Теміржол көлігі

Кiрiспе
Теміржол көлігі дегеніміз - тасымал құралдарының негізгі бір түрі. Адамдар мен жүктерді таситын халық шаруашылығының бір саласы.
Қазақстанның теміржол көлігі біздін халық экономикасының негізгі, немесе халқымыздың ең бірінші қатардағы материалдык негізі болып саналады.
Республиканың біртұтас халық шаруашылығы жүйесіндегі көліктер негізгі инфракұрылымдық саланың бірі болып саналады. Олар Қазакстанда көлік қоғамның жүкпен жолаушыларды тасымалдауға деген қажетін және саланың өзара қарым-қатынастарын камтамасыз етеді.
Өткен уақытта да, алдағы уақытта да, әсіресе жаппай тиелетін жүктерді тасымалдағанда теміржол көлігі өзінің жетекші ролін (кызметін) сақтайды. Ал Қазакстанда теміржол көлігі өзінің жетекшілік қызметін одан әрі сақтай береді.
Поездардың керекті мелшерін (санын), керекті белгіленген уақытта теміржол теліміне өткізу үшін және олардың жүріс қауіпсіздігін камтамасыз ету үшін пойызға міңгізу, тусіру үшін, жүкті тиеу-түсіру атқару үшін т.б. жұмыстарды атқару үшін теміржолда бекеттер, станциялар, тораптар қолданылады.
Темір жолда қолданылатын бекеттерді екі бөлімшеге бөлуге болады: жолы жоқ бекеттер және жолы бар бекеттер.
Жолы жоқ бекеттерге жеке аралықтар және блок аралықтары жатады. Блок аралықтары деп - күре (бас) жолда поездарды кауыпсіз өткізу жұмыстарын орындау үшін колданатын, күре (бас) жолдан басқа жолдары жоқ бекеттерді айтады. Олар поездарды реттеуге арналған блок қосындыларынан тұрады.
Блок аралықтарында жартылай автоблокировка мен жабдықталған теміржолда колданады. Блок аралықтар поездардың белгіленген санын жол телімінен өткізу үшін, олардың жүріс кауыпсіздігімен қамтамасыз ету үшін колданады. Олар автоблокировка жабдықтарын қолданып жол телімдерінде өтпелі бағдаршамдар арқылы атқарылады. Ал автоматты локомотивтік сигнализация жүйесінде де (локомотивті сигнализациясында да) блок аралықтармен белгіленген шегі атқарылады.
Жолы бар бекеттерге - айырым бекеттері, басып озу бекеттері, станциялары, тораптар т.б. жатады. Яғни, олар поездарды қабылдау, жөнелту , кездестіру, басып озу үшін қолданылады. Жолдары бар бекеттер тағыда жүктерді қабылдау, жүкті иесіне беру, жолаушыларға тасымалдау қызметін көрсету үшін және т.б. техникалық операцияларды орындауға мүмкіндігі бар бекеттер жатады. Жолы бар бекеттердің түріне тоқталайық:
Айырым бекеттері деп - дара (күре) жол желісінде орналаскан,негізінде қарама-қарсы келген поездардың айырылысуымен камтамасыз ететін бір бағыттағы шабан (жүк) поездарды жылдам жүретін жолаушы т.б. поездармен бірін-бірі басып озуымен қамтамасыз ететін және соларға арналған жолы бар бекеттерді айтады.
Басып озу бекеттері деп екі басты (күре) жолда желісінде орналасқан, негізінде бір бағыттағы шабан (жүк) поездарды жылдам жүретін жолаушы т.б. поездарымен бірін-бірі басып озуымен қамтамасыз ететін және поездарды керегінде бір бас жолдан екінші бас жолға ауыстыру үшін қолданатын, соларға арналған жолдары бар бекеттерді айтады.
Стансалар деп поезды қабылдау, жөнелту т.б. операциялар: орындау үшін, қолданатын жол бағыты дамыған бекеттерді айтады. Яғни:
а) жүкті кабылдауға-беруге бағытталған;
б) жолаушыларды поезға міңгізуге-түсіруге жағдайы бар;
в) жүкті вагонға жүктеуге-түсіруге;
г) вагондарды сұрыптауға;
д) маневр жұмыстарын орындауға;
е) т.б. техникалык операцияларды орындауға негізделген жол бағыты дамыған бекеттерді айтады.
Стансаларды өзара жұмыс сипатанына қарай: аралық, телімдік, сұрыптау, жолаушылар, жүк стансасы, техникалық стансалар болып бөлінеді. Егер стансаға кем дегенде үш бағыттан (бас) күре жолдар тағысса онда ол стансаны торапты телімдік, торапты сұрыптау стансасы деп атайды. Стансалар жұмыс көлеміне байланысты: жоғары дәрежелі, І-ші, ІІ-ші, ІІІ-ші, IV-ші, V-ші класты болып бөлінеді.
Стансалардың теміржолда тасымалдау жұмысын атқару үшін маңыздары өте үлкен. Стансаларда вагон, поезд ағындары пайда болады да, стансада құралып, таратылып, өндіріледі. Егер вагон айналымын 100% деп алсақ, онда олардьщ айналым уақытының 80%-тен артығы стансада өтеді. Олар: жүк тиеуді күту уакытынан, жүкті түсіруді күту уақытынан вагондарды сұрыптау уақытынан, поездарды қабылдау-жөнелту т.б. операцияларға кететін уақыттардан тұрады.
Станса аркылы: 1) өндірістер, ауыл шаруашылығы, жүк иелері, жолаушылар теміржол көлігімен әрекеттеседі; 2) автомобиль, өзен, теңіз, кұбыр т.б. көліктер өзара теміржолмен әрекеттеседі; 3) жолаушылар стансада теміржол және басқа көліктерді пайдалана алады.
Теміржол тораптары деп көп бағыттан келген бас (күре) жолдардың тоғысқан жерінде орналасқан бірнеше стансалардан тұратын құрылыстың сызбасын айтады.
Теміржол тораптары жалғыз стансадан немесе көп (сұрыптау, жолаушы, жүк т.б. стансалардан) тұрады.

1. Е.Д.Атамқұлов, К.К. Жангаскин, Қазақстанның темiр жол көлiгi. Дүниежүзiлiк экономикаға интеграциялау реструктуризациясы мен жолдары, Алм., Экономика. 2004 г.
2. Бекжанов З.С. Жалпы көлiктану негiздерi – Алм., 2000 ж.
3. Сөздiк, (қазақша-орысша, орысша-қазақша), Алматы. 2002 ж.
4. Техникалық сөздiк. Тасымалдау қатынасы томы (орысша-қазақша), 2000 ж.
5. Сотников И.Б. Эксплуатационная работа железных дорог в примерах и задачах- М. Транспорт, 1990, 268 стр
6. Кочнев Ф.П., Сотников И.Б. Управление эксплуатационной работой железных дорог- М. Транспорт, 1990, 380 стр
7. Сотников И.Б. Эксплуатация железных дорог. М.: Транспорт, 1984.
9. Кочнев Ф.П., Акулиничев В.М., Макаревич А.М. Организция движения на железнодорожном транспорте М. Транспорт, 1979, 567 стр
10 Повороженко В.В., Акулиничев В.М. Эксплуатация железных дорог. М.: Транспорт, 1982 г.
11. Кочнев Ф.П., Сотников И.Б. Управление эксплуатационной работой железных дорог: Учебное пособие для вузов. – М.: Транспорт, 1990
12. Гоманков Ф.С. Технология и организация перевозок на железнодорожном транспорте- М. Транспорт, 1994, 287 стр
12. Учебное пособие «Организация работы сортировочной станции». Алматы 2002 г. 112 стр.

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кiрiспе
1 Стансаның техникалық және пайдалану сипаттамалары
1.1. Стансаның жұмыс көлемi.
2. Стансаның жолдары мен парктерiнiң мамандандырылуы
3. Қабылдау паркiнiң жұмыс технологиясы
4. Сұрыптау дөңесiнiң жұмыс технологиясы
4.1. Құрамдарды сұрыптау дөңесiнде тарқату-құрастыру
4.2. Маневр локомотивiнiң қабылдау паркiндегi құрамдарға келуi
4.3. Құрамды сұрыптау дөңесiне итеру
4.4. Құрамды дөңестен тарқату
4.5. Вагондарды дөңес жағынан шегеру
4.6. Құрамдарды дөңес жақтан құрастыруды аяқтау
5. Вагондарды сұрыптау паркiнде өңдеу технологиялары
6. Жергiлiктi вагондарды өңдеу технологиясы
6.1. Жүк пункттерiне көптопты вагондарды берудi құрастыру
7. Жөнелту паркiнiң жұмыс технологиясы
8. Н станса жұмысының тәулiктiк жоспар-графигi
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Кiрiспе

Теміржол көлігі дегеніміз - тасымал құралдарының негізгі бір түрі.
Адамдар мен жүктерді таситын халық шаруашылығының бір саласы.
Қазақстанның теміржол көлігі біздін халық экономикасының негізгі, немесе
халқымыздың ең бірінші қатардағы материалдык негізі болып саналады.
Республиканың біртұтас халық шаруашылығы жүйесіндегі көліктер негізгі
инфракұрылымдық саланың бірі болып саналады. Олар Қазакстанда көлік
қоғамның жүкпен жолаушыларды тасымалдауға деген қажетін және саланың өзара
қарым-қатынастарын камтамасыз етеді.
Өткен уақытта да, алдағы уақытта да, әсіресе жаппай тиелетін жүктерді
тасымалдағанда теміржол көлігі өзінің жетекші ролін (кызметін) сақтайды. Ал
Қазакстанда теміржол көлігі өзінің жетекшілік қызметін одан әрі сақтай
береді.
Поездардың керекті мелшерін (санын), керекті белгіленген уақытта
теміржол теліміне өткізу үшін және олардың жүріс қауіпсіздігін камтамасыз
ету үшін пойызға міңгізу, тусіру үшін, жүкті тиеу-түсіру атқару үшін т.б.
жұмыстарды атқару үшін теміржолда бекеттер, станциялар, тораптар
қолданылады.
Темір жолда қолданылатын бекеттерді екі бөлімшеге бөлуге болады: жолы жоқ
бекеттер және жолы бар бекеттер.
Жолы жоқ бекеттерге жеке аралықтар және блок аралықтары жатады. Блок
аралықтары деп - күре (бас) жолда поездарды кауыпсіз өткізу жұмыстарын
орындау үшін колданатын, күре (бас) жолдан басқа жолдары жоқ бекеттерді
айтады. Олар поездарды реттеуге арналған блок қосындыларынан
тұрады.
Блок аралықтарында жартылай автоблокировка мен жабдықталған теміржолда
колданады. Блок аралықтар поездардың белгіленген санын жол телімінен өткізу
үшін, олардың жүріс кауыпсіздігімен қамтамасыз ету үшін колданады. Олар
автоблокировка жабдықтарын қолданып жол телімдерінде өтпелі
бағдаршамдар арқылы атқарылады. Ал автоматты локомотивтік
сигнализация жүйесінде де (локомотивті сигнализациясында да) блок
аралықтармен белгіленген шегі атқарылады.
Жолы бар бекеттерге - айырым бекеттері, басып озу бекеттері,
станциялары, тораптар т.б. жатады. Яғни, олар поездарды қабылдау, жөнелту
, кездестіру, басып озу үшін қолданылады. Жолдары бар бекеттер тағыда
жүктерді қабылдау, жүкті иесіне беру, жолаушыларға тасымалдау қызметін
көрсету үшін және т.б. техникалық операцияларды орындауға мүмкіндігі бар
бекеттер жатады. Жолы бар бекеттердің түріне тоқталайық:
Айырым бекеттері деп - дара (күре) жол желісінде орналаскан,негізінде
қарама-қарсы келген поездардың айырылысуымен камтамасыз ететін бір
бағыттағы шабан (жүк) поездарды жылдам жүретін жолаушы т.б. поездармен
бірін-бірі басып озуымен қамтамасыз ететін және соларға арналған жолы бар
бекеттерді айтады.
Басып озу бекеттері деп екі басты (күре) жолда желісінде орналасқан,
негізінде бір бағыттағы шабан (жүк) поездарды жылдам жүретін жолаушы т.б.
поездарымен бірін-бірі басып озуымен қамтамасыз ететін және поездарды
керегінде бір бас жолдан екінші бас жолға ауыстыру үшін қолданатын, соларға
арналған жолдары бар бекеттерді айтады.
Стансалар деп поезды қабылдау, жөнелту т.б. операциялар: орындау үшін,
қолданатын жол бағыты дамыған бекеттерді айтады. Яғни:
а) жүкті кабылдауға-беруге бағытталған;
б) жолаушыларды поезға міңгізуге-түсіруге жағдайы бар;
в) жүкті вагонға жүктеуге-түсіруге;
г) вагондарды сұрыптауға;
д) маневр жұмыстарын орындауға;
е) т.б. техникалык операцияларды орындауға негізделген жол бағыты
дамыған бекеттерді айтады.
Стансаларды өзара жұмыс сипатанына қарай: аралық, телімдік, сұрыптау,
жолаушылар, жүк стансасы, техникалық стансалар болып бөлінеді. Егер
стансаға кем дегенде үш бағыттан (бас) күре жолдар тағысса онда ол стансаны
торапты телімдік, торапты сұрыптау стансасы деп атайды. Стансалар жұмыс
көлеміне байланысты: жоғары дәрежелі, І-ші, ІІ-ші, ІІІ-ші, IV-ші, V-ші
класты болып бөлінеді.
Стансалардың теміржолда тасымалдау жұмысын атқару үшін маңыздары өте
үлкен. Стансаларда вагон, поезд ағындары пайда болады да, стансада құралып,
таратылып, өндіріледі. Егер вагон айналымын 100% деп алсақ, онда олардьщ
айналым уақытының 80%-тен артығы стансада өтеді. Олар: жүк тиеуді күту
уакытынан, жүкті түсіруді күту уақытынан вагондарды сұрыптау уақытынан,
поездарды қабылдау-жөнелту т.б. операцияларға кететін уақыттардан тұрады.
Станса аркылы: 1) өндірістер, ауыл шаруашылығы, жүк иелері, жолаушылар
теміржол көлігімен әрекеттеседі; 2) автомобиль, өзен, теңіз, кұбыр т.б.
көліктер өзара теміржолмен әрекеттеседі; 3) жолаушылар стансада теміржол
және басқа көліктерді пайдалана алады.
Теміржол тораптары деп көп бағыттан келген бас (күре) жолдардың
тоғысқан жерінде орналасқан бірнеше стансалардан тұратын құрылыстың
сызбасын айтады.
Теміржол тораптары жалғыз стансадан немесе көп (сұрыптау, жолаушы, жүк
т.б. стансалардан) тұрады.

Стансаның техникалық және пайдалану мiнездемелерi.

Сұрыптау стансасында әр бағыттан жиналған транзитті және жергілікті
вагондардан жолдағы стансаларда қайта өңделмей, алыс қашықтыққа баратын
поездар құрастырылады. Бұл стансада транзитті поездарды өңдеу, вагондарды
жөндеу, локомотивті жабдықтау, контейнермен ұсақ жүктерді сұрыптау жұмысы
орындалады,
Сұрыптау жұмыстарын орындау ү ады. шін белгілі сұрыптау парктері,
сұрыптау дөңесі және тартым жолдары, қайта құрастыруға арналған поездарды
қабылдау паркі, құрастырған поездарды жөнелту паркі және транзитті жүк
поездарын қабылдап, тасымалдауға арналған блок парк немесе бірқатар жолдар
салады. Қабылшдау, сұрыптау және жөнелту парктері сұрыптау дөңесімен қоса
сұрыптау жүйесін құрайды.
Сұрыптау стансасын қабылдау, сұрыптау және жөнелту парктерімен қатар
бір ізді қиысып орналасуына қарай ажыратады. Сұрыптау жүйесінің санына
қарай станса бір бағытты және екі бағытты. Екі бағыттын келген транзитті
жүк поездары ортақ жөнелту паркінен алынады. Бұл жерде вагондарды
техникалық тексеруден өткізіп, жөндейді. Қайта құрастыруға келген тақ және
жұп көтерімдер қабылдау паркіне қабылданады. Локомотивпен ағытып, депоға
жібереді. Стансада маневр жұмыстары үшін ЧМЭ-3 сериялы локомотив
қолданылады. Локомотивті құрамға тіркеп және вагондар тежеуіштерін
тексеріп, поездарды баратын жеріне жөнелтеді. Транзитті поездарды тақ
номерлі парктің арнайы жолдарының біріне қабылдайды. Ол жерде құрамға
техникалық тексеру жүргізіліп, коммерциялық байқау және вагондарды ағытпай
жөндеу жұмыстары атқарылады.
Н стансасының техникалық құрылғыларының мінездемесі:
- стансаның есептеу орталығында – ЕС-1011сериялы ЭЕМ;
- СЦБ құрылғысы – МРЦ;
- маневр локомотивінің машинисттерінің ДСП–мен байанысы – екі жақты
радиобайланысы.
Темір бағытының сұлбасы сурет 1.1

Сурет 1.1. Темiр жол бағытының схемасы

1. Станса жұмысының көлемi

Тәулiк iшiнде стансада өңделiнетiн және стансадан тоқтаусыз өткен
(өңделетiн транзиттiк, өңделмейтiн транзиттiк, жергiлiктi вагондар) әртүрлi
категориялы вагондар станса жұмысының көлемiн құрайды. Пойыздарды құрастыру
жоспары (тапсырманың 7 кестесi мен 2.1 сурет), транзиттiк және стансаға
өңделуге келетiн пойыздардың келу кестесi (1.2 және 1.3 кестелер) мен 1.1
кесте негiзiнде пойыздағындар схемасы (1.2 сурет) мен вагонағындар
диаграммасы (1.3 сурет) тұрғызылады.
1.1 кестеде Д, И, Р бағыттарынан келетiн және оларға жөнелтiлетiн
тәулiктiк өңделетiн және өңделмейтiн вагондар саны, сонымен қатар Н
стансасына жүк операциясына келетiн вагондар саны көрсетiлген.
1.2 және 1.3 суреттерден стансаға тарқатылуға тәулiк iшiнде 36 пойыз
келетiнiн және соншама пойыздың стансада құрастырылатынын аңғарамыз.Н
стансасында тиелген, түсiрiлген және сұрыпталған вагондар 1,4 кестеде
көрсетiлген.
Кесте 1.1. Н стансасына келетiн вагонағындар

Бағыттар Н Барлығы
-қа стансасы
-тан
Д И Р өңдм өңд.
өңдм өңд өңдм өңд
Д Г В
И К Л М

Н стансасы бойынша жалпы және тиеп-түсiру пункттерi бойынша кем және
артық бос вагондар 1.4 кестеде көрсетiлген.

Кесте 1.4. Н стансасындағы тиеу-түсiру

№ тб Тиеп-түсiру Түсiру, Тиеу, вагон Бос вагондар
пункт-терi вагон балансы
артық кем
1 ЖА 14 15 1
2 ОҚ 5 20 15
3 З-д 30 0 30
4 СП 8 3 5
Барлығы - 29 38 35 16

Ескерту: артық бос вагондар кез-келген бағытқа тiркеледi.

2. Станса жолдары мен парктерiнiң мамандандырылуы

Парктер мен жолдардың мамандырылуы келесі шарттарға байланысты
тағайындалуы
керек:
- поездар қозғалысы мен маневірінің қауіпсіздігін толық
қамтамасыздандыру;
- стансадан вагондарды бөлек бағытта жөнелту кезінде болатын қарама-
қарсы маршруттарды болдырмау;
- поездарды тарқатып құрастыру кезінде жергілікті жұмыстарды орвндау
кезінде алғы шарттар мен тәсілдерді пайдалану арқылы және маневрлік
аудандар арасында маневрлік жұмыстарды біртекті бөлуді ескере
отырып, парк жолдарын пайдаланудың тиімді нұсқауын таңдау.
Қабылдау паркінде поезд саны мен оның келу бағыттарына байланысты
өңделуге келетін поездарды қабылдайтын жолдарды бөлу қажет. Дөңес
локомотивіне керек арнайы айналыммен жолдар кері ерекшеліктеріне
байланысты, олардың қабылдау паркіне келу бос жолдар арқылы орындалатын
болса, онда бөлек алмасуда болады. Сұрыптау паркіндегі жолдардың
мамандырылуы әр бағыттың саны мен қуатына сай жіктелуі керек. Егер стансада
тәулік сайын бір бағытқа 200-ден астам вагон өңделетін болса, онда
мүмкіндігінше екі сұрыптау жолдарын бөлген тиімді. Егер стансада қандай
болмасын бағытқа өңделген, вагондар саны аз болса, онда ол бағытқа бөлек
жол тағайындалады. Осыған байланысты сұрыптау паркіндегі жолдар саны
анықталуы керек. Бұл үшiн 2.1 кестесiн тұрғызамыз.
Кесте 2.1. Станса сұрыптау паркi жолдарының мамандандырылуы

Вагондар мен Тәулiктiк Пойыз Тағайындалған Бөлiнген
жолдардың бағыты вагондар катего-риясы жолдар саны Жолдардың
саны номерi
1 2 3 4 5
Н-Д 59 Құрама 1
Д 132 Телімдік 1
Г 98 Бiртоп. тiкелей1
В 57 Бiртоп. тiкелей1
Б 149 Бiртоп. тiкелей1
А 176 Бiртоп. тiкелей1
Е 78 Бiртоп. тiкелей1
Ж 109 Бiртоп. тiкелей1
З 106 Бiртоп. тiкелей1
Н-И 34 Құрама 1
И 111 Телімдік 1
К 142 Бiртоп. тiкелей1
Л 116 Бiртоп. тiкелей1
М 142 Бiртоп. тiкелей1
О 175 Бiртоп. тiкелей1
Н-Р 36 Құрама 1
Р+С2 182 Екітоп. тікелей2
Т 109 Бiртоп. тiкелей1
Ж.А 14 Жергілікті 1
Зауыт 5 Жергілікті 1
От. қойма 30 Жергілікті 1
С.П. 8 Жергілікті 1
Барлығы 2068 23

Егер сұрыптау паркiнiң маңында арнайы айналма жолдар мен вагондарды
ағытып жөндеу жолдар жоқ болса, онда бұл мақсатта бөлек дөңес алды жолдарын
бөлу керек.
Соңынан жалпы сұрыптау паркiндегi жолдарын нақты сұрыптау паркiндегi
жолдар санымен (4 және 5 графа қорытындысы) салыстырамыз. Егер қажеттi
жолдар саны олардың нақты санынан көп болса, онда жергiлiктi қуаты аз
вагондарды аз жолдарда жинақтау керек, соңынан олар қайтадан сұрыпталады.
Сонымен қатар, қайта сұрыптау операцияларын қысқарту үшiн, жолдардың
бiр бөлiмдерiнiң ауыстырылмалы мамандандыруын қолдану керек. Ол үшiн
тәулiгiне вагонағыны 200 астам бiрнеше бағытқа жөнелтiлетiн вагондар үшiн 4
емес, 3 жол бөлiнiп, олардың мамандандырылуы сол уақытта болатын жедел
жағдайларға байланысты ауыстырылмалы мамандандыру принципi бойынша ауысып
отырады. Сонымен қатар, сұрыптау паркiнiң әр түрлi түйiндерiнде
диспетчерлiк жолдардың бөлiнуi қарастырылады. Егер қуатты вагонағындар үшiн
бiр жол бөлiнсе, олар ауыстырылмалы мамандандыру принципi бойынша жұмыс
iстейдi.
Жалпы тағайындалған жолдар саны (4 және 5 графалар) сұрыптау паркiнде
бөлiнген нақты жолдар санына сай келуi тиiс. Одан соң, сұрыптау пакiнiң
жолдарының мамандандырылуы жүргiзiледi
Жөнелту паркi немесе қабылдап-жөнелту паркi жолдарының мамандандырылуы
пойызағынының бағытына қарай жүргiзiледi. Транзиттiк пойыздар үшiн
маневрлық жұмыстарға кедергi жасамау үшiн парктiң шетiндегi жолдарды бөлген
тиiмдi. Локомотивi ауыстырылатын транзиттiк пойыздар үшiн, локомотивтiң
депоға немесе керi қарай тез жүрiсiн қамтамасыз ете алатын жолдар бөлiнуi
тиiс. Бұл жағдайларда олар басқа пойыздармен бiр уақытта қабылдап,
жөнелтiлiнедi. Өзiнде құрастырылатын пойыздар үшiн маневрлық жұмысы кезiнде
басқа пойыздармен қиылысуын болдармайтын жолдар тағайындалады. Керек
жағдайларда пойыз локомотивiн вагондарға тiркеу үшiн арнайы айналма жолдар
бөлiнедi.
Сұрыптау паркi мен жөнелту парктерi тiзбектеп орналасқан стансаларда
олардың жолдарының мамандандырылуы – құрастырылған пойыздардың әр түрлi
маневрлық аудандардан тартым жолдар арқылы жөнету парктерiне орналастырылуы
кезiнде бiр-бiрiмен қиылысуы болмайтында етiп, бiр-бiрiне байланысты болуы
тиiс.
Жөнету паркi мен сұрыптау парiктерi параллельдi орналасқан кезде –
сұрыптау паркiне жақын орналасқан жөнелту паркiнiң жолдарын өзiнде
құрастырылатын пойыздарға арнау керек, ал алыс орналасқан жолдарды
өңделмейтiн транзиттiк пойыздрға арнау керек.
Қабылдап-жөнелту паркiне екiден көп темiр жол бағыттары келiп
қиылысатын болса, жөнелту жолдарын – ол бағыттарға бiр мерзiмде жөнетiлетiн
пойыздардың бiр-бiрiмен қиылысуын болдырмайтындай мамандандырылуы тиiс.
Қабылдау паркi мен қабылдап-жөнелту паркiндегi жолдар саны стансаға
келетiн пойыздардың санына байланысты. Салыстырымалы түрде қабылдап-жөнелту
паркiндегi екi темiр жол бағытына арналған жолдар санын (негiзгi және
айналма жолдарды есептемегенде) станса мен тораптарды жобалау нұсқасына сай
алуға болады (2.2 кесте).

Кесте 2.2 Қабылдау паркi мен қабылдап-жөнелту паркiндегi жолдар саны

Есепке алынған жұпталған пойыздар Жолдар саны
саны
12-ге дейiн 3
13-18 4
19-24 5
25-36 6
37-48 6-8

Қабылдап-жөнелту паркiндегi жолдар санын анықтаған соң олардың
мамандандырылуын 2.3 кестедегiдей жүргiзу керек.

Кесте 2.3.
Станса жолдарының мамандандырылуы

Жолдар мен парктер аты-жөнi Жолдардың нөмiрi Мамандандырылуы
Негiзгi жолдар III
I
II
I қабылдап-жөнелту паркi 3
5
... ..
II қабылдап-жөнелту паркi 2
4
... ..
Басқа жолдар

3. Қабылдау паркiнiң жұмыс технологиясы

Қабылдау паркiнде пойыздарды өңдеу технологиялық үрдiсiн құру кезiнде
келесi мөлшерлер бекiтiледi:
- тарқатылуға келген пойыздарды өңдеу ретi;
- пойыз және дөңес локомотивiн өткiзу және олардың жүру маршруттарының
тәртiбi;
- құрамдарды өңдеу уақытының мөлшерi мен олардың технологиялық
графиктерiн;
- ТТП бригадаларының қажетi саны мен әр бригададағы топтар санын.
Қабылдау паркiнде құрамдарды өңдеу жалпы ұзақтығы негiзiнен –
техникалық және коммерциялық операциялардың ұзақтығымен шектеледi (3.1
сурет). Қалған операциялар осы уақытқа параллельдi жүргiзiледi.
Өңделуге келген пойыздарды қабылдау паркiнде өңдеу негiзгi
технологиялық графигiнiң 3.1 суретте көрсетiлген.
Операциялар Пойыз Пойыздар келгенде,Орындау-шылар
келген-гмин
е дейiн
5 10
15
ТНҚ-ын алу, белгiлеу және Станса кезекшiсi
СТО, ТТП мен КТП-нiң
диспетчерiне жөнелту
Сұрыптау қағазын толтыру Станса кезекшiсi
СТО, ТТП мен КТП-нiң ТТП жұмысшы- лары,
жұмысшыларына пойыздың пойызды
келгенi туралы хабарлау қабылдаушылар,
локомтив бриг.
Кiру алқымында пойызды тiзу ТТП жұмысшы- лары,
пойызды
қабылдаушылар
СТО-на пойыз құжаттарын 5 Локомтив
жөнелту бригадасы, ТТП
жұмысшылары
ТНҚ тексеру, құжаттарды 5
штемпельдеу
Сұрыптау қағазын түзету 3
Құрамды техникалық және 15
коммерциялық тексеруден
өткiзу
Жалпы ұзақтығы 15

3.1 сурет. Тарқатылуға келген пойыздарды өңдеу негiзгi
технологиялық графигi

Құрамдарды өңдеу ұзақтығын қысқарту және оның ұзақтығын негiзгi
технологиялықиялық үрдiсте көрсетiлген деңгейге жеткiзу [2] үшiн, бiр
мерзiмде құрамның әртүрлi бөлiктерiн тексере алатындай ТТП-дегi бригадалар
бiрнеше топтан құрастырылады. Бұл жағдайда техникалық тексерудiң орташа
ұзақтығы:
(3.1)

мұндағы: m- құрамдағы вагондар саны;
τ- бiр вагонды өңдеуге кеткен орташа уақыты (қабылдау паркiнде τ=0,8-
1,0 мин);
kтоп- ТТП бригадасындағы топтардың саны (бұл көрсеткiштi негiзгi
техникалық үрдiсте белгiленген уақытқа сәйкестендiрiп немесе сол
белгiленген уақыттан 5 минуттан аспайтындай етiп алу керек), kтоп=2-3.
, мин
Объективтi түрде көлiк үрдiсiн тән – тәулiк сайын және тәулiк iшiндегi
тұрақсыздық жағдайларға қарамастан стансаның үздiксiз жұмысын қаматасыз ету
үшiн негiзгi парктер мен сұрыптау құрылғыларының өзара және iргелес
аралықтармен өзара байланысты жұмыстарының тиiмдiлiгiн арттыру уерек.
Сұрыптау стансасын, олардың парктерi мен оның техникалық құрылғыларын
жалпыға қызмет көрсету жүйесi ретiнде қарастырып, олардың өзара
байланыстарының негiзгi шарттарын құруға болады: қызмет көрсету қарқыны –
қызмет көрсету жүйесiне енетiн құрамдардың кiру ағынының қарқынынан үлкен
болуы тиiс. Осыған сәйкес құрамдарға қызмет көрсетудiң орташа интервалы –
олардың қызмет көрсетуге келу интервалынан кем болуы тиiс.
Песте 3.1
Пойыздардың келу интервалы
№ Пойыз-дардПойыз-дард№ Пойыз-даПойыз№ Пойыз-дардың келу
тың келу ың келу тб рдың -дардтб кестесi
б кестесi интерва-лы келу ың
, мин кестесi келу
интер
ва-лы
, мин
1 2 3 4 5 6 7 8
1 0-20 36 10 0,61 6,1 61 0,03
2 21-40 16 30 0,51 15,3 459 0,012
3 41-80 7 60 0,11 6,6 396 0,001
4 81-120 - 110 - - - -
Барлығы 59 - 1,23 28 916 0.043

Келу интнрвалының орташа мәні:
Iорт = Ii Pi = 28 мин
Дисперсия:
D = Ii 2Pi -Iорт2= 916-784 = 132
Интервалдың аытқуы:
мин
Вориация коффициенті:
= 11,4828 = 0,41
Есептік интервал:
, мин (3.2)
мин
Кесте 3.2 бойынша келу поездарының интервалының гистограммасын тұрғызамыз:

3.2 сурет. Поездардың келу интервалдарының гистограммасы
Қабылдау паркінде поездарды үздіксіз өңдеумен қамтамасыз ету үшін
келесі қатынастың шартты түрде орындалуы қажет:
(3.3)
мұндағы: - ТТП-гі бір мезгілде жұмыс істейтінбригадалар саны, осыдан:
==16,815=1,12 бригада

Бригададағы топ саны мына формуламен анықталады:
=*60=1,12*6016,8= 4 топ

3.2 сурет. ТТП-ның бригадаларының тексеру пкнктінің өңдеу схемасы

Бригаданың жүктемесі мына формуламен анықталады:
=*(1440-),
(3.4)
мұндағы: - тәулік ішінде тарқатуға клктін поездар саны (=39)
- тәулік ішіндегі ТТП-ң бригадасының үзіліс уақыты,
=80 мин.
=39*16,81,12(1440-80)=0,4
Құрамның техникалық тексеру кезінде тұру уақыты:
=*(+)2(1-),
(3.5)
мұндағы: - техникалық тесеру уақытының вариация коэффициенті (=
0,30,4) = 0,3.
=0,4*16,8(0,41+0,3)2(1-0,4)=3,97 мин

4.Сұрыптау дөңесiнiң жұмыс технологиясы

Дөңестiң жұмыс технологиясының үрдiсi құру кезiнде – пойыздарды тарқату
және құрастыру операциялары мен вагондарды ажырату және жинақтау үрдiсi мен
барлық дөңес операцияларының неғұрлым параллельдi болуын және осы
операциялардың тиiмдi бiрiктiрiуiн ескеру керек. Бұл тиiмдiлiк дөңес
үрдiстерiнiң механизацияландырылу және автоматтандырылу деңгейiнiң
жоғарылығына, дөңес жұмысының диспетчерлiк басқаруына және алдыңғы
тәжiрибелiк тәсiлдердi қолданудан туындайды.
Алдымен дөңестiң техникалық жабдықтары туралы және олармен байланысы
сұрыптау үрдiстерiнiң ерекшегi туралы қысқаша жазу керек. Одан соң бiр
құрамды тарқату және құрастыру технологиялық уақыттарын анықтау керек.

4.1. Пойыздарды сұрыптау дөңесiнде тарқату мен құрастыру

Пойыздарды сұрыптау дөңесiнде тарқату-құрастыру технологиялық уақыты
келесi операциялардан тұрады:
; (4.1)
мұндағы: tлк- локомотивтiң дөңес маңынана қабылдау паркiндегi құрамға
келуiне кеткен уақыт;
tт- құрамды қабылдау паркiнен сұрыптау паркiнiң тартым жолына тартып
шығару уақыты;
tите- құрамды қабылдау паркiнен дөңеске итеру уақыты;
tажы- вагондарды дөңестен ажырату уақыты;
tот- сұрыптау жолдарында вагондарды отырғызуға кеткен уақыт.

4.2. Локомотивтiң қабылдау паркiндегi құрамға келу

Локомотивтiң дөңес маңынана қабылдау паркiндегi құрамға келуiне кеткен
технологиялық уақыт келесi формуламен анықталады:

;
(4.2)

мұндағы: - локомотивтiң дөңес маңынан қабылдау паркiнiң алқымына
дейiн, алқымнан пойызға дейiн келiп тiркелуiне кеткен уақыт, ол былай
анықталады:
мұндағы: - дөңес локомотивiнiң дөңес биiктiгiнен қабылдау паркiнiң
алқымына дейiн және одан кейiн құрамның соңына келiп тiркелуiне дейiн келу
жарты рейстерi. Келу уақыты парктердiң өзара орналасуына, бұдан сәйкесiнше
келу жартырейстерiнiң ұзындығына байланысты және станса схемасына
байланысты анықталады. (2п. 2-5 тапсырма) м.;
- пойыздың қозғалу кезiнде бағытын өзгертуге кеткен уақыт,
=0,15 мин-тепловоз үшiн, =1,5 мин- екi басқару кабинасы бар
локомотивтер үшiн,
- пойызды стансаға қабылдау мезетi мен пойызға тiркелуге келе
жатғқан дөңес локомотивiнiң қабылдау паркiнiң алқымында қарама-қайшы
маршрутқа ұшырауынан кiдiруiне кеткен орташа уақыт, мин.
- орташа қозғалыс жылдамдығы, (тепловоздар үшiн =18-25
кмсағ.);

б)

Сурет 4.1. Парктердiң өзара орналасу схемалары: а – тiзбектеп,
б – параллельдi.
Пойызды стансаға қабылдау мезетi мен пойызға тiркелуге келе жатғқан
дөңес локомотивiнiң қабылдау паркiнiң алқымында қарама-қайшы маршрутқа
ұшырауынан кiдiруiне кеткен орташа уақыт, келесi эмпирический формулалар
арқылы анықтылы және оның мөлшерi қабылдау паркiне қосылға бағыттардың
санына байланысты [2]:
Бiр бағыт: ;
Екi бағыт: ;
Үш бағыт: ,
Бұнда: - тәулiктiк стансаға келген, пойыздар саны.
Құрамдарды қабылдау паркiнен тартым жолға тартып шығару уақыты, пойыз
жүрген жарты рейстердiң қашықтығына байланысты:
;
(4.3)
бұндағы: -тартып шығару жарты рейсiне кеткен уақыт. Уақытты
есептеу кезiнде тартып шығару жарты рейсiнiң ұзақтығы құрамның ұзындығына
ұлғайады, яғни ; бұндағы -вагон ұзындығы 15 м.
- пойызды стансаға қабылдау мезетi мен пойызды тартым жолға тартып
шығару кезiнде дөңес локомотивiнiң қабылдау паркiнiң алқымында қарама-қайшы
маршрутқа ұшырауынан кiдiруiне кеткен орташа уақыт, мин. =.
Парк тізбектей орналасқанда (4.1 сурет):
=200+850+400+200=1650 м.
=200 м.
=0,06*165020 = 4,95 мин.
=0,06*20020 = 0,6 мин.
=0,08+0,0087*60=0,602
= 4,95+0,6+0,15+0,602=6,3 мин

4.3. Пойызды сұрыптау дөңесiне итеру

Құрамды бағыттамадан дөңеске дейiн итеру технологиялық уақыты былай
есептеледi:
; (4.4)

бұнда: - қабылдау паркiнiң шектiк қадасынан дөңестiң шыңына
дейiнгi арақашықтық, м;
- құрамы дөңеске итеру орташа жылдамдығы, (=8-9 кмсағ.).
Құрамды дөңеске әртүрлi жылдамдықпен итеру кезiндегi уақыт мөлшерi
4.1 кестеде көрсетiлген.
Егер жылдамдық кмсағ, мин немесе 4.1 кесте бойынша
мин.
ҚП мен СП параллельдi орналасқан кезде итеру уақыты мынаған тең:
мин.

4.4 Вагондарды дөңесте ажырату

Құрамды дөңестен ажырату технологиялық уақыты:
; мин (4.7)
мұндағы: - вагондарды дөңестен ажырату кезiндегi, локомотивсiз
дөңестен итеруге болмайтын вагондарға (ДИБ) кеткен қосымша уақыт
ескермейтiн уақыт.
Вагондарды дөңестен ажырату кезiндегi, локомотивсiз дөңестен итеруге
болмайтын вагондарға (ДИБ) кеткен қосымша уақыт ескермейтiн уақыт:
; (4.8)
бұнда: - вагон ұзындығы (15 м.);
- құрастырылатын құрамдағы вагодар саны, (тапсырма – 12
кесте),
- вагондарды ажырату орташа жылдамдығы, 4.1 таблицадан мәнiне
байланысты анықталады.
- вагондардың ажыратылған орташа саны тапсырма бойынша алынады
(тапсырма – 12 кесте).

Станса механикаландырылған дөңеспен, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.