Кәсіпкерлік қызметімен айналысатын жеке тұлғалардың салық салу («Павлодар облысы бойынша Салық комитеті» ММ материалдары бойынша)

Қазақстан Республикасының ғылым және білім Министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Есеп және қаржы кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

ДЖ. 050509. 26-04. 24. 08. ТЗ

Тақырып Кәсіпкерлік қызметімен айналысатын жеке тұлғалардың салық салу («Павлодар облысы бойынша Салық комитеті» ММ материалдары бойынша)

Кафедра меңгерушісі

2009

Мазмұны

Кіріспе

Кез келген елде мемлекеттік реттеу мемлекеттік тапсырыс, кәсіпкерлік, несие-ақша реттеу және экономикаға бюджеттік салықтық ықпал сияқты ықпал ету аспаптарына негізделеді.

Мұндай салық саясатын ұлттық реттеу дәрежесіне көтере отырып мемлекет оның көмегімен экономикалық дамудағы цикілдік ауытқуларды жұмсартады, инфляциямен күрес жүргізеді, өндірістік және әлеуметтік құрылымды дамытады.

Демек салық жүйесі мемлекеттік реттеудің экономикалық аспаптарының арасында маңызды мәнге ие. Салық пен алымдар жүйесі фискалдық функциямен қатар қоғамдық өндіріске, оның құрылымы мен динамикасына, орналасуына, ғылыми техникалық үрдісті жеделдетуге экономиканың ықпалдық механизімі болып қызмет етеді.

Іскери белсенділік демек кәсіпкерлік қызметтің белгілі бір саласы дамуы салықтарымен ыңталандырылады немесе керісінше, шектеледі: әлемдік рынокта, ұлттық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін өндіріс шығындапрын және жеке кәсіпорындардың айналымын төмендету үшін алғы шарт туғызады. Салықтардың көмегімен протекциялдық экономикалық саясат немесе товар рыногына еркіндікті қамтамасыз ету жүргізіледі.

Қазір республикамыздың салық механизмі аралық жағдайда тұрғандай: оның мазмұны мемлекеттік реттеудің әкімшілік - бөлу сипатын көрсетпейді, бірақ сонымен қатар экономиканы тікелей жанама мемлекеттік реттеудің тиімді құралы болмаған. Нарықтық реформалардың соңғы жылдардағы практикасы бюджеттік қаржыландырудың негізгі көзі - салықтың азайғаның көрсетті. Оған себеп салықтың кемуі немесе жиынтық сомасын кемуі емес салықтан «жалтару» аталатын жағдайлардың көбеюінде.

Салық жүйесінің өзі оған мүмкіншілік ашып беріп отыр. Себебі жеңілдік көбейген сайын оны заңды және заңсыз жолдармен алғысы келетіндер де көбеюде.

«Мемлекет салық арқылы бізді сыпырады, сондықтан қайткен күнде де одан қорғануға тиіспіз», - деген пікір қалыптасқан.

Оның үстіне соңғы уақытта салық үрдісі күрт күшейді. Алайда мұнда бір ұстанымды мезет назарынан тыс қалып отыр: Батыс елдердегі экономикалық дағдарыстар мен кейбір ортақ сипаттары болғанымен Қазақстанның экономикасындағы дағдарысты елеулі ерекшеліктер бар.

Солардың басшылығы - біздің дағдарыстың себебі аса өндіру емес, керісінше хроникалық сипатқа ие экономикамыздың тапшылығында.

Инфляция деңгейі, бюджет тапшылығы өндірістегі он өзгеріссіз төмендетуі болғанымен ол қысқа мерзімді және міндетті түрде әлеуметтік саясатты нашарлату есебінен жүзеге асырылады.

Жоғары салық ставкасы жағдайында салық факторы қате немесе жеткіліксіз есептеу мейлінше қолайсыз жағдайға немесе тіпті кәсіпорынның банкротқа ұшыруына соқтығуы мүмкін. Екінші жағынан салық заңдамасында көзделген жеңілдіктерді дұрыс пайдалану алынған қаржылық жинақтардың сақталуы ғана емес, салықтарды үнемдеу немесе тіпті салық төлемдерін қазынадан қайтару есебінен жаңа инвестиция қызметін кеңейтуді қаржыландыру мүмкіншілігін қамтамасыз ету. Салықты қолдану ведомстваның бағыныштылығына, кәсіпорын меншік түрімен ұйымдық - ұлттық формасына қарамастан жалпы мемлекеттік мүдделердің кәсіпкерлері мен кәсіпорындардың коммерциялық мүдделерімен өзара байланысын қамтамасыз ету және басқарудың экономикалық әдістердің бірі болып табылады.

Салықтардың көмегімен кәсіпкерлердің барлық меншік түріндегі кәсіпорындардың мемлекеттік және бюджеттермен, банктермен сол сияқты жоғары тұрған ұйымдармен өзара қатынастар анықталады. Салықтардың көмегімен шетелдік инвестицияларды тартуды қоса алғанда сыртқы экономикамылық қызмет реттеліп кәсіпорынның шаруашылығының есептегі табысы мен кірісі жасақталады.

Салықтардың көмегімен мемлекет өзінің қоғамдық функцияларын орындауға қажетті ресурстарды өз қарамағына алады. Салықтардың есебінен сол сияқты табыстардың бөлінуін өзгертетін әлеуметтік қамтамасыз ету шығындары қаржыландырылады. Салық салу жүйесі адамдар арасында түпкілікті бөлінуін анықтайды. Басқарудың әкімшілік - директивалық әдістері экономиканың әдістеріне көшу жағдайларына нарықтық экономика. Реттеуші ретінде салықтардың халық шаруашылығының басымды салаларын кеңейту мен дамытуға рөлі мен мәні күрт өседі, салық арқылы мемлекет ғылымды көп қажет ететін өндірітерді дамытуға және шығын кәсіпорындарды таратуда қажырлы саясат жүргізе алады.

Салықтар әскери олжа және кеден салықтарымен қоса мемлекеттің өзіне ақша табудың ең көне кәсібі болып табылады. Революцияға дейінгі белгілі қаржыгер П. П. Гензель осыған байланысты «уже в древнем мире были прекрасно известны технические приемы обложения, разнообразные кадастры и утонченные способы взыскания» деп атап көрсеткен. Осы заманғы ғалым М. Т. Оспанов қазіргі салық салудың бастапқы формасын екі мың жылдар бойы қалыптасқан христиандық және мұсылмандық діндеріне жатқанын айта келіп «в условиях, когда государства в совершенном виде еще не существовало и зачаточные формы государственной организации проявились у одних народов в виде патриархально организованных объединений (германские племена), у других управляющихся олигархиями городов-государств (греческий мир и Аппенинский полуостров), об общегосударственных законах здесь говорить не приходится: их вполне заменяли тогда неписаные, но от этого не менее строгие, законы религиозных общин», - деп тұжырымдаған.

Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің және қызметін қаржыландыру негізгі көзі болып табылады. Сол үшін мемлекет әртүрлі салықтар жиынтығы кіретін салық жүйесін жасақтайды.

Онда әр салық бойынша төлеушісі, салық салу объектісі, ставкасы, төлеу тәртібі және жеңілдіктер беріледі. Сол сияқты салық құрылымы - күшті билік өкілеттіктері берілген «әсіресе салықты бақылауды жүзеге асыру бөлігінде» мамандырылған салық органдарының жүйесі жасақталады.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалардың табыстарына салық салуды дамыту кезеңдерін зерттеу мен ғылыми негіздеу, инвестициялық бағытын және экономикалық өсу стратегиясын өткеруге мақсаттылығын күшейту мақсатында елдің қолданыстағы салық салуды реформалау жөнінде ұсыныстар жасау, шаруашылық субъектілеріне тікелей салық салу негізінде инвестициялық ынталандыру жүйесін қалыптастыру бағытын анықтау диплом жұмысының мақсаты болып табылады.

Алға қойған мақсатқа сәйкес жұмыста келесі міндеттер қарастырылып шешіледі:

• кәсіпкерлік қызмет табысына салық салудың шетелдік тәжірибесін зерттеу;
• кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларға салық салуды дамытудың негізгі кезеңдерін (мерзімдерін) бөліп көрсету;
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне салық салудың қолданыстағы жағдайына салыстырмалық талдау жүргізу;
• жеке кәсіпкерліктің инвестициялық салық үрдістеріне салық ықпалының ықтималды әдістерін жүйелеу іріктеу.

Отандық және шетелдік ғалымдардың салық реформасының проблемалары жөніндегі еңбектері халықаралық және Республикамыздың ғылыми практикалық конференция материалдары зерттеудің дерек көздері болып табылады.

Диплом жұмысының құқықтық және ақпараттық қамтамасыз ету ретінде Қазақстан Республикасының салық жүйесін реттейтін заңнамалық және нормативтік актілері, Павлодар облысы бойынша салық комитетінің материалдары пайдаланылды.

Жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларға салық салудың теориялық аспектілері

1. 1 Кәсіпкерлік қызметтен түскен кіріске салық салудың шетелдік тәжірибесі

Нарық экономикасы дамыған елдерге экономикалық өмірдің түрлі салаларына кеңейтілген және күшейтілген араласу үрдісі тән. Айырмашылық тек араласудың дәрежесінде жатыр. АҚШ-та бұл үрдіс аз болса, Швецияда көп. Германия және Жапон елдерінде орташа. АҚШ-та бұрыннан бері мемлекеттік реттеу америкалық шаруашылық механизмнің ажырамас бөлігіне айналды.

Мемлекеттік реттеудің негізгі құралы салық саясаты мен жеке кәсіпкерлікее қаржылық ықпал ету болып табылады.

Салық салу, несиелеу, инвестициялау сияқты экономикалық реттеушілер арқылы мемлекет қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыратын шаруашылық әрекеттерінің нұсқаларын қабылдауға ыпал етеді.

Түрлі мемлекеттердің салық саясаты жеке капиталды тартуға бағытталатыны белгілі. Бұл ретте салық жеңілдіктерінің ынталандыру ықпалын кәсіпкерлік әрекеттің жанама жәрдем беру формасы ретінде қарастыруға болады.

Тағы да бір жағдай туралы атап айтқан жөн. Дамыған елдердің экономикасы еркін кәсіпкерлік әрекетке негізделінген. Бәсекелестік-нарықтық механизмі ресурстарды үлестіруді реттейді табыстың орташа нормасын ескере отырып өндірісте біркелкі бағалардың орнатуын қамтамасыз етеді. Алайда монополиялардың пайда болуы кезінде бұл механизм күшін жояды, бұл ресурстардың тиімсіз үлестірілуіне және қолдануына, бағалардың өсуі әкеліп соқтыруы мүмкін.

Монополиялар әрекетінің кері нәтижесін шектеу бірнеше бағыт бойынша жүруде. Олардың ішінде - фирмалар кірісіне прогрессивті салық салу, үстеме табысқа салынатын салық.

Барлық мемлекеттерде антитресттік заң жүзеге асуда.

Сондай-ақ, бұл шараларға шағын бизнес кәсіпорындарын жан-жақты қолдау да жатады.

Бұдан кейінгі сараптау үшін АҚШ, ФРГ және Францияда орнатылған салық салу объектілерін қазіргі кейіпінде қарастырайық. АҚШ пен ФРГ елдерін таңдау олардың федеративті құрлымымен түсіндіріледі, бұл ресейлік федеративті құрлымына қатысты сараптау жүргізуді жеңілдетпек. Франция үшін жыл сайын салық мөлшерлемесін саяси және нарықтық конъюктураға сәйкес нақтылауға мүмкіндік беретін салық жүйесін орталықтандырылған басқару тән, сондай-ақ бұл елде көптеген жеңілдіктер мен ережелерге жатпайтын ерекшеліктер көп, бұл Ресейдің салықтық жүйесімен бара-барлығын салыстыруға мүмкіндік береді.

Халықаралық экономикада көптеген шағын фирмалар, компаниялар мен кәсіпорындар жұмыс істейді. Мысалы, Индияда шағын кәсіпорындардың саны 12 миллионнан, ал Жапонияда тоғыз миллионнан асады. Шағын және орта бизнес, мысалы, тек АҚШ-та ұлттық өнімнің жартысына жақын өсімін және жаңа жұмыс орындар өсімінің 2/3 бөлігін көрсетеді.

Германияда шағын кәсіпорындарға берілетін жәрдем қаражаттың көлемі жылына шамамен төрт миллиард маркіні құрайды. АҚШ конгресінде шағын және орта бизнестің проблемаларымен екі комитет айналысады. Шағын және орта бизнес істері жөніндегі әкімшілік олардың жұмысына басшылық етеді. Әкімшіліктің мақсаты - шағын бизнесті мемлекеттік деңгейде қолдау. Жапонияда шағын кәсіпорындардың саны өте көп, онда нарықтық экономика жағдайларында мемлекеттің көмегінсіз дами алмайтын кәсіпорындарға ерекше назар аударылады.

Ресейде қолданылып жүрген салық жүйесінің негіздері 90-жылдар қарсаңында орнатылды. 2006 жылы «салық жүйесінің негіздері туралы» заң қабылданды.

Бірақ салық жүйесінің құрылымы Қазақстан Республикасы құрылысы талаптарына сәйкес келмейді. Көптеген субъектілері бюджеттерінің кірістері негізінен меншікті салықтардан емес, салықтардан түскен аударылымдар есебінен қалыптасады. Бұл аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуына кері әсер етеді.

Қолданыстағы салық жүйесі экономикаға, әсіресе, өндірістік секторына қысым жасады. Есептер көсеткендей, кәсіпорындар жаңадан құрылған құнның 46 пайызын бюджетке аударуға міндетті болады. Әлеуметтік-экономикалық жағдайлары бар дамыған елдердің өзінде салықтардың жоғары мөлшерлемері сирек кездеседі және бұл әдеттегідей экономикалық өсудің төмен қарқынына әкеледі. Ресей кәспорындары батыс кәсіпорындарына қарағанда, меншікке қатысты өзгерістерге лайықтануға, бірлескен басқару принциптерін меңгеруге, бәсекелестікке бейімделуге тура келеді. Қолайсыз салық тәртібінде нәтиже болмайды, бұны отандық тәжірибе де растап отыр.

Мемлекет кәсіпорындарға жоғары салықтармен қысым жасап, салық жеңілдіктері арқылы ең болмаса, олардың бір бөлігін қолдауға тырысты. Бірақ бұл экономикалық жағдайды нашарлатты. Біріншіден, жеңілдіктер тек кейбір кәсіпорындарға берілді. Бұл шаруашылық басшылардың уәжіне әсер етті, оларды кәсіпорынның жұмыс тиімділігіне емес, өкімет органдарымен «ерекше» қатынастар орнатуға бағыттады. Екіншіден, жеңілдіктер жасырын экономиканы дамытуға мүмкіндік берді және сыбайлас жемқорлық үшін негіз құрды.

Осы және басқа да көптеген проблемалар салық жүйесінің дағдарысын және оны реформалау қажет екенін дәлелдеді.

Салық реформасының маңызды проблемаларының бірі шағын бизнесінің кәсіпорындарына салық салу болып қалып отыр. Қолданыстағы заңнамамен аяғына дейін реттелмеген осы мәселе Салық Кодексінде де шешімін тапқан жоқ.

Көптеген дамыған елдердің нарықтық экономикасындағы шағын кәсіпорындардың рөлі аса маңызды. Дәл осы шағын кәсіпорындар Қазақстандағы нақты экономикалық өзгерістердің жүзеге асырылуының маңызды бөлігі болып табылады. Шетелдік тәжірибе шағын бизнестің экономикадағы жоғары үлесі туралы куәландырады.

Шағын бизнестің бірқатар артықшылықтары бар. Ол бәсекелестік саланы қалыптастырады, қосымша жұмыс орындарын құрады, оперативті түрде алдыңғы қатарлы жетістіктерді енгізеді, сұраным мен ұсынымның арақатынасына байланысты өндірісті қайта құрады, бастапқы көтеріңкі шығындарды талап етпейді. Шағын кәсіпорындардың санын арттыру - аясы тар мақсат емес, бұл нарықтық ортаны қалыптастыру, экономикалық жағынан өсу үшін жағдайларды қамтамасыз ету және соның негізінде ресейліктердің әл-ауқатын жақсарту жолындағы нақты қадам.

Шағын және орта бизнесті қолдау мен ынталандырудың мемлекеттік саясатына байланысты шетел елдерінде кәсіпорындар, ұйымдар мен кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар үшін пайданы есептеу мен төлеудің арнайы тәртібі белгіленген. Мемлекеттік салық қызметінің өзгерістер мен толықтырулары бар № 37 Нұсқауына, сондай-ақ 1995 жылғы 14 маусымдағы «Қазақстан Республикасы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауы туралы» заңының ережелеріне сәйкес шағын кәсіпорындар мен жеке кәсіпкер-тұлғалар коммерциялық қызметінің келесі түрлерін жүзеге асыра алады:

- ауыл шаруашылық өнімін шығару және қайта ендіруҢ

- тұрғын үй, өндірістік, әлеуметтік және табиғатты қорғау объектілерінің құрылысын салуды жүзеге асыру;

- халық тұтынатын тауарларды, дәрілік заттар мен медицинада қолданатын заттарды шығару.

Шағын және орта бизнесі субъектілерінің мәртебесін, құқықтары мен міндеттерін реттейтін заңнама тағы бір шектеуді қарастырады - бұл жоғарыда аталған қызмет түрлерінен алынған түсім түскен кірістердің жалпы көлемінен жетпіс пайыздан кем болмау керек.

«Қазақстан Республикасы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауы туралы» Заңы ережелерін дамыту мақсатында 2006 жылы 22 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін бухгалтерлік есеп жүргізу жөніндегі Нұсқауларды бекіту туралы арнайы бұйрығын қабылдады. Қазақстан Республикасы заңмен шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін бухгалтерлік есеп жүргізу мен салық салудың 2006 жылғы желтоқсандағы «Шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін салық салудың, есеп жүргізудің және есеп берудің жеңілдетілген жүйесі туралы» ерекше тәртібі енгізілді. Заңның ережелеріне сәйкес Жұмыс істейтіндердің шекті саны 15-ке дейін адамды құрайтын (оның ішінде азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттарме Қазақстан Республикасы жұмыс істейтіндер) шағын кәсіпорындар пайдаға салық төлемейді. Олар үшін Қаржы министрлігінің 2006 жылғы 22 ақпандағы бұйрығымен бекітілген бірыңғай салық төлеу түрінде жеңілдетілген есеп жүргізу мен салық салу жүйесі және Кірістер мен шығыстарды есепке алу кітабын жүргізу тәртібі орнатылды. Жеңілдетілген жүйеге көшкен шағын кәсіпкерлік субъектілеріне Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары қолданылмайды. Жоғарыда аталған Заң олар үшін салық салуға алынатын кірістің сомасын азайтатын шығыстарға басқа шектеулер енгізеді.

Қазақстан Республикасы Президентімен заңдарына қол қойылды, заңдармен «Салық салудың жеңілдетілген жүйесі» Салық Кодексінің тарауына өзгертулер мен толықтырулар енгізілді.

Шағын бизнестің қызметіне табыс салығы үлкен ықпал еткендіктен, салықтың бұл түрін толық қарастырымақпыз.

Соғыстан кейінгі кезеңде АҚШ-та ірі шаралардың бірі 1986 жылы қабылданған салық реформасының жаңа заңын қабылдау болып табылады. Реформаның нәтижесінде жеке табыс салығы мен корпорациялар табысына салынатын салық жүйесінде біршама өзгерістер енгізілді.

Сөйтіп, прогрессивті табыс салығы (15%-дан 50%-ға дейін) фиксацияланған мөлшері бар модификацияланған салықпен (15 пайыз және 28 пайыз) алмастырылды.

АҚШ-тағы барлық салық кірісінің басым бөлігін федералды салықтар қамтамасыз етеді. Олардың құрамына келесі салықтар кіреді: федералды табыс салығы; корпорация табысына салынатын салық; әлеуметтік сақтандыруға салынатын салық; федералды акциздер; кедендік баж салығы; мирас пен басыбайлыққа салынатын салық.

Федералды табыс салығы азаматтардың жеке кәсіпкерлік немесе өзге де еңбек әрекетінің (корпоративті емес бизнес) нәтижесінде алынған жеке табысына салынады. Табыс салығы кірістің үшке бөлінуі ескеріле отырып, жалпы сомасынан алынады: «жалпы табыс», яғни кез келген табыс көзінен алынған кірістің жалпы жылдық сомасы, «таза табыс», яғни шығындарды (арнайы киімге, көлік және т. б. шығындар) есептемегендегі жалпы табыс, «салынатын салық», яғни бірқатар шығындар мен салынбайтын минимумдарды алыптастағандағы таза кіріс.

Салық салынудан толық немесе жартылай кірістердің келесі түрлері босатылады: ұзақ мерзімді активтерді жүзеге асырудан түскен табыс мысалы, ие азаматта алты немесе одан да көп ай бойы болатын бағалы қағаздар, штаттар үкіметі мен жергілікті атқару органдарымен шығарылған облигациялар бойынша пайыздық төлемдер, трансферлық төлемдер (әлеуметтік сақтандырудың мемлекеттік және жеке қорынан алынған төлемдер) .

«Тазартылған кірістен» «стандартты жеңілдіктер» алынып тасталады, оның мөлшері 1988 жылы жалғыз басты салық төлеушіге 3000 доллар, бірігіп декларация толтырған ерлі-зайыптыларға 5000 доллар, жеке деларациялары бар ерлі-зайыптыларға 2500 доллар, үй шаруасы қожайыны үшін 4400 долларды құрады. Қарт адамдарға немесе зағип жандарға 600 долларды құрайтын қосымша жеңілдік қарастырылған. 1989 жылдан бастап инфляция қарқынына байланысты аталған жеңілдіктердің индексациясы енгізілді.

«Тазартылған кірістен» «салынбайтын минимум» алынып тасталады. 1989 жылы жалғыз басты салық төлеуші үшін ол 2000 долларды құраған еді, 1990 жылдан бастап инфляцияның өсу қарқынына байланысты салынбайтын минимумының индексациясы енгізілді. Бұл жеңілдік салық төлеушінің жұмыс істемейтін жары немесе өзге асырауындағы жандарға беріледі.

Штаттар салығына келесі салықтар жатады: сатылымына салынатын жалпы салық; табыс салығы; корпорациялар табысына салынатын салық; мирас пен басыбайлыққа салынатын салық.

Табыс салығы 44 штатта салынады (Флорида, Невада, Оңтүстік Дакота, Техас, Вашингтон және Вайоминг штаттарынан басқалары) . Оның федералды табыс салығынан айырмашылығы мөлшерлемелер деңгейі және жеңілдіктер жүйесі мен салық базасын есептегенде рұқсат етілген шегерілімдер деңгейінде жатыр.

Көптеген штаттарда табыс салығын есептеу прогрессияда жүзеге асырылатынын атап айтқан жөн. Ол шамалы және 10-15 мың доллар табыста мүлдем болмайды.

Жергілікті салықтарға келесі салықтар жатады: табыс салығы; корпорация табысына салынатын салық; мирасқа салынатын салық; мүліктік салық; акциздар, экологиялық салық.

Жергілікті табыс салығы салынатын объектілер әртүрлі және нақты штатта орнатылған сәйкес заң нормаларына байланысты болып келеді. Мысалы, кейбір штаттарда салық салу объектісі сол штатта тұратын және оның шекарасында алынған азаматтар табысы болса, кейібірінде тек салық төлеушінің тұратын штатынан тыс алынған табысы болып табылады, енді кейбір штаттарда сол штатта тұратын әрі жұмыс істейтін азаматтардың сол штатта және штаттан тыс жерден алынған табысы болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс