Дәнді, дәнді –бұршақты дақылдар,т күріш және көкеніс егуге арналған машиналар көшет отырғызатын машианалар

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

№16 Колледж МКҚК

САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ЖҮЙЕСІ

«БЕКІТЕМІН»

ДиректорЗ Талбидин

«»20___ж

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Ф-ӨОБ-03/20

Тақырыбы Дәнді, дәнді -бұршақты дақылдар, т күріш және көкеніс егуге арналған машиналар көшет отырғызатын машианалар

Түсіндірме хат 1 бет

Графикалық бөлім 39 парақ

Дипломдық жұмысты орындаушы

(қолтаңбасы) (аты-жөні)

Жетекшісі

(қолтаңбасы) (аты-жөні)

ӨОБ басшысы А. Момынов

(қолтаңбасы) (аты-жөні)

Қызмет бабында пайдаланылатын басылым

Шардара

Алғы сөз

Дәнді дақылдардың көптеген түрлері бар терең қарағанда елімізде шаруалар көптен асылдандырып сан алуан түрін өсіруде әрине бұл дәнді дақылдарды ең көп егістікте егілгені Солтүстік Қазақстан мен орталық Қазақстанда кеңен таралуда негізгі дәнді дақылдар қоңыржай солтүстік аймақтар да өседі

Негізгі өмірлік формалары: ағаштар, бұталар, көп жылдық және бір жылдық шөптесін өсімдіктер. Шөптесін түрлерінің көпшілігі қоңыржай, тіптен климаты салқын аудандарда топтасқан, ал ағаштары мен бұталарының көпшілігі тропикалық және субтропикалық аймақтарда өседі. Егін шаруашылығы практикасында бұршақтар тұқымдасының биологиялық ерекшеліктерінің маңызы аса зор. Мысалы, олар түйнек бактерияларымен симбиоз түзіп, ауадағы бос жүрген азотты бойына сіңіруге мүмкіндік алады. Бұршақтар тұқымдасының жапырақтары көп жағдайда күрделі болып келеді, олардың қосалқы жапырақтары (жапырақ серігі) бар, жапырақтары кезектесіп орналасады. Гүл шоғыры шашақ, масақ, шоқпарбас болып келеді. Гүлі бұршақтың гүлі типтес біріккен жапырақшалардан тұрады, 5-тісті, дұрыс немесе зигоморфты (екі ерінді) . Күлтесі зигоморфты, 5-күлте жапырақшадан тұрады: олардың үшеуі бос орналасқан (желкенше, немесе жалауша, және екі ескекше, немесе қанатша) және жоғарғы жағы-нан біріккен екеуі қайықша түзеді. Кейбір туыстарында күлте жапырақшаларының бір-бірімен бірігіп кетуі тән.

Мазмұны .

Кіріспе3

Негізгі бөлім . . 4-24

Экономика (технологиялық карталар, сызбалар, есептері25-33

Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі34-35

Қортынды. 36

Пайдаланған әдебиетері. . 37

Кіріспе

Дәнді дақылдар тұқымдасының коптеген түрлерінің халық шаруашылығында маңызы аса зор. Олар азықтық, жемшоптік, бал жинайтын, сәндік, дәрі-дәрмектік т. б. осімдіктердің топтарын құрайды. Бұршақтар тұқымдасының

азықтық, жем-шөптік сапасы кейде олардың қүрамында глюкозидтердің немесе алколоидтардың көп молшерде болуына байланысты біршама төмендейді (люпин) .

Сиыржоңышқа туысы (вика, немесе горошек) . 150-дей түрі бар; БОР-дың флорасында 84 түрі бар, ал Қазақстанда 25 түрі кездеседі. Олардың көпшілігі жем-шөп ретінде аса құнды және сапасы жоғары пішен немесе дөн алу мақсатында мәдени жағдайға ендірілген. Кейбіреулері арам шоп ретінде егістікті бүлдіреді.

Егістік сиыржоңышқа (вика посевная) пішен дайындау жөне дән алу мақсатында өсірілетін біржылдық шөптесін өсімдік. Түкті сиыржоңышқа (вика мохнатая ) біржылдық, сиректеу екіжылдық өсімдік, оны мал азығы ретінде күздік қарабидаймен бірге себеді. Табиғи жағдайда ол БОР-дың европалық бөлігінде, Кавказдың Солтүстігінде және Орта Азияда кездеседі. БОР-дың барлық жерлерінде, арамшөп ретінде түкті сиыржоңышқа (вика волосистая ), ал осы республикалардың европалық бөлігі мен Кавказда айылжапырақты сиыржоңышқа (вика узколистная) өседі.

Асбұршақ туысы (горох) . Түрлерінің саны әлі күнге дейін толық дәлелденбеген. БОР-дың флорасында 6-түрі келтірілген. Біржылдық және көпжылдық шөптесін өсімдіктер, сабақтары жұмсақ, мұртшалары арқылы басқа өсімдіктерге жабысып көтеріліп түрады.

Егістік асбұршақ (горох посевная) (207-су-рет) біржылдық шөптесін өсімдік, егістік және кейбір жағдайларда бақшалық дақыл ретінде кең таралған. Бұл түр дала асбұршағына жақын (грох полевой), шамасы соңғы түр осы кездегі себіліп жүрген сорттарды шығарғанда алғашқы пайдаланған форма болса керек.

Беде туысы (клевер) . Түрлерінің саны 300-дей, БОР-дың флорасыңда 65 түрі, ал Қазақстаңда 11 кездеседі. Жер бетінің барлық қүрлықтарыңца (континентерінде) кездесетін, оның ішінде Солтүстік ендіктің қоңыржай және субтропикалық климатты елдерінде біршама кең таралған көпжылдық жөне біржылдық шөптесін өсімдіктер. Сабақтары негізінен тік, сиректеу жерге төселіп өседі. Жапырағы үшқұлақ, сиректеу 5-9 жапырақшадан түрады. Гүлдерінің түсі сары, қанық қызыл және ашық қызыл болып келеді. Күлтежапырақшалары тұп жағынан біріккен болып келеді. Жемісі 1-3 дөнді қақырайтын боб (сиректеу 4-6 дәнді), әдетте екі ерінді немесе қоңырау төрізді тостағаншаға еніп тұрады.

Қызылбас беде (клевер луговой - Т. ргаіеше) биіктігі 30-50см болатын көпжылдық шөптесін өсімдік, мамыр айының екінші жартысынан күзге дейін гүлдейді. Гүлдерінің түсі қызыл, шоқпарбас шоғырға жиналған, бобтарында біреуден ғана дөні болады, мәдени жағдайда көп өсірі-леді. Қызғылт беденің (клевер розовый или шведский) күлте жапырақшасының түсі солғын қызғылт болып келеді, оны негізінен орманды аудаңдарда көптеп себеді, жабайы қалпына ауысуы жиі байқалады. Ақ беденің (клевер ползучий или белый - Т. гереш) күлте жапырақ-шасының түсі ақ болады, ол мал азығы ретіңде аса қүңды өсімдік, әрі малдың таптап-жаншуына шыдамды. БОР-дың барлық жерлеріңде кеңінен таралған.

Дәнді, дәнді-бұршақты дақылдар, күріш және көкөніс егуге арналған машиналар. Көшет отырғызатын машиналар

Сеялкалар

Сеялкаларды жіктеу. Сеялкалар егу, тракторға агрегаттау әдістеріне және пайдалану орнына (себетін дақылдарға) қарай ажы-ратылады.

Егу әдісіне қарай сеялкалар қатарлап себетін, тар қатарлы, пунк-тирлі, шаршы-ұялы, бір дәндеп және шашып себетін сеялкалар болып бөлінеді. Қатарлы және тар қатарлы сеялкалар тұқымды топыраққа қатараралыққа берілген қашықтықта, шаршы-ұялы сеялкалар шаршы бұрыштарына ұялап, пунктир сеялкалар берілген қашықтықта ұя аралық-тарына сіңіреді, ал жалғыз дәндеп себетін сеялкалар дән аралықтарына берілген қашықтықта бір-бір дәннен шашып тұқымдық дәнді егістіктің беткі қабатына бөліп себеді.

Тракторға агрегаттау әдісі бойынша сеялкалар тракторға аспалы, жартылай аспалы және тіркемелі болып бөлінеді.

Пайдалануына қарай дән-тыңайтқыш, дән-тыңайтқыш-шөп, жүгері, қызылша, көкөніс, ағаш, т. б. сеялкалары деп аталады.

Себудің белгіленген нормасына сай сеялкалар тұқым мен тыңайт-қышты алаңмен қатарларға біркелкі сеуіп, топырақтың ылғалды қабатына берілген тереңдікте сіңіруі керек. Себу кезінде қатарлардың түзулігі және қатараралықтарының белгіленген түйісуін сақтау қамтамасыз етілу тиіс. Шала және қайта себуге болмайды.

Қатарлап себетін дән сеялкасының құрылысы мен жұмыс істеу процесі. Әрбір сеялканың жүмыс органдары және көмекші бөлшектері мен механизмдері болады. Оның тікелей себу процесін орындайтын жүмыс органдарына тұқым жәшігі, сепкіш аппарат, түқым өткізгіш, сіңір-гіш қырғылары бар сошниктер жатады.

Көмекші механизмдері жүмыс органдардың жүмыс істеуін қамтамасыз етеді. Олар - тіркемесі бар рама, осьтері бар тіреуіш-жетек доңғалақтары, көтеру және сошниктер-дің жүріс тереңдігін белгілейтін механизмдер, доңғалақтардан сепкіш аппараттың біліктерін қозғалысқа келтіретін беріліс механизмдер бекіту детальдары.

Сеялкалардың пайдаланылуына қарай жұмыс органдарды ауыстыруға

болады; } Мысалы, дән-тыңайтқыш сеялкасының дән және тыңайтқыш себуге арналған, дән тыңайтқыш-шөп сеялкасының дән, шөп және

(тыңайтқыш себетін, тар қатарлы дән-тыңайтқыш сеялкасының дән мен тыңайтқышты тар қатарлы әдіспен себетін жүмыс органдары бар.

Машинаның көмекші бөлшектері түрлі сеялкалардың конструкция-сына ерекше өзгеріссіз енгізіле береді.

47-сурет. СЗ-3, 6 сеялкасының схемасы:

1-рама, 2-тіркеу тетігі, 3-гидроцилиндр, 4-беріліс механизмі, 5-дән~тыңайтқыш жәшігі, 6-сепкіш аппарат, 7- түқым өткізгіш, 8 - тіреуіш-жетек доңғалағы, 9- тізгіндері бар екі дискілі сошник, 10- басцыш тақта, 1) - қырғылар

Агрегатты түзу жүргізу және дәнді шала сеппес үшін сеялкалар маркерлермен және із түсіргіштермен жа6дықталады.

Әмбебап гидрофицияланған СЗ-3, 6 тіркемелі дән=ТЙңайтқыш сеялка-сына тұтынушылардың сүрауы бойынша сепкіш аппараттар-дың біліктерінің айналуын, түқым деңгейін және сошниктердің терең-деуін автоматты түрде бақылауға арналған тетік қондыруға болады. Сонда тракторшының өзі-ақ сеялканы және ауыр топыраққа күріш егу-ге арналған СУК-02. 000 тетігін басқара алады.

СЗ-3, 6 сеялкасының негізінде: қуаңшылық аймақтар үшін дән себілген қатарлардың топырағын нығыздауға арналған престеуіш СЗП-3, 6; тар қатарлы - СЗУ-3, 6; анкерлі - СЗА-3, 6; шөп себетін - СЗТ-3, 6; шалғын жайылым шөбін себетін - СЛТ-3, 6; бір дискілі сошниктері бар - СЗО-3, 6; соя себетін - СЗСШ-3, 6; зығыр себетін-СЗЛ-3, 6 сияқты өзгер-тілген түрлері жасалып, шығарылуда.

Кең алымды сепкіш агрегаттарда тіркемелі С-3, 6 сеялкалары шахмат тәртібімен эшелондалып агрегатталады. СЗ-3, 6 сеялкасы дәнді және дәнді-бүршақты дақылдар тұқымын қатарлап себу әдісімен сеуіп, соны-мен бірге тұқым себілген қатарға түйіршіктелген минералды ты-ңайтқыш енгізеді.

Сеялка 24 қатарлы. Рама (1) оның қаңқасы болады да оған екі дән-тыңайтқыш жәшігі (5) бекітіледі. Оның түбіндегі саңылауларға қара-ма-қарсы 24 катушкалы-сепкіш аппарат (6) болтпен қатайтылады. Жәшік-тің артқы кенересіне 24 катушкалы-штифті тыңайтқыш сепкіш аппарат қондырылған. Түқым түтігі (7) аппарат воронкасына сыммен, тұқым өткіземізДән-тыңайтқыш жәшігі раманың алдыңғы, ортаңғы және артқы брус-тарына пісірілген құрсауларға тіректер мен болттар арқылы қатайтылады. СЗ-3, 6 сеялкасының екі дән-тыңайтқыш жәшігі болады.

Тұқым себу нормасын себу реттеуіші (7) өзгертеді. Сепкіш аппарат-тардың санына қарай бір немесе екі реттеуіш қондырылады. Реттеуіш-тер жәшіктің түбіне немесе артқы қабырғасына болттармен қатайтылады. 24 сепкіш аппараты бар С-3, 6 сеялкасына екі тұқым себу нормасын реттеуіш орнатылған.

Дән-тыңайтқыш шөп сеялкаларында дән-тыңайтқыш жәшіктерінің артына шөптің сусымалы және орташа сусымалы тұқымы салынатын жә-шік орналастырылған. Сепкіш аппараттары саңылауына қарама-қарсы, жәшіктердің ішіне, айналып тұратын айдауыш, ал араларына айналып тұратын араластырғыш қондырылады. Айдауыштар мен араластырғыштар онша суси қоймайтын шөп тұқымын себу кезінде оның жиналып қа-луына жол бермейді.

Катушкалы тұқым сепкіш аппараттар (49-сурет) дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар тұқымын, сондай-ақ шөп тұқымын себу үшін қолданылады. Олар құрылысы бойынша қарапайым, себу норма-сын реттеуі де күрделі емес, пайдалануға да қолайлы. Катушкалы сепкіш тұқым қорабы (шойыннан немесе болаттан штампталып құйыл-ған), бұдырлау (астаушасы бар) жұмыс катушкасы, бос жүрісті тегіс муфта және розетка секілді негізгі төрт бөліктен тұрады.

Тұқым қораптары (6 және 16) ортасынан қақ жарылған, яғни екі бөліктен тұрады. Оның жиналған күйінде үстіңгі (тұқым жәшігінен ап-паратқа тұқым түсу үшін), сондай-ақ төменгі (аппараттан тұқым өткіз-гішіне тұқым шығу үшін) және екі бүйір саңылаулары болады. Оң жақ (сеялканың жүрісі бағыты бойынша) бүйір саңылауында екі немесе үш ойық бар. Оларға бос жүрісті муфтаның шығыңқы тұстары (7 немесе 18) еніп тұрады. Сол жақ саңылаудың ұясына бейнелі шығыңқы жерлері бар розеткалар (9 және'21) еркін қондырылады. Олар жұмыс-тық катушкалардың ойықтарына (10 және 17) сай келеді. Катушкалар мен муфталар он екі сепкіш аппарат үшін ортақ төрт қырлы (2) немесе жұмыр (15) білікке кигізілген.

Аппараттың екі жағындағы төрт қырлы білікте (2) шплинттерге (3 және 5) арналған. саңылауы болады. Аппараттың сол жағындағы шплинттің артына шайба және спираль серіппе (1) қондырылған. Ол катушканы муфтаға қысып тұрады. Аппараттың оң жағындағы шплинттің артында шай-балар мен екі реттеуіш аралық төсем (4) жатады, олар біліктегі муфта мен катушканың орнын ауыстыруға мүмкіндік береді.

Жұмыр біліктің екі саңылауы бар. Жұмыс катушка оған штифтпен ұстатылады. Аппараттың қарама-қарсы жағында, шплинт пен муфтаның аралығына компенсатор (сатылы шайба- 19) қондырылған. Ол катушка мен муфтаның арасындағы саңылауды азайтуға мүмкіндік береді. Саңылау пайда болғанда компенсатор келесі үлкен сатыға қойылып, қайтадан шплинттеледі. Себу нормасын өзгерту үшін реттеуіш рычагпен сепкіш аппаратының білігін және онымен байланысты катушкалар мен муфталарды оң және сол жаққа қозғалту қажет. Егер білік сол жаққа ауыстырылса, катушка білігі тұқым қорабынан шығады да оныңорнын муфта басады. Сөйтіп себу нормасы азаяды. Ал, білік оң жаққа қарай ауыстырылса, катушка түқым қорабына еніп, муфта сыртқа шығады. Соның нәтижесінде қорапқа түқым көптеп түсе бастайды.

Әдеттегі қатарлап себуге арналған катушкалы түқым сепкіш аппарат-тар төмен себу, топтап босату және топтап реттеу тетіктерімен (СЗ-3, 6, СЗП-3, 6, СЗТ-3, 6, СЗУ-3, 6, ЛДС-6, СЗС-2. 1М) жабдықталып шығарылды.

Сепкіш аппараттарын тобымен босату түқым жәшігі мен аппаратты дәннен тазартуды оңайлатады әрі тездетеді. Жәшікті босатып түратын төрт қырлы білікшелер (11) аппарат корпусы арқылы өтеді. Әрбір ап-параттың корпус білікшесіне рычаг (13) орнатылған. Ол тірек (12) кла-панымен (14) жалғасқан. Түқым жәшігін тазарту үшін босату рычагын төмен, сәл бір жағына қарай басып, содан соң барынша жоғары көте-ріп, таяныштан босатады. Рычагпен (13) жалғасқан төрт қырлы білік-ше (11) бүрылғанда, клапандар ашылады да жәшіктегі түқым төгіледі.

Төмен себу, топтап босату және түбінен реттелетін аппараттардың (клапандардың) түбі топтап босатып, реттеу білігіне топсамен, ал клапан ендірмесі мықты етіп орнатылған. Клапан түбі мен ендірмесі винт және серіппе арқылы қосылған. Бүл конструкция клапандар қалпын топтап және жекелеп ауыстыра реттеп отыруға мүмкіндік береді.

Клапандар қалпын топтап реттеу босату білікшесіне қондырылған рычагпен, ал катушка мен клапан аралығындағы саңылауды жеке рет-теу серіппені гайкамен қысу арқылы іске асырылады.

Тыңайтқышты сеялкалармен себу үшін катушкалы-штифті сепкіш аппараттар қолданылады.

Катушкалы-штифті тыңайтқыш сепкіш аппараттардың (50-сурет) кор-пусы (3) болаттан жасалады. Корпустың ішінде он екі аппаратқа ортақ төрт қырлы біліктің үстіне штифті катушка қүйып (2) қондырылған. Корпустың төменгі бөлігінде босату білікшесіне (5) реттеуіш түп (1) бе-кітілген. Білікшені рычагпен (4) бүра отырып, түпті катушкаларға жақындатуға немесе олардан алыстатуға болады.

Тыңайтқышты қалыпты ылғалдылықта себу үшін түпті катушкадан 8-10 мм қашықтықта орналастыру қажет. Ал, тыңайтқыш тым ылғал болса, бүл қашықтық үлғайтылады. Реттеп болғаннан кейін босату білік-шесінің (5) рычагы (4) секторға (6) болтпен бекітіледі.

Тыңайтқыш жәшігін босату үшін рычагты (4) түбіне дейін басу керек. Тыңайтқыштың жәшіктен аппараттарға түсуі саңылау биіктігін езгертіп түратын ысырмамен реттеледі. Тыңайтқыш сепкіш аппаратқа нашар түсетіндіктен саңылауды 30 мм-ден кем етуге болмайды. Негізінен ты-ңайтқыш себу нормасы тыңайтқыш сепкіш аппараттары білігінің айналу жиілігін беріліс механизмі шестерняларын ауыстыру арқылы реттейді. Шөп түқымын тыңайтқыш жәшігінен себу үшін саңылауды тым үлкей-тудің қажеті жоқ.

Сеялканың сепкіш аппараттары доңғалақтар осьтерінен тісті-шынжыр-лы беріліс (51-сурет) арқылы іске қосылады.

Тіреуіш-жетек доңғалақтарының күпшектеріне орнатылған жүлдыз-шалардан (1) айналыс втулкалы-роликті шынжыр арқылы қарсы жетектің бүйір біліктерінің үшына орнатылған жүлдызшаға (2) беріледі. Бүл біліктер екі тіреуіш-жетек доңғалақтарынан бір мезгілде айналуға мүмкіндік беретін басып озу муфтасымен қарсы жетектің ортаңғы білігіне қосылған. Басып озу муфтасы ұялы дискіден және ролигі бар серіппе астындағы ішпектен тұрады. Қарсы жетектің ортаңғы білігіне ажырат-қышпен бірге жұлдызша (3) бекітілген. Осы жұлдызша втулкалы-ролик-ті шынжыр айналысын дән-тыңайтқыш жәшігінің артына орнатылған жұлдызшаға (6) және берілістер механизмі рамасының білігіне жеткізеді.

Ажыратқыш сеялканың сошниктерін тасымал қалпына көшіргенде сепкіш аппараттардың айналуын тоқтатады, ал сошниктерді жұмыс қалпына көшіргенде жетекті аппаратқа қосады. Беріліс механизмі рама-сының білігіне екі тісті доңғалақ (7 және 8) бекітілген. Осы тісті доң-ғалақтар (7 және 8) айналысы аралық тісті доңғалақтар мен втулкалы-роликті шынжырлар жүйесі арқылы дән сепкіш және тыңайтқыш сеп-кіш аппараттары біліктерінің жұлдызшаларына (4 және 5) беріледі. Жұлдызшалар (4 және 5) екі дән-тыңайтқыш жәшігінің аралығына ор-наласқан. Механизм рамасындағы тісті доңғалақтарды завод нұсқаула-рындағы таблицаға сай ауыстыра отырып, дән сепкіш аппараттар білі-гіне төрт беріліс, тыңайтқыш сепкіш аппараттар білігіне алты беріліс жасауға болады.

Тұқым өткізгіш тұқым мен тыңайтқышты сепкіш аппараттардан сеялка сошниктеріне бағыттауға арналған. Конструкциясы бойынша олар спиральды-ленталы, резеңкелі гофрирленген және түтікті деп бөлінеді.

Спиральды-ленталы тұқым өткізгіш спиральды түрде оралған болат лентадан дайындалады. Тұқым өткізгішінің үстіңгі ұштары сепкіш ап-паратына шплинттермен, ал сошник воронкасына шынжырлармен бекі-тіледі. Оның дайындалуы күрделі. Бір ғана кемістігі - ол пайдалану процесінде созылып, ұзарады. Бұл тұқым өткізгіш СЗТ-3, 6 дән-тыңайтқыш шөп сеялкасының шөп жәшіктеріне қондырылады.

Гофрирленген, тұқым өткізгіш гофрирленген резеңке түтіктен дайын-далады. Түқым өткізгіштің осы құрылысы оның жақсы иілуіне, созы-луыма, чысылуына мүмкіндік береді. Оның үстіңгі ұшы сепкіш аппарат воронкасына сыммен оралып, астыңғы ұшы сошник корпусына шплинт-пен бекітіледі. Ол СЗ-3, 6 сеялкасы мен түрі өзгертілген СЗП-3, 6, СЗУ-3, 6 СЗА-3, 6 сеялкаларына қондырылады.

Түтікті тұқым өткізгіш минералды тыңайтқыштардың әсерінен бүлінбейтін пластмасса түтіктерден дайындалады. Ол СЭС-2, 1 және СЭС-2. 1М сеялкасына қондырылады. .

Сошниктер топыраққа борозда салып, оған тұқым және тыңайтқыш себеді. Сошниктерге қойылатын негізгі талап - олардың бороздаларға тұқымды біркелкі және бірдей тереңдікке бөліп салуы. Егер олар тұқымды біркелкі және бірдей тереңдікте салмаса, өсімдіктің көктеуі де әркелкі болады. Оның үстіне біразы көктемей, шіріп кетеді.

Егу сапасы көбіне топырақты тұқым себер алдында өңдеуге байланыс-ты. Егер ол жақсы өңделсе, сошниктердің де өнімділігі жоғары болады. Себілетін дақылға, сошниктерді пайдалануға қарай анкерлі, қыртөсті, дискілі, сыдыра жырту немесе аңызды культивациялаумен бірге егуге арналған және түтікті деп бөлінеді.

Анкерлі, қыртөсті, сыдыра жырту немесе аңызды культивациялау мен бірге егуге арналған және түтікті сошниктер дискілі сошниктерге қа-рағанда, конструкциясы бойынша қарапайым. Арнайы күтімді, майлауды қажет етпейді. Селмағы жеңіл. Оны жөндеу де оңай. Кемістігі жер тым ылғал кезде оны топырақтан және түбір қалдықтарынан үнемі тазарту қажеттігі болып табылады.

Дискілі сошниктер конструкциясы бойынша күрделірек. Салмағы да үлкен. Алайда олар сеялкаларда өте кең пайдаланылады. Дискілі сош-никтерге ылғал топырақ көп жабыспайды. Олар майда кесекті және тоң кесекті топырақты жерлер мен арамшөп түбірлерінің қалдықтары мол игерілетін тың және тыңайған жерлерде агротехникалық талап-тарға сай қалыпты егу сапасын қамтамасыз етеді.

Анкерлі сошник (52, а-сурет) құйма корпустан, пісірілген воронка мен тізгіншеден (2) тұрады. Корпусының астыңғы бөлігі ұштық түрінде жа-салынған. Осы ұштық топыраққа еніп кетеді де себілетін тұқымға ар-налған борозда салады. Тізгіншенің алдыңғы ұшы сошник брусына бекітіледі. Анкерлі сошниктер СЗА-3, 6 сеялкасына қондырылады.

Қыртесті сошниктің (52, б-сурет) құрылысы анкерлі сошниктің құры-лысына ұқсас. Оның анкерлі сошниктен айырмашылығы - қыртөсті сош-никтің ұштығы топырақта жіңішке борозда сала отырып, топырақты жоғары қарай емес, төмен қарай аударыстыратындығында.

Соның нәтижесінде топырақтың ылғал қабаты сыртқа қарай ауда<-рылмайды, әрі кеуіп те кетпейді, ал борозданың түбі нығыздала түседі. Қыртесті сошниктер негізінен тайыз сіңірілетін тұқым себу үшін қол-данылады. Ол шөп егісі үшін дән-тыңайтқыш шөп сеялкасы мен зығыр сеялкасына қондырылады. Олардың, сонымен бірге, тұқымы 4 м-ден артық сіңірілмейтін дәнді дақылдар егісіне де пайдаланылуы мүмкін.

Дискілі сошник (52, в-сурет) топырақты екі жалпақ болат дискімен (4) жыртады, яғни борозда салады. Дискілер сошник корпусы (9) ішін-дегі бір рет майланатын шарикті подшипниктерге бір-біріне 10° бұрыш жасай қондырылады. Корпусқа дискілер салған борозда түбіне тұқымды бағыттап тұратын воронка бекітіледі. Дискілер арасына дискілерді ішкі жағынан жабысқан топырақтан тазартатын, реттеліп отыратын аршуыш орнатылады. Мұндай дискілі сошниктер СЗ-3, 6, СЗП-3, 6 т. б. сеялка-ларға қондырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.