Қазақстандағы қонақжайлылық қызметін басқарудағы қазіргі жағдайы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І бөлім. Қазақстандағы қонақжайлылық қызметін басқарудағы қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1. Қонақжайлылық индустрияның даму мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Қонақ үйде қонақжайлылық қызметінің құқығын саралау ... ... ... ... ... ... ..6
ІІ бөлім. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
2.1. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігі ... ...11
2.2. Қонақжайлылық индустриясындақонақ үй қызметін мемлекеттік қолдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
І бөлім. Қазақстандағы қонақжайлылық қызметін басқарудағы қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1. Қонақжайлылық индустрияның даму мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Қонақ үйде қонақжайлылық қызметінің құқығын саралау ... ... ... ... ... ... ..6
ІІ бөлім. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
2.1. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігі ... ...11
2.2. Қонақжайлылық индустриясындақонақ үй қызметін мемлекеттік қолдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Қонақжайлылық индустриясы қоғамдағы экономикалық мәселелерін шешуде маңызды әсер етуде. Дамыған елдерде туризмнен түскен табыс қара және түсті металлдардың халықаралық саудасынан түскен табыстан екі есе жоғары екені белгілі. Қонақ үй индустриясы дамып жатқан аумақтың инфрақұрылымына және басқа да кәсіпкерлік қызметтердің дамуына экономикалық ықпалын тигізеді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: біздің елімізде қонақжайлылық қызметін арттыру мәселесі үлкен орынға ие.Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй саласында персоналдың имиджін құру, квалификациялы білікті жұмыскерлерді дайындау – халықаралық қатынас пен байланыстағы, республика аумағындағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады, Қазақстан деңгейін қолдаудағы қонақ үйлік туристік индустриясын дамутуға бағытталған барлық мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру керек.
Курстық жұмыстық мақсаты мен міндеттері: Қазақстандағы қонақ үй қызметін басқарудағы қазіргі жағдайларын талқылау. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігін арттыру жолдарын анықтау.
Қонақ үй индустриясы Қазақстан Республикасындағы іскерлік шеңберде қызығушылықтарды арттырады. Демек, ішкі нарықтағы мемлекетік емес экономикалық және өндірістік құрылымдардың жаңа бастау алған кәсіпкерлердің табыс көзі болып табылады. Сондықтан, Қазақстандағы қонақ үй индустриясы мен туризм нарығындағы персонал имиджін қалыптастыруды ішкі туристік саудасы мен халықаралық байланысын күшейту мәселесі тұр.Қонақ үй индустриясы және туризм туристік қызметтерді өндіру саласында бастаушы бола отырып, кәсіпкерліктің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктері бар.
Курстық жұмыстың өзектілігі: біздің елімізде қонақжайлылық қызметін арттыру мәселесі үлкен орынға ие.Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй саласында персоналдың имиджін құру, квалификациялы білікті жұмыскерлерді дайындау – халықаралық қатынас пен байланыстағы, республика аумағындағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады, Қазақстан деңгейін қолдаудағы қонақ үйлік туристік индустриясын дамутуға бағытталған барлық мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру керек.
Курстық жұмыстық мақсаты мен міндеттері: Қазақстандағы қонақ үй қызметін басқарудағы қазіргі жағдайларын талқылау. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігін арттыру жолдарын анықтау.
Қонақ үй индустриясы Қазақстан Республикасындағы іскерлік шеңберде қызығушылықтарды арттырады. Демек, ішкі нарықтағы мемлекетік емес экономикалық және өндірістік құрылымдардың жаңа бастау алған кәсіпкерлердің табыс көзі болып табылады. Сондықтан, Қазақстандағы қонақ үй индустриясы мен туризм нарығындағы персонал имиджін қалыптастыруды ішкі туристік саудасы мен халықаралық байланысын күшейту мәселесі тұр.Қонақ үй индустриясы және туризм туристік қызметтерді өндіру саласында бастаушы бола отырып, кәсіпкерліктің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктері бар.
1. Куатова Р. Отельный бизнес: искуство продовать «сервис». Учебное пособие. Алматы, 1999.
2. Қонақ үй шаруашылығы: Оқу құралы / Мазбаев О.Б., омаров Қ.М. –Алматы ҚазҰПУ, 2007.
3. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. М.: ПрофОбрИздат, 2001.
4. Организация и управление гостиничным бизнесом / под ред. А.А. Лесника, И.П. Матицкого, А.В. Чернышева. Москва: Интел универсал, 2000.
5. Организация и управление гостиничным бизнесом / под ред. А.А. Лесника, А.В. Чернишева. Москва: Издательский дом “Альпина”, 2001.
6. Поперян Г.А. Международные экономические отношения: Экономика туризма. Москва: Финансы и Статистика, 1999.
7. Правила технической эксплуатации гостиниц и их оборудования. – М.: Стройиздат, 1985.
8. Статистические данные Казахстанской Ассоциации Гостиниц и Ресторанов (КАГиР).
9. Туризм и гостиничное хозяйство: Учебное пособие. 2-е изд.-е. –М: ИКЦ «МарТ»; Ростов н/Д. Издательский центр «МарТ», 2005.
10. Уокер Дж.Р. Введение в гостеприимство: Учебник/Пер. с англ. –М.: ЮНИТИ, 1999.
11. Чигрина О.Ф. «Автоматизированные информационные технологии в Гражданской авиации». Учебное пособие. Алматы, 1999.
12. Чудновский А.Д. - Международное гостиничное хозяйство. Уч.– М.:ЮНИТИ, 1998.
2. Қонақ үй шаруашылығы: Оқу құралы / Мазбаев О.Б., омаров Қ.М. –Алматы ҚазҰПУ, 2007.
3. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. М.: ПрофОбрИздат, 2001.
4. Организация и управление гостиничным бизнесом / под ред. А.А. Лесника, И.П. Матицкого, А.В. Чернышева. Москва: Интел универсал, 2000.
5. Организация и управление гостиничным бизнесом / под ред. А.А. Лесника, А.В. Чернишева. Москва: Издательский дом “Альпина”, 2001.
6. Поперян Г.А. Международные экономические отношения: Экономика туризма. Москва: Финансы и Статистика, 1999.
7. Правила технической эксплуатации гостиниц и их оборудования. – М.: Стройиздат, 1985.
8. Статистические данные Казахстанской Ассоциации Гостиниц и Ресторанов (КАГиР).
9. Туризм и гостиничное хозяйство: Учебное пособие. 2-е изд.-е. –М: ИКЦ «МарТ»; Ростов н/Д. Издательский центр «МарТ», 2005.
10. Уокер Дж.Р. Введение в гостеприимство: Учебник/Пер. с англ. –М.: ЮНИТИ, 1999.
11. Чигрина О.Ф. «Автоматизированные информационные технологии в Гражданской авиации». Учебное пособие. Алматы, 1999.
12. Чудновский А.Д. - Международное гостиничное хозяйство. Уч.– М.:ЮНИТИ, 1998.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І бөлім. Қазақстандағы қонақжайлылық қызметін басқарудағы қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1. Қонақжайлылық индустрияның даму мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Қонақ үйде қонақжайлылық қызметінің құқығын саралау ... ... ... ... ... ... ..6
ІІ бөлім. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігі ... ...11
2.2. Қонақжайлылық индустриясындақонақ үй қызметін мемлекеттік қолдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
КІРІСПЕ
Қонақжайлылық индустриясы қоғамдағы экономикалық мәселелерін шешуде маңызды әсер етуде. Дамыған елдерде туризмнен түскен табыс қара және түсті металлдардың халықаралық саудасынан түскен табыстан екі есе жоғары екені белгілі. Қонақ үй индустриясы дамып жатқан аумақтың инфрақұрылымына және басқа да кәсіпкерлік қызметтердің дамуына экономикалық ықпалын тигізеді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: біздің елімізде қонақжайлылық қызметін арттыру мәселесі үлкен орынға ие.Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй саласында персоналдың имиджін құру, квалификациялы білікті жұмыскерлерді дайындау - халықаралық қатынас пен байланыстағы, республика аумағындағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады, Қазақстан деңгейін қолдаудағы қонақ үйлік туристік индустриясын дамутуға бағытталған барлық мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру керек.
Курстық жұмыстық мақсаты мен міндеттері: Қазақстандағы қонақ үй қызметін басқарудағы қазіргі жағдайларын талқылау. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігін арттыру жолдарын анықтау.
Қонақ үй индустриясы Қазақстан Республикасындағы іскерлік шеңберде қызығушылықтарды арттырады. Демек, ішкі нарықтағы мемлекетік емес экономикалық және өндірістік құрылымдардың жаңа бастау алған кәсіпкерлердің табыс көзі болып табылады. Сондықтан, Қазақстандағы қонақ үй индустриясы мен туризм нарығындағы персонал имиджін қалыптастыруды ішкі туристік саудасы мен халықаралық байланысын күшейту мәселесі тұр.Қонақ үй индустриясы және туризм туристік қызметтерді өндіру саласында бастаушы бола отырып, кәсіпкерліктің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктері бар.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН БАСҚАРУДАҒЫ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ
1.1. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯНЫҢ ДАМУ МАҚСАТЫ
Қонақжайлылық индустрияның даму мақсатында Қазақстанның туристік-рекреациялық әлеуетін, оның табиғи және мәдени-тарихи объектілерін игеру отандық туроператорларда жаңа ойлар, кәсіпкерлік ынтасы болуы тиіс, яғни бар ресурстарды жаңаша пайдалану болып табылады.
Қазіргі уақытта экономикасы дамыған елдерде де, кеңестен кейінгі ақпараттық кеңістікте де туристік кәсіпкерліктің жалпы қабылданған экономикалық теориясы әлі де қалыптасқан жоқ. Мұны шаруашылық философиясы, халық ділі, және тұлғалық деңгейдегі экономикалық тәжірибесі әлеуметтік және мәдени тәртіп жағдайының көптеген ерекшеліктері бойынша әртүрлігімен ақталады.
Әлем экономикасындағы халықтар мен мемлекеттердің бірігуі, менеджерлік ілім жүйесін қалыптастыруды қажет етеді.
Қазақстан бизнесі жиырма жылдық тарихы барына қарамастан, менеджер анықтамасы іскерлік белсенділік саласына кірген әр азаматқа лайық деп саналады, соның шінде қонақ үйлік кәсіпорынның менеджерлері де бар.
Сонымен бірге әрбір менеджер іскерлік адам ретінде таныла алады, ал кезкелген іскер адам шындығына келгенде кәсіпкерлік феномен туралы айтсақ, кәсіпкерлік сапасына жатпайды. Тек қана тұлғалық сапаның болуы мен қызметтің белгілі бір түрімен айналысу талпынысы болғаны немесе мотивациядан бөлек өзіне жауапкершілік алу мен тәуекелге бару аз. Персоналдың дамуы тек осы қызметті қамтамасыздандыратын нақты жағдайлардың болуы ғана мүмкін. Бұл жағдайлар нарықтық қатынастарды дамытады. Мұндай жағдайлардың қалыптасуы белгілі бір қоғамдық ахуалды тұспалдайды, егер идеологиялық, саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдай персоналдың белсенділігі қоғамдық қажетті деңгейін көрсетсе.
Менеджерлікті нәтижелі дәрежеде жүзеге асырылады тек белгілі бір қоғамдық жағдайда - кәсіпкерлік орта, нарық, нарықтық қатынастар жүйесі, сонымен қатар кәсіпкердің жеке еркіндігі, яғни оның жеке тәуелсіздігі мен құқықтық қамтылуы.
Қонақүйде персонал ортаның қалыптасуы, басқа салада сияқты - басқарушылық үдеріс. Бұл үдеріспен басқару әдістері, алайда, тек әкімшіліктік сипатта емес. Мұның негізінде қонақ үй қызметтің субъекттеріне ықпал ете алмайтын іс-шаралар емес, персоналдың тұрқы пайда болуы үшін жағдайлармен байланысты, олар республиканың туристік кеңістігін игереді және қонақ үй индустриясын құрады.
Тауарлар мен қызметтерді өндірудің әр секторында кәсіпкерлік ортаны құрастыру - көпжақты шешім. А.В. Бусыгин ойынша, ол келесідей элементтерді қосады:
* Қонақ үйде қоғамдық экономикалық және әлеуметтік-экономикалық философияның өзгеруі;
* Тұжырымдамаға сәйкес ұлттық қоғамдық психологияның өзгеруі;
* Заңнама қамтыған қонақ үй инфрақұрылымды құру акцентімен ұлттық бағдарламада қабылдау, яғни кәсіпкерліктің барлық институттары.
Феноменнің күрделігіне қарағанда, әлемде кәсіпкерліктің жалпыға бірдей унитарлы анықтамасы жоқ, бірақ кәсіпкерлік мәселесінде әр зерттеуші өздігінше оны ұғындырады.
Американдық ғалым профессор Роберт Хизрич кәсіпкерлікті жаңаны табу үдерісі, бағасы бар, ал кәсіпкерді - осыған уақыты мен күшін жұмсап, өзіне қаржылық, психологиялық және қоғамдық тәуекелге барып, соңында табысқа жететін адам ретінде анықтайды.
Американдық ғылыми әдебиетте көптеген басқа анықтамалар берілген, яғни кәсіпкерлік пен кәсіпкерлік қызметтің экономикалық, саяси, психологиялық, басқарушылық және басқа кө-қарастармен сипатталған.
Ағылшындық профессор Алан Хоскинг бекітеді: Жеке кәсіпкер деп өзінің шоты есебінде істі басқарады, өзі бизнесті алып жүреді және өзі қажетті құралдармен қамтымасыз етуде жауапкершілік алады, өзі шешім қабылдайды. Оның сыйақысы кәсіпкерлік қызметтен еркін табыс алу және қанағаттану болып табылады. Бірақ сонымен бірге ол өзінің кәсіпорынның банкрот жағдайына тап болса, онда тәуекелін қабылдауы тиіс.
Берілген ұғымдарды үлгі ретінде қабылдамай, белгілеп алсақ, мұнда кәсіпкерліктің іскерлік белсенділігінен, ал кәсіпкерлік қызметті жай қарапайым бизнестен бөлетін негізгі сипаттамалар құрайды.
1.2. ҚОНАҚ ҮЙДЕ ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚҰҚЫҒЫН САРАЛАУ
Жеке кәсіпкерлікті қолдау және сақтау туралы Заңның 1 бабында кәсіпкерлікке анықтама берілді:
1. Жеке кәсіпкерлік - бұл өз тәуекеліне және мүлігіне өз атынан (жеке кәсіпкерлік) немесе юристік тұлға (ұжымдық кәсіпкерлік) жауапкершілігімен ұжымдық мүлігіне негізделіп, тауар (қызмет, жұмыс) сұранысын қанағаттадыру жолымен немесе жеке тапқан табыспен айналысатын азаматтардың қызметі деп аталады.
2. Жеке кәсіпкерлердің мүлігі дербес және заңмен сақталады. Кәсіпкер қызметін шектеуге болмайды, тек берілген Заңнан басқа жағдайда.
Кәсіпкерлік кеңістіктің қоғамда кезкелген шектеулердің болмағанына қарамастан (кәсіпкерлерге барлығы болады), экономикалық және қоғамдық даму деңгейі бойынша осы кеңістіктің бастапқы қалыптасуында нарықта қоғамдық шектеулер енгізілген (мысалы, құқықтық немесе экологиялық).
Туризмде табиғи қорлармен және тарихи-мәдени мұраны пайдаланумен қызметтің көптеген түрлері байланысты, мұндай заңнамалық актілер тыйым салынған-салынбаған сипаттағыларға Арнайы қорғалатын табиғи территориялар туралы және Тарихи-мәдени мұраны пайдалану мен қорғау туралы ҚР Заңы болып табылады.
Бұл салада Жеке кәсіпкерлік туралы (1997) заңын қабылдаумен шектеліп қоймады, одан кейін де жеке, кіші және орта кәсіпкерлік анықтамаларын енгізу оның объективтік құрамына және мақсаттарына қайшы тұрды.
Қонақ үй қызметінің құқығының саралау үдерісін жалғастыра отырып, белгілеп алсақ, жоғарыда берілген Заңның 1 бабында жеке кәсіпкерлік жеке-меншік ретінде түсіндіріледі ...азаматтардың қызметі табыс алуға бағытталған, өзінің мүліктеріне негізделген және сол азаматтың атынан жүзеге асатын, тәуекелі үшін және мүлігі үшін жауапты.
Берілген анықтама көрсетіп тұрғандай өзінің функцияналдық негізі бойынша батыс зерттеушілердің берілгендеріне анағұрлым жақын.
Өкінішке орай бюрократиялық құрылымдар айналымға жекеше, кіші және орта кәсіпкерлік терминдерін енгізді, өздігінен пікір бола алады, Кәсіпкерлік, зерттеушілердің ойынша - мекендік немесе сандық мағынада болмауы мүмкін. Қоғамдық өндіріс құрылымда экономикалық қатынасының нақты субъектінің орны мен ролін сапалы бағалау түрінде болады.
Сандық бағалау тек жекеше, шағын, орта және ірі қонақ үйлерде, кәсіпорында жүргізіледі. Ал қонақжай индустриясында қонақ үй бизнесін жеке-меншік формасы кәсіпкерлікті әлеуметтік-экономикалық әрекет ретінде мүлдем қарастырмайды.
Іс жүзінде қонақ үй қызметін кеңістік үш саланың соммасы ретінде сипаттауға болады, оларды саралауда кәсіпқой қызметті ұйымдастыру тактикасы мен стратегиясын құруға мүмкіндік береді. Бұл құқықтық, әлеуметтік және экономикалық салалар.
Құқықтық саласы - бұл қоғам қонақ үйдің кәсіби қызмет етуі үшін орнатып жатқан ойын шарты, яғни - бұл экономикалық үдерістер мен қатынастардың негізгі субъектілерін іскерлік белсенділігін реттейтін Заңдар және актілер, осыны кәсіпкер нәтижелі қызмет жасау үшін дамытады.
Әлеуметтік сала өзінің құрылымы және оны құрайтын бөлімдер көлемі бойынша әртүрлі, олар туроператордың, туристік шаруашылық объектінің қонақ үй қызметіне тікелей ықпал етеді. Осы салада келесідей элементтерді бөліп көрейік:
* Экономика даму концепция саласында, қоғамда басымдылық;
* Әлеуметтік санада сақталған ұлттық дәстүрлер, шаруашылық салттар, іскерлік және қонақжайлылық;
* Жалпы қоғамның және ұлттың білім деңгейі, туристік қызмет көрсету саласында мамандарды кәсіби даярлаудәрежесі;
* Қонақ үйдің бизнесінің қоршаған ортасына қатынасы;
* Нәтижелі кәсіпкерлік белсенділік үшін қажетті инфрақұрылым;
* Қонақ үй бизнесіне мемлекеттің қатынасы.
Экономикалық саласы деп кәсіпкердің таңдаған туристік және қонақ үйлік бизнесте бәсекелестік жағдайы, мұнда мөлшерлік және сапалық жақтары бар. Мөлшерлі жақтары нарықта кәсіпкердің өндіріп жатқан туристік тауарлары мен қызметтерінің бөлігімен сипатталады, ол іс жүргізуде тұрақтылық деңгейін көрсетеді. Сапалық жақтары кәсіпкермен өндіріліп жатқан турөнімдер мен қызметтердің сапасы тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесін сипаттайды.
Туризм саласында қонақ үй қызметі экономикалық табыс алумен байланысты, мақсаттарға жетуге бағытталған, жеке факторларына негізделген жеке тұлғаны деп атауға болады. Туризм капитал салуда ең жетісті саласы болып табылады, және істі дұрыс жүргізуді ұйымдастыруда салымдар тезарада өтеледі.
Әрбір қызмет шаруашылығының әрекет ету күші - қоғамның және әр адамның қажеттілігін қанағаттандыру үшін тауарлар мен қызметтерді өндіру жолымен белгілі бір мақсаттарға жету. Ереже бойынша, нарықтық экономика жағдайында қонақ үй басшысы алдына келесідей мақсаттарды қояды:
* табыс алу (шығыннан көп табыс соммасы);
* еңбектен қанағат алу (өзінің ойларынды жүзеге асыру, басқаруда өзінді табу және басқа);
* әлеуметтік мәселелерді шешу (жұмыс орындарын қалыптастыру, денсаулықты алдын алу және басқа).
Қонақ үй қызметтің көзі жеке мүмкіндіктер мен жеке фактор туралы білімді кеңейту бойынша интеллектуалдық қызметте қатынасынан тұрады. Жеке факторлар болып табылады:
* жеке мүлік;
* физикалық, ой-саналық қабілеттілігі, білімі және тәжірибесі;
* қоғамдағы орны;
* заңмен қойылған құқығы;
* кәсіпкерлік басқарудағы бөлек мүлкі;
* жеке әрекеттерді болжамдау.
Туризм экономикасында қонақ үй қызметі шаруашылық шешімдерді қабылдау барысында жүзеге асады. Бастапқы кезеңде негізгі қабылданатын шешімдерге жатады:
1. қызмет саласын таңдау және оның масштабтары;
2. қонақ үйдің орнласуын таңдау;
3. қаржыландыру құралын және салымдарды таңдау;
4. қонақ үй қызметтің формасын және атын таңдау;
5. құжаттарды даярлау және қонақ үйді тіркеу.
Қызмет саласын анықтау кәсіпкер өздігінен қарастырады. Мұнда келесідей факторлар сараланады:
* ұсынып жатқан қызметтер түрлеріне сұраныс;
* табыс алу болашағы;
* қорлар иен құралдарды тарту мүмкіндіктері.
Кезкелген қонақ үйді құру табыс береді, себебі қонақ үй клиенттерге - өнімді және қызметтерді ұсынады, жұмысшылар мен қызметкерлерге - жалақы мен басқа төлемдер; мемлекетке (ауданға) - салық, жиындар. Мұның бәрі қонақ үй кәсіпорына жатады. Туризмде қызмет көрсету кәсіпорны анағұрлым капиталды қажет етеді (қонақ үйлер, мейрамханалар, транспорттық кәсіпорындар мен компаниялар). Мұндай кәсіпорындар әртүрлі капиталмен байланысты.
Қонақ үйдің дұрыс орналасу жері оның өмір сүруінде маңызды болып саналады. Қонақ үйдің орналасуы тауар айналым деңгейі, туристік тауар мен қызметтің бағасы, турөнімнің баға мөлшері, сондай-ақ табыс тәуелді. Ең жақсы нұсқа шығындардың табысқа қатынасымен есептеледі. Бастапқы кезеңде шаруашылық шешімдерді қабылдауда үнемдеу қағидасын сақтаған маңызды - қонақ үйдің қызмет шаруашылығының жетістікке жетудің бірі, оның негізі тұтынушының қажеттілігін қанағаттандыру мақсатымен өндірісте шектеулі құралдарды үнемдеу болып табылады.
Туризмде нарықтық қатынастар, бір жағынан, туроператорлардың, турагенттердің, контрагенттердің туристік өнімдерді жүзеге асыру мен өндіруі бойынша шығындарын өтейді, және табыс алады. Басқа жағынан - еркіндік, өзара келісім, қайтырылуы, бәсекелестік және эквиваленттілік негізінде туристердің төлем қабілеттілік сұранысын қанағаттандыру.
ІІ БӨЛІМ. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДА ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНІҢ ТЕОРИЯЛАРЫ
2.1. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДА ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНІҢ БЕЛСЕНДІЛІГІ
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары мен тәжірибелерін зерттегенде және персонал белсенділігінің дамуын ынталандырушы факторларды іздеу үдерісінде қонақ үй қызметтің объектісі мен субъектісі категориясы маңызды болып табылады. Бұл жерде белгілеп алсақ, туризмнің тұжырымдамалық үлгісі қонақ үй қызметтің объектісі мен субъектісі жүйесі ретінде, мұнда турист субъект болады, ал объект - туристік қорлар, қонақ үйлер мен ұйымдар.
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігінің негізгі субъектісі персонал болып табылады, яғни, турөнімнің, турқызметтің немесе туристік тауарларды өндіруші. Алайда жаңа турөнімді өндіруші туроператор қонақ үй қызметтің бір ғана субъектісі емес. Кезкелген жағдайда ол тұтынушымен (туристпен) контрагенті ретінде өзара әрекеттесуі тиіс, сонымен қатар мемлекетпен де, оның қызметінде әртүрлі жағдайларда көмекші немесе қарсылас ретінде шығады.
Бусыгиннің ойынша тұтынушы да, мемлекет те, қонақ үй қызметінің белсенділікте субъект категориясына жатады, және оған жұмысшылар да, серіктестіктер де жатады, олармен туроператор турөнімнің қалыптасуында немесе оның нарықта жылжуында өзара әрекеттеседі.
Қонақ үй қызметтің объектісі менеджерлік идеямен жиі байланысты, онымен турөнімді өндірудің инновациялық үдерісін, қызмет көрсету үдерсінің жаңа технологиясын жасауын, нарық өтімін іздеуде және т.б. ұйымдастыруға немесе басқаруға бағытталған.
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің объектісіне турөнім немесе қорлар жатады, олардан қалыптасады (олардың жаңа тәсілі), турөнім немесе оны ұсыну үдерісі, яғни туристің қажеттіліктерін қанағаттандыруы мүмкін және туристік нарықта сатып алу мен тұтыну үшін ұсынылады.
Іс-жүзінде, қонақ үй персоналының белсенділілігі жалпы мақсаттарға және берілген шешімдерді қабылдауға үнемі бағытталу.
Қалыптасқан жағдайға тәуелді қонақ үй персонал белсенділік объектіге жаңа идеялардың туындалуы, жаңа құралдарды өндіру немесе оларды іріктеу, негізгі капиталға қаржы салу, жаңа технологияларға ауысу, кадрларды таңдау мен оқыту болуы мүмкін. Бұл мағынада менеджер терең ойлау қабілеті (іскерлік адамдардың орташа ойлану деңгейімен салыстырғанда), саралау жасауы және қонақ үй саласы мен туристік өнімді өндіруде жаңалықтарды ескеру, басқа туристік өнімді өндірушілермен жұмыс істей ала білуі қажет.
Мұнда персоналдың маңызды ерекшелігі идеяны жүзеге асыру немесе жаңа технологияны нарық қалай қабылдап алады секілді, өндіру құралды және капиталды тиімді пайдалану туралы болжау қабілеті тұр. Осы құраушыларды бір үдеріске байланыстыра білу және өз күшін, белсенділігін осыған жұмсау - қонақ үйдің болашақтағы жетістікке жету кепілі.
Осы көзқарас бойынша қонақ үй турөнім мен туристік қызметтерді өндіру нарығында орын алу мақсатында белгілі бір нарықтық жағдайды және бірегей білімді байланыстыру формасы болып табылады. Ол инновациялық (техникалық, ғылыми, технологиялық, инвестициялық, ұйымдастырушылық немесе басқарушылық) жетістіктерді енгізу арқылы нәтижелі функциялану деңгейіне оның тұрақты аудару мақсатымен реформалау немесереволюциялық жолмен жаңа экономикалық мүмкіндіктерді ашуды қарастырады.
Кезкелген қоғамда экономикалық қатынастардың жүйесі мен құрылымы жеткілікті күрделі әрі өзіне көптеген элеметтерді қосады. Қонажай индустриясында мұндай қатынастардың басты сызығы ретінде екі негізгі субъектілер өзара әрекеттеседі - өндіруші (туроператор) және тұтынушы (турист).
Шын өмірде осы әр субъектілердің тәртібі көптеген факторларға тәуелді, олар, өз қатарына, оның белсенділігіне ықпал етеді және мұндай белсенділіктің бағытын қалай дұрыстап отырса да, солай бастапқы экономикалық мүддесін де ұстайды.
Қазіргі ғылыми және оқулық әдебиеттерінде қонақ үй қызметі мәселесін тар шеңберде қарастырады. Әдетте қонақ үй туралы оқулықтар жеке алаңда әрекет ететін менеджерлердің қызметіне арналған. Бірақ қонақжай индустриясында қонақ үй қызметі қағидаларының экономикалық белсенділіктің арнайы формасы ретінде тек жекелей емес, мемлекеттік экономикалық алаңда да пайдаланылуы мүмкін, пайдаланылады және пайдалану керек.
2.2. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІН МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
Қонақ үйде қонақжайлылық қызметті мемлекеттік қолдауы, туризм көптеген елдердің экономикасының маңызды бөлігі және халықаралық қатынастар мен іскерлік белсенділігінің құраушысы ретінде, құқықтық реттеуді талап етуден тұрады, сондықтан тәжірибелік қызметтің негізгі саласы туристік құқық қалыптасты. Көптеген елдерде қонақ үй бизнесі туралы ұлттық заңдар қабылданған, оларда дамудың негізгі қағидалары мен ережелері анықталған, сонымен қатар резиденттер мен резиденттер емес компаниялар үшін қонақ үй қызмет нормалары белгіленді. Соңғылар үшін қызметте белгілі бір шектеулер жиі енгізіліп тұрады, туризм ұйымдастырушылар мен клиенттер қатынастарын реттеу ерекше қарастырылады. ҚР-да ҚР-да қонақ үй қызмет туралы ұлттық заң қабылданған.
Үкімет қонақ үй қызметті реттеу қаулысы мен маңызды заң жобалар қатарын қарастырды, мұнда қонақ үй қызметінің субъектілері арасындағы норматиті-құқықтық қатынастар және мемлекеттік реттеу негіздері анықталады. Бұл құжаттар сондай-ақ қонақ үй қызметтердің ерекше сұрақтарын реттейтін нормалар қамтиды. Нормативтік-құқықтық негіз мағыналы түрде әртүрлі ережелермен, қағидалармен кеңейтілген. Халықаралық туризм мақсаттары үшін туристік немқұрайлықтарды анықтайтын ұлттық заңдар мен нормативті актілер қабылданды. ҚР Қонақ үй қызмет туралы заңы заңнама негізінде қабылданды және, демек баптың көп бөлігі мен ережелеріне тікелей қатынасы жоқ. Заң қонақ үй қызметтің ерекшеліктерін ескеретін қосымша құқықтық қаулыны жорамалдайды. Бұл жайды қонақ үй қызметтің және жалпы халықаралық туризнің дамуына күш берді. Мұның бәрі экономикалық және кәсіпкерлік ретінде қонақ үй қызметін реттеу нормаларын құру қажеттілігін шақырды.
Қоғамдық өмірде әлеуметтік-экономикалық өзгерістер кезеңінде шаруашылық қызметінің субъектісі ретінде адамға талап ететін мамандықтар тобы пайда болды. Бүгінде кәсіби іріктеу үлкен шамада экономика облысында әрекет ететін адамға бағытталған.
Коммерциялық құрылымда экономикалық қызметте өз күшін салатын адамдар үшін нарық жағдайында күрделі мамандықтар туралы айту қажет емес. Кейбіреулер маклер және агенттен бастайды, біреулер агенттіктің басқарушысы, енді біреуінің басқару қызметіндегі дәстүрлік құрылымды ұстанады.
Осы топтағы адамдар менеджер болатындығын айтып, ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І бөлім. Қазақстандағы қонақжайлылық қызметін басқарудағы қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1. Қонақжайлылық индустрияның даму мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Қонақ үйде қонақжайлылық қызметінің құқығын саралау ... ... ... ... ... ... ..6
ІІ бөлім. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігі ... ...11
2.2. Қонақжайлылық индустриясындақонақ үй қызметін мемлекеттік қолдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
КІРІСПЕ
Қонақжайлылық индустриясы қоғамдағы экономикалық мәселелерін шешуде маңызды әсер етуде. Дамыған елдерде туризмнен түскен табыс қара және түсті металлдардың халықаралық саудасынан түскен табыстан екі есе жоғары екені белгілі. Қонақ үй индустриясы дамып жатқан аумақтың инфрақұрылымына және басқа да кәсіпкерлік қызметтердің дамуына экономикалық ықпалын тигізеді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: біздің елімізде қонақжайлылық қызметін арттыру мәселесі үлкен орынға ие.Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй саласында персоналдың имиджін құру, квалификациялы білікті жұмыскерлерді дайындау - халықаралық қатынас пен байланыстағы, республика аумағындағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады, Қазақстан деңгейін қолдаудағы қонақ үйлік туристік индустриясын дамутуға бағытталған барлық мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру керек.
Курстық жұмыстық мақсаты мен міндеттері: Қазақстандағы қонақ үй қызметін басқарудағы қазіргі жағдайларын талқылау. Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігін арттыру жолдарын анықтау.
Қонақ үй индустриясы Қазақстан Республикасындағы іскерлік шеңберде қызығушылықтарды арттырады. Демек, ішкі нарықтағы мемлекетік емес экономикалық және өндірістік құрылымдардың жаңа бастау алған кәсіпкерлердің табыс көзі болып табылады. Сондықтан, Қазақстандағы қонақ үй индустриясы мен туризм нарығындағы персонал имиджін қалыптастыруды ішкі туристік саудасы мен халықаралық байланысын күшейту мәселесі тұр.Қонақ үй индустриясы және туризм туристік қызметтерді өндіру саласында бастаушы бола отырып, кәсіпкерліктің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктері бар.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН БАСҚАРУДАҒЫ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ
1.1. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯНЫҢ ДАМУ МАҚСАТЫ
Қонақжайлылық индустрияның даму мақсатында Қазақстанның туристік-рекреациялық әлеуетін, оның табиғи және мәдени-тарихи объектілерін игеру отандық туроператорларда жаңа ойлар, кәсіпкерлік ынтасы болуы тиіс, яғни бар ресурстарды жаңаша пайдалану болып табылады.
Қазіргі уақытта экономикасы дамыған елдерде де, кеңестен кейінгі ақпараттық кеңістікте де туристік кәсіпкерліктің жалпы қабылданған экономикалық теориясы әлі де қалыптасқан жоқ. Мұны шаруашылық философиясы, халық ділі, және тұлғалық деңгейдегі экономикалық тәжірибесі әлеуметтік және мәдени тәртіп жағдайының көптеген ерекшеліктері бойынша әртүрлігімен ақталады.
Әлем экономикасындағы халықтар мен мемлекеттердің бірігуі, менеджерлік ілім жүйесін қалыптастыруды қажет етеді.
Қазақстан бизнесі жиырма жылдық тарихы барына қарамастан, менеджер анықтамасы іскерлік белсенділік саласына кірген әр азаматқа лайық деп саналады, соның шінде қонақ үйлік кәсіпорынның менеджерлері де бар.
Сонымен бірге әрбір менеджер іскерлік адам ретінде таныла алады, ал кезкелген іскер адам шындығына келгенде кәсіпкерлік феномен туралы айтсақ, кәсіпкерлік сапасына жатпайды. Тек қана тұлғалық сапаның болуы мен қызметтің белгілі бір түрімен айналысу талпынысы болғаны немесе мотивациядан бөлек өзіне жауапкершілік алу мен тәуекелге бару аз. Персоналдың дамуы тек осы қызметті қамтамасыздандыратын нақты жағдайлардың болуы ғана мүмкін. Бұл жағдайлар нарықтық қатынастарды дамытады. Мұндай жағдайлардың қалыптасуы белгілі бір қоғамдық ахуалды тұспалдайды, егер идеологиялық, саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдай персоналдың белсенділігі қоғамдық қажетті деңгейін көрсетсе.
Менеджерлікті нәтижелі дәрежеде жүзеге асырылады тек белгілі бір қоғамдық жағдайда - кәсіпкерлік орта, нарық, нарықтық қатынастар жүйесі, сонымен қатар кәсіпкердің жеке еркіндігі, яғни оның жеке тәуелсіздігі мен құқықтық қамтылуы.
Қонақүйде персонал ортаның қалыптасуы, басқа салада сияқты - басқарушылық үдеріс. Бұл үдеріспен басқару әдістері, алайда, тек әкімшіліктік сипатта емес. Мұның негізінде қонақ үй қызметтің субъекттеріне ықпал ете алмайтын іс-шаралар емес, персоналдың тұрқы пайда болуы үшін жағдайлармен байланысты, олар республиканың туристік кеңістігін игереді және қонақ үй индустриясын құрады.
Тауарлар мен қызметтерді өндірудің әр секторында кәсіпкерлік ортаны құрастыру - көпжақты шешім. А.В. Бусыгин ойынша, ол келесідей элементтерді қосады:
* Қонақ үйде қоғамдық экономикалық және әлеуметтік-экономикалық философияның өзгеруі;
* Тұжырымдамаға сәйкес ұлттық қоғамдық психологияның өзгеруі;
* Заңнама қамтыған қонақ үй инфрақұрылымды құру акцентімен ұлттық бағдарламада қабылдау, яғни кәсіпкерліктің барлық институттары.
Феноменнің күрделігіне қарағанда, әлемде кәсіпкерліктің жалпыға бірдей унитарлы анықтамасы жоқ, бірақ кәсіпкерлік мәселесінде әр зерттеуші өздігінше оны ұғындырады.
Американдық ғалым профессор Роберт Хизрич кәсіпкерлікті жаңаны табу үдерісі, бағасы бар, ал кәсіпкерді - осыған уақыты мен күшін жұмсап, өзіне қаржылық, психологиялық және қоғамдық тәуекелге барып, соңында табысқа жететін адам ретінде анықтайды.
Американдық ғылыми әдебиетте көптеген басқа анықтамалар берілген, яғни кәсіпкерлік пен кәсіпкерлік қызметтің экономикалық, саяси, психологиялық, басқарушылық және басқа кө-қарастармен сипатталған.
Ағылшындық профессор Алан Хоскинг бекітеді: Жеке кәсіпкер деп өзінің шоты есебінде істі басқарады, өзі бизнесті алып жүреді және өзі қажетті құралдармен қамтымасыз етуде жауапкершілік алады, өзі шешім қабылдайды. Оның сыйақысы кәсіпкерлік қызметтен еркін табыс алу және қанағаттану болып табылады. Бірақ сонымен бірге ол өзінің кәсіпорынның банкрот жағдайына тап болса, онда тәуекелін қабылдауы тиіс.
Берілген ұғымдарды үлгі ретінде қабылдамай, белгілеп алсақ, мұнда кәсіпкерліктің іскерлік белсенділігінен, ал кәсіпкерлік қызметті жай қарапайым бизнестен бөлетін негізгі сипаттамалар құрайды.
1.2. ҚОНАҚ ҮЙДЕ ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚҰҚЫҒЫН САРАЛАУ
Жеке кәсіпкерлікті қолдау және сақтау туралы Заңның 1 бабында кәсіпкерлікке анықтама берілді:
1. Жеке кәсіпкерлік - бұл өз тәуекеліне және мүлігіне өз атынан (жеке кәсіпкерлік) немесе юристік тұлға (ұжымдық кәсіпкерлік) жауапкершілігімен ұжымдық мүлігіне негізделіп, тауар (қызмет, жұмыс) сұранысын қанағаттадыру жолымен немесе жеке тапқан табыспен айналысатын азаматтардың қызметі деп аталады.
2. Жеке кәсіпкерлердің мүлігі дербес және заңмен сақталады. Кәсіпкер қызметін шектеуге болмайды, тек берілген Заңнан басқа жағдайда.
Кәсіпкерлік кеңістіктің қоғамда кезкелген шектеулердің болмағанына қарамастан (кәсіпкерлерге барлығы болады), экономикалық және қоғамдық даму деңгейі бойынша осы кеңістіктің бастапқы қалыптасуында нарықта қоғамдық шектеулер енгізілген (мысалы, құқықтық немесе экологиялық).
Туризмде табиғи қорлармен және тарихи-мәдени мұраны пайдаланумен қызметтің көптеген түрлері байланысты, мұндай заңнамалық актілер тыйым салынған-салынбаған сипаттағыларға Арнайы қорғалатын табиғи территориялар туралы және Тарихи-мәдени мұраны пайдалану мен қорғау туралы ҚР Заңы болып табылады.
Бұл салада Жеке кәсіпкерлік туралы (1997) заңын қабылдаумен шектеліп қоймады, одан кейін де жеке, кіші және орта кәсіпкерлік анықтамаларын енгізу оның объективтік құрамына және мақсаттарына қайшы тұрды.
Қонақ үй қызметінің құқығының саралау үдерісін жалғастыра отырып, белгілеп алсақ, жоғарыда берілген Заңның 1 бабында жеке кәсіпкерлік жеке-меншік ретінде түсіндіріледі ...азаматтардың қызметі табыс алуға бағытталған, өзінің мүліктеріне негізделген және сол азаматтың атынан жүзеге асатын, тәуекелі үшін және мүлігі үшін жауапты.
Берілген анықтама көрсетіп тұрғандай өзінің функцияналдық негізі бойынша батыс зерттеушілердің берілгендеріне анағұрлым жақын.
Өкінішке орай бюрократиялық құрылымдар айналымға жекеше, кіші және орта кәсіпкерлік терминдерін енгізді, өздігінен пікір бола алады, Кәсіпкерлік, зерттеушілердің ойынша - мекендік немесе сандық мағынада болмауы мүмкін. Қоғамдық өндіріс құрылымда экономикалық қатынасының нақты субъектінің орны мен ролін сапалы бағалау түрінде болады.
Сандық бағалау тек жекеше, шағын, орта және ірі қонақ үйлерде, кәсіпорында жүргізіледі. Ал қонақжай индустриясында қонақ үй бизнесін жеке-меншік формасы кәсіпкерлікті әлеуметтік-экономикалық әрекет ретінде мүлдем қарастырмайды.
Іс жүзінде қонақ үй қызметін кеңістік үш саланың соммасы ретінде сипаттауға болады, оларды саралауда кәсіпқой қызметті ұйымдастыру тактикасы мен стратегиясын құруға мүмкіндік береді. Бұл құқықтық, әлеуметтік және экономикалық салалар.
Құқықтық саласы - бұл қоғам қонақ үйдің кәсіби қызмет етуі үшін орнатып жатқан ойын шарты, яғни - бұл экономикалық үдерістер мен қатынастардың негізгі субъектілерін іскерлік белсенділігін реттейтін Заңдар және актілер, осыны кәсіпкер нәтижелі қызмет жасау үшін дамытады.
Әлеуметтік сала өзінің құрылымы және оны құрайтын бөлімдер көлемі бойынша әртүрлі, олар туроператордың, туристік шаруашылық объектінің қонақ үй қызметіне тікелей ықпал етеді. Осы салада келесідей элементтерді бөліп көрейік:
* Экономика даму концепция саласында, қоғамда басымдылық;
* Әлеуметтік санада сақталған ұлттық дәстүрлер, шаруашылық салттар, іскерлік және қонақжайлылық;
* Жалпы қоғамның және ұлттың білім деңгейі, туристік қызмет көрсету саласында мамандарды кәсіби даярлаудәрежесі;
* Қонақ үйдің бизнесінің қоршаған ортасына қатынасы;
* Нәтижелі кәсіпкерлік белсенділік үшін қажетті инфрақұрылым;
* Қонақ үй бизнесіне мемлекеттің қатынасы.
Экономикалық саласы деп кәсіпкердің таңдаған туристік және қонақ үйлік бизнесте бәсекелестік жағдайы, мұнда мөлшерлік және сапалық жақтары бар. Мөлшерлі жақтары нарықта кәсіпкердің өндіріп жатқан туристік тауарлары мен қызметтерінің бөлігімен сипатталады, ол іс жүргізуде тұрақтылық деңгейін көрсетеді. Сапалық жақтары кәсіпкермен өндіріліп жатқан турөнімдер мен қызметтердің сапасы тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесін сипаттайды.
Туризм саласында қонақ үй қызметі экономикалық табыс алумен байланысты, мақсаттарға жетуге бағытталған, жеке факторларына негізделген жеке тұлғаны деп атауға болады. Туризм капитал салуда ең жетісті саласы болып табылады, және істі дұрыс жүргізуді ұйымдастыруда салымдар тезарада өтеледі.
Әрбір қызмет шаруашылығының әрекет ету күші - қоғамның және әр адамның қажеттілігін қанағаттандыру үшін тауарлар мен қызметтерді өндіру жолымен белгілі бір мақсаттарға жету. Ереже бойынша, нарықтық экономика жағдайында қонақ үй басшысы алдына келесідей мақсаттарды қояды:
* табыс алу (шығыннан көп табыс соммасы);
* еңбектен қанағат алу (өзінің ойларынды жүзеге асыру, басқаруда өзінді табу және басқа);
* әлеуметтік мәселелерді шешу (жұмыс орындарын қалыптастыру, денсаулықты алдын алу және басқа).
Қонақ үй қызметтің көзі жеке мүмкіндіктер мен жеке фактор туралы білімді кеңейту бойынша интеллектуалдық қызметте қатынасынан тұрады. Жеке факторлар болып табылады:
* жеке мүлік;
* физикалық, ой-саналық қабілеттілігі, білімі және тәжірибесі;
* қоғамдағы орны;
* заңмен қойылған құқығы;
* кәсіпкерлік басқарудағы бөлек мүлкі;
* жеке әрекеттерді болжамдау.
Туризм экономикасында қонақ үй қызметі шаруашылық шешімдерді қабылдау барысында жүзеге асады. Бастапқы кезеңде негізгі қабылданатын шешімдерге жатады:
1. қызмет саласын таңдау және оның масштабтары;
2. қонақ үйдің орнласуын таңдау;
3. қаржыландыру құралын және салымдарды таңдау;
4. қонақ үй қызметтің формасын және атын таңдау;
5. құжаттарды даярлау және қонақ үйді тіркеу.
Қызмет саласын анықтау кәсіпкер өздігінен қарастырады. Мұнда келесідей факторлар сараланады:
* ұсынып жатқан қызметтер түрлеріне сұраныс;
* табыс алу болашағы;
* қорлар иен құралдарды тарту мүмкіндіктері.
Кезкелген қонақ үйді құру табыс береді, себебі қонақ үй клиенттерге - өнімді және қызметтерді ұсынады, жұмысшылар мен қызметкерлерге - жалақы мен басқа төлемдер; мемлекетке (ауданға) - салық, жиындар. Мұның бәрі қонақ үй кәсіпорына жатады. Туризмде қызмет көрсету кәсіпорны анағұрлым капиталды қажет етеді (қонақ үйлер, мейрамханалар, транспорттық кәсіпорындар мен компаниялар). Мұндай кәсіпорындар әртүрлі капиталмен байланысты.
Қонақ үйдің дұрыс орналасу жері оның өмір сүруінде маңызды болып саналады. Қонақ үйдің орналасуы тауар айналым деңгейі, туристік тауар мен қызметтің бағасы, турөнімнің баға мөлшері, сондай-ақ табыс тәуелді. Ең жақсы нұсқа шығындардың табысқа қатынасымен есептеледі. Бастапқы кезеңде шаруашылық шешімдерді қабылдауда үнемдеу қағидасын сақтаған маңызды - қонақ үйдің қызмет шаруашылығының жетістікке жетудің бірі, оның негізі тұтынушының қажеттілігін қанағаттандыру мақсатымен өндірісте шектеулі құралдарды үнемдеу болып табылады.
Туризмде нарықтық қатынастар, бір жағынан, туроператорлардың, турагенттердің, контрагенттердің туристік өнімдерді жүзеге асыру мен өндіруі бойынша шығындарын өтейді, және табыс алады. Басқа жағынан - еркіндік, өзара келісім, қайтырылуы, бәсекелестік және эквиваленттілік негізінде туристердің төлем қабілеттілік сұранысын қанағаттандыру.
ІІ БӨЛІМ. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДА ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНІҢ ТЕОРИЯЛАРЫ
2.1. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДА ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНІҢ БЕЛСЕНДІЛІГІ
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің теориялары мен тәжірибелерін зерттегенде және персонал белсенділігінің дамуын ынталандырушы факторларды іздеу үдерісінде қонақ үй қызметтің объектісі мен субъектісі категориясы маңызды болып табылады. Бұл жерде белгілеп алсақ, туризмнің тұжырымдамалық үлгісі қонақ үй қызметтің объектісі мен субъектісі жүйесі ретінде, мұнда турист субъект болады, ал объект - туристік қорлар, қонақ үйлер мен ұйымдар.
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің белсенділігінің негізгі субъектісі персонал болып табылады, яғни, турөнімнің, турқызметтің немесе туристік тауарларды өндіруші. Алайда жаңа турөнімді өндіруші туроператор қонақ үй қызметтің бір ғана субъектісі емес. Кезкелген жағдайда ол тұтынушымен (туристпен) контрагенті ретінде өзара әрекеттесуі тиіс, сонымен қатар мемлекетпен де, оның қызметінде әртүрлі жағдайларда көмекші немесе қарсылас ретінде шығады.
Бусыгиннің ойынша тұтынушы да, мемлекет те, қонақ үй қызметінің белсенділікте субъект категориясына жатады, және оған жұмысшылар да, серіктестіктер де жатады, олармен туроператор турөнімнің қалыптасуында немесе оның нарықта жылжуында өзара әрекеттеседі.
Қонақ үй қызметтің объектісі менеджерлік идеямен жиі байланысты, онымен турөнімді өндірудің инновациялық үдерісін, қызмет көрсету үдерсінің жаңа технологиясын жасауын, нарық өтімін іздеуде және т.б. ұйымдастыруға немесе басқаруға бағытталған.
Қонақжайлылық индустриясында қонақ үй қызметінің объектісіне турөнім немесе қорлар жатады, олардан қалыптасады (олардың жаңа тәсілі), турөнім немесе оны ұсыну үдерісі, яғни туристің қажеттіліктерін қанағаттандыруы мүмкін және туристік нарықта сатып алу мен тұтыну үшін ұсынылады.
Іс-жүзінде, қонақ үй персоналының белсенділілігі жалпы мақсаттарға және берілген шешімдерді қабылдауға үнемі бағытталу.
Қалыптасқан жағдайға тәуелді қонақ үй персонал белсенділік объектіге жаңа идеялардың туындалуы, жаңа құралдарды өндіру немесе оларды іріктеу, негізгі капиталға қаржы салу, жаңа технологияларға ауысу, кадрларды таңдау мен оқыту болуы мүмкін. Бұл мағынада менеджер терең ойлау қабілеті (іскерлік адамдардың орташа ойлану деңгейімен салыстырғанда), саралау жасауы және қонақ үй саласы мен туристік өнімді өндіруде жаңалықтарды ескеру, басқа туристік өнімді өндірушілермен жұмыс істей ала білуі қажет.
Мұнда персоналдың маңызды ерекшелігі идеяны жүзеге асыру немесе жаңа технологияны нарық қалай қабылдап алады секілді, өндіру құралды және капиталды тиімді пайдалану туралы болжау қабілеті тұр. Осы құраушыларды бір үдеріске байланыстыра білу және өз күшін, белсенділігін осыған жұмсау - қонақ үйдің болашақтағы жетістікке жету кепілі.
Осы көзқарас бойынша қонақ үй турөнім мен туристік қызметтерді өндіру нарығында орын алу мақсатында белгілі бір нарықтық жағдайды және бірегей білімді байланыстыру формасы болып табылады. Ол инновациялық (техникалық, ғылыми, технологиялық, инвестициялық, ұйымдастырушылық немесе басқарушылық) жетістіктерді енгізу арқылы нәтижелі функциялану деңгейіне оның тұрақты аудару мақсатымен реформалау немесереволюциялық жолмен жаңа экономикалық мүмкіндіктерді ашуды қарастырады.
Кезкелген қоғамда экономикалық қатынастардың жүйесі мен құрылымы жеткілікті күрделі әрі өзіне көптеген элеметтерді қосады. Қонажай индустриясында мұндай қатынастардың басты сызығы ретінде екі негізгі субъектілер өзара әрекеттеседі - өндіруші (туроператор) және тұтынушы (турист).
Шын өмірде осы әр субъектілердің тәртібі көптеген факторларға тәуелді, олар, өз қатарына, оның белсенділігіне ықпал етеді және мұндай белсенділіктің бағытын қалай дұрыстап отырса да, солай бастапқы экономикалық мүддесін де ұстайды.
Қазіргі ғылыми және оқулық әдебиеттерінде қонақ үй қызметі мәселесін тар шеңберде қарастырады. Әдетте қонақ үй туралы оқулықтар жеке алаңда әрекет ететін менеджерлердің қызметіне арналған. Бірақ қонақжай индустриясында қонақ үй қызметі қағидаларының экономикалық белсенділіктің арнайы формасы ретінде тек жекелей емес, мемлекеттік экономикалық алаңда да пайдаланылуы мүмкін, пайдаланылады және пайдалану керек.
2.2. ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІН МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
Қонақ үйде қонақжайлылық қызметті мемлекеттік қолдауы, туризм көптеген елдердің экономикасының маңызды бөлігі және халықаралық қатынастар мен іскерлік белсенділігінің құраушысы ретінде, құқықтық реттеуді талап етуден тұрады, сондықтан тәжірибелік қызметтің негізгі саласы туристік құқық қалыптасты. Көптеген елдерде қонақ үй бизнесі туралы ұлттық заңдар қабылданған, оларда дамудың негізгі қағидалары мен ережелері анықталған, сонымен қатар резиденттер мен резиденттер емес компаниялар үшін қонақ үй қызмет нормалары белгіленді. Соңғылар үшін қызметте белгілі бір шектеулер жиі енгізіліп тұрады, туризм ұйымдастырушылар мен клиенттер қатынастарын реттеу ерекше қарастырылады. ҚР-да ҚР-да қонақ үй қызмет туралы ұлттық заң қабылданған.
Үкімет қонақ үй қызметті реттеу қаулысы мен маңызды заң жобалар қатарын қарастырды, мұнда қонақ үй қызметінің субъектілері арасындағы норматиті-құқықтық қатынастар және мемлекеттік реттеу негіздері анықталады. Бұл құжаттар сондай-ақ қонақ үй қызметтердің ерекше сұрақтарын реттейтін нормалар қамтиды. Нормативтік-құқықтық негіз мағыналы түрде әртүрлі ережелермен, қағидалармен кеңейтілген. Халықаралық туризм мақсаттары үшін туристік немқұрайлықтарды анықтайтын ұлттық заңдар мен нормативті актілер қабылданды. ҚР Қонақ үй қызмет туралы заңы заңнама негізінде қабылданды және, демек баптың көп бөлігі мен ережелеріне тікелей қатынасы жоқ. Заң қонақ үй қызметтің ерекшеліктерін ескеретін қосымша құқықтық қаулыны жорамалдайды. Бұл жайды қонақ үй қызметтің және жалпы халықаралық туризнің дамуына күш берді. Мұның бәрі экономикалық және кәсіпкерлік ретінде қонақ үй қызметін реттеу нормаларын құру қажеттілігін шақырды.
Қоғамдық өмірде әлеуметтік-экономикалық өзгерістер кезеңінде шаруашылық қызметінің субъектісі ретінде адамға талап ететін мамандықтар тобы пайда болды. Бүгінде кәсіби іріктеу үлкен шамада экономика облысында әрекет ететін адамға бағытталған.
Коммерциялық құрылымда экономикалық қызметте өз күшін салатын адамдар үшін нарық жағдайында күрделі мамандықтар туралы айту қажет емес. Кейбіреулер маклер және агенттен бастайды, біреулер агенттіктің басқарушысы, енді біреуінің басқару қызметіндегі дәстүрлік құрылымды ұстанады.
Осы топтағы адамдар менеджер болатындығын айтып, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz