
Iпред.терм.стойк.=31
,5 кA
ОПН-110У1 таңдаймыз, бағасы 49200 тг
Электрқондырғыларына кететін капиталды шығындар
1. ГПП трансформаторына кететін капиталды шығын
2. ЛЭП-қа кететін капиталды шығын
= 13300y.e. Екі тізбекті, темірден жасалған тіреу.
3. В1-В2 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
4.В3 сөндіргішіне кететін капиталды шығын
5.В4-В5 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
6.В6-В7 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығын
7 Ажыратқышқа кететін капиталды шығын
8. Жүйе трансформаторларына кететін шығын
9. Асқын кернеуді шектеуішке кететін капиталды шығындар :
10 .Капиталды шығындардың қосындысын анықтайық
(3.21)
3.1.6 Өндірістің жылдық ұстанымдарды анықтайық
Амортизациялық аударылымдардың нормалары
Еа лэп=0,028
Еа об=0,063
Эксплуатациялық аударылымдар нормалары
Еэкс.об=0,01
Еэкс.лэп230=0,004
Амортизациялық аударылымдар
Иа.лэп =Еа∙Клэп=0,028∙59850=251400 тгжыл;
Иа.обор= Еа.обор∙Кобор( = 0,063∙1421940=13437300 тгжыл;
Иа∑= Иа.лэп+ Иа.обор=1676+89582=13688700 тгжыл.
Эксплуатацияға арналған ұстаным
Иэкс.лэп = Еэкс.лэп ∙ Клэп = 0,004∙59850=35850 тгжыл;
Иэкс.обор = Еэкс.обор ∙ Кобор( = 0,01∙1421940=2132850 тгжыл;
Иэкс.∑= Иэкс.лэп +Иэкс.обор=239+14219=2168700 тгжыл.
Жобаланып жатқан электрқондырғысындағы электрэнергиясының жылдық
шығынынан туындайтын ұстаным
Ип=Со∙( ∆Wтр.гпп +∆Wлэп)=0,007 ∙(424749+96147)=546900 тгжыл
(3.22)
Сo=1Кдоллар=1148≈1,05 тгкВт∙сағ..
Ұстанымдар қосындысы
И1=Иа∑+ Иэкс.∑+Ипот =91258+14458+3646=16404300 тгжыл
(3.23)
I нұсқа бойынша келтірілген шығындар қосындысы
(3.24)
II Нұсқа
3.4 сурет – электрмен жабдықтау сұлбасының екінші схемасы
Бір желіден өтетін есептеу тоғы
.
Апаттық режимдегі тоқ:
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ):
.
мұнда j=1,1 Амм2 Тм=5000 сағ
ЛЭП 10-ға 4*АС –120, Iдоп=375А сымды қабылдаймыз.
,
Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша:
Iдоп=4*375 АIр=519,22 А
Апаттық режимде:
Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙1500=1950 AIав=944 A.
ЛЭП-гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:
кВт∙сағ
мұнда
R=r0∙L
R =0,24∙4,5=1,1 Ом,
В1, В2, В3 сөндіргіштерді таңдау
3.5 сурет – Орынбасу сұлбасы.
Қысқа түйықталу токтарын есептейміз Iкз есептеу (о.е.).
Sб=1000 МВА және Uб=10,5 кВ, сонда базистік тоқ
Желінің кедергісін келесідей табамыз
(3.28)
ТВФ-63-2ЕУ3 Sпол=78,75 МВА генераторын таңдаймыз.
К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз
(3.31)
К-1 нүктесіндегі соққы тоғы
Мұндағы , Ку– соққы коэффициенті. Энергожүйедегі қысқа тұйықталуда Ку
=1,72.
К-1 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тоғын есептейміз:
К-2 нүктесіедегі қысқа тұйықталу тоғы:
мұндағы, Ку – соққы коэффициенті. Энергожүйе және ВЛ 110 қысқа
тұйықталуда Ку = 1,8.
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу қуаты:
3.6 В1-В4 сөндіргіштерді таңдау
В1-В3 сөндіргіштерді жүйе трансформаторларының авариялы тоғы бойынша
таңдаймыз:
3.6 к е с т е
Таңдау шарты В1,В2 сөндіргіштерінің В3-В4 сөндіргіштерінің
берілгендері берілгендері
,кВ 10кВ≥10кВ 10кВ≥10кВ
,кА 1600кА≥1038,4кА 1600кА≥1038,4кА
,кА 31,5кА≥4,3кA 31,5кА≥1,8кA
,кА 80кА≥10,9кA 80кА≥4,6кA
В1,В2 сөндіргіштері үшін ВВЭ-10-31,51600 У3түрін таңдаймыз.Бағасы-
2850000тг
В3-В4 сөндіргіші үшін ВВЭ-10-31,51600 У3түрін таңдаймыз.Бағасы-2850000
тг
3.7 В5- сөндіргіштерді таңдау.
Таңдау шарты В5 сөндіргішінің
берілгендері
,кВ 10кВ≥10кВ
,кА 1600кА≥1038,4кА
,кА 31,5кА≥1,8кA
,кА 80кА≥4,6кA
РНД -102000 Т1 ажыратқыштарын таңдаймыз,бағасы – 44250 тг
3.7 к е с т е.
Паспортные берілгендері Есептік берілгендері
Uн=10 кВ Uр= 10 кВ
Iн=2000 А Iав=1038,4 А
Iпред сквозн дин =85 кА IУ = 51кА
Iпред.терм.стойк.=31,5 kA Iк.= 21,07 кA
II нұсқа бойынша шығындарды есептейміз
1. В5 сөндіргішіне кететін капиталды шығындар
2. ЛЭП-қа кететін шығындар
= 70000y.e. Екі тізбекті, темір бетоннан жасалған тіреу.
3. В1-В2 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығындар
4. В3-В4 сөндіргіштеріне кететін капиталды шығындар
5. Ажыратқыштарға кететін капиталды шығындар
Барлық капиталды шығындардың қосындысы
3.2.7 Өндірістің жылдық ұстанымын анықтау
Амортизациялық түсілім нормасы
Еа лэп10=0,024
Еа об=0,063
Эксплуатациялық түсілім нормасы
Еэкс.об=0,01
Еэкс.лэп10=0,004
Амортизациялық түсілім
Иа.лэп =Еа∙Клэп=0,024∙1260000=4536000 тгжыл;
Иа.обор= Еа.обор∙Кобор( = 0,063∙97360=920100 тгжыл;
Иа∑= Иа.лэп+ Иа.обор=30240+6134=5456100 тгжыл.
Эксплуатацияға арналған ұстан
Иэкс.лэп = Еэкс.лэп ∙ Клэп = 0,004∙1260000=756000 тгжыл;
Иэкс.обор = Еэкс.обор ∙ Кобор( = 0,01∙97360=145950 тгжыл;
Иэкс.∑= Иэкс.лэп +Иэкс.обор=5040+973=901950 тгжыл.
Жобаланып жатқан электрқондырғысындағы электрэнергиясының жылдық
шығынынан туындайтын ұстаным
Ип=Со∙( ∆Wлэп)=0,007 ∙(14897025)=15641850 тгжыл
Сo=1Кдоллар=1148≈1,05 тг.кВт∙сағ.
Ұстанымдар қосындысы
И2=Иа∑+ Иэкс.∑+Ипот =36374+6013+104279=21999900 тгжыл
II нұсқа бойынша келтірілген шығындар қосындысы
3.8 к е с т е – ТЭЕ нәтижелері.
КΣ т.у.е Иа Σ т.у.е. Иэ Σ т.у.е. Ип Σ т.у.е. З т.у.е.
115кВ 1481790 91258 14458 3646 287177
10кВ 1357360 36374 6013 104279 309549
1.7 U=10кВ үшін жабдықтың таңдауы және қысқа тұйықталу тоғын есептеу.
СҚ –дан тұтынуын ескере отырып Iкз (U=10 кВ) қысқа тұйықталу тоқтарды
есептеу
4.1 сурет – Орынбасу сұлбасы
Орынбасу сұлбасының параметрлерін анықтаймыз:
Sб=1000 МВА; Uб=10,5кВ, xтр.ж.=0,26о.е., хлэп=0,18о.е., Iк1=1,9кА,
Iк2=1,8кА
Қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.1)
Синхронды қозғалтқыштарға дейінгі кабельдер кедергісін табайық.
№3 пуьпосорғы цехында СДНЗ-2-18-61-8 төрт синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.2)
(4.1.3)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.4)
Fэ =
(4.1.5)
ААШв-10-(370), , X0 = 0,08 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.6)
Мұндағы,
(4.1.7)
№8 ұсақтау-жуу цехында СДНЗ-2-18-61-8 төрт синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.8)
(4.1.9)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.10)
Fэ =
(4.1.11)
ААШв-10-(325), , X0 = 0,09 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.12)
Мұндағы,
(4.1.13)
№17 шламо-сорғы цехында СҚНЗ-2-18-61-8 екі синхронды қозғалтқышы
орналасқан
Берілгені:
(4.1.14)
(4.1.15)
Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша СҚ-қа кабель таңдаймыз:
Fэ = , (4.1.16)
Fэ =
ААШв-10-(350), , X0 = 0,006 Омкм кабельді таңдаймыз
СҚ қоректендіретін кабель кедергісі:
СҚ параметрлерін анықтаймыз:
СҚ-тан қысқа тұйықталу тоғы:
(4.1.17)
Мұндағы,
(4.1.18)
IҚТ=Iкз(3)+IкзСҚ1+ IкзСҚ2+ IкзСҚ3=7,92 +0,47+0,18+0,3=8,87 кА
Iудкз=1,41∙1,8∙8,87=21,3 кА
Кабелдерді қайта таңдау қажет емес.
Сөндіргіштерді таңдау
В8-В10 кірістегі және В9 секцондық сөндіргіштерін таңдау:
Sр.фаб.=18187 кВА
Жұмыс тоғы
Iр=
Апаттық тоғы: Iа=2∙Iр=2∙531,8=1063,6 A.
ВМПЭ-10-201600 УЗ. [4] типті сөндіргіштерді таңдаймыз.
4.1 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=10 кВ Uн=10 кВ
Iн=1600 A Iав=1063,6 А
Iскв.ампл.=20 кА Iуд.кз=1,9кА
Iпред..терм. = 52 кА I кз∑= 4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Секциондық сөндіргіш арқылы,кіріс сөндіргіш арқылы өтетін жүктеменің
жартысы өтеді, сонда секциондық сөндіргіштің есептеу тогы IАВ=531,5 A.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.4 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=10 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=531,5 А
Iскв.ампл.=20 кА I.уд.кз=1,8 кА
Iпред..терм. = 52 кА I к-3= 4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Шығатын желілердің ажыратқыштарын таңдау:
1)ГПП-(ТП1-ТП2) магистралі:
Есептелген тоқ
Авариялық тоқ
Iав=2∙Iр=2∙131,1=262,2 A
В14-В15 сөндіргішін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.5 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=223,6 А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х120) с Iдоп=240 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =240≥ Iр =131,1
Iдоп ав =1,3·240=312 А ≥ Iав =262,2 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП2:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х70) с Iдоп=165 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =165≥ Iр =65,56 А
Iдоп ав =1,3·165=214,5 А ≥ Iав = 2·65,56=131,12 А
2) ГПП-(ТП3-ТП4) магистралі:
В15-В17 сөндіргіштерін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.6 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=190А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х185) с Iдоп=310 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =310≥ Iр =190,2
Iдоп ав =1,3·310=372 А ≥ Iав =380,4 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП4:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х50) с Iдоп=60 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =50≥ Iр =31,6 А
Iдоп ав =1,3·50=65 А ≥ Iав = 2·31,6=63,2 А
3) ГПП-(ТП5-ТП6) магистралі:
В15-В17 сөндіргіштерін таңдаймыз:
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргіш қабылдаймыз.
4.6 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=380,4А
Iоткл=20 кА Iкз=1,9 кА
Iскв=52 кА Iy=4,9 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Кабелдер таңдаймыз:
ААШв-10-(3х185) с Iдоп=310 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп ав =310≥ Iр =190,2
Iдоп ав =1,3·310=372 А ≥ Iав =380,4 А;
Жүктеме ажыратқышы таңдаймыз:
а) Uном= 10 кВ ≥ Uр=10 кВ
б) Iном= 400 А ≥Iав= 2·89,1= 178,2 А;
ВНР-10400-10зУ3 ТП маркалы жүктеме ажыратқышын таңдаймыз.
ТП4:
Кабель таңдаймыз:
ААШв-10-(3х50) с Iдоп=140 А кабелін таңдаймыз.
Тексеру: Iдоп каб =140≥ Iр =65,6 А
Iдоп ав =1,3·140=182 А ≥ Iав = 2·47,5=95 А
СҚ-ға сөндіргіш таңдаймыз:
№8 сорғы цехында Sн=1250 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.7 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
№7 сорғы цехында Sн=500 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.8 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
№17 шламосорғы цехында Sн=800 кВА, Iр.сд=46,74 А.
ВВЭ-10-20630У3 [4] сөндіргішін қабылдаймыз.
4.9 к е с т е сөндіргіштің тексеруі:
Паспорттық Есептелген
Uн=12 кВ U=10,5 кВ
Iн=630A Iав=46 А
Iоткл=20 кА Iкз=5,85 кА
Iскв=52 кА Iy=14,85 кА
Жетегі ППВ серіппелі
Тоқ трансформаторын таңдау
Келесі шартпен тоқ трансформаторы таңдалады:
1) құрылғының кернеуі бойынша: Uном ттUном уст-ки;
2) тоқ бойынша: Iном ттIрасч;
3) электродинамикалық беріктілік бойынша: Кдин
4) екіншілік жүктеме бойынша: Sн2Sнагр расч;
5. 5) термиялық беріктілік бойынша: Ктс= ;
6) конструкциялық және дәлдік класы бойынша.
Кірістегі В8,В9,В10,В11 сөндіргіштердегі тоқ трансформаторын
таңдау
ТЛ-10 У3 Iн = 2000 А5 А ; Sн =20 ВА, Uн=10 кВ с.
4.10 к е с т е тоқ трансформаторын есептеу
Аспап Тип Фаза А, ВА Фаза В, ВА Фаза С, ВА
A Э-350 0,5 0,5 0,5
W Д-365 0,5 - 0,5
Var И-395 0,5 - 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СРУ-И689 2,5 2,5 2,5
Барлығы 6,5 5,5 6,5
Тоқ тансформатордың шығысындағы жүктемесін есептейміз. Шықпалық
жүктеменің кедергісі, аспап кедергілерінен,жалғайтын сымдардың және
контактінің өтетін кедергілерінен тұрады:
R2 = Rприб + Rпров + Rк-тов
(4.9)
Аспаптардың кедергілері мына формуламен анықталады
(4.10)
(4.11)
мұнда Sприб. – аспап қоректенетін қуат,
I2 – аспаптың екінші номинал тоғы.
Сым кедергілері
(4.12)
(4.13)
АКРТВ; F=2,5мм2 сымын қабылдаймыз
(4.14)
S2=R2× =0,416×52=10,5 ВА;
Мұндағы, R2=Rприб+Rпров+Rк-тов=0,26+0,056+0, 1=0,416 Ом
2)ГПП шинасындағы В12-В13 секциондық сөндіргіштеріне трансформатор тоғын
таңдаймыз:
ТЛ-10У3 тоқ трансформаторын қабылдаймыз:
Iн = 600А5А; Sн = 17 ВА.
4.11 к е с т е тоқ трансформатор жүктемесі.
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
A Э-350 0,5 0,5 0,5
Барлығы 0,5 0,5 0,5
Тоқ тансформатордың шығысындағы жүктемесін есептейміз. Шықпалық
жүктеменің кедергісі, аспап кедергілерінен, жалғайтын сымдардың және
контактідің өтетін кедергілерінен тұрады
Сым кедергілері
АКРТВ ; F=2,5 мм2 сымын қабылдаймыз;
R2 = Rприб + Rпров + Rк-тов
(4.15)
R2 = 0,02 + 0,056 + 0,1 = 0,176 Ом
S2 = 0,176 · 52 = 4,4 ВА;
а) ГПП-(ТП1-ТП4) желісінің тоқ трансформаторын таңдаймыз.
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
А Э-350 0,5 0,5 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СР4-И689 2,5 2,5 2,5
Итого 5,5 5,5 5,5
0,6-0,22-0,1=0,28 Ом;
ААШВ кабелін таңдаймыз, F=2,5мм2 ;
R2=Rприб+Rпров+Rконт=0,22+0,056+0,1 =0,376 Ом;
S2=R2∙=0,376∙52=9,4 ВА.
ГПП-(ТП1-ТП4) желісінің тоқ трансформаторына, Iав=0,22кА, тоқ
трансформаторын ТПЛК-10У3: Iн=300 А; Uн=10 кВ; Sн =15ВА таңдадық.
б) ГПП-(ТП5-ТП6) желісінің тоқ трансформаторын таңдаймыз
Аспап Типі А, ВА В, ВА С, ВА
А Э-350 0,5 0,5 0,5
Wh САЗ-И681 2,5 2,5 2,5
Varh СР4-И689 2,5 2,5 2,5
Барлығы 5,5 5,5 5,5
0,6-0,22-0,1=0,28 Ом;
АКР ТВ кабелін таңдаймыз, F=2,5мм2 ;
R2=Rприб+Rпров+Rконт=0,22+0,056+0,1 =0,376 Ом;
S2=R2∙=0,376∙52=9,4 ВА.
ГПП-(ТП5-ТП6) желісінің тоқ трансформаторын, Iав=0,2кА, тоқ
трансформаторын ТПЛК-10У3: Iн=300 А; Uн=10 кВ; ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz