Везикулярлы тасымалдау. Жалпы мәліметтер

Жоспар:
• Жалпы мәліметтер

• Везикулярлы тасымалдау

• Визикуланың турлері

• Ұсақа молекулалы заттардың тасымалдануы.

Жалпы мәліметтер.
Жасуша цитоплазмасының маңызды қызметтерінің бірі – заттар ағынын қамтамасыз ету болып табылады. Заттар ағыны дегеніміз: біріншіден – жасуша ішінде , кедір – бұдыр эндоплазмалық торда синтезделген ақуыздардың органеллалар арасында әрлі-берлі тасымалданкы; екіншіден – көптеген жасушалар мен ұлпаларда синтезделген петидтік гормондардың. Асқорыту ферменттернің антиденелердің, есу факторлараның және басқа да секреторлық молекулалардың, есу факторларының және басқа да секреторлық молекулалардың жасуша сыртына шығарылуы; үшіншіден – сыртқы ортадан жасушаға үнемі әртүрлі заттардың өткізілуі.
Заттардың жасушаңшілік – везикулалық тасымалдануының әмбебеап және тиімді құралы болып тасымалдану (мембрана) көпіршіктері (липосомалар,мицеллийлар) арқылы секреторлық механизм негізінде тасымалдануы болып табылады.
Везикулалық тасымалдануда тасымалданатын ақуыздар мен липидтер кепіршік (липосома,мицелла) қабырғасын (мембранасын) құрастырады, ал оның қуысында басқа органеллаларға арналған не жасуша сыртына шығарылатын «жүк» молекуласы болады.
Жасушаішілік везикулалық тасымалдау эндоплазмалық ретикулум (ЭПТ) мембранасынан басталады. Бұл жерде ақуыз молекуласының гликолезденуінің алғашқы кезеңдері етеді. Содан кейін ақуыз молекулалары тасымалдау көпіршіктеріне іріктеленіп, Гольджи кешенінің цис-полюсіне өтеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Медициналық биофизика. Бират Көшенов.
2. Молекулалық биология және генетика. С.Әбилаев
3. C.Ж.Стамбеков “Генетика”, Алматы 1993ж
4. www.google.kz.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды Мемлекеттік Медициналық Университеті
Молекулярлы биология және медициналық генетика кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Везикулярлы тасымалдау.

Қарағанды
2014 ж.

Жоспар:
* Жалпы мәліметтер

* Везикулярлы тасымалдау

* Визикуланың турлері

* Ұсақа молекулалы заттардың тасымалдануы.

Жалпы мәліметтер.
Жасуша цитоплазмасының маңызды қызметтерінің бірі - заттар ағынын қамтамасыз ету болып табылады. Заттар ағыны дегеніміз: біріншіден - жасуша ішінде , кедір - бұдыр эндоплазмалық торда синтезделген ақуыздардың органеллалар арасында әрлі-берлі тасымалданкы; екіншіден - көптеген жасушалар мен ұлпаларда синтезделген петидтік гормондардың. Асқорыту ферменттернің антиденелердің, есу факторлараның және басқа да секреторлық молекулалардың, есу факторларының және басқа да секреторлық молекулалардың жасуша сыртына шығарылуы; үшіншіден - сыртқы ортадан жасушаға үнемі әртүрлі заттардың өткізілуі.
Заттардың жасушаңшілік - везикулалық тасымалдануының әмбебеап және тиімді құралы болып тасымалдану (мембрана) көпіршіктері (липосомалар,мицеллийлар) арқылы секреторлық механизм негізінде тасымалдануы болып табылады.
Везикулалық тасымалдануда тасымалданатын ақуыздар мен липидтер кепіршік (липосома,мицелла) қабырғасын (мембранасын) құрастырады, ал оның қуысында басқа органеллаларға арналған не жасуша сыртына шығарылатын жүк молекуласы болады.
Жасушаішілік везикулалық тасымалдау эндоплазмалық ретикулум (ЭПТ) мембранасынан басталады. Бұл жерде ақуыз молекуласының гликолезденуінің алғашқы кезеңдері етеді. Содан кейін ақуыз молекулалары тасымалдау көпіршіктеріне іріктеленіп, Гольджи кешенінің цис-полюсіне өтеді. Гольджи цистерналарында ақуыздардың гликолезденуі әрі қарай жалғасады, ал Гольджидің транс-полюсі мен транс-торларында ақуыздың гликолезденуі толығымен аяқталады. Сонымен қатар олар фосфорланады және сульфаттанады. Гольджи цистерналарынан ақуыздар жиекті көпіршіктері арқылы өтеді. Гольджидің транс-торларында толық модификацияланған ақуыздар нақтылы органеллалараға тасымалдану үшін иасымал көпіршіктері іріктелінеді. Гольджи кешенін тастап шықаннан кейін, ақуыздар алғашқы лизосомаларға , констутивтік көпіршіктерге және секреторлық гранулаларға үлестіріледі.
Заттардың цитоплазмалық мембрана арқылы сыртқа шығарылуын не жасуша ішіне өткізілуін трансмембраналық тасымалдану деп атайды. Ол өте күрделі құбылыс және әртүрлі жасушаларда түрліше жолдармен жүзеге асады, сол сияқты, әртүрлі заттарда түрліше әдістер өткізіледі.
Заттардың жасушаішілік-везикулалық тасымалдануының әмбебап және тиімді құралы болып тасымалдану (мембрана) көпіршіктері (липосомалар, мицеллийлар) арқылы секреторлық механизм негізінде тасымалдануы болып табылады. Жасушаішілік везикулалық тасымалдау эвдоплазмалық ретикулум (ЭПТ) мембранасынан басталады.
Визикуланың турлері
1.Тасмалдаушы везикула
2.Синаптикалық везикула
3.Газды везикула
4.Аналық везикула
Везикула

Ұсақ молекулалы заттардың тасымалдануы.
Ұсақ молекулалы заттардың биомембрана арқылы өткізілуінің 3 жолы белгілі:
1. жай диффузия;
2. жеңілдетілген диффузия;
3. белсенді тасымалдану.
Жай диффузия - өздігінен, ешбір көмексіз. Заттардың концентрация градиенті (жоғары концентрациядан төменгі концентрация) бағытында мембрана арқылы өтуі.
Мұндай әдіс арқылы кіші молеклалы гидрофобтық органикалық құрылыстар (май қышқылдары, зәр қыщқылдары) және ұсақ, бейтарап молекулалар өтеді.
Мембрана арқылы шектелген қуыстардың (органеллалар) концентрация айырмашылығы көбейген сайын диффузия жылдамдығы да пропорционал өседі, ал олардың концентрациясы теңессе диффузия тоқталады.
Жеңілдетілген диффузия бұл әдісте де заттар өздерінің концентрация градиенті бағытында мембрана арқылы етеді, яғни жоғарғы концентрациядан төменгі концентрация бағытында. Бірақ бұл құбылыс өздігінен жүзеге аспайды, ал ерекше тасымалдау ақуызы - транслоказаның көмегімен жүреді.
Транслоказалар - өздері өткізетін заттарда азды-көпті сай болып келетін интегралдық ақуыздар. Мысалы, эритроцит мембранасындағы К+ арналары (каналдары), саркоплазмалық ретикулум мембранасындағы Са+ арналары (каналдары).
Транслоказалар арқылы жай диффузия жолымен өте алмайтын заттар ғана өткізіледі, бірақ кейде кейбір заттар, жай диффузия және жеңілдетілген диффузия арқылы да өтеді, мысалы судың бүйрек араншықтары және секреторлық эпителий жасушалар мембранасы арқылы өтуі. Аталған мембраналарда су молекулаларының диффузиялану қарқының арттыратын транслоказа-аквапорин деп аталатын ақуыз болады.
Транслоказалар - бірнеше бөлшектерден (тұрады), олардың әрекет ету тетіктерінің (механизмнің) бірнеше түрлері болуы мүмкін:
1) Транслоказа бөлшектері арасында белгілі бір өлшемді заттарды ғана өткізетін және барлық уақытта ашық болатын гидрофильдік арна (канал) болады;
2) Транслоказа арнасы барлық уақытта ашық болмайды, оның ашылуы болмайды, оның ашылуы үшін транслоказа бөлшектері бетімен арнайы лиганданың байланысуы қажет.
3) Транслоказаларда ешқандай арна ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.