Тұлғаның әлеуметтік типі туралы түсінік

Мазмұны :

І Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

ІІ Негізгі бөлім
2.1. Тұлғаның әлеуметтік типі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
2.2. К. Маркс З. Фрэйд, Т. Парсонс және т.б. әлеуметтанушылардың тұлғаның әлеуметтік типі туралы ойлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2.3. О. Крегер мен Дж.Тьюсонның тұлғалық 16 психотипін көрсетуі ... ... ... ... ..19

ІІІ Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

ІҮ Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

Ү Сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26

І Кіріспе
Жеке тұлғалардың әлеуметтік тыныс-тіршілігін сан жағынан да бағалауға болады. Мәселен, адамдарды әлеуметтік белсенділігінің деңгейі мен сапалық жағынан бағалайтын болсақ, оның бойындағы бұл сипаттар мен қасиеттер оның сипаты мен бағыты бойынша іске асады.Өйткені оның белсенділігі ұнамды, пайдалы дүниелер жасау және білдіру арқылы саналы және стихиялы, т.б. сипатта болуы мүмкін. Бұлардың қайсысы болса да, біріншіден, қоғамның әлеуметтік құрылымына, екіншіден, қоғамның нормативті мәдениеті мен құнды бағыт-бағдарына, соның ішінде ол қандай болуы керек немесе болмауы қажет деген түсінік шеңберінде адамның нормативтік қағидасына, үшіншіден, жекелеген тұлғалардың ойлау стилі мен өзіндік санасына тәуелді болып келеді.
Тұлғаның әлеуметтік типі дегеніміз-адамдардың тарихи, мәдени және әлеуметтік - экономикалық тұрғыдан алғанда тұрмыс құру, тіршілік ету жағдайларының күрделі жиынтығының жемісі. Әлеуметтануда тұлғаны әлеуметтік түрге бөлудің әртүрлі варианттары ұсынылған. Мысалы, М. Вебер түрге бөлудің негізіне әлеуметтік әрекеттің ерекшелігін, дәлірек айтқанда, оның ұтымдық дәрежесін алса, К. Маркс формациялық және таптық ұғымға осы тегін жатқызған. Э. Фром болса орныққан мінез-құлықты тұлғаның әлеуметтік түрі, индивид пен социумның байланыс формасы деп қарайды.
Әлеуметтік мінез-құлықтың түбегейлі қалыптасуын Э. Фром әрбір тұлғаның қоғам талаптарына мейлінше тиімді бейімделуінде және қауіпсіздік пен өзін-өзі қорғадағы сана-сезімін нығайтудың мүмкіндігінде деп бағалайды. Адамзат тарихын сараптаудың нәтижесінде Э. Фром әлеуметтік мінез-құлықтың бірнеше типтерін: рецептік (енжар), қанаушылық, дүние жинаушылық және нарықтық деп түр-түрге бөледі.
Қазіргі әлеуметтану саласында тұлғаларды олапрдың құнды бағыт-бағдары мен қадір – қасиеттеріне байланысты бөлу кең түрдде тарады.
Олар:
-дәстүршілдер негізінен мынадай құндылықтарды: міндетті, тәртіпті, жөнге салушылықты, заңды қолдаушылықты ұстанса, ал креативтік болса: адамдардың өзін-өзі көрсету, өз бетімен жүру сияқты сапаларды басшылыққа алады. Мұндай мінез-құлықтар ешкімге ұнамайды. Оны өр мінезділікке ұқсатады;
-ал идеалистер, керісінше, дәстүрлік нормаларға, тәуелсіздікке бейім болады және басқа адамның беделін мансұқ етпейді, өзін-өзі ғана басқарады, басқаларға еліктеп алаңдамайды;
-фрустрировтік мінез –құлыққа адамның өзін өзгеден төмен бағалауы, көңіл –күйінің басыңқы болуы, өзін өмір ағымынан тыс қалдым деп сеніуі жатады;
-реалистер өзін-өзі ел алдында айрықша көрсетуді міндет санайды және халыққа деген жауапкершілік сезімін дамыта түсуге тырысады, орынды скептицизмді өзін-өзі дәріптеу мен өз-өзіне бақылау жасау арқылы жүзеге асырылады;
-гедонистік материалистер ең алдымен «осы жерде және дәл қазір» рахатқа кенелуге бағыт ұстайды және бұл «өмір ләззатының» ізіне түсуге тырысу қабілеті молшылық тілеуді қанағаттадыру формасына айналады.
Батыс әлеуметтанушыларының зерттеулері көрсеткендей, қоғамдық өмірдің әр саласындағы бітім-болмыс пен ерекше іс-әрекеттер тұлғаның белгілі бір сапалары мен мінез-құлық тұрпаттарырының қандай тұрғыда көрінетінін айғақтайды. Мысалы, бұл сипаттар нарықтық қатынастар прагматизмінің, қулық-сұмдықтың өріс алуына, өндіріс саласындағы эгоизмнің, мансапқорлықтың қалыптасуына және еріксіз түрде кооперациялауға көшуге, ал отбасы саласында және жеке өмірде – көңіл күй мен адамның ішкі сезімімен т.б. ықпал етеді. Сонымен қатар, әлеуметтануда осы айтылғандарға кегеғар механизмдердің болатыны белгілі.

ІҮ Пайдаланылған әдебиеттер
1. Ануфриев Е.А. Личность. //Социология. /Под ред. Г.В. Осипова. М., 1995.
2. Бабосов Е.М. Личность как уникальная социальная система. //Социо-логия. Мн., 1998.
3. Бодалев А.А. Акме - эффект личностного осушествления в процессе социализации и индивидуализации взрослого человека. //Мир пси-
хологии. М., 1998. № 1.
4. ИнкельсА. Личность и свалъная структура. //Американская со-циология. М., 1973.
5. Кови С. Навык 1: Будьте «(вактивны. /// навыков лидера. Деловой
бестселлер Мн., 1996.
6. Кон И.С. В поисках себя. М. 1984.
7. Крегер О., Тьюсон Дж. Тт людей и бизнес. М., 1995.
8. Маркс К. К критике гегелаской философии права. //Соч. Т. 1. М., 1955.
9. Маркс К. Тезисы о Фейербе. //Соч. Т. 3. М, 1955.
10. МарксК. Экономическо-фшософские рукописи 1844 года. //Соч. Т. 42. М., 1974.
11. Мид Дж. Интернализованн другие и самость. //Американская со-циологическая мысль. Тексьі. М., 1996.
12. Моисеев Н.Н. С мыслями будущем России. М., 1997.
13. Парсонс Т. Система координат действия: культура, личность и ме сто социальных систем. /Американская социологическая мысль
Тексты. М., 1996.
14. Пелипенко А.А., ЯковенкоЛ-Г. Индивидуализация и самореализаци субъекта культуры в миром цивилизационном процессе: от инди-вида к личности. //Мир психологии. М., 1998. № 1.
15. СорокинП.А. Положение шчности в системе социальных коорди-нат. //Система социологии Г 2. М., 1994.