Статистикалық жинақтау

Жоспар

1. Статистикалық жинақтау туралы жалпы ұғым
2. Топтастыру . статистикалық жинақтаудың ғылыми негізі, топтастыру түрлері
Пайдаланған әдебиеттер

Статистикалық жинақтау туралы жалпы ұғым

Статистика — мақсаты әр түрлі қоғамдық құбылыстарға жататын мәліметтерді жинақтау, реттеу, талдау және салыстыру болып табылатын қоғамдық ғылым. «Статистика» термині латын тілінің статус (статус) деген сөзінен шығып, заттың жағдайы, күйі дегенді білдіреді. Бұл сөздің түбірі stato (стато) – «мемлекет» және statista (статиста) – «мемлекет білгірі» деген сөздерінен кейінірек статистика сөзі пайда болды. Бұл терминді алғаш неміс ғалымы Г. Ахенваль 1749 жылы мемлекеттану атты кітабын шығарып енгізді.
Әлеуметтік статистика – адамдардың өмірлік қызметі жағдайын және әлеуметтік қатынастың әр түрлі аспектілерін сипаттайтын барлық әлеуметтік құбылыстар мен процестерді зерттейді.
Статистикалық мәліметтерді жинақтау – арнайы жүйе бойынша орындалған және қорытынды есептердің көмегімен алғашқы статистикалық материалдардың ғылыми қорытындыламаларын жасау. Статистикалық мәліметтерді жинақтаудың қорытындысын негізінен статистикалық кесте ретінде береді. Көптеген батыс елдерінде, мысалы, Италияда, ресми статистикалық мәліметтерді мемлекеттік статистика арқылы жинау ұйымдары мен жеке тұлға сұранысымен қаржыландыруы бойынша жүргізілуі мүмкін. Жалпылай алғанда отандық және шетелдердегі статистикалық жинақтардьң түрлері көп. Олар шолу жинақтары және арнайы жинақтар болып бөлінеді:

- шолу жинақтары, яғни мұнда жалпы мемлекет бойынша маңызды әлеуметтік-экономикалык көрсеткіштер керсетіледі;

- арнайы, жеке экономикалық сала бойынша материалдарды қамтиды.

Бұл жариялама түрінің ішінде бөлінетіндері: цифрлық, яғни тек сандық мәліметтерді қамтиды, ал, аналитикалық түрінде цифрлық материалдарды талдау арқылы жеке көрсеткіштерді есептеуде әдістемелер талқыланады. Деректерді жинау, топтау, кесте құру Мемлекеттік статистикалық тіркелім және Әлеуметтік статистика үшін жасалатын тіркелім негізінде үйлестіріледі. Барлық кезеңдер мен процестер үшін сыныптамалар мен анықтамалықтардың жалпы базасы құрылады, бұл оларды пайдалануды оңтайландыруға және жүйе ішінде берілетін ақпараттың көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Жүйе шеңберінде деректерді жинаудың, берудің, өңдеудің, сақтаудың және таратудың толассыз технологиясы пайдаланылады. Қызмет көрсету жүйелерін Интернет арқылы енгізу жолымен статистиканың пайдаланушылары мен респонденттері үшін сервис кеңейтіледі және жақсартылады.
АҚШ-та мемлекеттік статистика орталықтанбағандықтан статистикалық мәліметтерді жинау, топтау және кесте құрумен министрліктер, ведомстволар және штаттардағы құзырлы орындар айналысады. Бірақ, сонда да мәліметтердің негізгі көлемі Сауда министрлігі қарамағындағы Санақ бюросы, Еңбек министрлігі қарамағындағы Еңбек статистикалық бюросы, Ауылшаруашылық министрлігіне қарасты ауылшаруашылық өнім түрлерімен қамтамасыз ету қызметі, Денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік қамсыздандыру министрлігі қарамағындағы халықтың табиғи өсім статистикасы арқылы алынады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Башкатова Б. Экономическая статистика// Учебник.-М.-ЮНИТИ.-2002.-295с.
2. Закон Республики Казахстан «О государственной статистике»// Казахстанская правда.-1997.-7-мая
3. Социально-экономическая статистика: Учебник// Под.ред. А. Елемесова.-.-199.-310с.
4. Сиденко А Статистика// Учебник.-М.-Дело.-2001.-260с.