Ұлттық экономика

Жоспар

1. Кіріспе
2. Ұлттық экономика үлгісінің дамуы мен қалыптасуының объективтік тенденциялары
3. Ұлттық экономикалық жүйе және ұлттық экономика үлгісі. Ұлттық экономика үлгісін қалыптастыру қағидалары
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Экономикалық өсу ұлғаймалы ұдайы өндірістің болуымен түсіндіріледі: бұл жыл сайынғы өндіріс көлемінің сандық әрі сапалық артуы. Яғни, экономикалық өсу деп, өндіргіш күштердің ұзақ мерзімдік дамуымен байланысты өндірістің нақты көлемінің табиғи дәрежесінің ұзақ мерзімді өзгерістерін атайды. Басқаша айтқанда, ЖҰӨ-нің нақты көлемінің өсу қарқынымен өлшенетін немесе осы көрсеткіштің жан басына шаққандағы өсуінің қарқынымен өлшенетін қағидат кең тараған.
Экономикалық өсудің мәні-экономиканың негізгі қайшылығын жаңа дәрежеде шешу және ұдайы өндіру б.т: өндірістік ресурстардың шектелуі мен қоғамдық қажеттердің шексіз болуының арасындағы осы қайшылықты шешудің негізгі екі түрі бар:
Біріншіден, өндірістік мүмкіндіктерді көбейту арқылы.
Екіншіден, бар болған өндірістік мүмкіндіктерді пайдалану тиімділігн жоғарылату және қоғамдық қажеттіктерді дамыту арқылы.
Бірақ осымен процесс бітпейді: дамудың әрбір жаңа кезеңінде өндірістік мүмкіндіктердің молаюымен байланысты қоғамдық қажеттердің барлығы қамтамасыз етілмейді. Қоғамдық қажеттіктер, оларды қамтамасыз ететін өнімдердің өндірісін осы елдің өндірушілері немесе импорт жасалған өнімдердің жеткізушілері игергеннен кейін пайда болады. Бірақ осыған қарамастан, қоғамдық қажеттіктер өндірістік ресурстарға қарағанда біріншілік, жетекші болып табылады. Өйткені, пайда болған қажеттілік бірте-бірте жаппайлыққа айналады, ал бұл жағдай өндірістің үздіксіз дамуын талап етеді.

Ұлттық экономика үлгісінің дамуы мен қалыптасуының объективтік тенденциялары

XX ғасырдың, әсіресе, оның екінші жартысындағы дамуының әлемдік тәжірибесі әр түрлі, ең алдымен қазіргі уақытта дамыған елдердің экономикасында пайда болған бірқатар тұрақты заңды тенденцияларды анықтауға мүмкіндік береді. Қоғамды қайта құру мен Қазақстанның тиімді ұлттық экономикалық жүйесін құру жөніндегі шараларды ойдағыдай жүзеге асыру үшін елдің қазіргі кезеңдегі нақты, ұлттық, тарихи және өркениеттік ерекшеліктері жағдайындағы осы тенденцияларды міндетті түрде ескеру қажет.
Бірінші. Нарықтық экономика қоғам дамуында, ресурстарды нарықтық бөлу мен олардың тиімділігін бағалау негізгі рөл атқаратынын тағы да дәлелдеді. Өйткені нарық - экономикалық қызметті үйлестірудің өктемді нысаны, ол - қоғамдағы өндіріс пен тұтынудың байланысының сипатын анықтайды және қоғамда шаруашылық жүргізудің негізгі нысаны. XX ғасырда нарық жүйесінде бірқатар өзгерістер орын алса да қазіргі жағдайда да оның негізгі элементтері мен қасиеттері сақталды. Бұған, біріншіден, бастамашыл кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын нарық субъектілерінің жеке тәуелсіз жағдайы мен осының арқасында капиталистік тенденциялардың дамуы жатады. Екіншіден, нарық жүйесінде бірін-бірі толықтыратын толық нарық жүйелерінің болуы тиіс. Үшіншіден, нарықтық қызметті құқықтық қамтамасыз етуді қоса алғанда, нарық жүйесі нарық институттарының толық жүйесінсіз жұмыс істей алмайды. Нарықтық экономика экономикалық жүйенің микро- және макродеңгейлерінің бірлігі ретінде көрсетілген элементтердің барлығын біріктіреді. Кез келген элементті жеткілікті бағаламаудың салдарынан елдің нарықтық әлеуеті толықтай пайдаланбауына әкеп соқтыруы ықтимал. Сондықтан Қазақстан экономикасының алдына жаңа ұлттық экономика үлгісін қалыптастыру, яғни экономиканың негізі ретіндегі нарық жүйесін құру міндеті түр.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Сахариев С.С., Сахариева А.С., Әлем экономикасы, оқулық 1 бөлім,2003.-250 б.
2. Сахариев С.С., Сахариева А.С., Әлем экономикасы, оқулық 2 бөлім,2003.-145 б.
3. Ихданов Ж.О., Орманбеков Ә.О., Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері 2002. 202 б.