Қонақ үйдегі фитодизайн.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I бөлім. Қонақ үйдегі фитодизайн ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.1. Фитодизайн түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Қонақ үйде фитодизайн үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
ІІ бөлім. Қонақ үй бөлмелерін фитодизайн арқылы безендіру ... ... ... ... .10
2.1. Қонақ үйді безендіруде композицияларды өсімдіктермен үйлестіру ... ...10
2.2. Безендірудің заттық.кеңістіктік ортасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.3. Материалдардың өзара қатынасындағы және кеңістіктегі құрылымы ... .19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I бөлім. Қонақ үйдегі фитодизайн ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.1. Фитодизайн түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Қонақ үйде фитодизайн үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
ІІ бөлім. Қонақ үй бөлмелерін фитодизайн арқылы безендіру ... ... ... ... .10
2.1. Қонақ үйді безендіруде композицияларды өсімдіктермен үйлестіру ... ...10
2.2. Безендірудің заттық.кеңістіктік ортасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.3. Материалдардың өзара қатынасындағы және кеңістіктегі құрылымы ... .19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: қонақ үй бөлмелерін безендіруде фитодизайнның рөлі орасан зор.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда «фито» - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты, ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері, кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын рөлі зор. Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: фитодизайн талғамды керемет дамытып, композиция негіздерін үйретеді. Өсімдіктерді, тұрғын үйлерді безендіру үшін пайдаланады.
Кез келген бөлме егер онда гүлдерден жасалған композициялар болса, тартымды әрі сәнді болып көрінеді. Гүлдер үйге сұлулық әкеліп қана қоймайды, сонымен қатар үй ішінің осы заманғы дизайнының элементтері болып табылады. Кептірілген гүлдерден жасалған композициялар үйдің ішін әдемілікпен толықтыра түседі немесе тамаша бір ландшафтарды еске түсіреді. Олардың нәзік, табиғи көрінісі, жазды еске түсіріп, қала пәтерлеріне табиғи әсемдік әкеледі.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Курстық жұмыстың өзектілігі: қонақ үй бөлмелерін безендіруде фитодизайнның рөлі орасан зор.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда «фито» - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты, ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері, кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын рөлі зор. Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: фитодизайн талғамды керемет дамытып, композиция негіздерін үйретеді. Өсімдіктерді, тұрғын үйлерді безендіру үшін пайдаланады.
Кез келген бөлме егер онда гүлдерден жасалған композициялар болса, тартымды әрі сәнді болып көрінеді. Гүлдер үйге сұлулық әкеліп қана қоймайды, сонымен қатар үй ішінің осы заманғы дизайнының элементтері болып табылады. Кептірілген гүлдерден жасалған композициялар үйдің ішін әдемілікпен толықтыра түседі немесе тамаша бір ландшафтарды еске түсіреді. Олардың нәзік, табиғи көрінісі, жазды еске түсіріп, қала пәтерлеріне табиғи әсемдік әкеледі.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Аверинцев С.С. « Предварительные заметки к изучению средневековой эстетики». М. 1975 г.
2. Алехин А.Д. «О языке изобразительного искусства» М. «Знание» 1973 г.
3. Анисимов Н.Н. «Основы рисования» М. «Строииздат» 1974 г.
4. Астровой Т.Е., Шихеева В.Н. «Интерьер школы» М. 1972 г.
5. Астровой Т.Е., ІПихеева В.Н. «Художественное декоративное оформление» М. 1971 г.
6. Беда Г.В. «Основы изобразительной грамоты» М. «Просвещение» 1969 г.
7. Беляев П.Ф. «Изобразительное искусство в малокомплектной школе» М. «Просвещение» 1969 г.
8. Вагнер Г.К. «Ансамбль как образное система» М. 1980 г.
9. Введенский Б.А. «Болыдая советская энциклопедия»
10. Галкина С.Г. «Изокружок в пионерском лагере» «Просвещение» 1970 г.
11. Глинская И.П. «Как рисовать фигуру человека» М. «Просвещение» 1964г.
12. Джонс К. «Инженерное и художественное конструирование» М. 1976 г.
13. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. – М.: Профиздат, 2001.
14. Михеева Н.А., Галенская Л.Н. Менеджмент в социально-культурной сфере. – СПб.: Изд.-во Михайлова В.А., 2000.
15. Сервисная деятельность/ С.Н. Коробкова, В.И. Кравченко, С.В. Орлов, И.П. Павлова / Под ред. В.К. Романович. – СПб.: Питер, 2005.
16. Сфера услуг: проблемы и перспективы развития / Под ред. Ю.П. Свириденко. Т.1. Формирование сферы услуг. – М.: Вега Интел XXI, 2000.
17. Сфера услуг: проблемы и перспективы развития / Под ред. Ю.П. Свириденко. Т.2. Экономика предприятий сферы услуг. – М.: Кандид, 2001.
1. Аверинцев С.С. « Предварительные заметки к изучению средневековой эстетики». М. 1975 г.
2. Алехин А.Д. «О языке изобразительного искусства» М. «Знание» 1973 г.
3. Анисимов Н.Н. «Основы рисования» М. «Строииздат» 1974 г.
4. Астровой Т.Е., Шихеева В.Н. «Интерьер школы» М. 1972 г.
5. Астровой Т.Е., ІПихеева В.Н. «Художественное декоративное оформление» М. 1971 г.
6. Беда Г.В. «Основы изобразительной грамоты» М. «Просвещение» 1969 г.
7. Беляев П.Ф. «Изобразительное искусство в малокомплектной школе» М. «Просвещение» 1969 г.
8. Вагнер Г.К. «Ансамбль как образное система» М. 1980 г.
9. Введенский Б.А. «Болыдая советская энциклопедия»
10. Галкина С.Г. «Изокружок в пионерском лагере» «Просвещение» 1970 г.
11. Глинская И.П. «Как рисовать фигуру человека» М. «Просвещение» 1964г.
12. Джонс К. «Инженерное и художественное конструирование» М. 1976 г.
13. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. – М.: Профиздат, 2001.
14. Михеева Н.А., Галенская Л.Н. Менеджмент в социально-культурной сфере. – СПб.: Изд.-во Михайлова В.А., 2000.
15. Сервисная деятельность/ С.Н. Коробкова, В.И. Кравченко, С.В. Орлов, И.П. Павлова / Под ред. В.К. Романович. – СПб.: Питер, 2005.
16. Сфера услуг: проблемы и перспективы развития / Под ред. Ю.П. Свириденко. Т.1. Формирование сферы услуг. – М.: Вега Интел XXI, 2000.
17. Сфера услуг: проблемы и перспективы развития / Под ред. Ю.П. Свириденко. Т.2. Экономика предприятий сферы услуг. – М.: Кандид, 2001.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I бөлім. Қонақ үйдегі
фитодизайн ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 4
1.1. Фитодизайн
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..4
1.2. Қонақ үйде фитодизайн
үлгісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...7
ІІ бөлім. Қонақ үй бөлмелерін фитодизайн арқылы
безендіру ... ... ... ... .10
2.1. Қонақ үйді безендіруде композицияларды өсімдіктермен
үйлестіру ... ...10
2.2. Безендірудің заттық-кеңістіктік
ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..14
2.3. Материалдардың өзара қатынасындағы және кеңістіктегі құрылымы ... .19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 25
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: қонақ үй бөлмелерін безендіруде
фитодизайнның рөлі орасан зор.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда
фито - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай
жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты,
ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері,
кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі
өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді
дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи
материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын
рөлі зор. Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: фитодизайн талғамды керемет
дамытып, композиция негіздерін үйретеді. Өсімдіктерді, тұрғын үйлерді
безендіру үшін пайдаланады.
Кез келген бөлме егер онда гүлдерден жасалған композициялар болса,
тартымды әрі сәнді болып көрінеді. Гүлдер үйге сұлулық әкеліп қана
қоймайды, сонымен қатар үй ішінің осы заманғы дизайнының элементтері болып
табылады. Кептірілген гүлдерден жасалған композициялар үйдің ішін
әдемілікпен толықтыра түседі немесе тамаша бір ландшафтарды еске түсіреді.
Олардың нәзік, табиғи көрінісі, жазды еске түсіріп, қала пәтерлеріне табиғи
әсемдік әкеледі.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе,
негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І БӨЛІМ. ҚОНАҚ ҮЙДЕГІ ФИТОДИЗАЙН
1.1. Фитодизайн түсінігі
Фитодизайн тарихы ХХ ғасырдың басында басталды. Сондықтан оның тарихы
өте қысқа. Фитодизайн өнері адамдардың әдемілікке, қолайлылыққа
ұмтылуларынан шыққан. Ал жақсы өмір сүруге адамзат пайда болғаннан бері
ұмтылып келеді. Сол себепті фитодизайн өнері ХХ ғасырда басталғанымен, оның
тарихын өте ертеден іздеу керек. ХХ ғасыр техника мен ғылымның өркендеп
даму ғасыры болды. Ғылым мен техниканың дамуы фитодизайн өнерін де дамытты.
Алғашқы фитодизайнер мамандарды даярлайтын жоғары мектеп 1919 жылы
Германияда ашылды. Ол Баухауз деп аталды. Бұл мектепте сәулет өнері,
сурет өнері шеберлері сабақ берді. Үлкен өзгеріске, жаңа технология мен
идеяға толы қазіргі уақытта фитодизайн адам өмірінің барлық саласына еніп
жатады. Мұны үлкен ыңғайлы ауыр жүк машинасын айдайтын жүргізуші де, өзгеше
құрастырылған велосипедтегі кішкене бала да сезінеді. Фитодизайн барлық
жерде. Тұрмыста да, жұмыста да мейлі ол кофэмолка немесе авиалайнер, тұтқа
немесе кәсіптік цех болсын.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда
фито - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай
жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты,
ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері,
кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі
өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді
дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи
материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын
рөлі зор.
Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыста көркемдік безендіруге мүмкіндігінше шығармашылық
тұрғыдан қарастырылды. Түрлі безендірулер, тақырыптық көрме, плакат т.б. -
осылардың бәрі де көркем шығарма. Мұнда да композициялық заңдылықтар
бейнелеу өнеріндегімен бірдей, мұнда сондай-ақ нәзік көркемдік талғам мен
шығармашылық көзқарас талап етіледі, сондықтан да бұл салада нағыз
жетістіктерге ие болудың қиындығы кейде сурет салудағыдан, картина жазудан
немесе мүсіндеуден ешбір кем соқпайды. Көркем безендіру жұмысы қиялдауды,
дарындылықты, шеберлікті талап ететін өнер саласы. Композиция жағынан
қызықты, әдемі бояулар үйлесімі, сәтті шыққан шрифітері бар плакат немесе
тіпті жанды жарнама жасау тәп-тәуір этюд салғаннан жеңіл емес, әлдеқайда
қиынырақ. Көркемдік безендірудің қоғамдық өнердегі алар орны зор және солай
болып қала береді. Бейнелеу өнері кәркемдік безендірумен терең байланысты,
оларды бір бірінен бөліп қарауға болады.
Сонымен курстық жұмыстың бірінші бөлімінде фитодизайнының түсінігі
баяндалса, екінші бөлімде көркем безендіру жұмыстарындағы көріп сезінудің
психо-педагогикалық негіздері талданады.
Үлкен өзгеріске, жаңа технология мен идеяға толы қазіргі уақытта
фитодизайн адам өмірінің барлық саласына еніп жатады. Мұны үлкен ыңғайлы
ауыр жүк машинасын айдайтын жүргізуші де, өзгеше құрастырылған
велосипедтегі кішкене бала да сезінеді. Фитодизайн барлық жерде. Тұрмыста
да, жұмыста да мейлі ол кофэмолка немесе авиалайнер, тұтқа немесе кәсіптік
цех болсын.
Шет елдерде фитодизайнның басты мақсаты - жеңіл сапа саласын тудыру
пікірі кең тараған. Осылайша, фитодизайн тұтыну мен нарықтык сұранысқа
тікелей тәуелді бола бастады.
Қонақ үйдегі фитодизайн саласын анықтау оңай емес. Фитодизайнды
архитектурадан (фитодизайнді проектілеу, ғимаратты құрастыру), мүсіннен
(балалар алаңын, атракциондарды проектілеу), қолданбалы өнерден (ыдыстың
немесе жиһаздың жаңа түрін дүниеге келтіру) ажырату қиын. Фитодизайн барлық
бізді қоршаған заттық әлемді қамтиды. Бұл әлем барлығымызға жақындығы
соншалықты, ол шындығында да барлығымызға түсінікті, айқын, оны тану
әркімге оңай деген пікірден арыла алмаймыз.
Әрбір заттан көркемдік шығармадан айырмашылығы - ол әлдебір арнаулы
өмірлік қажеттілікке, яғни функция ие. Бірақ әрбір адамда дерлік айналасын
әсем заттармен қоршауға ынтасы бар. Сондықтан заттың құндылығын екі нәрсе
қамтиды - тиімділік және әдемілік. Әрбір затта әрқашан тұрақсыз және тарихи
ауыспалы техникалық және эстетикалық бастау қаланған. Әр дәуірдің өнерге
қатысты өзіндік ерекшеліктері болады. Қайта өрлеу дәуіріне дейін техника
мен өнерде бізді қоршаған ортаның стильдік бірлестігі тұтастық түрінде
қаралған. Тек XVII - XVIII ғ.ғ. ғана жекелеген бұйымдарды талдап көрсете
бастады.
Осыдан кейін инженер және суретші - деген мамандықтар пайда болды. Бұл
фитодизайнерлік жобалаудың техникалық және эстетикалық бастауы болды деп
айта аламыз.
Фитодизайн бізді қоршаған орта мен еңбек заттарына, тұрмыстық
бұйымдарды орналастыру ыңғайына қарай негізделеді.
Жобалаудың басты екі шарты бар. Оның ең кең тараған қазіргі жаңа үлгіге
сәйкестендіріп келбетін заманға сай жетілдіре түсу.
Батыста мұны стайлинг (стилизация) деп атайды.
Ал екіншісі қалыпты жағдайға байланысты. Керек жарақтарды ыңғайластырып
орналастыру.
Бұған қолдан жасау немесе ойдан құрастыру сияқты қарапайым талаптар
қажет. Бұл күнделікті тұрмыста сиреку кездескенімен машина құрылыстарында
қалыпты жағдай болып есептеледі.
Жобалау жұмысының барысы дайындық жұмыстарынан бастап оны аяқтағанға
дейінгі аралықта бірнеше сатыға бөлінеді.
Бірінші саты - ол фитодизайнердің заттың құрылымына оның техникалық
мүмкіндіктеріне байланысты алдын-ала зерттеу, талдау жұмыстарын жүргізуі.
Екінші сатысы - эскиздік жобалаулар. Мұнда жалпы көріністер жобаланып
долбарлар жасалынады. Автор графикалық суреттерді қарындашпен, тушьпен
сондай-ақ көмір, акварельмен салып, әлі толық пісіп жетілмеген ойларын
(макеттер арқылы) пластикалық түрде орындауы мүмкін.
Үшінші саты - Көркем-құрылымдық жоба, яғни эскиздік жоба қабылданған
соң үшінші саты басталады. Эскиздегі кейбір жетілмеген мәселелер осы сатыда
ары қарай дамытылып жатады. Сондықтан да осы сатыда жазылатын сөз, айтылар
ой барынша айшықталып көріне бастайды. Әрі десе барлық өлшемдер дәл әрі нақ
болуы тиіс.
Яғни қоршаған орта мен фитодизайн арасында үйлесімді байланыс болуы
тиіс.
Мысалы сәулетші қонақ үйдің негізін ғана қалайды. Ол - қабырғалар,
еден, үйдің төбесі, ал қалғаны суретші - фитодизайнердің ісі, қабырғаларды
қалай әрлеу керек, үйдің төбесін қандай бояумен сырлау керек, жалпы
бөлмелердің түстер гаммасының үйлесімдері калай болу керек, тіпті
жиһаздарды қалай орналастыруға дейінгі жұмыстардың бәрі осы безендірушінің
міндетіне жатады.
Фитодизайн біздің қоғамымызға, үй тұрмысымызға орасан зор әсер етіп,
күнделікті өмірімізге аса дендеп келеді. Фитодизайн өте кең мағыналы әрі
сан қырлы.
1.2 Қонақ үйдің фитодизайн үлгісі
Қоғамдық фитодизайнлер көбінесе көбінесе қонақ үйдегі бөлмелерді
фитодизайн арқылы үйлесімділік жобалайды. Қазіргі заманғы фитодизайнде
түстердің алатын орны өте қомақты. Фитодизайн кеңістігіндегі негізгі
шешімдер осы түстерге байланысты. Оның көмегімен бөлме ішін кеңейтуге де,
тарылтуға да сондай-ақ жарық қылуға, тұйық етуге де болады.
Сонымен қатар қонақ үйдегі түстердің адам баласының, әсіресе балалардың
физиологиялық және психологиялық ішкі сезімдеріне қатты әсер ететіні әсте
естен шығаруға болмайды. Фитодизайн құрылымының қарапайым болғаны дұрыс, ол
адамдардың өздерін еркін де, әрі жеңіл сезінулеріне зор ықпал жасайды. Бұл
жерде бөлме мен оның ішіндегі жиһаздардың да түстерінің үйлесімді болғаны
мақұл.
Заманауи фитодизайндің қазіргі ерекшелігі де осы қарапайымдылығында.
Қонақ үйде озық үлгідегі фитодизайнлер бөлмелерді әсіресе әшекейлеуден,
шектен тыс жылтырақ нәрселерден аулақ болуды ұсынады. Керісінше керек
заттар, жиһаздар, бұйымдар, тіпті картиналар тағы басқалар кажетті
орындарында тұрған болса ол адам жанына жылылық ұялатады, жаныңды
сергітеді.
Қазіргі заманғы сәулет өнерінің озық үлгілері фитодизайн элементтерінің
біртұтастығына, стильдік ерекшеліктеріне негізделген.
Фитодизайндің гармониялық үйлесімділігі оның ішкі элементтеріне:
бөлменің құрылымына, оның ішіндегі жиһаздарға және олардың дұрыс
орналастырылуына, қала берді олардың түстеріне, шамдар мен люстраларға,
есік-терезе перделеріне, тіпті сәндік бұйымдарға да байланысты. Ал осы
жоғарыда аты аталған нәрселер шамадан тыс артық болса, ол адамның көңіл
күйіне кері әсерін тигізеді.
Адам қоғамының дамуы кезеңінде өте көп алуан түрлі өрнектер дүниеге
келді. Олардың қайсысына көз тоқтатып, оны қай тақырыпқа сәйкестендіру
керек, оның орындалу тәсілі қандай болады?
Өрнек зооморфты немесе геометриялық, болмаса өсімдік тектес бола ма?
Алайда өрнекті біртұтас алмай, бөлек символдар мен белгілерді қолдануға
болады.
Басты мақсат - симметрия, ассимметрия мен көру арқылы қабылдау
заңдылықтарын сақтай отырып, фитодизайндің заттық-кеңістіктік ортасында
фитодизайнерлік шығармашылықты дамыту болып табылады. Стилистикалық бірлік,
лаконизм, формалардың қарапайымдылығы, композициялық нақтылық -безендірудің
басты талабы болып саналады.
Фитодизайнді (қабырғаларды) безендіргенде пайдаланылған материалдар
(стенд, планшеттер) сол қабырғаның 50-60% (пайыздан) астам аумағын жауып
тұрмау керек. Ондай болмаған жағдайда безендірудің көрініс құны төмендейді.
Материал неғұрлым жоғары ілінсе соғұрлым масштабы да үлкен болуы керек.
Безендіру жұмыстарының барысында біз бұл ережені есепке алып отырдық.
Жұмысты бастамас бұрын көптеген эскиздерді дайындауға тура келді. Бұл
безендірілетін фойенің жанында Сурет және кескіндеме кафедрасы бар.
Осының өзі нені меңзеп тұрғанын түсінетін шығарсыздар.
ІІ БӨЛІМ. ҚОНАҚ ҮЙ БӨЛМЕЛЕРІН ФИТОДИЗАЙН АРҚЫЛЫ БЕЗЕНДІРУ
2.1. Қонақ үйді безендіруде фитодизайндегі түс және оларды өзара
үйлесімділігі
Түс (цвет) - бізді қоршаған орта мен тұрмысыздағы басты құбылыстың
бірі. Ал үй тұрмысында немесе тұтыну заттарында оны қалауынша өзгерту
адамдардың өздерінің қолында.
Ол біздің тұрғын үйлерімізді әрлеу барысында, әсіресе фитодизайнді
көркемдеп безедіруде үлкен роль атқарады, сондай-ақ ол адасдарды ішкі жан
сезімімен мінез құлықтарына да орасан зор әсер етеді.
Кейбір түстердің (қайсысы болмасын) адамдарға психофизикалық жағынан
белгілі бір мөлшерде әсер ететінін әсте есімізден шығармауымыз керек.
Мысалы жасыл түс - адамның көңіл-күйіне жағымды әсер етеді. Яғни мұндай
бөлмеде бірқалыпты (ырғақты) жұмыс жасауға болады. Көк түс -суықтық пен
салқындықтын нышаны іспеттес.
Қызыл түс кей адамдардың әсіресе қызынуына әсер етеді, ол балалардың
көзімен қарағанда бұған керісінше ұнамды болып келеді.
Қызыл сары түс - бұл жоғарыда айтқандай балалар бөлмесін әрлегенде
пайдалануға болады.
Сары түс - күн сәулесі сияқтанғанмен адам жанын жаншитын кездері де
болады. Ашық түстер негізінен адам жанына мінез-құлқына оң әсерін тигізеді.
Егер бөлме тарлық жасап, оны ішкі сезімімізбен кеңіткіңіз келсе
қабырғаға жабыстыратын қағаздың көгілдір немесе сұрлау түсін таңдағаныңыз
дұрыс. Сонда арқа-басыңыз кеңіп қалғандай әсерде боласыз.
Негізі бөлме ішіндегі барлық түстер бір-бірімен түстік гаммалар арқылы
байланыста болуы қажет. Мысалы қабырға түсі үй жиһазымен, есік-терезе
перделері еден түсімен деген сияқты. Мүмкіндігінше қарама-қарсы түстерден
аулақ болған жөн.
Түстер және түстік қатынастар әсіресе фитодизайнде өте белсенді роль
атқарады, ал кейде бейтараптық танытады.
Неміс педагогы Иттен көркемсурет мектебінің оқушылары арасында осы
түстерге байланысты зерттеулер жүргізгенде әр баланың өзінің жақсы көріп,
ұнататын түсі бар екендігіне көз жеткізген. Ол осы түстерді әр жеке адамның
психикасымен де байланыстырады.
Тұнық (хроматикалык) түстерді жылы (қызыл, қызғылт, сары) және суық
(күлгін, көк, көгілдір) деп екіге бөлуге болады. Жасыл-сары түс осы
екеуінің арасындағы топқа жатады. Енді осыларға ахроматикалық (ақ, сұр,
қара) түстер жеке дара келіп қосылады.
Жылы түстер суық түстерге қарағанда жаныңа (көзге) жақын болып
көрінеді. Ал күнгірт түстер еңсеңді басып тұратын сияқты әсер қалдырады.
Бірақ түстер әркезде нақ осылай әсер етеді екен деп ойлау да дұрыс емес.
Әлемдік деңгейде түстердің де мәдени нормалары қалыптасқан. Түстік
рәміздер бойынша Европалықтар үшін қара түс - азалық түс болса, жапондықтар
үшін - ақ түс болып есептелінеді.
Осы сәтте ак гвардия, көгілдір береттер, қара көйлектер
сияқтыларды еске түсіріп көріңіздер.
Біздің өмірімізде кейбір түстер шартты белгілер міндетін атқаратындай
болып көрінеді; Мысалы: қызыл түс - өрт сөндіру машинасы, көгілдір түс -
әуе қызметі, сары түс - табиғи газ таңбалары т.б. Ал бағдарламадағы жасыл,
сары, қызыл түстер білмейтін адам әсте жоқ та шығар.
Жалпы түстер туралы түстер үйлесімі, әдемі колорит, түстердің
ұтымды астауы сияқты сөздер жиі қолданылады.
Түстердің аралық қатынастары өзара қарам-қарсылықта болуы мүмкін, ал
кейде керісінше жақындасып араласуы мүмкін.
Автокранның артқы бөлігінде - қызыл-ақ, қара-сары немесе ақ-қара
Зебра атты жолақтар болады. Бұл бір қауіптің бар екенін білдіретін
белгінің түрі. Яғни адамның назарын бірден өзіне аударады.
Түстерді таңдау - қиын нәрсе. Бұл - жауапты міндет. Әсіресе тұрғын үй
мәселесіне келгенде адамдардың түстерді таңдау талғамы өте жоғары болуы
тиіс. Өзіңнің тағдырың өз қолыңда дегендей қалайда түстерді өз қалауың
бойынша таңдаған дұрыс. Бірақ маманмен (суретші-фитодизайнермен) ақылдасқан
артық етпейді.
Балалардың көзі шаршамас үшін әсіресе сынып бөлмелерін сырлағанда
түстер гаммасын таңдауға айрықша назар аудару керек.
Фитодизайнді жарықтандырумен оны әрлеу (безендіру) қалай болғанда да
біртұтас қарастырылуы керек.
Жарықтандырудың мінездемесі сандық және сапалық жақтарға ие. Сандық жақ
жұмыс жазықтықтарда минимальді жарықтандырудың нормалық деңгейімен
анықталады.
Жарықтың әлсіз кезінде көз жұмысы қиындап, көру аппаратынан шаршауына,
сонымен қатар организмнің шалдығуы мен, тіпті, көздің ауруына әкеліп
соғады.
Жұмыстың ыңғайлы жағдайын тудыру үшін керек жарық деңгейі көру
жұмысының мінезі мен күрделілігімен анықталады.
Қонақ үй бөлмелерде қолданылатын шамдардың жарық түсіруі мүмкіндігінше
біркелкі болуы қажет. Дәліздері мен текпішектерде қосшамды шырақтармен
қатар, біршамды шырақтар колданылуы мүмкін (БЛ - 2 - 1x40).
Тар дәліздердің төбесіне ЛПР - 1x40 шамын қолдану ұсынылады.
Жұмыстан бос уақыттың көп бөлігін біз жасанды жарықта өткіземіз.
Фитодизайндегі жарық заттың сыртқы формасын айқындауға көмектесіп қана
қоймай, сонымен қатар, ең бастысы адамның психофизикалық жағдайына өте
маңызды әсер етеді.
Светотехникалық терминдер күнделікті тұрмысқа енбеген, және біз жарықты
бағалауда күнделікті тиімді қолданамыз.
Тік жарықты шырақтар өзінің сәулесін жазықтыққа түсіреді. Ол шамдар
үшін пластмасса, металдардан жасалған, ішкі бөлігі шағылысатын абажур
бекітілген. Абажурдың көлеміне жарық шоғының көлемі немесе сәуле конусы
тәуелді болады. Одан сыртқы кеңістікке тек шағылысқан жарық түседі. Мұндай
шырақта (егер ол бөлмеде жалғыз болса) фитодизайн сәулелі және көлеңкелі
зоналарға айқын бөлінеді.
Сәулесі шашырайтын шамдар үшін абажурлар сәуле бөлігін өткізетін және
жарықты барлық бағытта жіберетін әйнектен, пластмассадан, қағаздан,
маталардың кейбір түрлерінен және тағы басқа материалдардан жасайды.
Сәулені шағылыстыратын шамдар жарықты тек бөлменің төбесіне
шағылыстырып, ол жазықтықтан керісінше жібереді де, бүкіл бөлмені
жарықтандырады. Бұл жағдайда көзге жарық сәулесінің түсуі мүмкін емес, және
адам өзін ыңғайлы сезінеді.
Негізінен бұл шырақтардың түрлері таза күйінде сирек кездеседі.
Оларда әртүрлі қасиеттер жиі кздеседі: шырақ бір мезгілде тікелей және
шағылысқан жарықтар бере алады.
Жалпы жарықтандыру бөлменің барлық кеңістігіне арналып есептелген.
Сонымен қатар жергілікті жарықтандыру, яғни бөлменің белгілі бір
бөлігін сәулелендіру болуы мүмкін. Ол үшін кереует жанындағы тумбада
тұратын түндік, журнал столындағы торшер, стол үсті шырағы қызмет етеді.
Шам әрбір зоналарды өзінін формасымен де, жарық климатымен де
айқындайды. Жарықтандыру аспаптарының типтері әлі де дәстүрлі, жақсы
белгілі (люстра мен бра, стол шырағы және т.б.). Алайда барлық жерде,
әркезде дәстүрлі жарықтандыру аспабы өз орнын табуы міндетті емес. Аласа
төбелі бөлмелерде плафондар, төбеге жабысып тұратын жарықтандыру аспаптарын
қолдану қолайлы.
Жарықтандыру аймағы көзден ғайып болып, көрінбеуі үшін, әдеттегі
шырақтардан бас тарту керек. Жарық шығаратын негіз экранмен тасаланып,
жарық қабырғаға немесе тік жазықтыққа түседі.
Жасанды жарықтың көптігі - байлық пен басшылықтың символы деген пікірді
дәстүрлі стереотипті көзқарас ұстанады. Бұл барлық уақытта олай емес.
Кейбір кездерде жарық белгілі бір жағдай, яғни жұмыс үшін басқа,
демалыс үшін екінші жағдай бір-бірімен қатынас үшін, үшінші жағдай тудыруы
керек.
Жарық ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I бөлім. Қонақ үйдегі
фитодизайн ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 4
1.1. Фитодизайн
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..4
1.2. Қонақ үйде фитодизайн
үлгісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...7
ІІ бөлім. Қонақ үй бөлмелерін фитодизайн арқылы
безендіру ... ... ... ... .10
2.1. Қонақ үйді безендіруде композицияларды өсімдіктермен
үйлестіру ... ...10
2.2. Безендірудің заттық-кеңістіктік
ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..14
2.3. Материалдардың өзара қатынасындағы және кеңістіктегі құрылымы ... .19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 25
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: қонақ үй бөлмелерін безендіруде
фитодизайнның рөлі орасан зор.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда
фито - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай
жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты,
ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері,
кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі
өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді
дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи
материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын
рөлі зор. Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: фитодизайн талғамды керемет
дамытып, композиция негіздерін үйретеді. Өсімдіктерді, тұрғын үйлерді
безендіру үшін пайдаланады.
Кез келген бөлме егер онда гүлдерден жасалған композициялар болса,
тартымды әрі сәнді болып көрінеді. Гүлдер үйге сұлулық әкеліп қана
қоймайды, сонымен қатар үй ішінің осы заманғы дизайнының элементтері болып
табылады. Кептірілген гүлдерден жасалған композициялар үйдің ішін
әдемілікпен толықтыра түседі немесе тамаша бір ландшафтарды еске түсіреді.
Олардың нәзік, табиғи көрінісі, жазды еске түсіріп, қала пәтерлеріне табиғи
әсемдік әкеледі.
Курстық жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі: зерттеу жұмысы кіріспе,
негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
І БӨЛІМ. ҚОНАҚ ҮЙДЕГІ ФИТОДИЗАЙН
1.1. Фитодизайн түсінігі
Фитодизайн тарихы ХХ ғасырдың басында басталды. Сондықтан оның тарихы
өте қысқа. Фитодизайн өнері адамдардың әдемілікке, қолайлылыққа
ұмтылуларынан шыққан. Ал жақсы өмір сүруге адамзат пайда болғаннан бері
ұмтылып келеді. Сол себепті фитодизайн өнері ХХ ғасырда басталғанымен, оның
тарихын өте ертеден іздеу керек. ХХ ғасыр техника мен ғылымның өркендеп
даму ғасыры болды. Ғылым мен техниканың дамуы фитодизайн өнерін де дамытты.
Алғашқы фитодизайнер мамандарды даярлайтын жоғары мектеп 1919 жылы
Германияда ашылды. Ол Баухауз деп аталды. Бұл мектепте сәулет өнері,
сурет өнері шеберлері сабақ берді. Үлкен өзгеріске, жаңа технология мен
идеяға толы қазіргі уақытта фитодизайн адам өмірінің барлық саласына еніп
жатады. Мұны үлкен ыңғайлы ауыр жүк машинасын айдайтын жүргізуші де, өзгеше
құрастырылған велосипедтегі кішкене бала да сезінеді. Фитодизайн барлық
жерде. Тұрмыста да, жұмыста да мейлі ол кофэмолка немесе авиалайнер, тұтқа
немесе кәсіптік цех болсын.
Фитодизайн – өсімдіктерді көркемдеп әшекейлеу. Грек сөзінен аударғанда
фито - өсімдік деп аталады. Фитодизайн жасау үшін оған нақты жағдай
жасап, өзінің орындалу тәртібін қолдану қажет.
Кез – келген композицияны құрастыру үшін өсімдік түрлері, құты,
ұстатқыштар, құрал - саймандар, қажет.
Қонақ үйде композицияға қажетті өсімдік түріне бөлме өсімдіктері,
кесіп алынған өсімдіктер, жасанды өсімдік түрлері қолданылады. Тірі
өсімдіктерді пайдалану жыл мезгілдеріне байланысты, жасанды гүлдерді
дүкеннен сатып алып немесе қолдан құрастыруға синтетикалық табиғи
материалдардан жасауға болады. Сонымен фитодизайнда құтылардың атқаратын
рөлі зор.
Олар – шиша, пластмасса, фарфор, қыш, тас құтылар.
Курстық жұмыста көркемдік безендіруге мүмкіндігінше шығармашылық
тұрғыдан қарастырылды. Түрлі безендірулер, тақырыптық көрме, плакат т.б. -
осылардың бәрі де көркем шығарма. Мұнда да композициялық заңдылықтар
бейнелеу өнеріндегімен бірдей, мұнда сондай-ақ нәзік көркемдік талғам мен
шығармашылық көзқарас талап етіледі, сондықтан да бұл салада нағыз
жетістіктерге ие болудың қиындығы кейде сурет салудағыдан, картина жазудан
немесе мүсіндеуден ешбір кем соқпайды. Көркем безендіру жұмысы қиялдауды,
дарындылықты, шеберлікті талап ететін өнер саласы. Композиция жағынан
қызықты, әдемі бояулар үйлесімі, сәтті шыққан шрифітері бар плакат немесе
тіпті жанды жарнама жасау тәп-тәуір этюд салғаннан жеңіл емес, әлдеқайда
қиынырақ. Көркемдік безендірудің қоғамдық өнердегі алар орны зор және солай
болып қала береді. Бейнелеу өнері кәркемдік безендірумен терең байланысты,
оларды бір бірінен бөліп қарауға болады.
Сонымен курстық жұмыстың бірінші бөлімінде фитодизайнының түсінігі
баяндалса, екінші бөлімде көркем безендіру жұмыстарындағы көріп сезінудің
психо-педагогикалық негіздері талданады.
Үлкен өзгеріске, жаңа технология мен идеяға толы қазіргі уақытта
фитодизайн адам өмірінің барлық саласына еніп жатады. Мұны үлкен ыңғайлы
ауыр жүк машинасын айдайтын жүргізуші де, өзгеше құрастырылған
велосипедтегі кішкене бала да сезінеді. Фитодизайн барлық жерде. Тұрмыста
да, жұмыста да мейлі ол кофэмолка немесе авиалайнер, тұтқа немесе кәсіптік
цех болсын.
Шет елдерде фитодизайнның басты мақсаты - жеңіл сапа саласын тудыру
пікірі кең тараған. Осылайша, фитодизайн тұтыну мен нарықтык сұранысқа
тікелей тәуелді бола бастады.
Қонақ үйдегі фитодизайн саласын анықтау оңай емес. Фитодизайнды
архитектурадан (фитодизайнді проектілеу, ғимаратты құрастыру), мүсіннен
(балалар алаңын, атракциондарды проектілеу), қолданбалы өнерден (ыдыстың
немесе жиһаздың жаңа түрін дүниеге келтіру) ажырату қиын. Фитодизайн барлық
бізді қоршаған заттық әлемді қамтиды. Бұл әлем барлығымызға жақындығы
соншалықты, ол шындығында да барлығымызға түсінікті, айқын, оны тану
әркімге оңай деген пікірден арыла алмаймыз.
Әрбір заттан көркемдік шығармадан айырмашылығы - ол әлдебір арнаулы
өмірлік қажеттілікке, яғни функция ие. Бірақ әрбір адамда дерлік айналасын
әсем заттармен қоршауға ынтасы бар. Сондықтан заттың құндылығын екі нәрсе
қамтиды - тиімділік және әдемілік. Әрбір затта әрқашан тұрақсыз және тарихи
ауыспалы техникалық және эстетикалық бастау қаланған. Әр дәуірдің өнерге
қатысты өзіндік ерекшеліктері болады. Қайта өрлеу дәуіріне дейін техника
мен өнерде бізді қоршаған ортаның стильдік бірлестігі тұтастық түрінде
қаралған. Тек XVII - XVIII ғ.ғ. ғана жекелеген бұйымдарды талдап көрсете
бастады.
Осыдан кейін инженер және суретші - деген мамандықтар пайда болды. Бұл
фитодизайнерлік жобалаудың техникалық және эстетикалық бастауы болды деп
айта аламыз.
Фитодизайн бізді қоршаған орта мен еңбек заттарына, тұрмыстық
бұйымдарды орналастыру ыңғайына қарай негізделеді.
Жобалаудың басты екі шарты бар. Оның ең кең тараған қазіргі жаңа үлгіге
сәйкестендіріп келбетін заманға сай жетілдіре түсу.
Батыста мұны стайлинг (стилизация) деп атайды.
Ал екіншісі қалыпты жағдайға байланысты. Керек жарақтарды ыңғайластырып
орналастыру.
Бұған қолдан жасау немесе ойдан құрастыру сияқты қарапайым талаптар
қажет. Бұл күнделікті тұрмыста сиреку кездескенімен машина құрылыстарында
қалыпты жағдай болып есептеледі.
Жобалау жұмысының барысы дайындық жұмыстарынан бастап оны аяқтағанға
дейінгі аралықта бірнеше сатыға бөлінеді.
Бірінші саты - ол фитодизайнердің заттың құрылымына оның техникалық
мүмкіндіктеріне байланысты алдын-ала зерттеу, талдау жұмыстарын жүргізуі.
Екінші сатысы - эскиздік жобалаулар. Мұнда жалпы көріністер жобаланып
долбарлар жасалынады. Автор графикалық суреттерді қарындашпен, тушьпен
сондай-ақ көмір, акварельмен салып, әлі толық пісіп жетілмеген ойларын
(макеттер арқылы) пластикалық түрде орындауы мүмкін.
Үшінші саты - Көркем-құрылымдық жоба, яғни эскиздік жоба қабылданған
соң үшінші саты басталады. Эскиздегі кейбір жетілмеген мәселелер осы сатыда
ары қарай дамытылып жатады. Сондықтан да осы сатыда жазылатын сөз, айтылар
ой барынша айшықталып көріне бастайды. Әрі десе барлық өлшемдер дәл әрі нақ
болуы тиіс.
Яғни қоршаған орта мен фитодизайн арасында үйлесімді байланыс болуы
тиіс.
Мысалы сәулетші қонақ үйдің негізін ғана қалайды. Ол - қабырғалар,
еден, үйдің төбесі, ал қалғаны суретші - фитодизайнердің ісі, қабырғаларды
қалай әрлеу керек, үйдің төбесін қандай бояумен сырлау керек, жалпы
бөлмелердің түстер гаммасының үйлесімдері калай болу керек, тіпті
жиһаздарды қалай орналастыруға дейінгі жұмыстардың бәрі осы безендірушінің
міндетіне жатады.
Фитодизайн біздің қоғамымызға, үй тұрмысымызға орасан зор әсер етіп,
күнделікті өмірімізге аса дендеп келеді. Фитодизайн өте кең мағыналы әрі
сан қырлы.
1.2 Қонақ үйдің фитодизайн үлгісі
Қоғамдық фитодизайнлер көбінесе көбінесе қонақ үйдегі бөлмелерді
фитодизайн арқылы үйлесімділік жобалайды. Қазіргі заманғы фитодизайнде
түстердің алатын орны өте қомақты. Фитодизайн кеңістігіндегі негізгі
шешімдер осы түстерге байланысты. Оның көмегімен бөлме ішін кеңейтуге де,
тарылтуға да сондай-ақ жарық қылуға, тұйық етуге де болады.
Сонымен қатар қонақ үйдегі түстердің адам баласының, әсіресе балалардың
физиологиялық және психологиялық ішкі сезімдеріне қатты әсер ететіні әсте
естен шығаруға болмайды. Фитодизайн құрылымының қарапайым болғаны дұрыс, ол
адамдардың өздерін еркін де, әрі жеңіл сезінулеріне зор ықпал жасайды. Бұл
жерде бөлме мен оның ішіндегі жиһаздардың да түстерінің үйлесімді болғаны
мақұл.
Заманауи фитодизайндің қазіргі ерекшелігі де осы қарапайымдылығында.
Қонақ үйде озық үлгідегі фитодизайнлер бөлмелерді әсіресе әшекейлеуден,
шектен тыс жылтырақ нәрселерден аулақ болуды ұсынады. Керісінше керек
заттар, жиһаздар, бұйымдар, тіпті картиналар тағы басқалар кажетті
орындарында тұрған болса ол адам жанына жылылық ұялатады, жаныңды
сергітеді.
Қазіргі заманғы сәулет өнерінің озық үлгілері фитодизайн элементтерінің
біртұтастығына, стильдік ерекшеліктеріне негізделген.
Фитодизайндің гармониялық үйлесімділігі оның ішкі элементтеріне:
бөлменің құрылымына, оның ішіндегі жиһаздарға және олардың дұрыс
орналастырылуына, қала берді олардың түстеріне, шамдар мен люстраларға,
есік-терезе перделеріне, тіпті сәндік бұйымдарға да байланысты. Ал осы
жоғарыда аты аталған нәрселер шамадан тыс артық болса, ол адамның көңіл
күйіне кері әсерін тигізеді.
Адам қоғамының дамуы кезеңінде өте көп алуан түрлі өрнектер дүниеге
келді. Олардың қайсысына көз тоқтатып, оны қай тақырыпқа сәйкестендіру
керек, оның орындалу тәсілі қандай болады?
Өрнек зооморфты немесе геометриялық, болмаса өсімдік тектес бола ма?
Алайда өрнекті біртұтас алмай, бөлек символдар мен белгілерді қолдануға
болады.
Басты мақсат - симметрия, ассимметрия мен көру арқылы қабылдау
заңдылықтарын сақтай отырып, фитодизайндің заттық-кеңістіктік ортасында
фитодизайнерлік шығармашылықты дамыту болып табылады. Стилистикалық бірлік,
лаконизм, формалардың қарапайымдылығы, композициялық нақтылық -безендірудің
басты талабы болып саналады.
Фитодизайнді (қабырғаларды) безендіргенде пайдаланылған материалдар
(стенд, планшеттер) сол қабырғаның 50-60% (пайыздан) астам аумағын жауып
тұрмау керек. Ондай болмаған жағдайда безендірудің көрініс құны төмендейді.
Материал неғұрлым жоғары ілінсе соғұрлым масштабы да үлкен болуы керек.
Безендіру жұмыстарының барысында біз бұл ережені есепке алып отырдық.
Жұмысты бастамас бұрын көптеген эскиздерді дайындауға тура келді. Бұл
безендірілетін фойенің жанында Сурет және кескіндеме кафедрасы бар.
Осының өзі нені меңзеп тұрғанын түсінетін шығарсыздар.
ІІ БӨЛІМ. ҚОНАҚ ҮЙ БӨЛМЕЛЕРІН ФИТОДИЗАЙН АРҚЫЛЫ БЕЗЕНДІРУ
2.1. Қонақ үйді безендіруде фитодизайндегі түс және оларды өзара
үйлесімділігі
Түс (цвет) - бізді қоршаған орта мен тұрмысыздағы басты құбылыстың
бірі. Ал үй тұрмысында немесе тұтыну заттарында оны қалауынша өзгерту
адамдардың өздерінің қолында.
Ол біздің тұрғын үйлерімізді әрлеу барысында, әсіресе фитодизайнді
көркемдеп безедіруде үлкен роль атқарады, сондай-ақ ол адасдарды ішкі жан
сезімімен мінез құлықтарына да орасан зор әсер етеді.
Кейбір түстердің (қайсысы болмасын) адамдарға психофизикалық жағынан
белгілі бір мөлшерде әсер ететінін әсте есімізден шығармауымыз керек.
Мысалы жасыл түс - адамның көңіл-күйіне жағымды әсер етеді. Яғни мұндай
бөлмеде бірқалыпты (ырғақты) жұмыс жасауға болады. Көк түс -суықтық пен
салқындықтын нышаны іспеттес.
Қызыл түс кей адамдардың әсіресе қызынуына әсер етеді, ол балалардың
көзімен қарағанда бұған керісінше ұнамды болып келеді.
Қызыл сары түс - бұл жоғарыда айтқандай балалар бөлмесін әрлегенде
пайдалануға болады.
Сары түс - күн сәулесі сияқтанғанмен адам жанын жаншитын кездері де
болады. Ашық түстер негізінен адам жанына мінез-құлқына оң әсерін тигізеді.
Егер бөлме тарлық жасап, оны ішкі сезімімізбен кеңіткіңіз келсе
қабырғаға жабыстыратын қағаздың көгілдір немесе сұрлау түсін таңдағаныңыз
дұрыс. Сонда арқа-басыңыз кеңіп қалғандай әсерде боласыз.
Негізі бөлме ішіндегі барлық түстер бір-бірімен түстік гаммалар арқылы
байланыста болуы қажет. Мысалы қабырға түсі үй жиһазымен, есік-терезе
перделері еден түсімен деген сияқты. Мүмкіндігінше қарама-қарсы түстерден
аулақ болған жөн.
Түстер және түстік қатынастар әсіресе фитодизайнде өте белсенді роль
атқарады, ал кейде бейтараптық танытады.
Неміс педагогы Иттен көркемсурет мектебінің оқушылары арасында осы
түстерге байланысты зерттеулер жүргізгенде әр баланың өзінің жақсы көріп,
ұнататын түсі бар екендігіне көз жеткізген. Ол осы түстерді әр жеке адамның
психикасымен де байланыстырады.
Тұнық (хроматикалык) түстерді жылы (қызыл, қызғылт, сары) және суық
(күлгін, көк, көгілдір) деп екіге бөлуге болады. Жасыл-сары түс осы
екеуінің арасындағы топқа жатады. Енді осыларға ахроматикалық (ақ, сұр,
қара) түстер жеке дара келіп қосылады.
Жылы түстер суық түстерге қарағанда жаныңа (көзге) жақын болып
көрінеді. Ал күнгірт түстер еңсеңді басып тұратын сияқты әсер қалдырады.
Бірақ түстер әркезде нақ осылай әсер етеді екен деп ойлау да дұрыс емес.
Әлемдік деңгейде түстердің де мәдени нормалары қалыптасқан. Түстік
рәміздер бойынша Европалықтар үшін қара түс - азалық түс болса, жапондықтар
үшін - ақ түс болып есептелінеді.
Осы сәтте ак гвардия, көгілдір береттер, қара көйлектер
сияқтыларды еске түсіріп көріңіздер.
Біздің өмірімізде кейбір түстер шартты белгілер міндетін атқаратындай
болып көрінеді; Мысалы: қызыл түс - өрт сөндіру машинасы, көгілдір түс -
әуе қызметі, сары түс - табиғи газ таңбалары т.б. Ал бағдарламадағы жасыл,
сары, қызыл түстер білмейтін адам әсте жоқ та шығар.
Жалпы түстер туралы түстер үйлесімі, әдемі колорит, түстердің
ұтымды астауы сияқты сөздер жиі қолданылады.
Түстердің аралық қатынастары өзара қарам-қарсылықта болуы мүмкін, ал
кейде керісінше жақындасып араласуы мүмкін.
Автокранның артқы бөлігінде - қызыл-ақ, қара-сары немесе ақ-қара
Зебра атты жолақтар болады. Бұл бір қауіптің бар екенін білдіретін
белгінің түрі. Яғни адамның назарын бірден өзіне аударады.
Түстерді таңдау - қиын нәрсе. Бұл - жауапты міндет. Әсіресе тұрғын үй
мәселесіне келгенде адамдардың түстерді таңдау талғамы өте жоғары болуы
тиіс. Өзіңнің тағдырың өз қолыңда дегендей қалайда түстерді өз қалауың
бойынша таңдаған дұрыс. Бірақ маманмен (суретші-фитодизайнермен) ақылдасқан
артық етпейді.
Балалардың көзі шаршамас үшін әсіресе сынып бөлмелерін сырлағанда
түстер гаммасын таңдауға айрықша назар аудару керек.
Фитодизайнді жарықтандырумен оны әрлеу (безендіру) қалай болғанда да
біртұтас қарастырылуы керек.
Жарықтандырудың мінездемесі сандық және сапалық жақтарға ие. Сандық жақ
жұмыс жазықтықтарда минимальді жарықтандырудың нормалық деңгейімен
анықталады.
Жарықтың әлсіз кезінде көз жұмысы қиындап, көру аппаратынан шаршауына,
сонымен қатар организмнің шалдығуы мен, тіпті, көздің ауруына әкеліп
соғады.
Жұмыстың ыңғайлы жағдайын тудыру үшін керек жарық деңгейі көру
жұмысының мінезі мен күрделілігімен анықталады.
Қонақ үй бөлмелерде қолданылатын шамдардың жарық түсіруі мүмкіндігінше
біркелкі болуы қажет. Дәліздері мен текпішектерде қосшамды шырақтармен
қатар, біршамды шырақтар колданылуы мүмкін (БЛ - 2 - 1x40).
Тар дәліздердің төбесіне ЛПР - 1x40 шамын қолдану ұсынылады.
Жұмыстан бос уақыттың көп бөлігін біз жасанды жарықта өткіземіз.
Фитодизайндегі жарық заттың сыртқы формасын айқындауға көмектесіп қана
қоймай, сонымен қатар, ең бастысы адамның психофизикалық жағдайына өте
маңызды әсер етеді.
Светотехникалық терминдер күнделікті тұрмысқа енбеген, және біз жарықты
бағалауда күнделікті тиімді қолданамыз.
Тік жарықты шырақтар өзінің сәулесін жазықтыққа түсіреді. Ол шамдар
үшін пластмасса, металдардан жасалған, ішкі бөлігі шағылысатын абажур
бекітілген. Абажурдың көлеміне жарық шоғының көлемі немесе сәуле конусы
тәуелді болады. Одан сыртқы кеңістікке тек шағылысқан жарық түседі. Мұндай
шырақта (егер ол бөлмеде жалғыз болса) фитодизайн сәулелі және көлеңкелі
зоналарға айқын бөлінеді.
Сәулесі шашырайтын шамдар үшін абажурлар сәуле бөлігін өткізетін және
жарықты барлық бағытта жіберетін әйнектен, пластмассадан, қағаздан,
маталардың кейбір түрлерінен және тағы басқа материалдардан жасайды.
Сәулені шағылыстыратын шамдар жарықты тек бөлменің төбесіне
шағылыстырып, ол жазықтықтан керісінше жібереді де, бүкіл бөлмені
жарықтандырады. Бұл жағдайда көзге жарық сәулесінің түсуі мүмкін емес, және
адам өзін ыңғайлы сезінеді.
Негізінен бұл шырақтардың түрлері таза күйінде сирек кездеседі.
Оларда әртүрлі қасиеттер жиі кздеседі: шырақ бір мезгілде тікелей және
шағылысқан жарықтар бере алады.
Жалпы жарықтандыру бөлменің барлық кеңістігіне арналып есептелген.
Сонымен қатар жергілікті жарықтандыру, яғни бөлменің белгілі бір
бөлігін сәулелендіру болуы мүмкін. Ол үшін кереует жанындағы тумбада
тұратын түндік, журнал столындағы торшер, стол үсті шырағы қызмет етеді.
Шам әрбір зоналарды өзінін формасымен де, жарық климатымен де
айқындайды. Жарықтандыру аспаптарының типтері әлі де дәстүрлі, жақсы
белгілі (люстра мен бра, стол шырағы және т.б.). Алайда барлық жерде,
әркезде дәстүрлі жарықтандыру аспабы өз орнын табуы міндетті емес. Аласа
төбелі бөлмелерде плафондар, төбеге жабысып тұратын жарықтандыру аспаптарын
қолдану қолайлы.
Жарықтандыру аймағы көзден ғайып болып, көрінбеуі үшін, әдеттегі
шырақтардан бас тарту керек. Жарық шығаратын негіз экранмен тасаланып,
жарық қабырғаға немесе тік жазықтыққа түседі.
Жасанды жарықтың көптігі - байлық пен басшылықтың символы деген пікірді
дәстүрлі стереотипті көзқарас ұстанады. Бұл барлық уақытта олай емес.
Кейбір кездерде жарық белгілі бір жағдай, яғни жұмыс үшін басқа,
демалыс үшін екінші жағдай бір-бірімен қатынас үшін, үшінші жағдай тудыруы
керек.
Жарық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz